De FranscheBegrooting,
Wie maakt de Mode?
KUNST EN LETTEREN^
meer bulten hem kan. Waarop Petrus zegt„Ik,
dio eens mijn' Vriend verloochende, mag zulke
trouwo wapenbroeders niet scheiden komt dus
beiden In ons Paradijs 1" Verre van een LciJig-
©clioimis, bedoelt Botrel hiermee dal liet geloof
yan den dén, den ander kan redden.
„Los C o q s d'or" is de titel van een ander
^ers, dal zeker niet onder de minste is. Met
idezc gouden hanen bedoelt hij do weerhanen op
jde Franscho kathedralen, welke hearlelings
jworden opgeroepen om te verkondigen vrat zij
(Fan hun verheven standplaats kunnen waar
nomen. Ik kan do verzoeking niet weerstaan om
Idit gesprok met do gouden hanen hier over te
schrijven, al vrees ik, dat do tekst alleen niet
Idozelfde ontroering teweegbrengt, dien Bot vel's
stem or aan bijzet. Bij dc vraag, in do eerste
rogels vervat, zingt hij opgewekt, als iemand
dio oen aanmoedigend antwoord hoopt le ont
vangen hij richt den blik naar boven en houdt
ido hand boven de oogen het juiste gebaar bij
w n roep naar den top van een toren. Dan laat
tui, althans in do e-arste vijf coupletten, op
©omberen toon de droevig o. antwoorden dor
hanen klinken. Dit geeft een indrukwekkende
tegenstelling. Men oordeel o zelf 1
LES COQS D'OR.
Coq d'or du clochor do Galais,
Quo vois-lu, la-bas, dans les Flandxes
tJo vois tout un pays en cendres.
Sa reine et son roi sans paiais t
Coq d'or du clochcr Araiénois.
Que vois-tu qui te désespêrc 9
- "Je vois la Vitage dc Brukièrn
Sur sou Jéei us crisper lea doigts I.
1 Coq d'or du dochcr de Soiseons,
[Quo vois-tu dans nos haulcs plaines 9
Je voos des hordes inhumaioes
Dampor a travers nos moiseous. u
Coq d'ox du cdochcr do Sonlis, ijl i
(Vois-tu Reims et sa hasilique 9
r— Je vois flamber la ville antique
De Jeanne d'Arc et de Clovis 1
Coq d'or -du dochcr do Vitry,
"Quo vois-tu, li-bas, dans 1'Argonjlg
f— Je vois la forêt qui frissonno
Corurno pour un second Valmy
•En don verandert de loon van het antwoord;
het wordt oen klaroen-gosohul, dat do naderen
de overwinning aankondigt
Coq d'or du clocher do Strasbourg,
No vois-tu rien vonir do Franco
t— Jo vois venir la Dólivrance,
Qui e'avanco au son du tambour
Coqe d'or, pxencz vite l'éssar
Qu'attendcz^vous, li, daru l'espace 9
L'houro pTOche, oü l'Aiiglo rapaco
Epuisé, s'offrira, demi-mort,
lAux ergots des „Goqs d'or
IA1 waren de woerhanen van Zuid-Frankrijk
ver van het bedreigde front, ook zij hadden den
blik vier jaren lang naar het Noorden gericht
zij waren het die Joffro en Foch hadden zien
geboren worden en volgden van verre met span
ning die grootc zonen van dc Midi. Zoo was
het niet te verwonderen, dat ook hier dezo
woorden groote ontvoering en geestdrift ver
wekten.
Nog gai Botrel zijn „Défilé do la V i c-
toiro" en wel als recitatief met een zachte
bqgoJoidiing van den marsoh „Samibrc cl Meuse".
