3 OCTOBER.
No. 19500.
DINSDAG 2 OCTOBER
Anno 1923
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van lieden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEB AD VERTEN TIEN:
30 Cls. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertenliên, uilsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eyentueele opzending van brieven
'10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 175 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor -Luiden per 3 maanden S 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 '-p portokosten.
0.18.
„0.18.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
-EI-
MORGEN, WOENSDAG 3 OCTOBER, DE
DAG VAN LEIDEN'S ONTZET, ZAL ONS
BLAD NIET VERSCHIJNEN EN ZULLEN
ONZE BUREAUX DEN GEHEELEN DAG
GESLOTEN ZIJN.
DE DIRECTIE.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken visch winkel,
Vischmarkl 18, tel. 1220, is DONDERDAG
verkrijgbaar SCHELV1SCH, SCHOL en KA
BELJAUW.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester
Leiden, 2 October 1923.
GEMEENTE-SECRETARIE.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algeniDene kennis, dat de bu
reaux der Gemeente-Secretarie en van den
Gemeente-Ontvanger op Woensdag 3 October
a.s., den geheelcn dag zullen zijn gesloten
en dat het bureau van den Burgerlijken
Stand op dien dag slechts zal geopend zijn
van des voormiddags 9 tot 10 uur.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STR1JEN, Secretaris.^
Leiden, 2. October 1923.
Opening van het nieuwe anatomisch
laboratorium.
I Hedenmiddag is, in tegenwoordigheid van
j#en groot aantal belangstellenden op tiet
gebied vf»i>.fIfopg£r_ Onderwijs, hét nieuw
anatomisch laboratorium, waarvan prof. dï\
J. A. J. Barge directeur is, officieel geopend
dour Z.Exc. dr. J. Th. de Visser, Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Vertegenwoordigd warén o.m. het college
van Curatoren van de Leidsche Universiteit
het bestuur van den Senaat en de Facul
teit der Geneeskunde. Verder waren aan
wezig een aantal hoogleeraren van de Leid
sche Universiteit en van elders, waarbij
voornamelijk van de Amsterdamsche Uni
versiteit, waar prof. Barge," vroeger werk
zaam was; lectoren, medici, studenten en
verdere belangstellenden. Van het groote,
forsche gebouw wapperde de vaderlandsche
vlag.
liet laboratorium is ontworpen in 1912, te
zamen met het complex van het nieuwe
Academisch Ziekenhuis aan den Rijnsbur-
gerweg, waarvan het deel uitmaakt; het
wordt bij den aanvang van het academie
jaar 1923'24 in gebruik genomen.
Dit laboratorium, waarin behalve de ana
tomie en de embryologie, ook de histologie
is gevestigd, is breed opgezet, geheel over
eenkomstig de in den loop der jaren gewij
zigde werk-méthoden, zoodat het voor zeer
langen tijd dienst zat kunnen doen.
Het auditorium heeft 176 zitplaatsen; in
de practicumzaal voor histologie kunnen 75
studenten tegelijk werkzaam zijn, terwijl de
praepareerzaal aan een 100-lal studenten ge
makkelijk ruimte biedt. Het laboratorium be
val verder, behalve een aantal werkkamers
voor den directeur, den lector in histologie,
den prosector, de assistenten en een aantal
laboranten eenige werkplaatsen voor het per
soneel, een fotografie-inrichting, een biblio
theek, een studiezaal voor de studenten als
mede een modern toegerust museum analo-
micum. Dit museum anatomicum beval nog
een belangrijke verzameling oude anatomi
sche praeparaten, o.a. van Nuck, Ruysch.
I3onn, Albinus, Sandifort, een aantal curiosa,
alsmede een groote schedelcolleclie. Boven
dien is sedert 1916 een plaats ingeruimd aan
de schedel verzameling van wijlen dr. Sasse
(bestaande uit omslr. 700 schedels van Ne-
derlandsche herkomst) en aan diens anlhro-
pologische bibliotheek.
