CHIEF WHIP De Draadlooze Telegraf ie en Telefonie 9 kk $o. 19480. LËIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 8 September. Derde Blad. Anno 1923. y Fr ei- UIT DE PERS. 2c: RECHTZAKEN. Spaarfonds v. Bodemcultuur VRAGENRUBRIEK. (Nadruk vetrt>oden.J t De accumulator. Een accumulator heeft direct na de la- jfling een spanning van ruim -2 volt, die al Jieel gauw tot 1.95 daalt, om daarna lang haam tot 1.85 af te nemen. Daarna gaat liet proces sneller, zoodat de accu eenmaal tot die spanning gezakt, practisch als ont-. Jaden moet worden beschouwd.. Een door gezette ontlading is trouwens ten ^eerste Je ontraden, daar dit de oorzaak is van het sulphateeren der platen. Zoodra we bemer ken, dal de accu haar lading minder goed pchijnt te houden, moeten wij haar aan een nauwkeurig onderzoek onderwerpen. Daar toe wordt zij uit den houten bak getild, zoo dat wij alle deelcn goed kunnen zien. Dik wijls zit er tusschen den glazen bak en het hout een laagje parafine. Dit kunnen we. door voorzichtige verwarming verwijderen. Hebben de platen liun normale kleur, dus de positieve platen bruin en de negatieve, jrijs, dan is de oorzaak dikwijls een te wei nig aan vloeistof. Zijn deze echter grijsach- .tig-wit of eenigszins geelachtig, dan is het .ernstiger. Dit wijst er op, dat de accu dik wijls ontladen heeft gestaan of dat het soor- [telijk gewicht van de vloeistof niet juist Was. Om de platen weer in goede conditie Je brengen, moet de vloeistof verwijderd worden en de platen gespoeld met een heele oplossing van water en soda (50 pCt.). Deze behandeling maakt de accu weer zoo goed als nieuw, als de platen ten minste niet te diep zijn gesulpatheerd. De geelachtige laag piag vooral niet met een scherp voorwerp Verwijderd worden. Ook dient men er voor ie zorgen, dat de platen niet geschud mo gen worden, daar de vulling anders uitvalt en kortsluiting kan veroorzaken. Hoewel de .accu's groot en zwaar zijn, zijn ze niet sterk, en kunnen al bij kleine schokken breken. Daarom is het noodig de transpor tabele accu's van een houten, kist te voor zien. Zaagsel tusschen het glas en het hout {voorkomt dikwijls het breken. Een cel is één accu, dus 2 volt, terwijl jeen batterij een verzameling van cellen is. We spreken daarom niet van drie cellen Hij elkaar, doch van een batterij. -Zoo wordt ,]cr wel eens gesproken van een accu van 2 of 4 volt. Dit is onjuist Eén accu heeft nooit meer als c.a. 2 volt, doch we kunnen foei zeggen; een batterij van 4, 6 of meer volt. Een andere fout kan veroorzaakt wor den door een geforceerde lading of ontla- ing. Het gevolg is dat de vulling van de positieve platen hier en daar uitvalt. De accu kan dan niet meer gebruikt worden, daar zij haar Jading maar zeer kort zal be houden, en er bijgeluiden in de telefoon veroorzaakt zullen worden. Laad en ont laad een accu op geen andere wijze dan de fafmkant het voorschrijft1 Meestal is het voorschrift bij de accu gevoegd, óf er op geplakt. Leg nooit geleidende voorwerpen, zooals schroevendraaiers of tangen op de accu-verbindingen, daar dit kortsluiting kan veroorzaken. Niet alleen dat de accu goed onderhouden moet worden, nog meer moeten we opletten bij het aanschaffen yan deze nuttige electriciteitsbronnen. De meest belangrijke factor van een accu is de formatie van de- platen. Deze moeten' van het gewone rechte model zijn, en hoe dik ker hoe beter. De vloeistof moet circa 2 cM. boven de platen staan. De verbindingen moeten door rubbekstoppen, die in den bo venkant van de accu zitten, geleid worden. 