Schetsen uit Marokko.
EERSTE KAMER,
TWEEDE KAMER.
Onze in- en uitvoer in
het eerste kwartaal.
KUNST EN LETTEREN.
VRAGENRU6RIEK.
Jba uitgewasseken en gedroogd to zijn, wor
«opgelost in alcohol en aether. Deze oplos-
plng, col,lodium genaamd, vordt nu door
fijne gaatjes gepersji in eon bak met wil
der, waarin de nitrocellulose weer gaat
fctollen, inaar nu in den void, van glanzen
de draden. Deze bestaan dus uit schietka
toen cn een blouse uit dat materiaal is zeer
brandbaar cd levert dus voor c£c draagster
fcen voortdurend gevaar op. Daarom wor
sen de draden eerst nog eens behandeld
met zuur, waardoor deze minder gewcnscii-
%o eigenschap verdwijnt. Kunstzijde is veel
goedkooper dan echte, maar ook veel min
der, niet in glans, want die is zelfs groo-
tcr, ofschoon daarom nog niet mooier,
maar minder in sterkte, en vooral moet als
ieen groot nadeel van kunstzijde gelc&en, dat
bij elke aanraking met water, dus ook bij
het wasseheD, de stof zooveel van haar so
liditeit inboet.
Hoe nu echte zijde van verzwaarde cn
kunstzijde te onderscheiden? Daarvoor is
een eenvoudig proefje meestal wel vol
doende. Men laat een stukje draad verbran
den, liefst ketting en inslag afzonderlijk,
want die zijn vaak van verschillend mate
riaal. Echte zijde zal, omdat het een eiwit
Ss, langzaam verbranden en daarbij een al
lesbehalve prettig luchtje verspreiden, dat
,u doet denken aan melk, die overkookt. Is
*ijde nu verzwaard, dan zal er asch over
blijven en wel in den vorm van den draad
«elf. Kunstzijde daarentegen is geen eiwit,
maar een plantaardig product; zal dus
l?eel sneller verbranden (pas op uw vingers).
*en meer met een schroeiluchtjc. Zoo ziet
men, ook bij verbranding geven zijden
blousjes verschillende odeurtjes.
Door dr. MARTIAL.
De Grand Seigneur.
(Aan twee eigenschappen vooral lierkenl men
JSen grand seigneurrassenadel en liofdo voor
Öe bouwkunst. Do groot© Con dó, Lodewijk XIV,
Frans I waren mannen vau edel ras cn grooto
bouwmeesters. Deze Arabische grand seigneur
Is het eveneens. Zijn jarenlange omgang met
Europeanen cn hun beschaving heeft zijn fijnen
jDostcrschen smaak niet bedorven, evenmin als
jdien van zijn zoons. En toch is zijn cersto ver
blijf in Europa al acht cn dertig jaar geleden.
Hij en zijn zoons zijn prototypen van den
grand seigneurmaar vele Arabieren van een-
jroudiger afkomst hebben ook een zeer vóórnaam
(uiterlijk, zooals do caïds on een groot aantal
legerhoofden en hoogerc ambtenaren. Dit i9
)Ben aangename verrassing voor <lc Franse-hen
wan ouden stam, die met Faine het uitsterven
betreuren van zoovele families, wier gc^ehic-
öcnis is samengevlochten met die van hun land,
jEin die, mannen en vrouwen, inct zoo'n kra
nige heldenmoed het leven lieten onder de hijl-
fclagcn van een domme èn wreedc gerechtigheid.
In dit opzicht is het een verlichting in Ma
rokko te komen cn dc ruwe cn onbeschaafde ge-
nichten lo ontvluchten, die een nog jonge de
mocratic op den voorgrond heelt gebracht en
wier aantal dc afgrijselijko oorlog nog deed
toenemen.
Eenvoudig, beminnelijk, nederig, cn met enn
boffelijken glimlach, leidt de grand soigncur
U gaarne rond in zijn paleis Uw uitroepen van
fcowondeiing beantwoordt hij met oen glim
lachende bescheidenheid. Hij zegt u niei, dat
hijzelf de bouwmeester is, noch ook. dat hij
eigenhandig dc tcckcningcn maakte cn de kleu-
sen aangaf voor het kunstige bonte schildcr-
work der friezen en zolderingen, en dat hij
liot ontwerp leverde voor dc inonuincnlalo mo-
aai'ekfontein in de patio cn dc kunstig inge
wikkelde figuren cn arabesken van het beeld
houwwerk op do muren. Dc zelliges (mozaïe
ken) zijn ook 'naar zijn gegevens uitgevoerd.
