NAAR IJSLAND.
Krabbels uit Zwitserland.
Voor de inmaak wordt tegenwoordig alge
meen het Weck-loestcl gebruikt.
Iedereen zal nu wel welen, dat het inma
ken hierop neerkomt: voedingsmiddelen, af
gesloten van de lucht, te verhitten. Dan blij
ven zij jarenlang goed? Door steriliseeren
conserveeren. Steriliseeren is kiemvrij-ma
ken; dus: bacteriën, die bederf zouden ver
oorzaken, dooden.
Het steriliseer-proces der Weck komt op
het volgende negr: Men vult glazen met voe
dingsmiddelen; op den rand van het glas
legt men een gummi ring en hierop een dek
sel. Yecrcn of beugels houden deze deksels
zóó vast, dat zij toch iets opgelicht kunnen
worden, als bij verhitting de lucht ontwijken
moet. Men verhit de glazen in een waterbad.
Door de verhitting worden nu de bacteriën
in het glas gedood en zet de lucht, die er in
is, zicli uit; door dc hierdoor ontstane span
ning wordt het deksel wat opgelicht en de
lucht ontsnapt door den druk van veer of
beugel wordt nieuwe lucht verhinderd bin
nen te komen. Na afloop van het sterilisee
ren koelen-de glazen af en krimpt de nog
aanwezige lucht in. Hierdoor wordt het dek
sel op het glas vastgezogen. Om het glas te
openen, trekt men aan den gummi-ring, zoo-
dat er lucht naar binnen kan stroomen. Dan
laat hel deksel'vanzelf los.
Na deze technische uillegging een paar
praetische voorschriften
Men kan voor het steriliseeren alleen
goede, absoluut frissche voedingsmiddelen
gebruiken. Vruchten moeten rijp, maar mo
gen niet overrijp zijn. Groenten, vleesch en
melk hehooren versch te wezen, wil men zc
inmaken. Vleesch en melk mogen uitslui
tend van gezonde dieren afkomstig zijn.
liet is voor de vrouw, die wil inmaken,
flus een vereischte, dat zij voldoende ken
nis der voedingsmiddelen en hun eigenschap
pen heeft. Anders kunnen alle verkoopers
haar voor den mal houden en haar minder
frissche waar, die dus ongeschikt is voor
het inmaken, in dc handen stoppenl
Ooft wordt rauw in de glazen gedaan, daar
het bij het vóórkoken zijn aroom verliezen
zou.
Groenten kookt men meestal vóór en doet
zc dan met het kookwater of met versch wa
ter, met of zonder zout, in de glazen.
Vleesch, dat voor langen duur gesterili
seerd wordt, moet goed gekookt of doorbraden
zijn. Alle beenderen, ook bij wild en gevo
gelte, behooren van te voren verwijderd te
worden. Alleen in sommige gevallen kan dat
niet; dan slaat het er in dc recepten apart bij.
Glazen zijn voor de inmaak het meest ge
schikt. Want zij zijn het zindclijkst en kun
nen na gebruik het best gereinigd worden.
En.zij slijten niet! Ook slaat het aardig
in de huishoudkast en men heeft hier de
meeste controle op den inhoud. Voor „kapot
koken" behoeft mijn correspondente niet
bang te zijn. De inhoud wordt verhit, maar
kookt niet. Daarom is het 'i beste, wanneer
de flesschen met inhoud'ge^jk op met het
water in den stoomketel verhit worden; is
het tweede véél heeter en eerder heet dan het
eerste, dan krijgt men springgevaar.
Het verdient sterke aanbeveling de melk
te pasleuriseercn of le steriliseeren. In deze
voedingsstof komen n.L nog altijd veel te
veel ziektekiemen voor; een gevolg van een
niet voldoende zorgvuldige behandeling dei-
melk in de stallen en tijdens het vervoer.
Er is tegen steriliseerender melk (waar
voor een temperatuur vaVi^ 100 gr. C. ver-
ei scht wordt) een groot bezwaar, n.l. dat zij,
na langdurige, sterke verhitting een kook-
smaak krijgt. Daar het in de huishouding er
gewoonlijk slechts om te doen is de melk een
paar dagen goed te houden, is pastcuriseeren
meer aan te raden.