R e d e v a n pr o f. dr. J. A. J. B a r g e
Ter gelegenheid van de openingsplech
tigheid, die in de groote, keurig ingerichte
collegezaal plaals had, hield prof. dr. J. A.
J. Barge een toespraak, waarin hij de Leid
sche anatomie herdacht.
Hoe zullen wij aldus spr. in deze
oogeriblikken de beteckenis, welke dit nieu-
wt? laboratorium voor onderwijs en weten
schap bezitten kan, beter beseffen dan door
ons voor den geest te roepen hoe in de lange
reeks van jaren, die sinds de heuglijke stich
ting der Leidsche Academie verstrek"]) zijn
het ontleedkundig onderwijs te dezer slede
zich geleidelijk heeft ontwikkeld en hoe de
hulpmiddelen voor dit onderwijs, overeen
komstig de eischen der steeds wisselende
omstandigheden en der gestadig zich ont
wikkelende wetenschap voortdurend wer
den uitgebreid en verbeterd.
Het eerste, dat ons treft, wanneer wij te
rugtreden in de historie, is wel dit, dat het
tijdstip van de stichting der Leidsche Aca
demie samenvalt met een bij uitstek be
langrijke periode in de ontwikkeling der
anatomie.
Na te. hebben uiteengezet hoe die belang
stelling zich langzamerhand heeft ontwik
keld. deelde spr. mede, dat bij de opening
der Leidsche Academie, op 8 Februari 1575
het onderwijzend personeel drie geneeskun
digen lelde, waarvan fn den eersten tijd al
leen Gerardus Bontius met de opleiding der
aanstaande medici belast werd en na 1584
afzonderlijke lessen in anatomie en chirur
gie gaf. Van eenige zelfstandigheid der ana
tomie in'de medische vooropleiding is daar
bij echter nog geen sprake. Lang bleef dit
echter niet uit. In 1592 werd Pieter Pauw,
in ollicieele stukken als Petrus Pavius be
kend, als eerste hoogleeraar in de mensche-
lijke ontleedkunde benoemd. Hierdoor werd
de eerste officieele leerstoel in de mensche-
lijke anatomie le Leiden gesticht. Welke
voorstelling men zich van dit eerste, onder
wijs in de anatomie hoeft le- vormen en
welke de hulpmiddelen waren, die het ton
dienste stonden, werd door spreker in het
kort uiteengezet.
De eerste sectie werd door prof. Pauw
uitgevoerd in dc Falied-Bagijnen-kerk aan
hel Rapenburg, ter plaatse, waar thans de
Universiteitsbibliotheek is gevestigd. Gedu
rende vier jaren was daarin de geheele Uni
versiteit gehuisvest en toen deze verhuisde,
bleef de anatomie er achter, die de aldaar
voorhanden ruimte broederlijk deelde met
den jurist Hugo Donellus. Weldra verkreeg
Pauw echter voor de anatomie een afgeslo
ten ruimte en hij heeft zich dit eerste thea-
trum anatomicum der Leidsche academie
waardig getoond, wijl hij de hem ten dien
ste gestelde hulpmiddelen voor onderwijs
en wetenschap op voortreffelijke wijze heeft
benut en al spoedig dc ontleedkunde le Lei
den tot Europeesche vermaardheid bracht.
De ontleedkundige demonstraties werden
toen niet gehouden voor een beperkten
kring der leerlingen', doch verkregen in ze
keren zin het karakter van een openbare
vermakelijkheid, waartoe niet alleen de
ernstige belangstellende, maar ook het
nieuwsgierig, op sensatie belust publiek
vrijelijk toegang had.
Als Pauw, wiens verdiensten door spr.
nader werden uiteengezet, in 1617, op 53-
jarigen leeftijd, stierf, waren dc grondsla
gen der Leidsche anatomie op degelijke
wijze gelegd. Hij werd opgevolgd door Otlo
lleurnius, wiens professoraat zijn belang
rijkheid ontleent aan het feit, dat waar
schijnlijk door licrn een begin is gemaakt
met de verzameling, die later lot hel be
roemde anatomisch kabinet der Leidsche
Academie zou uitgroeien.