JSoowcl het geheel als dc ondcrdcelcn getuigen
tan een aangeboren schoonheidsgevoel en een
verfijnden smaak, dien men bijna uitsluitend
ibantrcW in families van ouden stam. Dergelijke
«oer pcrsoonlijko uitingen van kunstzin, ge-
tocgd bij fijne gemoedsbescbaving cn een op
voeding van ccuige geslachten her, stempelen
Jemand lot oen grand scignour in den waren
Bin Tan het woord.
Dieacifdo eigenschappen vindt men terug in
de beide andere grands seigneurs, zijn oudste
Boons, maar jeugdiger cn dus met meer gracio
groote hoffelijkheid, gemakkelijkheid in <km
©ingang, aangenaam uiterlijk, innemende glim
lach, verfijnde schoonheid, maar toch niet yct-
wijfd, een zeer verzorgd uiterlijk, cn een
■maakvollo Meeding, die getuigd van een zuiver
gevoel voor liiu cn kleur. Dc idea zijn eveneens
bouwmeesters van grooten aanleg. Do een
•ehicp zich een paleis, dat oeuig is in Marokko
boroevmd om hel riviertje, dat stroomt door de
nitgesti-ekte patio geheel van mozaïek, met zijn
fraai bewerkte zuilen rondom. De ander bouw
de het huis, dot wij bewonen en dat naast liet
paleis vau zijn broer staat als klein Trianon
Baast Versailles.
Elk van hen is volmaakt op de hoogte van
do binnonlandsehe zoowel als van do huilcn-
tandschc politiek «n stolt levendig belang in
economische en zelfs sccialc vraagstukken. Na-
•uuriijk is hun standpunt zuiver Arabisch, maar
tticts ontgaat hun van do groote sociale tlroo-
mingen. Zij hmvezen cn bewijzen nog grooto
diensten aan hun land cn zullen dit in de loc-
komst blijven deen.
Twee jongere zocrns, met hun innemende
manieren cn ernstige levensopvatting, zijn Ara
bier gebleven, ondanks hun Franschc opvoe
ding. Het zou mij niet verwonderen, als dc een
legeraanvoerder werd cn de ander zich lot
(aak stolde do moderne methoden van landbouw
in Marokko in tc voeren Perl it seigneur dc-
©iendra grand.
Dc vele gaven van den vader, zoowel als dio
van zijn zoons, vonden eer. natuurlijke gelegen
heid zich te uilen in elke handeling, in elke
omstandigheid. Het is ecu uitgezocht genoegen
bij hen thee to drinken geurige thee met
het fijnste Arabisch gobak, rfooit tweemaal het
zelfde al pralende over nu eens v rooi ijk c,
idan weer ernstige onderwerpen. En dit alios
gcni?t men ie midden van het, kleurenrijke
Idécor van oen Arabisch salon of in een hoog
gelegen galerij mot uitzicht op een zonnig land
schap cn de sneeuwbergen van den Atlas op
iden achtergrond.
En indien een dame dit thecuur bijwoont, dio
Ifoor het eerst hun gast is, dan ontvangt zij
bij het afscheid een geschenk, dat haar in vcr-
nikking krengteen vi.ólcboekje van schitte
rend gekleurd Marokk .anscli leer, een kleed
van inlanflseh naaldwerk of cco paar met goud
geborduurde babouobcs, getuigende zoowel van
den smaak en de kunstvaardigheid der Ara
bieren als vau de hoffelijkheid van den grand
seigneur.
(Vervolg van gisteren.)
De Qorlcgsbegrcoting.
Dc heer SCHüNFELD (V.-D.) bespreekt dc
uitvoering der motie-Staalman inzake slcun-
vorlccning aan mohillsatieslachtoffcrs. Er wor
den soms aanzienlijke bedragen (500 lot 1000
gulden) in eens aan dc betrokkenen uitgekeerd,
terwijl zij vaak lieden zijn, dio niet met zulke
bedragen kunnen omgaan. Hij vraagt den Mi
nister, de uitkocringen meer periodiek tc doen
plaats hebben en meer aandacht te schenken
in dezen aan dc adviezen der burgemeesters.
Do heer SLINGENBERG (V.-D.) vraagt den
Minister eenige cijfers in zake de Volkenbond
in verhand met de beperking der bewapening.