Men verhit hiervoor de melk lot 80 gr. C.,
een kleine flesch voor en V» L. moet 10
min. verhit worden; een met '/a L. inhoud
een kwartier, en die van *U en 1 L. 20 mi
nuten.
Voor steriliseeren beh'oort men de fles
schen respectievelijk 1 uur, l1/a uur en 2
uur op 100 gr. C. te verhitten. Dan blijft de
melk maandenlang goed.
Voor zuigelingen is gepasteuriseerde melk
uitstekend. Over toevoeging van water, melk
suiker enz. raadplege men den dokter.
Nu nog een paar inmaak-receplen.
Doperwtjes mogen niet lang gelegen heb
ben vóór het verhitten; is dat bijv. met warm
weer gebeurd, dan gaan zij gisten, 's Mor
gens vroeg versch geplukte koopen en die
meteen doppen en inmaken is het beste. Zij
n.ogen ook niet overrijp zijn en niet gras
groen blijven bij het steriliseeren, want erw
ten verliezen daarbij, net als .bij liet gewone
koken, hun kleur.
Dop ze vlug, als ze versch zijn, wasch ze
flink, vul de glazen, doe er wat water en een
beetje suiker bij en steriliseer ze in nauwe
glazen 60 min.in wijde 90 min. op een hitte
van 98 gr. C.
Is men niet zeker, dat zij versch zijn, dan
moet men ze na het doppen en wasschen
10 minuten vóórkoken; de glazen vullen met
de erwten en het kookwater, dan sterilisee
ren als boven.
Dc worteltjes gaan op zelfde hitte en zelf
den tijd. De vroege groente is hier het meest
schikt voor. Men wassche ze flink,
schrappe ze dan af, wassche ze nog eens,
koke ze 5 i\ 10 min. vóór, doe ze in de gla
zen en steriliseert.
Snijhoonen zorgvuldig afhalen, flink was-
Ichen, afdrogen, snijden, vóórkoken lol ze bij
na gaar zijn; dc glazen vullen; vast aan
drukken met een stamper; het afkoolcwater
toevoegen en steriliseeren: in nauwe glazen
60 min.; in wijde 90 op 98 gr. G.
Sla- en prinsesseboonljes hebben ook deze
hitte en steriliseertijd noodig. De voorbewer
king is gelijk aan die der snijboonen. Alleen
kan men aan de slaboontjes wat zout toe
voegen.
Tuinboontjes dopt men vlug, kookt ze 10
min. vóór; koelt ze zoo sdgI mogelijk af door
ze op een vergiet in koud water le dompe
len. Dan voegt men er water aan toe, dat al
gekookt, doch weer afgekoeld is en sterili
seert: in nauwe glazen 80 min., in wijde
110 min. op een hitte van 98 gr. C.
Kropsla. Eerst de mooie, vaste kroppen
goed wasschen; daarna ze in een pan ko
kend water laten slinken tot zij geheel gaai-
zijn; vul er daarna de glazen mee (zoo vost
mogelijk), voeg er water aan toe en sterili
seer: in nauwe glazen 60 min.,-in wijde 75
min. op 98 gr. C.
Óver vruchten zal ik het later nog wel
ecn9 hebben. Het wa9 dit jaar geen mooi
kersen- en aardbeienjaar en zij zijn nu tóch
gedaan.
Als iemand nog iets te vragen heeft,
schrijve men mij gerust. Overigens verwijs
ik naar het praetische receptenboekje van
Weck, waarin ik ook sleed9 blader, als ik
raad noodig heb, en waaruit ik veel van het
bovenstaande putte.
IX.
Nadruk verboden.
Ilafnarfjordur, 18 Juni '23.
Voor het ministeriegebouw in Reykjavik
N.B. oorspronkelijk gebouwd voor tucht
huis en later residentie van den landvoogd!
staan twee standbeelden van den LJsland-
schen beeldhouwer Einar Jónsson. Eén stelt
Koning Christiaan IX voor, met de Grond
wet in de hand, die hij in 1874 IJsland
schonk, daarmee eeuwenlange achteruitzet
ting en uitzuiging weer eenigszins goed ma
kend; het andere Jon Sigurdson, die door
zijn verstandige politiek deze gunst verkregen
had. Eenige huizen verder, meer naar het
gymnasium toe, staat er nog een, den dich
ter Jópas Hallgrimsson voorstellend, stijf op
zijn smal voetstuk, alsof hij het niet helpen
kan. De beeldhouwer Wiens werkelijk schoo-
ne kunstwerken nu in nationaal museum be
waard worden, zal wel neiging bebbcn het
hoofd om te wenden, als hij deze jeugdzon
den voorbijgaat.
