Dinsdag 12 Juni 1923.
Officieele Kennisgeving
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Het vor«aamste nieuws
van heden.
ONZE STADSGRACHTEN.
£BÜS DER ADVERTENTIEN:
PM Cis. peï ïeêal- Bij regeliboimcment btSSsgrijk*
-l&srcron prijs. 4i
1, KJcine advorienlicn, uitslinfead- bij vo€r7UiU)e-
[felins. Woensdags cm Zaterdibg3 50 Gte., bij eon
jtoaxLiiiiin: aantal woordon van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventucele op-
jWnding van brieven 10 Cts. porto te betalen.
JJjewijsmnnmer 5 Cts.
Bureau NoortieindspSein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Poslchèque- en Girodienst No. 57055. Postbus Nö. 54.
Prijs deïér rat'ranf:
r
Voor tenlen p. 3 mnd. 2.35, p. wêeE
Buiten Leiden", "vvaar agenfea gevestigd zijif,
per week - -C..-
Franco per pösï f 2.35 rR portokosten.
x vj-
f Ö.T8
o.ra
Nummer 19405.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
gemeentelijke vischverkoop.
'Aan den gemeentelijken vischwinkel.
yischmarkt 18 (telef. 1225) is WOENSDAG
verkrijgbaar GROOTE SCHELVISCH a
10.30, SCHOL a f 0.16—f 0.36, KABEL
JAUW a i 0.40, en TARBOT a f 0.55 p. pond.
J. C. VAN DER LIP,
weth. loco-Burgem.
Leiden, 12 Juni 1923.
Adres betreHende de zakelijke belasting op
het bedrijf.
Per adres heetf aan den Raad alhier te
kennen gegeven de Leidsche Vereeniging van
Induslrieelen .gevestigd te Leiden, te dezer
rake domicilie kiezende aan de Breeslraat
No 19, ten kantore van haar secretaris, mr.
M. Trapman;
dal zij zich reeds eenige malen, zoowel hij
de invoering van de verordening op de hel
ling eener zakelijke belasting op het bedrijf,
als later, lot dat College heelt gewend en op
de nadoelen, aan deze wijze van belasting
heffing verhonden, heeft gewezen; dat al
kar pogingen echter steeds zonder succes
rijn geweest, maar dit haar niet heeft kun
nen weerhouden thans nogmaals de aan
dacht van den Raad op de verderfelijke ge
volgen van deze belastingheffing te vestigen
dat zij nogmaals onder 's Raads aandacht
brengt, hoe onbillijk deze belasting is, die in
geen enkel opzicht rekening houdt met de
uitkomsten der verschillende bedrijven en
door haar volkomen onjuisten maalstaf, d. i.
de aanslag naar het aantal in het bedrijf
vorkzaam zijnde personen, geheel ongelijk
matig op de diverse Industrieën drukt; dal
zij in vroegere requesten er tevens op heeft
gewezen, hoe noodlottig, speciaal voor de ge
meente Leiden, een dergelijke heffing is, en
boe orfze gemeente, die toch aan de industrie
li weinig voordeelen biedt, bij talrijke an
dere gemeenten komt achter te staan; dat de
Baad deze belasting destijds heeft ingevoerd
ia de verwachting, dat vrijwel alle gemeen
ten van eenige beteekenis deze belasling zou-
don invoeren; dat echter een onderzoek heeft
uitgewezen, dat deze belasting in een 40-tal
gemeenten die alle min of meer belangrijke
cenlra van industrie zijn, niet is ingevoerd,
bijv. niet in Alkmaar, Alblasserdam, Alphen
a. d. Rijn, Apeldoorn, Breda, Meppel, Olden-
zaal, Eindhoven, Enschedé, Gouda, Helmond,
Hengelo, Katwijk, Maastricht, Schiedam, Til
burg, Veenendaal, Zutphen; dat bovendien in
verschillende andere gemeenten, bijv. in Gro
ningen, besloten is de belasting niet meer le~
belten en naar het zich laat aanzien binnen
kort verscheidene andere gemeenten dit
voorbeeld zullen volgen; dat het hem, die
Benigszins op de hoogte is van de soorten in
