TWEEDE KAMER
gracht te zijn, vermoedelijk schoon en helder
water zal bevatlen. Het lijkt B. en W. daar
om raadzaam om ten opzichte van de dem
ping eerst de resultaten van het nieuwe
rfoleeringspJan af te wachten.
ïn de motie van den heer Sijtsma c.s.
wordt ais derde reden, waarom demping van
het J evendaal bijzondere aanbeveling zou
verdienen, genoemd de werkverschaffing.
Inderdaad zou het ter hand nemen van dit
werk, evenals de demping van de Mare, een
niet onbelangrijke werkgelegenheid met zich
brengen, doch aan den anderen kant ver
liest dit argument veel van zijn kracht,
wanneer men bedenkt, dat het voor het
oogenblik zoo goed als geen waarde heeft.
Voor de Mare-demping toch zijn de plan
hen bijna klaar en, zijn eenmaal door den
Raad de noodige gelden beschikbaar gesteld,
dan kan onverwijld met de uitvoering wor-
1 den begonnen. Demping van het Levendaal
vordert daarentegen een langdurige voor
bereiding, ten gevolge waarvan althans in
geen geval dit jaar met do werkzaamheden
een aanvang zou kunnen worden gemaakt.
Ook al besloot men alleen het Levendaal.
en de Mare niet te dempen, dan zou dit hier
aan niets veranderen. Uit een oogpunt van
werkverschaffing heeft dus een besluit tot
demping van het Levendaal voorloopig gee
nerlei praktisch nut.
Meenen B. en W. met het bovenstaande
te hebben voldaan aan den in de motie uit
gesproken wensch, levens verlrouwen zij te
hebben aangetoond, dat tegen demping van
het Lcvendaal op hot oogenblik ernstige be
zwaren bestaan. Zij geven dan ook in over
weging te besluiten, dat voorloopig met dem
ping van de Mare zal worden volstaan en
mitsdien vooralsnog niet tot demping van
het Levcndaal over te gaan.
Geen subsidie aan auto-bussen.
De heer A G. Boonekamp verzoekt een
subsidie van f 500 uit de gemeentekas, tot
gedeeltelijke dekking van de onkosten, ver
bonden aan de exploitatie van den auto-
busdienst, welke adressant met j.l. Pink
steren heeft geopend lusschen Zoetermeer
en Leiden, via Stompwijk.
Of deze exploitatie loonend zal zijn, valt
uit den aard der zaak niet vooruit te zeg
gen. Adressant schijnt in dit opzicht niet
optimistisch gestemd, althans hij spreekt i
nu reeds van op den duur wel wat bezwa
rende kosten. Hoe dit zij, ondernemingen
als deze, verrijzen in den laalsten tijd in
groolen getale; zij verbinden Leiden met de
meeste omliggende dorpsgomeenlen, wijzi
gen haar routes al naargelang deze meer
kans op een voordcclige exploitatie opleve
ren, met de mogelijkheid levens, dat zij zul
len moeien worden opgegeven, en verdwij
nen wat op gemakkelijke wijze geschiedt.,
doordien zij niet aan een kostbaren wegj-
aanleg gebonden zijn, zooals tram- en
spoorwegen. Leiden zelf is op ruime wijze
aan het groole verkeers.net verbonden en
getroost zich daarvoor, als het noodig is,
ruime offers. De subsiuieering van de vaak
geïsoleerd liggende dorpen rondom .Leiden
is echter in de allereerste plaats een zaak
die deze dorpsgempenlen aangaat. Verleent
Leiden financieelen stóun aan éért der
vele autobus-ondernemingen, dan kan het
bezwaarlijk dien steun aan de anderen wei
geren. En met evenveel recht zouden dan
beurtschippers en vrachtrijders op de om
liggende dorpen op financieelen steun aan
spraak kunnen maken. Dergelijke klein-
verkccrs- en vervoermiddelen dienen te
blijven op het terrein van het concurree-
rende particuliere bedrijf, zeggen B. en W.
B. en W, mogen hierbij tevens herinne
ren aan de afwijzende beschikking geno
men in de vergadering van 13 Januari 1910
op oen subsidieverzoek als het onderwerpe-
lijke, betreffende een omnibusdienst lus
schen Leiden en Leidsehendam. via Zoe-
lerw.oude en Stompwijk.