'Alle metalen deelen, op de aansluitklemmen na, moeten gelakt oh met parafins bestre ken zijn, daar anders de verbindingen spoe dig aangetast zullen worden. Ook mogen do platen niet op den bodem staan, doch 1 a Vb c.M. er van af. Dij het vullen doet men eerst hel benoodigde water in een ge ëmailleerde schaal, waarna het zwavelzuur wordt bijgegoten. Is de oplossing afgekoeld, en liet soortelijk gewicht, dat varieert van 15 lot 19 graden Beaumé naar de aanwij zingen van den fabrikant, juist, dan doen we haar in *de accu. Denk er om, dat de vloeistof niet verdampt en dat er, als deze niet verloren gaat door slooten of dergelijke, alleen maar zuiver gedistilleerd water of regenwater toegevoegd behoeft te worden. Deze verschillende aanwijzingen zullen ze ker hel hunne cr toe bijdragen'om de accu's steeds in goede conditie te houden. (Wordt veCrolgd). Gedempte en ongedempte golven. Voor het ontvangen van gedempte golven is een betrekkelijk eenvoudig toestel noo^ dig. We weten al dat er voor het zenden wisselstroomen worden gebruikt. Bereiken de daardoor opgewekte ethergolven een an tenne, dan wordt er een wisselstroom op gewekt, die een juiste imitatie is van de wisselstroom ,die voor het zenden gebruikt .word. Fig. 1 toont een schema van een toe stel, waarmede gedempte golven kunnen worden hoorbaar gemaakt. Z is een varia bele zelfinductie (afstemspoel), G is een variabele condensator, die in serie staat met de spoel. IC is een kristal en TF een telefoon, waarop een kleine tolefoonconden- salor TC parallel slaak Desnoods kan deze condensator weggelden worden. Wat ge beurt er nu als wij een dergelijk toestel ge bruiken voor het ontvangen van gederdple golven? Inkomende groepen oscillaties wor den opgewekt in den kring L, O. Z. A. welke afgestemd is op de inkomende golflengte .van b.v. 300 meter. Deze ascillaties zijn van een zeer hooge frequentie; in dit geval 1.000.000 per seconde. Het zijn hoogfre quente stroomen. die de telefoon TF niet kunnen laten werken, omdat de membraam geen miljoen bewegingen per sec. kan vol gen; trouwens al zou de membraam er toe in slaat zijn. dan zou ons gehoorvlies dat Joch nog niet kunnen Het komt. er nu o» aan.'xlezc hoogfrequente stroomen zoodanig te bewerken, dat zij hoorbare signalen ver oorzaken. De telefoon reageert alleen maar 'PP i.g. laag-frequente stroomen. <S<— O -O TC 7' K TF Als we nu die slroomen van een fre quentie van 1000000 gelijkrichlen; d.w.z. van wisselstroom gelijkstroom maken, zal de telefoon wel werken. Bij het ontvangen van gedempte golven (vonksignalen), ko men deze golven in groepen aan, welke el kaar opvolgen met een tempo van 1000 per seconde. Iedere groep bevat ongeveer 20 golven, welke gelijksoortige oscillaties in den ontvangkring CZ veroorzaken. Oin nu te maken, dat iedere groep één loon produ ceert in de telefoon, richten we deze oscil laties gelijk. Het kristal laat de stroompjes slechts in één richting passeeren, zoodat de stroompjes, welke door de telefoonwin dingen gaan, gelijkstroompjes zijn. Door de telefoon gaan dus groepen gelijkstroompjes, die ieder een „Klik" zullen veroorzaken. Duizend opeenvolgende „kliks" zullen een zuiveren muzikalen toon veroorzaken Als ws op een modern vonkstation zijn atgc- stemd hooren we dat. Ook kunnen wc met een kristal-ontvanger telefonie hooren. Dit komt omdat de golven op het zendstation gegroepeerd worden door de microfoon - stroompjes, welke de draaggotl beïnvloeden De condensator C kan ook parallel op de zelfinductiespoel Z gezet worden. Voor kor te golven staat de condensator zooals in het schema. De telefooncondensalor vervuil ook een voorname rol, daar deze opgeladen wordt door de gelijkgerichte stroompjes en zich bij voldoende spanning door