Burgerlijke Stand v. Leiden
KUNST EN LETTEREN,
BUITENLAND.
VARIA
RECHTZAKEN.
ONDERTROUWD: G. B. Schneidsrs jm.
31 j. en T. flaarsma jd. 23 j. H. P.
M- de Vrind jm. 21 j. en M. G. M. MeijerB
'jd. 23 j. L. Lasander jm. 26 j. en M.
Scheen jd. 25 j. P. Blind jm. 24 j.
en 0. M. B. Maartensa jd. 21 j. O.
y. d. Voort jm. 21 j. en G. S. Ham jd.
20 j. G. IJdo jm. 34 j. en M. E. Pijna-
ker jd. 26 j. P. Merkelrjn jm. 27 j.
en H. v. Eek jd. 24 j. A. da Bruijn
jm. 27 j. en M. Bink jd. 28 j. E. v.
Frank jm. 30 j. en Blits jd. 20 j.
Jhr. P. G. M. v. Meeuwen jm. 23 j.
en L. A. 1. M. v. Lanschot jd. 22 j.
iA. J. B. Poortman jm. 36 j. en IC. M.
'Auf der Haar jd. 23 j. P. H. dan
Tonkelaar jm. 21 j. en T. de Boer jd.
20 j. H. W. van Oosten jm. 27 j. en
M. Pijnakker jd. 24 j. I. ran dar Putten
jm. 25 j. en C. Cornet jd. 25 j. G.
O. v. d. Bos jin. 28 j. en A. Peeters jd.
21 j. P. M. Schneiders jm. 24 j. en
C. J. Lancel jd. 22 j. O. E. Feld jm.
SO j. en A. M. Bertels jd. 35 j. G. v.
'd. Vos jm. 25 j. en A. Ferjnenbuii; jd.
30 j M. E. van der Veen jm. 28 j.
Bn W. J. H. v. Griethurjsen jd. 23 j.
iD. Arlman jm. 28 j. en P. Hooger-
Vorst jd. 30 j. C. W. Schüller jm.
20 j. en H. r. Rijn jd. 20 j.T. T. P.
Farmers jm. 22 j. en C. E. Roode jd. 22 j.
iF. A. Denies jm. 23 j. en C. M. Toe
poel jm. 22 j. G. M. Ciements wedr.
en M. KroBschell jd. 1. Schoondergang
'jm. 25 j. en L. J. P. Pollmann jd. 28 j.
W. v. Oosten jm. 19 j. on J. Verboom
jd- 18 O. Leget jm. 32 j. en M.
Flamman "jd. 27 j. J. 7. Broilwer jm.
33 j. en H. den Hertog jd. 25 j.
h. J. v. d. Kroft wedr. 24 j. en 7. E.
Bronsgeest jd. 21 j. A. Buis jm. 24 j.
en G. Crama jd. 27 j. 7. F. Montanus
jm. 26 j. en M. O. P. Verkerk jd. 26 j.
beroeringen. En de rythmische klanken-
rauziek van Revel, Dubussy brengen ons
Gods-beroeringen.
Volgens spreker k alle oprechte kunst
abstract. Ni et-abstracte kunst is spillerei,
opgevoerd door technische vaardigheid van
den mensch. Abstraheeren, symholiseeren,
synthetiseeren, dit alles eischt zelfbeper
king. Durf breken met de duffe gevolgen
der opvoeding, durf vrij zijn en vooral durf
denken, besloot spreker. En op dat denken
zal clan kunnen wortelen een nieuwe schoon
heid. Mm.
Koninklijke Zaugvereeiiiging „Cecilia".
Op "Woensdag 18 October aa. geeft do Kon.
Zangver. „Cocilia** van 's-Giravcnhage, direz-
teur de heer Henk van den Berg, een con
cert te Leiden ïh do Stads-Gehoorzaal, mot
medewerking van het dlibbcLmannenkwartot
„Cecilia", "bestaande udt loden der vereeniging
directeur do hoor H. D. Ba ank, en de heer
Marius Kearebijn, pdanist-componist te e-Gra-
venhage. Ho heer Kerröhijn zal o.a. voer de
eerste maal uitvoeren zijn opus 22 Zestien
Variaties" op het Russiïsohe volkslied „Kraé-
naja Mjihka'* (SéhJoone Mjinka).
Het aantal .medewerkende zangers "bedraagt
ongeveer 150.
NIEUWE UITGAVEN.
,J>e "Wereld dor Droomcn", door Haveladk
EllTs. 2e druk. Uitg,Holland/ita-Hrukkerij,
Baiaïn 1921.