dustrieën, in Leiden vertegenwoordigd, moet
opvallen, hoe onder de bovengenoemde
plaalsen juist zoodanige zijn, waarin groote
concurrenten van Leidsche fabrieken zijn ge
vestigd dat het heffen der belasting hier ter
slede in met veel personeel werkende bedrij
ven als de textielfabrieken, een groote ach
terstelling beleekent bij gelijksoortige bedrij
ven, zooals er zoovele in Enschedé, Helmond,
Tilburg, Veenendaal, enz. zijn gevestigd; dat
verzoekster den Raad er niet genoeg van kan
kan doordringen, hoe deze achterstelling der
Leidsche Industrie een wezenlijk nadeel voor
de geheele Leidsche bevolking beteekentdat
nu de malaise te Leiden voortdurend meer
dere slachtoffers maakt en de toestand in alle
bedrijven steeds slechter wordt, zonder twij
fel alle middelen moeten worden beproefd om
de positie van do plaatselijke industrie te
versterken; dat verzoekster den Raad met
nadruk wijst op het standpunt van den ge
meenteraad van Oldenzaal, toen deze besloot
tot intrekking van de zakelijke belasling op
het bedrijf, van welk besluit verzoekster hier
onder de belangrijkste overwegingen doet
volgen;
„Overwegende, dat destijds van de veron
derstelling werd uitgegaan, dat deze nieuwe
belastingheffing algemeen zou worden inge
voerd en daarbij geen bevoordeeling van in
gezetenen eener gemeente tegenover ingeze
tenen eener andere gemeente zou plaats vin
den;
overwegende, dat sedert dien tijd echler ge
bleken is, dat o.m. een nabuur-gemeente tot
deze belastingheffing niet is overgegaan en
dientengevolge onze industrieeten en handel
en neringdrijvenden len zeerste bij hun vak-
genoolcn in bedoelde gemeente ten achter
staan en daardoor valt aan te nemen ('t zij
dan vroeg of laat), dat concurrentie tegen
over dezen niet of slechts ten deele kan wor
den volgehouden en verder het oprichten van
nieuwe industrieën en bedrijven voor hier in
zekeren zin wordt tegengegaan;
overwegende, dat het ons dientengevolge
billijk en rechtvaardig voorkomt, de hierbij
bedoelde belastingheffing voor deze gemeente
in 1e trekken, waardoor onze Nijverheid en
Handel ten zeerste zullen worden gebaat,
hun hedrijtsonkosten belangrijk zullen wor
den verminderd en het oprichten van nieuwe
industrieën en bedrijven daardoor niet zat
worden bemoeilijkt";
dat zij van harte lioopl, dat de Raad, in
het volle beset van het belang der Leidsche
industrie en den toestand, waarin deze ver
keert, het standpunt van de gemeente Olden
zaal tot het zijne zal maken;
Redenen waarom verzoekster den Raad
verzoekt tot afschaffing van de zakelijke be
lasting op het bedrijf over te gaan.
Het adres is geteekend door de heeren Ch.
van Spall, voorzitter, en P M. Trapman, se
cretaris.
Ned. Vereeniging tot Bescherming v. Dieren.
(Afd. Leiden en Omstreken.)
In een der zaten van het Nulsgebouw had
gisteravond een drukbezochte ledenvergade
ring plaats van de afdeeling Leiden en Om
streken van de Ned. Vereeniging tot Bescher
ming van Dieren. De vergadering werd ge
leid door den voorzilter, prof. mr. G. André
de la Porie, en was belegd om de plannen
zen voor den bazaar waren ontvangen, n.l.
een schilderij en een sprei.
Op meerdere prijzen op ruime schaal
wordt na bekendmaking gerekend. Daarom
werd voorgesteld, dal ieder lid voor vijf prij
zen zou zorgen, terwijl later de namen der
commissieleden zullen worden bekend ge
maakt.
Centrale Commissie voor Arbeiders
ontwikkeling.