Dit lied schelst den triomf-tocht op 14 Juli
1910 door do Arc do l'Etodle. Bij het laatste
couplet, als hij do strijders von do ontelbare
slagvelden oaider den zegeboog ziet voorbijruk-
flscn, vorandort plotseling de begeloiding in de
eersto strophen van de Marscillaiso als sym
bool yau do slotregels
(Hs) vont passer sous le bras lovó
J Do Ia „Marseillaise" de Budo
I Leur jour do gloiro est arrivé 1
Tot slot zong hij: N'oublions Jamais,
een opwekking, wel tot vergiffenis, maar tevens
tot waakzaamheid, ten einde Frankrijk to be
hoeden voor eon herhaling van rampen, zooals
tio Duitsche inval heeft berokkend. Het laatst©
trers luidt
Et quo, chez nous, longtcmps
Chaquo femme cn-deuilléo j
Bedise a «es onfauts j^
iLe eoir, a la veillée I
„Pardonnez, chers mignons,
Puisrju'un© Loi sublime
Veut que nous pardonnions
La TmlUasc et 1© Grime
Maas
N'oubiicz jamais 1
Noor
Nou... n'oubiicz jamais qu'au „front"
(tous a la file
Darment quinzo cent millo
Do nos mcillcura Frangais
Eaifants do ccö Martyrs, pricz avec vos mcres
Pour les onfants dc ccux qui vous ont
(pias vos pères
Paadonucz 1 Pordoruicz in ais
(n'oubiicz jamais 1"
Deao brief is meer een Fransahc brief dan
oen Pyrcnocscho, geworden. Echter wat ik er
in beschreef, is hier te Pau voorgevallen en het
bewijst den innigen samenhang die, ondanks
cMo regionalisme, tiwschcu do schijnbaar zoo
uitecnloopende deelen van Frankrijk bestaat.
n. v. P.
Pau, 8 Maart 1923.
Een van de boeiden op <feu „Are dc 1'Etoilo"
(Van onzen Paxijscben Correspondent).
(Nadruk verboden).
Parijs, 18 Maart.
Met de begTooting is het sukkelen. Zij
baart den minister van financiën vele en
yel-erled zorgen t Toen al het mogelijke op
de uitgaven bezuinigd was, overtroffen
dezo toch nog de geraamde inkomsten met
een kleinigheid van 3 milliard 700 francs.
Ten einde raad, legdo e)e heer De Lastey-
rie haar aldus aan de Kamer voor eoi dezo
begon een debat een parodie van een
debat-, zooals het Palais Bourbon het ver
staat over dte verschillende manieren
om do lijst sluitend to maken.
Alle denkbare oplcosingetn van het vraag
stuk passeerden de revue. Do uitgaven nog
meer te drukken, bleek al spoedig on
doenlijk. Dus moest men het zoeken in
vermeerdering <3er inkomsten. Hot denk
beeld werd geopperd van een loterij op
enorme schaal. Het zoo goklustige Fran
sche volk zou ongetwijfeld loten koepen,
en altlus een vrijwillige aderlating onder
gaan. Do meerderheid der Kamer wilde
cr echter niet van hooren. Men achtte het
onzedelijk, zieh geld to verschaffen door
de speelzucht in de hand te wei-ken.
Toen exposeerde een ander afgevaardig
de een zeer vernuftig gevonden idee om
couponnetjes-knippers billijk te belasten
Dezo gelukkigen ontsnappen namelijk
ïoaar al te vaak aan de belasting op het
inkomen. Degenen di© een vaste positio
hebben, in staats- of particulieren dienst:
het hear van ambtenaren, officieren, ar
beiders,- kantoor- e&i winkelbedienden,
allen die hard en geregeld werken voor
een vaak karig toegemeten loon, betalen
tot op een centime wat zij volgens hun in
komen verschuldigd zijn. Dat inkomen kan
voor den fiscus niet getruqueerd worden.
Ook handelslui, fabrikanten, dokters, ad
vocaten en allen die er een boekhouding
op nahouden, kunnen door de bclastiog-
oontroleuïs zuiver worden aangeslagen.
Alleen de renteniers ontsnappen aan een
strenge cootTole, dank zij het bank-gè-
heiin. Zij vullen op liet aanslagbiljet liet
bedrag van hun belastbaar inkomen in en
de ontvanger do genoodaaakt hen op hun
woerd van eer te gelooven. Men zou al een
heel naïef menschon-kenner moeten zijn,
om niet t© begrijpen, dat deze categorie
van belastingbetaler8 den staat tekort
doet voor dikwijls zeer aanzienlijk© bedra
gen. Om hierin te voorzien stelden ecnigo
kamerleden een middeltje voor, dat inder
daad zoo eenvoudig was als het -ei van Co
lumbus: het carnet A coupons".
