NOG IS HET TIJD
AGENDA VAN DE WEEK.
Firma M. BONGENAAR
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
BUITENLAND.
Zaterdag.
„Ia den Vergulden Turk": Alg. verg.
>an aandeelh. N. V. Machinefabriek „Over-
lijn". Halfacht.
Stadszaal (foyer)Soirée „Brunhilde".
Ualfnegen.
Volksgebouw: Renati, luitzanger, en duo
JVan Wijk, moderne dansen. 8 uur.
„Zomerzorg": Uitvoering met bal too-
neelver. „OefeniDg baart KuDst"». 8 uur.
Zondag.
Dansaeademie S. P. WielingaDans-
arv>nd, van 8 tol 10 uur.
jJeruël" (Middelstegracht 3) Bijeenkom
sten 's morgens en 's avond3 te 7 uur.
„Jeruël" (Groenesleeg 16) Evangelie-
samenkomst. Halfzeven.
Morschweg 59Evangelisalie-samcn-.
komst. 8 uur.
Schouwburg: Het Nieuwe Toomeelj" „Ro
bert, Bertram en Comp." 8 uur.
Stadszaal: Holl. Tooneel-ensemblë. „De
Tante van Charley". 8 uur.
Volksgcbouw Cursusvergadering Comm.
Partij. 11 uur.
VolksgeboüwDemonstraties, 11 uur. Du-
mout dichter, cn Gretclien Kessel, zangeres.
8 uur.
De apotheek van „Hulp der Mensch-
beid", Flcoigracht 48 is altijd geopend, doch
alleen voor leden van dat Ziekenfonds.
De avood-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 19 November
tot cn met Zondag 25 November waargono-
men door de apotheek van den heer H. J.
M. Proofc, Maarsmansstceg 17, tel. 435.
De geneeskundige Zondagsdienst te Lei
den wordt van Zaterdagavond te acht uur
tol Maandagmorgen te acht uur waarge
nomen door de doctoren Muyzert, tel. 2268
Kist, Rembrandlstraat 21, tel. 1202 Horst,
tel. 2258 Rassers, Rapenburg 47, tel. 1469
en Van Voorthuysen, Heerengraclit 38, lel. 7.
Deze dienst wordt dan te Oegstgeest
waargenomen door dr. Timmermans-, Wil
le! minapark, tel. 390.
losse nummers van ons blad zijn,
behalve aan ons bureau
ook verkrijgbaar bij de
Firma A. HILL EN, Breestraat 154
Firma A. KILLEN, Stationsweg
en bij de
Fa. A. J. H. WIJTENBURG, Haarl.str. 2
en des Zaterdags bij
JOH. H0GERV0RST, Haarl.straat 128
Fa.A. SOMERWIL Azn. Hoogewosrd 24
RECLAME.
voor den n.s. St. Nicolnas Uw Portret
te laten maken in het atelier
4132 P. SLEGTEiVHORST
NOEUWE RIJN 46
|QT Let op naam en Jaist adres
breken en dan: over zijn lijk. Hem man
keert het „robust geweten", zooals ook blijkt
uit "zijn zelf-kwelling over den brand van
liet ouderlijk huis zijner 'vrouw met de
schriklijkc gevolgen daarvan, die hem tot
roem en eer bracht, maar tot welk een prijs
voor zijn geweten! Hij blijft een Hamiet-
figuur. die mist de kracht van de daad,
waaraan hij tenslotte ten ondergaat, wan
neer hij voor de tweede maal zich waagt
om een krans te hangen boven aan een to
renspils, nu de spits van zijn eigen home
toren, aangedreven door een hem verwante
vrouwenziel ,die hem als bij intuitie be
grijpt en aanvoelt, die een meer „robust
gewetenheeft, zij het toch ook niet het
robust geweten, zooals o.a. blijkt uit haar
niet-willen, omdat zij kent de vrouw, die
zij haar man zou ontstelen. Wonderlijk
komt deze vrouw,Hildc Wangel, in zijn le
ven met haar jeugdig vuur, dat hem zal
doen verbranden en in den dood drijven.