De Centrale Commissie voor Arbeiders
ontwikkeling schijnt het wachten op den
zomer, die maar niet wil komen, mbede te
worden. Althans zal jij, naar wij vernemen,
op Dinsdag 26 Juni a.s. haar eerste zomer-
coneert voor de werklooze arbeiders en ge
zinsleden geven in den tuin van Musis
Sacrum". De rij van concerten, welke dezen
zomer zullen gegeven worden door deze
Commissie, wordt geopend door hét gezel
schap „Benvenuló", uit Voorschoten. De
programma's zulten tijdig aan de Arbeids
beurs worden uitgereikt en tevens in ons
Blad worden opgenomen.
Als conlra-prestalie voor de sympathieke
medewerking van Musis" zijn thans eenige
werkloozen bezik de muziektent en het tuin
meubilair, alsmede de waranda, een flinke
schoonmaakbeurt te geven. Deze menschen
doen dit uit den aard der zaak geheel be
langloos, waaruit kan blijken, dat de werk
wijze der Commissie en de steun van „Mu
sis" in breede kringen op groolen prijs wordt
gesteld.
Onder overlegging van de stukken der
sollicitanten naar de taceerende betrekking
van gemeente-ontvanger, hebben B. en W.,
ingevolge art. 106 der Gemeentewet, de na
volgende aanbeveling opgemaaktlo. J. A.
A. van de Garde, ontvanger der gemeente
Lochem 2o. It. Filippo W.Fzn., ontvanger
der gemeente Harlingen.
Zij geven den Raad in overweging tot de
benoeming van een gemeente-ontvanger
over te gaan.
Alhier is gisteren op ruim 79-jarigen
leeftijd overleden de heer J. Hatlink, in le
ven oud-ontvanger der Rijks directe belas
tingen te Amsterdam, nadat hij eer op ver
schillende andere plaatsen als ontvanger en
inspecteur der directe belastingen was werk-
van het bestuur betreffende het houden van zaam genoegt, 0.a. ie Dordrecht en te 's-Gra-
cen bazaar, enz. te bespreken en daar voor
bereidingen voor te treffen. Het bestuur
wenschto, vooral met het oog op de lustrum
viering der afdeeling, dit jaar eens de beste
krachten in te spannen. Aangezien rekening
moest gehouden worden met eventueele ba
zaars van andere vereenigingen, werd be
paald, dat de bazaar zal worden gehouden
in het midden van de maand November.
Dat het bestuur de voorstellen nu reeds
aan het oordeel der vergadering onderwierp,
vond zijn grond in de omstandigheid, dal er
voor de voorbereiding heel wat tijd noodig
is, terwijl men aan den bazaar verschillen
de zaken wil verbinden betreffende de pro
paganda.
Nadat bij acclamatie in beginsel was be
stolen een bazaar te houden, werd het plan
nader ontvouwd, waarbij bleek, dat. naast
het houden van een bazaar, lezingen zullen
worden gehouden, films verloond, voorna
melijk voor kinderen, muziek- en andere
uitvoeringen gegeven, enz., en dat dit alles
zal worden dienstbaar gemaakt aan de pro
paganda voor de dierenbescherming.
Het bestuur wilde gaarne de leiding op
zich nemen, zooals het ook hel initiatief had
genomen, doch achtte het noodig, dat er
naast hem zouden zijn een bazaar-, een pro
paganda- en een amusements-commissie.
benevens een commissie voor straatverkoop.
Het eere-voorzittcrschap van al deze com
missies zal worden opgedragen aan mevrouw
De GijselaarViruly, terwijl lot leden der
diverse commissies een aantal dames en
heeren werden aangewezen, die, voor zoover
zij aanwezig waren, zich deze benoeming
lieten welgevallen.
Over de plaats, waarin de bazaar zal wor
den gehouden, werd ampel gesproken er
werden verschillende wenken gegeven,
welke het bestuur gaarne in overweging zal
nemen.
De secretaris, de heer Van Poelgeest,
merkte op, dat er o.m. reeds twee hoofdprij
venhage.