Geen sluiting van de Eennewegsteeg.
Door dc lieer P. G. Susan en andere be
woners van den Apothekersdijk en omge
ving was gevraagd aan den Raad over te
gaan lot sluiting van de Kennewegsteeg
loopende van den Apothekersdijk naar de
Haarlemmerstraat.
Dc bezwaren door adressant aangevoerd
en die door ons indertijd reeds zijn mede
gedeeld, deelen B. cn W. niet.
Ten slotte bestaat tegen de feevraagde af
sluiting bezwaar, nu zich in de steeg een
achter-uitgang van. het op den hoek der
Haarlemmerstraat gelegen qafé bevindt,
waarvan de eigenaar logen de afsluiting ge
kant is.
Op grond van het bovenstaande geven
B. en W. overeenkomstig het gevoelen van
de Commissie van Fabricage, in overweging
het verzoek van P. G. Susan c.s. tot afslui
ting van de Kennewegsteeg niet in te wil
ligen.
Verandering van straatnamen.
In verband met de plaats gehad hebbende
yerbreeding van de Brandewijnsteeg is het
gewenscht den beslaanden naam door een
anderen te vervanger, te meer, waar dit
door een aantal bewoners wordt gevraagd.
Overeenkomstig het gevoelen van de Com
missie van Fabricage ware aan de verbreede
straat, die vroeger langs en naar het koor
yan de voormaligt Vrouwenkerk liep, de
naam van „Vrouwenkerkkoorstraat" te ge
ven.
Voorts dient de in aanleg zijnde straat
langs de Christelijke Iloogere Burgerschool
nabij den Rijnsburgerweg van een naam te
.worden voorzien, terwijl eveneens namen
moeten worden vaslgesidd voor de nabu
rige straten, waarvan do aanleg vermoede
lijk binnenkort ter hand zal worden geno
men. B. en W. stellen, wederom in overeen
stemming met het advies van de Commis
sie van Fabricage, voor, aan de hierbedoel-
(3e straten de na-aen „Kagerweg", „Vroon-
."fteg" en „Braass^jnerweg" te geven.
,Wat ten slotte bêirelt het veranderen van
'den naam „Pieter de la Courtstraat" in
Dahliastraat", waartoe door den heer Groe-
Öeveld in de vergadering van 16 April j.l.
het Voorstel werd gedaan, zijn zij met de
Commissie van Ftbricaje van rneening, dat
daartoe niét behoort ta worden overgegaan.
$et schijnt hun toch in het algemeen niet
jwénschelijk toe, om bestaande straatnamen
E ^ïanderen, behalve natuurlijk in gevallen
waarint 20oals zich nu bijv. de Brandewijn-
tteeg voordoét, door het gewijzigde karah'm-
van een straat naamsverandering noodig is
geworden. Waar dit laatste ten opzichte van
de Pieter de la Courtstraat echter niet het
geval is, behoort de tegenwoordige naam h. i.
behouden te blijven.
Verbetering van den Koogs Rijndijk.
De toestand van het gedeelte van den Iioo-
gen Rijndijk onmiddellijk voorbij de Utrechl-
sche brug is uit een oogpunt van verkeers
veiligheid zeer ongunstig. De uit de stad ko
mende voetgangers moeten den rijweg, waar
in tal van tramrails liggen, schuin overste
ken om het voetpad langs de Noordelijke
huizenrij te bereiken, terwijl de uit gelijke
richting komende voertuigen door de ge
ringe breedte van den weg en ten gevolge
van de aanwezigheid van de dubbele tram
baan op de rechter weghelft genoodzaakt
zijn links in plaats van rechts te houden.
