UIT DE OMSTREKEN.
LAND-EN TUINBOUW,
INGEZONDEN.
Internationale Studenten-
Conferentie te Parad.
Door Bosnië en Dalmatië.
Ook voor den Rijndijk zullen commis
sion worden benoemd, die nog zullen wor
den bekend gemaakt.
De feesten zullen over Dorp en Rijndijk
worden verdeeld en waarschijnlijk zal een
autodienst lusschen Dorp en Rijndijk wor
den onderhouden.
Leden van het hoofdcomité en de sub
commissies zullen trachten de neodige gel
den te verzamelen.
HAARLEMMERMEER. Dinsdagnacht
is aan den Huigsloterdijk nabij de Kaag al
hier ingebroken bij den arbeider N. W. R.
De dief maakte zich meester van een nog
zoo goed als nieuw heerenrijwiel en zette
er een oude fiets voor in de plaats, die hij
eerst in Aalsmeer had weggekaapt.
Do vermoedelijke dader heeft het nieu
we rijwiel hoogstwaarschijnlijk in Leiden
verkocht. De politie stelt een onderzoek in.
Mede door de goede zorgen van pro
fessor Kallay, die ook in deze gemeente
onvermoeid en met zooveel toewijding voor
de belangen van zijn in nood en ellende
verkeerend vaderland heeft gostreden, zijn
bijna 60 Hongaarsche kinderen bij ingeze
tenen in verschillende deelen van dezen
polder ondergebracht om eenige maanden
,te worden verzorgd.
Een zoontje van een hotelhouder te
Aalsmeer geraakte in een onbewaakt oogen
blik in een diepe slo^fc. Een kellner, die bij
oein poging tot redden zich dadelijk te wa
ter had begeven, zonk naar de diepte. Of
schoon men hem spoedig uit het water had
gehaald en door een geneesheer kunstma
tige ademhaling werd toegepast, mocht
het niet gelukken de levensgeesten op te
.wekken.
KATWIJK AAN DEN RIJN. Voor het
eindexamen der R.-K. H. B. S. zijn geslaagd:
J.,Defoere, Amsterdam; J. Driessen, Leiden;
O. Gorissen, Winterswijk; L. van Heyst,
Den Haag; Th. HofIschollen, Almelo; Jos.
Keyser, Den Haag; M. v. d. Lugt, Rotter
dam; A. Oefner, Den Haag; Jos. v. Schuy-
lenburgh, Weltevreden; J. Sistermans, Den
Haag en E. Wollers, Venlo.
KATWIJK-AAN-ZEE. Van de trawl-
Ioggers'kwamen Dinsdag to IJmuiöen a-an
de markt de KW 33, met f 407; 120, met
f 187 147, met f 187 19, met f 220 87,
met f215 en 43, met f 116 besomming.
Van de haringvisscherij do logger KW
165, met 23 laat pekelharing.
NOÖRDWIJK. Van de R.-K. U.L.O.
echooil zijn van de< 10 leerlingen dio toela
ting verzocht hadden tot het gymnasium
etc. er 9 geslaagd.
Zaterdag slaagde onze plaatsgcnoote
mcj. D. de Vreede, pensionnairo van „Ma
ria Kroon" te Culemborg voor diploma B.,
D.L.O.
UIJNSBURG. De raad dezer gemeen
te, van oordeel zijnde, dat de financiccle
druk, in liet bijzonder door de kosten van
onderwijs, in deze gemeente zeer hoog is,
beslQ.otj' gebzruik makende van het bepaal
de van de 7de alinea van art. G8 der L.-O.-
wet, aan het Rijk een verzoek tot het vcr-
leencn van een jaarlijkschc subsidie te
richten.
De aardbeien-oogst alhier, die zich
aanvankelijk gunstig liet aanzien, valt over
het algemeen tegen.
De pluk, de vorige week aangevangen,
loopt deze week al weder ten einde.
Aan do groentenveiling bestond de
aanvoer gisteren uit 80 balen. De prijzen
bedroegen van f 2.50 tot f 2.70 per baal.
SASSENHEIM. De timmermans
knecht C. v. d. W. geraakte met zijn ccn©
hand in een cirkelzaag. Hij moest, naar Lei
den, om behandeld te worden. Denkelijk
zal de pink wel verloren zijn.
