GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
NAAR IJSLAND.
SPORT.
geoplan nabij de Laan van Koot, worden
de nomen Van Klingenlaan en Binnenweg
gegeven.
Wordt aangeboden de rekening der ge-
jfaieente over bet dienstjaar 192-2.
De inkomsten bedroegen gewoon
1649061.48buitengewoon f842363.24, de
.uitgaven gewoon f 430756.70$, buitengewoon
1 701657.29V&S batig saldo gewoon f218304.78
buitengewoon f 140705.94$.
Het netto-winstcijfer van het Gasbedrijf
bedraagt na do verplichte afschrijvingen
f6207.71, welk bedrag zal worden besteed
yoor extra-afschrijving op het buizennet.
In de Commissie voor het onderzoek wor-
'den benoemd de heeren F. P- P. Lazarom
en A. Versteeg.
Door de Commissie, belast geweest met
bet onderzoek der geloofsbrieven van do
nieuw benoemde raadsleden, wordt b$
toonde van den heer Lazarom gerappor3
teerd, dat alles in orde werd gevonden,
mitsdien werd. tot hun toelating besloten.
Goedgekeurd werd een wijziging van de
begrooting 1923 o.a. voor aankoop vod
een schrijfmachine.
Besloten werd een geldleening aan te
gaan groot f 466000, ter aflossing van an
dere geldleeningen, tegen een maximum
rento van 5$ pCt. en parikoers.
B. cn W. hebben goeden grond om aan
te nemen, dat dit bedrag wel tegen 5 pCfc.
rente zal worden geplaatst.
Op voorstel van B. en W. wordt beslo
ten tot vernieuwing der rioleering in de
Kerkstraat. Het plan zal worden uitge
voerd onder directie van den heer Wouters
in verband met rioleering van verschillen
de wegen in de nabijheid. Bedongen wordt
echter, dat er publieke aanbesteding zal
plaats hebben en dat de gunning aan B.
en W. blijft voorbehouden.
De voorzitter leidt thans de bespreking
tn, omtrent de vraag, of de N.V. Electri-
citeits-Maatschappij Wassenaar'' al of
liiet moet worden omgezet in een gemeen
tebedrijf. Hij releveert dat destijds bij de
overname, niettegenstaande de drang van
bet gemeentebestuur om de N.V. in stand
te houden, Ged. Staten dezen vorm sleohts
Voor 5 jaren hebben goedgekeurd, onder
beding, dat binnen dien tijd do N.V. moest
lijn geliquideerd en omgezet in een ge
meentebedrijf. Hij toont dan aan, dat <fe
argumenten die indprtijd werden aange
voerd om het N.V. te laten, thans nog gul
den en zelfs nog zwaarder wegen dan toen.
Wel heeft men ingezien, dat het noodzake
lijk is de statuten te wijzigen, om de Raad
meer zeggingschap te geven en Gedep. Sta
ten in staat te stellen meer cóntróle te
kunnen uitoefenen. Ook hebben enkelo
raadsleden bezwaren geopperd tegen hét
booge salaris van den directeur en als hun
meening geuit, dat ihet verbinden van tan
tièmes aan die betrekking do gemeente be
nadeelde. Het salaris zal dus mede herzien
moeten worden, terwijl ook een verbod tot
bet leveren van particuliere werkzaamhe
den zal moeten worden vastgesteld.
Voorts, wijst de voorzitter er op, dat voor
de deur staan belangrijke openbaro werken,
als het stichten van eci\ waterleiding, do
uitvoering van rioleering, voor de geheele
gemeende enz. De heer Huibers die door
het verbod om particuliere werkzaamhe
den te verrichten, over voldoende vrijen
tijd zal komen te beschikken, wordt-er be
kwaam voor geaohfc, om dergelijke werken
uit te voeren, terwijl hij zelf 'zich bereló
heeft verklaard dit werk te aanvaarden
onder voorwaarde dat hem een salaris van
f8000 per jaar worde uitgekeerd.
In verband hiermede stellen B. en W.
voor aan Gedep. Staten te vragen, do N. V.
to mogen laten voortbestaan cn den heer
Huibers aan te stellen tot ingenieur in al-
gemeenen dienst op een jaarwedde van
f8000, verminderd met zijn salaris, als di
recteur der Vennootschap.