Haar blijft, zelfs op hel moment van zijn
pletteringsval, wanneer alom verslagenheid
heerscht, nog de jubel, dat hij daar hoog
ia gekomen: haar bouwmeester van hun
gemeenschappelijke luchtkasleelen. Sara
Ileyblom speelde dit levenskrachtige „dui
velskind" .zooals dc groote bouwmeester
haar eens noemde.
Beide hebben prachtig spel gegeven vol
fijne nuaneeering, speciaal van Dalsum in
zijn moeilijke rol vol tegenstrijdigheden.
Mooi opgezet, werd de creatie volgehouden
tot het laatste in stijgende lijn, waarachter
men steeds de symbolische uitbeelding bleef
voelen. Nimmer zag<?n wij Sara Heyblom
zoo goed, t was een verrassing voor ons.
Louise Kooiman kon ons minder bevallen
als de in kleinigheden des dagelijkschen le
ven zich verdiepende en versuffende vrouw
van den grootcn werker, die aan haar is ge
ketend'als aan een levend lijk. Zij had goede
momenten, maar was ons over 't geheel wat
te gedwee cn klein, zelfs daar, waar kleine
maar voor haar levcn.de passies meer ver
dragen.
De bijrollen waren voldoende bezet.
't Is een mooie avond geweest, gisteren,
van ontspanning door inspanning en de
goed bezette schouwburg hoeft warm van
groote ingenomenheid getuigd.
N.V. Hanzebank in het bisdom Haarlem.
Jl' Haarlem bad Donderdag de buiten
gewone \oigadoring van aandeelhouders
der N.V. Hanietank in bet bisdom Haar-
leon plaats. Blijkens e?n ons toegezomloa
communiqué waren aanwezig 353 aandeel
houders, to zamen bezitters of gemachtig
den Tan 2245 aandeel en.
Do voorzitter, de heer H. G. A. Jansen,
memoreert in het kort hoe deze vergade
ring mede op verzoek van het hoofdbe
stuur der Haarlemsehe Hanze en een aan
tal aandeelhouders met don meest mogelijr
ken epoed is bijeengeroepen en deelt mede,
dat het ooilege van commissarissen als rap
porteur van deze vergadering, heeft be
noemd zijn vice-vooa-zitter, den heer O.
Lap, te Rotterdam.
Hierna is het woord aan den rapporteur
tot het doen van mededeelingen omtrent
de genomen maatregelen, de ingevoerde
bezuinigingen en het verder beleid van di
rectie en commissarissen der bank sedert
de jaarvergadering.
De heer Lap verklaart zijn optreden
als rapporteur en spr. geeft daarna een
vergelijking tusschen de beleggingen op 1
Januari, 1 Juni on 1 November 192?, waar
uit blijkt, dat in den crisistijd aau opgra
vingen, die een bedrag van Tuim S millioen
vertegenwoordigden, vlot i« voldaon. Het
«preekt vanzelf, dat daar tegenover een
aantal credieten moesten worden terugge
vraagd, waarbij men zich zooveel mogelijk
heeft beperkt naast een algomeene in
krimping tot het realiseeren van groote
credieten en van een aantal kleinere, die
de relaties met de bank vrijwel verbroken
hadden. De thans afgewikkelde credieten
ten bedrage van ruim 6 millioen, zijn tot
98Vj a 99 pOt. teruggekomen, terwijl te
genover het risico in het ongedekt restant
van 1 a li pCt. een bedrijfswinst staat
van ruim f 90.000 in bet eerste halfjaar
1923.
V<an de effecten is een gedeelte, op de
laatste jaarbalans voorkomend voor- circa
f 850.00, gerealiseerd. In dit gedeelte werd
in het jaarverslag over 1922 een koersver
lies van f 9&000 geecbat, terwijl het in
werkelijkheid een koersverlies van f 61.000
bracht, dus f 34.000 minder dan in het
jaarverslag gesohat. Tegenover dit verlies
en do eventueel mindere opbrengst van
gebouwen staat de opbrengst der verlon-
gingsprovisie.
