No. 19558. MAANDAG 10 DECEMBER Anno 192$ LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVSRXSNÏIENi 80 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs. Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en Zaterdags BO Cts., bij een maximum aantal woorden van 80. Incasso volgens postrecht. Voor eventueels opzending yan brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Ct3. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175 Redactie 1507. Postchèquo- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT» Voor Lelden per 8 maanden 12.85, per weekƒ0.13,: Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.13,; Franco per posl ƒ2.85 portokosten. Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen EERSTE BLAD. Officieele Kennispr ^siï. GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP. Aan den gemeentelijken Vischwinkel, Vischmarkt 18, tel. 1225, is DINSDAG ver krijgbaar SC1IELVISCH a f 0.18f 0.25, SCHOL a f 0.16, KABELJAUW a 10.38, TONG a f 0.83 per pond en INMAAK- en VOLLE HARING a i 0.04'/» per stuk. N. O. DE GIJSELAAR, Burgemeester. Leiden, 10 December 1923. De Burgemeester en Weihouders van Lei den doen te welen, dat door den Raad dier gemeente, in zijne vergadering van den 26en November 1923, is vastgesteld de volgende verordening: VERORDENING, houdende wijziging van de verordening van 18 Jan. 1917 (Gem.bl. No. 5 op Vergnn- nings en Verlofslocaliteiten en Loge menten, laatstelijk gewijzigd bij verordening van 30 Jnli 1923 (Gem.bl. No 22). ,i Artikel 1. Na artikel 1 van bovengenoemde verorde ning worden ingevoegd de navolgende vier artikelen: Art. 1 A. In afwijking in zooverre van het bepaalde bij de artikelen 10, eerste lid, en 11, doch overigens onverminderd de bepalingen van §2, van hel Koninklijk besluit van 7 Febr. 1906 (Stbl. No. 22), zooals dit besluit laatste lijk is gewijzigd eu aangevuld, moet eene voor het publiek toegankelijke localiteit, om voor een verlof voor den verkoop van alco holhoudenden drank .anderen dan sterken drank, in aanmerking le kunnen komen, vol doen aan de eischen, omschreven in de arti kelen 1 B tot en'met 1 D van deze verorde- ning. Art. 1 B, De localiteit moet eene oppervlakte hebben yan ten minste GO vierk. M. Art. 1 C. 1 De gemiddelde lioogle van de localiteit, ge rekend van den vloer tot den onderkant van 'de zoldering, van het plafond of van de bc- kapping, zoo deze als zoldering dient, mag niet minder zijn dan 3.50 M. Art. 1D. - De localiteit moet voorzien zijn van ten minste één privaat en ten minste één water plaats, of in rechtstreeksche verbinding staan met een gang of andere ruimte, waarin ten mtbste één privaat en ten minste één water plaats aanwezig zijn. De privaten en waterplaatsen moeten be hoorlijk verlicht, naar het oordeel van Bur gemeester en Wethouders behoorlijk inge richt en voor de bezoekers van de inrichting beschikbaar zijn. Onverminderd het dienaan gaande bepaalde bij de verordening op het Bouwen en Sloopen, moeten de privaten zijn afsluitbaar en voorzien van waterspoeling. .De waterplaatsen mogen niet van den open- 'baren weg zichtbaar zijn. Indien het verlof voor meerdere localilei- ten geldt, behoeft slechts eene dier localitei- ten aan de in dit artikel gestelde eischen te .voldoen." Artikel II. De bepalingen van de in artikel I genoem de artikelen 1 A lot en met 1 D zijn niet van toepassing ten aanzien van eene voor het pu bliek toegankelijke localiteit, waarvoor op het tijdstip van het inwerkingtreden dezer ver ordening reeds verlof is verleend, noch len aanzien van eene Voor het publiek toeganke- j lijke localiteit, waarvoor verlof wordt ver leend aan