We vestigen de aandacht op de in dit
blad voorkomende kleine advertentie, be
treffende een vergadering Van leden der
Fröbelschool.
RECLAME.
LAST VAN DE WARMTE?
Heeft U een onbehagelijk, onrustig en be
nauwd gevoel of wordt U gekweld döor sla-
pelbosheid. Neem dan terstond een paar
MIJNHARDTs ZEN UW TABLETTEN; deze
nemen het onaangename gevoel ontstaan
door de overmatige warmte, groolcndeels
weg cn bezorgen U.een gezonde, verkwik
kende nachtrust. In kokers van 75 ct. bij
apoth, en drogisten. 89-16
|ir| j; Pluimvee.
I»"Kippen zweeten niet.
De vogels in het algemeen en dus ook
onze hoenders, bezitten geen zwcelklicren.
Op deze wijze kunnende afgewerkte, giftige
stoffen niet uit hun lichaam verwijderd
worden. Voor het groolsle deel moet dus op
een andere manier daarin voorzien worden
en wel door de ademhaling. Het springt dus
in het oog, hoe belangrijk voor de gezond
heid van ons pluimvee hel is, dat zij in hun
nachthok vooral zoo zuiver mogelijke lucht
kunnen inademen.
Zoodra een hok niet voldoende geventi
leerd is, komt er gebrek aan zuurstof en er
ontslaat een overmaat van het hoogst scha
delijke koolzuur. Wordt dat schadelijke gas
niet voldoende afgevoerd, dan moet het
maar weer voortdurend ingeademd worden
en ook weer uitgeademd door de ruslende
dieren, zelfs gedurende een zeer langen win
ternacht.
Het bloed wordt door het hart sneller dan
bij de zoogdieren naar alle deelen van het
hoenderlichaam geperst en in zoo'n onprac-
tisch hok komt het met het giftige koolzuur
beladen weer in de longen. Gaat alles goed,
dan bevrijden de longen zich weer van het
giftige gas door uitademing, en nieuwe zuur
stof-rijke lucht wordt ingeademd en doet in
het bloed haar gunstige werking. Deze zelfde
zuurstof veroorzaakt met de uit het voeder
gevormde aanwezige koolslof de lichaams
warmte, de verbranding, dc omzeiling dus
van de voeding. Daarom is het zoo nood
zakelijk, dat aanvoer van zuurstofrijke lucht
steeds mogelijk is.
In drie of vier minuten passeert het bloed
het gcheole lichaam van den vogel en keert
dan Leryg niet een goed zuurstof-gehalte of
wel beladen met afgewerkte, giftige stoffen
in gasvormigen toestand.
Als nu de kip gedurende tien of meer uren
van de vier cn twintig zich in zulk een on-
gunstigen toestand bevindt, kunnen de kwa
de gevolgen onmogelijk uitblijven.
Bedenken wij daarbij, dat de dieren met
gevulden krop op stok zijn gegaan en dat het
opgenomen voer gedurende den nacht ver
teerd moet worden, wat zal dan het gevolg
zijn als er geen voldoende zuurstof aanwe
zig is om zich met de koolstoffen te verbin
den? Het kan niet anders of de voeding
moet gebrekkig wezen, de dieren moeten
verzwakken en worden vatbaar voor aller
lei ziekten.
Aan de bovenzijde behoort dus altijd een
goede, doeltreffende ventilatie aanwezig te
zijn, vrij van tocht of onaangename trek
king. Dan zullen de open-front-hokken hier
in voorzien? Ja en neen. Zoo'n hok heeft
veel voordeelen; maar men kan in ons kli
maat dit systeem niet doorvoeren. Wij plei
ten voor een hok, waarbij liet open front tot
een smalle kier kan worden teruggebracht
naar gelang van jaargetijde en weersgesteld
heid.
Een geheel afsluiten van het niet goed
geventileerde nachthok, zelfs met de loe-
gangs-schuif gesloten, is het verkeerdste
wat er bedacht kan worden. Komen de naar
frissche lucht snakkende dieren in den win
tertijd dan des morgens naar buiten, dan is
de overgang zeer schadelijk voor hun adem-
halingswerktuigen en zullen zij beslist ziek
worden. De toegangsschuif dus nooit des
nachts sluiten, maar alles zoo inrichten,
dal niet een of ander lochtwerend scherm
het binnenstroomen van al le koude lucht,
van wind, getemperd wordt.