De heer Versteeg is niet tegen deae voor
stellen, maav wenscht eerst to weten hoe
veel het S&lóris als directeur bedraagt.
Eerst dan kan hij beoordoelen of het res
tant al of niet te boog is voor zijn betrek
king als Ingenieur.
De Voorzitter antwoordt, dat dat sala
ris al9 directeur nok niet kan worden vast
gesteld, omdat hij dat als alleen-gemach
tigde niet heeft willen doen. Eerst! moe
ten de statuten gewijzigd worden en dan
kan de jaarwedde worden geregeld.
De heer Versteeg is door dit antwoord
nog niet bevredigd en zou gaarne zien, dat
dat salaris dan eerst in beginsel werd
vastgesteld.
Om aan dit verlangen te voldoen, wordt
de zitting eerst gesahorst.
Na horopening der vergadering worden
de voorstellen van B. en W. geformuleei s
als volgt:
B. eai W. stellen den Raad voor behou
dens goedkeuring van Geel. Staten, de N.
V- te handhaven, en de statuten in dien
zin te wijzigen, dat aan de indertijd geop
perde bezwaren wordt tegemoet gekomen,
en voorts om met ingang van 1 Januari
192-4 den beer Huibers te benoemen tot In
genieur in algemeenen dienst op een jaar
wedde van f 8000zoolang hij echter de be
trekking bekleedt van directeur van de N.V.
Electrieiteits-Maatschappij „Wassenaar"
xaJ deze jaarwedde worden verminderd
mét het salaris, dat hij als zoodanig ge
niet. Hij zal de betrekking van direjeteur
der N.V. blijven waarnemen zoolang do
Raad dit wenscht.
Dezo voorstellen worden met algomeene
■temmen aangenomen.
Thans zijn aan de orde voorstellen van
B. en W. tot ruiling van oenigo stukjes
grond langs den Lange Kerkdam en Mo
lenlaan en tot overname in eigendom en
onderhoud van wegen in de omgeving van
het Molenplein, zulks ter uitvoering van
©en indertijd goedgekeurd wegenplan.
Wordt met algemeen© stemmen aange
nomen.
Bij de rondvraag informeert de heer Ver-
■teeg of de werkzaamheden aan do wegen
als werkverschaffing moeten worden be-
■chouwd of als gewono onderhoudswerken.
Het komt hem voor, dat een en andor te
lang duurt.
De Voorzitter antwoordt dat dit gewoon
wegenonderhoud is, wat nuttig en noo-
dig is.
De heer Vogels informeert of do gemeen
te grond zal gaan verkoopen, wanneer de
Van Zuylen van Nye velt straat gereed zal
zijn. De voorzitter antwoord dat to zijner
tijd plannen zullen worden gemaakt.
Vervolgens vraagt de heer Vogels nog
maals verbetering van het Tuinpad. Hij
vindt verbreeding en verbetering zeer noo-
dig. Do voorzitter is het hiermede niet
eens. De weg kan hier en daar maar 1 Me
ter worden verbreed, als karren en derge
lijke voertuigen dan moeten passeeren,
wordt de toestand nog erger. Hij zou e?
veel voor voelen, het Tuinpad voor voer
tuigen geheel af te sluiten. De heer Vogels
is het met den 'voorzitter'niet eens en
vindt' steun bij den heer Versteeg.
Besloten wordt den toestand nogmaals
ter plaatse te gaan opnemen.
Do heer Van Barneveld vraagt of cr van
gemeentewege niet wat gedaan kan wor^
den, om bij de overwegen van de tram, on
gelukken te voorkomen.
De voorzitter lec-st een brief voor, waarin
verschillende veiligheidsvoorschriften wor
den opgesomd, waardoor de heer Van Bar
neveld bevredigd is.
Hierna sluiting.
De badplaats.
Dokter, welke ziekte moet men ook
weer hebben, die» een kuur te Kissingen
ncodig maakt V3-
Deze vraag, waarmee de patiënte de
spreekkamer van den dokter toiiinentreedtj
moge als grai> bedoeld zijn,'het is niet te
ontkennen, dat in vele gevallen niet zoo
zeer de badplaats wórdt opgezocht voor
eetn bepaalde kwaal dan wel een lichte af
wijking als aanleiding gebruikt, eoiiis ook
wel voorgewend wordt, óm toch maar het
gewenschte oord te kunnen bezoeken.