Gedurende een belangrijk deel van zijn
professoraat werd de taak van Hcurnius als
anatoom verlicht door Adriaan van Valcken
burg, met de. opdracht chirurgie te docee-
ren, terwijl hem ook werd toegestaan open
bare secties te verrichten, welke laatste
voorrecht tot herhaalde conflicten .met
Heurnius aanleiding gaf.
Dat hem werd loegeslaan bij zijn weten
schappelijk werk het publiek buiten te slui
ten, is van groote beteekenis geweest voor
de ontwikkeling der Leidsche ontleedkunde.
Het zou ons le ver voeren prof. Barge op
den voet te volgen bij zijn bespreking van
de verdere ontwikkeling van de anatomie
te Leiden en de verdiensten van de elkaar
opvolgende hoogleeraren in dit vak. Noe
men wij slechts de namen Drelincourt, een
Parijzenaar, wiens arbeid te Leiden voor
een groot deel samenvalt met de werkzaam
heid van Anthoriie van Lecuwenhoeck, te
Delft, van Anlhonius Nuck, die slechts kort
hoogleeraar was en opgevolgd werd door
Bidloo en op zijn beurt opgevolgd werd door
Rau, met wien de periode, die tot den hoog-
slen bloei der anatomie le Leiden voeren
zal, begon en die men in het algemeen ty
peeren kan als de tijd der anatomische ka
binetten.
Door niemand is, volgens spr., echter de
bloei der Leidsche anatomie meer bevor
derd dan door den opvolger van Rau, Ber
nard Siegfried Albinus. Behalve in de vele
omvangrijke werken, door hein nagelaten,
vinden wij de sporen van zijn arbeid aller
eerst weer in de uitbreiding en verbetering
van het anatomisch kabinet.
Daaraan rijgen zich dc namen der opvol
gende hoogleeraren, zooals die van Gerard
Sandifort (18011848). Hiddo Halbertsma
(18481865) vast, evenals die van de hoog
leeraren in de physiologic, die een deel van
de taak van den anatoom overnamen. Hein-
sius en Tennis Zaayer zooals ook de naam
van J. A. Bogaard, die het eerste professo
raat in de ziektekundige ontleedkunde be
kleedde.
Na een en ander te hebben meegedeeld
over het in 1865 gebouwde en 40 jaren la
ter verbouwde anatomisch kabinet en er
aan herinnerd (e hebben hoe zijn voorgan
gers prof. Langelaan en prof. Boeke reeds
naar een nieuwe stichting hebben uitge
zien. sprak hij er zijn erkentelijkheid over
uit, dat hij thans deze nieuwe stichting als
directeur mede mag openen.
Hij dankte tenslotte Hr. Ms. Regeering
voor de onbekrompen wijze, waarop zij, het
geen" wenschel ijk geacht werd, beschikbaar
heeft gesteld; het curatorium der Leidsche
Universiteit voor de kracht, waarmede het
de belangen der anatomie heeft voorge-.
slaan; den Rijksbouwmeester en zijn ver
tegenwoordigers voor de voorkomende wijze
waarop het hem telkens vergund werd ad
vies uit te brengen, en verder allen, die
hebben medegewerkt aan de overbrenging
van den inventaris uit het oude kabinet
naar dit irieuwe laboratorium.
In het vertrouwen, dat binnen deze. mu
ren de anatomie met ijver zal worden be
oefend tot bevordering en uitbreiding der
wetenschap, tot glorie der Leidsche Univer
siteit en tot lioil van hel Vaderlandvrichtte
spr. zich lot Zijne Excellentie den Minister
van Onderwijs, Kunsten cn Wetenschappen
met het eerbiedig verzoek dit gebouw le
willen openen.
Rede van minister-De Visser.