de(n) overlevende(n) echtgenoot van den verlofhouder, wien voor die locali teit op gemeld tijdstip reeds verlof verleend was, mils de overlevende echtgenoot de ver- lofaanvrage indiene binnen een maand na het overlijden van den verlothouder. De in het eerste lid van dit artikel aange- haalde artikelen 1 A tot en mei 1 D zijn mede niet van toepassing ten aanzien van eene voor liet publiek toegankelijke localiteit, waarvoor verlof wordt verleend aan de(n) overlevende(n) echtgenoot van den houder van eene vergunning voor den verkoop van sterken drank in het klein, mits de overle vende echtgenoot' de verlofaanvrage indiene binnnen een maand na het overlijden van den vergunninghouder. "Vastgesteld door den Gemeenteraad van Leiden, gelet op het advies der Gezondheids commissie d.d. 26 Nov. 1923, No. 52-27, in zijne openbare vergadering van den 26en November 1923. De Burgemeester, N. C. DE GIJSELAAR. De Secretaris, VAN STRIJEN. Zijnde deze verordening aan den Gedepu teerde Staten van Zuid-Holland, volgens hun bericht van den 3-6 Dec. 1923, B, No. 2022 (2de afd.) G.S. No. 52-1, in afschrift mede gedeeld. En is hiervan afkondiging geschiedt, waar het behoort, den lOen December 1923. N. G. DE GIJSELAAR, Burgem. VAN STRIJEN. Secretaris. Adres departement Leiden dei Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel. Aan den Raad dezer gemeente is per adres door het Departement Leiden der Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel te kennen ge geven dat, aangezien welhaast het oogenblik aanbreekt, waarop de begrooting voor 1924 in den Raad zal worden behandeld, adres sant daarmede ook den tijd gekomen acht om bij den Raad met aandrang liet treffen van bezuinigingen 4e bepleiten. Het adres luidt verder Ingrijpende bezuinigingen toch, op de Rijksuitgaven zoowel als op die der Ge meenten, zullen dringend noodzakelijk zijn, wil men Biet het lot deelen der ons omrin gende landen, waar de waardevermindering van het betaalmiddel tot hoogst ongewensch- to toestanden leidde. Het is dan ook niet zonder ergernis, maar tevens met groote be zorgdheid, dat velen in den lande moeten gadeslaan hoe in 's lands vergadering en in de voorloopige verslagen wel opmerkingen werden gemaakt over algemeene vraagstuk ken, die met de betrokken hoofdstukken verband hielden, maar dat in die voorloopige verslagen zoomin als bij de openbare be handeling aan de cijfers zelf der begrooting op eenigerlei wijze aandacht werd geschon ken. -f'— Het is dan ook wel te hopen, dat zij, die in de eerste jaren geroepen zijn het belang der gemeente Leiden le dienen, hun laak an ders zullen opvatten en het woord „bezui niging" niet enkel als een mooie leus zullen zullen uitspreken, maar doordrongen zullen zijn van den dringenden eisch krachlig mede le werken lot het tretfen van maatregelen Ier bezuiniging. Dat verschillende hoofdstukken lot bezui niging aanleiding geven, behoeft wel geen betoog. Hoofdstuk 8 onder meer loont op heel sprekende wijs hoe de uitvoering der thans geldende Onderwijswet zoowel 's Rijks als Gemeentelinanciën ten gronde sleept. Ligt het dan niet op den weg der Gemeento telken jare luide haar slem le verheffen tot protest tegen een Rijkswet, die haar finan cieel ten verderve voert Waar dit jaar bij het opmaken der begroo ting voor het eerst de z.g. netto-methode werd ingevoerd, waarbij de geraamde ont vangsten in mindering werden gebracht van do begroote uitgaven, onder hetzelfde hoofd stuk, daar wordt, al moge uit comptabel oogpunt aan de thans gevolgde indeeling de voorkeur worden gegeven boven de vroeger toegepasle methode, de vergelijking met de vorige jaren ien zeerste bemoeilijkt. Niette min