UIT DE RUNSTREEK.
UIT DE OMSTREKEN.
LAND- EN TUINBOUW.
OH ONZE STAATSMACHINE.
braadde in korten tijd gehc-el uit, en het
huis daarnaast kreeg ernstige waterschade.
Door het instorten van een schoorsteen wer
den vier personen gewond; twee van hen
werden naar het diakonessenhuis overge
bracht. Den volgenden dag kon J. V., uit
V., het diakonessenhuis verlaten; do toe
stand van de drie. anderen is bevredigend.
In de afgeloopen maanden
hebben de soldaten van het garnizoen to
Assen meermalen visch genuttigd, ten ge
volge waarvan zich verschillende gevallen
van maag- en darmcatarh voordeden. In
verband daarmede is bepaald, dat gedurende
Juli, Augustus en September geen visch bij
het middagmaal mag worden genuttigd.
De heer M a l h ij s s en, t e B a v e
is gisteren 104 jaren geworden de oudste
naar wordt gezegd, uit ons land.
(Jit Heerlen wordt dd.
26 Sept. aan „De Tel." gemeld:
Een brutale inbraak met roof heelt in den
algeloopen nacht plaats gehad op het on
bewoonde kasteel „KortenhoeF, onder de
gemeente Voerendaal. Tegen acht uur
's avonds merkte een tuinman, dat een ruit
van de keuken gebroken en de achterdeur
geopend was. De politie werd gewaar
schuwd, en een onderzoek werd in het kas
teel ingesteld. Twee of meer dieven bleken
hel onbewoond-zijn benut te hebben om hun
ölag te slaan, Een brandkast van ouderwet-
sehe constructie was opengebroken en al
les, wat zich daarin bevond, ontvreemd. De
dieven hebben vermoedelijk, eerst met een
steekvlam en toen dit niet goed gelukte met
een bijl een gat zien te krijgen. De bijl heb
ben zij uit een schuur gehaald. Zij schijnen
hierbij zeer verwoed te werk te zijn gegaan:
de kast i9 in stukken geslagen, nadat zij
eerst eenige meters in de kamer vèrscho-
yen is. Er heerschle een groote wanorde:
papieren en andere zaken waren over den
grond verspreid. Eenige kasten, koffers en
bureaux werden met valsche sleutels open
gebroken.
De eigenaar, de heer Florijn, die zich te
Brussel bevond, werd telegrafisch gewaar
schuwd; hij constateerde, dat vele kostbare
voorwerpen, vooral antiquiteiten, gestolen
waren. Enkele eikenhouten kasten, waarin
zich eveneens kostbaarheden bevonden,
hebben de dieven niet open kunnen krijgen.
Geld was op het kasteel niet aanwezig. Een
knecht, die in de garage sliep, had tegen
vier uur wel eenig rumoer gehoord, doch
denkende, dat dit van een in de nabijheid
gelegen boerderij kwam, is hij niet opge
staan. Twee personen hebben tegen vijf uur
licht in het kasteel zien branden.
De rechtercommissaris mr. Gadiot, uit
Maastricht, heeft in den namidag een on
derzoek ingesteld.
Vier jaren geleden werd in dit kasteel
eveneens een inbraak gepleegd; de hoofd
dader daarvan bevindt zich, wegens andere
feiten nog in de gevangenis.
ToTjlbuxghadgiste r m o rgen
de plechtige uitvaart plaats van de slacht
offers van het auto-ongeluk nabij Antwer
pen, de heeren Van Blerk en v. d. Brekel.
Na don lijkdienst stelde zich achter den
lijkwagen waarop do kisten onder een
10-tal kransen bedolven waren een lange
stoet van afgevaardigden van diverse ver-
eenigingen en belangstellenden op.
Op het kerkhof zong het koor „St.-Cae-
cilia" een lied, waarna de voorzitter dezer
vereeniging de slachtoffers herdacht. De
oudsto biocder, de heer Jos. van Blerk, be
dankte. Ook de vader van den heer Van
Blerk sprak eenige woorden yan dank voor
de groote deelneming. Onder do vele be
wijzen van deelneming was o.m. ingekomen
een telegram van den Amsterdam schen Ke
gelbond.
