THANS
£TS PER PÜND
De Draadlooze Telegrafie en Telefonie
l and- en ti,,m*ohw.
reclame.
Burgerlijke Stand v. Leiden.
KUNST en letteren.
vucu^HHH nttKLurv - VOORDEEL! fi
1449
(Nadruk verboden.)
1 Het ontvangen van ongedempte golven.
'Behalve de werking als versterker van de
lamp met terugkoppeling, bewijst een der
gelijke schakeliüg ons nog gewichtiger dien
eten. De stroompjes in den ontvangkring
van een toestel, ais er een ongedempt sta
tion ontvangen wordt, zien er uit als de tee-
Vcning op de eerste lijn van Fig. 1,
Deze stroom is een zuiveren wisselstroom.
Zoolang de seinsleutel op het zendstation
neergedrukt is, wovdeTt er ongedemple gol
ven uitgezonden, waarvan de amplitude
constant blijft 'Wanneer deze stroompjes ge
lijk gericht worden zullen zij er uitzien als
op de tweede lijn van Fig. 1; er zal een
stroom door <te-telefoon windingen gaan, die
constant blijft gedurende de geheele streep
of punt. Zulk een stroom zal geen ander
effect op de telefoon hebben, als een click
bij den aanvang en bij het eind van een
streep of punt. Om een rnuzikalen toon te
verkrijgen, moeten we dezen stroom dus
vele keeren per seconde onderbreken. Zoo
als we reed9 vertelden in een vorig artikel
kan dit gebeuren door middel van een in-
terruptor, een verouderde cn onpraclische
methode. De terugkoppelspoel geeft ons het
middel om een dergelijk effect le verkrijgen.
Het prinéipö Waar deze soort ontvangt op
berust, is het volgende. Stel voor, dat we
twee wisselstroomdynamo's hebben, die hun
opgewekte strooniën in den zelfden kring
brengen. Iedere dynamo zal een stroom ver
oorzaken, eerst in één richting, en daarna
in de tegenovergestelde richting. Zijn beide
stroomen in phase (d. w. z. dal ze beiden op
het zelfde moment van richting wisselen),
dan zullen ze beiden in dezellde richting
loopen, en elkaar dus versterken. Is de
waarde van iedere stroom 1 ampère, dan zal
Itle resulleercnden stroom 2 ampèrg zijn.
Verschillen de beide stroomen een halve
cirkel, dus 180 graden (d. w. z., dat het
maximum van den eer.en stroom in nega
tieve richting, juist samenvalt met het
maximum van den anderen stroom in posi
tieve richting), dan zullen ze elkaar zooda
nig tegenwerken, dat zij volkomen opgehe
ven worden, en er dus geen slroomloop in
den kring zal zijn. Is het verschil iets min
der dan 180 graden, dan zal de resulteeren-
de stroom een zuiveren ongedempten wis
sel stroom zijn, waarvan de waarde zal zijn
,van 0 tot het verschil in phase van de beide
slroomen. De minste waarde zal de stroom
'hebben, als zij 180 graden uit phase zijn.
Zijn de slroomen dan respectievelijk 2 en
3 ampère, dan zal de resulleerende stroom
'1 ampère zijn. Zijn ze in phase, dan is de
waarde maximum; in dit geval 6 ampère.
•Dit gaat echter alleen maar op, als de wis-
fcelstroomen van dezelfde frequentie zijn.