MELKCONTRÖLE BIJ GEITEN.
Door den slechten ecónomischen toestand
van den gei ten houder in het algemeen, zoo
schrijft ons de heer H. Roest, van Hoogvliet,
is en blijft het *en zeer moeilijk probleem
om melkcontröle ingevoerd le krijgen. Door
den steun van besturen van verschillende
rundveefolcveveenigingen en de energie van
sommige geilcnhoudcrs, beschikken wij
thans evenwel reeds over een zestig volledig
afgesloten melklijsten van geiten. Het vol
gend jaar zal dit aantal belangrijk grooter
zijn, omdat de Provinciale Bond van Geiten-
fokvereenigingen in Zuid-Holland drie gul
den in de kosten vergoed van de melkcon
tröle van de beste geilen, die daarvoor zijn
.aangewezen.
De melklijsten leveren belangrijk mate
riaal. Zij doen zien, dat de melkcontröle een
gebiedende eisch. voor het welslagen van de
fokkerij is. Als voorbeeld nemen wij twee
geiten, die ongeveer een gelijk aantal Liters
hebben gegeven, n.I. Flora" 1692 R met
C08 K G. melk en -f.82 pCt. vet in 256 dagen
en „Aagje" 1211 R met 636 K.G. melk en
2.31 pCt. vet in 262 dagen.
Welk een enorm verschil in vet lusschen
die twee. „Elora" ruim tweemaal zooveel
vet als „Aagje". Verbeeldt u, dat we van
„Aagje" een bokje aanhielden welk een
enorme schade kon daardoor teweeggebracht
worden. Wij -houderi toch geen geilen, om
water te produceeren dat kunnen wij uit
den regenbak scheppen. Toch zou het er met
het aanhouden van zulke dieren op uitloo-
pen. Maar de Bond waakt. Geen bokken
meer van niet-gecontróleerde moeders
Dat geiten heel-wat kunnen produceeren,
vertellen ons de melklijsten duidelijk. Het
hoogst aantal K.G. melk werd geleverd door
.Marie I" van II. Hennep, te Nieuw-IIelvoet,
die 1012 K.G. melk gaf niet 3.44: pCt. vet in
232 dagen. Toch wordt zij nog geslagen door
„Janna 11" van W. van den Heerik, te Bles-
kensgraaf, die het als twee-jarige bracht tot
912 K.G. melk met een vetgehalte van 4.59
pCt. in 302 dagen, 't Js op den kop wel 100
K.G. minder melk, maar het vetgehalte is
zooveel beter. „Janna II" is de beste pro
ductiegeit van Zuid-Holland zij is onze
kampioen. Zoo zou ik nog kunnen doorgaan
met liet belang van melkcontröle bij geiten
uil de beschikbare lijsten te demonslreeren,
maar ik wil er mee volstaan enkele melk
lijsten van bokmoeders te geven
„Leentje" 160 R 800 K.G. meilc, 4.04 pCt.
vet in 263 dagen ..Grietje" 18111: 699 K.G.
melk. 4.39 pCt. vet in 248 dagen „Nelly"
784 R 538 K.G. melk, 4.13 pCt. vet in 226
dagen „Mina 11" 819 R 642 K.G. melk,
4.53 pCt. vet in 283 lagen „Jansje 11" 1123
S 642 K.G melk, 4.59 pCt. vet in 273 da
gen „Koosje" 1092 R 619 K G. melk, 4,70
pCt. vet in 231 dagen „Dirkje 11" 1742 R
532 K.G. melk, 4.62 pCt. vet in 274 dagen
„Juliana" 1114 R 454 K.G. melk, 4.06 pCt.
wet in 251 dagen „Bella" 473 K.G. melk,
4.41 pCt. vet in 203 dagen.
Om de fokkerij aan te moedigen, stelt de
Provinciale Bond elk jaar in ieder van zijn
afdcclingen een medaille beschikbaar voor
de beste geit, die dat jaar definitief wordt
ingeschreven. De Provinciale Commissie
loofde dit jaar op de stamboekkeuringen ook
een medaille uit.