Yan do 3800 aandeelhouders moeten or
thans nog ongeveer 1000 volstorten tot. een
gezamenlijk bedrag van 1700.000, waarna
het gestort kapitaal f2.159.400 bediaagt.
Sedert 1 Januari jl. is f 603.600 op het aau-
dtelenkapitaal bijgestort.
Voor de gelegenheid tot het doen van
mededeelingen cn het stellen van vragen
gaven zich plusminus 40 der aanwezigen op.
Op een zeer enkelo uitzondering na be
toonden al deze sprekers zich bevredigd
door do verkregen inlichtingen cn brachten
dank aan den rapporteur voor zijp. onver-
i bloemde mededeelingen. Vrijwel allen
maakten van hun spreckgelcgenheid ge
bruik om aandeelhouders en Hanzelfden
krachtig te animeeren tot het wederom ge
zamenlijk steunen en schragen van deze
noodzakelijke instelling.
De vergadering stelt ten slotte als haar
conclusies vast, dat dc noodzakelijkheid
van deze bankinstelling ten volle wordt
erkend en dat haar werkzaamheden met
allo mogelijke middelen moeten worden
voortgezet, terwijl haast medewerking aan
de volstorting van het aandoelcnkapitaal
ook door elk persoonlijk in voonbeeld en
propaganda geijverd zal worden om bet
herstel ten spoedigste te verwezenlijken.
Hierna werd de vergadering gesloten.
Men meldt uit Delft, dat bij de Haag-
Bche rechtbank door een der deposanten
het faillissement van de N. V. Hanzebank
in bet b;sdom Haarlem is aangevraagd.
De rijwielbelasting.
Binnenkort is, naar de „N. R. Cl." mede
deelt, de indiening te verwachten van de
reeds in uitzicht gestelde rijwielbelasling.
Per rijwiel zal drie gulden per jaar moeten
worden betaald, waarvoor men, ten bewijze
dat de betaling geschied is, een plaatje aan
de fiets bevestigd krijgt. Ambtenaren van
de belasting zullen gerechtigd zijn, wielrij
ders, wier fiets niet van zulk een plaatje
voorzien is, aan te houden en het verschul
digde direct bij den ontvanger le laten vol
doen.
Rijwielen in gebruik bij openbare dien
sten, als posterijen, politie, enz., zijn van
belasting vrijgesteld. Ook zal geen belasting
worden geheven van kinderfietsen, welke
als speelgoed kunnen worden aangemerkt.
Minister Colijn berekent, dat ongeveer
een millioen rijwielen onder deze belasting
zullen vallen.
Alg. Synodale commissie der Ned. Herv Kerk
Vierde Zitting.
Dr. Callenbach brengt ter tafel een col
lecte-brief aan de Kerkeraden voor Noodlij
dende Kerken en personen.
Mr. H. J. M. Tijssens bericht, dat bij zijn
benoeming tot lid van den raad van beroep
aanneemt
Een aanvraag van den Kcrkeraad van Al
melo om vernietiging van een beslissing in
hoogcr beroep van het Provinciaal Kerkbe
stuur van Ovenjsel wordt afgewezen.
Ingekomen is het verslag van dr. P. Smit,
te Heumen, van zijn bezoek aan dc Neder-
landsche landarbeiders in Noord-Frankrijk.
Naar zijn oordoel geven die vluchtige bezoe
ken weinig voor de geestelijke verzorging;
beter is bet, dat de Kerkeraden der gemeen
ten, waaruit die landarbeiders afkomstig zijn
gratis stichtelijke lectuur verspreiden. Met
dank aan den steller wordt van dit verslag
kennis genomen.
De kcrkeraad van Enschedé heeft thans de
voor de Generale Kas ingezamelde gelden in
vorige jaren afgedragen aan den quaestor der
Classis.