De Minister meende, nu men een begin
maakt met de gedeeltelijke opening van het
Leidsche Ziekenhuis, goed le doen een te
rugblik le werpen op de geschiedenis dezer
stichting.
Het oud Academisch Ziekenhuis dateert
van het jaar 18G8 en is in een enkel gebouw
van 105 bij 16 M. saamgedrongen. Funda-
menlêéle, zelfs ergerlijke gebreken vielen
vrijwel van den aanvang af aan het ge
bouw te consialeeren, slecht verlichte zie
kenzalen, weinig privaten, nagenoeg geen
badkamers, geen luchlverversching, onver
antwoordelijke brandgevaarlijkheid, een tal
rijke bevolking op de zolderverdieping, een
hopèloos tekort aan ruimte, enz., enz.
Nadat reeds sinds tientallen van jaren
de meest ernstige klachten van curatoren,
professoren, de" Tweede Kamer, den Rijks
bouwmeester, in allerlei variaties aan dc
orde van den dag waren, klachten, die de
opvolgende Regeeringen, gelaten aanhoor
den, maar niet in daden omzetten, omdat
vaststond, dat voorziening alleen ten koste
van zeer aanzienlijke geldelijke offers le
verkrijgen zouden zijn, stelde eindelijk in
1909 minister Heemskerk een commissie in,
bestaande uit dr. Cluysenaer, prof. Sprönck
en den heer Vrijman, die tot opdracht kreeg
de geheele Leidsche Ziekenhuiskweslie in
studie te nemen én maatregelen ter ver
betering te beramen.
Volgens toenmalige opvallingen had de
centrale geconcentreerde ziekenhuisbouw
(alles onder één dak) afgedaan en stond
men algemeen het z.g. paviljoen-sysleern
voor. Ook het Groningsche Ziekenhuis is
volgens dat systeem opgezet. Geen wonder,
dal de Leidsche commissie het eveneens
verkoos en zoo kwam zij tot den grootschen
opzet van een complpx van 12 afzonder
lijke gebouwen op een terrein van pl.m.
15 II.A. De plannen zijn in exlenso aan de
Sta ten-Generaal overgelegd, ieder van de
leden heeft het gedrukte rapport der Com
missie met de kosten-becijfering, die toen
maals een bedrag van ongeveer vijf mil-
lioen aangaven, ontvangen en bij het aan
vragen van den eersten begrootingspost
hebben de Kamers geweten, dal zij door
dien te voteeren, de plannen in hun vollen
en kostbaren omvang aanvaardden. Zij heb
ben zelfs geen bezwaren van eenige betee
kenis gemaakt.
Het ongeluk heeft echter gewild, dat met
dé verdere voorbereiding en uilvoering zoo
vele jaren gemoeid zijn geweest, dat nog
voor de voltooiing tengevolge van den ge
heel veranderden financieelen toestand de
opvattingen omtrent ziekenhuisbouw zich
weer radicaal gewijzigd hebben in het bui
tenland en later hier te lande eveneens.
Het paviljoen-systeem is weer losgelaten
cn men heeft zich noodgedwongen opnieuw
tot den veel goedkooperen geconcenlreerden
bouw gewend. Inmiddels stond echter het
Leidsche complex in steen opgetrokken vol-»
gons hel dure systeem. Vandaar kritiek, op
zichzelf gewenscht cn noodzakelijk, maar
niet geheel billijk tegenover de ontwerpers,
die in 1909 niet hebben voorzien, dat dc
wereld in 1923 cr zoo geheel anders zou uit
zien en dat hun plan van 5 millioen ten
slotte ongeveer driemaal zooveel zou moe
ten kosten.