De heer Jos. van Son, de bekende voet
baller van iWillem II, is naar Antwerpen
vertrokken, ten einde de overige drie slacht
offers van het auto-ongeluk nabij Antwer
pen te halen. Do toestand van den heer Van
de Velde is van dien aard, dat ook hij ver
voerd kan worden.
De toestand van de hecren Van Gerwen
en Stevens is dermato vooruitgegaan, dat
zij heden weer naar buiten konden gaan.
Een dezer dagen verspreid
de zich te Geleen het gerucht, vertelt
de Limburger Koerier" dat in het bosch
bij Sweykhuizen een wild varken gesigna
leerd was.
Eenige jagers uit deze gemeente, alsmede
de Rijksontvanger met personeel, de Rijks
ambtenaren, benevens eenige gemeente-amb
tenaren en boeren, allen gewapend met ge
weren, revolvers en mestvorken, togen te
zamen op jacht, ten einde het gevaarlijke
dier te bemachtigen. In het bosch werd het
beest al spoedig bemerkt. Een schot werd
gelost en dit bleek raak te zijn. Het varken
schreeuwde en allen klommen in een boom
(waarschijnlijk uit angst), behalve een der
jagers, die niet klimmen kon, moest bene
den blijven en bepaalde zich in zijn benarde
positie tot. het roepen om hulp. Een goed
gemikt schot van een onzer gemeente-amb
tenaren deed het varken tuimelen. Allen
kwamen uit hun verheven posiCie, om het ge
velde beest te bezichtigen. Wat was nu het
geval? Een der jagers had ^en grap uitge
haald. Hij had thuis een varken, hetgeen
slecht groeide. Heb beest was reeds IVfj
jaar oud en woog pas 60 K.G. Hij had dit
varken flink zwart gemaakt, met groene
zeep de borstels recht gezet en het beest
nistoen aan het Sweykhuizer bosch toever
trouwd en daarna het bekende gerucht ge
maakt. Eenige der jagers verkeeren tot
heden nog in de meening, dat zij werkelijk
een wild varken verschalkt hadden.
Een familie hadMaastricht
verlaten vanwege de hooge belasting en
haar tenten opgeslagen in België, met ach
terlating van het onbetaalde aanslagbiljet
in den H. O., dat een bedrag vertegen
woordigde van f 1700. De vader des huizes
kwam met zijn auto nogal eens over de grens
en pochte er bij zijn oude vrienden op, dat
hij den fiscus toch maar fijntjes bij den
neus had gehad. Of de vrienden daaraan
ruchtbaarheid hebben gegeven of dat de
fiscus op den man loerde, weten wij niet,
maar toen hij een dezer dagen weer met zijn
auto te Maastricht kwam, vroeg hem een
rechercheur van politie of de auto zijn eigen
dom was en naar het rijbewijs. Toen op de
eerste vraag bevestigend was geantwoord
en het bewijs getoond was, werd den auto
bezitter gevraagd even mede tc gaan naar
den gemeente-ontvanger en deze verzocht
hem de belasting tc voldoen, daar anders
beslag zou worden gelegd op den auto. Er
zat voor den man niets anders op dan te
betalen. Een vriend schoot het geld voor,
de fiscus lachto in zijn vuistje cn de auto
bezitter rekende uit hoeveel francs f 1700
zijn. („Msb.")
Huwelijken en een loll y.
„Kent u de overeenkomst tusschen vele
huwelijken en een lolly?"
„Zij beginnen zoet cn op het eind kan men
op een houtje bijten
ALPHEN. Bij den gisteren ten over
slaan van notaris R. v. d. Berg alhier in
hotel „de Vergulde Wagen" gehouden open
baren afslag werden de winkel en rijwiel
werkplaats met bovenwoning en een woon
huis, beide gelegen aan de Prins Hendrik
straat alhier, samen in bod op 1 9000, af
gemijnd op f 100 door den heer J. v. d. Bijl
alhier.
ROELOFARENDSVEEN. Dinsdagmid
dag werd de „Tentoonstelling tot stichting
van een fonds voor on- en minvermogende
tuberculoselijders" op feestelijke wijze door
den burgemeester van Alkemade geopend.