Ilier is ook de standplaats der auto's. De
meeste zijn goede Amerikaansche auto's van
het gewone typeeen paar staan er lussclien,
die men geneigd zou zijn met den naam ge
vangenis wagen le bestempelen; bruine hou
ten kasten met raampjes van hoven. Maar
bij onderzoek bleken deze ook niet slecht;
acht menschen kunnen er in, cr zijn goede
voeren in de banken en de raampjes zijn
niet zoo hoog, of men kan het landschap ge
makkelijk zien. Dat zijn de wagens, waarmee
men voor anderhalve kroon naar Ilafnarfior-
dur rijdt; daarheen is geregelde dienst, an
ders moet men de gewone auto-prijzen be
talen, die, in aanmerking genomen hoeveel
de wagens op de hobbelige wegen te lijden
hebben, niet hoog genoemd kunnen wor
den.
Twee interessante lava-velden liggen aan
de tegenovergestelde zijden van Reykjavik.
Eerst bracht de auto ons naar de eigenaardi
ge hoogteD, die „rautliolar" genoemd worden
naar hun roode kleur. Donkerrood staan zij
tegen den horizon het landschap is een
zaam en woest met groote lijnen getrokken.
De auto maakt in die dalen, die mijlen ver
van iedere beschaving af schijnen te liggen,
een vreemd figuur. Daar passeeren wij een
meer „het roode water" genoemd, omdat het
's avonds bij zonsondergang die kleur heeft;
dan gaat het langs een voetpad door de een
zaamheid verder tot de auto voor een klein
bruggetje moet blijven staan. Nu wandelen
we eerst door een grasvlakte, vlakte moet
men hier eigenlijk niet zeggen, want hij ligt
vol met gras begroeide hoogtetjes van een
halven meter. Alles toont aan, dat het water,
hetwelk in Mei, als de sneeuw smelt, geregeld
over de landen stroomt, pas kort weg is. Dan
begint het klimmen tegen de bergen door
roode en zwarte lava, een kleur, alsof er gis
teren brand geweest is en er verkoolde en
nog roode bakstecnen liggen. Maar steen is
het niet, daarvoor is het te licht, en ook aan
den vorm kan men zien, dat het slakken zijn.
Dit is andere lava dan in de buurt van de
Hekla; die is grijs en kan fijn geknepen wor
den. Deze is hard. De chauffeur weet uitste
kend te vertellen en aan te wijzen, dat de
eerste vegetatie op die zwarte lava 'n mini a
tuur-mos is, heel klein en vast aan het stuk,
waarop het groeit. Dit bereidt den weg voor
het mos, dat met rose bloempjes bloeit, en dit
maakt de stof zoo aardachtig, dat er na lange
jaren gras op groeien kan. Eeuwen duurt dit
proces van herstel, van wat de natuur in één
dag vernietigde.
Boven op de roode bergen ziet men duide
lijk nog den kratervorm. Van de grijze lava,
die bij de uitbarsting afgezet werd, staan nog
resten als grillige ringmuren, het binnenste
deel er van is met gras begroeid.
„Hoe heet dit water nu?" vraagt de chauf
feur op den terugweg. Ja, men moet onthou
den wat de IJslandcrs vertellen.
Het lavaveld bij Hafnarfjordur leerden wij
kennen, toen dc beminlijke schrijver Einar
Iljörleifsson, nu genoemd Kvaran, ons lot 'n
bezoek uitnoodigde. Er is wel reden voor die
verwisseling van naam: de IJslandsche
naamgeving is schilderachtig, maai' hoogst
onpractisch. De zoon krijgt als achternaam
den voornaam zijns vaders met son er ach
ter. Zoo zijn er hier bijv. een vader cn zoon
die samen een fotografisch atelier hebben:
Olafur Magnusson en Magnus Olaf son. Zou
men niet eer aan concurrentenin het vak
denken dan aan vader en zoon? Zoo heet
een dochter van Magnus Olafson bijvoor
beeld Bera Magnusdotlir. Nu begrijpt men
welk een verwarring dat geeft bij kinds
kinderen, enz., vooral, daar men maar een
beperkt aantal voornamen aantreft. Daarom
nemen vele IJslanders een vasten achter
naam aan; de latere boeken van Hjorleifs-
son vermelden als schrijversnaam Kvaran,
naar den Engelschen koning, die in de mid-
deleeuwsche sage van Gunlang Slangen
tong voorkomt. De heer Kvaran woont op
het aloude Bessastadir, dat in de middel
eeuwen eeD der eigendommen was van den
grooten historieschrijver en politicus Snor-
re Slurluson. Van zijn veelbewogen leven
verhaalt de Sturlunga-sage.