In die kritiek is behalve onbillijkheid,
ook veel onkunde; men vergelijkt blinde
lings met andere ziekenhuizen, die zooveel
goedkooper zijn en ziet daarbij over het
hoofd, dat hot Leidsche complex geen zie
kenhuis in den gewonen zin is, maar dat
het is een groep van o n d e r w ij s-inrich-
tingen, de volledige oulilleering van de me
dische faculteit, waarin naast ziekenzalen
en andere wezenlijke ziekenhuisruimten
reeksen van vertrekken voor speciale on
derwijsdoeleinden voorkomen. Jlct nieuwe
Anatomisch Laboratorium is hiervan een
sprekend bewijs: de anatomie is een onder
deel van de opleiding van den medicus,
maar slaat buiten het ziekenhuishedrijf in
engeren zin; men vindt haar in geen enkel
ziekenhuis elders. En toch gaat het hier
niet om een kleinigheid; het is.een gebouw
Van wellicht een millioen; een gebouw, dat
naar wij hopen onder leiding van prof.
Barge, geheel aan zijn doel zal beant
woorden. Spr. wenscht dan ook inzonder
heid dezen hoogleeraar geluk met dezen dag
en de opening van zijn laboratorium.
De anatomie is tot dusver gebrekkig ge
huisvest geweest in hetzelfde gebouw,
waarin ook het Natuurkundig Laboratorium
zich bevindt. Onder leiding van prof. Ka-
merlingh Onnes heeft dit Jaatste een zoo-
danigen vlucht genomen, dat het aanzien
lijk moest worden uitgebreid, waarvoor ook
de vleugel der anatomie noodig is, vooral
ook in verband met het belang der anato
mie zelf. Vandaar dat de tot-stand-koming
van het nieuw Anatomisch Laboratorium
zooveel mogelijk bespoedigd is en dit het
eenige gebouw van het Ziekenhuis is, dat
thans tot algeheele voltooiing is gebracht.
Het spreekt vanzelf zetde de Minister
dat ik hieraan den wensch verbind, dat
dit eerlang ook met de andere deelen van
het Ziekenhuis het geval moge zijn en voor
beslaande moeilijkheden een oplossing moge
worden verkregen, die met in-acht-neming
van den toestand van 's lands financiën
dit zoo kostbare gebouw werkelijk dienst
baar maakt aan hel medisch onderwijs in
het algemeen en de ziekenhuisverplcging
in hel bijzonder.
Met dien wensch verklaarde de Minister
het anatomisch laboratorium geopend.
Na deze toegejuichte toespraak spraken
nog enkele anderen, onder wie jhr. mr. dr.
N. C. de Gijselaar als president-curator en
prof. H. Krabbe als rector-magnificus.
Actie tegen de Tabakswet.
Gisteravond had het Landelijk Comité
van Actie legen de Tabakswet in „Zomer-
zorg'' een openbare protest-vergadering be
legd, welke slechts matig bezocht was.
De voorzitter, de heer Th. Griensven,
opende le ongeveer halfnogen, met een kort
woord de bijeenkomst en heette de aanwe
zigen welkom. Uitgenoodigd waren o. a. de
Kamer van Koophandel, de Neutr. Midden
standsbond en verder eenige bij de wet be
trokken organisaties en personen.
De eerste spreker, de heer J. Veltkamp,
uit Amsterdam, zette in den breede uiteen
hel fnuikend werken dezer Tabakswei. Wij
weten, aldus spreker, dal de Staal zijn bron
nen van inkomsten hebben moet en wij zijn
er van overtuigd, dat wij met elkander be
talen moeien; doch deze wet met haar ban-
-derollensysleem, boekhouding en verderen
romslomp maakt speciaal den kleinen fa
brikant kapot. Ook de groot-industrieelen,
die deze wet hebben mee helpen maken,
krabbelen terug en verklaren, dal het zoo
niet langer meer kan.
De tweede spreker, de heer D. de Vries,
zette meer in het bijzonder uiteen op welke
zeer gemakkelijke wijze zijn Excellentie de
Minister van Financiën de millioenen bin
nen krijgen kan en wel door een progressief
vergunningsrecht en de heffing, onmiddel
lijk te beginnen bij de bron (ruwe tabak)).