Voor hem zette de heer de Koning het doel
der tentoonstelling uiteen. Na den burge
meester nam de pastoor het woord en ook
hij hoopte dat de tentoonstelling aan haar
doel zou beantwoorden en dat er bij het op
maken van de kas een groot batig saldo zou
ziju. De tentoonstelling beslaat uit' 4 afdee-
lingen, n.l. I. bloemen en bloembollen; II.
tuinbouwproducten; 111. huisvlijt en IV da-
meshandwerken. Vooral de 1ste afdeeling
trekt de aandacht. Hieraan kan men zien,
dat, dank zij de prachtige lessen van den
heer Spaargaren, dc bloemencultuur de
laatste jaren in onze gemeente met reuzen
schreden vooruitgegaan is.
WOUBRUGGE. Woensdagmorgen toen
de watermolen van den Veenderpolder al
hier bij een stevige bries maalde, brak plot
seling de spil ol as van dezen molen, ge
raakte al draaiende van haar plaals én ver
nielde de houten betimmering in den molen.
Dank zij de tegenwoordigheid van geest
van den molenaar v. d. W., die de zaak stop
zette, werden ongelukken voorkomen.
HAARLEMMERMEER. Aan den heer
R. Beekhuis, stationschei te Nieuw-Vennep
werd door de commissie voor de stalion§-
versicring van den A. N. W. B. een di
ploma 2e klasse toegekend, alsmede de
bronzen medaille van den bond, voor de
versiering met bloemen en planten van het
station aldaar.
Tot onderwijzeres aan de nieuwe R-K.
school te Vijfhuizen alhier, is benoemd mej.
F. M. van Saazen te Monster.
De heeren P. Kamer, G. J. Verbeek,
J. Splinter, W. Mulder en A. Monster, be
noemd tot leden van het burgerlijk armbe
stuur dezer gemeente, resp: voor de wijken
6, 11, 12, 13 en 15, hebben allen deze be
noeming aangenomen.
Van de ongeveer 50 Hongaarsche kin
deren, die in deze gemeente verzorgd wor
den, zal er vermoedelijk 6 October a.s. een
36-lal naar Boedapest vertrekken. Op Don
derdag 27 September a.s. zal te Hoofddorp
in „De Landbouw" en op Vrijdag 28 Sep
tember a s. te Nicuwvennep in het vereni
gingslokaal aan de Kerkstraat aldaar een
eenvoudig afsehcidsavondje plaats hebben.
De ambtenaar bij de Nederlandsche
Spoorwegen G. J. Bogers, is van Roosen
daal en Nispen overgeplaatst naar deze ge
meente.
Een bij een landbouwer in deze ge
meente werkzaam zijnde arbeider, dei 17-ja-
rige J. S. te Harderwijk, vroeg aan een zij
ner kameraden een rijwiel ter leen en reed
daarmede naar de stad, zonder echter terug
te keeren, zoodat aan verduistering wordt
gedacht. De politie heeft de zaak in handen,
Naar wij vernemen is de vermoede
lijke dader van de bij den landbouwer v. d.
L. aan den Slolerweg alhier gepleegde in
braak en diefstal van een rijwiel, gearrès-
teerd en naar het IIui9 van Bewaring te'
Haarlem overgebracht.
KATW1JK-AAN-ZEE. Bij den gehou
den afslag van haring werden de volgende
prijzen bedongen: 277 kantjes volle haring
f21.95f20.60, 18 kantjes volle haring
(wrak) f 18.65, 42 kantjes maatjes haring
f 18117.15, 37 kantjes ijle haring f 17.40,
218 kantjes steurharing f 17.80f 15.90,
69 kantjes steurharing f 18.35f 17.85, 1
kantje makreel f25 en 2 kantje makreel
f 21 alles per kantje.
H. M. de Koningin heelt door tusschen
komst van den Burgemeester dezer ge
meente aan de nagelaten betrekkingen van
de omgekomen bemanning der beide on
langs verongelukte loggers Hare oprechte
deelneming doen beluigen in hun geleden
verlies.