De verklaring is niet moeilijk te geven.
Hoe hoog verheven vorstelijke personen
ook wedden gesteld of zich voelden boven
het gewone menschdom, van de mensoho-
jijko onvolmaaktheid, die „ziekte" heet,
bleven zij evenmin verschoond als wie óok.
Ja zelfs, door de soms eigenaardige, in
vele gevallen weelderige levenswijze, door
het gebrék aan gepaste beweging, waren
sommige afwijkingen juist bij voorkéur
hun deel. En het waren in het bijzonder
deze afwijkingen, waarvoor sedert eeuwen
genezing gezocht werd in bepaalde plaat-1
sen, waar de bodem producten oplever
de, die elders niet te verkrijgen waren.
Wanneer nu een hooggeplaatst persoon
zulk een oord opzocht, kon het gevolg niet
pohterblijven. En voor dit gevolg, dat mis
schien piet zoo noodig had het zegenbren*
gende, doch niet erg smakelijko water to
ch-Lnken, moest toch ook bezigheid gezocht
Worden. Bovendien zijn er velen, $i© o
zo.o gaarne een vorstelijk voorbeeld volgen.
Zoo, wordt verhaald, dat con vroegere
Tprins van Wafc3, die in kleedingzaken
voor to on-aangevend gold, bij ongeluk op
èen soirée verscheen met een scheef ge
knoopte das. Het gevolg was, dat alle liee^
ern zich achtereenvolgens heimelijk 'even
afzonderden om spoedig daaïop evenoens
met een sclieeve das terug te komen.'Gc«n
wonder, dat in zulk een géval ook het gaan
naar de badplaats gemakkelijk een soort
mode werd, en dat, naast de kuur, daar
alras voor allerlei verstrooiing cn verma
kelijkheden werd gezorgd. Vooral de speel
banken vonden hier een prachtig terrein
voor hun werkzaamheden.
Aldus kreeg de badplaats als een soort
Janus twee aangezichten: het eene streng,
wetenschappelijk, het oog alleen gevestigd
op hot lichamelijk heil der patiëntenhet
andere vroolijk, lichtzinnig, slechts he». ver
maak toelachend. Dit alles is geen waar
heid van vandaag of gisteren. Dat kan
gemakkelijk toegelicht worden door te her
inneren aan het puntdicht van den geesti-
gen Huyghens, die dat reeds voor ëen paav
eeuwen schreef:
Reinier is met zijn stramme leden
Naar Aken's badep toegereden.
Daar "heeft hij geld en goed cn poerd
In alle vroolijkheid verteerd.
Ziet, wat do wateren vermogen:
Hij is te paard naar 't bad getogen
En op zijn voeten weergekeerd.
Nu zou niets gemakkelijker zijn dan bij
ecu geneeskundige beschouwing der bad
plaats, dat tweede gezioht eenvoudig hui-
ten rekening te laten. Maar dat gaat niet.
Die tweo aangezichten zijn zóó onafschei
delijk verbonden, dat men één van beide
onmogelijk negeeren kan.
De vroolijke kant van het badleven kan
ons onverschillig laten tegenover hem o?
haar, die alleen voor genoegen do bad
plaats bezocht. Voor de werkelijke patiën
ten is het anders en kan^ er oen werkelijk
gevaar in gelegen zijn.
Wanneer wij ons afvragen, waarin het
nut der badplaatsen is gelegen, kan gemak
kelijk een antwoord gegeven worden. Een
volledig antwoord is echter uiterst moei
lijk. Reeds ih de oude geschiedenis zijn
badgelegenheclen ^bekend. Den naato „ther
men" der Romeinen vindt men in de te
genwoordige „Thermaalbad-en" terug.
Qrootendeels berustto het gunstige oor-*
deel over een bepaalde bron op ervaring,
op zuivero empirie. Men wist nu eomnaal,
dat op die plaats genezing te verkrijgen
was; maai* bleef in gebreke om aan te tóo-
ncn waaraan dat gunstige effect was toe
schrijven.