Iedereen dl© effectqn-coupans verzilver
de zou verplicht zijn daarbij een geleid-
briefje te gebruiken uit een door den rijks
ontvanger verstrekt carnet. De eene helft
van dat geleidbriefje zou losgescheurd,
aam do coupons gespeld worden j de an
dere helft zou in het carnet blijven zitten
ei» door de bank worden afgestempeld De
belastingplichtig o -zou bij zijn aangifte
over het afgeloopen jaar het carnet moe
ten overleggen, en aangezien de ontvan
ger een lijst zou bezitten van alle perso
nen aan wie hij zulk een carnet had uit
gereikt, zou het gemakkelijk zijn, ben dio
in gebreke bleven op de vingers té tikken
en alle aanslagen te controleeren
De Kamer verwierp echter ook dit idee.
Men was bevreesd, aan de Fransche ban
ken een deel hunner clientele te ontnemen
ten bate van het buit'onland, en bovendien
dacht men„il ne faut faire null© peine,
même légere" aan rentenierende belas
ting-ontduikers als dezen eens boos
werden en hun obligaties en aandeden op
de markt wierpen om hun geld op oen
andere wijze t© beleggen, zouden er heel
wat vruchtbare Fransche ondernemingen
op do keien komen te staan. Men heeft een
begrijpelijk respect toot den ooupoaisknip
per. Wamt zooals Amsterdam op palen
staat, zoo wordt heel 't economisch leven
onzer moderne maatschappij gc>3but floor
de schare bevoorrechten die h«un *paar-
penningen in bruikleen gaven aan die
groote spoor-,en tramwpg-maat<s©happijen
Kinken, handelshuizen, fabrieken eu Tee-
derijen, dóe tegelijk de bastions zijn onzer
nationale welvaart en do steunpunten
onzer internationale relaties.
Ook de meer banale oplossingen als een
leening of een uitgifte van échatkistbjljet
ten of ©en belast in g-verbo oging werden
door de Ka/nier tenzij do geschoven, en ten
slotte zoekensmoede besloot men d©
begrooting zooals zij daar lag, met het gat
van ruim 3% milliard, to voteer en en naar
den Senaat te zenden.
De Senaat vond dit echter een aardig
heid die niet t© pas kwam. Vanouds staat
het venerabele Luxembourg, ©enigszins vij
andig -tegenover het een meer luchtige
levensopvatting huldigende Palais Bour
bon, en niet zonder Schadenfreude weTd
dan ook deze gelegenheid om de Kamer op
haar plicht to wijzen aangegrepen. Alsof
het een teiuios-bal was, zoo zomd de Se
naat heb lijvige staatsstuk terug naar don
quai cfOreay, met beleefd doeh dringend
verzoek do rekening eerst sluitend te
maken.
De hoeren deputés nameen dus opnieuw
het budget onder handen, en kwamen
tot hetzelfde besluit als den eersten keer:
op (L uitgaven viel niet te besnoeien,
nieuwe bronnen van inkomsten zagen zij
geen kans te scheppen. Toch vonden zij
tot zekere hoogte er wat op. Een gelukkig
toeval wilde, dat juist terwijl zij bezig
waren over het vraagstuk zich het hoofd
te breken, do lijst' der rijksmiddelen over
het afgeloopen jaar versoheen, en dat do
inkomsten als gewoonlijk do raming ble
ken te overtreffen (evenals trouwens de
uitgaven zulks meestal plegen te doen).
Dc manier om voor heb loop end© jaar do
inkomsten te verhoogen zonder ook maar
naar de zakken der goede burgerij te wij-
zeu, was nu gevondenmen had de ge
raamde cijfers slechte wat aan te dikken
Een amendcmentrBrousoo dat deze -".trek
king had werd gretig aangenomen, esn de
begrooting word herzien, mét het resul
taat dat het tekort inkromp tot 1430 mil-
lioen. Zoo werd zij weer naar den Senaat
teruggekaatst.
Ge begrijpt, dat dit hoog© Stoats-col
lege zich maar niet zoo gemakkelijk om
den tuin laat leiden. De rapporteurde
heer Henry Bérenger, zei aan zijn colle
ga's onverholen wat hij dacht van dit pro
cédé om zich uit de moeilijkheid te red
den. Veel goeds dacht hij niet er van. Hij
rekende uit dat de begrooting in werke
lijkheid een tekort vertoonde niet van
1430 milKoen en zelfs niet van 3700 mil-
lioen gelijk oorspronkelijk althans op
papier het geval was geweest maar -"-an
B milliard 200 millioen. En men was het
volkomen met hem eens.