Heeft de eigenlijke rijweg verderop een
breedte van ongeveer 19 M., in het begin van
den Hooge Rijndijk bedraagt die breedte
slechts pl.m. 10 M., een afmeting, welke niet
aan de eischc?h van het drukke verkeer Ier
plaatse voldoet. Het is daarom wenschelijk,
dat dit gedeelte van den weg op een behoor
lijke breedte wordt gebracht, hetgeen kan
geschieden door de 80 M. lange sloot, loo
pende langs de aan den Zuidkant van den
weg gelegen perceelen, te dempen. Opruiming
van deze sloot waarvan de demping ook
om redenen van hygiënischen aard zeer ge
wenscht is kan gepaard gaan met ver
ruiming van den uitgang van den Zooter-
woudschen Singel door middel van verbree
ding van het brughek der Bleekersluis. De
breedte van dit smalle brugje, thans voor het
verkeer eveneens een bron van gevaar, kan
van 4 op pl.m. 7 M. worden gebracht. Het
politieposlhuis, dat naast de brug boven de
sloot is gebouwd, dient dan te worden ver
plaatst; een geschikte nieuwe standplaats is
hiervoor te vinden op een terrein ter zijde
van den Hoogen Rijndijk, even vóór de
Roomburgerlaan.
De betrokken eigenaren zijn bereid gevon
den de hun toebehoorende gedeelten sloot en
grond ten behoeve van de wegverbreeding
kosteloos aan de gemeente af te staan mits
overigens geen kosten te hunnen laste ko
men.
Langs de nieuwe erfscheiding zal een 1.50
M. breed verhoogd voetpad worden aange
legd. Door eene geringe verlegging van de
tramrails in Noordelijke richting komt er
voorts voldoende ruimte vrij tusschen tram
baan en voetpad, zoodat in het vervolg zoo
wel voetgangers als voertuigen in beide rich
tingen over afzonderlijke weggedeelten be
schikken, hetgeen aan de verkeersveiligheid
in belangrijke mate ten goede komt. Ten
einde de demping en verbreeding ten volle
tot haar recht te doen komen is het wensche
lijk, de verbreeding in Oostelijke richting
voort te zetten lot nabij de Cobetslraat. Na
aanneming van het onderhavige voorstel zul
len B. en W. de noodige stappen doen om
daartoe te geraken.
De totale kosten van de wegverbeteriflg
worden door Gemeentewerken geraamd op
f 19500 waarin de N. Z. H. Tramweg-Maat
schappij een bedrag van f 2000 zal bijdra
gen.
Gelden beschikbaar voor scholenbouw.
Dij Raadsbesluit van 7 Aug. 1922 werd een
bedrag van f 14.000 beschikbaar gesteld voor
de verbouwing van het schoolgebouw aan
de Aalmarkt. Dit bedrag is niet voldoendo
gebleken cn met f 2191-.29 overschreden. Ten
deole is deze overschrijding een gevolg van
den uiterst korten tijd, waarbinnen het werk
voltooid moest zijn en die een duurdere wij
ze van uitvoering noodig maakte dan hij
openbare aanbeslcd'ng met voldoenden tijd
van voorbereiding het geval geweest zcu
zijn, ten deele ook is zij veroorzaakt doordat
tijdens do verbouwing onvoorziene gebreken
aan den dag traden, welke noodwendig ver
holpen moesten worden.
Meerdere kosten bonw Arbeidsbeurs.
Bij besluit van 20 Januari 1920 werd ecu
bedrag van f 35.000 ter beschikking gesteld
voor den bouw van een nieuwe Arbeids
beurs. De kosten van dezen bouw hebben
echter in totaal bedragen f -f7658.81:0.
B. en W. vragen nu aan den Raad als
nog een bedrag van f 12.658° ter hunner be
schikking te stellen.
Speelterrein aan den Hooge-Rijndijk.
Naar aanleiding van een aangenomen mo
tie van mevrouw Van Itallie van Embden is
door B. en W. rondgezien naar een speel
plaats, met het gevolg dat zij eindelijk met
Ged. Staten zijn overeengekomen, dat dit
College daarvoor op aannemelijke voor
waarden het aan de Provincie behoorende
terrein bezuiden den Hoogen-Rijndijk nabij
het Rijn-Schiekanaal in gebruik heeft afge
staan voor den tijd van 10 jaar.
Deze voorwaarden zijn: 1. dat de ge
meente ten behoeve van den heer De Jong
(die het terrein heeft gehuurd) den vollen
huurprijs van het geheele terrein over 1923
en 1924 aan de Provincie betaalt.