Voor kennisgeving wordt aangenomen een
schrijven van ds. v. Dorssen, van St. Jansga
c.a., omtrent' het optreden van ds. Grave-,
meijer, te 's Gravenhage, in het kerkgebouw
te St. Jansga.
Het reglement op dc predikantstraktemen
ten zal worden herdrukL Besloten wordt
vóór 1 Maart 1924 een collecte te doen hou
den door de Kerkeraden voor het noodlijdend
Protestantisme in Europa.
Namens de commissie voor de afschriften
wordt verslag uitgebracht door den heer De
Haan.
Tot leden van de spoedcommissie worden
benoemd de hoeren F» Taramens en Krs
Timmer9 en tot hun secundi de beeren O?
E. II. Picard en II. Vcenman.
Tot leden van de commissie voor het toe
zicht op de administratie vtn den Quaestor-
Generaal de heeren Kr. Timmcrs cn O. E. II.
Picard en tot hun secundi de heeren A. de
Haan en II. Veenman.
Na resumtie van de notulen wordt de ver-
gadeiing door den President met gebed ge
sloten.
Uit de Twentsche textielnijverheid.
Een denkbeeld, geopperd in de conferentie
met den directeur-generaal van den arbeid,
over oen regeling van loon on werktijden ge
durende Gen jaar, hebben de samenwerken
de lexticlarbeidersorganisaties aanvaard; de
besturen der betrokken werkgeveisvereeni-
gingen hebben het echter eenpang verwor
pen.
Dit denkbeeld was, naar „Het Volk" ver
neemt: 5 pet. loonsverlaging; 100 uur over
werk per jaar in 26 weken, zoodat de an
dere 26 weken de -18-urige werkweek zou
blijven gehandhaafd; drie vacantiedagen
met behoud van loon.
Te Enschede en Lonneker zal nu Maan
dag a.s., in dc overige plaa-lsen in Twente
en den Gelderschen Achterhoek op 9 De
cember de uitsluiting ingaan.
De Koningin, de Prins, Prinses Juliana
en de Prinses von Erbach-SchOnberg heb
ben gisteravond in den Koninklijken
Schouwburg in Den Haag de vertooning van
Welkom Vreemdeling", door het Neder-
landsch Tooneel, bijgewoond. De lióoge be
zoekers werden ontvangen door den admi-
nistrleur van den schouwburg, den heer d.
Hertog. De Koningin vond op haar piaals
een ruiker rose rozen. Het was de eerste
maal, dat Prinses Juliana een openbare
voorstelling in den schouwburg bijwoonde.
De minister van Buitenl. Zaken heeft
aan den lieer E. Heldring, te Amsterdam, op
diens verzoek, eervol ontslag verleend ais
buitengewoon lid van de commissie voor zee-
oorlogs-schade, onder dankbetuiging.
Naar „Het Vad." verneemt, zal prof.
A. C. Visser van IJzendoorn zich om gezond
heidsredenen in 1925 niet meer verkiesbaar
stellen voor de Tweede Kamer.
Naar wij vernemen was de vergade
ring der fractie van R.-Kath. Tweede-Ka
merleden, welke verband hield met den po-
litieken toestand, gisteren zeer druk be
zocht. De bijeenkomst duurde ruim ander
half uur.
Wij meenen te welen, dat mr. dr. Kooien
deze fractievergadering niet heeft bijge
woond. („Hbld.")
Onder leiding van het bestuur van het
Ned. Verbond van Vakvereenigingen werd
dezer dagen le Amsterdam dc tweede Alge-
meene Vergadering van besluurdersbonden
gehouden.
Besloten werd, dat, zoodra het gunstige
oogenblik daartoe gekomen is, het bestuur
van het N. V. V. pogingen zal aanwenden,
om den huurprijs van met Rijkssteun ge
bouwde woningen verlaagd te krijgen.