Alvorens het budget voor de tweede
maal terug te zenden heeft de Senaats
commissie nu den minister van financiën
iiiittgenoodigd om voor haar te verschijnen.
Zij ós hevig verstoord, en zij wil hem eens
©ven er op wijzen, dat zij dén indruk heeft
dat er een loopje met haar genomen
wordt.
Dc heer De Lasteyrie heeft geantwoord,
dat hij morgen, Maandag, komen zal. Doch
daar hij er erg mee in zit, daar hij te voren
reads weet wat do Senaatsleden hem zeg
gen zullen, en daar hij, allee bij elkaar,
hun eigenlijk compleet gelijk moet gevcD,
heeft hij den voorzitter van den Minister
raad verzocht hem wd te willen vergezel
len. De heer Poincaré heeft hierin toege
stemd, en zal in dit penibele onderhoud
zijn chef van de geldla terzijde staan.
Concludeer hieruit nu echter niet, dat
de heer Poincaré over die door cüa Kamer
gevoteerde begroeiing een andere meening
heeft dan de heer De lasteyrie of de Se
nna ts-commissié zelve. Het is een publiek
geheim, dat hij weinig ingenomen er mee
is, en in do wandelgangen van bet l'alais
Bourbon heeft men hem aelfs iuide booren
opmerken, dat de wijze waarop men zich
cr van afgemaakt bad do Kamer geen eer
aandeed. Dooh een voorzitter van den Mi
nisterraad beschikt over argumenten, waar.
toe een simpele minister zijn toevlucht riet
nemen kan.
De heer Poincaré zal das aan óe eeaa-
tariale commissie uiteenzetten, niet dat
het budget in evenwicht ia, zelfs niet oat
het aannemelijk is, maar dat hij drin
gend noodig heeft dat het wordt aangeno
men niettemin. Hij zal er op aandringen,
hem persocmbjk dit genoegen te doen over
alle bezwaren heen te stappen en het bsm
niet verder lastig te maken. Hij heeft
immers al genoeg aan zijn hoofd, en net is
niet het moment om Ook nog dc binncn-
landsche politiek in de war te sturen ter
wille van een slordige anderhalf milliard,
die zich vanzelf wel zullen laten vinden
Waarschijnlijk zal dc Senaat het hoofd
buigen voor een dergelijk beroep op «ijn
edelmoedigheid en zich dapper aan de bc-
studeering zettpn van het dcrkument gelijk
liet daar thans ligt. En daar dit lichaam
de bovoegctieid mist om nieuwe bronr.cn
van inkomsten in het leven te roepen, zal
het zich er toe moeten beperken het blauwe
potlood te zetten hier en daar in de uit
gaven en door het afschaffen van een reeks
elaotsambtenarendie volgens de Kamer
fooweJ als do RcgeeriDg onmisbaar zijn,
liet lek in de la te dbkkcn. Maar de Kamer
leden zullen voor het kiezersvolk kunnen
verschijnen zonder oen nieuwe inspanning
te hebben gevraagd. En de Regeering zal
zich opnieuw met al haar krachten aan het
Ruhr-vraagstuk kunnen wijebn, dat immers
voor het o ogenblik liet zwaarste weegt en
de geheele aandacht eischt.
LEO FAUST.
Zij zijn mat sonoequeait, de hee-ren
dóputés. Zij laten de beurs bestaan, eten
grooten internationalen gok-tempel, waar,
dank zij den wisselkoers, wij dag aan dag
allemaal mee-jjokken, of we willen ©f niet
en ook laten zij don totalteator ongemoeid
op de wedren terreinen, waar dagelijks
voor vele millioenon wordt omgcaet
ter verbütcrin-g van het paardenras, ter
wijl we geen paarden meer gebruiken
Trouwens, is-niet alles in het leven kans
spel, vanaf do geboorte tot en met den
dbod1
L. F.
De economische en financieele
toestand van Engeland.
(Van onzen bijzondteTen Oor respondent).
«fr
Londen, Maart 1923.