2e. dat de heer De Jong van de 3 Oclober-
Vereeniging de geheele vergoeding voor het
eventueel gebruik van het land op 3 Octo
ber 1923 en 3 October 192-f ontvangt, waar
tegenover hij zich verbindt het aan hem
verblijvende gedeelte op genoemde dagen
aan deze vcreeniging af te staan;
3e. dat de heer De Jong zich verbindt het
bij hem in gebruik blijvende gedeelte van
het land ten behoeve van de a.s. huldigings
feesten in dit jaar, op de daartoe vereischte
dagen af te staan tegen een vergoeding van
f 200;
4o. dat de gemeente een bedrag van f 200
vergoedt voor reeds verrichte bemesting van
het aan de gemeente af te stane gedeelte;
5o. dat van gemeentewege wordt gezorgd
voor het plaatsen van een eenvoudige af
schering (palen met draad) tusschen de ge
deelten, bij de gemeente en bij den heer De
Jong in gebruik. In deze afscheiding zullen
2 afsluitbare openingen worden gemaakt
teneinde don heer De Jong gelegenheid te
geven met zijn paarden over het aan de ge
meente afgestane gedeelte op het bij hem in
gebruik blijvende terrein Ic komen en om
gekeerd den openbaren w#eg te bereiken; een
en ander evenwel alleen daii, indien op het
gedeelte van de gemeente niet wordt ge
speeld;
6o. dat do gemeente reeds don 1-fen Mei
j.l. mocht beginnen met het doen plaatsen
van de sub 5 bedoelde afschering en het in
gebruik nemen van het speelterrein.
De met de provincie voor den tijd van
10 jaren te sluiten huurovereenkomst, zal
ingaan, wanneer de huur met den heer' De
Jong, eindigt, alzoo 1 Januari 1925. De huur
prijs bedraagt ook voor de gemeente f 200
per jaar.
Voorloopig is het dc bedoeling tot het ter
rein, zooals het daar ligt, een ieder toe te
laten en het derhalve te bestemmen voor
het ongereglementeerde spel, zonder eenig
toezicht, teneinde de jeugd aldaar naar har
telust te kunnen laten ravotten. Omtrent-de
verdere inrichting van het terrein en wat
daarmede voorts verband houdt, zullen B.
en W. zoo noodig te zijner tijd, wanneer de
gemeente het gehegle terrein in gebruik kan
ncjnen, een nader,voorstel doen.
Geen schoolpahloffels voor de school
Medusastraat.
Bij een door den Raad om praeadvies in
handen van B. en W. gesteld adres wijst de
Oudercommissie der voormalige 3e klasse-
school aan de Medusaslraat od de wensche-
lijkheid om van wege de gemeente aan de
leerlingen dier school pantoffels te verstrek
ken. De Commissie acht dit noodig in het
belang van de gezondheid der kinderen, die
op- klompen- naar school komen, die klom
pen thans in de gang uittrekken.
De schoolhoofden zijn in meerderheid niet
voor het verstrekken van schoolpantoffels.
Hunne bezwaren komen in hoofdzaak hier
op neer
lo. niet in elke school is behoorlijke gele
genheid voor berging der pantoffels
2o. bij niet behoorlijke berging zullen pan
toffels vermist worden
3o. de pantoffels zullen spoedig niet meer
passen, zoodat zij dan onder de les telkens
van de voeten zullen vallen en weer op
nieuw moeten worden aangetrokken
4o. het zijn niet juist de leerlingen, die
klompen dragen, maar veeleer-de leerlin
gen, die slechte schoenen dragen, die het
meest voor pantoffels in aanmerking zouden
komen
5o. het is niet gewenscht de werkzaam
heden van de hoofden nog te vermeerderen,
door hen te belasten met de zorg voor de re
paratie van- en het toezicht op de pantof
fels
Go. van een behoefte aan schoolpantof
fels is aan verschillende hoofden niets ge
bleken
7o. vele kinderen loopen thuis onder dik
wijls veel ongunstiger omstandigheden dan
in de scholen met.hare goed verwarmde en
goed gereinigde lokalen, ook op kousen
8o. vele ouders, die hunne kinderen op
klompen naar school zenden, kunnen wel
in staat geacht worden voor eigen rekening
pantoffels aan te schaffen
Ook de Plaatselijke Schoolcommissie en
de Commissie voor de Bewaarscholen advi-
sceren van gemeentewege geen pantoffels te
verschaffen.