„Reisboek voor Nederland", samengesteld
door G. A. Pos, 2e vooraittor-hoof-dconsnl A.
N. W. B. In dit boekje zijn opgenomen 27
plattegronden, waarop de mooiste stadsge
zichten dbör pijltjes zijn aangegeven de ge
schikte wegen voor auto's en rijwielen door
groene, de waterwegen door blauwe lij non.
Ook vindt men de merkwaardige gebouwen,
mooie gevels, enz. vermeld. TJitg. N.V.
.Bockh. v/h. W. P. v. Stodkum Zoon, Ben
Haag.
SCH2EPSTITDINGEN.
STV. MIJ. NEDERLAND.
had nooit last van dit water bij gebruik er
van gehad, zeide hij.
De inspecteur, met dit toezicht belast,
de heer W. E. de Vries, verklaarde, liet
water te hebben onderzocht en niet be
hoorlijk drinkbaar te hebben bevonden.
Beklaagden zeiden, dat aansluiting bij de
waterleiding f 700 a f 800 zou ko3ten en
dat kon het bedrijf niet dragen.
Eisch: een geldboete van f 10, subs. 5
dagen tegen elk der beklaagden.
A. van der K., te Rijnsburg, was aange
troffen in een plantsoentje te Katwijk des
nachts om 12 uur, wat volgens de verorde
ning aldaar strafbaar is. Beklaagde zeide,
dat hij met zijn verloofde, een gescheiden
vrouw, had gewandeld. Hij wilde het uit
maken, en toen was de vrouw gaan liggen
in het plantsoentje cn moest hij er haar uit
halen.
Het was echter nu weer goed tusschen
hun beiden.
Eisch f 3 of 3 dagen.
E. Z., te Leiden, had met een motorrij
wiel op de Breestraat met te groote snel
heid gereden (42 K. M.).
De Ambtenaar eischte f 10 subsi 10 d.
G. F. B., commies op het Departement
van Justitie, te ;s-Gravenhage, had gereden
met een rijwiel ovar de Havenbrug op een
uur, dat dit niet geoorloofd is.
Eisch f 1 of 1 dag.
Tegen een anderen beklaagde, dio»- voor
hetzolfde feit had terecht gestaan, nl. P.
van der H., uit Leiden, en die er zich op
verdedigde, dat de waarschuwingsborden
destijds te hoog liingen, was f 3 subs. 3
dagen geëischt. Dit gaf deze aanleiding
om met luider stem van de publieke tri
bune te roepen, dat het hier een klasse-
justitie was, iets, wat de rijkspolitie niet
kon toelaten.
Uitspraak in al deze zaken over twee
weken.
HAAGSCHE RECHTBANK.
Vrijgesproken is
M. G. C. H., 29 jaar, koopman te Rot
terdam, (recidivist, van <ïen hem ten laste
gelegden diefstal van een rijwiel to
Oegstgeeet.
De ei6ch was 3 jaren gevangenisstraf.
Veroordeeld zijn
J. "W. H. M., 35 j., koopman te Amster
dam, recidivist en gedetineerd, wegens
diefstal vaai een rijwiel te Leiden, tot
1 jaar en 6 maanden gevangenisstraf.
J. T., 28 jaar, boerenknecht te Zog-
waart», gedetineerd, wegens diefstal
van kleedingstukken, tot 3 maanden ge
vangenisstraf met aftrek der preventieve
hechtenis.
Terecht gestaan hebben:
N. J. W., uit Leid e n, loopknecht,
die ten nadeel e van zijn patroon B. F. A.
Kolcsohulto aldaar meerdere mailen manu
facturen o. d. heeft weggenomen, Eisch
2 maanden gevangenisstraf.
A. H. v. d. S., schoonmaker te Lei
den, die zadi ite verantwoorden had we
gens wederrechtelijk vrijheidflberooving.
Deze bekl. had ruzie met don bedrijfsleider
van een bóoscoop en toen -deze de cabine in
die bioscoop binnenliep, öloot bekl. hem
op. Eischf 10 boete suibs. 5 dagen hech
tenis.
M. C. v. d. I., los workman to Lei
den, heeft 2Mï volgens de dagvaarding
echuildig gemaakt aan diefstal van een pa
lingfuik, ten nadeelo van den visscher H.
Geugjes te Oogstgeest, hetgeen hij beken
de.. Eisch: 1 maand gevangenisatcraf.