Ik hoop, dat de geitenhouders begrepen
zullen hebben, dat de Bond voor hen werkt
in de goede richting. Hier en daar onder
vinden wij toch nog tegenwerking. De hou
ders vap wilde bokken, waarvan niets van
do afstamming en de productiecijfers der
moeders en grootmoeders bekend is, stellen
het dekgeld lager dan de fokvereoniging kan
doen. Sommigen geven toe, dat zij het doen
om het verecnigingslevcn legen le werken.
Een werkman, want dat is de geitenhouder,
een vijand van den werkman I 't Is fraai.
Als die heeren door blijven gaan met dat be
drijf, zullen wij tol verplichte bokkenkeu-
ring moeten komen in de dorpen, waar een
geitenfokvereeniging gevestigd i9.
De belangen van de geitenhouders in het
algemeen mogen niet door enkele dwarskop
pen geschaad worden.
RECLAME.
©vct'aï vcrltrijcjïiaat'r 9239
LET ÖP HANDELSMERK K. H. W.
Het Boekhouden ten plattelands
Men schrijft ons
Hoewel sinds vele jaren het nut van goede
land- en tuinbouw-bóekhoudingen door ver
schillende vooraanstaande personen' e.d.
wordt bepleit, kan men bij nadere beschou
wing van de wijze van uitvoering nog niet
altijd van gunstige resultaten spreken.
Schrijver dezes, die zich in liet bijzonder
voor deze kwesties interesseert e,n mede de
belangen van verschillende invloedrijke
landbouwers, veehouders en tuinders be
hartigt, was in de afgeloopen jar.cn getuige
van de hoogst merkwaardige wijze van pro-
paganda-voeren, welke een landbouwboek
houding lot einddoel moest hebben. Zoo
mocht schrijver o.a. eenige veehouders aan
treffen, die in het bezit bleken te zijn van
een vrij behoorlijk quantum spaarbrieven,
hetgeen, volgens hen en hun zegslieden, een
uitmuntend middel tegen den belastingdruk
moest zijn. Zonder eenige onderschatting
van het nut dezer geldswaardige stukken,
moet men toch erkennen, dat hieraan ook
een grens is, daar maar al te vaak in de hui
dige omstandigheden is gebleken, hoe moei
lijk het is om immer punctueel aan zijn gel
delijke verplichtingen le voldoen. Allerlei
geschrijf om uitstel ligt dan voor de hand,
terwijl men zelfs in vele gevallen van ver
dere storting moet afzien. Het probate mid
del versus don fiscus is dan, helaas, ver
dwenen.Sommige heeren agenten, die er
ongetwijfeld toch ook belang bij hébben de
namen hunner Maatschappijen hoog le hou
den, hebben wel eens de belangen hunner
cliënleele niet nader onder de oogeh gezien,
wanneer zij onder het molief„Landbouw-
hoekhonden" de diverse posten afsloten. Zoo
licht krijgt men een verkeerd begrip en
daarbij een onjuiste beoordeeling.
Als tweede, zeer merkwaardig geval van
opvatting van zaken diene, dat onder het
motto „de boeren zijn minder credietwaar-
dig bij de betrokken contracten op zegel met
verplichte gehecle of gedeeltelijke vooruit
betaling werden afgesloten, hetgeen helaas
veelal als eindresultaat heeft gegeven, dat
du contractanten tevergeefs op afdoening
hunner zaken bleven wachten. Een welden
kend persoon betaalt ongetwijfeld naar be-
hooren voor goed werk en een goed'vakman
op dit gebied behoeft geenszins contracten
af te sluiten om aan zijn geld^e komen.
Schrijver dezes heeft dit persoonlijk nog
nooit ondervonden van weerszijden bestaat
toch nog immer het recht van informatie-
nemen.
De hoofdzaak Blijft altijd betrouwbaarheid
van beide partijen.