Van de trawlvisscherij kwamen
Woensdag te IJmuiden binnen de loggers
KW 110 met f 737, KW 140 met f 738 en
KW 89 met f 629 besomming.
NOORDW1JK. Door Burgemeester en
Wethouders dezer gemeente is de heer J. v.
Went alhier aangesteld tot incasseerder bij
de gemeentebedrijven.
NOORDWIJK AAN ZEE. Onder den
veestapel van den landbouwer J. Barnhoorn
alhier is mond- en klauwzeer geconstateerd.
Door Burgemeester en Wethouders is
een bouwvergunning verleend aan het be
stuur der Christelijke bewaarschool alhier
voor het bouwen van een bewaarschool, te
vens vergaderzaal aan de Hoofdstraat.
Het gemeentebestuur heeft besloten een
leegstaand lokaal der voormalige openbare
school beschikbaar le stellen voor de Chr.
Ulo-school voor het daarin vestigen van een
derde leerjaar.
NOORDWIJKERHOUT. Do vorkooprng
bij afslag van een winkelhuis en ccn woon
huis, ten overstaan van notaris Slumpel te
Leiden, bracht op te samen 17200. De koo-
per van de gecombineerde perceelen was,
C. IToogeveen, te Oegstgeest.
Drie veehouders alhier, werden be
keurd wegens melk-vervaisching.
liet huis van de wed. Vreeburg in „De
Zilk" wordt veranderd in een Juochroom, dó
eerste in De Zilk.
Een jongen van vier jaar werd giste
ren overreden door een motor-fiets cn met
gespleten schedel opgenomen.
„De Zilk" vierde gisteren en heden
het jubileum-feest. Evenals in het dorp had
den eersten dag een kinderfeest plaals. De
R.-K. muziekvereeniging Jeanne d'Are luis
terde de feestelijkheden op.
Burgerlijke Stand. Gebo
ren: Wilhs. Antonius, Z. van P. Prins en
P. Al. Noordijk. Petrus Antonius, Z. van
W .van Eeden en M. van Kampen. Aiaria
Anna, D. van P. Geerlings en M. de Rijk.
Reinier, Z. van J. Jansen en A. Jansen.
Willem, Z. van W. v. Rheenen en G. Eigen
brood.
Overleden: Wilhelmus Scheelings
79 j. Franciscus Dirkse 56 j., van Bus-
sum (St. 13avo). Stcphanus Engering 70 j.
van Schiedam (St. Bavo). Pieler v. d.
Slcyt 66 j., van Dellt (St. Bavo).
Gehuwd: Cornelis Bakker, v. Hille-
gom en Helena v. d. Berg.
VOORSCHOTEN. De gevallen van
mond- en klauwzeer breiden zich nog steeds-
uit. Wederom zijn er drie gevallen bijge
komen, n.l. in de veestapels van de land
bouwers A. Hooijmans, G. II. van Santen en
Gebr. van Steyn.
Zaterdagmiddag vergadert de Raad
dezer gemeente ter behandeling van de na
volgende punten
1. Ingókömen stukken 2. adres inzake
rieten daken 3. idem Bond Bouwvakarbei
ders 4. voorstel aanvang werkloozensteun;
6. verzoek R.-K. Schoolbestuur 6. voorstel
tot verlenging overeenkomst veekeuring met
Leiden; 7. Suppl. Kohier Hondenbelasting.
Z. M. de Sultan van Boeloengan, N.O.
Borneo bezocht gisteren vergezeld van zijn
zoon en neef de Fabriek der Kon. Ned.
Edelmetaalbedrijven alhier.
WARMOND. De heer P. de Vos (na
tuurlijk Senior) alhier, die de eer geniet de
oudste inwoner dezer gemeente te zijn, zal
bij leven en welzijn er Zaterdag 29 Septem
ber weer een streepje bij kunnen schrijven.
Op dien dag n.l. viert de betrekkelijk nog
krasse oude zijn geboortedag, waarbij zijn
mede-plaatsgenoolen het wel weder niet aan
belangstelling zullen laten ontbreken, wat,
gezien de Omstandigheden, geen overdaad
zal zijn als dit op een bepaalde wijze ge
schiedt, die hier geen verdere aanduiding
noodig heeft.