Zijn de frequenties niet gelijk, dan zal het
phaseverschil (rcsulteerende stroom) nooit
hetzelfde zijn; op sommige oogenblikken
werken zij elkaar tegen, terwijl ze op andere
momenten elkaar helpen. Toch is er een
zekero mate van regelmatigheid in het te
gen- en mede-werken. De resulleerende
stroom blijft een wisselstroom, doch de am
plitude verandert geregeld. Op sommige mo
menten zal de resulleerende stroom nul zijn,
terwijl op 'andere oogenblikken deze maxi-
mum is. Fig 2 toont de werking. Op de bo
venste lijn zijn de ontvangen stroompjes af
gebeeld. Op de tweede lijn zijn stroompjes
van een kleinere frequentie', terwijl de der
de lijn de resulteérende stroom aangeeft. De
teekening laat duidelijk zien, dat er momen
ten zijn, dat de stroom nul is, en andere
oogenblikken, dat deze tot een maximum is
gestegen. Deze laatste punten zullen we
„Toppunten noemen". De „Toppunten" heb
ben een maximum amplitude, gelijk aan de
som van de amplitude's van beide slroo
men. Zijn de beide wisselslroomen niet van
gelijke amplitude, dan zal de resulleerende
stroom niet nul zijn, doch gelijk aan het
verschil van heide amplitude's. De frequen
tie van de „Toppunten" is gelijk aan het
verschil van de frequence's van de beide
stroomen. Is de eer.e wisselstroom van een
frequentie van 300, cn de andere van 500,
dan is de frequentie van de toppunten 200;
dus zal de resulleerende stroom 200 maxi-
mumpunten hebben per seconde. Op deze
wijze maken we nu gebruik van de stroo
men, welke door middel van de terugkop-
pelspoel worden opgewekt.
Als de frequentie van dc inkomende oscil
laties b.v. 1000 000 is (dat is het geval bij
het ontvangen van een station op een golf
van 300 meter) dan zal er in de lerugkop-
pelspoel een stroom ontstaan, waarvan we
de frequentie kunnen wijzigen door middel
van variabele spoelen- en dilo-condensa-
toren.
In het schema dus spoel Z2 en condensa
tor G2 (zie „Leidsc.li Dagblad" van 15 Sep
tember). Deze frequentie r.u maken we
900.000, zoodal de resulleerende stroom een
„toppunt'Mrequenlie heeft van 1000, die in
de telefoon een hoorbaar geluid zal produ-
ceeren van hoogen toon. Het zelfde effect
kunnen we verkrijgen met een afzonderlijk
toestel „Heterodyne" genaamd, waarvan we
de schakeling in ccn volgend nummer zul
len afdrukken.
Waarom rijn de signalen 's nachts *vf
harder dan overdag.
Deze vraag is den laatslen tijd dikwijls
gesteld. De ontvangst van het station te
Bandoeng, dat met Nederland werkt, is op
sommige uren niet mogelijk, terwijl op an
dere uren zeer goed ontvangen wordt.
Het is gebleken dat de signalen het hardst
waren, als een zoo groot mogelijk gedeelte
van het traj'ect Indië-Nederland in duister
nis gehuld was. Ook wordt de ontvangst van
dc buitenlandsche telegrafie- en telefonie-
slations beter, naarmate de duisternis meer
intreedt. We zuilc-n dit in het kort even ver
klaren.
Het verschil lusschen de dag- en de nacht-
atmosfeer is, dat de eerste een grooter aan
tal ionen bevat als de laatste. Hieruit volgt,
dat ionen de draadlooze overbrengst eenigs-
zins belemmeren. Ionen zijn zich bewegende
positieve- en negatieve eleclriteitsdeeltjes,
welker beweging veroorzaakt wordt door de
ontbinding van de atmosfeer.
Het ultra-violette licht, dat van de zon
komt, veróorzaakc deze ontbinding. Overdag
wordt de atmosfeer bijna geheel geioni-
seerd door de ultra-violette stralen, zoodat
zij eenigszins geleidend wordt.
Stoffen, die de gewone electriciteit gelci-
derf, belemmeren de van draadlooze gol
ven. (voortplanting)
Overdag, als het ultraviolette licht de at
mosfeer geleidend heeft gemaakt, worden
de draadlooze golven belemmerd. Maar des
nachts, als het ultra-violette licht weg is,
wordt de atmosfeer minder geleidend en
kunnen de draadlooze golven zich verder
voortplanten. Het verschil in dag- en nacht-
ontvangst, hangt niet alleen af van het
ultra-violellc licht, doch ook van het terug
kaatsend oppervlak van de „Heaviside
layer".