W. V., melk ver koop er te Leiden,
heeft zich «schuldig gemaakt aan diefstal
en mishandeling. Een concurrent van bedel,
leverde melk aan een juffrouw, terwijl
bekl. meende, dat hij reciht op do levering
had. Hij greep de pan met melk, welke
voor de juffrouw was bestemd, uit do hdn-
<3en van zijn concurrent en gooide de melk
over de straat. Bij de ruzie, diie hierna
ontstond, sloeg bekl. zijn concurrent met
de pan op het hoofd, ten gevolgo waarvan
een bloedende wonde ontstond. Eisch
f 50 boete eubs. 20 dagen hechtenis.
E. B., schipper te Leiderdorp,
heeft bij een rusie het rijwiel van P. v. d.
Hoeven in elkaar getrapt. Eischf 15
boete subs. 8 dagen hechtenis.
Uitspraken over aöht dagen.
430e NED. STAATSLOTERIJ.
Trekking van Dinsdag 3 Octobei^,
5e Klasse 9e LUsb
Hooge priizeai
'3411 100.000.
11948 ƒ5000.
4138 19980 ellc'ƒ1000.
2467 2606 4223 7054 9980 10982 14860 17912
21267 elk ƒ400.
5106 13211 18403 elk 2C0-
1578 2024 60S9 6908 10287 11702 12860 13708
15768 16376 18264 18901 20237 20431 elk 100.
Prllzen van f 70:
253
338
363
496
632
664
690
881
977
1033
1345
1468
1593
1616
1618
1656
1S59
1S70
1889
1942
2232
2337
2350
2403
2522
2764
3034
3095
3247
3376
3408
3478
3623
3746
4049
4114
4175
4180
4409
4683
4763
4S30
4852
4952
4993
5032
5168
5172
5515
5534
5644
5721
5781
5823
5834
5929
5978
6063
6231
6276
6316
6335
6385
6436
6576
6623
6630
6632
6748
6763
7166
7244
7261
7440
7450
7622
7664
7765
7874
8045
8069
8087
8207
8598
8608
§700
8810
9040
9414
9590
9728
9759
9761
9869
10027
10067
10075
10156
10408
10488
10625
10S53
10941
11127
11395
11469
11480
11954
12047
12284
12493
12754
12850
12864
13093
13169
13233
1323?
13249
13443
13598
13601
13709
13728.
13735
13797
13812
14321'
1395S
13969
13997
14083
"14094
14282
14337
14379
14392
14398
14455
14523
14663
14664
14686
14732
14789
14843
14892
14973
15052
15178
15219
15266
15285
15435
15639
15817
15848
15878
16222
16264
16312
16390
16608
167S2
16862
16996
17005
17072
17401
177S0
17828
17911
17922
17991
18204 18210
18315
18367
18503
18609
1S781
18847:
19017
19313
19SQ1
19840
19948
19999
20057.
2Ó303
2037Ö
20497,
20501
20608
20610
20700
20725
20929
20969
21041
.7 -_l;
21045
21266
21341
213S3
2138S
20929
2091)9'
2T04Ï
'2f2~66
21341"
213S3
2Ï3S3
21390
21423
21474
21501
21521
21564
21806
21910
22173
22246
22344
22424
22452 22535
22566
22605
22643..
.22659 22687,.
22983
22m
NIETEN:
flï
23
93
163
173
195
245
247
259
342
474
542
547
592
615
678
698
705
749
809
841
873
874
896
916
961
975
981
1043
1073
1138
1161
1275
1306
1310
1341
1347
1359
14* ï5
1479
1637
1651
1661
168S
1714
1723
1746
1811
1846
1849
1S51
1874
1971
1983
2026
2073
2119
2199
2204
2223
2238
2258
2269
2271
2331
2333
2351
2421
2424
2548
2551
2552
2557
2582
2586
2596
2601
2603
2678
2679
2743
2756
2901
2946
2979
2985
3033
3036
3105
3149
3171
3188
3106
3244
33S6
3396
3399
3430
2463
3506
3545
3547
3587
3665
3713
3732
3759
3784
3819
3895
4040
4156
4305
4313
4334
4343
4367
4387
4501
4533
4538
4540
4543
4679
4682
4772
4795
4821
4823
4825
4833
4897
4940
49S0.
5026
5027
5042
5104
5132
5146
5221
5247
5261
5281
5304
5320
5361
5379
5437
5476
5630
5678
5705
5732
5770
5771
5776
5816
5840
5911
•5994
6004
6035
6062
6065
6072
6156
6183
6194
6356
6397
6410
6414
6444
6447
6449
6486
6522
6544
6579
6622
6663
6677
6708
6724
6750
6786
6795
6860
6864
6888
6920
6937
6948
\6960.