Het wil mij voorkomen, dat ik mijn Hol-
landfiche vrienden een genoegen kan doen
door hen eens op do hoogte te brengen
van do belangrijke Engefeche, financieele
en economisabe aangelegenheden van den
dag. I'k zal daarom trachten hen te intro
duceren op een denkbeeldig© vergadering
van verantwoordelijke en goed ingelichte
Londensche beursmenschenen den alge-
nveenen loop van hot gesprek, dat zij waar
schijnlijk zouden voeren, voor hen weer te
geven. Men kan veilig zoggen, dat de dis
cussie op zulk een vergadering zioh in dea.
eerste plaats zou richten op de toestanden
in het Buhr-gebied, de Fnanscb© polit-ijek,
en de onmiddellijke zoowel als de meer
verwijderde gevolgen daarvan op den En-
gelsdhen handelvervolgens zou liet ge
sprek waarschijnlijk een wending nemen
naar de koerastijgiDg van het pond ster
ling ten opzichte van den Amcrïkaanschen
dollarde vooruitzichten betreffend© de
begrooting voor het fiscale jaar 1923'24
die <?e volgende maand aanhangig zal wor
den gemaakt, zouden ook eesnige aandacht
vragen, en het is niet aan te nemen, dat
de discussie zou worden gesloten zonder
het welsldgen van het internationale core-
dieb ten behoeve van Oostenrijk en de be
te eken is van het economische werk van den
Volkenbond aan te roeren.
Verondersteld, dat de vergadering uit
twaalf personen bestaat, dan zal men waar
schijnlijk ontdekken, dat minstens elf er
van overtuigd zijn, dat hoewel Groot Brit-
tannië niet geheel is vrij te pleiten van
een aandeel in het veroorzaken van het nu
oJ vierjarige uitstel aangaande de oplos
sing van het vraagstuk van het Herstel,
de uitbreiding van de Fransche militaire
bezetting tot het Ruhrgebied economisch
noodlottig moet zijn en uit een politiek
oogpunt ern«tig gevaar voor do toekomst
van Europa en den wereldvrede oplevert.
In don kring, waarin ik hen binnenleidde,
zullen zij weinig medelijden met Duitsch-
land vindon en veel medegevoel met
Frankrijk, maar ook een schier al gemeen©
overtuiging, dat Frankrijk den verkeerden
weg heeft gekozen, een weg, waarop het
cben Engelsohen onmogelijk is ook maar
een stap met Frankrijk mee .te gaan. Wat
de gevolgen betreft, zoowel van nabij als
meer in de toekomst, -die voor den Engel-,
eéhem handel uit heb Fransch-Duiteche
conflict voortvloeien bestaat er slechts wei
nig verschil van meening. Op het oogen-
Wik is het meest opvallende resultaat een
stijging van de vraag naar en den prijs
van Engelsche steenkolen ten gevolge van
de belangrijk verminderde productie der
Iiuhr-mijnen en het plotseling ophouden
van do distributie der Ruhr-kolen. Dc ge
heel© ijzer- eu staalnijverheid heeft hier
van d©n stimulans gevoeld. Orders, die
anders in Duitschland zouden zijn ge
plaatst, komen thans naar Engeland, en
ook Duitsch© fabrikanten brengen daar
bestellingen onder dak, die zij niet zelf
kunnen uitvoeren.
Do vertegenwoordiger van de scheep
vaart op onze denkbeeldig© vergadering,
zal een ander beeld van den toestand op-
bangeD. Do vrachten, zco deelt hij mede,
gaan over het algemeen naar beneden en
de reizen wordbn nog minder loonend, ter
wijl steeds meer Britsohe schepen in vreem
de havens worden opgelegd uit hoofde van
gebrek aan thuisvracht naar 't ontredder
de 'Europa.
Daarbuiten is in het bedrijfsleven wei
nig verandering te bespeuren. Hier en
daar heeft de vraag reeds ©enigszins gele
den door den somberen Europeeechen toe
stand. Aan den anderen kant zijn de we
reldvoorraden van verschillende Engelscho
exportartikelen klein en is er eeaiige nei
ging om Ycorloopig een voortzetting van
de langzame algemeen© verbetering der
laatste maanden in den toestand van den
Engelschen handel te voo-nspellen. Dro
vraag, hoe lang dezo verbetering zal aan
houden, wordt zeer ui teenloop end beant
woord doch niemand zal do opvatting be
strijden, dat op <len duur de Europeesaho
verwarring cfe opleving van den wereld
handel moet tegenhouden.
