LEIDSCH
DAGBLAD.
Maandag 18 September 1922.
OfficieeSe Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS DER ADVERTENTIE**
|0 Gis. por -regel 's Zaterdags 40 Cts. per regel
Pij regelabonnement belangrijk lagere prijs.
'Kleine advert entien, uitsluitend bij vooruitbe
taling, Woensdag 50 Gts., Zaterdag 75 Cts., bij
ten maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postreebt. Voor eventueels op-
Bonding van brieven 10 Cts. porto te betalen-
bewijsnummer 6 Gfcs.
Bureau Koordeindspiein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055.
PRIJS DEZER COURANT*
Voor teiden p. 3 mud. 2.35, p. week" - Ö.Ï8
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn,
per week h 019
Franco per post 2.35 4: portokosten.
Nummer 1918C
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken visehwinkel,
jVischmarkt 18, tel. 1225, i» Dinsdag ver
krijgbaar SCHELVISCH a f 0.12—f 0.22 en
SCHOL a f0.18 per pond.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgctn.
Leiden, 18 September 1922.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leideu
brenger, ter algemeene kennis, dat door
J. FABEL, te Leiden, een verzoekschrift
is ingediend ter bekoming van verlof voor
den verkoop van alcoholhoudenden, anderen
dan sterken drank voor gebruik ter plaatse
van verkoop in den winkel van het per
ceel Steenstraat 49.
N. C. DL GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, SocrctarLs.
Leiden, den 18den September 1922.
Overdracht van het Rectoraat.
In een plechtige vergadering in het
grooteauditorium der Academie, bijge
woond door curatoren, hoogleeraren, doc
toren, studenten en andere belangstellen
den, had het heden namiddag de over
dracht van het rectoraat van defRijibs-
undversiteit plaats door prof. ar. C.
Snouok Hurgronje aan zijn ^ambtsopvolger
prof. dr. J. P. Kuenon.
De aftredende rector hield daarbij een
rede, waarin hij de lotgevallen der Hooge-
Boliool over den afgeloopen cursus schetste.
Wij gevoelen ons, aldus .ving spr. aan.
als leden van eeai gezin, dat zich verplicht
voelt, op veel kleineren voet als tot dus
verre te gaan leven, on wij zo-u den. ons
schamen het gezinshoofd nu juist wegens
de oaivervutbaarlieid onzer wensöhen mot
hot verwijt van schrielheid lastig te val
len. Maar oonunige .aischéh. zijn voor het
bestaan eener. Universiteit oveir onafwijs
baar als die van lucht en water voor het
leven vaD planten en dieren cn ten aan
zien daarvan mogen wij, toch vragen of de
bezuiniger zijn knellend instrument wel
altijd op de minst gevaarlijke plekken aan
brengt
Algemeen is de klacht over gebrek aan
ruimte. Deze zaal, hoe eerbiedwaardig om
haar geschiedenis, is met haar hoogstens
vierhonderd plaatsen ongeschikt, als aula
van eer. Universiteit, om tot bijwoning
barer plechtigheden alleen vijftien hon
derd studenten pleegt uit te nocdigen.
Op verontrust-end langzame wijze vindt,
de afwerking plaats der laboratoria en
klinieken, die c3a geneeskundige faculteit
noodiig heeft, al mag als een verblijdend
feit worden medegedeeld d-at het instituut
van tropische geneeskunde op het Rapen
burg waarschijn lijk reeds in het begin van
1923 gereed zal zijn.
De arbeid der Rijkscommissie van advies
inzake reorganisatie van het Museum
wezen hier te lande heeft ook nog niet
gestrekt tot verbetering der erbarmelijke
huisvesting van 's Rijks-Ethnograpliiisah©
verzameling.
Ver led cd jaar ontving cU- Regeer ing-uit
Egypte het aanbod ©ener verzameling
handschriften én- boeken, Ier waarde van
eenig© tonnen gouds, ten behoeve der Ocg-
"tersehe- afdeéling onzer boekerij. Dc - vraag
of- nu ook een behoorlijk onderdak voor
dezen boekenschat kon gevonden wordUn
zonder eeni-g bezwaar van
's L a n <1 s k a 6 vorderde zoo lang
durig overleg dat de schenker zijn aanbod
introk. Spr. noemt dit een sprekend voor
beeld van den zeer bijzon-deren «druk dien
de bezuiniging van onze Universiteit oefent
Of» do voor onderwijsstadia en daartoe
dienende hulpmiddelen toegestane ruimte.