de tele- foonwindingen zal ontladen. Voor het ont vangen van ongedempte golven zijn inge wikkelder toestellen noodig; dat echter een volgende keer. Nieuws. Door vertraging in de aflevering der te- leloniezenders, zullen de nieuwe broadcas- tingslations te Aberdeen en Bournemoulh pas half October geopend worden. In Rhodesia is ook een broadcasling- dienst ingesteld. Benige particuliere radio firma's hebben gezamenlijk de lelefonie- zendstalions bekostigd. Het ligt in de be doeling van het gouvernement, dézen dienst na eenigen' tijd over te nemen. In Peking is het nieuwe draadlooze sta tion reeds in dienst gesteld. Het zal een ge regeld telegrammenverkeer onderhouden met Bordeaux. De kosten van liet station bedragen 6 «illioen gulden. Zelf de revue's slaan in het leeken der radio. De titel van een nieuwe Londenscho revue is „London calling". Een bewijs, dal de radio in Engeland al zeer populair is. Een nog beier bewijs is, dat de aanslaande lezingen voor onderwijzers een cursus zul len bevatten over de elementaire beginse len der radiotelegrafie, te geven door Prol. J. A. Fleming. Hoewel radio niet als offi cieel leervak zal worden ingesteld, zullen de onderwijzers de vragen van hun weet gierige leerlingen (waaronder zeer vele amateurs zijn) omtrent draadlooze telegra fie en telefonie kunnen'beantwoorden. Luisterprogramma. Borkum KBM 600 M. 12.20 n.m. telegra fische berichten aan zeevarenden. Lyon YN 15000 M. 1.50 n.m. telegrafi sche persberichten. Eilvese OUI 14400 M. 2.35 n.m. telegra fische persberichten. Praag PBG 4500 M-, 2 '0 n.m. telegrafi sche persberichten. Vragen op draadloos telefonisch en tele grafisch gebied kunnen worden ingezonden aan de Redactie van ons Blad en worden dan 's Zaterdags daarop beantwoord. RECLAME. VIRGINIA CIGARETTES Gr&ath London Altijd dg «crete itt kwaliteit". 897 GERECHTSHOF TE LEEUWARDEN. Inbraak postkantoor Steenwijk. Dit gerechtshof heeft T. B., 22 jaar, be tonwerker, en J. Z., 40 jaar, schoenmaker, beiden uit Terappel, veroordeeld resp, tot i'li jaar en 2'/» jaar gevangenisstraf wegens den diefstal met braak in het postkantoor te Steenwijk. De rechtbank te Heerenveen had beklaag den tot 31/> en 2'/i jaar, mei aftrek van de voorlopige hechtenis^ veroordeeld. Onze neutraliteitspolitiek. In een door den lieer R. F. Groeninx van Zoelen aan onze vaderlandsche geschiede-, nis gewijde en belangwekkend en goed ge schreven essay, getiteld Een Bijdrage (Uit» L. J. C. Boucher, Den Haag) en uitgeloki door eenige kritische uitlatingen van dr. v. Ravesteijn in de Tweede Kamer over de rol der Oranjes in ons volksbestaan, komen ook eenige passages voor met bcUekking tol onze neutraliteitspolitiek tijdens den wereld oorlog, waarin hier en daar een nog niet bekende bijzonderheid wordt vermeld. Zoo maakt de schrijver; gewag van eenige geval len, waarin onze onzijdigheid aan een be proeving werd bloot gesteld. Het eerste geval deed zich voor den 29en Maart 191G, kort na de .torpedeeringen van de Tubantia en de Palembang, toen een sterk anti-Duitscho stemming hier te lande liecrschte Den 31en Maart 1916, 's anderendaags na het besluit van de Geallieerden-conferentie te Parijs, kon men hier in de pers lezen, dat de hoogste militaire autorileilen van land en zeemacht in drukke conferentie waren. De verloven werden ingetrokken en de eer ste mobilisatie-maatregel beslaglegging op alle goederentreinen, vond plaats. De aan wezigheid op de Noordzee van de geheim zinnige vloot, door het stoomschip Breda, te Rotterdam binnenvallende, gemeld, deed een ieder begrijpen, hoezeer het gevaar acuut was. Naar wij met zekerheid kunnen zeggen, hadden