Een stap vooruit in deze richting was de
ontdekking van de zoogen. radio-actieve
stoffenstoffen, die in de natuur voonko-1
men en van welke een zekere straling uit
gaat. Spoedig na die ontdekking bleek,
dat versohillendo beroemde bronwateren
in meerdere oF mindere mate radio-actief
waren. Zoo werd de meening bevestigd van
ben, die steeds hadden beweerd, dat het)
natuurlijke water verre te verkiezen was
boven het kunstmatige, dat was vervaar
digd door nabootsing van tic door chemi
sche analyse gevonden samenstelling. 3ij
die analyse was evenwel do radio-activi
teit niet gevondeD. In elk geval ligt het
voor de hand, dat, ai kan ook in de ver
ste verte nog niet alles voldoende verklaard
worden, de aandrang om bronwater en ba
den te gaan gebruiken op de plaats van
oorsprong, sterk is toegenomen.
Daar komt nog iets anders bij. Het bad
en dc drinkkuur zijn betrekkelijk eenvou
dige behandelingswijzen, maar niettemin
zeer belangrijke onderdeden, vooral wat
de baden betreft, van wat wij verstaan
onder physische therapie. Door de huid
en ten deele ook de ingewanden den in
vloed te doen ondergaan van allerlei phy-
sisclio prikkels, kan ik het geheele organis
me een belangrijke reactie worden teweeg
gebracht. Reeds het koude bad doet dit
op voor ieder duidelijke wijze, getuige de
roodheid der huid na korte aanraking met
het koude water. Na een aanvankelijke
samentrekking der bloedvaten in de huid,
wat zich openbaart door bleekheid, verwij
den -zich deze bloedkamcrs spoedig zeer
belangrijk en hel gevolg is een buitenge
woon sterke doorspóeling van de geheeld
huid Imet bleed. Zoodoende hoopt zich in
de huid een zoodanige hoeveelheid bloeO
fop, dat de geheele bloed verdeel ing, ook
in de inwendige organen, er den invloed
van ondervindt. Het. begin, het aangrij
pingspunt van dit geheele mechanism© is
gelegen in de cindorganen van het. zenuw
stelsel, die zich als tastlichaamnjeg dicht
onder de ópn er vlakte van de huid in groo-
te hc-eveelheid bevinden. Behalve door kou
kunnen deze eandorganen echter ook ge
prikkeld worden door in het water opge-'1
loste zouten en in het bijzonder door opge
lost koolzuur. 1
Op sommig© plaatsen ziükt 'het water tot
in diep gelegen aardlagen door. Op dien
weg komt het langs verschillende stoffen,
die kunnen worden opgelost, zich ten deeie
met elkaar verbinden en ook ontstaat dan
koolzuur, dat door den hoogen druk, wa&i-
onder het water zich bevindt, in belangrijke
hoeveelheid wordt opgelost. Het verkrijgt
daarbij dikwijls een vrij hooge tempera
tuur. Wanneer dit water nu door een na
tuurlijke opening of "door een bij toéval et
door onderzoek gevonden boorgat kan ont
wijken, ontstaat die warme, koolzuur, en
zouten bevattende bron. Op andere plaat
sen komen wéér andere stoffen, ijzer, phos
phor, zwavel, enz. in het water voor.
De nuttige invloed van het baden in,
of uitwendig gebruik van zulk bronwater
kan niet ontkend worden. Terecht wordt
er dan ook een zéér druk gebruik van ge
maakt, terWijl voor Nederland alleen bé-
treoird kan worden, dat aan dat gebruik
zulke hooge kosten verbonden zijn, dat
niet ieder, voor wie het nuttig zou zijn,
er van kan profiteren. "Wél ia dit b©zwa<r
voor eavkéle Duitoóhc ep OosteiirijfyScihe
bac>plaatsen in dën tegetrwoordigen tijd
door den stand der( valuta'"niet zoo; giVot.
In <?ns land toch komen dergelijke bron
nen zoo gK>ed als niét voor. En als de. bron
zelve niet bezocht wordt, mist men ook de
daaraan in de. meeste gevallen verhonden
ps.vohiseho voordeeïen.