Spreker riep den Staat toe: Verander van
koers, beter ten halve gekeerd dan ten heele
gedwaald". En dat deze wet op een dwaling
•berust, trachtte spr. verder met voorbeelden
aan le loonen. Dc gedupeerden roept spre
ker toe: Hpudl moed! Wellicht kond de Re-
peering tot andere gedachten, ook in haar
eigen belang, (applaus)
Er volgde eenige' gedachtenwisseling.
De -heer Appel was van meening, dat de
heffing bij de bron (ruwe tabak) het beste
zou zijn. Voor een progressief vergunnings
recht voelt "spreker niet veel. Hij is thans
j tot de overtuiging gekomen, dat een der
grootste handelaren (winkelier), die eerst
vóór dc-ze wet is geweest, deze nu ook ver-
wenscht. Ook de heer G. J. van der Wilk is
voor de heffing bij de bron.
Beide hoeren werden door de spreker be
antwoord.
Zeer kort voerde nog een aanwezige hel
woord en loonde-met verschillende voor
beelden het moordende van de huidige Ta
bakswet aan
Aan het slot werd de volgende motie aan
genomen:
De openbare vergadering, gehouden door
het Landelijk Comité van aclie tegen de Ta
bakswet op Maandag 1 October in „Zomer-
zorg", te Leiden; tot de overtuiging komen
de, dat de tabak- en sigaren-industrie zich
in een zeer bearoevenden toestand bevindt,
wat in hoofdzaak te wijten is aan de wijze
van belastingheffing, welke een zoo grooten
rompslomp van onproductieven arbeid aan
de ondernemers oplegt; is van meening, dal
daardoor in de.plaats een stelsel gevonden
kan worden, waardoor de-millioenen voor
de schatkist verzekerd zijn; wat bestaal
door een progressief vergunningsrecht en
een heffing bij de bron (ruwe tabak); en
doel tevens een beroep op de Regeering, het
bedrijf geen nieuwe lasten op le leggen, om-
dal dit de industrie geheel zal ondemijnc-n.
Besluit deze motie le zenden aan Zijne
Excellentie den Minister van Financiën, de
leden van de Eerste en de Tweede Kamer
en te publiceeren in de Pers.
Hierna sloot de voorzitter de vergadering.
Dresdener Kreuzchor.
B. Pfannstiehl.
H. Boltermund.
Evenals het vorig jaar in September en
October maakt ook dit jaar lie{ Kreuzchor,
uit Dresden, een lournée in ons land. liet is
gisteravond, na reeds concerten gegeven te
hebben in Arnhem, Utrecht en Rotterdam,
in onze stad opgetreden onder leiding van
zijn dirigent prof. Otto Richter en met me
dewerking van den organist van de Kreuz-
kirche B. Pfannstiehl en den Dresdenschen
cellist H. Boltermund. Was in 1922 de Pie
terskerk de plaats, waar heel Leiden samen
kwam, om het wonder van samenzang en
klankgehalte van deze Dresdenaren voor
het meerendeel nog maar schooljongens -
te hooren, ditmaal was de Hooglandsche
Kerk de plaats, waar het publiek toestroom
de. Toch kunnen wij niet begrijpen waarom
men juist deze kerk koos, daar de acustiek
in de Pieterskerk minstens even goed is en
het orgel daar vee! beter. B. Pfannstiehl zal
dit al dadelijk gevoeld hebben, toen hij
opende met zijn suite van Bach, die, on
danks de uitstékende eigenschappen van
den organist, hier op dit orgel eenigszins
hard aandeed. Zoo leverde het samengaan
met de cello ook eenige moeilijkheden op.
BINNENLAND.
Opening van het nieuwe anatomisch labo*
ratorinm te Leiden.
Motie van de vergadering te Leiden van
het Landelijk Comité van Actie tegen de Ta
bakswet.
De Chr.-Hist. Kamerfractie heeft den Mi
nister van Financiën verzocht gedurende
1924 tien procent op knn schadeloosstelling
in te honden.
Wijziging en aanvulling Wetboek van
Strafrecht
De scheepvaartvereeniging „Zuid", te Rot
terdam, heeft de collectieve arbeidsovereen
komst aan de havenarbeiders-organisaties
opgezegd.