Terecht zeide de Minister van Financiën
iri de Tweede Kamer bij het behandelen
eener interpellatie „Het houden van een
volledige en betrouwbare landbouwboekhou
ding behoort door de inspecteurs bevorderd
le worden. Is de boekhouding niet volledig
of onbetrouwbaar, dan dient aan het door
middel van normen becijferde inkomen te
worden vastgehouden. Dit geldt niet alleen
voor landbouwers, doch voor alle zaken-
menschen
Eerlijk duurt het langst, doch betaal al
leen hetgeen gij wettelijk behoort te betalen
cn niet meer. Indien te hoogc aanslag be
wezen kan woTden; volgt zeker verminde
ring doch bij personen, die onjuiste gege
vens verstrekken of laten verstrekkep, kan
geen pardon gegeven worden, hetgeen men
moet billijken.
Schrijver wil er nog 'óp wijzen, dat ver
schillende personen van meening zijn, dat
bij het behandelen van belastingzaken juris
ten noodzakelijk aanwezig moeten zijn. Men
gelieve "echter de toelichting op art. 13 van
de Wet op' de Raden van Beroep van 19 Dec.
1914 te beschouwen, waarbij o.a.'staat ver
meld „Het is echter niet de bedoeling, dat
do ambtenaar van den fiscus (in .casu de In
specteur van Belastingen of diens waarne
mer) dikwijls door een advocaat of procu
reur zal worden bijgestaan. Maar voor bui
tengewone gevallen moet de mogelijkheid
daartoe worden gegeven." En deze buitenge
wone gevallen komen ongetwijfeld niet da
gelijks voor vooral niet ten platten lande.
(Tuiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Copie van al of niet geplaatste «tukken
wordt niet teruggegeven.
Geen school. --.iitk'jV.1
Mijnheer de Redacteur.
Beleefd plaatsing gevraagd voor het na
volgende, waarvoor bij voorbaat dank.
Builen de ree|ts vacanties, die genoten
worden bij liet onderwijs, zoekt mén nog
steeds motieven, om de school te kunnen
sluiten. Vandaag is het de warmte, dan de
koude, ijssport, feestelijkheden, enz., enz
dat tot motief dient. Waar ziet men zulks
elders op kantoor, werkplaats, fabriek,
etc.? Of is het daar misschien niet zoo
warm, ate" in het koele schoollokaal Op
verschillende scholen mag niet gezongen
worden dit is te lijdroovend. Dé opbouwen
de zangkunst wordt gewoonweg op dien
grond genegeerd en den kinderen "een be
hoefte onthouden.
Desniettegenstaande is men kwistig niet
vrij geven.
Dé moeders, die haar kroost thuis krij
gen en misschien wel wasehdag hebben,
zijn te betreuren, méér dan de onderwij
zers en onderwijzeressen, die ten minste
van de manoeuvre de force, tijdens de
drie morgenuren verricht, bekomen
kunnen. Men denkt toch niet, dat werke
lijk de kinderen door uitwijzing uit de
koele schoollokalen er thans beter aan toe
zijn en piisschien toeven in een luchtige
serre of lommerijken tuin?
Het behoeft zeker geen nader betoog,
dat die in de krotten, waar de meeste kin
deren vronen, nu ten ecnenmale niet te
vinden zijn. Bekijk do „brandende" stra
ten, waar de kinderen, die uit de school
gewezen worden, zwerven en allerlei ver
keerdheden verrichten.
Het gevolg is, dat de kinderen voor de
warmte niet gespaard bleven, doch aan
merkelijk warmer worden dan zij zouden
zijn geweest bij hun verblijf in het rus
tige, koele schoollokaal, nuttig bezig ge-*
houden door hun onderwijzer of onder
wijzeres. N. N.
Leiden, 10 Juli 1923.
I.
Het vorig jaar noodigde het dagelijksch
bestuur van het „European Student Re-
lief' de leiders van de verschillende stu
dentenorganisaties van vele landen uit in
een conferentie samen te komen met het
doel het hulpwerk aan noodlijdende stu
denten le bespreken, zoo wat betreft het
verrichte weik als de voortzelling daarvan,
terwijl dan, wat een nevendoel was, con
tact verkregen werd lusschen de studenten
vertegenwoordigers van dc hulp ontvan
gende en die van de gevende landen; een
contact, waarvan de waarde moeilijk on
derschat kan worden, vooral met het oog
op het betei leeren begrijpen en waardee-
ren van eikaars werken.