Toen Snórre zich niet meer veilig voelde
op zijn hoeve Reykholt, Avaar hij woonde,
nam hij tijdelijk verblijf op Bessastadir. Na
Snorres ter-dood-brenging kwam Bessasta
dir aan den Noorschen koning, en werd zoo
een van de eerste plaatsen, waar de ko
ningsmacht vasten voet kreeg. Toen het
land onder de Denen kwam, was het de
residentie voor den landvoogd, die alleen
's zomers het land bezocht, en in 1760 werd
er een groot steenen huis voor hem ge
bouwd. Daarna is het in de eerste helft
van de 19de eeuw Latijnsche school ge
weest, waarna het in privaat bezit kwam.
Me« ziet het 's avonds van Reykjavik af
hel blinken in de zon, het groote witte huis
en de witte kerk met rood dak; het zou
met een uurtje wandelen "te bereiken zijn,
als de Skcrjafjord, die diep en bochtig het
land ingaat, dit niet belette.
Om er le komc-n van Reykjavik, kan men
de bus naar Hafnarfjord nemen, onderweg
uitstappen en do:>r liet lavaveld naar Bes-»
sastadir wandelen. Dit is een prachtige
wandeling, de lava steekt grillig uit den
grond op, vormt holen en spleteD, verstard
staat de natuur daar, alleen de vogels ge
ven leven de raaf huist hier cn het
mos cn gras geven kleur. De weg gaat in
heuvels op en neer en opent links uitzicht
op de wonderbare kleuren van de bergke
ten, rcclils op de fjord, diepblauw, terwijl
men Reykjavik als aan den voet van de
Esja ziet liggen. Zoodra men het lavaveld
achter den rug heelt, ziet men het statige
huis en kerkje aan zijn rechterhand in het
heldergroene gras. Maar het water moet
worden omgetrokken; lang houdt men het
huis rechts, vóór men er naar toe kan.
Van vlak bij doet het kerkje aan dat van
Katwijk denken. Graven zijn er omheen, en
daarlangs naderen wij het woonhuis, met
vier ramen aan iederen kant van de deur.
De vierkante vestibule, waaria men door de
zware deur binnen komt, ademt met zijn
dikke muren geheel den ouden tijd. Een
deur geopend en wij slaan in de kamer
van. den heer Kvaran. Een jong en flink
uitziend grijsaard, met humoristische licht
speling in de oogen, ren alleraangenaamste
gastheer ontving ons. Dit is een man, waar
dig op dit historisch huis le wonen, het
heeft hem ook tot een tooneelspel geïspi-
reerd: „Lenhard de landvoogd". Eerst diri
geerde hij een dagblad le Winnipeg, waar
duizenden IJslanders wonen, later in
Reykjavik, en nu is hij alleen schrijver;
Zijn vrouw en zijn dochter deden alles, om
het den gasten aangenaam te maken,ge
zellige en leerzame uren waren -het daar.
De heer Kvaran noemde den leeslust een.
der kenmerkendste eigenschappen: van den,
IJslander. Zoo werd in dit land, van nog
geen 100.000 zielen de eerste editie van de
verzen van een jong dichter, Thorstein Er-
lingsson, een oplaag van 2500 exemplaren,
dadelijk uitverkocht en met de tweede en
derde uitgave, met nog groolere oplaag, ging
liet evenzoo. 't Is voor onze dichters om
van te watertanden!