slaagde adressant er in onderstaande tabel van vergelijkende cijters der begroo tingen 1914, 1922 en 1924 der gemeenle Leiden samen te stellen Aantal inwoners Hoofdei. Omslag Opcenten Rijksbelastingen Andere belastingen Totaal der belastingen per inwoner Uitkeering Rijk Wet 1897 Uitkeering Rijk Onderwijs UITGAVEN. Algemeen Bestuur per inwoner Politie per inwoner Brandweer en Openbare Verlichting Volksgezondheid en huisvesting Openbare Werken Onderwijs K. en W, per inwoner Armwezen per inwoner Rente en aflossing per inwoner Pensioenen en wachtgelden Onvoorziene Uitgaven Schulden per inwoner Raming 1914 (in guldens) 59.500.i 4-70.000. 138.000. 14.000.i 622.000.— 10.45 129.000.— 158.000— 89.000.— 1.50 94.000.— 1.58 65.000— 73.000.— 237.000.— 528.000.— 8.87 141.000— 9 37 B53.000.— 5.93 84.000.— 20.000.— '4.696.000.— 78.92 Raming 1922 (in guldens) 66,649— 2.286.000— 305.000— 124.000— 2.715.000.— 40.74 379.000.— 626.000— 302.000— 4.53 876.000— 5.64 181.000— 728.000— 491.000.— 1.546.000— 23.20 402.000— 6.03 003.000 13.55 288.000— 150.000— 10.623.000^. 159.39 Raming 1924 (in guldens) 67.159 2.000.000— 329.000— 141.000— 2.470.000— 36.77 193.000— 648.000— 271.000— 4.03 871.000— 5.52 149.000— 874.000— 480.000— "1.541.000— 22.94 962.000— 14.32 858.797— 12.78 600.000— 100.000— 10.031.000— 149.37 Uil deze cijfers zal U kunnen blijken hoe de verkregen lastenvermindering per inwo ner geenszins op den naam „ingrijpende be zuinigingen" aanspraak kan maken. Boven dien meent adressant er de aandacht van Uwen Raad op te moeten vestigen, dat op de Slaatsbegrooting voor het jaar 1924 de netto opbrengst der inkomstenbelasting op 70 mii- Iioen werd begroot tegen een netto opbrengst over het jaar 1922 van 115 millioen, dat is dus een verminderde opbrengst van ca. 40 pet. In overeenstemming hiermede zou de raming der Inkomstenbelasting voor de Ge meente Leiden bij een zelfde heffingspercen- fago als over 1922 ruim f 300.000 le hoog begroot zijn. In 1922 toch werd aan inkom stenbelasting (inclusief navorderingen) f 2.755,814 ontvangen, terwijl over 1924 de opbrengst op 12.000 J00 geraamd wordt, dus een vermindering van nog geen 30 pet, inplaats van 40 pet. gelijk op de Rijksbe- grooling. Hierbij dient dan nog in aanmer king genomen te worden, dat het alleen mo gelijk geweest is een sluitende begrooting te verkrijgen door aan de inkomsten toe tc voe gen: 1) het batig saldo van vorige jaren groot I 717.000. 2) een hoogerc raming der winslen van Gas- en Eleclriciteitsfabrieken ad f 77.000, terwijl het verlies op den Reinigingsdienst f37.000 lager werd geraamd dan over 1923. Twijfel is dus gewettigd of over 1924 de inkomsten do uitgaven wel zullen dekken, hetgeen het treffen van bezuinigingen zeker dringend noodzakelijk maakt. En zelfs, in dien de inkomsten zoo ruim mochten vloeien, dat daaruit de begroote uitgaven konden worden bestreden, dan nog blijft de eisch tot bezuiniging onverminderd van kracht; zoowel omdat de Gemeente ver plicht is hare huishouding zoo zuinig moge lijk in te richten als wel omdat op den duur lot verlaging van belastingen moet kunnen worden overgegaan, aangezien het wel als vaststaand aangenomen mag worden, dat de belastingdruk thans de draagkracht der bevolking te boven gaat. Streng zal daarom dienen te worden nagegaan of het aantal werkkrachten in dienst der Gemeenle niet kan worden ingekrompen. Ook de bezoldi ging dient naar het oordeel van adressant, in overeenstemming te zijn met hetgeen in de particuliere Nijverheid wordt betaald en wanneer men kennis neemt van wat de toe lichting van de begrooting daaromtrent hier en daar te zien geeft zij geeft dienaan gaande