Voorts wrerd een voorstel aangenomen,
dat het bestuur van het N. V. V. zal onder
zoeken, op welke wijze voor de in de mo
derne vakbeweging georganiseerde arbei
ders betere rechtskundige hulp kan worden
verkregen door liet oprichten van meer bu
reaux voor Arbeidersrecht.
Over den strijd in de textielindustrie
werden uitvoerige besprekingen gehouden.
Besloten werd, de door het N. V. V. georga
niseerde steunbeweging met kracht ter hand
te nemen.
De Gewestelijke Landstorm-commis
sie voor het gebied van do voormalige Stel
ling van Amsterdam is thans als volgt sa
mengesteld: voorzitter mr. H. Verkoute
ren, lid van de Eerste Kamer, te Amster
dam; secretaris, de heer K. L. Schell, re
serve kapitein luchtdoel-artillerie te Bus-
sum leden do heeren Walrave Boissevain,
lid van den gemeenteraad van Amsterdam
M. M. v. d. Eem, kapelaan te Watergraafs
meer; W. do Geus, burgomeester van
Beemster; Jao. van Oversteeg, te Amster
dam; inr. A. Slob, oud-lid van de Eerst©
Kamer, burgemeester van Haarlemmer
meer, te HoofddorpO. de Veer, majoor
der infanterie te Amsterdam, oommandanb
van het landstormkorpe stelling van Am-
dam; dr. I. H. J. Vos, wethouder van Am
sterdam.
Men schrijft aan het „Hgz.'':
Den 13den November 1923 is door de
Ministers van Financiën en Onderwijs de
beschikking genomen, dat ambtenaren in
Rijksdienst geen aanspraak op vacatie-gel
den kunnen maken en zulks met ingang
van 1 Januari 1922.
De ambtenaren, die vacatie-gelden ten
gevolge van het geldlend besluit ontvangen
hebben, moeten dio terugstorten, aange
zien zij die, naar de Ministers aan de amb
tenaren schrijven, ten onrechte genoten
hebben.
Hier te lande is een Steuncomité
#voor Intellectueel Centraal Europa opge
richt.
D'e Obineesche Industrieele Studie^
commissie, die ons land zaJ bezoeken,
komt Zondagavond te 's-Gravenhage aan.
Het Ned. Roode Kruis zal in Duitsch-
land vijf keukens oprichtenvier te Ber
lin en cén te Essen.
Ofschoon de Minister van EinnejiJand-
eche Zaken, gelijk wij meldden, nog be
trekkelijk kort geleden tot de verschillende
Rijksinstellingen een circulaire heeft ge
richt-, waarin met- nadruk verzoold werd
de levering ran Rijksdrukwork door de
Alg. Landsdrukkerij te doer, geschieden,
vernemen wij, dat doar het rijksinkoop--
bureau in den laatsten tijd book v*>ot oeni-
ge duizenden guldens aan drukwerk Is be*
steld bij andere drukkerijen, o.a. bij de
Stadsdrukkerij te Amsterdam. („Tel.2')
Ged. Staten van Noord-Holland ver
klaren zich vooralsnog tegen loonsverla
ging voor het orovincda]$ personeel.
„Staatsblad" ro. 5*19 beval het Kon.
besluit van den 8s!en November, tot regeling
van den herijk van do ma Ion en gewichten
in 1924 en 1925. Daarbij is bepaald
lo de maten en gewichten moeten in het
jaar 1S24 of 1925 worden ondaiworpen Kan
den herijk, tedoeld tij art. 15, letter a, der
wet van 7 April 1869; 2o. de herijk h*eft
plaats binnen het tijdvak van 1 Januari J924
tot en met 30 Saptember 1925; 3o. aan God.
Stalen der provinciën wordt opgedragaa de
data te bepalen, waarop de herijk *©r,r elke
gemeeDte binnen* let onder 2o. genoemde
tijdvak zal geschieden; 4o. het merk der
goedkeuring, dat in 1922 en 1923 I-ij den ijk
en den herjjk der maten -m gewichten is ge
bezigd, is geldig lot tn met 30 Sept. 1926.