Gedurende den nacht worden de draad
looze golven voortgeplant in de bovenste at-
mosfoerlagen ,op een hoogte van circa 60
K.M., waar zij een laag van geleidend gas
bereiken, bekend als de „Heaviside layer".
Deze laag is in groole mate geioniseerd, cn
dus tamelijk goed geleidend.
Zij kaatst de draadlooze golven terug naar
de aarde en bevordert aldus de voortplan
ting. Overdag wordt de voortplanting sterk
belemmerd door hel grccle aantal ionen, dus
komen de golven de „Heaviside layer" niet
bereiken, maar worden in de lagere lucht
lagen voortgeplant, die sterk geioniseerd
zijn. Men heeft natuurlijk bewijzen voor
deze theorie trachten te vinden. Het is n.l.
gebleken, dat hooge bergen, die tusschen
twee stalions liggen, overdag de ontvangst
verminderden en 's nachts in totaal geen be
letsel vormden. De trans-allantische sta
tions, zouden 's nachts met veel minder
energie kunnen wei ken, De radio-liefheb
bers, die naar de buitenlandsche lelefonie-
stations luisteren, hebben gedurende de win
teravonden de beste ontvangst. Hierbij komt
ook nog de afwezigheid van atmosferische
storingen, die natuurlijk niets met boven
omschreven theórieën te maken hebben,
Nieuws.
In verband met hel doortrekken van de
vliegtuig-verbinding Londen-Parijs tot Zu
rich, is door de Marconi Mij. in het vlieg
kamp te Zurich een draadlooze telefonie-
zender geïnstalleerd. Genoemde firma zag
kans de installatie te monteeren en in wer
king te stellen, binnen zes dagen na het Ont
vangen van de order.
Het laatste EngGlsche nieuws wordt door
London (2LO) om 7 uur en om 9.30 n.m. uit
geseind. Verder deelt men ons mede, dat de
winter-campagne van dil station, ingezet zal
worden met een serie symphonie-concerten,
die het grootste gedeelte van het Maandag
avond-programma zullen vullen.
Voor de tweede maal heeft het Londen-
sche broadeastingstation een dringende par
ticuliere boodschap overgebracht. Om kwart
over tien klonk de bekende radiostem van
London (2LO), en verzocht den „luisteraars"
„Hr. John Gilmartin, die aan het toeren wa9
in de omgeving van London, met een auto
Nr. G B 4204, te waarschuwen, dat zijn
moeder in Glasgow ernstig ziek lag, en het
ergste te verwachten was." In de garage,
waar zijn auto stond, had men ook een ont
vangtoestel, en bracht de ontvangen bood
schap direct aan de belanghebbende over,
die met den eerslvolgenden trein naar Glas
gow vertrok. Deze voorvallen dragen er het
hunne toe bij, om^ .de radio populair te
maken* 1 ttn_ijl*-
Luisterprogramma.
Warschau WAR 2100 M. telegrafische
persberichten om 10.30 v.m.
Parijs FL 3200 M. telegrafische persbe
richten om 12.25 n.m.
Moskou MSK 5100 M. telegrafische pers
berichten om 6.20 n m.
Leafield GBL 8750 M. telegrafische pers
berichten om 5 20 n.m.
Vragen op draadloos telefonisch en tele
grafisch gebied knnnen worden ingezonden
aan de Redactie van ons Blad en worden
dan 'b Zaterdags daarop beantwoord.
GEBOREN: Charlotte Ursula Josephine, d.
v. P. E. Briët en C. U. A. A. Ilitze. Corne
lia Sofia, d. v. II. Gressie cn C. S. Klaver-
wijden. Gerrit, z. v. G. van Essen en F.
A. de Jager. Pctronella, d. v. L. G, J. J.
Olies en H. v. d. Noort. Margarelha Eli
sabeth, d. v. C. v. Daalen en J. de Zwijger.
Hendrik Christoffel, z. v. G. S. Boon en
J. F. Raar. Sophia Bertha Dominica Ma
ria, d. v. F. J. dc Jong en M. J. Breedevelt.
Maria Theodora, d. v. I. L Beitels en G.