niet veel cijfers krijgt men den indruk dat die bezoldiging tamelijk ver uit gaat boven de particuliere belooning voor gelijksoortige werkzaamheden. Ook op de uitkeering aan behoefligen en vTcklozon moo-it adressant de aandacht van Uwen Raad te moeten vestigen, aange zien die uitgaven op deze post meer dan een derde gedeelte vragen van de opbrengst van het totaal aan belastingen. En al is adressant er zich volkomen van bewust hoe de tijdsomstandigheden haar stempel op deze post hebben gezet, ernstig dient er zijns inziens op te worden gelet, dat ook de uitgaven op deze post de draag kracht der bevolking ten slotte niet te boven gaan, terwijl bij uitkeeringen 'als deza bo vendien het gevaar bestaat, dat men „be- roepswerkloozen" naar de Gemeente trekt, die dan naderhand bij Uwen Raad weder zullen aankloppen voor woningbouw. Behalve de genoemde, zullen ook velen der overige posten op de begrooting de volle aandacht van Uwen Raad verdienen. Adres sant is echter overtuigd, dat Uw Raad evenmin als adressant er in zal slagen zonder volledige kennis der details den weg tot bezuiniging af te bakenen. Ilet is daarom dat adressant Uwen Raad eerbiedig in overweging geeft, op het voor-, beeld der Regeering, een commissie van hoogstaande,.bekwame en onpartijdige le den te benoemen, die zullen hebben te on derzoeken, wat, en op welke wijze, in het Gemeentelijk beheer zou zijn te bezuinigen en welke commissie dan met bekwamen spoed aan Uwen Raad rapport van hare be vindingen zou moeten uitbrengen. Deze commissie zou dan toegang dienen te heb ben tot alle onderdeelen der Gemeentelijke bemoeiingen. Indien zij daarbij zou kunnen rekenen op de voorlichting en de medewer king van de hoofden der verschillende Ge meentelijke instellingen, dan kan het niet anders of deze commissie zal aan de Ge meenle onschatbare diensten kunnen be- wijzen. Zij zou bovendien bet vertrouwen in een zuinig gemeentelijk beheer dat bij een goed deel der bevolking is verloren gegaan kunnen herwinnen en zij zou de verant woordelijkheid van Uwen Raad en het Da- gelijkscb Bestuur helpen verlichten. 't Welk doende enz. Namens het Bestuur van het Departement voornoemd: D. JAEGER, Voorzitter. Mr. M. B. VOS, Secretaris. Natuur-Historlsche Vereeniging. Zaterdagnamiddag en -avond en Zondag kwam het hoofdbestuur van de Natuur- Historische Vereeniging met de vertegen woordigers van de verschillende afdeelin- gen alhier bijeen, onder voorzitterschap van den algemeenen voorzitter, dr, Van Bor- kum, te 's-Gravenhage. Na een verwelkoming door den voorzit ter der Leidsche afdeeling, dr. F. P. Muller, werd allereerst het nieuwe Anatomisch La boratorium, het eenige laboratorium in h'et nieuwe Ziekenhuiscomplex, onder leiding van den direcleur prof, dr, J. A. J. Barge, ■gezichtigd. Vervolgens werd een Ihê gehouden in het Leidsche Volkshuis, waarna in dat zelfde gebouw de liorlulanus van den Leidschen Academieluin, de heer E. Th. Witte, een voordracht hield over; „Belangwekkende planten". Na een korte inleiding besprak de heer Witte eerst het samen leven van planten en dieren en wees er op, dat deze lang niet al tijd zoo ideaal is als wel eens wordt voor gesteld, wat werd aangetoond door z.g. in secten- of vleescbetende planten. In de eerste plaats werden daarvan be sproken enkele Drosera (Zonnedauw) soor ten, waarbij spreker er op wees hoe deze de insecten door haar klierharen vangen. Ver volgens kwam ter sprake de Dronaea muxi- pala (het Vliegenvangertje), waarbij er op gewezen word hoe deze insecten vangt door het toeklappen van een gedeelte harer bla deren. Mooie beelden Het spr. hierna zien van enkele nepenlhes (bekerplanlen), die