Daar in het algemeen wordt aangenomen,
dat slechts in perioden van bloeienden we
reldhandel dc reusachtige arbeidersbevolking
van Groot-Brittannië, die bovendien sedert
1914 sterk is toegenomen, geheel kan wor
den te werk gesteld, zal de discussie neiging
vertoonen, zich voorts te begeven in bespie
gelingen omtrent emigratie en ontwikkeling
van den landbouw.
De grootc intensiteit, waarmede de ma
laise in Engeland wordt gevoeld, kan in
hoofdzaak worden verklaard door de twee
volgende oorzaken:
le. De afhankelijkheid van Engeland van
den overzeeschen handel.
2. Het vermijden van het voeren van ccn
inflatie-politiek en het aanvaarden van een
belastingdruk, zooals bij geen der andere
leidende mogendheden wordt geëvenaard. In
verhand hiermede de vooruitzichten voor de
volgende staatsbegrooting beschouwende,
vragen verantwoordelijke financieele krin
gen toch geen belastingvermindering ten
koste van een gezonde financieele politiek.
Belastingvermindering behoort slechts zóó
ver te gaan, als kan worden gemotiveerd
door bezuiniging in de uitgaven. Er hcerscht
een algemeene opvatting, dat inflatie, hoewel
aangenaam voor hel oogenblik, inderdaad
op den duur ernstig econom. letsel na zich
sleept, 't Loopende financieele jaar, dat 31
Maart wordt afgesloten, zal waarschijnlijk
met een flink batig slot eindigen. (Zal dit
het eenige batig slot zijn onder de financieele
diensten van de groote mogendheden?) Er is
een belastingvermindering voor het volgend
jaar in uitzicht gesteld, maar hoewel bezui
nigingen in praktijk worden gebracht, is
toch de hoop op vermindering van den be
lastingdruk slechts kléin.
De betrekkelijk strenge Engelsche finan
cieele politiek heeft, naast andere invloeden,
zooals de yerbctcrdc handelsbalans cn het
consolideeren van de schuld Aan de Yeree-
nigde Staten, bijgedragen tot dé koersstij
ging van liet pond sterling. In onze vergade
ring zal men'het eenparig vertrouwen vin
den, dat de Engelschq en Amerikaanschc be-
taalmideld binnen korten tijd de pariteit v.an
vóór den oorlog zullen bereiken, dank zij in
hoofdzaak een snellere stijging van de goe-
derenprijzen in Amerika dan in Engeland.
Als deze hoop in vervulling gaat, zal dit zeer
belangrijk zijn voor Groot-Brittannië, dat
jaarlijks 30 tot 40 millioen pond sterling op
den dienst der leening aan Amerika moet be
talen en dat uit Amerika veel meer impor
teert dan daarheen exporteert.
Wij gaan nu over tot liét laatste onder
werp van de agenda, het succes van het in
ternationale crediet ten behoeve van Oosten
rijk. De levendige belangstelling, die in Lon
den in de jongste uitgillen van Oostenrijk-
sche schatkistbiljetten is gesteld, wordt door
de autoriteiten opgevat als een voorteeken
van het succes van de Oostenrijksche lee
ning op langen termijn, die dezen zomeT zal
worden-uitgegeven. De "Volkenbond mag dus
woeden beschouwd Oostenrijk te hebben ge-
rpd uit den econonrischen chaos en het te
hebben, gebracht op den moeilijken weg der
weder-opleving. Dit feit doet den zakenman
overwegen, of niet de Volkenbond ook voor
de oplossing van grootere Europeesche vraag
stukken den weg zou kunnen wijzen.
Natuurlijk is het aanroeren van algemeen
heden, zooals ik hier heb neergeschreven, ge
vaarlijk, en worden er financiers- en econo
misten gevonden, die zich niet- met de hier
geformuleerde inzichten kunnen vereenigen.
Desalniettemin heb ik dit niet geschreven
zonder kennis van zaken en zonder studie le
hebben gemaakt van de stroomingen in de
financieele en commercieele wereld, en ik
hoop,-dat deze uiteenzetting mijn lezers in
Holland zal helpen, zich voor te stellen, wat
zakenmenschen in Londen denken en zeg
gen.
