LEIDSCH
DAGBLAD.
Zaterdag 28 October 1S22.
EERSTE BLAD.
Officêeeie Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden,
PRIJS OER ADVERTENTIES:
,0 (ju. por rejel Zalordaffa 40 Cts pci leteJ.
BJ re^*öabonnement belangrijk lagere prijs.
Kleine adrertontiën. uitsluitend bij rooniitbfr'
«oling. Woensdag 50 Cta.. Zaterdag 75 Cts.. bij
*en maximum aantal woorden van 30.
Incasso Tolgena postrecht. Voor eeentucelo op.
lending ran brieven 10 Cta. porto te betalen.
Bewijsnummer 5 Cta.
Bureau Nöordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèque- eil Girodienst No. 67055.
t PRIJS DEZER COURANT*!
Voor Leiden p. 3 mnd. 2.35. p. woak OU
Buiten Leiden, traar agenten gorestigd rijn.
per week m o. a
Franoo per poat 2.35 portokosten.
Nummer 19218.
Oii nummer bestaat uit DRIE Bladen.
gemeentelijke vischverkoop.
'Aan den gemeentelijken visch winkel Vdsck-
markt 18 (teleL 1225) is hedenavond ver
krijgbaar SCHOL a f 0.14f 0.36 en TONG
a f 0.85 per pond.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
Leiden, 28 October 1922.
H INDEK WET.
Bungomeestcr en Wot.hem.ucrs van Leiden
bieïig'en ter algemeene kennis, d'at door lien
vergunning is verleend-aan J. B. Heydeman
en P. van TJldten en rechtverkrijgenden, tot
uitbreidüng van de fabriek van koek-, ban
ket- en suikerwerken in het paroeel Haar
lemmerstraat No. 274, kadastraal "bekend
Sectio H. No. 2211.
N. C. DE GIJSELAAR, BuSgem.
.VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 28 October 1922.
Do Lcidsclio Broodfal. rik.
Nu Maana&g 6 November de aandeel
houders der Leidsche Broodfabriek zicli
zullen hebben uit te spreken over de
vraag of deze fabriek in liaar tegenv.ocr-
digen vorm zal blijven bestaan of in han
den van particulieren zal overgaan, achten
wij hefc niet ondienstig, om - in een korte
geschiedenis de voornaamste gebeurtenis-
Ben cn uitkomsten van deze inrichting ge
durende haar 56-jarig bestaan aan onze
lezers mede te deelen. Wel is waar heeft
nu ruim zes jaar geleden, ter gelegen
heid van het 50-jarig bestaan der fabriek,
een der toenmalig© i commissarissen, mr.
J. H. Goudsmit, in een feestrede daarom
trent ook een en ander meegedeeld, waar
van wij destijds verslag gaven, doch -«■'
zal door de moesten wel weer vergeten zijn.
Het was op 4 Januari 1836, dat 53 Leid
sche burgers, naar aanleiding eerier uit-
ntodiging van dia heeren W. C. Baart,
prof. J. A. Bogaard, D. Harteyelt, B. F.
•Erahtz, mr, J. van Heükclom, mr. S. Le
'Poo/c, J. J. van Wemsen en D. L. Wolf-
son, bijeenkwamen, ten einde de af of niet
wenschc-lijkheid van dé oprichting eener
broodfabriek te bespreken. Met algemeene
stommen werd toen tot de oprichting der
vennootschap ,,De Leidsche Broodfabriek"
besloten. Dè gemeente stelde een zeer gc-
I schikt gelegen terrein, groot 4303 centiaren
voor sleohts f3500 beschikbaar, en daar
werd voor f 17,COO dte fabriek gebouwd.
Ovens en gereedschappen werden aan
geschaft, zoodat de kosten in eersten aan
leg bedroegen f 40,700, cn in verband daar
mede liet maatschappelijk kapitaal bepaald
op f 50,000. Tob directeur werd benoemd
tb heer G. j. do Oasparis, die de functie
fela jaren heeft vervuld1. De laatste tien
Jaren was de heer Bos de leider.