de insecten vangen door middel van een tot een beker vergroeid bladgedecllc, waarna de Sarraccenia (urnplant) werd getoond, die het met haar tot urnen vergroeide bladeren doet. Dat er ook planten zijn, die insecten van gen door middel van haar bloemen, loonde spr. aan door -eer mooie beelden van de aristoloctria grandellora en de amorpho- phali allias campanulatus, waarbij er op gewezen werd, hoe haar prachtige bloemen door het verspreiden van de lucht van rot tend vleesch de insecten lokken. Dat de samenleving van insecten met planten ook van aangenomen aard kan zijn, toonde spr. aan met de z.g. mierenplanten, waarvan hij een paar zeer mooie voorbeel den uit onze Oost liet zien, n.l, de myrme- codia en de Dischidéa. Vóór de pauze toonde spr. nog enkele mooie beelden van de Victoria Regia. Men zag op een der groote bladeren op het waler drijvende twee kinderen slaan ten bewijze van de enorme draagkracht dezer bladeren. Na de pauze deed spr. enkele grepen uit verschillende planten-families. Zoo besprak hij een paar interessante orchideeën, waar bij het belangwekkende Wormblad, een tweetal mooie Bromeliaceën, waarop nog de Koningin van den nacht en de Rolscac- tus volgden, en eindelijk een fraaie groep van Boomachtige-varens werden getoond, evenals de Amerikaansche Agave of z.g. honderdjarige aloë, waarvan mooie bloeien de exemplaren werden getoond, met de daaraan nauw verwante Littoea's en Dasj- lorion's. Van alle werd de zeer snelle ont wikkeling der reusachtige bloeiwijzen be sproken. Aangezien Kerstmis in Set verschiet is, Besprak de lieer Witte len slotte de Mare tak, liet zien hoe deze op sommige boomen groeit en vertoonde een beeld, waaruit bleek, hoe deze plant reeds in.de grijze oud heid in eere werd gehouden. Spr. besloot met de bespreking van enkele interessante boomen uit den Leidschen Hortus en met een mooi beeld van den be roemden treurbeuk uit den Leidschen Aca- demietuin. Zondagmiddag werd een Huishoudelijke bijeenkomst gehouden in de kleine Stads- zaal, welke des avonds werd voortgezet ten huize van den leidschen afdeelingsvoorzit- ter dr. F. P, Mulder aan den Leidsche- Slraatweg, Deze laatste bijeenkomst droeg een meer intiem karakter, waarbij interne aangele genheden der Vereeniging werden bespro ken. De Senaat van de Rijksuniversiteit al hier heeft aan dr. F. d'HérelIe, uit Parijs, bekend om zijn onderzoekingen op het ge bied van de bacteriophagie, en verbonden aan het Instituut voor Tropische Genees kunde alhier, het eere-doctoraat in de ge neeskunde verleend. De promotie zal op een nader te bepalen dalum in Januari plaats vinden. Voor het diploma voor piano-onderwijs der Leidsche Maatschappij voor Toonkunst is geslaagd de heer Th. van Bellen, leerling der muziekschool. Aan het Kon. Conservatorium voor mu ziek te 's-Gravenhage is geslaagd voor het eindexamen cello, solo-spel, de heer T. T. Vrijhoif, alhier. Aan den heer A. S. van Ewijck, chef de bureau op het kantoor der directe belas tingen aan de Langebrug, alhier, is op diens verzoek, met ingang van 1 Januari a.s. eer vol ontslag verleend uit 's Rijks dienst, met dankbetuiging voor de in zijn betrekking aan het Rijk bewezen diensten. De heer Van Ewijck heeft niet minder dan 42 dienstjaren bij ds Rijksbelastingen. Van 1 Maart 1881 af was hij op genoemd kantoor werkzaam en van 1 Juli 1900 tot 1 Januari 1921 bekleedde hij de zeer verant woordelijke functie van kassier en stond hij aan het loket voor het ontvangen der belas tingpenningen en het uitbetalen van Rijks- pensioenen, enz. In deze kwaliteit zullen de meeste Leidenaren hem hebben leeren ken nen als een accuraat, doch tevens voorko