Hij bespreekt voorts do afvloeiing, die in de
betrokken kringen onrust heeft gesticht, en
vraagt den Minister nog cenigen tijd met de
gedwongen afvloeiing to wachten, opdat een
meer geschikte regeling zal kunnen worden ge
troffen.
Do hoer BEELAERTS VAN BLOKLAND
(A.-R bepleit het belang van een goed leger.
Ontwapening zou voor Nederland alleen gelijk
staan met nalionalen zelfmoord. Be Anti-revo
lutionaire partij is vóór beperking der bewape
ning, mits deze internationaal plaats heeft.
Voor dc gedwongen alvloeiing zgj een lo-
tingssysteem meer gepaft zijn. Dc afvloeiing
wordt ook belemmerd door te boogc bezoldiging
van militair personeel. Be bezuiniging had opk
op de salarissen moeten worden toegepast over
allo departementen.
Wat do opleiding voor militairen betreft
vraagt spr., of onder ben, dio eindexamen gym
nasium of H. B. S. hebben gedaan, niet vol
doende elementen le halen zijn voor verdere.op
leiding tot officier.
Na de pauzo neemt rar. VERKOTJTEREN
(G.-H.) het woord ter hostrijding van mevr.
PothuisSmit. In dc cersto plaats wat betreft
dc dienstweigeraars, die wel alles willen ont
vangen van den Staat, maar niets er voor wil
len doen. Spr. beweert, dat dc rustverstoorders
op ontwapening aandringen op grond van ge-
raoodshezwaren, maav intusschen zorgen zelf in
hei bezit van waponen tc zijn. Tegenover de be
wering, dat wo een defcnsic-vc houding moeten
aannemen, betoogt spr., dat onze weermacht
een offensief karakter moet hebben, zooalg ons
leger in de geschiedenis steeds is geweest.
Spr. waarschuwt ook niet al tc boogo ver
wachtingen tc koesteren van arbitrage. "We heb
ben ons geschil mot Spanje ook niet langs dien
weg kunnen oplossen. Wij moeten ons zwaard
gereed houden om ons goed recht lo verdedigen.
Van den Volkenbond mate men zich geen.
illusies, zoolang Amerika niet meedoet. Wat
mew. Pothuis heeft opgemerkt is enkel dienstig
tel opwekking van do slechtste" trekken van ons
volkskarakter. Wij dienen tc zorgen voor een
behoorlijk leger en oen behoorlijke vloot.
De heer SLOTEMAKER DE BRUINE (C-H.)
zet tegenover mevr. Pothuis uiteen zijn inzicht
omtrent gewetensbezwaren De zaak is zeer
moeilijk, wc zullen liet ervaren als het desbe
treffende ontwerp aan dï orde is. Maar al is
spr. een voorstander dos vredes, zoo zal hij
toch niet, gelijk mevr. Polhuis wilde, tegen dc
üorlogshegrooiing stemmen. Maar natuurlijk is
spr. mét mevr. Pothuis een vijand van hen, die
uit egoïstisch of financk-ele ovcrwogingen voor
oorlog zijn. Spr. acht arbitrage verre tc kiezen
boven oorlog, het besef daarvan meet het
menschdom worden ingeprent. Maar wordt dat
bereikt, dan zullen we een leger noodig hebben,
om de arbitrage-beslissing ie handhaven. Daar
om zal spr. niet tegen do Qoriogsbcgrooiing
stemmen, zoolang liet menschdom geen gemecn-
6chapsmaatschappij heelt gevormd.
"Waarom wil de S. D. A. P. ontwapening,
waar weerloosheid niet lot de grondbeginselen
dior partij behoort
Dc heer BLOMJOUS (Kath.) bestrijdt even
eens dc ontwapeningsleuzc, al is hij vóór in
krimping van het leger-
De VOORZITTER deelt mede, dat de heer
Van Voorst tot Voorst heeft getelegrafeerd
hcop spoedig weder ter vergadering te verschij
nen. (Applaus.)
De heer HENDELS (S. D. A. P.) vraagt in
lichtingen omtrent oen bericht betreffende geld
verspilling door den aanmaak van ondeugde
lijke ammunitie, o.a. van ettelijke inilliocr.cn pa
tronen. granaten, cartouches; verder van slechte
ammnnitiekarren, goweerioopen, enz. Een tegen
spraak van dit bericht hoeft spr. niet gevonden
cn daarom vraagt spr. den minister eenige op
heldering. Als 't niet waar k, dan is oen der
gelijk bericht een blaam voor de journalistiek.