69S0
7047
70S1
7105
7130
7137
7153
7185
7203
7223
7236
7242
7293
7318'
7392
7454
7479
7483
7486
7494
7514
7559
7633
7640
7666
7712
7729
7747-
7759
7817
7841
7858
7903
8047
8056
8074
8080
80S4
S10S
8138
8166
18181
8194
8234
8238
8250
82S4
8325
8402-
8511
8535
'8637
8658
8677
S706
872P
8775
8808
8839
8869
8901
8927
8959
8981
9016
9096
9126
9127
9153
9170
9337
9345
9347
9421
9433
9443
9450
9508
9510
9516
952S
9572
9604
9628
9630
9691
9696
9724
9768
9791
9815
9899
9928
9930
9979
10023
10058
10060
10072
10101
10108
10160
1G240
10329
10377
10401
10449
10462
10464
10465
10482
10567
10612
10651
10712
10763
10766
10787
10834
10860
10886
10964
10973
11004
11026
11030
11131
11176
11223
11227
11240 11257
11305
11307
11312
11327
11481
11491
•11514
11553
11560
11562
11606
11668
11692
11704
11711
11732
11775
11780
11795
11805
11863
11876
11947.
11967
12091
12156
12291
12162
12197
12241
12263
12265
12275
12288
12341
12349
12384
12409
12423
12439
12473
12503
12525
12540
12541
1258S
12603
12690
12691
12780
12794
12837
12881
12937
12956
-12981
12986
1-3029
13030
13083
130S6
13108
13131
13154
13259
13265
13339
13340
13415
13426
13456
13458
13461
13471
13479
13540
13565
13590
13606
13637
13734
13774"
13786
13794
13816
13818
13836
13875
13901
13942
13976
14010
14047
14050
14073
14163
14187
14194
14209
14217
14262
14306
14309
14312
14389
14393
14433
14442
14496
14578
14599
14602
14626
14640
14679
14705
14707
14726
14777.-
14778
14784
14864
14908
14946
14955
14956
14972
14974
15018
15025
15056
15064
15141;
15441v
15193
15205
15211
15241
15253
15309
15472
15530
15536
15587
15589
15599
15606
"15632
15644
15646
15648
15649
15673
15720
15745
15757
15765
15829
15859
15886
15917.
15920
15927
15942
15945
15953
15966
16003 '16022
16099
16199
16210
16220
16226
16271
16301
16313
16429
16444
16446
16477
16487 :,165l9
16542
16571
16585
16611
16629
16719.
,16749
16767
16784
16811
16855
16946
16975^.17003
17153^17156
172T£V17280
17021
17026
17070
17126
17147
17178
17186
17220
17247
17272
17311
17318
17323
17334
17344
urn
,17355
17391
17517
17525
17560
17572
17717^37764 17788 17804 17815 17851 17908
ITPS^ISOOÖ 18031 18067 18068 18121 1S123
1S183,;18201 18238 18257 18285 18288 18310
18313^18333 18336 18420 1S427 18435 18453
184657=18497 18499 18507 18550 18603 18607
1S615 136$5.^ 18732 18861 18893 18900 18912
18914>-lB947'18964 1S987 19008 19075 19080
19110 19124 19164 19200 19203 19242 19316
19327 19343 19374 19393 19424 19498 19540
19543-19549 19574 19634 19643 19662 19699
19724 19731 19738 19747 19758 19769 19833
19836 19861 19SS0 19945 19972 19982 20080
20087" 20095 20127 20230 20315 20351 2036S
20381 20430 20446 20448 20462 20619 20633
20711 20735 20737 20763 20769 20775 20S88
20893 20899 20937 20947 21032 21052 21056
21093 21133 21164 21283 21421 21422 21444
21447 21453 21455 21475 21479 21503 21563
21694 21720 21741 21S07 21818 21921 21944
21979 21984 22032 22076 22135 22143 22163
22188 22210 22231 22233 22270 222S4 2228S
2229822336 22363 22413 22450 22471 22475
22524 -22579 22597 22623 22635 22639 22667
22675 22741. 22749. 22756 2292 1 22934 22975
22993 ,x -
5e Klasse '8e Llist:-2327,vni"z! 3327; 7223 m.z.