Hat de fabriek al dadelijk een grooten
mvloodt- uifoefor.de op de broodprijzen te
Leiden, kan uit de volgende berekening
[blijken. In 1837 was aan deze fabriek de
broodprijs van gebuild brood 22,89 rond 23
piept cn kostte liet gebuild meel '23,88 cent.
'■Vóór de oprichting (in 1833) was di prijs
•van het brood 27 cent cn vo,n het meel
17.625 cent. Ware do toestand gelijk ge
bleven d. w. z. was de Broodfabriek niet
opgericht, dan zou volgens dien maatstaf
'n 1337 liet brood 33 cent in plaats van 23
•p.fc hebben gekost.
De fabriek trad dus onmiddellijk prijs-
tegelend op en dat is zij in den loop der
[J^ren blijven doen. Ook in vergelijking met
nPdere steden waren de prijzen onder lei-
ding der Leidsche Broodfabriek hier zeer
k:ag. Het ro'ggebrood was altijd het goed
koopst te Leiden cn toch was het van uit
nemende kwaliteit, althans van deze fa-
Driek.
Het brood werd aan hot publiek steeds
geleverd door tusschcnkomst van depot
houders. Bij de oprichting waren er een
aantal bakkertjes, die hun slecht rendee-
rcad bedrijf staakten en depothouder wer
den. Gok in de omliggende plaatsen wér-
öor» depots geplaatst en het debiet nam
voortdurend toe.
Gaandeweg breidde het personeel aan
jk fabriek zich uit en de L .en wercten
herhaaldelijk herzien en verhoogd, -t- ijkens
irt. 22 der statuten ontvangen de beamb
ten bovendien een zeker percentage van
L winst en bij ziekte ontvangt reeds lang
het personeel de helft van het salaris. Ter
selégcnhcid van het 25-jarig bestaan der
-hriek werd bovendi.cn aan het personeel
ïcn buitengewone toelage toegekend, tot
E"°11 gezamenlijk bedrag van ruim f'1=109.
Over 't algemeen was de uitkomst voor
c aandeelhouders ook gunstig te noemen.
In het eerste jaar na* de oprichting was
winsfc wel nihil, een jaar later echter
a' PCt. cn daarna klom hefc dividend ge
stadig cn varieerde van 10 tot 18 pCt. en
de jaren 1883 tot 1800 bedroeg het zelf-
SCi gold 20 pCt. Opgemerkt dient echter
dafc meeste aandeelen in
U-I 10 bandon zijn overgegaan en toen
b mandold voor f200 a f250.
li 'U der jai'en zijn verschillende
- j maehmey aangek cylifc. er is ge
bouwd en verbouwd, <zc dat de onkosten
bij do oprichting f40,700, ongeveer zijn
vervierdubbeld. Er is ocliter zooveel afge
schreven, dat alles nu slechts voor een
betrekkelijk klein bedrag op de balans
staat. Bovendien heeft het bestuur aan
art. 22 der statuten voldaan, zoodat het
reserve-fonds de volle som van f 10,000 be
draagt.
Sedert de oprichting van de coöperatieve
broodbakkerijen heeft ook de Leidsche
Brooiü briek het moeilijker gekregen, als
mede door de z.g. 10 pCt. bakkerijen.
Daarin vonden commissarissen en direc
teur aanleiding te overwegen het laatste
systeem ook voor dezj fabriek toe te
paszen.
Deze overweging is echter de aanleiding
geweest, dat van particuliere zijde een
poring is de oude, 66-jarige le
verancierster van ,,gocd en goedkoop
brood" In hnncten te krijgen.
Er is, zooals wij reeds hebben medege
deeld, door den heer De Booy alhier, op
tredende voor een combinatie, een bod co
da aai van f 100,000 en commissarissen schij
nen niet ongenegen haar daarvoor af tc
staan. Do aandeelhouders hebben echter
nof* uitsnraak te doen.
Wii twijfelen niet of zii zullen, rekening
houdende met. de geschiedenis der fabriek,
daarbij niet alleen laten gelden hun per
soonlijk voordeel, in het belang der fa
briek als onderneming, maar ook beden-
kon, da t de oprichters on de oovolgen de
comn-i^savïQB'on, allen hoogstaande man
nen, steeds het gemeente- en volksbelang
voor oogen hebben gehouden.