Spr. zLi tegenover den heer Slotemakcr dc
Bruine uiteen, dat opportuniteit onvermijdelijk
invloed moet hebben op de toepassing van be
gingen, doch hij houdt vol, dat het richtsnoer
der Christelijke beginselen onder opportunilcite-
overwegiagen zelfs gehocl verdwenen is en men
in de coalitie ten slotte niet verdér komt, dan
tot hot wachtwoord van nu-, de Vos van Slecn-
wijk „niet kibbelen".
Do VOORZITTER verzoekt spr. niet weder
af te dalen in de algemeene beschouwingen cn
wat beknoptheid te betrachten.
De heer HENDELS betoogt dan dat do hui
dige internationale politiek niets is uls een bc-
langenpolitick en geen bescherming van groote
heilige goederen.
Nederland wordt door zijn bewapaning
in ciïo politiek betrokken als bondgenoot
en c.ls een conflict ontstaat, dan zitten we
a «ast aan dab bondgenootschap tot onzo
groote schade. Maar de toestand is tegen
woordig geheel anders dan \-oorhecn en we
moeten afzien van do gedachte, dat wc ons
op den oorlog moeten voorbereiden orn den
vrede te erlangen. Dat systeem, dat ons
bankroet heeft gemaakt, wil de S/D.A.P.,
als vertegenwoordigende de arbeidersklas
se, doen verdwijnen en ook bij de Christe
lijke. «arbeiders begint dezo opvatting veld
te winnen en de S.D.A.P. zal dit bevorde
ren.
De VOORZITTER wijst er weder op, dat
we wel ver van het punt van behandeling
afdwalen.
De beer MENDELS blijft doorpraten cn
betuigt zijn instemming met de beschouwin*
gen van mevr. Pothuis, ten slotto uiteen
zettend, met een beroep op den heer Co-
lijn, dat ons geheelo militaire stelsel on
voldoende is en niet deugt. Daarom advi-
v. 'orb spr. in een uitvoerige peroratie tegen
de beg rootir.g te stemmen.
Dc MINISTER VAN OORLOG begint
met do beste wenschen uit to spreken rooi
het herstel van president v«m Yoorst. Hij
zegt dank aan de sprekers, die de verdedi
ging zijner begrooting op zich hadden ge
nomen.
Spr. begint met een beantwoording van
de opmerking yan mr. Mendcls in zake den
aanmaak van ondeugdelijke munitie. Het
bericht is afgeleid uit een circulaire van de
Bczuinigingscommlssie van de Maatschappij
van Nijverheid en Handel, van de hand
van den heer Engelberts. De heer Mendcls
heeft echter over het hoofd gezien, dat dooi
zijn bemoeiingen de bezuinigingseommissio
in staat is gesteld een onderzoek in te stel
len en in afwachting van haar rapport
heeft deze commissie erkend, dat c?e zaak
geheel verkeerd is voorgesteld en dat do
directie der Artillerie-inrichtingen lof eer
dan blaam verdient. Spr. licht dit zelf ook
nog met een enkel Avoord toe.
Aan mevr. Pothuis antwoordt spr., dat
het volstrekt niet wanordelijk is gesteld
met het Rijk3kleed)Dgmagazijn te Amster
dam. Er is van de oude kleedij, een reus
achtige voorraad, zoo veel in ord© gebracht,
dat sedert 1920 de opvolgende opkomende
lichtingen er van gekleed zijn. En alles is
zeer ordelijk gegaan.
Ten tweede de dienstweigering. Dc Mem
v. Antw. op liet desbetreffend wetsontwerp
laat op zich wachten, omdat het VoorJ.
Ycrslag heel wat vraagt en liet Dep. van
Oorlog het zeer volhandig heeft. Yan 1 Jan.
1922 tot 1 April 1923 zijn er 18 dienstwei
geraars geweest en die hebben geen van
allen uitstel xao -opkomst gevraagd in ai-
wacliting van bet tot wet worden van
het ontwerp-
Wat Kurt Vogel betreft, spr. zal zich. niet
verdiepen in de gebeurtenissen to Berlijn
cn volstaat met de verklaring, dat Vogei
nimmer in Nederlandschen dienst is gc-
Avcest. Hij is werkzaam geweest voor c©a
maatschappij voor luchtfotografie, die voor
den Staat werkte en de commissie van het
Departement, dis mot dSo maatschappij za
ken deed, heeft slechts op het laatste
oogenblik geweten, dat de betrokken per
soon Kurt Yogel was. Waar de man thans
vertoeft, kan spr. niet zeggen.