Het zijn toch voornamelijk d© zooge
naamde constitutionele cn stofwissclingsr
ziekten,, die voor de baden in aanmerking
komen, in plat Hollandsch uitgedrukt-: ae
ziekten van het gestel. En juist dat ge
stel \yordt dikwijls zoo gunstig beïnvloea
door een verblijf buiten de gewone omge
ving, bevrijd van de dagelijksche huiselijke
zorgen, in omstandigheden, dat men nu
eens recht „ypoij.^jn gezondheid" leven
kan. Maar dit moet hij dan ook doen en
de gevaren: weten te vermijden, dio ver
bonden zijn aan de deelneming aan het
mondaine leven, dat haast aan elke bad
plaats van naam verbonden is.
Eén \enkélè algomëeno raadgeving, aan
wie de baden noodig heeft, moge daarom
niet misplaatst hecten.
Vooreerst dan moet men nooit een kuur
op eigen gelegenheid gaan ondernemen.
Dat moge den plczicrrciziger veroorloofd
zijn, voocr dep patiënt deugt het niet, en
hij loopt dap slechts kans, om het getal
to vergroot©* van hen, die de hadplaats
niet alleen zonder succes bezoeken, maar
dikwijls zeer teleurgesteld thuiskomen,
omdat bun toestand inderdaad is achter
uit gegaan. Het begin moet altijd zijn een
grondig onderzoek thuis door den huisarts,
en wanneer dezrc het noodig vindt, in
overlég met de voor dat geval aangewezen
specialisten. De dokters op dc badplaat
sen mogen nqeer vertrouwd zijn met die af
zonderlijke toepassing der verschillenen
bfonnen en kuren, het ziekononderzoek is
aan onze Hollandsche artsen minstens even
goed toevertrouwd. En dikwijls zal het ook
wejischelijk zijn met den huisarts of den
specialist, in elk geval met den Holland-
schen arts, te overleggen, welke deskun
dige 2al gekozen worden om dè behandeli g
op de badplaats te leiden.
Ik wil geen afbrekendo critiek leveren
op het werk der badartsen in het algemeen
maar het is toch geen geheim, dat het ecu
zeer eigenaardig iberoep is, dat vele geva
ren oplevert, vóoral ten opzichte van de
wetenschappelijke moraliteit.. Dit is het
geval voor eiken specialist in oen bepaald©
behandelingswijze. Een specialist voor be
paalde organen loopt dit gevaar niet. Bij
oen oogarts zal wel niemand komen, ch'o
niet werkelijk iets aan het oog mankeert,
en de arts is dan geheel vrij in de keus
van zijn behandelingswijze. Maar als
iemand bij dein badarts komt en hij zou
geen baden noodig hebben, dan staat dio
arts altijd voor deze keus: óf den pafient
eerlijk zeggen, dat hij geen baden noodig
heeft-, waardoor de patiënt meteen voor
hem verloren is, óf hem toch maar wat
baden voorschrijven, dio ten slotte mis
schien wel wat goed en in elk geval geen
kwaad zullen doen. Dezo over weging i9
juist in onzen tijd niet zonder belang, nu
bijv. de Duitsehe artsen het in 't algemeen
financieel niet zoo bijzonder goed hebben,
en zij aan Hollanders liefst het honora
rium in guldens berekenen. Daarom: ver
zuim nooit den vertrouwden huisarts te
raadplegen cn houd hem desnoods ook van
uit de badplaats op de hoogte.
Dan nog deze raad: Gaat ge als patiënt
naar de badplaats, houd u zelf dan steeds
voor 'oogen, dat ge patiënt en geen ple-
zierreiziger zijt, en dat die beide functies
niet to vcreenjgen zijn. Laat u precies on
derrichten wat ge te doen en te laten
hebt cn volg die voorschriften nauwkeurig,
op. Alleen dan kan het. verwachte nut van
de kuur bereikt worden. Em dab, maar ook
dan alleen, kan dat nut inderdaad groot
zijn.
H. A/S.
Nadruk verboden.
XIII.
Nüpur, 4 Jüli 1923.
De auto brengt ons naar 't interessante
sagaland: Hildarendi in Fljötshild. Waar men
vroeger te paard vier dagen over réizen
moest, daar komt men nu in een uur of zes.
Eerst weer langs de Raudholar, de roode
heuvels, denzelfden weg als naar Thingvel-
lir, tot men bij Geithals rechts gaat in plaats
van links 'en het onbekende tegemoet -stuift.