Is het waar, dat de Leidsche Broodfa
briek nog recht van. bestaan heeft, ten
einde prijsregclend op to treden, nog
de tank heeft te vervullen om aan de
broede lagen der bevolking goecfl cn goed
koop brood to leveren, dfiji mag zij zon
der noodzaak hict overgaan in handen van
een narfciouliere combinatie, die haar zal
trachten te esr>loiteeten, louter als een
wmstrevende onderneming.
En laten zij niet vergeten, dat nu reeds
iaprlijks ruim f °fVX) wordt uitgekeerd aan
oude. uit den dienst ontslagen n°rsoneeI,
terwijl een aantal orde werkkrachten
daaroo ook alle hadden gevppriori. die
hoogs* waarschiinlük niet. zal worden ver
wezenlijkt als de fabriek in particuliere
handen overgaat,
Verèenhuni fn' Bevordering der Bouwkunst.
Aam do 182ste lvergadering in hot Nuf#
gebouw ging vooraf eon kunstbeschouwing
van' plaatwprken, reproducties van oucte
meesters op het gebied der schilderkunst,
welwillend -afgestaan dooi* A. W. Sijtboffs
Ui tgevèrs-Ma&t schap p ij
De voorzitter, de heer J. A. 'Verhoog,
op epde /deze eèrsté dlfti' eerie winterbijeen-
ko rosten' met een* hartelijk welkom, waar
bij bij ohspeciaal op wees, dat in de vol
gen do vergadering hot ledental hefc getal
honderd zal overschrijden.
Nadat d© notulen waren goedgekeurd,
was hot woord aan den heer J. H. \Y.
Schilfer, mijnbouwkiindig ingentour bij de
Staatsmijnen in Limburg. Spreker begon,
mot er op te wijzen, dat men veelal in het
noorden des Lands eeneleoht begrip heeft
van het exploiteeren van steenkolen
mijnen.
„.Nu ja/' zegl; men, ,,er wordt een diepe
put gegraven cbor* een dubieuo soort ke
rels, die niet vies zijn van messenstokon,
enz., e>n zoo worden onize onmiobare kool-
tj es aan de oppervlakte, gebracht
Dat er echter wel iets meer aan vast zit,
worcl den talrijk aanwezigen aan <3© hand
van een schitterende serie lichtbeelden
zeer duidelijk gemaakt.
Allereerst gaf spreker een schematisch
overzicht van het ontstaan van de steen
kool. .Eerst als hoog en Laag veen ontstaan
zie wij -dJoae massa langzaam door ov*er-
slippmg wegzakken en weer later door
transformaties van do Aardkorst onder
zeer boageD druk van de bovenliggende la
gen tot steenkool formeeren, aldus vor
mend eon homogene massa, waarin geen
plantenresten meer zijn te ontdekken. Zóó
ontstonden, naar de meer oif mirutere dicht
heid, de vlam-, gas- en mager© kolen,
da aaithraoiet en ten slotte de zuiverste
kool, de grafiet-of potlood
Om nu die verschillend© lagen nauw
keurig te bepalen, zoo wat betreft d© dikt©
van de deklaag, als he-fc rotsgeabeent©, die
tussoh-eoi gelegen koleinaders, enz., worden
cr eerst proefboringen gedaan, waarbij ge
bruik gemaakt wordt van don zwarten dia
mant die, in een kroon vastgezet, door zijn
ontzettende hardheid door alles heen
gaat. Is er nu bopaald, dftt or voldoende
koleailageii aanwozig zijn, om met winst
gevend resultaat tot ontginndnig-ovor t©
gaan, dan is allereerst aan de orde hefc bo
ren vaD de vortikalo schachten tot do
diepte, waar genoemd© adters zijn aange
troffen. Dit zou op zichzelf nog niet zoo'n
reuzenwerk zijn, war© het niet,- dat de
aartsvijand van alle mijnem, liet water,
hier een wcordjo gaat mede sproken. Zoo
ïnoefc men dus zorgen, dat lvet water uit de
schacht blijft, en dit heeft men vrijwel
onder de- loii© door al-het gesteent© reind
de echaclifc to bevriezen. Er vormt zioh^-drus
een ijsmuur. cLe al het aandringende water
vasthoudt.