De herhalingsoefeningen kunnen niet ge
mist worden; men vatte het woord oor
logsverband echter niet al te militairistiech
op. Daar de Landstormwet is afgeschaft,
heeft do Staat geen beschikking over ge
oefende reserve tot 1928, maar bovendien
is het denkbeeld van mevr. Pothuis niet
uitvoerbaar. Dat de gezindheid door her
halingsoefeningen zou leiden, acht spr. een
divaashcid. Do voorstelling, dat in 1922
herhalingsoefeningen zijn gehouden voor
nieuwe commando's ie al to simplistisch.
Ten slotte merkt dc minister mevr. Pothuis
op, dat zij, die uit eigen voordeel voorstan
ders van oorlog zijn, niet in Óen aSem met
beroepsmilitairen mogen worden genoemd.
Mede protesteert spr. tegen de bewering,
dat de regocring de zijde zou kiezen vun
lien, die belang hebben bij oorlog.
Spr. kan .als Christen innerlijken vrede
bezitten, ook al treft hij maatregelen in
verband met den oorlog.
Dc afvloeiing van personeel in een zeer
moeilijk werk. Inderdaad h het juist, dat
ne resultaten der rangschikking nog niet
hebben gegeven wat er van was verwacht.
Tal van de commissies, die met de rang
schikking belast waren, hebben zich niet
gehouden aan de formule, door het Dept.
van Oorlog vastgesteld. De menschen, on
der B gerangschikt, snoeten afvloeien naar
gezinsomstandigheden. De klasse G vloeit
niet geheel af, terwijl ds klasse A geheel
gehandhaafd moet blijven. Langer kan met"
dafvloeiing niet gewacht worden.
Wat de cijfers van den Volkenbond be
treft in zake bewapening, merkt de minis
ter op, dat geen vergelijking met de cijfers
toelaatbaar is, zóoals de heer v. Embde»
deed. "Wat Zwitserland aangaat, heeft men
voor 1913 frs. 10 millioen buitengewone uit-
g.aven onder de militaire uitgaven bijbere-
kend, welke de Bondsraad zelf niet in re
kening brengt. Neemt men dit in aanmer
king, dan valt er sedert 1913 niet een da
ling van 11 PCt., doch een stijging met S
pCt. te constateeren. Het blijkt, dat alleen
Noorwegen het wint van ons op het gebied
van beperking der bewapening, doch een
vergelijking van de ligging van dat land
met do ongunstige ligging van liet onze is
niet mogelijk. Het Zwitserscho stelsel be
strijdt spr. Men heeft daar wel een korten
oefentijd, doch veel meer herhalingsoefe
ningen. Ons legersfcelscl geeft een veel groo
tero mobilisatie-zekerheid, wat vrij inder
daad noodig hebben.
De begrooting wordt z.li.s. aangenomen.
Mevr. PothuisSmit, de heeren Hendels
en v. Embden wenschen aanteekening van
to hebben tegengestemd.
Eveneens worden zonder beraadslaging
of stemming aangenomen de ontwerpen:
begrooting van bet Fonds ter verbetering
van de kust\'erdedigmgbegrooting der ar
tillerie-inrichtingen cn begrooting eter ves
tingwerken.
De vergadering wordt hierop verdaad
tcfc Dinsdag 2 uur.
(Vervolg van gistere n).
Spoorweg AkenMaastricht.
De heer VLIEGEN (S.-D.) voorziet tal
vaat moeilijkheden van het Aroorgestclde
contract, lïcb zal uiterst moeilijk zijn va-st
te stellen Avat zuivere- opbrengst is. Do
maatschappij ziet heil in dc^e wijziging eu
dat is ec-n reden om voorzichtig to zijn. In
onze Indische Mijnwet is ook een percen
tage gesteld voor hetgeen zuivere op
brengst is en spr. acht liet beter aan dat
systeem vast te houden. In 1936 is de zaak
uit cm dus is htt beter door te gaan met
het ouds systeem.
Do lieer DRESSELHUYS (V--Baebt
den tcgenwoorcLigen toestand onhoudbaar
en dezo kan niet verlengd worden. Hij is
dus vóór deze oplossing.