In 1825 geboren, heeft hij alzoó 98 jaren
in Warmond gewoond.
WASSENAAR. De tot R.-K. Meijesschool
ingerichte jongensschool zal van centrale
verwarming worden voorzien. De aanleg zal
geschieden door de firma van Reekum alhier.
Bij het .Gemeentebestuur is een ver
zoek ingekomen van de Leidsche Duinwater
Maatschappij om vergunning tot het uit
breiden van het pompstation in de duinen.
De loting voor den dienstplicht zal al
hier worden gehouden Vrijdag 28 Septem
ber, 's morgens 10Vè uur.
De uitbreiding van de koud watervoor
ziening en de centrale verwarming in het
Rustoord ,/t Wijkhuis" is opgedragen aan
dc firma van Reekum alhier.
Bij de door het Gemeentebestuur ge
houden inschrijving voor het maken van hek-
v/erken rondom het terrein van de gasfa
briek en het nieuwe politiebureau, werd het
laagst ingeschreven voor perceel 1 door J.
J. Weslgeest voor f 1099 en voor perceel
2 door P. H. Goemans voör f 298.
Bloembollen in huis en tuin.
Bij het schrijven over bovengenoemde
bloemgewassen denkt men onwillekeurig
aan de voorjaarsmaanden. Hoewel het nog
lang duurt voor de komende winterf achter
den rug is, dienen wij nu reeds toebereidse
len te maken om van de bolgewassen te
kunnen genieten. En in het bijzonder wordt
het tijd voor een vervroeging van de bloem
bollen, zooals wij dit gewoon zijn le doen
in onze huiskamer of serre. Verschillende
bbllensoorten leenen zich daarvoor bijzon
der goed; wij noemen slechts de meest be
kende als hyacinten, tulpen, krokussen en
narcissen.
Een heel eenvoudige manier om van deze
mooi gekleurde en meestal heerlijk riekende
bloemgewassen volop te genieten, is de vol
gende: In een gewonen bloempot van pl.m.
12 c.M. bovenwijdte zet men 1 hyacinten-
bol, 3 tulpenbollen, 10 krokus- of 3 narcis-
bollen. Men plant deze zóó, dat de neuzen
of spits uitloopende bovengedeelten gelijk
komen met den bovenkant van den pot
grond. Bij hel in den pot plaatsen rekene
men er op, dat de pot op een vingerbreedte
na wordt gevuld, om ruimte voor het giet-
water over te houden. Als potaarde kan
dienst doen gewone tuingrond Is deze zwaar
dan wordt er wat scherp zand door gewerkt.
Op het gaatje in den bodem van den pot legt
men een scherfje. Wanneer de bollen zijn
opgepot, zet mén ze builen'op een droog ge
deelte van den tuin, met de potten in den
grond gegraven. Gieten is gewoonlijk niet
noodig. De regen zorgt daar gewoonlijk vol
doende voor. De potten worden na het in
graven met pl.m. 8 c.M. aarde gedekt.
Alocht in November de winter vroeg in
vallen, dan worden de potten met een dun
laagje blad of ruigte gedekt. De bollen ma-,
ken wortels in den potgrond, terwijl de bla
deren en stengels zich zeer weinig ontwik
kelen. Deze worlelvorming is noodig, wil
men later van een goed uitgegroeid blad- en
stengelgewas profileerc-n. De fout, welke
meermalen wordt begaan bij liet in bloei
trekken van bloembollen, is, dat men ze te
laat in de aarde zet en daardoor tc vroeg,
d w. z. te weinig beworleld, in de warmte
brengt. Zoodra deze gew assen in een ver
hoogde temperatuur en in het licht worden
geplaatst, gaan de blad en slcngeldeelen
zich meer ontwikkelen dan de wortels. Deze
laatste dienen dan voldoende uitgegroeid te
zijn, om het voor den groei benoodigde
vocht te kunnen aanvoeren.