Van de meest volstrekte urgentie is ook
dc voorziening in hot gebrek aan beschik
bare collegezalen voor dc mede door de
werking van het nieuwe statuut geleide
lijk in aantal toenemend© noademische les
sen. In deze toeneming zelf kan men zich
verheugen. Zij beteekenf vcor do studen
ten verruiming van keuze, niet verzwaring
van last. Mocht de Staat clo onafwijsbare
behoefte -aam college-lokalen nog lang on
vervuld laten, dan zou een beroep op de
gastvrijheid, der in dit opzicht beter be
deelde ambtgenooteu, die over laborato
rium, gehoorzalen beschikken, als tijdelijk
redmiddel uit den nood aan te. be vol on
kijn, meende spreker.
Spr. herinnert nu aan de welwillend©
Outvangst, di© aan het op 19 Sopt. 1921 in
werking getreden academisch statuut» is
ten deel gevallen Dc lof, die het nieuwe
statuut werd toegezongen, gold vooral de
wegneming van examénballaet en de ver
ruiming van examen mogelijkheden. Met
bijzonder© vreugde werd in de litterarisch©
faculteit de afneming der eerste examens
-Tl dc Iiomaansohe, de GeJmaansche en de
Rlaviöohe philologie begroet.
Aac de deür, door welk© voortaan in bij-
tortdere gevallen aan meer den dertigjari
gen op bijaoindei- soepel© voorwaarden toe-
Sür.g tot de acadfeznische examens wordt
verleend, werd eon ter schrikwekkend vaak
geklopt
Do deelneming der Universiteit aan het
international© wetenschappelijke leven
was velerlei Sams ging, in weerwil van
de voortreffelijkheid der geestelijke spij
zen, het aambod de dogistieve vermogens
der weetgierigen te botfén.
Buitenslands toonde men levendig© be
langstelling in hetgeen sommige geleerden
onzer Universiteit bezighield. De lange op
somming van voordrachten, d-ooa* Leidsohe
hoogleeraren elders gehouden, *en de bui-
landsohe onderscheidingen, aan veler hun
ner verleend, illustreerde de zo uitspraak.
Telkens bleek hoe grooten prijs men in
dc buitenJandjsehe wetenschappelijke we
reld stelde op vertegenwoordiging der
Leidsche Universiteit bij daar gevierde
herdenkingsfeesten. Ook daarvan werden
vele voorbeelden genoemd.
Onze deelneming aan het internationale
iniellectueele leven bepaalde zich oohtcr
niet alleen jtot pliohtsplegingen, zeide spr.
Do toewijding en energie waarmede onze
studenten tot verzachting hunner bui ten-
lande che commilitones werkzaam waren,
was een der meest sympathieke levens
uitingen van de studentenmaatschappij/
Spr. besloot -dit gedeelte, waarin hij de
heilrijk© gevolgen van het eontinueele con
tact in de wetenschap schetste, met de op
merking, dat nationaal insolement op we
tenschappelijk gebied universiteiten tot
hof jee zou maken.
Men verwijzing naar de gedrukt© kro
niek, die men straks over al het bijzonder©
zal kunnen raadplegen deed spr. vervol
gens uit de miu of meer gewichtige ge
beurtenis over het ve»rlocpen Academie
jaar een keus.
Hot College van Curatoren werd in den
■loop van dit jaar in dubbelen zin ver
sterkt vooreerst ftloor de benoeming vaai
mr. Ledeboer, die die ledige plaats van
mr. Loeff innam, en voorts niet minder
door het van allo zijden met vreugde be
groete herstel van den president-curator
mr. De Gijsolaar.
Den Senaat bleven vorlieaon niet ge
spaard. Spr. lierdboht allereerst den on-
stuimigen strijder, die do Nederlanders
tot belangstelling in wijsgeerigo vraag
stukken had weten te dwingen, prof. Bol
land. Aan <3© picbc-it van diens ©enigen
zooai dankt© de Universiteit het dat door
hem nagelaten bo-eken en manuscripten
ten algemeene nutte zullen blijven in de
Univerriteitgbibliotiheekzijn opvolgt
prof. D-e Sopper hoopt spcodig zijn ambt
te aan vaarden.