Lavaveldcn, afgewisseld door grasvlakten
waar schapen grazen Grasvlakten is eigen
lijk een onjuist woord: het gewone veld hier
ligt vol hoogtetjes, dicht op elkaar, waartus-
schcn vochtig moerasland. Van dc duizenden
schapen,'die IJsland bezit, ziét men op die
uitgestrekte velden maar weinig. Die'scha
pen heelen hier kindur. Dat deed in de 18de
eeuw een dominee, die niet goed in talen
thuis was, een eigenaardige Hater begaan.
Hij werd voorgesteld aan het hof in Kopen
hagen, en de Koningin was een Duitsche.
Zij informeert minzaam naar zijn welstand
en vraagt: „Wie viel Kinder haben Sie?"
„Tusschen twee en driehonderd!" was het
antwoord. Zij staat ontsteld over die enorme
menigte en vraagt: „Maar wat doe.t u er met
zooveel?" „0," klinkt het gemoedelijk terug,
„in den herfst slachten we èr van eri éten ze
opl" Toen zal het misverstand wel opgelost
zijn.
Al maar hooger gaat de 'weg. We komen
aan den voet van de Vifilsfell, die we van
uit Reykjavik blauw zien blinken. IlieT, tus
schen de hoogten, net bijbelsche landschap
pen, gaat de weg al maar op en neer, een
rutsebbaan gelijk, het is of de aulo door de
lucht vliegt. Dat zijn golven van gestolten
lava, die hun vorm kregen, doordat de storm
over de stollende mass^ woei. Daar ligt Kol-
vidarholl vriendelijk in het gras op een
hoogte. Daar gaat geen vreemdeling voorbij,
daar is men altijd bereid, zelfs midden in
den nacht, reizigers te hérbergen en' te voe
den. Deze „gaard" bestaat uit een groot huis
y.an hout' en gegolfd zink', niet hijgebouwen,
waarvan'ërilccl' mét gras bedekt. Do 'chauf
feur gaat vooruit én doet h^t'woord, en wé
zitten in' één bóóten kamertje mét i)la:uw:g'e-
verfde wanden, een divan en een langó.bank
aan de tafel en de dampende koffie en warme
melk komt pns verkwikken. Daarnaast is het
houten logeerkamertje, twee bedden vóór de
vreemdelingen. Weelderig i9 het niet, maay
zindelijk'wel.
Al hooger brengt de auto ons 't gebergte
in, daar is Hvèrardalur, zoo genoemd naar
een kokende zwavelbron. In enkele minuten
is hij te1 bereiken. Eén miniatuur kraterije,
met een rahd in allerlei kleuren, vermiljoen,
groen, blauw enz. en daarin kookt en bor
relt de blauw-grijze vloeistof, waarvan de
witte damp ver in ?t rond te zien is. Hier zijn
een paar holen gemaakt en de bevolking
Icomt van ver in 't rond met hun brooddeeg
in bussen,' dat zoo in de-bron gebakken yvordt.
Het warme water vloeit door een beekje weg
en-een tiental meters naar beneden is 't nog
warm. Nu hebben we de grens van 't gebergte
bereikt en daar ligt dc weg mei wél een zes
tien wendingen, lang en kort, die naar do
vlakte voert. Uiterst voorzichtig rijdt de
chauffeur naar beneden. Daar komen we een
kudde van een honderd paarden i'tegen, de
arme dieren weten niet wat hun wacht, ze
gaan met de boot naar Engeland, voor de
mijnen en zullen de warme zon van dë IJs-
landsche velden niet meer voelen'. Een gol
vende zee van wit, geel cn voskleurig is aan
alle kanten om ons heen, terwijl de wappe
rende manen de kluiven der golven lijken.
Drie man te paard jagen de troep vooruit,
't Is qen schilderachtig gezicht.