onze vertegenwoordigers le Parijs en te Londen op hetzelfde uur van dgnzelfdcn dag officieusc mededeclingen gekregen, be helzend, dat Nederland thans partij had le kiezen tegelijkertijd had men den slok ach ter de deur -laten zien. Bij deze gelegenheid hebben de militaite autorileilen door een feitelijken coup de main de regeering lot duidelijke stellingneming gedwongen. De gunsiige gevolgen, mede door het onmiddel lijke frontmaken van de publieke opinie, zijn niet uitgebleven de stoot was mislukt. De volgende aanslag, dien wij in de ge- dachle hebben, is van Duilsche zijde ge-- komen, in Maart 1918. Het groote slol-ot- fensief der Duilsche legers was in zijn eer ste onweerstaanbare periode, Engeland, noch Frankrijk waren bij machte een enkel soldaat te missen de positie der Britsche legers, in Noord-Frankrijk Was zelfs zóó critiek, dat men vanuij Londen, door lus- schenlcomst van een bekende Nederland- sche persoonlijkheid een haasliglijk geredi geerd vredesvoorstel deed. Onder deze om standigheden kon een „Roemeensch" suc ces op de Westgrens Duitschtand vooral bij de vredesonderhandelingen te Stade komen, 't ging er slechts om, in hooverre men op een „Roemeensch" verloop aan kon. Schr. herinnert dan aan het beslag van de Vereenigde Staten van Amerika op onze handelsvloot en de moeilijkheden met den graanaanvoer. De Minister van Marine, gesteund door de Kroon, stelde thans voor een gewapend convooi op vöedselaanvoer uit le zenden. Zocht men dan oorlog met Nederland, zoo zou het thaus blijken en ware het beter zelf het moment tot stellingneming te for- ceeren, dan den gelegen tijd van den vijand af te wachten. In het tegenovergestelde ge val zou de Nederlandsche neutraliteit ver- stérkt tegenover beide parlijen er uit le voorschijn komen. Een dêfaillance van Minister Pleyte deed het plan in duigen.vallen en de Koningin, gebonden aan de verantwoordelijkheid van Hare Ministers, moest volstaan met den heer Rambonnei persoonlijk te onderschei den. Thans staat vast. dat de Britsche ad miraliteit bereids instructies aan de vloot gegeven had tot het eerbiedigen van onze oorlogsvlag. Zoo ongeveer was de atmosfeer, toen Duitschland in April 1918 besloot te onder zoeken, welk risico het mee zou bréngen, om zijnerzijds nolens volens over Neder landse beschikken. Men herinnert zich de aanleiding: eiscli tot doorvoer van zand en grind door Lim burg. Eenige maanden vroeger had ditzelf de punt ons in een ernstige crisis met de Geallieerde gebracht. Te Parijs was zelfs een speciale conferentie hierover bijeen ge roepen, om Nederland niet in den oorlog le betrekken. Begrijpelijk was de gemoedsloe- sland van onze regeering op dit punt zeer' gespannen -gebleven en had het aanmerke lijke verluchting gegeven, toen den 29sten Februari de Duilsche regeering zich offi cieel bereid verklaarde van verderen door voer af te zien, mits de uitvoer van Neder landsche produkten van dit materiaal niet stop zou worden gezet. Doch langs twee zijden was de loyale naleving van de af spraak onldoken. .In de eerste plaats was de behoefte in het eigen bouwwerk als reden tot beperking aangenomen, wat nog tot op zekere hoogte aannemelijk geacht kon wor den, in de tweede plaats echter, was de vernieuwing van de concessies tot bagge ren, naarmate zij afliepen, door de regeering ingehouden. Chineescher dan de Chincezen hadden de bonzen aan Buitenlandsche Za ken gemeend, dat dit den Duilschers onbe kend zou blijven, evenmin schenen zij thans in April, nu de Duitschers op hun oorspronkelijk standpunt waren teruggeko men, te begrijpen, dat sinds de vorige crisis de internationale bakens volkomen