Vroegere variëteiten van genoemde bol
gewassen, nu als boven beschreven opgepot
en buiten ingegraven, zullen legen eind No
vember voldoende zijn geworteld, om in een
gestookt vertrek te werden geplaatst. De op
gebrachte aarde wordt verwijderd. De grond
in dc potten ingedrukt, zoodal een voldoen
de gielrand wordt verkregen Wanneer men
om de drie weken bijv. enkele potten bin
nen brengt, heeft men steeds opvolging in
den bloei en kunnen voor weinig geld gedu
rende den geheelen winter bloembollen in
bloei worden getrokken. Zeer gezocht zijn
hiervoor de miniatuur-hyacinten, ook wel
Hollandsche Romeïnsche hyacinten ge
noemd. De bloemen en ook de trossen zijn
minder zwaar ontwikkeld, maar losser en
door er drie in een pot te plaatsen, krijgt
men een mooier geheel dan van één zwaren
hyacintenbol.
Narcissen en hyacinten leenen zich bij
zonder goed om op water in bloei le worden
getrokken. Hieruit blijkt, dal de bol reeds de
bloem in zich bevat en slechts voldoende
vecht cn warmte behoeft om deze le doen
groeien. Voedsel is daarvoor niet noodig; de
bollen dienen voldoende reserve sloffen in
zich te hebben vastgelegd. Het mengen van
mest door den potgrond is onnoodig en met
het oog op het gemakkelijk schimmelen van
de bollen niet gewenscht.
Hyacinten plaatst men op de bekende gla
zen, welke gevuld worden met-zuiver water.
Men zorge, dat de bol van onderen niet in
maar wel onmiddellijk lot aan het water
slaat. Narcissen kweekt men mooi in platte
scholels, halverwege gevuld met grind-,
steentjes. Hierbij giet men zooveel water,
dat de steentjes er even boven uit komen.
Hierop worden de bollen alle tegen elkaar
gezet. Men plaats.t de glazen en schotels met
de bollen in een koele, donkere, maar vorst-
vrije kast, om af en toe het water bij te vul
len. Spoedig vormen zich wortels, welke het
geheele glas vullen of zich om de steentjes
kronkelen, waardoor de later met blad en
bloemen bezwaarde bollen flink overeind
blijven staan.
Zoodra de wortels zich flink hebbeii ge
vormd en alles hebben gevuld, komen de
nog bleeke blad- en stengel doelen in hel ge
zicht. Nu zet men een en ander in het licht,
bijv. in de vensterbank van een gesjookt
vertrek, en kan men de verdere ontwikke
ling geregeld waarnemen, wat op zichzelf
reeds een genot is.
Na den bloei houdt men de in de potten
gekweekte bollen droog, om ze later buiten
uit le planten. Voor opnieuw in bloei trek
ken zijn ze echter niet geschikt.
Voor beplanting van den tuin leveren de
onderscheidene soorten een schitterend ma
teriaal. Wij gebruiken ze voor -perk- en
randboplanting, tusschen heestergroepen en
als zoogen. wildbeplanting.
Voor het gebruik op bloembedden leenen
zich in de eerste plaats de hyacinten. Voor
al éénkleurige perken voldoen het best. Per
vierk. Meter heeft men pl.m. 50 bollen noo
dig. De grond wordt losgespit en de opper
vlakte gelijk geharkt en daarna de bollen
er regelmatig over verdeeld. Alen zet ze dan
alle even diep, zoodat ze dus alle met een
even dikke laag aarde (pl.m. 8 A 10 c.M.)
zijn gedekt. ,Dit is noodig voor een gelijke
ontwikkeling en een regelmatigen bloei.
Tegen den winter wordt het bed met een
weinig ruigte of dennetakken bedekt, welke
dekking in het voorjaar tijdig wordt verwij
derd.
Ook tulpen zijn nog steeds gezocht voor
perkbcplanting. Bijzonder mooi zijn de kleu
ren, waarin dit artikel wordt aangeboden.
Vooral de enkele vroege tulpen zijn voor dit
doel zeer gezocht. Per vierkanten Meter
heeft men 80 A 90 noodig. Planten als boven
is aangegeven na eerst regelmatig te zijn
verdeeld over het te beplanten bed. Ook
hiervoor is in den winter eenige beschülling
noodig.