mend ambtenaar, die gaarne de menschen, Het voornaamste nieuws v. van heden. M BINNENLAND. Adres van het Dep. Leiden der Ned. Maat schappij voor Nijverheid en Handel aan den Leidschen Raad. H. M. de Koningin heeft in verhand met de Kabinetscrisis mgr. Nolens in conferenfin ontvangen. De loonraad tegen verlaging van de loonen van hel spoorwegpersoneel. Hel faillissement der Bossche Hanzebank, Ernstig ongelnk met een ponl te He-» kendorp, - BUITENLAND. De machtigingswet door den DnitscHen Rijksdag aangenomen. Geen stemdwang in Dnitschland. De politieke toestand in Engeland is nog niet tof klaarheid gebracht. Een nienw handelsverdrag tnsschen Dnitschland en Amerika geteekend. De opstand in Mexico. die voor het loket kwamen, met raad en voorlichting bijstond en hun, zoo het ge- wenscht werd, den weg wees. In de laatste twee jaar was hij werkzaam op het bureau; de inspannende werkzaamheden van kas sier mocht hij eindelijk aan jongere krach ten overlaten. Menigeen kwam ook toen echter nog naar hem vragen, wanneer zij eens niet precies wisten hoe zij moesten handelen. Naar wij vernemen, ligt het in de bedoe ling van den heer Van E., dat zijn heengaan uit den dienst verder onopgemerkt voorbij zal gaan. Zaterdagmiddag werd in café „Zomer- zorg" door den heer M. G. van Straten, bouwkundige te Leiderdorp, herbesteed her bouwen van zes woonhuizen op een terrein nabij den Rijnsburgerweg, die een week te voren reeds waren aanbesteed, toen een aannemer uit Den Haag voor een bedrag van f 33.245 ruim f 11.000 beneden de daaropvolgende inschrijver bleef. Ditmaal waren zeven biljetten ingekomen' en wel van A. Voordouw, te Zwammerdam, voor f 49.000; J. 't Hart en. B. Hanen, voor f 48.960; Gebroeders Proper voor f 46.985; iirma W. Splinter en Zn voor f 46.576; H. Massaar voor f 46.500; C. J. Witsenburg, te Zoeterwoude, voor f 43.990, en Alberts en De Jong voor f 43.215. Waar do woonplaats niet Is vermeld, ia deze Leiden. Vanwege de Commissie voor de Volk?-», bijeenkomsten alhier had Zaterdag in de Stadszaal het jaarlijksche St.-Nicolaasfeesf voor kinderen plaats. Zevenhonderd en vijf tig kinderen profileerden er van. Zij werden op lekkernijen en op de vertooning van tooverlantaarntafereelen onlhaald en waren zeer in hun schik met een en ander. De tweede avond van de tooneelver- eeniging „Nut en Vermaak" na den avond in den schouwburg is gisteren in de Stadszaal zeer goed geslaagd. Het muziek- ensemble Euterpe" bood een concert aan; er werd een muzikale verrassing gegeven in verband met de historie van „Nut en Vermaak" en ten slotte bad een bal plaats. Hedennacht ging het water in het wa terreservoir van een auto van den heer K., staande aan het Rapenburg, koken. Toen de?e heer het reservoir opende, spoot het kokend water er uit, met gevolg, dat hij aan zijn handen brandwonden bekwam, die werden behandeld bij apotheker Du Croix. Ten gevolge van lekkage is Zaterdag middag een motorschuit van den expediteur S. in de Haven gezonken. Heden zal de schuit gelicht worden. De goederen waren geborgen en er was geen gevaar voor de. scheepvaart. In arrest is gesteld de 39-jarige J. K., wegens het plegen van niet nader te noe men handelingen met minderjarige meisjes, Ingekomen is voor „Schoolkindervoc- ding en Schoolkinderkleeding" f 6.46, zijnde het resultaat van een gehouden collecte ter gelegenheid van de 43ste jaarfeestviering der kappers- en barbierspatroonsvereeniging „Hulp en Vriendschap." In de Stedelijke Werkinrichting zijn opgenomen in de week van 2 tot en met 8 Dec. 215 volwassen pers. en 13 kinderen; totaal 228 personen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1923 | | pagina 1