verzet waren. Men ging door met ook op andere punten, o. a. den doorvoer van boomstam men betreffend, te chicaneeren en het werd niet eens noodig geacht den Minister-Presi dent in te lichten, dat de mogelijkheid van den casus belli reeds ten overslaan van den Minister van Buitenlandsche Zaken was uitgesproken. Wij zullen hier niet stil slaan bij het al ternatief in geval, dat aan de Duilsche ver langens in onvoldoende mate tegemoet zou worden gekomen, maar ons ertoe bepalen de reactie hierop in Nederland te volgen. De mi litaire maatregelen, die onza regeering dien tengevolge nam en de omstandigheid, dat Duitschland juist in dit tijdsgewricht ten Vader, die moeite doet zijn huis le verhuren: „Jantje, schei uit met het - gras le rollen, want ik heb in de advertentie gezet: „Tuin met glooiende gazons"." koste van aanmerkelijke compensatie-aan biedingen den uitvoer uit Zweden naar ons land van grondstoffen, onmisbaar voor aan maak van doelmatige gasmaskers, slop had gezet, zijn op zichzelf voldoende bewijzen, van den ernst der positie, waarin wij geraakt waren. Den 25slen April komt de order al: „geen verloven meer verleenen." Den volgenden dag doet de regeering in Comité-Generaal mededeelingen over den toestand. In groote verslagenheid hoort de Kamer toe, verwarde debatten vangen aan, klanken gaan op, te beschamend om neer te schrij ven. In het gansche liberaal-socialistische kamp doet slechts prof. Van Hamel een krachtig geluid hooren, terwijl aan de zijde der regeering alleen jhr. Loudon uit de plot selinge concessie-rage het neutraliteitsbegin sel, tot het uiterste ingeperkt, weet te redden. De toestand was inderdaad hoogst ern stig. De Britsche gezant zelf had een inlran- sigante houding nadrukkelijk afgeraden, een duidelijke aanwijzing, hoe men er aan deze zijde voorstond. Ten overvloede had de Op perbevelhebber den 22sten reeds verklarin gen aan den Minister-President en aan den Minister van Oorlog gedaan en vlak daarop met nog meer nadruk voor den Ministerraad herhaald, welke kortweg ontstellend moch ten heeten. De circa 35.000 man, gedeeltelijk onsa menhangende troepen, aan de IJsellinie wa ren niet voldoende om Zwolle le dekken, hun opdracht was: terugtrekken. Een twqede stoot van den vijand in de Betuwe zou dislo catie van het gansche leger te weeg kunnen brengen. De Oostenwind en de lage rivier stand (loeptand van 1672) droegen ertoe bij, dat noch de vlakte van Houlhem voor Utrecht, noch het vak van Naarden, inunda- bel waren. Wegens het ontbreken van artil lerie, vliegluigen, gasmaskers, en helmen kon men niet hopen, al was het maar 14 dagen, in de vesling Holland stand le houden. Con clusie: „Alle verzet is nutteloos, wij zullen onder den voet gcloopen worden, nochtans hen ik bereid tot het uiterste de verdediging le voeren." Onder deze omstandigheden verklaarde de Minisler van Oorlog geen prijs te stellen op de verdere medewerking van den gene raal Snijders. Als verantwoordelijk Minisler meende hij geen financieele offers van de Kamer le kunnen verlangen, indien het op percommando in handen was van een offi cier, die het doel van deze oiTers onbereik baar achtte. Hij stelde derhalve op dit punt in den Mi nisterraad de portefeuille-kwestie. De re geering harerzijds achtte het alternatief van 's Ministers aftreden onaannemelijk, daar bij een crisis op zulk een essen'tieel -punt hel Kabinet zich solidair zou moeien verklaren en dit vlak voor de verkiezingen mede te genover liet buitenland ongewenscht was. De Kroon echter, in de overtuiging, dat de gegeven omstandigheden slechts door een le allen koste gehandhaafd prestige gedekt konden worden