In de kerk zijn nog emige uitgehouwen
grafstcenen, ridders voorstellend, en mooie
zilveren altaarvazen. Daarop keerden wij
naar Hafnarfjordur terug; de lavaweg van
Bessastadir hierheen loopt door nog grilli
ger lavavormen dan de eerste; hier zijn ge
deelten, waar men denkt aan Renaldo Ri-
naldini, of aan die vreeselijke vogelvrij ver-
klaarden, de „utilegamcim", wien niemand
eten mocht geven of helpen en die zoo
schrikwekkend op de IJslandsche verbeel
ding gewerkt hebben. Er waren vormen als
bruggen en holen bij, als dicrenlichamen,
grillig en vreeselijk.
Lieflijk lokte in frissche kleuren het
plaatsje Hafnarfjordur, idyllisch aan de
blauwQ inham. Het lijkt wel een Hollandsch
dorpje legen een groene wei, of neen, daar
voor ié de rots er achter le hoog.
En nu aan een avondmaal op helder lin
nen en Engelsch aardewerk we in het een
voudig hotelletje op de auto, die ons terug
zal brengen. G. M.
RECLAME.
Er zijn twee manieren.
om uit te maken, of gij zwakke nieren
hebt.. Ten eerste dóór rugpijn en andero
uiterlijke ken teek enen, en ten tweede door
urin e-onderzoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeeren-de
hoofdpijn, of zenuwachtigheid; vermoeid
heid en duizeligheid u doen vermoeden,
dat gij een nierkwaal hebt, let dan op uw
urine. Sla acht op verschijnselen als do
volgende: te veelvuldige of te weinige
aandrang tot urineeren, te groote of te
kleine hoeveelheden, te donkere of te lichte
kleur, branderig en pijnlijk gevoel bij de
loo-zing, onaangename reuk, zanderig,
gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelijke afwijkingen kunnen aan andore
oorzaken te wijten zijn, maar als de ver
schijnselen blijven optreden, zijn uw nie
ren verstoord -en behoeven zij hulp. Ver-
waarlcozing kan noodlottig worden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen verbete
ren en regelen de urine, helpen en ver
sterken zwakke nieren en verdrijven zoo
doende rugpijn, duizeligheid,rheumati-
scbe pijnen, zenuwachtigheid en andere
gevolgen van nierkwalen. Zij hebben dui
zenden nierlijders voor goed genezen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken k f 1.75 pet doos. 9349
(Nadruk terboden.)
Sinds een maand zitten wij midden in
den zomer en genieten van de zon meer dan
on9 lief is. Maar wanneer ik de jammer
klachten uit Holland verneem, dan gélbof ik
dat wij niet het recht hebben over de hitte
te mopperen. Dank zij het mooie weer is
het bloemencorso schitterend geslaagd, een
openluchtfeest, zooals alleen in het Zuiden
mogelijk is.
Sprekend over zon en licht, dwalen mijn
gedachten onwillekeurig af naar de Natio
nale Tentoonstelling van Photographie, de
vorige maand hier gehouden. De duizenden
en duizenden foto's van amateurs, zoowel
als van professionals, {beide groepen streng
gescheiden, vulden een twaalftal zalen van
het Palais Electoral.
Hoewel heel mooi, onderscheidden zij zich
weinig van die, welke men overal elders
ziet. Opvallend dat de beroepsphotografen
zich in hoofdzaak tot het portret, de ama
teurs zich tot het landschap, speciaal het
sneeuwlandschap, aangetrokken voelen.
Ook wat op het gebied van prentbriefkaar
ten, v.n.l. de gekleurde, gepresteerd werd,
was niet afgrijselijker dan elders. Op hoo-
ger peil stonden de diapositieven en stereo
diapositieven. De section artistique, waarin
dit alles geplaatst was, ontleende slechts
haar belangrijkheid aan de inzendingen op
het terrein der kleuren-pholographie. In
hoofdzaak volgens bet procédé Lippmann
(berustend op inierierenüe van lichtgolyer»)
en volgens het systeem Lumière (gelatine
gemengd met 3 soorten gekleurd aardappel
meel, rood geel en blauw-violet, waarbij
ieder gekleurd schijfje bepaalde lichlstrar
ien tegenhoudt, andere doorlaat). De aldus
verkregen photo's waren inderdaad zeer
fraai. Opvallend was de inzending van Du-
fay (Parijs), gebaseerd op een nieuwen
grondslag, de „filmversicolore." Deze mer
thode biedt het voordeel direct afdrukken
op papier te leveren, in tegenstelling met
de autochroom, waarbij slechts één exem
plaar op glas ontstaat, bovendien alleen
zichtbaar bij doorvallend licht. Het door
Dufay geëxposeerde muntte uit door scherp
te van kleur en juist teruggeven van elke
cchakeering.