De overledene laat op het gebied der
Rijks belasiingen een eervollen staat van
dienst achter zich en menig Rijksontvanger
en inspecteur ontving van hem zijn oplei
ding. Te Amsterdam stond hij aan het hoold
van een der drukste kantoren. Na aldaar
eervol ontslag te hebben gekregen, met het
oog op den pensioengerechtigden leeftijd,
vestigde de heer Hattink zich in onze ge
meente, waar hij zich weinig met het open
baar leven bemoeide en na een langdurige
ongesteldheid overleed.
De huldiging van den heer W. Koops
Azn., hoofd der Leerschool aan de Oude-Vest
alhier, die Zaterdag a.s. hoopt te herden
ken, dat hij voor vijf en twintig jaren als
schoolhoofd alhier in functie trad, zal
's morgens van dien dag in den foyer der
Stadszaal plaats hebben.
Geslaagd zijn voor het examen boek
houden, handelsrekenen en handelsrecht,
afgenomen door de Vereeniging van Leera
ren in het Boekhouden te Amsterdam, de
heeren J. A. Slewe, P. J. Bergers, C. Verra,
H. Zaalberg, H. L. C. Bik, H. Hegenbart, J.
J Staats en J. Snoeker en de dames C. Sas
sen en A M. Raadsen, alten alhier.
Bij het te 's Gravenhage gehouden ver
licht examen voor ontvanger bij de admini
stratie der directe belastingen invoerrechten
en accijnzen slaagde de heer P. M. Sontrop,
adjunct-commies bij genoemde administratie
ter inspectie Leiden eerste afdeeling.
Heden herdacht onze stadgenoot de
heer M. W. de Bolster, magazijnchef bij de
firma Clos en Leembruggen, dat hij veertig
jaar geleden bij die firma in dienst trad,
waar hij onafgebroken werkzaam bleef, en
door getrouwe plichtsbetrachting en ijver
zich het vertrouwen der firma wist waar
dig ie maken.
Bij hel 25-jarig jubileum toonde de firma
reeds, dat zij dit in De Bolster waardeerde,
en ook heden "ging de dag niet onopgemerkt
voorbij.
Hedenvoormiddag weid hem door de
directie verzocht in het kanvoor te komen,
waarbij ook andere bedrijfschcfs aanwezig
waren. Bij monde van den directeur, den
heer J. C. A. Binnendijk, werd hem namens
de firma een enveloppe met inhoud aange
boden en namens het personeel een fraaie
leunstoel.
De heer De Bolster dankte hartelijk voor
deze geschenken.
Voor hem was hel vandaag trouwens
een dubbel feest. Hij mocht ook het voor
recht smaken heden zijn veertigjarig hu
welijk te herdenken. Zijn vrienden op de
fabriek zuilen hem van avond ook nog eens
geluk wenschen.
Het circus „Hagenbeek" heeft op het
gebied van wilde dieren dressuur een we-
rtldberoemden naam en overal, waar dit
circus komt kan liet verzekerd zijn van een
talrijk bezoek.
Dezer dagen geniet Leiden de eer van een
bezoek. En wij durven den ondernemers wel
voorspellen, dat hij gedurende de zes dagen,
welke hier voorstellingen worden gegeven,
een druk bezoek zal hebben. Wat een be
zoek vooral aantrekkelijk maakt is, dat wij
hier niete zullen zien dat naar dierenmis
handeling zweemt.
Heden voormiddag ie 10.20 kwam met de
Ncd. Spoorwegen op het emplacement van
de Maatschappij met niet minder dan 24 rij
tuigen de geheele huishouding aan. Stuk
voor stuk werden de groote wagens ontladen.
De wilde beesten blijken aan dit vervoer al
gewend. Droomerig kijken zij door de kleine
geopende raampjes alsof ze geen kwaad in
den zin hebben. Als iemand echler een wei
nig dichter in hun nabijheid komt, krijgt
men wel den indruk dal dit hun niet aan
genaam is. We ondervonden het zelf mei
een ijsberenpaar, dat ons met een minder
aangenaam geluid leelijk de tanden liet zien
toen we het een complimentje wilden ma
ken. De belangstelling op den Stationsweg
is den geheelen middag groot. De politie
zorgt uitnemend voor de orde en geregeld
gaan de groote wagens, getrokken door een
motorrijtuig of door twee- of vierspannen van
de Maatschappij „Van Gend en Loos" van
het emplacement naar liet terrein naast
„Zomerzorg". Het blijkt dal ieder der man
nen zijn taak kent en slipl uitvoert. Na zes
uren arbeid zal alles een plaats hebben op
het terrein en intusschen wordt met het op
bouwen van het Circus begonnen, aldus
word ons door de directie verzekerd.