Men krijgt dit voor elkaar dcor heb cir-
culeeren van uit de bevrie-sinrichting van
loog door op èp neer gaand© buizen. Waar
de kclenlager. in -Limburg dikt© van 2
Meter zelden te boven gaan (in Opper-
Silezié 20 AI.) ii dit een vrij kostbar© n-oecl-
cp.kelijkheid en gaat. cr dan ook vooo* oen
diept© van plus minus 60. M. eon half rnil-
lioentje aan dit werkjo weg.
Uitgaande nu van do idee, d-at de hoofd-
Bohaóhtèn gereed zijn, verklaarcte Gprokeir
uitvoerig de vorderë ontginning der zij
gangen, die d© golvend© kolenaders volgen
on ieder voor zich weer dooT vortikal© ont-
graringen, in verbinding slaan, met boven
gel egon mijngangen, 't Is ©en formeel mie
rennest, waarin de ingenieur ^zioh wel
thuis gevoelt cloch dat ©en leek versteld
doet staan van dev teohnische mocclijk-
hedon, aan zulk een ontginning verbonden.
Daar hebt u dé zorg voor het stutten
der bovengelogen óteenmassa'svoor den
afbouw dbr afgew^rkto mijngangenvoor
het transport de-rj gehakte kool en over
tollige 6teen, enz./ enz. Wat»oen reuzen-
zorg ook voor dp veiligheid van al dio
mensehen vcor d© ventilatie van die onder-
aarc3uoho gangen en localiteitenvoi>r do
verliohtirtg, de hijschfcoestellon on do luoht-
vorversehing en wat dies meer zij, te veel
om te noemen.
Wij bouwkundigen, aldrus do sooretaris
der Voreeniging, dl© heer Fred. A. Wempe,
dio steeds gewond zijn onzen ar
beid bovengronds to verrichten (behorutten
dan eens in een mèer of minder diep
souis-terreiintje), keken onze oogen uit,
toen vrij daar al die menschel ijke mieren
met hun bekoolcib toe ben en vaak half
naakt daai honderden meters beneden
A. P. zagen boren, hakken en ploeteren in
hefc zwarte goud.
Voorwaar geen baantje voor een rnensoh
om in hefc ha.fdonker en met zulk een tem
peratuur 39 broodje te verdienen.
Nadat spreker nog had medzgedeeld, dat
het kdenvervoer naar de laadplaatsen door
pnarden vrijwel verv.mg n worit door loco-
motiefjes met saamg;p_rote luch1:. en wij nog
een knkjo hadden genomen ia de paarden
stallen, kwamen wij weer op aarde terug
var. onze ondergrondsche omdo'bgzn Vluch
tig werd er nog kennis gemaakt met. de
fcovengrondsche inrichtingeo, zooas daarz'jin:
de hiischinrichtiiig, de lamp nkamir, da ko-
lenwasscherrj, de kleed-, bad- en machine
kamers, en de reis was volbracht.
De heer Schafer, di9 voor 't eerst voor
zulk een groot getal belangstellenden op
trad, heeft do vergadering niefc alleen een
zeer leerzame, doch ook door zjjn eenvou
dige, maar glasheldore voordracht esn inte
ressanten avond bezorgd. Em luid apriaus
viel hem ten deel en het warme woord van
dank van den voorzitter was zeer op zjn
plaats.
Na afdoening van enkele huishoudelijke
aangelegenheden sjoot de voorzitter deze
welgeslaagde vergadering.
Kuziskvereenising van hst Personeel der
M. Z. H. Tramweg-Maatschappij.
Gisteravond gaf bovengenoemd© Vereoniging
in do groote Sladszaal ter herdenking van het
éénjarig ba^toan eon uit voorin g. Et waren vcor
dezo golegenihcid oon aantal 2usten*ereenigin-
gen utcgsnoodigd, benevens vclo bijzondere per-
sernen, zoodat de zaal goheel gevuld was.