De clou van dc tentoonstelling was ech
ter de wetenschappelijke sectie. Feitelijk in
den aanvang bedoeld als een aanhangsel,
is ze het hoofdnummer van de expositie
geworden.
De afdeeling crimineele en gerechtelijke
photographie bleek favoriet van het publiek
le zijn. Dc hierbij geplaatste aankondiging:
„slechts toegankelijk voor volwassenen",
had het effect van een trekpleister. Ik zag
heel wat bakvischjes en jongeheeren naar
binnen sluipen, bij welke de suppoosten
een onderzoek naar den leeftijd niet overbo
dig achtten.
Politie-autoriteiten en Universiteiten had
den bier een ware. gruwelkamer bijeen ge
bracht Photo's -vïm moorden, zelfmoorden,
in allerlei soorten en combinatie's, demon-
slralic's van diverse methoden Ier inden li-
ficatie van misdadigers, vinger- en voet
zool-afdrukken, Bertillonage-photo's van dc
plaats van misdaden, ongelukken, ontplof
fingen, branden, en serie's portretten van
misdadigers wekten in de hoogste (zoo niet
de ergste) male de. belangstelling op van
jong cn oud.
Buitengewoon interressant was de de
monstratie van methoden, dienende langs
pholographischen weg schriflvervalschin-
gen te constateeren.
Bijzonderheden, die 't ongewapend oog
ontsnappen, worden aldus met absolute ze
kerheid verraden door de gevoelige plaat;
oude teksten verwijderd en door nieuwe
vervangen weer zichtbaar gemaakt
Ook de medische afdeeling mocht zich
natuurlijk in de algemeene belangstelling
verheugen en deed de crimineele sectie
zware concurrentie aan.
Ondoenlijk een gedetaileerde beschrijving
te geven van de wetenschappelijke sectie's.
hoe interessant ook voor leek zoowel als
voor vakman.
Het materiaal, dat alle zalen der le en 2e
etage in beslag nam, en meer dan 10.000
nummers telde, was zoo overstelpend, dat
het slechts mogelijk is met een enkel woord
hier en daar iets naders aan le duiden.
De geneeskundige sectie, 't étalage van
alle mogelijke ziekten en afwijkingen, gaf
onder meer een volledig overzicht der door-
lichtingsphotographie.
In de afdeeling Natuurlijke Historie ver
dient speciale melding een reeks schilleren-
de photo's uit de flora van Corsica en van
diverse tropische gewesten. (Ook Java ont
brak niet).
Het Fédérale departement van Bosch-
bouw kwam voor den dag met een pracht-
collectie opnamen uit de Zwilsersclie bos-
schen. Verder micro-pholographiën van
ziekten der bijen, van kerndeelingcn der
cellen, van structuur der rotsen, te veel om
te noemen en alles even belangwekkend.
In de sectie voor Natuur- en Scheikun
de sprongen vooral de collectie's astrono
mische photo's, afbeeldingen van sterren,
nevelvlekken enz. in het oog.
De Historische afdeeling, ook voor den
leek zeer interessant, gaf een goed beeld
van de ontwikkeling der photographie.
Zoo was door de Fransche Regeering
ingezonden een collectie voorwerpen en
bescheiden alle betrekking hebbende op of
afkomstig van Daguerre, die als de ontdek
ker der photograhie mag beschouwd wor
den.
Een prachtcollectie Daguerrotypes uit het
begin der vorige eeuw, pleitte zeer voor de
duurzaamheid van het toen vervaardigde.
Ook ontbraken hier niet ta! van pholo-
graphische reproductie'9 van oer-oude pa
pyri, en van belangrijke historische acten
cn oorkonden.
De militaire sectie stelde opnamen ten
toon, genomen vanuit ballons en vliegma
chines.
In een aparte afdeeling waren bijeen ge
bracht alle denkbare toestellen, apparaten
en chemicaliën, in de photographie gebruikt.
Tijdens de tentoonstelling werden in de Aula
der Universiteit zoowel als in het tentoon
stellingsgebouw 's avonds coDferentie9 ge
houden over tal van onderwerpen de photo
graphie in vollen omvang betreffende.