Heeft u er wel eens over nagedacht, wanneer
u in uw modc-tijdsefariftcn bladerde, of wan
neer u er dc patronen uit naknipte, hoe deze
worden gemaakt Om u dc waarheid te zeggen,
héb ik mij daaT nooit in verdiept, vóór ik,
tijdens mijn verblijf in Londen, ccn merkwaar
dig kijkje achter dc schermen kreeg, dank zij
©enige handels-introducties. Toen n.l. dé En
gelscho handels-attaché hoorde, dat ik, als jour
nalist, ©énige dagen naar Londen zou gaan, om
later in do Hollandsohe Pers van mijn indruk
ken te verhalen, meldde hij mijn komst aan het
Departement Overseas Trr.de en de licoren daar
waren zoo vriendelijk, mij bij eenige groote mo
dezaken to introduceoren. Do namen Réville,
ïtedferu, Bradleys, Lueile zij 2ïjn muziek in
de ooren der vrouw, die. op zegk is van mobe
nieuwt jos En zij bevredigden mijn nieuwsgie
righeid ruimschoots Maar meer nog dan de
kostelijke en kostbare hoeden en toiletten zelf,
interesseerde mij hel zien „worden" der ma-
dellen.
Weet u wel, dat de allermooiste japonncni
alle op de hand zijn gemaakt Ieder naadje,
ieder zoompje, elke strook en do fijnste plissé,
liet is alles handwerk 1 Zelfs de klsinq
bloempjes, die nu zoo vaak als touffe het cor
sage afmaken, zijn met de hand gefabriceerd
Ik heb meisjes bezig gezien, die stuk voor stuk
de fijne, zijden bloemblaadjes en stengels plooi
den en hechtten. En dan de kralen-decoralies en
het prachtig borduurwerk op crêpe-de-chine t
Als ik in Let vervolg weer eens een mode-show.
bijwoon, in de groote steden komen die zoo dik^.
wijls voor, zal ik extra-aandacht aan die af«*
werking schenken, nu ik weet hoeveel, ik zant
haast zoggen oudcrwetscho moeite er aan
wordt besteod. Eu dan had ik ook nog een ïn-
Iroduotio voor The Fleetway House, het enorm©
gebouw, waar de bekendo mede-tijdschriften t
Hamisworth's Fashions for All en de aardige
Best Way books worden uitgegeven. Hier leidde
mij ccn snoes van een meisje rond, een echt©
husiness-girl, dat precies van haar zaken op do
hoogte was, en er bovendien bekoorlijk en goed
gekleed uitzag.
In Holland is het werken om der wille van
den arbeid nog Jang niet genoeg doorgedron
gen. Al te dikwijls leeft daar een meisje z.gm.
voor haar pleizicr, zoolang zij geen betrekking
heoft, en aanvaardt zij de laatste eerst, wan
neer zij er om financieele of andere reden to©
gedwongen wordt.
Het Engelsche meisje werkt, ook al behoeft
zij niet in haar onderhoud le voorzien. Zij ver
schaft zich daardoor ccn onafhankelijke po-i
sitie, een ruimer inkomen, cn een prettige, gei
zonde bceigheid.
En cr is zooveel speciaal vrouwelijk kantoor-*
werk 1 Hot meisje, dat wij in Fleetway Hbuse
lot gid3 diende, Tegelde er alle zakén van het
mode-bladzii had oen privé-kanloor en daar-*
naast een cr mee verbonden kamer, waar meis
jes haar orders uitvoerden, haar kas hielden;
en haar brieven tikten. Bovendien maakte zij
zelf tusschen de druppeltjes door, verechillemd©
schetsen voor een wandelpak, ©en uilgaans-*
toilet, een kinderjurk; cn gaf er terloops d«
kleuren on stoffen bij aan. In en andere afdec-
ling werkte inen die schetsen uitdc direc
trice zelf had daar natuurlijk geen tijd voorf
haar deur ging voortdurend open en dicht
iedereen kwam hij haar om inlichtingen, raad
of ordersen ook de telephoon nam veel Yon
haar tijd in beslag.