De Plaatselijke Schoolcommissie is van
rneening, dat deze maatregel niet ligt op
het terrein van de school, maar op dat van
hel gezin eh dat het onderwijs daardoor
niet zou worden bevorderd. Verder is de
Commissie van oordeel, dal de gemeente dc
bevoegdheid tot 't verstrekken van school
pantoffels niet kan onlleencn aan de Leer
plichtwet, omdat niet is gebleken, dat kin
deren de school verzuimden, wegens het
gemis van pantoffels, dat het uiterst moei
lijk, zoo niet onmogelijk zal zijn met juist
heid en billijkheid te constateeren, welke
kinderen voor pantoffels in aanmerking
zouden komen en dat met de verstrekking
aanmerkelijke kosten gemoeid zouden zijn.
De Commissie voor de bewaarscholen is
van oordeel, dat bij goeden wil toch in vrij
wel elk gezin wel een paar slofjes kunnen
worden gemaakt.
Bij al deze bezwaren, welke B. en W. in
het algemeen wel gegrond schijnen, komt
nog, dat blijkbaar geenszins vaststaat, dat
het voor de gezondheid der leerlingen na
deel ig is, dat zij op kousen in de bank zit
ten. Wel adviseert de Directeur van den
Gem. Geneeskundigen dienst tot verstrek
king van schoolpantoffels, omdat de onzin
delijkheid der voeten door het loopen op
kousen wordt bevorderd en de kans op kou
vatten wordt vergroot, maar hiertegenover
wijzen de schoolartsen er op, dat nimmer is
gebleken, dat het loopen op kousen nadcc-
lig is voor de gezondheid der kinderen.
Waar nu met het verstrekken van school
pantoffels een vrij belangrijk bedrag ge
moeid is, meenen B. en W. dat daartoe niet
moet worden overgegaan. Het is hun niet
mogelijk een cenigszins betrouwbare ra
ming van al d ekosten te geven. Zoo is niet
bekend welk bedrag per jaar aan het her
stellen van de pantoffels zoude moeten
worden besteed en evenmin welke kosten
zouden moeten worden gemaakt voor dc
berging der pantoffels. Verder zou de vraag
aan de orde komen of, indien vanwege de
gemeente schoolpantoffels werden ver
strekt, daarvoor alleen de leerlingen van
de openbare scholen in aanmerking zou
den komen, of dat ook aan de leerlingen
der bijzondere scholen voor rekening der
gemeente pantoffels zouden moeten worden
verschaft. Aangenomen, dat zulks ook voor
de leerlingen der bijzondere scholen zoude
moeten geschieden, zou naar zeer globale
raming alleen voor de aanschaffing van
pantoffels op f 3200 per jaar moeten wor
den gerekend (berekend legen den Drijs van
f 0.75 per paar).
EEB8TE KAMER,
(Zitting van gisteren).
Goedgekeurd wordt het wetsontwerp tot
naturalisatie" van L. Bouwman c.s.
Ontbinding rechtbanken Zierikzee en
Heerenveen.
Aan de orde is het wetsontwerp tot ont
binding der rechtbanken te Zierikzee en
Heerenveen.
De heer CROLES (A. R.) ontwikkelt een
paar bezwaren legen het voorstel. Spr. keurt
het af, dal hel huis van bewaring te Hee
renveen zal worden opgeheven. Daardoor
zal gebrek aan gevAogenisndmte ontstaan.
Die ruimte kan men in dit tijdsgewricht niet
missen, terwijl Leeuwarden overvuld zal
geraken.
In de tweede plaats heeft spr. er bezwaar
tegen, dat waar tot opheffing wordt besloten
enkel uit bezüiniging, men den betrokken
rechterlijken ambtenaren de daarvoor ver
oorzaakte schade niet vergoedt. Hoe denkt
de Minister daarover?
Ook komt spr er legen op, dat men uit
het feit, dat Zierikzee en Heerenveen het
minst aantal uitspraken opleveren, de con
clusie trekt, dat zij het minst te doen zou
den hebben. Dat is de juiste maat niet,
waarnaar de werkzaamheid der rechtbank
is te meten.