Op den eersion van deze maand werd,
naar zijn begeeren, de laatste eer bewe
zen aan dr A. E. J. Hol werd asinds zeven
jaar rustend hoogleer aar. Prof. K. Martin
wordt heden emeritus. Zijn opvolger dr.
B. G. Esscher kunnen wij nie'cs beter toe-
wenschen. zedctte spr., dan d'a-t het hem
moge lukken zich in onzen Senaat dezelfde
vriendschap te verwerven, di© Martin er
al zco veel jaren genoot.
De Sterrenwacht betreurt het heengaan
van prof J. C. Kap toy n wiens wereld
beroemde naam eigenlijk aan de Gro-
ningscke Universiteit toebehoorde. Dat
prof. Vürtbeim weerstand bood! aan den
'drang uit Amsterdam, om da-ar de plaats
van den zeer betrourdon hoogleeraar K.
Kuyper in te nemen waardeert d© Senaat
zeer.
Met verheuging m-aa-kto da rector-magni-
ficus melding van het aanvankelijk herstel
van prof. De Visser, al tempert de zware
beproeving, die dr. Do Vries schijnt opge
legd, deze vreugde zeer.
Na aan clo 2ö-jarige ambtsvervulling van
prof Pijper t© hebban herinnerd, en do
verochillende nieuw© docenten, welke in
dit jaar aan de Universiteit worden ver
bonden, te hebben genoemd, deelde de
rector mede dak dit jaar als student wa ren
ingeschreven 1482, waarvan 46S zich voor
de eerst© maal lieten inschrijven, e enige
"tientallen meer dan oen jaar te voren.
D--v aanrakingen van reotor eai senaat
met de studenten van beide geslachten
waren zoo aangenaam, met éé-ne uitzonde
ring, dié niet onvermeld mag blijven. Het
gold hier tot eigen vermaak anderen over
last aandoen. Ernstig© feiten van den hier
bedoel dc-n aard hebben den rector ge
noopt, op alle daarbij betrokkenen hot
zachtere taiohtmicklel dor open-baro beris
ping tce te passen, en de Senaat heeft
daaraan voor het geval van herhaling d©
bedreiging mot het consilium a b
c u n d i e toegevoegd. Het Leidsoh Stu-
dentoncoLps bleef hie-rbij vrij van aan-
aprakelijkbcxdte meer daar het zich in
geencr.deele met deze loden solidair ver
klaard©
Zonder één der verschillende stuctenton-
vereancgingen te noemen, - moest die rector
toch herinneren aan het 99-jarig bestaan
van het muziekgezelschap Som pre Cres
cendo' dat luisterrijk word herdacht. Hij
verbond daar aan de vraag, of het niet
me-gelijk zou zijn, wal' aan vele- buiten-
lancsohe universiteiten als van self spre
kend besohouwd wordtdat rau-zikale op
luistering der plechtige aca.'demisohe dies-
viering door" studenten en niet door vreem
den geschiedt.
Na ten slotte zijn bijzon deren dank te
hebben betuigd aan assessoren, richtto
pro?. Snouok Hurgronj© zioh tot zijn op
volger Keunen in de volgende bewoor
dingen
Wanneer ik uw naam op deze plaats uit
spreek, dan doemt voor mij een lange
reeks van vaak ontroerend© herinneringen
op uit een tijdperk, welk begin bijna -een
halve eeuw achter ons ligt. In 1873, ruim
oen jaar, voordat ik hi or zöra komen stu-
deeren, bezocht ik Leiden voor d-e eerste
maai in mijn laven. De eonage woning, die
S
ik toen binnentrad, was uw ouderlijk huis
daar leerde ik den voortref fel ijken man
kennen die van dien dag af mij ten leids
man is geweest op het pad der weten
schap, maar ook op dat van het leven
uwen vader.
Zonder zijn raad nam ik' sinds dien geen
belangrijke beslissing, en ook nadat liij
ons voorgoed had verlaten, drong zioh de
vraag aan mij op wat.hij er van gezegd
zooi hebben. Het antwoord op de vraag
kan voor u zeker niet minder gewicht in
de schaal leggen, dan voor mij. Sla-agt gij
er in, waarde rector-magnificus, dat ant
woord steeds te vinden en het tot richt
snoer té nemen van uw handelen dan zal
uw rectoraat oni>er Universiteit tot eer en
tot. zegen worden. Zoo zij het!