„Staatsblad" no. 503 bevat hst Kon.
besluit van den 5den November, tot vaststel
ling van oen algeméenon maatregel va:i be
stuur, als bedoeld i:i artikel 110 der Onge
vallenwet 1921 en artikel 122 der Land- en
Tuinbonwongevaiionwel 1922, in verband
met artikel 40, zevende lid, der Ongevallen
wet 1.921. Daaibii is bepaald
Ait. 1. Indien de onderneming van een
werkgever, als bedoeld In het cenig aTlikel
van het Kon. besluit van 1 Februari 1923.
no. 39, verzekeringsplichtig is geworden of
wordt krachtens de Land- en Tuinbouwon-
gevallenwet 1922, wordt het tarief, bedoeld
in artikel 79 dier wet. ien aanzien ven het
bedrijf, dat op 31 December 1921 in die on
derneming werd uitgeoefend en volgens de
toenmaals geldende wettelijke bepalingen
verzekeringsplichtig was krachtens de On
gevallenwet 1921, tot 1 Januari 1924 ver
laagd met 25 pCt.
Als grondslag voer de verlaging wordt ge
nomen het-voor premieberekening in aan
merking komend loon over bet jaar 1922.
De wijze, waarop nader de berekening van
dc verlaging zal plaats hebben en dc tijd
stippen. waarop de verlaging den belang
hebbende len goede zal komen, worden door
onzen minister, met de uitvoering der Land
en Tuinbouwongevallenwet 1922 belast,
vastgesteld.
Art. 2. Het nadeel, dat door toepassing
van artikel 1 voor het Landbouw-ongeval-
tenfonds ontslaat, wordt door het Ongeval
lenfonds aan eerstgenoemd fonds vergoed.
Dit besluit is Woensdag in werking ge
treden.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Copie van al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
Nog ééns de Mare.
Waarschuwing tegen een onberaden besluit.
Wij zullen het schoonheidsargumenl, hoe
belangrijk ook, laten rusten: wren het niets
zegt, dien kan het niet overtuigen.
Op dc volgende punten zou ecliier de aan
dacht van hen, wion het aangaat, nog wel
eens gericht mogen worden.
1. Het dempen van de Mare heet een
noodzakelijke consequentie van de (ondoor
dachte) verbreeding van de Brandewijn-
ateeg. Dat wil zeggen, dat men een verbroe
den verkeersweg, die doodloopt, wil goed
maken, door er een tweede verbreeding op le
doen aansluiten, die aan beide kan
ten doodloopt, want dat zal feitelijk
het geval zijn, zoowel bij de Haarleimncr-
straat als bij de Oude Vest.
2. In verschillende steden van ons land
zijn de voorbeelden voor het grijpen, hoe
zulke gedempte grachten de neiging hebben,
te ontaarden in minder gun
stige buurten, noch voor winkel
bedrijf noch voor woonhuizen in trek.
3. Volgens deskundigen zal het tech
nisch bijna onmogelijk zijn, het
niveau der Haarlemmerstraat op het veel
lagere van de Mare zoo te laten aansluiten,
dat er oen bruikbare verkeersweg ontslaat.
Er zitten in het dempingsplan nog tal van
andore hoogst onaangename verrassingen;
de finaoicieele verrassing zal niet de gering
ste zijn!
P. J. BLOK.
D. VAN BLOM.
P. E. BRleT.
G. GERUNGS.
J. HUIZINGA,
i). JAEGEH.
C. S. LECHNER.
H. J. PLANJER.
II. VAN WENSEN.
Voor den hongersnood in Dnitschlandl
Het comité „Internationale Arbeiders-
hulp", dat twee jaar geleden zooveel heeft
bijgedragen tot het overwinnen van den
hongersnood in Rusland (in het geheel wer
den 12'/. millioen gulden voor dit doel bij
eengebracht, waarvan V» millioen in Neder
land) heeft zich thans tot taak gesteld de
leniging van den door geheel andere oorza
ken ontstanen, maar niet minder vreese-
lijken nood in Duitschland.