Was het na de eerste conferentie le Tar-
nov in 1922 zeer de vraag of er in 1923 een
tweede zou georganiseerd worden, het is nu
zeer de vraag of er in 1924 weer een bijeen
zal komen. Nauw hangt dit samen, met het
karakter van het E. S. R. als een noodorga-
nisalie. en zoolang deze nood er is, en in
Duitschland zal deze nood wel weer sterk
toenemen door het gestadig vallen van den
mark, is het beslaan van het E. S. R. een
noodzakelijkheid. Hierbij tornt, dat tijdens
de conferentie bleek, dat sommigen van dc
E. S. R. een blijvende organisatie wilden
maken, hoewel de meening en hieromtrent
zeer verdeeld waren; maar ik wil niet
vooruit loopen en zal nu geregeld het ver
loop der conferentie schetsen.
De uitnoodiging van de Hongaarsche stu
dentenorganisatie dc „Mefosz" dit jaar in
Hongarije bijeen te komen, is aangenomen
geworden en zoo kwam hef, dat wij ons 13
Juni j.l. op de boot bevonden van Weenen
naar Budapest. Aan boord wachtte ons de
heQr Deak, afstammeling van een van
Ilongarije's meest geëerde staatslieden, als
organisator der geheelé conferentie. Na een
tocht van dertien uur langs de boorden van
den Donau, waar wij veel heuvels, bos-
schen, paarden-, varkens- en ganzenkud
den en vele stramme Hongaarsche mari
niers met dé bajonets op het ge
weer zagen, arriveerden wij ongeveer
halfelf te midden van duizenden
-lichtjes le Budapest, waar een studen
ten zangkoor ons met zijn volks- <m
studenten-liederen verwelkomde, waarna een
der bestuursleden der Mefosz, dr. Mikeseh,
een kort, maar zeer hartelijk begroetings
woord uitsprak.
Ieder zocht nu zijn verblijf op, wat ten
deele bij particulieren en ten decle uit „Kol-
logia" was, (een kollegium is een soort stu-
denteninlernaat), van waar wij ons don vol
genden dag begaven naar het Mefosz ge
bouw, de centrale van de Budapester slu-
denten-administatie. Of studenten veel le
adrninistreeren hebben? Zeker, vooral in de
landen,, waar zij zelf zooveel mogelijk, in
eigen onderhoud moeten voorzien. Hier even
bn stil te staan, loont zeker de moeite, om
dat er instellingen zijn geslicht, welke voer
't Hollandsche studentenleven geheel vreemd
zijn en hopelijk vreemd zullen blijven, hoe
wel de energie, waarmee gewerkt wordt aan
don opbouw er van, een onverdeeld respect
afdwingt; jammer blijft echter, dat voor de
studie zelf deze energie ten dcele verloren
gaat.
Bijna alle studenten in Duitschland, Oos
tenrijk, Hongarije, Tsjeého-Slowaluje cn de
Russische vluchteling-sludenlen moeten door
les geven, als musicus in café's en cabarets,
als portier, arbeider, mijnwerker hun ge'd
verdienen. Om nu dit gckl zoo zuinig moge
lijk uit te geven, hebben de-studenten orga
nisaties eelgelegenheden (mensae), slaapge
legenheden (dormitoria), winkels, kleercn en
schoenenmagazijnen in eigen beheer, waar
de ingeschreven student alles legen mini
male prijzen krijgen kan. In Budapest, was
één van deze mensae, welke ons getcond
werd, ondergebracht in een oud, vervallen
gebouw van de slaalstabaksregic. Van binnen
was het lot dat doel zoo goed mogelijk uit
gerust met hulp van regeering, particuliere
gaven cn het E.SJL, zoodal er nu dag-jlijks
eenige honderden studenten konden komen
eten.
Ook een werkplaats, waar schoenen ge
maakt cn hersteld werden, was in dit ge
bouw. Hier wcrklen niet de studenten zelf
(wat bijv. in cigén drukkerijen wel meest
het geval is), maar een 40-tal vaklieden,
die hel werk veel beter en vlugger verrich
ten kunnen dan studenten natuurlijk. De
administratie en vuikoop is echter geheel
in eigen handen. Ook een winkel van schrijf
behoeften, loilelarlikelen, onderkleeren. enz.
heeft de „Mefosz" in eigen beheer.