Omclor. de genoodigden, dio van d© invitatie
gébruik hadden gemaakt, noemen wij hier jhr.
mr. dr. De Gijsclaar, burgomesster, de hoeren
Burgers-dijk, directeur, on Irnmink adj.-directeur
van de N. Z. H Tramweg-Mij., benevens den
lieer Meyers, ©bef der tractie, en oen aantal ge
ëmployeerden bij de Maatschappij.
De voorzit tor der Vereoniging, de heer Ver-
kuylen, opondo te ruim acht uur de vergade
ring met een hartelijk woord van welkom, in
het bijzonder tot den burgemeester gericht, dien
hij mede ender hartelijk applaus der aanwezi
gen nog göIukwcQisolilD met diiens onlangs ge
vierd 12V*-jarig ambtsj ubiloum. Verder ricbtlo
hij zich lot don directeur on den adjunct-direc
teur dar Maatschappij en dankte hen zoor voor
hun tegenwoordigheid Ook den anderen supe-
riouren bc tuigde hij zijn bijzonderen dank voor
hun aanwezigheid.
Hij wekte verder de aanwezigen op, om de
Voroeniging te steunen door toetreding als do
nateur of donatrice. De leden en hun wakkere
directeur, de he?r ReLnier van 't Hoff, doen hun
beet, hot gezelschap maakte in het vorloopen
jaar -goede vorderingen; maar de geldtmiddolen
eischen dringend Versterking,
HiGrna opende hij den avond met den wenseli
dat men, genietende van de muziek en van de
voordrachten, genoeglijk mocht samenzijn.
Er -volgde op deze toespraak con davoron.d
applaus; een bewijs, dat de stemming in do zSal
good was.
Daarna kregen de koperen instrumenten het
woord, die inzetten met don N. Z. H. T. M.-
maTSöh, zooals deze door don diligent Van 't
Hoff werd gocom.pon.oard; daarop volgden in
ecarto instantie nog een drietal nummers, xi.l.
,,La Sparx-unza", caprice van Boscolli, „La Gen-
tillo", va'lse van J. Kalma, en „La belle Bergère"
divertissement pastoral, van Francois. Het ook
in aantal vrij sterke corps maakte oen good en
tree en gaf met deze welgekozen nummers hei
doorslaand bewijs, dat het in de rij dor Leidsche
muziokvorecmigingen nice vooraan 6laat. Elk
nummer werd met eon dankbaar, applaus ont
vangen.
Hierna voordo een der loden, -de heer I. A,
v. d. Tuyn," eon viool-solo uit, waarin hij zijn
vaardigheid op dit instrument toonde, waarbij
hij op niet onverdienstelijke wijzi» door den heer
J. G. II. Bleumink op do piano werd begeleid.
Het duo II. de Haas en A. van dor Pluim,
piot te verwarren mei het duo De Haas en Van
der Steen, welk duo wij bij hot Polrtie-muziék-
getzelsohap hoorden, gaf daarop een komische
voordraoM, waarmee het de laoliors op zijn
hand kreeg cn luiden bijval oogstte, waaama hot
oorsto gedeelte werd besloten met oen drietal
zutvor gespoelde kwartclton.
Daarop ging do pauze in. Intussóhen hadden
vriendelijke jongedames een aantal bezoekers
bewogen als donateur of donatrice toe te treden.
Ook de burgemeester trad als donateur too.
Het- tweede gedeelte van den avond geleek
vrijwel op liet gedeelte vóór de pauze; alleen
was het gezelschap blijkbaar nog boter op dreef.
Een nieuw nummer was hier het _zingen van
Maieisdhe liederen door het lid Van der Tuin.
De heer Bleumink maakte zich verder" den
gebeden avond- ver dienstel ijk door zijn goed
piano-spel.
Een opgewekt bal, onder leiding van den heer
W. F. van Wijk, besloot dit eerste jaarfeest,
Hot Greene Kruis.