Lcidsch Uniyersilsitsfor.ds.
Aan het verslag van het Leklsch UniYOrsd-
teitsf-onds over het jaar 1921/22 is het navol
gende oitfleeaid:
Het Genootschap „Noorthey" stelde een be
drag van f 500 ter beschikking van hot Fonds
cn door mevrouw de weduwe dr. W. N. du Rieu
in Mei van dit jaar overleden werd een som van
f 1000 aan het Fonds gelegateerd.
Verschilende corporaties worden gesteund: het
Instituut voor Tropische Geneeskunde, Roller-
damLeiden ontving wederom f 500; de Verec-
niging tot bevordering van de opleiding tot in
strumentmakers te Loidon ontving, ovenals vo
rige jaren f 100; dc Leidsohe Vereen, voor We-
t ens oh appel ijk o Voordrachten ontving wederom,
doch nu voor het laatst, een subsidie van f 200;
aan do Stichting „De Gocye'1 werd een bedrag
van f 450 beschikbaar gesteld; prof. Van Kam
pen ontving f 500 ten behoeve van oen door
dr. G. Stiasny te gevon college over oceanografie
en eindelijk word, evenals hot vorig jaar, een
bodirag van f 500 toegestaan voor een College
van den heer Albert Vogel in de voordrachls-
kunsit.
Aan de privaat-docenten dr. A. G. van Hamel
en dr. K. H. E. de Jong werd voor onkosten
van hun onderwijs, elk een bijdrage van f 200
gegeven en eveneens aan don heer R. Guarnieri
die aan de studenten onderricht geeft in liet
Italiaanscli een bijdrage van f 200. Prof. Storm
van Leeuwen kreeg voor zijn hoofdassistent in
1921 oen subsidie van f 600 en in 1922 ééij van
f 400, prof. Van Calcar voor zijn assistent resp.
f 250 en f 350. Prof. Ehrenfest ontving f 400
voor de Leeskamer-Bossoha, f 302 voor bolken-
aankoop voor die leerzaal eu f 75 voor reiskos
ten van twee buitenlandsohe geleerden.
Prof, Wensinck kreeg een siibsidie van f 350
voor de samenstelling van indices' op dc Mo-
hammedaanscHe tracb'tieverzameürigcn, de lec
tor d-r. J. Wolljer f 250 ter bDslrijdiag van on
kosten verbonden aan de studie betreffende Hy
perion, terwijl aan den student Hof'ker een bij
drage verleend werd -als steun voor de publi
catie over con exemplaar van Pterodaotylus, be
rustend in hot geologisch Museum in Leiden.
Voor de prijzen beschikbaar gesteld voor de
Indonesische studenten, die in Leiden hot doc
toraal examen in de rcchtswotonschap afleggen,
werd de Kanaka-prij-s toegokond aan Raden mr.
Oerip Kartodirdjo.
Prof. Nolen ontving f 400 ter tegemoetkoming
in de kosten van een toestal voor hoogt ezon-
bestraling, prof. Martin f 100 vcor studiereizen
zijner leerlingen Aan dr. Holvvorda werd f 300
toegekend voor do archaoologisohc opgravingen
in Valkenburg; den waarnomendon diirocteur
van de Universiioitsbibliothook f 174- ter tege
moetkoming in dc kosten een or grootc Japan-
sche encyclopaedic.
Als curatoren van don nieuwen leerstoel in
de algemeene Volkenkunde, waar Voor de Uni-
versiteitsraad -dr. J. P. Josselin de Jong be
noemde, werden aangewezen dr. E. J. Hasling-
huis, mr. W. de Roo dc la Faille en dr. N. J.
Singels. In vea-band met een buitenlandsche reis
zail prof. Josseün de Jong gedurende den cur
sus 1922/23 nog geen colleges gevon.
Sinds Juni 1921 traden 86 leden, 46 begun
stigers cn 1 donateur' toe; door overlijden en be
danken verloor het Foirds 1 stichter, 2 dona-
tours, 58 begunstigers cn 30 leden. Het totaal
aantal loden bedraagt thans 1216.