7233:. 18151/m.zrmet niet; 4961 en 10348 m.z.
met 70
Hoe de Tsjeka werkte*
Men woct nu wel door geheel West-Europa,
wat de voorletters beteebcaren, waaruit .dat
mysterieuze woord is samengesteld: Buitenge
wone commissie voor do bestrijding van. spe
culatie en togenrevolutic. Heel vaag hoorde men
nu en dlan wol eens iets verluiden over de werk
zaamheid van de Tsejka. Veel goeds was dat
weinigo niet, doch nog onschuldig bij do ont
zettende bijzonderheden, welke binnenkort in
eon hook openbaar gemaakt zullen worden, dat
het relaas bevat van do ondervindingen „der
Rusaischo sociaal-revolutionairondie met do
Tsjeka, met dè Sovjetgcvaogenis en haar gru
welen hebben kennis gemaakt. Het is de Pa-
rijsche „Malan", die blijkbaar vooraf inzage van
het boek heeft gehad en or enkdc vrees-el ijk o
bladzijden urt vertelt. Slechts do kranke geest
van oen sadist schijnt hier do pon te hebben ge-
voord: zoo geraffineerd wreed klinkt het alles.
Toch zijn hot slechts getuigenissen van te goe
der trouw zijnde lieden, meest sooiaal-revolu-
tionairen, dio hier te bock zijn gesteld.
Do Tsjeka is het hoogste gerechtshof. Appèl
van de vonnissen is er niot. Een ongekende
wroodheid, buiten alle verhouding tot de ge-
ploagdo delicten, is altijd 'dó gewoonte geweest.
Maar -do Tsjeka is niet de eonige geweest, die
do gevangenen in den dood joeg. Hoevelen zijn
niot gok gestorven in de Sovjertgovangendsson of
hebhon zioli de hersons te pletter geloop en tegen
de gevangenismuren, toen zij hoorden hoe hun
kameraden worden opgeroepen om het executie
peloton te volgen.
Een der beruchtste rechters van Instructie
Van de Tsjeka is een zekero Voel geweest. Dczo
ondervroeg zijn verdachten altijd met een re
volver in de vuist. Waren de gegeven inlich
tingen niot voldoende, dan gebeurde het maar
al te vaak', dat de revolver plotseling afging.
Scans ook sloeg Voel een stoel tc pletter op het
hoofd van den verdachte.
Maar 't gebeurde ook, dat hij lioel welwillend
on vriendelijk begon. Dan liet hij thee en eten
binnenbrengen on do beschuldigde werd in ver-
ti'ouWen genomen: Hij moest bewerkt worden
om als 6pion en agent-provocateur van ido
Tsjeka dienst tc doen. Zoodra bleek, dat de on-
gelukkige fier _genpeg jwas_ om te weigeren zijn
broeders aan de ellende over to leveren, kwam
dadelijk de revolver woer te voorschijn of dood
oen stoel het beulswerk.
Als Voel iemand oen vorkoor had afgenomen,
worden zijn slachtoffers steeds zoo good als be
wusteloos uit zijn kabinet godragen. .Geen
smookbedon hielpen en om de nietigste oorzaken
werden de menschen in don dood. gejaagd.
Do tor dood veroordeelde wordt overgebracht
naar oen vertrek, dat de rampzalige bowoner9
der Sovjet-gevangenissen bijna romantisch het
Schip des Doods hohben gedoopt. Dicht opeen
gehoopt staan er de veroordeelden. Nauwelijks
kunnen ze zich een oogonblik op den grond uit-
strokkon om te ruston, 's Winters is hot er bij
tend koud, '8 zomers smoorheet en de verpes-"
tende stank der faecaliën verstikt or schier do
ademhaling.
In den kelder werkt de beul.
Een boer, Pankratof, die na den vrede van
Brosl-Litofsk gedemobiliseerd werd, is als beul
schatrijk geworden.
Pankratof werkte op een bijzondere manier.
Hij doodde zijn slachtoffers met oen gewone
brownLngrovolver. Hij kon buitengewoon zeker
schieten, maar als do veroordeelde hem niet bij
zonder aanstond, dan maakte Pankratof het zel
den kart. Hij schoot dan verschtUeaide kogels zoo
op zijn slachtoffer af, dat dit de vrees el ijk sto
martelingen onderging. Eerst na zijn mede-
menscli voldoende te hebben gepijnigd, kwam,
wanneer hel hem zelf bogon te'vervelen, het ver-
losscndo sohot
De gevangenen wisten al hij voorbaat door
wkffl zo zonden worden ter dood gebracht. Dan
klonk hot bovcl: Ontkleedt u! Pankratof had
nl. 'n bloeiendcn handel in tweede-hands klec-
xen, do kleeding van zijn slachtoffers. Het leven
in Moskou i3 duur, niouwe kleedingstukken on
betaalbaar on do mcnschon trokken allon naar
Pankratof's winkel, ddo steeds nieuwe voor
raden to koop had. De beul was vakman in het
uitdragersbedrijf. Hij liet nimmer na to onder
zoek on of do torechtgcsteldcn soms ook gouden
tanden in den mond hadden. Die brachten hem
veel, veel geld op.