Een geheel ander ras vormen de bekende
Darwinlulpen, ook zoo bij uitstek voor perk-
beplanting geschikt. De bloei hiervan valt
in Mei, dus wanneer de andere tulpen ge
passeerd zijn. De stelen zijn langer, de bloei
is grooter en sterker dan van de gewone
tulpen.
Liefhebbers raadplegen, eens een prijs
courant van een bollenhandelaar. Daarin
vinden zij zeker wat gewenscht is.
J. S.
Vraag: Hierbij zei.d ik U drie blaadjes
van een plant, waarvan de achterkanten vol
zitten met zwarte vlekjes. Wat daaraan te
doen
M. J. W. te L'.
Antwoord: Daar kunt U weinig legen
doen. Dit is een heel natuurlijk verschijnsel.
Uw plant, Cyrtomium falcatum genaamd,
behoort tot de varens. De bladeren vormen
aan den achterkant sporen, welke, door ze
uit te strooien onder een bepaalde warmte-
en vochtigheidsgrond jonge plantjes doen
geboren worden. Dit wordt in een bröeikas
gedaan.
J. S.
Vragen op tuinbouwgebied aan de Redac
tie onder motto „Tuinbouw".
(Nadruk verboden).
De macht des Konings (der Koningin).
II.
Wij eindigden ons vorig artikel met een
lijstje van rechten en bevoegdheden van den
Koning. Wij zullen ze achtereenvolgens na
gaan. maar sléchts kortelijk behandelen.
Allereerst komt dan aan den Koning toe,
liet opperbestuur der buitenlaadscfce fc»b,
longen, waarmee liet zeer beperk le J
vaa oorlog-verklaring en dat tot het steil
en bekrachtigen van fractaten met vre»®
mogendheden samenhangt.
Al deze bevoegdheden zijn echter bepe,
in het algemeen al, doordat de Slaten-O™
raai de bevoegdheid hebben om de financ
eele gevolgen van een en ander (e ove
wegen. De Siaten-Generaal houden de koo
den van de beurs. Wel benoemt de Konii
de diplomatieke en consulaire ambtenare
die de betrekkingen van staatkundigen
economischen aard met het buitenland 01
derhouden en regelen, maar de Staten-Gi
neraal regelen de bezoldiging en kunot
dus ook het corps verminderen of stam
plaatsen combineeren.
In de latere jaren is een commissie v«
bintenlandsche zaken uit de Tweede Ka®
ingesteld, waarover wij vroeger reeds spr
ken. De openbaarheid van de handebntè
der Regecring len opzichte van andere
gendheden is wel eisch van democrat»
maar er blijven toch altijd punten ovc
waaromtrent de Referring liefst geen medf
deelingen doel, omdat dit strijdig wordt gi
acht met het belang van den Staat. Zoo i
wel bepaald, dat verreweg de meeste trai
laten en overeenkomsten met andere rai
gendheden aan de goedkeuring van de Sli
ten-Generaal moeten worden onderworpen
maar cr kunnen toch afspraken zijn, di
niet als overeenkomst worden aangemerk
Dc bepaling De Koning verklaart ooile
is bij dc laatste Grondwetsherziening hee
wat getemperd. Het desbetreffende Grond
wetsartikel, da-t lot voor korlen lijd gok
was nog een naklank uit den tijd, toen d
Koning nog wat van zijn absolute mach
had overgehouden. Nu zal geen oorlog vei
klaard kunnen worden, voordat alle reds
lijke middelen zijn aangewend om het on
heil le voorkomen.
Er zal echter altijd een groot verschil blij
ven bestaan tusschen regelingen van bin
nenlandsch bestuur en van buitenlandsch
strekking. In het laatste geval moet de con
tróle van de Stalen-Generaal heel wat min
der zijn. Zoo zullen de Stolen-Generaal we
een iraclaat als geheel kunnen goedkeuren
ol verwerpen maar ieder begnjpt, dat he!
bij de bc-handcling van zulk een tractaat nid
aangaat om toepassing van het recht va;
amendement toe le laten.