Nu zijn we in de vlakte gekomen, de
vruchtbaarste vlakte van IJsland en de
meestbevolkte. Een gezicht ver ziet men ook
waarlijk verscheidene hoeven te gelijk. Aan
den kant van het lava, zag men'ongeveer
een hoeve op iedere 20 K.M. afstands. De zee
met de kartelige toppen van de Westman-
eilanden is rechts van ons, links zijn dc
sneeuwbergen en de Heklal" zegt de
chauffeur. De Ilekla is een precieuze dame;
rank rijst zij op uit het overige bergland, zij
heeft een violelten sluier omgedaan, die de
sneeuwvelden van boven vrijlaat. Een ware
coquette 1 De Olfusaa en de Thjorsaa ri
vier, die we passeeren, hebben flinke brug
gen, waaronder het water donderend bruist,
de verdere rivieren, de Thyeraa on andcrq
daar gaat de aulo eenvoudig doorheen. Zij
zijn ook^niet dieper dan enkele dqcimetpr^,
al lijken zij heel wat, als dc zon zich in het
water spiegelt. Nu komt een geweldige
Woestijn van grauw zand, de auto moet op
volle kracht werken, al is 't ylak, zoo diep
zakt hij in 't mulle zand, weer een rivier
over en we zijn in het zoete land van
Eljötshlid.'
We zijn nu qp. 127 K.M. van Reykjavik
en verlangennaar rust. Daar is een „bae"
(bae hoeve). Nupur, 't is voor 't eerst dat
we werkelijk bij de boeren zullen overnach
ten. Jawel, 't kan, en na den eten worden
we geherbergd in een eigenaardig soort bij
gebouw, vast aan 't huis, vqn ongeverfd hout,
waar in het voorste gedeelte een harmonium,
breimachine en bed met toebehooren staan,
in het achterste^ rechthoekige er op, twee
bedden met wa^chtafeltje en verder niets.
Puur eenvoudig alles maar met hard'
gerwetk en haakwerk zijn de lakens en sll
pen versierd.
Maar eerst moeten wc in den lichten avoi
naar Illidarenda, waar in den sagetijd
beroemde Gunnar woonde. Gunnar, van Hij
darendi, de ridderlijksle figuur van allen
Deze hellingen, deze sierlijke waterval,
rivieren, en de vlakte ver in het rond, ditj
het terrein van de merkwaardigste en tnoei-
sle der IJslandsche sagen: de Njaul Njai!
de wijze Njaal, vooi (durend Gunnar's vneni
ondanks de vijandschap hunner vrouwen
woonde wat verder in de vlakte, op Berglho,!
school.
Er is een klein kerkje bij het huis. We z«.
ken onder den waterval over steenen ets
pad, dat ons droog houdt, nu klimmen m
over de grasvelden en we zijn er. Een aardi|
meisje, in IJslandsch costuum, wijst ons wa:
et iiog aan herinneringen te vinden is. Eerj
het graf van Gunnar's hond. Dat verdiend; M
het bijzondere dier. De vijanden hadden zoo- los
veel respect voor hem, daf zij zorgden da!
hij dood 'was vóór zij Gunnar, die vogelvrij
verklaard was en niet uit het land had wil,
len gaan, durfden aanvallen. Hier, meer nay
boven op de helling stond Gunnar's huis
liter was het, dat Gunnar- zich legen zij
vijanden verdedigde en de koorde van zij»
boog sprong. „Snijd me een koord van je
haren, Hallgerd," zegt hij tegen zijn vrouw,
de booze Hallgerd. „Niet heb ik vergeld)
dat )e me eens een slag gegeven hebt" (loca
had zij in hongersnood kaas laten stelen) cj
zij doet hot niet. Hij, van zijn wapen beroof
valt na heldhaftige verdediging. Hoven op
den berg werd hij begraven. Een steenhoop
rond geschikt. We genieten daar van het uit,
zicht op de sneeuwbergen naar den kant van
Thorsmark. Deze schoone omgeving was het,
dio het Gunnar onmogelijk maakte uit het
land te vluchten, toen hij vogelvrij verklaard
was> Hij zou naar Noorwegen gaan en rijdt
met zijn broeder naar het schip. Maar ziel,
het paard struikelt, hij valt, keert zich om en
ziet de hergen van zijn woonstee. „Schoon
is de helling," zegt hij, „liever ben ik dood
in dit land dan levend in een ander." Hij
keert terug Gunnarshalmi heel nu de plek
en het werd zijn dood.
Als men den berg weer afdaalt en bij i J
hoeve terug is, kan het zijn, dat men oii(. I
merkt op liet dak van de keuken verzeilt!
raakt en vlak voor zijn voelen een rookende
schoorsteen ziet. De bijgebouwen zijn be
groeid met gras en lijken als'heuveltjes opl
het erf.