Wat de opheffing der Heercnveerische
rechtbank betreft, de rechtsbedeeling zal er
onder lijden. Het arrondissement beslaat een
oppervlakte gelijk aan de provincie Utrecht,
en door bijvoeging bij Leeuwarden ontstaat
er een arrondissement grooter dan Zuid-
Holland en zoo groot als N.-Brabant en
Limburg samen. Hoe verkeerd dat is, heeft
de heer Hepkema op voortreffelijke duide
lijke wijze in zijn brochure uiteengezet.
Men vergete niet, hoe slecht de verkeers
wegen in dat deel des lands zijn, wat enor
me moeite en veel kosten voor de justitie
medebrengt. Spr. is rechfer-commissaris te
Leeuwarden geweest; hij kan er dus over
oordeelen en betoogt, hoe snel handelen der
justitie ernstige nadeelen kan voorkomen.
Zelfs de benoeming van een tweeden
rechtercommissaris te Leeuwarden zal dat
niet verhelpen.
De Minister gevoelt dat ook wel, en daar
om verschuilt hij zich achter den eisch der
bezuiniging. Maar die bezuiniging is van
geen beteekenis, zooals spr. den Minister
voorrekent wat Heerenveen betreft, waarbij
hij tot een besparing van ten hoogste
f 12.000 komt. Inlusschen gelooft spr. in de
goede bedoeling des Ministers.
De heer DE VOS VAN STEENWIJK
(C.-H.) wil een anderen klank laten hooren.
De bedenkingen tegen het ontwerp zijn wel
licht overdreven, doch niet geheel onge
grond. Zoo begrijpt hij de ontroering te Zie
rikzee en te Heerenveen over deze capitis
dimmulio van de gemeente; niet echter gaat
hij mede met de bewering, dat een rechter
tot beoordeeling van een feit moet meeleven
met het milieu, waarin het is voorgekomen.
Voor spr. primeert de bezuiniging van
f 90.000, die het gevolg van het ontwerp
zal zijn.
De heer MENDELS (S -D.) zal tegen
stemmen op gronden van zijn ervaring uit
de advocatenpractijk. Zonder de meest klem
mende noodzakelijkheid mag men de bur-
geVij in een rechtsstaat als Nederland niet
aftrekken van haar rechters. Het recht moet
gemakkelijk zjjn te verkrijgen. Hij wijst
vooral op het nuttige instituut van het kort
geding, waarvan de basis door dit ontwerp
wordt weggenomen. De heer De Vos van
Steen wijk kan spr. met zijn machtspreuk
niet overblufen. Geen lid van de Kamer be
hoeft iedere bezuinigingsmaatregel, die voor
gestold wordt, welke ook de consequenties
zijn daarvan, goed te keuren. Spr. kent de
afstanden en de vervoermiddelen in Fries
land en betoogt, dat één rechtbank in Fries
land veel te weinig is en groote brokken
zonder directe hulp van het recht laat. Voor
Zeeland, waar het verkeer nog voorwereld
lijk is, gelden dezelfde bezwaren.
Waarom zou aan de rechtsbedeeling niet
getornd mogen worden, waar men op zoo
veel andere punten wel wil bezuinigen. Men
dient er over heen te stappen, dat misschien
eenige schade wordt toegebracht. Minister
De Visser heeft er bij het uitnemende voor
stel tot verhooging der collectegelden zoo
terecht op gewezen, dat er telkens tegen
elke bezuiniging bezwaren wo-rden geopperd
door bepaalde groepen, doch dat men zich
daaraan niet kan storen om ten minste iets
te bereiken.
Do heer SCHöNFELD (V D.) is tegen het
wetsontwerp, omdat het strekt tot bena-
deeÜDg van het platteland, doordat met na
me in Friesland, het arrondissement te groot
wordt. Spr. vreest oök van andere bezuini
gingen benadeeling van het platteland.
De heer d' AU MALE VAN HARDEN-
BROEK (A.-R.) sluit zich aan bij den heer
Schönfeld en vraagt of de bezuiniging niet
op een andere post kan worden gevonden.