Soms had Pankratof 't te druk. Dan hielp'
hem zijn secretaris; een arme drommel, die ech
ter nooit wat van don buit kroeg. Hij is rijk als
Croesus, klaagde do man dan, on ik arm
als Job.
Pankratof dronk^ dronk onmatig, en zijn ver
stand beneveldo ten slotte voorgoed. Hij moest
als beul. zijn ontslag nemen, want hij kreeg de
gruwelijkste hallucinaties en met moeite be-
lbtto men hem, dat hij zijn moordwapen, do
browning, niet tegen zichzelf keerde. Stapel gek
is Pankratof opgoslolon, maar zijn armo secre
taris kreeg 't beter. Hij volgde zijn meester op
en nu vielen hem do kjeeren en hot goud van
de Icrcchtgostelden tan deel
Mon kan zich denken, dat hot lot van do
vrouwen en kindeion der sociaal-revolutionai
ren al even treurig is geweest, zoodra de deuren
dar Tsjeikagovangonis aoMer hen in het slot
waran govaMen. Ontzettend zijn de verhalen
van do boestaohiigo mishandelingen, waaraan
dozo ongelukkigen hebbon blootgestaan. Zwan-»
gore vrouwen zijn zoolang op het lichaam ge
trapt, tcJLdat zc stervend in elkaaT zakten. Soius
poogde men de vrouwen door schandelijke voor-
stellon oen kans to ge von op een nog ontzet-
tender voortbestaan. Werd dat geweigerd, dan
volgden folteringen en mishandelingon, waar
over een stilzwijgen hier noodzakelijk is. Kin-
deron fusilleerde men na allerlei monschont-
oerando mishandelingen omdathun vader
generaal was geweest 1
Dit book over de Tsjeka geeft te denken.
Zenuwstoornissen by leeraren in talen.
In hetv „Zft. f. Sohulgesundlicitspflego"
schrijft dr. Martin Hartmann over idc vraag,
oenig»en tijd geleden door dr. Hanauor bespro
ken in het „Deutsche PhiJolo-genblatt", ovef
het aantal lesuren van taallleorarcn.
Dr. Hanauor schreef, dat, van medisch
standpunt gezien, do ernstige bedenkingen
ingebracht moeten wtoiden togen denkbeel
den, het aantal lesuren voar leeraren in talen
te vongrooten, daar zij nu reeds met losivren
overladen zijn, waaraan zij de „beroepsziekte
der jühiilologen, n.1. nervositeit", te danken
hebben; Uit do sterf test at istiek der GothaOrl
Levensvarzelceringismaatschappïj noemt hij
over, dnt philoflogen, vergeleken bij andere
beroepen, een hoog sterftecijfer voor hersen
en zenuwlijden hebben. Dr Martin Hartmann
merkt op, diat hiermee geenszins "bewezen is,
dat dio zenuwstoornissen en ziekten als go-
volg van het beroep zijn ontstaan, en hij zegt',
dat Hanauor niet wijst op bet toch zeer op-
vallendo feit, dat het sterftecijfer voor phi-
1 oiogen ooik grooter is dan dat dor onderwij-1
zots van cüo lagere school, wat betreft zenuw
ziekten met docdelijken afloop, ofschoon hun
levensomstandigheden veol beter zijn dan dliïei
der onderwijzers, niet alleen wat salairiis be
tref t, toa ar ook wat aantal leerlingen en aan
tal lesuren aangaat.
De schrijver meent, dat de oorzaken voor,
grootero mortaliteit buiten het be reep ge-*
zocht moeten weiden, en herinnert or aan, d=af
reedis in 1904 oip het eerste internationale con
gres voor Sdhoolhygiënc tc Neurenberg hier
op is gewozen .maar dat men de zaak toen
niet verder onderzocht heeft. Hij verwijst nu
naar Paul Juüius Möbius' beek „U'fccr die Nor-
vositiit"', en ei toert daaruit„Waarschijnlijk
wldPdt vaak voor een gevolg van het beroeps-
werk gehouden, wat in werkelijkheid door,
alcohol veroorzaakt woitdt". Möbius wijt dan
de geruïneerde lichamen van vele leeraren'
aan a'lcchol-origieën nit hun studentenjaren.
Hartmann vertelt, d!at hijzelf in 41 dienst
jaren" bij het onderwijs noodt verlof heeft be-
kosiYien te nomen wegens overspanning, dat
bij jarenlang al geheelonthouder is, dat hij
zijn 50ste jaar leerde fietsen cn lauige, moei
zame tochten maakte, cri dat hij in Volkomen
gezondheid zijn ambt heeft verlaten, toen
zijn pensioenleeftijid was gekomen.