Niet minder dan 29 openbare keukens wa
ren in de eerste helft van deze maand reeds
geopend, waar althans aan een deel der ge
zinnen van de honderd duizenden werkloo-
zen, die voor hun ondersteuning nog geen
droog brood kunnen koopen, dagelijks een
voedzaam maal wordt verstrekt. Van de ope
ning van de Nederlandsehe keuken in de
Berlijnsche voorstad Neu-Köllu heelt men
het verstag in de bladen kunnen lezen. Be
halve dit hoofdwerk is ons comilé ook doBii-
de kleeding in te zamelen en kinderen van
werkioozen hier te lande onder te brengen.
Zonder vrees voor tegenspraak mag ge
tuigd worden, dait de „Internationale Arbei
dershulp" óver een schitterends organisatie
beschikt en meer dan ecnige andero instel
ling is ingericht op majsali hulp, daar,
waar de nood het hoogst gestegen is. In ver
schillende bladen heeft men de dringende
aanbeveling van haar werk door «enige
tientallen van de meest bekende Duitsche
intellectueelen van allerlei rlohling kunnen
lezen.
Het Lei cis.ie sub-cöiuiié beoogt zicfi op
zoo breed mogelijken grondslag te reorgani-
seeren. In afwachting van het resultaat
dezer pogingen, meent het thans feeds een
oproep tot steun tea de Leidsche fngezela-
nen te moeten richten. Geld, levensmldde-
1_J
len, kleeding, bedlegoed, alles x -.UJinn.
Goederen worden der,'erlangd afgehaald,
Let eerstdaags cp onze bitton bii winke
liers I
Namens het voorloopig sub-comité J
-■ a. N. KNUTTEL, voorz„
Witte-Singe1" 52,
J. raar, penningmeester,
Oude-Rijn 48.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Slresemann is gevallen, zooals niet an
ders meer ie verwachten was. Wat er nu in
Duitsch'.and zal geschieden? Vermoedelijk
of wel haast zeker een verschuiving naar
rechts, 't zij in den vorm van een burger
lijk blok, 't zij in den vorm van een rechts
getint directorium.
Voor Poincaré, die in de Franschc Kamer
nogmaals dc overwinning heeft behaaid ko
ren op zijn molen. Zijn rede droeg helzelfde
karakter van- altijd, men zie onder Frank
rijk,. maar zijn teruggaan voor het Engel-
sche ultimatum in den Gezanlenraad kon
hij toch niet wegdoezelen. Het ging nu nog
er door onder liet motto: de entente moest
gehandhaafd blijven. Maar dit motto zal,
naar we vermoeden, wel spoedig weer op
do proei gesteld dienen te worden De tijd
van Duilschland's gewillig buigen schijnt
nu voor goed voorbij.
"De Commissie van Herstel heeft gisteren
aangehoord oen door den Duitsclien verte
genwoordiger Fischer voorgelezen exposé
omtrent den economischen en tinancicelen
toestand van het Duitsche Rijk. Fischer
dedde- mede, dat hij een aantal documen
ten bezat, welke ter beschikking der com
missie stonden, ter bevestiging en aanvul
ling zijner mondelinge verklaringen.
Lp bet bezette gebied zijn de Franschcn
een stap vooruit gekomen. Er is een over
eenkomst tot stand gekomen tusschen de in-
tergeallieerde commissie in liet Roer-gebied
en de Duitsche induslrieelen, welke van
kracht zal zijn tot 14 April 1924. lJe Roer-
mijnen zullen als belasting, verschuldigd
over de periode 1 Januari1 November, 15
millioen dollar betalen. Zij zullen aan de
entente 18 pet. van de netto-productie leve
ren In de lockomst zullen zij 10 fes. per Ion
betalen.