Gisteravond hield de aMeeling Leiden
ran d© Zuid'hcd 1 aardsche Vereeniging „Het
Groen© Kruis" een algemeene ledenver-
ga-dering in hefc gebouw Hooglandsch©
Kerkgracht.
Do weinig druk bezochte vergadering
werd geleid door den voorzitter, dr. J. A.
Sohreudldr, di© haar tc ruim acht uur met
een kort wooTd opende. Hij heette ook
welkom Zuster Van Battenburg, di© se
dert een paar maanden haar functie alhier
vervult en mede tegenwoordig was.
Na lezing der notulen van d© vorig© ver
gadering door den sèaretaris-penning-
meesfcer, jhr 0 O. Koëll, werd de bogroo-
ting voor het jaar 1923 vastgesteld in ont
vangst en uitgaaf op f5409.
D© voornaamste ontvangstposfc vormden
de oontribulies der ongeveer IGOO leden,
geraamd op f 4000. Onder de uitgaafposten
noemen wij hiervoor salarissen f 2800
voor onderhoud van gebouwen f 900.
Na ampele besprekingen werd do be
groeting vastgesteld, zooals zij door hot
bestuur was ontworpen.-
Tot bestuursleden werden herbenoemd
d© heeren dr. J. A. Sohreuder en jhr. O.
O. Roëll In de vaoature, ontstaan door
hot vertrek van mej. Siegenbsek van
HoukeLom. werd benoemd dr. M. D.
Horst
Tot afgevaardigde en p kaats ver vang end©
afgevaardigd© naar d© ailgomeene vergar
dering, op 31 October a,s. te K-otterdam in
i do Diergaarde te houden, werden respec-
I tievelijk benoemd do heeren L. Mulder,
i arts, on jhr C 0. Roëll.
Hierna word de beschrijvingsbrief voor
I deze algemeela© vergadering behandeld,
waarop na rond;'raag do vergadering werd
gesloten.
Aan den Raad dezer gemeente iis een
adies gericht döatr don Marktkoopliodenhond
voor Leiden en Omgeving „Ons Belang",
waarin verzoekt wordt de vooruitbetaling dor
jaarplaatsen op do weekmarkt niet met een
halfjaar inoens te doen betalen, ma,01* m an-
delijlcs voorts om to geven reductie voor dlio
kooplieden, dio moer dan 10 M2 nood'ig heb
ben, door den aard van hun koopwaar, opd'at
zij niot meer don 10 M2 te betalen zullen heb
ben.
In de toelichting wordt gezsgd
Een halfjaar vooruit te betalen is voor do
meeste kooplieden onmogelijk, omdat zij aiet
kapitaalkrachtig zijn. Een loose werkplaats
op de mankt is voel tc duur, want dat brengt
bij vele kooplieden de verdienste niet op. Go-
volg zal zijn, diat vole van onze Leidsche
kooplieden door de rogding van de markt
worden gedrongen, doordat zij onmachtig
zijn te bo toten.
Dafc ap do markt hcfc cigonaairlcliige geval
zich yoordovït, djafc zij, dr© de grootste ruipito
i voor hum koopwaar noodig hebben, veelal nipt
het medsto verdienen, omdat hun artikel zoo
veel ruimte vordert, zooate van 6ón- cn twee-
de-haadö meubelen, boeken cn dergelijke.
I Ook dras mensohen zuUen den strijd vooral
in den a.3. v/iDter met zijn gure dagen niet
kunnen volhouden, waardoor het stuk brood,
dat zij op do markt verdienden, ook hun zal
ontgaan.
Pfarrcr Backmann, uit Miinclicn, heeft
gisteravond in do Oostcrkenk medódeelingen
gedaan over de groote ellende, welke er
hoorsoh-t onder de Protestanten in Zuid-
Duitedliland.
Hij werd ingeleid door ds. Thomas, die
zeidie, dat de»© avond stond op gelijke lijn
(met de hier bekende weck der gebeden, met 1
dit onderscheid echter, dat het hier gold de
broeder- en de zusterhand te roiiken aan het
arme, onder ellende gebukt gaande Duitsclie
kind, Ohi*islelijke handreiking te doen alzoo.