Zoo teert de firma Hagenbeek met het
vervoeren van haar menagerie en het opstel
len van het circus wat een goede organi
satie vermag. Morgen en volgende dagen zal
hij toonen, wal een uilnemende dressuur
kan wrochten.
Aan den IIooge-Rijndijk is een zwart
bonte kat door de Iram overreden.
Gistermiddag viel de negen-jarige G.
M. op den Morschweg van een in vollen
gang zijnde auto. De jongen bleef liggen. Na
dat hij binnengedragen was in een nabij ge
legen woning, heeft de onlboden Eerste-
Hulpdienst liem verbonden. Ilij had n 1. een
hoofdwonde. Later is hij ter observatie naar
het Acad. Ziekenhuis vervoerd.
Door de slad (rokken heden een aan
tal personen voor de firma Hillen, 1e Delft,
allen voorzien van een reclame-sigaar,
waarop de meest gevraagde merken dier
firma voorkomen. Zij hadden, overeenkom
stig de bedoeling, veel bekijks.
De valuta en de Nederlandsche Industrie.
De directie van de Deventer Ijzergieterij
en Machinefabriek v/h. J. L. Nering Bögel
Co., te Deventer, heeft Zaterdagmorgen
aan haar personeel kennis gegeven, dat zij
door de voortdurende malaise in haar bedrijf
genoodzaakt was, voorloopig des Zaterdag-
ochtends niet te laten werken.
„Wij hebben", aldus schreef de directie.
BINNENLAND.
Adres van de Leidsche Vereeniging van
Industrieelen betreffende zakelijke belasting
op het bedrijf aan den Leidschen Raad.
Voordracht voor gemeente-ontvanger van
Leiden. 1
Ingediend fs een wetsontwerp om den hal
ven cent nit de belastingadministratie te
doen verdwijnen.
De valuta en de Nederlandsche industrie,
BUITENLAND.
De geallieerde besprekingen naai Uaaïe!-
ding van het Dnitsche aanvullingsaanbod.
Het incident te Dortmund neemt grooteren
omvang aan.
In Bulgarije schijnt de nieuwe regeering
meester van de situatie.
Te Lausanne ongewijzigde toestand.
„sinds weken gehoopt, dat de gemeente De
venter, die een brug van ongeveer f 70,000
had te vergeven, deze brug zou bestellen bij
een der Hollandsche fabrieken, die zich te
genover ons verplicht hadden, in dat geval
voor eenzelfde bedrag aan gietwerk bij ons
te plaatsen. Evenwel hebben noch de wet
houders van publieke werken en van soci-
I ale aangelegenheden, de heeren mr. De Boer
en Kelderman, noch de directeur van ge
meentelijke werken, de heer Van Gedt, daar
toe kunnen besluiten, daar de Nederland
sche fabrieken ongeveer f 6000 hoogcr had
den aangeboden, dan de firma Wm H. Mül-
ler Co, Thans, nu deze brug aldaar be
steld is, en hierdoor ongeveer f35,000 aan
loon voor onze arbeiders (dat wil dus zeg
gen, dat ongeveer 30 volslagen werklieden
een heel jaar te werk konden worden ge
steld) voor ons verloren is gegaan, zien wij
ons, helaas, genoodzaakt, de werkweek te
moeten inkorten en ons personeel thans en
waarschijnlijk ook in de naaste toekomst to
moeten inkrimpen".