„Allemaal IJslandsch eten," zegt de cbaui-l
teur tevreden, als we weer thuis zitten aanl
het avondmaal. Daar is de gedroogde viscbj
in reepen gesneden, die men niet uit de™
mond weg kan krijgen. Deze geeft den IJs-l
landers tot op hoogen leeftijd die .prachtige I
tanden. Daar is de pan gebakken brood, in I
den vorm van pannekoek, daar is de „skyr",
bet nationale gerecht, ongeveer als hangop, I
dat men met room en suiker eet. En IJs-1
landsche boter en kaas, want we zijn hier I
op' een „meierij", een plaats' van veel koeien,
waar zuivelbereiding is. En wc slapen heer- I
lijk in de.stilte opder het heldere, heddipgoed
en het eiderdons, overtrokken metzoo'd
eigenaardig oudcrwetsch katoentje.
G.H
ZEILEN.
RAAGWEEÏ (5de dag).
(Vervolg).
■R e g c n b o'o g k 1 a s s e. Geslart doot
„Gaai" Van E. Stokhuyzcn, Leiden. „Pie-
dewiet" van W R. van Haga, Adam. „Si-
mone" van P. C. Jongeneel, R dam. „d(t
Heed"" var L Doedes, Haag. „Regen
boog" van H. Gescher, Warmond.. „Par
kiet"- van Stakt Jr.. IVdam. „Holland
van Synd. Holland, Zaandam. „Scliri]-
verke" vanr J. Smit, Alblasserdam. „JaneL
sa" van J. Kikker en H. Kisser, Zaandam.
Jttlc booten gingen gereeld.
Dc .„Piedewie1" droeg zelfs zeer weinig
zeil. De sUirt was weer mooi en vlug. De
„Lcede" moest alleen een keer nog om<
diraaien om door dé start te komen, daa5
hij opgestuurd werd door „Gaai", die in 1'
-sec. door den startlijn was. „Schrijverkö
11" zat in dc tweede „Holland" in de derdd
cn „Regenboog" in de vierde positie. Dö
Jane Isa'' was wier het laatst. D.e boei op
het Zwei land wérd het eèrsl gerond doot
„Schrijvérke II", gevolgd door „Gaai
„Leede" en „Holland".
Van Zweiland naar Norremcer raakte dt
„Gaai" achter en gaf ten slotte op.
Een hevige strijd voerde „Leede" met
de „Holland'daar het tusschen deze twee
om den hoofdprijs ging.
Terug op het Zweiland, lag „Schrijverke
een, „Holland" boven de „Leede".
Bij het ingaan der 2e ronde word ecu*
ter „Leede" tweede en „Holland" derde<
„Piedewict" nam de vierde plaats in, „S^
toone" de vijfde, en „Regenboog" zesd<?.
De anderen lagen al uit den strijd. „Schrip
verke II" wist haar voorsprong te behou
den, terwijl „Leede" en „Holland" elkaaf
steeds in het vaarwater zitten. Tot dicht
bij de finish was niet te zien, wie er tweo
zou worden. De „Leede" veroverde ten
slotte.
H
M 2.
„Schrijverke 11" in 1.51.19.
2. „Leede" in 1 51.4.
3. vHoUand". in 1.5$
v,Piedewiet" in l.5G.ll.
„Regenboog had opgegeven
"aniicapklas.se D. en 35
K r u i 9 e r k 1 a s s c. Geslart doof
„Wiking 11" van O. Nathan, A'daim
„Scyth" van K. J. Staverman, Haag.
„Spray" van A. Höber, Haag. „Friends^
van F. Westerhoudt, A'dam en ,",Fagnamis
van A. P. Ilöftc, A'dam voor de 35
klasse.
Dc start was weer ongelijk.
„Spray" was het vlugst weg, gevolgö
door „Scyth" cn „Fagnamis". Pc „Spray
wist haar voorsprong tot de 2e boei te b*
houden. Toen liep de „Scyth" hem voor
bij. Deze laatste heeft met de handicap t>.
(die gebruikt werd) een zware taak om W
voorgiftcn in te halen. Typeerend is dc wei
nige strijd, die in deze klasse gelevera
wordt. Het zijn steeds „Scyth" en ..Spray