Uitvoerig schii-ij ft hij over het te veel r'oo-
ken cn ove.r nikotine-vergnftig.ing bij leeraren;
ivaaraan hij hun zenuwziekten meent te moe-
ton wijten.
Heeft niet eens iemand gcschrcA'on of ge
zegd „Op de zerk van meuigen Engëlschen
predikant- zou men moeten schrijven Hij ia
in den Heer gestcirven en heeft zich doodgo-^
rookt
Koekïat Engelsche dominees cn D'uiteche
ltteraren in dit' opzicht te vergelijken zouden,"
zjjn.
OVER ONTWIKKELINGSGANG NAAR
TOEKOMSTIGE SCHOONHEID.
Een causerie voer vrienden
van do Lakenhal, door
Willem C. Brouwer.
ÏI.
Spreker begon met in herinnering te
brengen de tijden van Napoleon, geken
merkt door oen overmatige preutsche le
vensbeschouwing. Onecht was zo volgens
'Brouwer en stelde hij dat in het licht
door talrijko voorbeelden. Maar de sport
js het dio een ommekeer zal brcngvi in de
Ïisycho don menschen, door haar zal men
eeren terugvinden de echte natuurlijke le
vensblijheid en men durft weer zich uitle
ven. Natuurlijk ontkomt niemand aan
{overdrijving, vuigheid is daarvan een ge-
.yolg, een vuigheid welke in wezen iet-s aan
stellerigs heeft. Zij is het tegendeel van
'een ziekelijk zioh schuil houden ver van
de maatschappij. Maar een waarachtig
kunstenaar moet een medium zijn van zijn
tijd, van het levensbewegcn. Hij moet mid
den in <3e maatschappij staan, hij de meest
sensueele, hij strijdt tegen of aanvaardt de
sociale verhoudingen, en die levenshouding
drukt de stempel op zijn Averk. Brouwers
belangstelling in de kunstnijverheid is gaan
groeien door het pionnierswerk in het slot
de Haar te Zuilen, waar Cuypers arbeidde.
Maar 't bleef hier, zeide spreker, nog
een stoffelijko vormgeving, gebaseerd op
een opnieuw opgewekt romantisme cn het
genoeglijke verzorgds leven van de betere
stand. Wat daarna nieuw kwam was het
geestelijke element. Meer naar het geeste
lijk voorname Arroeg dit, dan naar stoffe
lijke A'ormen.
Voor sprekers gevallen zijn Grieksche
beelden technisch knappe vormgevingen
naar volmaakt geproportioneerde mensche
lijke lichame-n, maar zij gaan niet uit tot
godenbeelden! Ze zijn van burgerlijke huize
Anders is dit geweest bij Egyptenarcn en
Boeddhisten. Hier maakt het schilderach
tige plaats voor het monumentale tenvijl
'er een stréven is om de volume op te los
sen, het beknellende van clen vorm te ver
breken en om te werken in „plain-air", en
daarin to betrekken cbn vollen mensch.
Hierdoor wordt geprobeerd bo\ren het
stoffelijke te staan, natuurlijk daarlateim
do \rraag of dit in al zijn consequenties is
door te voeren. In dezen geest zijn we zoe
kende. Elk kunstenaar zal blijven zoeken,
niet een gemakzuchtige is hij die tevreden
is met halvo voldaanheid. Wat spreker
zoekt is een vormlooze schoonheid, d.w.z.
vorm c/ie schoonheid verwekt door eigen
geestelijke cultuur en die dus niet de aan
dacht vraagt door opdirkende fraaiighe
den. Éen kunstenaarsziel zij daartoe zuiver
als een antenne, raisoneerend met elko
trilling- Zijn ontroering zij van hoogere
Sorde.
Onze tijd heeft behoefto aan het groote
gebaar, het bol^verschende gebaar. Klein
burgerlijkheid kan volgens spreker zichzelf
slcohts aan de kaak stellen in do misluk
king van het nieuAve .JjUadhuis te Rotter
dam, ock in de nieuAve aanbouw der Laken
hal. Het kloppende leven cischt zijn recht.
•Do oorlog heeft sterker dc menschen zich
beAvust doen Avorden. Midden in het leven
tetaat de kunstenaar, en van dat leven wil
hij vorm zien, daaraan wil hij zelf ook
vorm geven. En dan vraagt het tegenwoor
dige werk niet naar een zoetelijk ronden
met boetseerspaantjcs/maar beuken wil hij
met vollo vuist, scheppen Avil hij dingen-
van-geest, zonder ijdel vertoon van vlot
tende voordracht of misleidende souplesse.