Begonnen in 1920 als een klein winkeltje
met een aandeelen kapitaaltje van een half
milliocn Hongaarsche kranen, had dit nu,
na drie jaar dus, een bezit Ier waarde van
350 millioen, verdeeld over een centrale
en twee filialen, gezamenlijk met een dage-
lïjkschen omzet van 1.5 millioen en gemid
deld bezocht door 1050 klanten per dag. De
gemaalde winst komt den studenten zelf na
tuurlijk ten goede, die hiermede hun meest
behoeftige collega's kunnen helpen. Het doel,
langs dezen weg geheel onafhankelijk van
het buitenland te worden, wordt op deze
wijze, al een aardig eind benaderd.
Nadat ons genoemde gebouwen getoond
waren, had de officieele ontvangst plaats in
de aula van de Technische lïoogeschoo). Een
groote, lichte zaal, geheel in crèmekleurig
marmer opgetrokken, wat wel een wat at te
koelen indruk gemaakt zou hebben, was-hel
niet, dat de vlaggetjes van de vertegenwoc<.
digdc naties, als versiering aangebracht, ees
aardige kleurschakcering teweegbrachten.
Vier en dertig landen waren er vertegen
woordigd door 132 afgevaardigden. Deze en
vele professoren en studenten cn leden vaa
du builcnlandsche diplomatieke en corts
iairen dienst vulden de zaal geheel.
Gesproken werd eerst in het Hongaarsch
door den voorzitter der „Mtfosz". Uiteraard
meer gericht tot de Hongaren dan tot de bui-
tenlanders natuurlijk. Als tweede sprak dt
rector magnificus, die, na een welkomst
woord, op bet belang en de waarde van dr
conferentie wees, een waarde, die door hc-
bijeen brengen van zoovele verschillend»
groepen grooter wordt naarmate Europa mee
verdeeld en ruzie-makend is.
Nadat nog eenige sprekers in het Franscli
Duitsch en Engolsch het woord gevoerd
hadden, werd de conferentie officieel ge
opend verklaard.
De opening der werkzaamheden g&
schiedde eerst den volgenden dag in Parad,
door dr. Conrad Hoffman, voorzitter van 'f
E. S. R.-bestuur. Parad bereikten "wij per
trein in plus minus 6 uur. Het ligt oostelijii
van Budapest in Let Ma tra-gebergte (pï.m,
1000 M. hoog), list eenige gebergte, dat
Hongarije nog bezit. Het is een heerlijke
kleine badplaats, geheel afgesloten gelegen
en eertijds het bezit van Karoley, den bal*
ling nu, door den één geacht als een groot i
idealist, door den ander gehaat als de ver
oorzaker van de revolutie.
Dr. Hoffman opende hier, zooals reedtj
gezegd is, in een kort speechje de werk-l
zaamheden cn vroeg of alle aanwezigen er
in toestemden dat gedurende de confcren-i
lie in de discussies alle polilieke kwesties,!
die er tusschen de verschillende volkeren!
zijn, onaangeroerd zouden blijven, waarop'
dr. Tillmanus, leider der Duilsehe delega
tie, hel woord vn eg en ongeveer dit zeide,
nl. dat de Duitsc.bc afgevaardigden wel za
kelijk mee wilden .werken maar met zeer ;;l
bittere gevoelens Ier conferentie waren -
gekomen; te meer, daar ccn afgevaardigde J
van de natie voor een deel schuldig aan»
hun toestand ook aanwezig was.
Een pijnlhk mement natuurlijk, daar^
reeds, nu dreigde, dat de geheeïe cöpferen-M
tie een mislukking zou worden. Dat dil
niet gebeurd is, is vooral aan de houding.
van de Fransche afgevaardigden te danken
geweest, wat ik echter een volgend maal
zal mededeelen.
111.