BUITENLAND.
De inwendige situatie-ontwikkeling In
Dnitschland.
Poincaré waarschuwt tegen optimistischs
verwachtingen.
Baldwin opent de Engelsche rijksconfe*
rentie met een rede.
Alle gemeenteraden in Spanje zijn ont«
bonden verklaard.
Carpentier slaat Joe Beckett in 15 second
den knock-ont.
In den cellist II. Boltermund leerde men
iemand kennen van de meest lofwaardige
hoedanigheden. 11. Boltermund heeft een
hem geheel eigen wijze in het geven van
loon, dien hij legato vast aan een sluit met
de volgende tonen, hen vcreenigend tot een
melodie, tol een nobele gedachte.
Het zingen van het koor heeft, evenals
vorige jaren, wederom diep ontroerd. Stil
wordt men van de geacheveerde, door en
door muzikale wijze van voordragen van
deze nog zoo jonge kinderen. Prof. Richter
heeft het zoo ver weten te sturen, dat de ge
heele dictie, de zeggingswaarde van icderen
zin, ieder woord tot in de fijnste partjes af
is zóó af, dat het zonder eenige moeite als
vanzelf gaat, zoodat de uitvoerders zich ge-,
heel kunnen geven in de muzikale weergave
van het werk, zonder hun aandacht te bc*
hoeven verspillen aan technische moeilijk
heden. En wat 'n stemmen heeft Otto Rich let
uitgezocht voor zijn koor glashelder en rein
klinken de hooge jongensstemmen, gedragen
door een ondergrond van tenor en bas.
Het programma was heel goed gekozen«
zoo hoorden wij o.a. vier oud-Duilsche kerk
liederen, juweeltjes' van' eenvoud en diep re-*
ligieuze waarde als een engelenzang klon
ken de stemmen van het Kreuzchor onS
legen. En dan denken wij terug aan het
Cherubinischer Lobgesang van M. Glisska<
Wat een stemming wist men hier te berei*
ken Om nooit le vergeten was de vertol*
king van Bach's sonette „Der Geist hilft
unsen Schwachheit auf", met het in hèlderqj
accoorden daarna invallende koraal.
Wij kunnen van harte instemmen met de
openingswoorden van ds. Riemens, die on9
voorspelde (of voorspelde is eigenlijk het
woord niet, want wij wisten het allen), meer
te zullen krijgen, dan wij ooit terug konden
doen. In een dankbare stemming toog het
overtalrijke publiek huiswaarts als het liet
durfde uitspreken zoo dadelijk na al dit ge*
notene, hopend op een „Auf wiedersehen",
Maatregelen van orde op 3 October.
De Commissaris van Politie alhier ver*
zoekt dringend gedurende den optocht op
morgen, 3 October, niet mede te loopen, niet
plaals le nemen op bruggen of brugleunin
gen, het schrikken van paarden te voorko<
men en zich aan den kant van den weg to
plaatsen.
Voorts wordt aan het publiek bekend ge*
maakt
lo. dat vóór of tijdens het afsteken van
het vuurwerk geen toegang wordt verleend
tot het terrein van de Haarlemsche tram of
tot de spoorbrug
2o. dat bestuurders van rij- en voertuin
gen (motorrijtuigen inbegrepen) van des na
middags zeven uur tot middernacht op den
Stationsweg of omgeving geen plaals mogen
innemen tot opneming van passagiers. Zij
kunnen zich na het afzetten van passagiers
onmiddellijk begeven naar de Oegslgeesler*
laan voor de richting Oegstgeest en op de
Lammermarkt voor andere richtingen en
kunnen aldaar weder hun voertuigen be*
vrachten.
Bij Kon. besluit i9 toegekend de eere-
medaille der orde van Oranje-Nassau, in
zilver, aan den heer J. J. van Aalst, ama
nuensis tweede klasse bij de Rijksuniversi*
teit alhier, J