Hoewel deze tentoonstelling ten zeerste de
belangstelling gewekt heeft van Genève cn
heel Zwitserland, zoo was dit nog in veel
sterkere mate het geval met een andere ge
beurtenis op kunstgebied.
De „topic of the day", een novum tevens,
op muzikaal terrein, was La Félc de la Jeu-
nessc et de la Joie", het feest van Jeugd en
Vreugd.
Een zangspel, waarin, onder leiding van
Jaques Dalcroze, den grootmeester der rhyt-
miek, dichtkunst, muziek en rhytme, ge
steund door de toovermacht van het licht,
een ensemble leverden, zooals nimmer le
voren bereikt.
De kern der executanten werd geleverd
door de „Lyre de Carouge", de zangvereeni-
ging uit het arbeiderskwarlier. Wanneer
men weet, dat een groot deel der leden uit
Italianen bestaat, zangers bij de gratie Gods
en verder uit Romanen, eveneens een mu
zikaal zeer begaaid volk, dan is het te be
grijpen, dat onder meesterlijke leiding met
dergelijke dilettanten wat te bereiken valt.
Maar ook de solisten, het orkest en de
door Dalcroze zelf gedrilde kinderen komt
een groot deel van het succes toe.
Alles met elkaar waren cr ruim 700 exe
cutanten. Het stuk zelf is een lyrisch ge
dicht, een verheerlijking van het leven, een
strijd van hel optimisme tegen het hoe lan
ger hoe meer voortwoekerende pessimisme.
Het beschrijft 't geluk van dc jeugd en de
onbedorven kinderlijke vreugde, :t zingt den
lof der liefde, zoowel ai9 van den arbeid,
maar bovenal is het een lofzang op het be
minde vaderland met zijn meeren en bos^
schen, zijn weiden en bergen.
Merkwaardig hoe met zeer weinig hulp,
middelen zulk een effect bereikt werd.
Het looneel was zonder eenig décor een
geweldig groot podium, alleen door reusach*
lige grijze, sober door rechtlijnige teekenin*
gen versierde gordijnen in diverse plans
verdeeld. (Hiervoor was noodig 7000 M*
doek.)
Maar door een vernuftige licht-installatie,
welke meesterlijk bediend werd van uit één
centraal punt, werden telkens op het doek de
meest toovciachtige effecten bereikt.
Soms schenen de gordijnen enorme pau-,
weveeren, dan weer gaven zij de illusie van
bergen, water bosch, nu eens van jubelende
zonneschijn, dan van geheimzinnig maarn*
licht of sombere nacht.
Vooral de scènes, het meer voorstellend,
waren pakkend. De rl^tniische bewegingen,
de cadens van het ^zang ,de lichtgolven die
over het tooneel deinden, verwekten op ver-
bijsteren dc wijze de voorstelling van het
zacht-golvende meer.
Jn overeenstemming met hel decor, waren
ook de meeste executanten zeer sober in het
grijs gekleed. Alleen de kinderen waren
kleuriger uilgedoscht, waarbij echter met
zorg alle schreeuwende kleuren vermeden
waren. Niets dan gedekte tinlcn.
Het feit, dat dit spel 18 maal gegeven is
voor een zaal, telkens tot den nok gevuld
(pl.nu 3000 plaatsen), ondanks de tropische
hitte dér laatste weken, zegt voldoende.
(Ten einde de temperatuur in de zaal
eenigszins dragelijk te maken, was van te.
voren het dak gcruimen tijd bespoten.)
't Zangspel, eervoudig, zonder evenwel in
liet triviale of het banale le vervallen, sprak
tot de groote massa pakte de volksziel.
Uit geheel Zwitserland, uit Frankrijk, zelfs
uit Engeland en Amerika waren bezoekers
over gekomen voor deze voorstellingen,
welke als een belangrijke gebeurtenis op mu-.
zikaal gebied beschouwd werden.
Zooals gezegd is Dalcroze de componist,
terwijl Jacques Chenèvrère en Pierre Girard
de scheppers zijn van het gedicht.
Van ander allooi was dc koorts, waardoor,
in Juni geheel Genève bezeten was, speel
woede in de ergsie en ergerlijkste mate.