En die dringend opwekte tot liofdesbetooning
aan dat kind, mot de daad
Ds. Bachmann, wiens woord vertolkt wor-d
door d3. Goedhard, die naast den Duitséhe.i
spieker op den kansel had plaats genomon,
begon mot te zeggen, dat hij een opri©p deod
tot Samaritanon-diienst aan Duitsohc kinde
ren om daarna te schetsen, eenvoudig, maar
op een wijze, welke de aandacht vroeg, het
lijden der Du-iteche gezinnen, dor kindoren
vooral, inzonderheid bij don middenstand, te
Münehen, hetwelk grootcndcels, ©n waarvan
do omgeving bijna uitsluiténd Roomzdk-
Eafcholklk is.
Hij epralc ovor den woningnood, over nij
pend gebrek aan kloeding cn voede-al, van-
\wge do hooge prijzen ovor ziekten cn aller
lei ontberingen in '4 kori owr d© groote el
lende, waaraan ook vooral de kinderen ten
prooi zijn. Ook op de geestelijke gevaren,
waaraan de Protestsniscke kinderen daar zijn
blootgesteld, liet hij het licht vallen cn hij
vroeg ten sOtotto om verdere hulp aan zijn
geèoofsgenooten bib. te lande, om tc redden
wat on wio nog te rodidoq zijn.
Ds. Gcckihard ©prak na de medcdeelingen
van zijn Duitscdie'n ambtgenoot oen wcord ter
nadere toelichting, 't Gaat er vooral om, hier
Luitachc kinderen tijdelijk tot zich te nemen.
Ook gektelijke steun is welkem, inaar~liot
raccst hulp in den eerst aangegeven zin.
Daartoe wekte liij op, ondor mocbedeeling, dat
aced© dadelijk in >dê consistorie g-eliegariheidi
beratiMMl' zioh daarvoor aan .te melden.
Aan co uitgangen word gecollecteerd. Dc
opkomst had girootcr kunnen zijn,
Bij Ivon. besluit i© aan dir. H. A. Lorentz,
buitengewoon hoogLoeraari aan do Rijksuni
versiteit alhier, wonende te Haarlem, ver
gunning verteend tot het aannemen van de
GTKtersclieid'.- ngsteckenen van commandeur-
dbr ordte van de Kroon van België,
Yoor het examen yo-'/r apothekers-asfis-
t?nt Itad do commissie alliior opgoroopsn vier
candódatcn. Geslaagd is moj. A. T, C. Nijs,
g'h. te UUlegovSborg.
BINNENLAND.
De nieuwe Indeeling der gemeenten.
Be N. M. voorloopig gehandhaafd.
De treinverbinding Rotterdam—Amster*
dam.
BUITENLAND.
Lausanne is definitief aangewezen als
plaats voor de Oostersche conferentie.
Franklin Bouillon weigert Frankrijk ts
Lausanne te vertegenwoordigen.
Dreigende staking van het Eerlijnsche
gomeente-personeel en van de spoorweg
arbeiders,
In Italië is het kabinet-Facta thans af
getreden. Do staat van beleg is ovor het
heele land afgekondigd.
Men zendt ons fchana vanwege liet voor
malige Comité, belast met do regeling van
den steun voor de ongeorganiseerde stakers,
betrokken bij dio dezen zooped* plaats gehad
liebbende staking bij de Lcidischo Kafcccnmant-
schappij, de navolgende specificatie van deze
regeling.
Ontvangen verkoop stoupbonnen, collec
te, enz. totaal f7391.47.
Uitgaven uitgekeerd aan stakers f6923.54;
drukken bonboekjes f 104.80 zaalhuur en an
dere onkosten f361.65; schrijfbehoeften cn
zegel f 1.48 totaal £7391.47. Penningnmee&-
tors waren de heeren Kram cn Brouwer.