De Minister van Financiën, de heer DE
GEER, meent dat herziening van het con
tract noodig is, omdat dc fictie van 35
pCt. buitengewoon irrationeel is geivor-
deo. Het is billijk op de een of andere
wijze tc herzien. Men kan bet percentage
vcrlageD of een incidenteel© regeling tref
fen. Het eerste blijft altijd foutief cn dus
is het het beste het tweed© stelsel te kie
zen.
Na repliek werd het wetsontwea-p ver
worpen met 50 tegen 1-1 r-teinen.
Verschillende ontwerpen.
Aan de orde zijn
1. Wetsontwerp Nadere bepalingen om
trent den accijns op zout.
2. Wetsontwerp Nadere wijziging Arau
de Avet van 10 November 1900.
3. Wetsontwerp Wrijzigiug Aan wetten
betreffende de spocrAvegen.
4. Wetsontwerp Onteigening, met toepas
sing van de wet Aan 27 Maait 1915, van
de eigendommen, noodig voor en, ten be
hoeve van 't Aevstrekken dcov de gemeen
te Utrecht \*an een terrein aan het rijk
voor het bouwen van een nieuw post- en
telegraafkantoor aan de Potterstraat al
daar, enz.
Nos. 13 goedgekeurd.
Bij No. 4 ontwikkelt de heer VAN DIJK
(R.-K.) eenige bezwaren. Hij keurt het
vooral «af, dat men al is gaan Averkeu vol
gens een nieuw plan, zonder dat de Ka
mer er in gekend is. Spr. wcnscht «allerlei
technische veranderingen.
De heer RUTGERS VAN ROZENBURG
(C.-H.) sluit zieh bij den vorigen spreker
aan. Hij meent ook, dat do minister is
vooruitgeloopen op de beslissing der Ka
mer.
De lieer BEUMER (A.-R.) zegt, dat het
postkantoor er al lang staat, en dat do mi
nister overbodig werk doet. De dakpan
nen liggen er al op. In allerlei opzichten
is afgeweken van de wet, die is goedge
keurd.
De heer VAN BRAAMBEEK (S.-D.) ver
dedigt dit ontwerp. Hij erkent, dat niet
cïe8 aan de bepalingen is vastgehouden,
maar hij acht de totstandkoming van ge
wicht. Wanneer dit ontwerp niet wordt
aangenomen, Avordö Utrecht gedupeerd.
De minister van Waterstaat, de lieer
VAN SWAAY zegt, dat overleg met het
gemeentebestuur van Utrecht ie gepleegd
om de constructie ter plaatse te verfraai
en. Uit dit overleg is dit ontwerp voort
gekomen. De minister zou in dezen tijd
niet met dezen bouw zijn begonnen, maar
hij «acht het niet gewenseht thans niet al
les uit tc voeren wat gewenseht is. D.iar-
mede zal alleen Utrecht gedupeerd warden.
Na repliek wordt de stemming uitge
steld tot Dinsdag.
Zuideizeefonds.
Aan de orde is het wetsontwerp tot
vaststelling A_an de begrooting vau het
Zuidcrzeefonds \rocr 1923.
De heer VAN GIJN (Y.B.) acht dc an
nuïteiten te laag en dat is juist hier een
groote fout. Hij geeft uitvoerige beschou
wingen over het beheer A~an dit fonds, dat
z.i. in velo opzichten niet deugt.
De vergadering wordt verdaagd tot
Dinsdag ócn uur.
De maandstaat van onzen in- en uitvoer
over Maart, uitgegeven door het -Centraal
Bureau voor de Statistiek, maakt het moge
lijk een overzicht tc verkrijgen over de Ne-
dcrlandscha handelsbeweging in hefc eerste
kwartaal A'an 19£3. De waarde aran den in
voer heeft in de eerste drie maanden vaa het
jaar i 500.684.735.bedragen, do waarde
van den uitvoer f293.067.021, zoodat nnze
handelsbalans ecu nadeelig saldo aanwijst
van f 207.600.000. Aan dit nadeëlig saldo
heeft de maand Maart de minste schuld. Het
saldo bedroeg die maand slechts 58.5 millioen
gulden, terwijl Januari circa 82 millioen cn
Februari circa 68 millioen gulden op haar «de
bet wisten tc boeken. Hieronder willen vrij
eenige onzer meest belangrijke artikelen van
in- en uitvoer de revue laten passecren, ten
einde na te gaan, welke verschuivingen in
onze handelsbeweging in het eerste kwavraal
van dit jaar, \-crgeïeken met de dienovereen
komstige periode van 1922, hebben plaat-: ge
vonden. Het meest opvallend is wel de groote
invoer dit jaar A an ruwe rietsuiker, v-jorna-
mcjjlk uit Cuba komende, welke hier te lande
wordt geraffineerd. Deze invoer bedroeg Jn
de eerste drie maanden van dit jaar 22.009
ton, tegen 3675 ton in het eerste kwartaal
van 1922.