De voorraden in liet Roer-gebied in beslag
genomen lot op 1 October blijven het eigen
dom van de geallieerden. De bestaande re
geling van den uitvoer van kolen blijft van
kracht De voorraden van producten der me
taalnijverheid kunnen slechts als zoodanig
worden behouden, indien dc achterstallige,
belastingen worden betaald Zij zullen
slechts kunnen worden uitgevoerd in hoe
veelheden overeenkomende met de gemid
delden uitvoeren van dergelijke producten
in 1922.
Maar nu nog de piactisclie uilvoering der,
overeenkomst, iets, waaraan de mijneigena
ren zelf twijfelen ni liever deze onmogelijk
acliten. Alleen om de Franschen daarvan le
overtuigen, zou de overeenkomst zijn getee-
kend. v j
DUITSCHLAND. 1
Nadat nog langdurig was gedebatteerd,
heeft de Rijksdag liet doodvonnis aan het ka
binet Slrcsemaiin voltrokken, hetgeen onver
mijdelijk was geworden. De molie van ver
trouwen, door de regeeringscoalitie gesteld
en eenvoudig luidende: ,',De Rijksdag be
tuigt de rijksregeering zijn vertrouwen" werd
met 230 tegen 155 stemmen en 7 onthoudin
gen verworpen. Tegen stemden de Duitsch-
nationalen, de sociaal-democraten, de com
munisten, de Beiersche volkspartij en de
Beiersche boerenbond. De onthoudingen kwa
men van de zijde der Duitsche volkspartij
en uit de Beiersche groepen.
Er was dan ook geen bijzondere opwin
ding, de Rijksdag was er op geprepareerd. 1
Na de stemming over de motie van ver
trouwen zijn nog eenige communistische mo
ties in stemming gebracht. Zij betreffen o.a.
het opheffen van den uitzonderingstoestand
en het verbod der communistische partij.
Deze molies werden verworpen. Slechts de
communisten en de sociaal-democraten stem
den voor.
Een andere motie van de communisten, die
de vervolging van von Kahr, von Lossow en
Ludendorff, wegens het plegen van hoogver
raad, eischle, scheen een meerderheid le zui
len vinden. Met de communisten en de so
ciaal-democraten verhieven zich ook de
meeste democraten van hun plaats. Een
nieuwe hoofdelijke stemming was nu nood
zakelijk. Ditmaal bleek, dat 166 der aanwe
zigen zich legen, 153 vóór de molie hadden
uilgesproken. Dus is deze verworpen. De
democraat dr. Petersen verklaarde nog, dat
hij en een aantal andere leden van de de
mocratische partij tegen hadden gestemd,
omdat zij niet wenschcn, dat het parlement
een invloed op de rechtspraak uiloefen t. De
vervolging van de samenzweerders van Miln-
chen is de zaak der justitie.
Het Huis ging vervolgens voor onbepaal-
den fijd met reces.
Stresemann heeft de consequentie getrok
ken en zijn ontslag aangeboden. De RijkB-
president heeft bet ontslag van het Rijkska
binet aanvaard en het kabinet met het af
doen der loopende zaken belast.
's Avonds nog heeft Ebert den voorzitter
van den Rijksdag Loebe gehoord.
De vraag wat nu, moet vooreerst onbe
antwoord blijven. Men zie ook het weke;-
lijksch overzicht. Stresemann heeft gister
avond nog vertegenwoordigers der pers ont
vangen en o.m. verklaard, dat de regeeiing
is gevallen door de ontoereikendheid van 't
parlement. Hij acht de ontbinding van het
parlement nog de beste oplossing. Een par
lement dat van de eene crisis op de andara
aanstuurt, maakt een stabiele regeering on- i
mogelijk en werkt het onwettig drijven ier
ultra-partijen links en réchtr. in de Tand.
Het ontbreken van twee groote partijen 1»
te betreuren, daar cr nu tal van partijen
zijn, welko elkaar op leven «u dood boetriK
den, zoodat de illegalen intusschen vrfj epel
hebben.
-Ook over de nota dar geallieerden in zake.
den ez-kroonprina maakte Stresemann W(t
kela opmerldngeji. Hl} bet tm