D© Leidsche Buitenschool.
Goruimen tijd geleden wend door d© af-
dceling Leo den en Omstreken der „Vereen i-
ging voor „Sociale Kdnderhygiëne'', met me
dewerking van den Gemeentelijken Genees
kundigen Dienst opgericht d© Vereeniging
Herstellingsoord „Do Leidechc Buitenschool",
welke Vereeniging ten doel heeft om kinde
ren van -den sohoolpliehtigcn leeftijd uit Lei
den en omliggende gemeenten,, die gevaar
loepen slachtoffers der t-uLeroulose tc wor-
/k?n, voor deese ziekte tc behoeden. Tot nu toe
liepen déze kinderen groot gevaar ernstiger
zhek te worden. Zij waren niet in staat het
onderwijs regelmatig tc volgen, zoodiat zij
naar lichaam en geest schade leden, wat zadh
in vele gevallen voor hun gansche leven
zcu wreken. Door deze kinderen t© brengen
naar een Buitenschool, zou het mogelijk zijn
met betrekkelijk geringe kosten tc vocirko-
men, dat zij ziek worden en dat zij bij andere
kinderen, in kennis cn ontwikkeling zouden
ten aehtor staan.
De -schenking van de groofe villa „Duin-
lust", 'te Katwijk, met circa 1lfz H.A. bijlje-
hoorend dluin cn dernebosohjes, door een be
kend Lcidsch ingezetene, maakte het "bestuur
crp oen ongedachte wijze mógelijk: het voor-
gestolde doel op voortreffelijke wijze tc ver
wezenlijken.
In een prachtige omgeving aan de tram
lijn, waarmee de 'kinderen dagelijks ter
plaatse kunnen komen, ligt -het huis, dat
voor dc inrichting van.een buitenschool voor
con veertigtal kinderen zeer geschikt -is. De
kamers, voor schoollokaal bestemd!, deen als
zoodanig slechts bij zéér slecht weer dienst.
Er zijn een ruime keuken voor de bereiding
van het mLdJdagmaal, een .eetzaail met aan
grenzend terras, een badkamer voor deuchc-
ba'öen, oen kamertje voor den geneesheer en
de noodige vertrekken voor inwonend petr-
Boneel. Het terrein naast hef huis heeft een
groot dal, naar alle zijden door duinheuvels
of dennobosschen begrensd. Daar zijn nu do
schoolbanken geplaatst en bevindt zich do
eigenlijke school. Daar kon, tenzij het stort
regent of stormt, winter en zomeT buiten les
worden gegeven. Op een andere plaats is oen
groot speelterrein, waar de kinderen in vrije
uren kunnen spelen, terwijl voor een lighal
voo<r het dagelijksc'h rustuirrtje met front
□aar het Zuiden, een prachtige plek, die
©enigszins hoog gelegen is, is uit te kiezen.
Onder bolanglooze leiding van den Lcid1-
schen architect, den heer Buurman, wer-d dc
villa en omgeving door den aannemer R.
Ouwe-hand, te Katwijk, in overeenstemming
met het doel in orde gemaakt.
Als directrice werd benoemd mej. A. A.
van dor Endt, dde, bijgestaan door dc twee
dames Glauner, de veertig zwakke kinderen,
die ©t dagelijks met de tram komen en weer
vertrekken, naar lichaam en geest, verzorgt.
Sedert 15 Juni men mocht de zomer
maanden zich niet laten ontglippen is de
stichting reeds in gebruik.
Do offö/cicele opening had echter const Za-
terdagnafmidd-ag plaats, in tegenwoordigheid
van het bestuur, autoriteiten cn andere ge-
noodiigden, die met extra trams uit Leiden
te ongeveer vier uur op de villa aankwamen.
Onder de aanwezige autoriteiten merkten
we o.a. op do hoeren W. G. Oostenbaan,
hcofd-inspoeteur van den Geneeskundigen
Dienst, dr. Heyermans, directeur van den Ge
meentelijken Geneeskundigen Dienst te Am
sterdam, dr. J. J. Pigeaud, directeur van de
Ha-agsohe Buitenschool, wiens voordracht, tc
Leiden gehouden, den eersten stoot tot dc
oprichting gaf, A. Rienks, hooM-inspecteur
en Iv. Brants, inspecteur van het L. O., resp
te s-Gravenhage en to Lei-den, F. W. Sant-
man, schoolopziener in algemeenen dienst te
's-Gravonhage, mr. J. C. van der Lip, wei-
houder wan onderwijs, alhier, R. Ouwehand,
wethouder der gemeente Katwijk, gemeente
raadsleden en loden der Plaatselijke School
commissie te Leiden, enkele medici en an
dere belangstellenden.