en zoowel een regeérings- cri.iis in zake het detensie-beleid als een crisis bij het opperbevel hieraan slechts zou den kunnen schaden zonder eenige werke lijke verbetering fn den- toestand te bren gen, weigerde zoowel aan Minister De Jonge als aan Generaal Snijders ontslag te verlee nen. In een stormachtig onderhoud op de Ruige Hoek liet Hare Majesteit de regeering impliciti de keus, zélve haar ontslagaan vrage aan het Parlement te gaan mededee- len 'wat Zij wist, dat het Kabinet niet in 's lands belang achtte en congédieerde hierop den betrokken Minister met de woor den „reizende heeren houdt men niet op." Men kent de uitkomst hoe de Koningin uit de botsing van de ieder voor zich vol komen correcte opvattingen van Minister raad, Minister van Oorlog en Opperbevel hebber de nationale oplossing te voorschijn wist te brengen. De wétenschap, dat op een der meest cri- tieke momenten van den oorlog, de Kamer als verdwaasd van schrik heeft neergezeten. de regeering verdeeld en onthutst was en al leen do Kroon heeft weten te handelen, zal diegenen ontstemmen, die de Kroon op zulk een abstracte hoogte plegen te plaatsen, dat men zich af moet gaan vragen, of het hier werkelijkheid dan wel een schijnglans geldt: straalbreking van de lichten der democratie. Sinds liet lot standkomen der monarchie hebben de libertijnen zich hier om bemoeid. Hun laatste voorstelling van de koninklijke functie was, naar ik meen, de onbereken baar lichle aanroering, welke voldoet, om het vliegwiel van slaat, eenmaal op het doode punt geraakt, hier door heen te wentelen. Prof. Krabbe had hot in 1900 bereids zoo'-, ver gebracht, dat hij in zijne colleges op de onjuistheid wees van onzen regeeringsvorm nog langer als een monarchie, te hestempe len. Colenbrander vesligt er in zijn werk: Historie en Leven de aandacht op, hoe de hoogleeraar onopzettelijk terugkeert tot do termen van de Acie van Verbintenis van 178C: de „Volksregeering bij representatie, met een daaraan ondergeschikt stadhouder- (lees thans konings-) schap." In zijn slotbeschouwing laakt' schr. het Nederlandsche negativisme op internationaal gebied: ontwikkeling van den Volkenbond en stambewuslzijn ten aanzien van Vlamingen en Afrikaanders. RECLAME. Leiden, Stationsweg 43 Tol. 408 - Postrek. 11601 L.S. September 1923 In onze Jaatsle annonce vestigden wij Uwe aandacht onze instelling als be leggingsinstituut. Hierna volgen thans eenige verdere bijzonderheden over onze SPAARBANK a. Wij reiken de Spaarbankboekjes gratis uit. b. De rente bedraagt 4.25% c. De gelden zijn dagclyks opvraagbaar DEPOSITO Voor gelden geplaatst k déposito vergoeden wij a. voor 1 jaar vast 4.7 ö°/0 I). 9? 2 9, 99 °/0 c. 3 5* °/0 d« 99 99 ft'"* 0/Q Hoogachtend, 882 Spaarfonds voor Bodemcultaur. P. v. W., te L. Olioverfvlekken behan delt men in de eerste plaats met zuivere terpenlijnolie, die bij erge vlekken vervan gen wordt door choroform. Wij zouden eerst eens met terpentijn probeeren. Abonné, te K. Adressen, die men be hoort te zoeken in de advertentierubriek, worden hier niet gegeven. Ook de Alge- meene Friesche Levensverzekering moet 't adres harer Leidsche vertegenwoordiger daarin bekend maken. H. J. M., le L. Wanneer het geval zicS heeft toegedragen al3 u zegt, dan zijl gij ia uw gezin door het Burg. Armbestuur on rechtvaardig behandeld. En dat wil er bij ons niet in. In ieder geval moet gij de on dersteuning aanvaarden, anders doet gij uw, gezin onrecht. Intusschen kunt ge u wen den lot hel College van B. en W. Maar eer lijk alles zeggen, zoo dat het een onderzoeft kan velen,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1923 | | pagina 9