In verband met deze aangelegenheid heeft
het Gemeenteraadslid de heer A. Eekhuis
aan den burgemeester verzocht, hem in de
gelegenheid te stellen, over deze zaak eenige
vragen te doen, n.l. of B. en W. werkelijk
werkgelegenheid hebben tegengehouden of
het B. en W. bekend is, op welke wijze de
firma Nering Bögel zich in de aanbesteding
van de brug heeft gemengd, en wat B. en W.
bekend is van het feit. dat de firma Nering
Bögel de hulp van de Regeering in deze zou
hebben ingeroepen.
Wij vernemen nader, dat reeds aan 10 of
12 arbeiders van de fabriek ontslag is aan
gezegd.
De Algem. Ned. Metaalbewerkersbond zal
aangaande de beschuldiging, uitgebracht
aan het adres van het gemeentebestuur door
de firma Nering Bögel, een onderzoek in
stellen.
De halve cent
Een wetsontwerp is ingediend tot wijzi
ging van de Wet op het Stalistiekrecht. De
strekking van dit ontwerp is, blijkens de me
morie van toelichting, om zonder schade
voor 's Rijks schatkist den halven cent uit
de administratie der directe belastingen, in
voerrechten en accijnzen te doen verdwij
nen. Art. 4 der Wet op het Statisliekrccht
vormt hiertegen het eenige wettelijke be
letsel.
Om de heffing en boeking van halve cen
ten te doen verdwijnen, en levens een een
voudige, voor alle waardebedragen eenvor
mige berekening van het Stalistiekrecht te
Vele onzer stadsgrachten vertoönen eigenaardigheden in vorm en ver
loop, welke, nu het grachtwater dikwijls tot 10% uit zeewater bestaat
en dus goede doorstroomingsmogelijkheid meer dan ooit eene eerste
vereischte is, daar brak water in alle opzichten schadelijk werkt, eeno
{oede verversching belemmeren.
De algemeene richting van verversching is Z.-O.N.W.nu is de ver-
irissching van Leiden's grachten geen hopelooze zaak omdat het uitlaat-
profiet n.l Galgewaler plus Haarlemmervaart grooter is dan het
inlaat-profiel; de twee Rijnarmen. (De Vliet kan buiten beschouwing
olijven, daar deze geen water van belang kan aanvoeren).
Daar bij den ingang van de stad de Noordelijke Rijnarm breeder en
dieper is dan de zuidelijke en bovendien nog versterkt wordt door de
z'jl, is het noordelijk deel van Leiden (ten Noorden van de lijn Haven
Galgewaler) er iets beter aan toe.
Alvorens iedere gracht op zichzelf te beschouwen, is het dienstig het
Volgende op te merken. Het is bekend, dat de weerstand, welke stroomend
waler ondervindt (hetzij" dat het geperst of gezogen wordt) grooter is,
naarmate het doorstroomingsprofiel kleiner en naarmate de vloeistof zelf
pikker is (een hooger soortelijk gewicht heeft). Vergeleken bij helder
rivierwater is ons grachtwater een dik sop tengevolge van opgelost en
nwevend vuil etc. van allerlei herkomst. Daar nu, zooals gezegd, de alge
meene ververschingsrichting van Z.-O. naar N.-W. loopt, is elke profiel-
Vernauwing in het Westen, Noord-Westen of Noorden extra ongunstig.
Laten wij nu nagaan hoe het ten deze gesteld is, met onze verschil
lende grachten.
be Oude Singel verbreedt zich naar 't Westen en heeft eene wijde
Vrimondjng in 't Galgewatër; de Blailwpoortsbrug bevat behalve den
doorgang voor de scheepvaart gelukkig nog drie bogen, die water door
laten. De oude Singel ondervindt dus vrij spoedig eiken „trek" veroor
zaakt door malen te Katwijk, hoewel de onderbouw van de Mare- en de
Janvossenbrug eenlgszins belemmerend werken en de „Groote Haven-
brug" rijkelijk klein is.
De Langegracht is vrijwel overal gelijk breed, de vervuiling treedt
daarom in hoofdzaak op bij de versmalling veroorzaakt door de steenen
hoofden van de ook voor de scheepvaart veel te nauwe Langegrachts-
brug in de Korte Mare.