Als zij de teckoningcn heeft goedgekeurd, wor
den zij naar eon artiest gezonden, die ze klaar
maakt voor dc cliché's cn zóó komen zij in d©
mode-bladen. Sommige bestemt mijn gids om
gekleurd op den omslag t° verschijnenvan an
dere bestelt zij patronen op maat. Hel gcheele-i
in-eïkaar-zeUen ran het tijdschrift komt alleen^
op haar jonge schouders neer. Kranige, char-*
mante vrouw Zij bracht mij ook in dc afdee-
ling, waar die patronen eerst op poppon, op;
maat worden gespeld, en daarna precies ge-*
knipt cn geweekend. Gij allen, die zelf uw klee-*
ren naait, weet, hoe nam*/ die patronen luiste
ren, hoe één klein foutje in het papier uw ge
heel o toilet kan bederven I Dus u znilt wel he-«
grijpen, dat dc jonge meisjes, kinderen eigen
lijk nog, die hieraan werken, onder strengé
■controle slaan.
Het was ook aai'dig om dc verpakking to zïcU
der patronen in do praelische zakjesmaar
het duizelde mij, toen ik in de „•despatch"'*
afdéeUng kwam, waar de postbestellingen g©-
60-Ttcerd en uitgevoerd worden. Wat een organi-*
satic 1 Dat hier zelden of nooit vergissingen g©-
bcui'on I De orders komen uit Engeland, van'
het vasteland, uit Ainorika, Australië, ja, overal
vandaan, en alle dames hébben eigen maten
^Ten slotte «naakto ik kennis met de „lady^
editors" van dc Beet Way-lioeken, u weet wel,
die met do aardige gekleurde kaften, waarim
koken, borduren, stencilen en allerlei anderal
vrouwelijke vakken worden geleerd. Het waren,
ook zulke, leuke, kwieke meisjes, di© goed kun
nen teekenen en schrijven, handig zijn met pol^
Tepel en naak], cn bovendien eorste-klass®
zakenvrouwen Wijken te wcocn. Het was jam-«
mor, dat» er geen tijd moer overschoot, om dlai
drukkerij zelf te bezichtigen. Maar er moeet!
iets overblijven voor het vólgennde jaar. Dan zal
ik u cr weer van vertellen I
K. d. R.
De steun aan noodlijdende kunstenaars.
Het Comité tot steun aan noodlijdfendé
kunstenaars heeft door de lezing van den
schilder W. A. van Konijnenburg, de ver
loting van kunstvoorwerpen en eenige jpf»
ten-een netto bedrag van ruim .f2400 bijeen
gebracht. Hiervoor in de eerste plaats
dank aan het puKiek dat, zoowel door hefi
schenken van prijzen, als het koopen van
Icten en anderszins, meehielp tot dit suc
ces. De verkregen baten zullen worden ge->
bruikt tot aankoop van werk van Leidsch©
kunstenaars, welk werk vervolgens aan
de kunstgroep Bilthoven zal worden afge-*
staan om te dienen tot leniging van ver*
deren nood. Het comité heeft eenige desj
kundigen op kunstgebied bereid gevonden
voor de moeilijke taak uit te maken, welke
kunstenaars en welk work in aanmerking
2al komen. Het zijn de lieeren W. v. d. Heu-»
vel, vooi'z. Kunstgroep Bilthoven, M. Kamèï!
Kngh Onn.es, kunstschilder A. Coert, adj.a
directeur van het Stedelijk Museum de La
kenhal en prof. dr. W. Martin, directeur
van het Mauritslrnis, aan welk viertal dé
voorzitter van het Leidsche comité is to©=
gevoegd, maar zonefbr stem, om te dienen
als band met de bestaande commissie.
Bronislau Hubeiman.
Naar wij vernemen zal de beroemde vid*
list Bronislaw Hfiberman, die pas van een'
schitterend tournéo uit Amerika ib terug-'
gekeerd hij concerteert op rt oogenblik
in Spanje alhier één enkel populair con*
cert geven cn wel op Dinsdag 10 April in
de groote zaal van de Stadsgehoorzaal. Dei
pianist Paul Frenkel zal den kunstenaar
weer begeleiden.
Wij kunnen verder nog melden, dat naai*
aanleiding van ©en vraag in ons blad dé
eminente violist tot de groote zaal heeft)
besloten en de prijzen zoo gesteld zijn, dafj
zij thans voor niemand een beletsel behoéN
ven te zijn. «En teil slotte zullen de bezoe»