Hiermee in verband is hc-t wel eigenaardig
te zien, dai wij, het Arerband even verbroken-
de cn naar den uitvoer overstappende, ccn
export Aan geraffineerde suiker in het eerste
kwartaal des jaars zien van 56.946 tou tcgc;
47.855 ton in 1922. Dit product is door zijn
afwerking cn verpakking in het buueidnne
nogal geliefd. Het grootste gedeelte, n.l.
31.575 ton, ging naar Frankrijk,
Dc invoer A*an steenkolen, welke in de eer
ste twee maanden zulk een greoten cm van j.
had genomen, ging in Maart hard achteruit,
zoodat ten slotte de totalen van het eerste
kwartaal 1923, ml. 1.546.141 ton, achter
blijven bij de totalen Aan 1922 zijnde l.CSS.SOü
ton. Het grootste gedeelte kwam, zooals men
wel kan denken, uit Engeland, n.l. 1.136.723
ton.
De uitvoer van slcc-nkolen nam daarente
gen gestadig toe. Hij bedroeg in liet eerste
kwartaal 533.216 ton cn gaf met die van
1922, zijnde 261.905 ton niet minder dan een
.verdubbeling te aanschouwen. Het voornaam
ste land van bestemming is hier Frankrijk,
dat ruim 233.000 ton steenkolen van ons be
etrok, waarschijnlijk een compensatie van ue
minder slotte aanvoeren uit het Ruhr gebied.
De aanvoer yan tarwe was dit jaar or^
ter dan zulks verleden jaar liet geval'
Wij vinden vcor het eerste kwartaal 127.37*
ton, waarvan circa 70.000 ,ton uit tie Ven'
cenigde Staten cn ruim 32.000 ton uit Argen,
linië kwamen. De aauveeren verleden jaa>
oyer hetzelfde tijdsverloop bedroegen 97.195
ton.
De aanvoeren van veevoeder, zooals ra«&;
lijnkoeken, hlijA*en op dezelfde hoogte. Daar
entegen geen a-ërhoogde aanvoeren van be.'
paalde grondstoffen voor onze nyverheid een
aanwijzing voor de opleving in de desbetref
fende industrie. Zoo zien wij, dat in dit jaar
17.453 ton cacao-boonen werd aangevoerd,
tegen 12.136 ton in 1922, wel een bewys, dat
dit smakelijk afgewerkt product zich-weer In
grootere belangstelling, zoowel in Linnen-
maar ook vooral in het buitenland, waarop
onze cacaon ijverheid is aangewezen, kan
verheugen.
Ook de vermeerderde aanvoer van ruwe
katoen kan dengenen, die belang stellen in
onze textielnijverheid niet onverschillig
laten. Dc aanvoer hieryan bedroeg 7319 ton
tegen 5829 ton in 1922. Het spreekt wel van-«
zelf, dat ket grootste gedeelte, n.l. 6915 ton
vau deze ®iu\ve katoen uit de Vereonigüe
Staten naar ons land is gekomen.
Tenslotte Arillen Avij nog eenige belang
rijke uitvoerproducten bespreken. In de eer
ste plaats wel onze boter cn margarine. Het
is merkwaardig te zien, dat de uitvoer van
boter sterk terugliep, terwijl die van marga
rine daarentegen een belangrijke vsrgroc-
ting weet aan te wijzen. Het is naiuarlijk
moeilijk hieromtrent eenige conclusies be
treffende mindere welvaart in het buitenland
te trekken, waardoor liet surrogaat den
voorkeur boven het natuurproduct gaaö ge
nieten. Ook kan de verminderde uitvoer a'au
boter Ai-el een gevolg zijn van natuurkundige
eigenschappen, Avaardoor ook minder boter
wordt vervaardigd, doch dit laatste onttrekt
zich aan onze bcoordeeling. Voor het ©ogen
blik Aviüen wb slechts constateeren, «lat in
het eerste kwartaal 3039 ton boter werd uit
gevoerd, tegen 4694 ton in 1922. Het groot
ste gedeelte hiervan ging naar België en
Frankrijk.