Een reisje door Bosnië cn het kustgebied
heeft velerlei bekoring, allereerst al door de
verscheidenheid der natuur. Hot bergland
met zijn bergrivieren en watervallen is im-
pos&nt en geeft veel natuurschoon te genie- i
ten; de warme streken langs dc kust hcrin-H
neren aan de tropen, enkele sleden -zijn daaiJ
door hel drukke bezoek van badgasten vrij- .j
wel gemoderniseerd. In gansch. Yougo-Sla
vië is de bevolking echter,.op die. v-ui_cjv
kcle steden na, nog in landclijken cenvóuö:?J|
trouw gebleven aan kleederdracht, huizen-w
bouw, zegden en gewoonten der voorvade-|
ren; en de groote .verscheidenheid* en kleu- J
renrijkdom dezer ldeedij vormen op zichzellfj
al een bezienswaardigheid. Maar daarnaast da
is het vooral het primitieve van dit leven, 3
hetwelk aan het 'reizen door Bosnië een»
eigenaardig karakter geeft.
Den tweeden dag van mijn verblijf i»||
Bosnië en op latere uitstapjes vele malen Sj
maakte ik daarmee al dadelijk kennis;!
wie voorbij Banjaluka het land in wil, moet;
n.I, een rijtuig nemen en zich daarmcq een
dag lang laten njden naar Jajce, waar weer S
een spoorbaan begint. Een postauto verbind' .j
beide plaatsen ook, maar schijnt nog al eens
kapot le zijn. In Banjaluka verschatte de ho
telportier mij het rijtuig; betere heb ik in
Bosnië niet zien loopen, maar als dit vehi
kel zich in Holland vertoonde, vond hctl
zeker als curiositeit veel bekijks, zóó ver-
veloos en afgereden zag het er uit, zóó
steunde en rammelde hel bij de minste be- g|
weging. Voeg daarbij een ontzaglijke bos.
hooi, er achteraan vastgebonden die op
grond sleepte en een wolk van stof jgpjofï.
benevens een staljongen als koetsier, die
zijn pet, jas, kousen en schoenen onder ?.<-■**>
uittrok cn deze eerst tegen dat we de be- 'jj
woonde wereld (iii casu Jajce) naderde j
weer in gebruik nam cn men zal begrijp^"
dat zulk een equipage geen al le schitteren
den aanblik oplevert.
Niettemin is zulle een rijtoer hoogst in-
leressant, vooral als het gaat door ccn Japd-
streck als het Vrbas-dal, dat Banjaluka val J
Jacje scheidt. Urenlang rijdt men hier tus
schen begroeide sic!Ie rotswanden naast dei
bruisenden bergstroomdikwijls komt men,
in donkere kloven waarin de weg in dc over
hangende rotsen is uitgehouwen. Dorpen lif
,gcn° er op deze lange route vrijwel niet
enkele verspreide boerenhuisjes duiken n»
en dan lusschen het groen op, soms ver-',
raadt een grazende koe of een troep cp «k
rotsen klauterende geilen alleen, dat er daar
menschen wenen. Enkele wegwerkers pas-k
seert men, Cröalische boeren op hun Ja^fi
karretjes rijdt men achterop, een andermaal!
een geheel gezin, dc man le paard, .zijn oud-I
stc jongen achter hem zillend, het jongst'
kind in zijn linkerarm geklemd, terwijl lull g
met den rechter de teugels houdt en ach tel
zijn paard een tweede volgt, beladen roef
bagage; geheel achteraan loopt ton slotte 'J^j
vrouw, do, eenige, die loopen mag! J
Zoo ziet men in deze binnenlanden lel
kens looneelljes. welke opvallen door 1
primitieve opvattingen. v.\ Ifco eruit spreken!
trouwens, alles is aan d-e gemoedeliM
nienschen even onbesenaaiti. Men ziel -1
een boer aan 't ploegen- b j bra ik I de hor
ten ploeg, welke in de middeleeuwen ook
dienst deed en tv.ee jongen? zijn noo iig
dit werktuig, dat telkens uit den bodem \v>(J
neer te drukken in den zworen grond. Stapt
voor stapje gaan 'de trekossen- verder
wordt zoo de bodem ontgonnen; welk c
wonder zou in deze omgeving een medcrr'
iraetor of stoomploeg zijn
Evenzoo is liet met do waterkraeliti
moderne wijze geëxploiteerd, zouden de
bergstroompjes het gelicclc land var. hc'
<h
■M