In het „L. Prödib.blad" deelt ds. Loolicr
medio, dat het steeds wassend aantal Duitscliere,
•dio in ouzo stad in betrekking zijn, liot hom
wonschcJijk doet voorkomen, om ook in dc gees
telijke behoeften dier vrcomdelingon te voorzien.
Daarom is besloten, godsdiensteefeiiingon te
houden in de Duitsche taal, voorloopig ééns in
de maand. Als plaats komt geschikt voor de
bovonzaal van „Patrimonium". Vorsehoidene
predikanten hebben zioh daartoe bereid ver
klaard.
Ds. Locker zelf, die jaren lang in Duitsohlaind
verloofd heeft on voel in geestelijk opricht aan
dat land heeft te danken, wensoht daarmódo
ten aanvang to maken op 5 November, 's voor-
midulags te tien uur. Vriendelijk verzoekt hij
ailon, dio Duiteohers of Duiteolic juffrouwen of
moisjea bij zich in hui3 of in betrekking heb
ben, hen hierop te willen wijzen.
De Hooglandsdic kcric, waarin geidluren-
dc eenigen tijd geen diicnst kon zijn wegens
idio werkzaamheden vooir den aanleg van olec-
triscli licht, zal 5 Novamlbar woor in gebruik'
genomen kunnen werden voor den. morgen
dienst»
In verba&d met ons bericht van giste
ren betreffende den opvolger van het Raads
lid Eikerbout, doelt men ons mede, dafc dit'
geen mededee'.ing is van den d'recfceur van
de Posterijen. Immers, dezo kim geen be
zwaar maken tegen het Raads'ichnaatschapl
van den heer Kooistra. Van hot sfcellen vaa
voorwaarden, o.a. aangrandc een plaatsver
vanger, is dus geen sprake.
Gaamc- vestigen wij de aandaoht onzer
koor©, uit dc previneie Groningen afkomstig,
op een in ons Blad voorkomende advertentie,
waarin zij worden opgeroepen tot een verga
dering voor de oprichting eener vereen!ging
van „Grönnigers", die Vrijdag 3 November
zal worden gehouden. Eeniige personen uit
deze provincie, öJte bijzonder voou* düt denk
beeld voelen, hebben readö een voorloopigen
oproep geplaatst met. hot verrasesnd resul
taat, dat meer dan zosti.g personen daartoe
genegon waren. Daarmedle kon men natuutr-
lijk wol in zee gaan. Maar c.r zijn nog wel
meer geweatigenooten en de voormannen en
-wrouwen willen gaarne, <kat alle „Grönni-
goro", onversohillig van wolicon stand, beroep
of sekse, zich aansluiten. Zij zijn Vrijdagar,-io.net
allen welkom.
Men 'verzoek t ons medio to <tee»lcn, dat de
diefstal in de fotograf te-zaak van den heer G.
alhier, niet is, gepleegd döor den_bediende W.
F., doeh door P. H.
'Zoo langzamerhand (jagiut de Sleutel
stad eenige groot-sfceedsche allures aau t©
nemen in den loop (Ier laatste jaren, 't Is
alles nog wel erg bescheiden, en er zit nog
weinig gang in, maar oan foit is hot fcocii,
dat wij in bedoelde richting vorderen. Zoo
i3 men hier ih het begin van het vorige win
terseizoen begonnen met he-fc geven van va
riété-voorstel lingew op Zondagavonden in de
de groote Stadszaal, en thans zijn v/ij zoo
V6r, dafc hier een cabaret is geopesid, waac
iederen avond concert i3 en verschillende
arfcisten voor de geweoschte tijdkorting zorg
dragen. Dd buitensociëteifc „Amicifcia", aan
do Steenstraafc, is althans voor de winter
maanden als zoodanig ingericht, en draagt
nu den naam: „Wiener Paviljom." Directeur
is de heer J. Veichfc, die hefc oude ge
bouwtje een weinig heeft lalen resfcauroeren.
Do zaal is aardig gedrapoeri door de firma
Lau alhier, terwijl eenig groen en enxela
bloembouquetten hefc geheel opvroolrikea.
Links van den ingang is oen platlona
gemaakt, waar - het .orkest zib en waar d«