Ook hel Oppergezag over Land- en Zzi-
macht heeft zijn grenzen. Al dadelijk kan
gezegd worden, dat de Koning niet kan zijl
opperbevelhebber van leger ol vlootim.
mers, in dat gevat, zou hij verantwoordelij:
zijn aan den Minister van Oorlog ol vaj
Marine en dat zou in strijd zijn met de E«
waarborgde onschendbaarheid van den Kj-
ning. Hij kan de officieren benoemen, h{.
vorderen, ontslaan en op pensioen stellet,
maar de Vrijheid van benoeming wordt f<-
temperd door hel gemis van beschikkii
over staatsgeld als traktementde beviste-
ring, het ontslag cn de pensionneering is af
hankelijk van wettelijke bepalingen.
Het opperbestuur der koloniën is betrek
kelijk lang ongeschonden eohlcvnn
geleidelijk is ook in dezen op het récht m
de Kroon beknibbeld.
De wet stelt de reglementen op het belei
der Regeering in de koloniën ol in het Rij
in andere werelddeelcn vast. Dc reglemen
ten gelden daar^als Grondwet en de Gouver-
neur-Generaal is daaraan evenzeer gebon
den, als de Koning hier te lande aan de.
Crondwet. Dat Indische Regeeringsregle-
ment omschrijft de macht van den G.-G.ï
slelt de positie vast van den Raad v#
Indië het regelt het gewestelijk ën plaat
setijk bestuur en de samenstelling van den
Volksraad. Dat alles- wordt geregeld door dj
wet en dus met medewerking van de Staten-
Generaal. De bepalingen zijn nu zoo, dat dj
wetgever alles, wat hij wenscht, onder zijn
invloed kan brengen. Het koloniale munt
stelsel wordt bij de wet geregeld zoo ook
de wijze van beheer en verantwoording de;
koloniale geldmiddelen (comptabiliteitswet);
en jaarlijks doet de Koning een uitvoerij
verslag geven van het beheer der koloniën
en bezittingen, een verslag, dat een lijvig
boekdeel vorrnt en dat nog telkens op aan
vrage van de Stalen-Generaal in omvang
toeneemt.
De bepaling, dat de Koning heelt het Op
pergezag over de algemeene geldmiddelen,
beleekcni volstrekt niet. dat de Koning naar
willekeur over 's Lands geld kan beschik
ken. Er kan geen geld besteed worden zon
der machtiging van de Staten-Generaal en
zonder waarmerking van den Minister, ter
wijl alles onderworpen wordt aan het oor
deel van de Algemeene Rekenkamer, die
heeft te onderzoeken, ol de uitgaven bij de
wet zijn toegelaten. De bepaling beduidt al
leen, dat er in Nederland zal zijn eenheid
van geldmiddelen en dat niet een ol andere
provincie of gemeente er afzonderlijke geld
middelen op na houdt, die aan het opperge
zag ontsnappen. Alles wat do geldmiddelen
aangaat is onderworpen aan de goedkeuring
van de Staten-Generaal en wel door de bc-
grooting.
Wat hel recht van de munt aangaat, dat
beleekent weinig. In ouden tijd, toen do
vorsten absolute macht over de munt had
den, is daarmee erbarmelijk geknoeid en
men mag gerust zeggen, dat menige middel-
eeuwsche vorst opper-vahchemunter en
geldsnoeier was. Bij ons wordt de waarde,
liet gewicht en het gehalte der muntstukken
bij de wet geregeld en het eenige, dat vat
het recht van de munt is overgebleven i'-
dat de Koning het recht heeft zijn beeltenis
op de munt le laten plaatsen.
De Koning verleent adeldom, heet het i»
de Grondwet. Van het recht om personen i"
den adelstand te verhellen is in geen tien
tallen van jaren gebruik gemaakt. Als aa»
deze ol gene familie een adellijke iitel wei»
toegekend, dan betrof dat erkenning van
verloren gegaan recht op dien titel, of ef'
kenning van patricische afkomt, doordat
reeks van voorvaderen lot de regenten-fan1';
liën hadden behoord. Daarom hebben 'f'
betrekkelijk weinig Roomsch-Kathoh»®
adellijke famlliën van zuiver Nederlandse»
afkomst, omdat onder de Republiek ail'
van ambten waren uilgesloten, die niet
do Staatskerk behoorden. De adel h®'®'' f!J
boteekenis verloren, omdat aan den adel»1