Ten einde leven in de brouwerij ie bren-»
gen, de handel te heffen uit het moeras,
waarin ze verzonken was, hadden een paar
honderd detailhandelaren, de voornaamste,
zaken van Genève representeerende, het on
zalig denkbeeld opgevat te speculeeren op
de hartstocht van het dobbelen.
Voor elke franc, in die zaken gekocht,
word een lot verstrekt in een loterij, waarin
als prijzen uitgeloofd waren een twintigtal
auto's, een ch&let, en verder motorfietsen,
gewone fietsen, horloges en geldprijzen.
En daar een auto hier het meest begeer-,
lijke is, wat de lui zich hier kunnen denken,
kochten ze maar als gekken, vooral in de
kringen der arbeiders en kleine burgerij.
Heel wat- spaarpenningen werden terug
gehaald van de spaarbanken en besteed
voor vaak overbodige artikelen. Sommige
huismoeders sloegen voorraden kruideniers-,
warqn in, die van te voren gedoemd waren
te bederven.
De omzet in die zaken steeg in die maand
tot 12 mill, franc.
De maclilige warenhuizen, waartegen in
hoofdzaak.Z-de' strijd van den detailhandel
gericht was, pakten op Lun beurt nu ook uit.
In een der grootste confectie-magazijnen
kreeg de clientèle door middel van een tom
bola een kans van één op twaalf op een prij9
daarin bestaande, dat het geld, dien dag be-«
steed voor aankoopen, onverschillig welk be
drag, teruggegeven werd. In de „Grand Pas^
sage" onze „Bijenkorf" werd den laat-
slen dag door het lot één dag aangewezen,
waarop evenzeer al het geld van het dien
dag gekochüe, geretourneerd werd, een kans
dus van 1 op 30.
Een groote apotheek en drogistenzaak ver
lootte dagelijks onder hare clientèle 3 fiet-»
sen, den laatsten dag zelfs 5.
Sommige huizen lokten het publiek dooi
aanbieding van 10 pet. rabat. Maar hiervan
was men niet gediend. Men wilde loten, spe
len, de kans* op een auto. D'r was letterlijk
geen mensch in Genève, die niet een paar
loten bezat. Of je wilde of niet, je moest
spelen.
Kocht je een onschuldig doosje sigaretten,
een lot werd je in de hand geduwd. Voldeed
je de rekening van brandslofhandelaar of
slager, zonder pardon werd je eigenaar van
een pakket loten.
Het zwakke geslacht verloor geheel het
hoofd. Bij de trekking die in den Jardin Lin-
glais plaats vond, barstten tal van vrouwen
en meisjes, die met honderden loten opdaag
den en natuurlijk toch geen prijs kregen, in
hysterische huilbuien uit en vielen flauw.
't Huishoudgeld van een maand verkwan
seld en nul op het requesk
Een ongelukkige stumper was de verlei
ding te machtig; hij vervalschle een billet.
Hoewel het onberispelijk gedaan was, kwam
het bedrog bijna onmiddellijk uit, daar toe^
vallig ook de werkelijke rechthebbende op
den eersten prijs bij de trekking aanwezig
was.
In plaats van in de auto, kwam de onge
lukkige dien dag in de gevangenis. Een ver
woest leven, te danken aan deloyale concur
rentie.
Wie hier van 't zomer komt, zal een ver-,
andering constateeren, die geen verbetering is
Door de vroede vaderen is een snoode aan
slag gepleegd op de voorname schoonheid
van het meer.
Niet tevreden met de schitterende pracht
van de Quari du Mont Blanc, hebben ze van
af de brug tot het Casino Muncipal een reek9
masten geplaatst, waartusschen guirlandes
van gekleurde lichters zijn gehangen.
Het publiek is woest, ook daarom, wijl die
grap ongeveer drie ton kost, te verstrekken
door heeren belastingbetalers.
Bovendien vindt men het unaniem, zeer
zacht uitgedrukt, afschuwelijk.
En eindelijk zijn er geweest, die zich ver
stouten te beweren, dat die illuminatie dient
als lokmiddel om eerzame burgers en vreem
delingen te loodsen naar het Casino Mimci**
pal, waar die verlichting ophoudt.
Want ons Casino Muncipal, tot voor eeö
jaar het Kurhaus, sindsdien gemeentelijk b®*
zit en van gemeentewege geëxploiteerd, H