De heer ANEMA (A.-R.) wijst er op, dat
men met uitbreiding der rechtsbedeeling de
cultuur ten plattelande niet bevordert. Wat
dó verkeersmoeilijkheden betreft, deze gel
den eer voor Zierikzee dan voor Hecrenveen,
doch deze bezwaren zijn niet overwegend.
Aldus beweerde ook mr. Wclfson, die advo
caat te Zierikzee was, in het Weekblad van
het Recht.
Do heer VAN LANSCHOT (R.-K.) ge
looft, dat de tegenstanders van dit ontwerp
zich niet voldoende rekening gaven van den
deplorabel en toestand van de schatkist
Minister HEEMSKERK zou het aangena
mer vinden het aantal rechtbanken uit te
breiden, doch het eenige, dat hij kan zeg
gen is: met bezuinigen op justitieel gebied
moet men voorzichtig zijn. Deze voorzichtig
heid is echter betracht bij deze wetsvoor-
dracht. In totaal zijn door do rechtbanken
te Heerenveen en Leeuwarden in 1021 slechts
400 zaken behandeld.
Hij is er lang niet zeker van, dat te Leeu
warden een tweede rechter van instructie
zal moeten komen. In vergelijking met an
dere plaatsen blijkt dit tot nu toe nog niet.
In de communicatie tusschen Zierikzee en
Middelburg in den laatsten tijd veel verbete
ring gekomen.
In het huis van bewaring to Leeuwarden
is het. gemiddelde aantal bezette plaatsen
28, in Hecrenveen 9^, In Leeuwarden zijn
63 plaatsen, dus er is ruimte te over. In
Friesland is een rustige bevolking, men is
er ook niet proceslustig. De bezwaren van
den heer Schönfeld komen hierop neer, dat
uit enkele kleine steden eenige personen
verdwijnen. De afstanden op het platteland
zijn nu eenmaal grooter dan in de steden.
Aan dezen toestand is niets te veranderen.
Een stadstoestand is daar niet te scheppen.
De bezwaren tegen dit ontwerp zijn niet
van dien aard, dat men cp grond daarvan
zou moeten afzien van een bezuinigings
maatregel.
Het wetsontwerp wordt aangenctfcen met
22 tegen 10 stemmen. (Tegen de hccren
Smits, v Embden, W. Franssen, Smeen
Jansen, Croles, Mendels, Schönfeld, L
Vries en v. Wassenaar v. Katwijk).
De vergadering wordt verdaagd l0fc 1
den 11 uur.
(Vervolg van gisteren).
Wijziging der Woningwet.
Aan de orde is het wetsontwerp tol wijz
ging van artikelen 34 en 38 der Wonini
wet.
Na een enkele opmerking van de Con
missie van Rapporteurs wordt dit ontwei
goedgekeurd.
Wijziging Indische Begrooting.
Aan de orde zijn wetsontwerpen tot wi
ziging der Begrooling van Ned. Indië vo(
1923.
De heer SCHEURER (A. R.) bespree]
enkele punten.
Hij bespreekt de positie der verlofgai
gers en verdedigt verbetering daarvan.
De heer FEBER (R. K.) verzoekt den M
nister mede te werken dat verlofgangers
wachtgelders naar Indië kunnen vertrei
ken als zij daar een geschikte betrekkin
kunnen krijgen.
De Minister van Koloniën, de heer D
GRAAFF, zegt dal de positie van de wach
gelders zijn volle aandacht heeft. Hij ze|
toe dat hij alles in het werk zal stellen
hun weer een betrekking te bezorgen.
Bij art. 638 bespreekt de heer MAf
CHANT (V. D.) den post ter verlaging voc
het niet-verstrekken van los zout aan d
visscherij.. Spr. vreest dat de belangen va]
de visscherij in het gedrang zullen komei
en vraagt den Minister of de visscher
geen nadeel zal ondervinden.
De MINISTER kan den heer Marchan
geruststellen. Voor de zout-regie zal def
verandering een voordeel zijn. De belaï
gen van de visscherij zullen er niet do*
geschaad worden.
De ontwerpen worden goedgekeurd.
Voorschot aan de K. L. KL
Aa nde orde is het wetsontwerp toeken
ning van een renteloos voorschot aan d
Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voo
Nederland en Koloniën ten behoeve van Ee
onderhouden van luchtdiensten tusschei
Nederland en het buitenland.