M. de Gooijer. Maartje Jacoba, d. v. J. v.
d. Berg en M. Roosendaal. Janna Petro-
nella, d: v. P. J. Krcuger en J. v. Wouden
berg. Elisabeth, d; v. C. Blansjaar en J. dc
Tombe. Marianne Geerlruida, d. v. P. C.
Taconis en A. Kerkhoven. Gabriëlle, d.
v. Mizée en H. M. Dirksen. Dina, d. v. B.
Pardon en S. de Tombe. Leonardus Corn.
Wilhi, z. v. L. G. v. d. Voort en J. v. Kuie
ren. Antonia, d. V. A. v. Heusden en G.
A. Bos. Maria Sara Jansje Maartje, d. v.
A. Lems en S. M. Bourgeois. Magdalena
Elisabeth, d. v. M. J. Helfensleijn cn S. S.
Teske. Franciscus Wilhelmus, z. v. R.
Smits en M. T. de Winter. Maria Eliza
beth Alberdina, d. v. G. A. Vermeulen en P.
A. G. Schaap. Alida, d. v. J. Vermond en
C. M. Neuteboom. Joh. Wouterus Maria,
z. v. J. P. F. v. d; Steen en J. M. v. Maris.
Hendrik, z. v. H. Cambier en S. G. de Boer.
Johannes, z. v. M. G. Vinkestijn en C.
Neuteboom. Christina, d. v. I. Tuuren-
liout en J. Ribot. Hendrik Jan, z. v. J.
Wanninkhof en A. T. van Hulst.
GEHUWD P. v. Hcmert, jm. en N. Mer-
bis, jd. G. Rietkerken, jm. en P. Distel
veld, jd. J. C. Brugman, jm. en J. Riet
bergen, jd. J. Laman, wedr. en J. II. v.
Wouw, jd. L. II. Müller, jm. en J. M, v.
Kerkhof, gesch. A. J. W. Verheul, jm. èn
A. A. Pommeé, jd. II. C. v. Leeuwen,
jm. en C. E. Devilee, jd. A. M. Verstraten
jm. en G. M. Zwanenburg, jd. J. dc Meij,
jm. en W. de Roo, jd. G. de Jong, jm. en
J. Pijnaker, jd. J. A. Duffels, jm. en H M.
Goedraad, jd. L. v. Zandwijk, jm. en G.
de Haas, jd. W. Bink, jm. en J v. d.
Heiden.
OVERLEDEN W. F. Boezelijn, z2 y
S. J. Molenkamp, z., 3 mnd. M. E. J. Bik,
dr., 55 j. IC. de ClerStarre, vr., 31. j.
L. de Mey, m., 30 yB. v. d. Lelie, wedr
66 j. 1. Wijnbeek, m., 67 j. J. v. Rijs-
dam, dr., 16 mnd. Levenloos kind van P.
Zevenhoven en E. Strik. C. Plug, m74
j J. Hoekv. Egmond, vr., 69 j. E.
Hoogkamerv. d. Togt, wede, 81 j.
Een combinatie De VriesHeijennan3.
Het „Hollandsch Tooneel" krijgt een
nieuwe, tweehoofdige directie, met als direc
teuren de heeren Louis de Vries en Herman
Heyermans.
De heer Louis de Vries deelde de „Tel."
daaromtrent nader mede, dat deze combinatie
De VriesHeijermans niet betreft het reeds
vroeger aangekondigde „Grocte Volkstooneel"
onder beider leiding. De plannen daartoe,
die een maand geleden breedvoerig zijn be
sproken, zijn nog steeds in voorbereiding en
men wacht nader af op welken steun men
zal kunnen rekenen.