Laat men maar eens afstand doen van die
voordracht om te komen tot dieperen in
keer; de Geest, de jRedo brengt ons dari
tót de aanvaarding Aran liet Rytlimc in lijn
«n kleur, in vlak en verhouding. Is het
niet als in de muziek? Kati er geen rythmc
zijn in dans en pas. Romantische muziek"
van sterk humanitaire waarde als van
Schubert en Bach verbleeken in dfczen zin,
terwijl forsche heroïsche muziek van Beetr
hoven in ons opwekken bovenmenschelijke"
AMBON 30/9 v. Singaiporc n. Hongkong1.
ENGGANO 1/10 v. Macassar n. Amst.
REMBRANDT uitr. 3/10 v. Soutüiamipton.
RONDO thuisr. 30/9 v. Padiang.
KON. NED. STB. MIJ.
AMERSFOORT 1/10 v. New-Yark' n. Ham
burg.
BEN NE KOM 30/9 v. New-York n. Bremen.
BERENICE 2/10 v. Bari te Catania.
INO 3/10 v. Amst. te Kopenhagen.
MEDEA 3/10 Ar. Bremen n. Aimist'.
MEROPE v. Hamburg n. Amst. pass. 3/10
Brunsbüttelkoog.
ROTTERD. LLOYI).
TJERIMAI thuisr. 3/10 v. Port Sai'uL
KON. WEST-IND. MAILD.
NICKERIE thuisr. 3/10 v. Havre n. Xmsf.
HOLLAND-BRITSCII-INDIE LIJN.
KOUDEKERK thuisr. 2/10 v. Colombo.
HOLLAND OOST-AFRIKA LIJN.
HEEMSKERK thuisr. 3/10 te Londkn.
HOLLAND WEST-AFRIKA LIJJVy
CLIO 27/9 v. Dakarte Rafisque.
KON. PAKETV. MAATSCH,
PASIR pass. 2/10 Sagires:
STOOMY. MIJ. OCEAAN.
EURYMACHUS 2/10 v. Port Said.
LAOMEDON 3/10 iv. Hongkong n. Rottend.
KELBERGEN 2/10 v. Port Talbot n. Mon
treal.
SAMBODJA 1/10 v. Barcelona n. LissaboD.
KANTONGEPvECHT TE LEIDEN.
Voor het kantongerecht alhier stonden
133 zaken op de rol, waarvan 113 voor de
opnbare zitting.
Tegen J. M. B., die de vorige week te
recht stond wegens overtreding der motor
en rijwielwet, welke zaak toen werd uitge
steld, omdat do. getuigen er niet waren,
werd nu, wegens te snel rijden onder dé
gemeente Noordwijk, gevraagd een geld
boete van f 20, subs. 10 dagen hechtenis.
Tegen IJsbr. van D., te Rijnsburg, die
tegen den last van den conducteur der elec-
trisobe tram in do tram had gerookt,
werden twee geldboeten gevraagd van f 10,
sifbs. 5 dagen voor elke boete.
J. J. G., arbeider te Warmond, had ge-
loepen op grond van den heer Machen,
aldaar, en een haag geknipt.
Beklaagde was een braaf mail, zeide ge
tuige Machen, waardoor de Ambtenaar be
wogen werd vrijspraak te vragen.
Beklaagde was er dankbaar voor.
W. Fh, arbeider to Leiden, was in War
mond geverbaliseerd, en had toen een val-
schen naam opgegeven. Eisch een geld
boete van f 8 subs. 4 dagen.
Aart D*., uit Den Haag, eigenaar eenër
drukkerij to Katwijk, had zich bezondigd
tegen de Arbeidswet. Beklaagde bekende.
Zijn broer had de zaak laten loopeD, toen
moest hij er zelf heen, doch was niet ge
heel op de hoogte. Thans waren dè voor
geschreven verbeteringen aangebracht.
Nadat als getuigen warai gehoord de in
specteur van den arbeid, dc heer He}% en
do gewezen bedrijfsleider Grondia, eischte
de Ambtenaar vier geldboeten van f 8, subs.
4 dagen voor elko boete.
P. C. M. en W. F. H., scheepsbouwers
te Leiden, waren gedagvaard wegens het
niet voorhanden hebben op hun scheeps
timmerwerf van goed drinkwater.
Beklaagden bekenden. Het bedrijf liet
niet too zich aan do waterleiding aan tö
sluiten. Zij hadden wel water, doch dit
was putwater, en had nu en dan een beetje
.een muff en smaak. Een werkman, C. Beijer