De openingsplechtigheid had plaats in
het straks genoemde duindal, waar dage
lijks de lessen worden gegeven. Menige
oudere nam nu nog eens in de school
banken plaats.
Nadat de voorzitter, dr. E. Gorter, Kin
derarts. alhier, die de voldoening mocht
smaken, d-at het plan, waarvoor hij met
den directeur van den Leidsshen Genees
kundigen Dienst, dr. M. D. Horst, met zoo
veel enthusiasme heeft gewerkt, is kun
nen verwezenlijkt wordeu, de aanwezigsn
met een enkel woord had verwelkomd, gaf
hij het woord aan onzen stadgenoot mr.
dr. J. Schokking, lid der Tweede Kamer
en lid van Gad. Staten, van Zuid-Holland,
die zich bereid had verklaard de. stichting
tc openen.
Hoewel anderen, deskundigen op het ge
bied va.i tuberculosebestrijding, naar ik
meen, meer aangewezeu zouden z:jn ge
weest, om een rede te houden bij de opening
van deze inrichting, thans reeds als de
Leidsche Buitenschool gelukkig in brredan
kring bekend, heb ik de vriendelijke uit-
noodiging van dit bestuur, om zulks te
doen. niet willen afwijzen, aldus ving spre
ker aan. Vooral toen, in verband met zijn
verhindering op een eerst aangenomen dag
van opening, het bestuur bereid bleek een
ander-en dag te bepalen, werd hem dit
moeilijk gemaakt.
En hij is er dankbaar voor, omdat hem
daardoor de gelegenheid geboden wordt
uiting te geven aan de blijdschap over de
vestiging van deze school en de warme
belangstelling te toonen in wat hier ver
richt zal worden.
Misschien is het nog wel goed gezien
om de uiting daarvan aan een leek op dit
gebied tc gunnen, zeide hij.
.De gedachte sluipt zoo licht in afsof
de bestrijding der tuberculose, indien niet
alleen, dan toch in de eerste plaats een
zaak der geneeskundigen zou z'jn, die aan
hen wel kan worden overgelaten. Dit nu
kan niet en mag niet Zij hebben daartoe
medewerking noodig en die medewerking
wordt niet verkregen zonder kennis van de
be teekenis dier bestrijding.
In het rapport van de Staatscommissie
tot voorlicht'ng over wettelijke maatrege
len tol bestrijding dier ziekte, wordt dan
ook bijzondere nadruk gelegd op de nood
zakelijkheid der verspreiding van meer
dere kennis op dit gebied door woord en
geschrift
Maar dat niet alleen;, ook is er behoefte
aan medewerking in breeden kring tot het
verkrijgen van de middelen ora de tubar-
culose te bestrijden.
Pat alleen openbare lichamen: Rijk, Pro
vincie en gemeente, daartoe geroepen zou
den zijn, ontkent spr. Mede in het be
strijding zelf. Ook in het meergenoemd
rapport ligt een aansporing, zooveel mo
gelijk zelf aan te pakken.
Er. bij deze Buitenschool heeft men aan
gepakt. Wij hebben hier te doen met een
schakel tusschen particuliere- en overheids
zorg, waarbij particulier initiatief is voor
gegaan En als hier één naam genoemd
mag v/orden, dan is het die van de familie
De Koster, wier schenking het mogelijk
maakte,, dat Leiden ea omgeving, kan bo
gen op een Buitenschool, die menige stad
in ons goede vaderland haar benijden zal.
[Wel bezit Den Haag haar Buitenschool
en hebben Amersfoort, Nunspeet en Venlo
inrichtingen van die» aard, die echter niet
met Leiden te vergelijken zijn. Leiden mag
dus de tweede' stad in ons land genoemd
worden, die een zoodanige school bezit,
welke aan alle eischen van een goede Bui
tenschoor kan voldoen. In Amsterdam 6n
Rotterdam bleef het nog bij plannen alleen.