Maar reeds nu gaan beiden samen in zee*
Het eerste stuk waarmede de nieuwe conn
binalie voor den dag wil komen en waar
voor de repetities al zijn aangevangen is „De
Schoone Slaapster" van Heijermans. Louis de
Vries zal in dit „spel der verbeelding" optre-
dén in zijn reeds in 1909 gecreëerde rol van
„Sero", mevrouw Julia Cuypers als „Regina"
en mej. Corry Roosendaal (einddiploma Too-i
neelschool) als „Droomelot". Voorts behoo-i
rc-n tot het gezelschap dat, naar met na-i
druk werd medegedeeld, bedoeld is een enkel
voudig gezelschap te zijn nog mej. Nola
Halterman, de heeren Ben (^roeneveld, Te
Weehei, A. Iluys, Stapelveld, Hamel, Alex
Faassen Jr., Karei Stoete, Van Est, Kaart Sr.
en Bartelmeyer terwijl men nog in bespreking
is met arlisten van naam als mevr. Betty
Holtrop, mevr. Else Mauhs en de heer Van.
der Veer.
De heer Heijermans zal vcor enkele zeer
belangrijke stukken de regie voeren en verder
is het plan, om ook jonge menschen aan de
Tegie le zetten cn hun een kans te geven te
toonen wat zij in dat opzicht Vermogen.
De heer Ben Grocneveld in 't bijzonder zal
de lieer Dc Vries bij de regie ter zijde staan.
De Lakenhal.
De Leidsche KunstVereeniging heeft de
teleurstelling, dat" Chris Lebeau tot zijn
leedwezen niet kan tentoonstellen. Zij heeft
echter gezorgd, dat men niet tevergeefs zal
komen in de Lakenhal. Er zullen schilde
rijen en grafische kunst te zien zijn uit de
collectie de Bois in Haarlem.
Wij vestigen er de aandacht op, dat de
batiks van Raynhild d'Ailly nog tot Zondag
middag te zien zijn. Wat kan het zijn dat
velen te velen weerhoudt de gelegen
heid voorbij te laten gaan om deze zeld
zaam schoone doeken te gaan zien? Want
het bezoek is zeer gering, naar wij ver
nemen.
Pluimvee»
Sprokkels uit de pzaktijk.
Alleen die overjarige n u t-rashoenders
mogen ruien, welke waard zijn aangehouden
te worden; dat zijn dus fok-hanen, welke
men alsnog in het volgend broedjaar hoopt
te kunnen gebruiken, de jonge f o k-
hennen, welke in den eersten leg bewezen
hebben goede en regelmatige legsters le zijn,
terwijl de oudere fok-hennen boven
dien buiten gew o. ne eigenschappen
hadden. Aan alle andere overjarige hoenders
moet het ruien belet worden door zo
t ij dig door alslachtingop ta
runnen.
Hoewel liet ruien een natuurlijke zaak en
geen ziekte is. kan het de hoenders tocb
terdege aanpakken, vooral de minder krach
tige; alweer een reden om zulke exemplaren
goed in hel oog te honden en gedurende en
nè. de rustperiode te onderzoeken of zij wel
geschikt zijn voor de fokkerij
Men kan bij vele hoenders den rui verge
makkelijken door bijtijds die sloffen bij
liet dagelijks week- of droogvoeder te voe
gen, welke een goeden invloed uitoefenen
cp het vormen van nieuwe vederen, warmte
in hel lichaam brengen en de dieren op
kracht houden. Die' sloffen zijn o. m. lijn
zaad, pitten van zonnebloemen, hennep
zaad, kanariezaad, veel versch en malschi
groenvoer, versch gemalen beenderen, ge
hakt van paardevleesch, zwavel en andere
mineraalzoutem enz., enz. Wat dit laatste
aangaat zou wellicht ar. 't Hoen de hoen
ders ter wille kunnen zijn door in ons blad
een opgave te geven van de noodzakelijkste
mineraalzouten en de hoeveelheicf van elk,
welke dagelijks in het voeder gegeven zou
kunnen worden.
Goede voeding en verzorging gedurende
den rui is een vereischte. Aangezien de
hoenders in den ruitijd wat loom, derhalve
traag, zijn, moeten zij zonder overdrij
ving natuurlijkop koude dagen in bewe
ging worden gehouden, waardoor zij dan
minder last van de koude zullen hebben.
Veelvuldig toezien op den gezondheids
toestand is zeer noodig en groote zindelijk**
URGENS