Uit een oogpunt van waterverversching zijn die bruggen de gunstigste,
welke het doorstroomingsprofiel 't minst verkleinen door hun onderbouw
en de kortete hoofden hebben, bijv. zeer goed is de brug bij het War
monderhek over het Oegslgeesterkanaal, eveneens de Trekvaartbrug en
de Warmonder brug in Leidenslecht is de Marepoortsbrug.
De Lange Mare neemt deel aan de verversching vanLelden. Zij is vuil,
yvanneer 't water ten Zuiden daarvan nog vuiler is en er geen „trek" is in
den Ouden Singel. Echter krankt de Mare aan twee euvelen en wel:
Zij is breed tegenover de Marekerk en loopt plotseling sterk taps toe juist
naar de Touwersbrug, terwijl aan het andere einde 't hoofd aan de West
zijde van de Hartebrug veel te ver naar voren komt en 't profiel tot op
de helft vernauwt. Indien deze twee kwalen verholpen worden en daar
aan is ook nog al werk, zal de Lange Mare haar plicht nog beter dan
voorheen kunnen vervullen.
De Oude Rijn versmalt zich naar de St. Jansbrug toe. De Nieuwe Rijn
is grootendeels en vooral ter hoogte van de fontein minstens tweemaal
zoo breed als de doorlaat onder de Vischbrug, hetgeen van af de fontein
duidelijk is te zien. Waar bovendien in dit water weinig gebaggerd maar
soms veel door motorbooten gerommeld wordt ls het veelal niet fraai.
Op 't Rapenburg monden direct en indirect uit alle riolen van het
ovaal begrensd door de Breestraat, Steenschuur en Rapenburg binnen'
zijde, bovendien die van de buitenzijde van liet Rapenburg. Afgezien
daarvan ontvangt het Rapenburg nog 't „water" van het Levendaal en
de Groenhazcngracht, terwijl de Vliet slechte zeer onvoldoende verlich
ting kan verschaffen, omdat deze toch reeds niet breede vaart tweemaal
doorsneden wordl door de Trekviiet en de' Witte Singel en wijders door
zijn kromme gedaante zelfs bij sterken Z.-W.-wind weinig tot verver
sching bijdraagt. Nu is het Rapenburg ter hoogte van de Groenhazenbrug
en uitmonding riool Lange Brug ongeveer driemaal zoo breed als onder
de Gijselaarbank; dit nu is eene fatale vernauwing, welke de schuld
draagt van de in de laatste jaren zoo verergerde toestand van bet Leven
daal en het Rapenburg zelf.
Hoe of bovendien 't overbrugd Kort Rapenburg op diepte gehouden
wordt is een raadsel.
De beide uiteinden van bet Levendaat zijn belangrijk smaller dan
't middengedeelte; 't Oostelijk uiteinde onlvangt water op een plaals
waar haast nooit „trek" is (oudtijds was dc situatie hier, zooals uit
kaarten blijkt, geheel anders, hoewel hoogstwaarschijnlijk ook toen
minder gunstig dan in andere stadsgedeelten); 't westelijk uiteinde
mondt uit op het Steenschuur, die zelf weer door eene te smalte opening
met den Nieuwe Rijn in verbinding slaat en dus nooit profiteert van
eenigen „trek" aldaar. Wordt de Steenschuur voor de a.s. tramaanlog
ten deele overbrugd, dan zal dit waarschijnlijk weer met profielver
nauwing gepaard gaan en dit dus den toestand in 't complex Levendaal-
Rapenburg-Vliet-Grocnhazengracht nog penibeler maken.
Voor 't Levendaal lijkt mij geen redding meer mogelijk; echter is te
bedenken, dat demping ervan zeer spoedig leiden zal tot de noodzake
lijkheid het Rapenburg eveneens le dempen, daar dit den onvoldoende
yerdunden rioolinhoud van het Levendaal niet meer erbij zal kunnen
verwerken nu het zelf al aan Overlading lijdt. Het laat zich denken,
dat misschien in 't Levendaal nog eenige verbetering ware aan te
brengen door beide uiteinden belangrijk te verbreeden en 't midden
gedeelte smaller en vooral dieper te maken, hoewel 't eene riskante
zaak blijft.