De heer VAN GIJN (Vrh. B.) is tegen di
voorstel dat alleen een premie is voor de
nationalen trots onzer technici. Spr. tvi
echter bezuinigen en daarom is hij lege:
dit voorstel.
De heer VAN RAPPARD (Vrh. B.) is vóó
dit voorstel, omdat hij deze maalschapp
wil steunen. En zonder dien steun komt zi
er niet.
De heer V D. WAERDEN (S.-D.) wijst 9
den groolen omvang van den luchtdieitè
en hij wil den groei gaarne steunen.
De Minister van "Waterstaat, de liee
VAN SWAAY verdedigt het ontwerp. M
de Slaat niet helpt verdwijnt de Hollanc
sche Maatschappij en het gevolg daarv&l
zal zijn dat wij afhankelijk worden van si
derc maatschappijen. Aan het nut van
luchtvaart twijfelt niemand meer cn daal
om acht de Regeering het gewenscht aa
wij een eigen vlieg-maatschappij houde!
Als wij dat niet doen gaat de r^ute va
Engeland naar Rusland over Brussel-Ket
len, en een groot voordeel voor het
vervoer zou verdwijnen, als wij den pö£
eerst per trein naar Brussel of Keulen móés
ten vervoeren.
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd me
61 tegen 9 stemmen.
Non-Acti viteitstr ak temen te n
Aan de orde is het Wetsontwerp Uilyge
ring van artikel 97 der Grondwet en wijzr
ging van Iloogeronderwijswet, van de La
ger-onderwijswet 1920 en van de Bevordó
ringswet voor de landmacht 19C2.
De hoer TROELSTRA (S.-D.) betoogt da
de gewone wetgever het aantal met he
Kamerlidmaatschap onvercenigbare arob
ten niet mag vcrgrooten. Dit geschiedt in
art. 1 van dit wetsontwerp waar dc Rcgce
ring zich bevoegd wil verklaard zien ofl
bepaalde functies onvereenigbaar tc ver
klaren.
De heer VAN SCHA1K (R. K.) acht argu
mentalie van uitstel van behandeling nie
klemmend. De punten, die door den hee
Troelstra zijn aangevoerd, kunnen alle bi
dit ontwerp worden uitgestreden. Waarom
zal het anders zijn over drie of vier maan
den? Het is mogelijk een amendement n
tc dienen, dat een beroep instelt van de be;
slissing van de regeering inzake onver
eenigbaarheid. Verband met het ontwerp
rechtstoestand bestaat er, want dit ont
werp is oen parlieele regeling en cr
niets tegen de motie1.
De heer RUTGERS (A. R.) zegt, dat cel
uitstel van behandeling de principiecle ben
zwaren van mr. Troelslra niet wegneemt
Ilij keurt het af, dat deze afgevaardigd
eerst een lange principieele rede hcudl eflj
dan voorstelt de zaak uit te stellen, waar
door hij andere leden den pas afsnijdt on
zich tegon zijn rede te verzetten.
De hoor DRESSELIIUYS (V. B.) is ver
baasd over de geneigdheid van den j«mn=
ter om cèn wijziging aan te brengen,
van veel belang is. Spr. acht het nmt S
wenscht dit punt overhaast te behande e
Hij is dus voor uitstel van behandeling
De heer SCIIOKKING (C. II z'pl ^cef
voldoendo reden voor schorsing.
De heer NOLENS (R. K.) zegt bezware
le hebban tegen artikel 1, gelijk dc
Troelstra. liet uitstel dat de heer Troeisu
vraagt zou dienen tot nadere ovcr^7efi'
Maar wat dient nader overwogen tc
den? Het gaat om do bevoegdheid van
Minister cn daarover moet de Kamer
uitspreken. Uitstel helpt daarvoor nie
De MINISTER aclit de opvatting yan n
Troelslra niet houdbaar. Een -uitsle
geen verandering cn dient tol mt;-->•
De heer TROELSTRA (S. D.)
motie, zoodat de Kamer uitsprees
zich niet met het stelsel neergeleg
t kan vereenigen, en uitstel van
ling om dc regeoiing gelegenheid ic
nader te overwegen.
Dc vergadering wordt verdaagd
één uur,