Is dus Engeland niet meer de groote af
nemer van onze natuurboter, Denemarken
loopt onsen zuivolproducenten hier Iceiijk
voor de voeten, voor de margarine is Enge
land wel onze grootste consument. Van d©
17.G28 ton, die Avij in de eerste drie maan
den uit\Toerden, gingen ruim 14.000 ton naar
Engeland. De uitvoer in 1922 was 11-8 :2 ton
groot. Hij is uus ongeveer met de helft
vooruit gegaan.
De uitvoer van kaas bleef vrijwel op de
zelfde hoogte. In 1923 werd 10.904 ton uit
gevoerd tegen 11.460 ton in de eerste drie
maanden van 1922. Engeland, Frankrijk en
België beboeren tot de voornaamste afne
mers van dit product.
Dc uitvoer yan stroocartcn wijst e?n be
langrijke vooruitgang aan, v/aannede 'Ie op-
1 eying dezer industrie, welke yoornl. :n het
Noorden des lar.ds wordt uitgeoefend, wel
bezegeld wordt. In het eerste kwartaal wer
den 48.64-7 ten uitgevoerd tegen 30.9-iu ton in
1922. Engeland is hiervan de grootste afne
mer en Avel in dier mate, dat dit jaar bijna
40.000 ton, dus vijf zesde deel van den g i
heelon uitvoer; naar dit land werd geleverd.
Een. Ver. „Het Nsdcriaadach Tooneel".
Wij ontvangen uit Amsterdam de volgen
de verklaring-
„Sinds Dr. Royaards zijn houding tegen
over gemeente cn geëngageerden voor het
aanstaande .speelseizoen in den Stadsscliouw,
1)Urg heeft bepaald, zijn er van verschillen
de ziiden stemmen opgegaan, om de houding
van Dr. Royaards te be- cn vcroordeelen.
Het is o.m. naar aanleiding vail de actie
der Nederlandse lie Tooneclkunstenaarsver-
eeniging in deze aangelegenheid, dat nu de
leden \ran het gezelschap (die toch wel het
nauwst in deze zaak betrokken zijn) het noo
dig oordeelen 0111 uitdrukkelijk 1c verklaren:
lo. dat zij hun vertrouwen in Dr. Royaards
gestie uitspreken en overtuigd zijn, dat
Dr. Royaards in hun aller belang naar zijn
uiterste vermogen noodgedwongen handelt,
wil hij niei genoodzaakt zijn, ccn gedeelte der
geëngageerden 1c ontslaan;
2e. dat zij gecnerlei inmenging wenschen
van de zijde der Nedcrlandsche Tooneelkun-
stcivaarsvereeniging, waarvan zij geen lid
zijn, cn Avier besluiten, zij dus niet in hun
Ltlar.g achten;
3o. dat zij vertrouwen, dat het college van
B. on W. en de Kunstcommissie tot hel in^
zicht zullen komen, dat het Dr. Royaards
mogelijk gemaakt moet worden, onder die
voorwaarden te kunnen werken, dat hij in
slaat is, door hem aangegane financieels
cn artistieke A'erpliehtingen te kunnen na
komer.,"
Het stuk is geteekend door: M. v. Beam,
Rhnk Brouwer. Henri Ercns, Willem Faas-
sen, Louis v. Gasteren, Johan Gobau, Alex
Hock, Paul Hut, Johan v. Ier stel, G. Janssê
Fok, II. Kammeijer, A. C. Kreeft, Max N'olte,
F.ien y Noppen Jacq Post, J. C. Raap, Jacq«
Reule, Hub la Roche, C. Specht, Louis Saai*
boin. Otto Tourniaiie, G. Vercnet, Jan
YWisma, Ev. v Beem, Min.a Budennann,
Julia Cuypers, Ado van Duyl, L. de Geus,
M Gossciialk. M. Hcijermans, Magda Jans-
sens, 1). v. Krieken, L. Aran Raay, Anna'Sa-
blairollcs, Antoinette' Sohns, H. Treep-Vink
rn Sof-hie de Yiies.
Anten Vcrheyen naar Indië.
Voor de Indische tournee van Anioö
Verhei;en is een .aanzienlijk garantiefonds
gevormd door oen comité van A'oornnme
Indischo ingezetenen, waarvoor o. a. de
directie vau het Nieuws van den Dag
vcov Ned. Indië" tot een belangrijk be
drag heeft geteekend.
.-i
A. van V.. te K. Tot Vlake per trein;
ko3ten 3de kb f 4.50. Van Vlakc per boot
na.ar Tcrneuzcn.