Na te hebben nagegaan hoe de Buiten-
-+~+-
BINNENLANlX
'Overdracht van het rectoraat aan cto
Leidsche Universiteit.
Opening der Leidsche Buitenschool.
t, BUITENLAND.
De brand te Smyrna is gestuit. Do scha
de geschat op f 150 millioen.
Havenstein zal heden confereeren met
Lloyd G-eorge en Home.
De voorwaarde voor een Amerikaansch
crediet aan Oostenrijk.
scholen haar ontstaan hebben te danken
aan de gunstige resultaten, door dagver
blijven verkregen in het buitenland, schet
ste hij de veelledige beteekenife dezer stich
tingen Zij passen in het kader van spoedig
ingrijpen, bij de tuberculose vooral van
veel belang.
Z\j voorkomen een achter-o'p-raken van
geestelijke ontwikkeling, bij andere kin
deren. Zij houden het zoo nuttige contact
met het eigen gezin levendig.
Er gaat door de wijze van behandeling
van zwakke en verdachte kinderen cên op
voedende kracht van uit. Geen wonder, zei
de spr., dat dr. Gorter, wiens naam alt
kundig en belangstellend kinderdokter in
Leiden bekend is. zich tot dezen arbeid aan
getrokken gevoelde. En voor hem, met zjjn
trouwen medehelpers dr. Horst cn anderen,
zal het dan ook geen geringe vreugde'zijn,
deze school thans geopend te zien. Zonder
moeilijkbeden ging het niet en ook thans
zijn de moeilijkheden niet overwonnen
Doch daarover spreken wij nu niet. Alleen
wil hij gebruik maken van deze gelegen
heid om aller medewerking an te roepen.
Tuberculose is een ernstige ziekt©. Haar
bestrijding eischt veler toewijding. En als
een der middelen daartoe dient deze school,
welke wij daarom van harte mogen toe
juichen.
Moge God de Heer, aan Wiens zegen elka
arbeid gelegen-is, ook dezen arbeid zege
nen
Terwijl er in de jaren, die achter ons lig
gen, zooveel is uiteengeslagen, waarvan de
gevolgen ook in ons land nog ernstig wor
den gevoeld, werken wij hier aan den op
bouw en het herstel van menschelijke
kracht en daardoor aan do verheffing van
de samenleving.
Doen wij het met geloof en met moed,
aldus besloot spr. zijn met groote aandacht
gevolgde rede. waarna hij de school voor
geopend verklaarde.
Hierna nam dr. Gorter weder het woord.
Hij schetste nog eens de voorgeschiedenis
der stichting, herinnerde nog even aan de
blijdschap, die de voorstanders vervulden,
toen deze villa met omgeving, voor dit doel
werd afgestaan. Verder mocht het bestuur
van alle zijden hulp en medewerking on
dervinden. Door een Comité van propa
ganda werd bij de burgerij deze belangstel
ling omgezet in rijke particuliere bijdragen
Zonder deze zou de opening niet mogelijk
zijn geweest. Maar evenmin zou de exploi
tatie tot stand gekomen zijn, zonder den
steun van gemeente, provincie en Rijk.
Spr. bedankte in het bijzonder mr. Peer-
bolte, Directeur-Generaal voor do Volksge
zondheid; mr. dr. Schokking, die in zijn
hoedanigheid als lid van Gedv Staten en
van de Tweede Kamer en als persaon het
bestuur met raad en daad diende; mr. Van
der Lip, die als wethouder van onderwijs
wist te bewerken, dat de subsidie- aanvra
ge door de gemeente werd ingewilligd. Het
moge u gegeven zijn, waarde heer Van der
Lip, dat uw werken voor onze Buitenschool
vrucht draagt, en dat op uw initiatief ge
voteerde gelden in den vorm van meerdere
werkkracht <loor do Leidsche bevolking
worden -terugbetaald, zeide spr.
De school dient zich aan als amphibie;
zij is zoowel school als herstellingsoord.
Als deze vereeniging tot iets goeds leidt,
danken wij dit mede aan do medewerking
van de inspecteurs van het L. O. en van
het Buitengewoon Lager Onderwijs, de hoe
ren Brants en dr. Van Voorthuyzen, als
mede aan de inspectrice voor tuberculose
bestrijding, dr. Schagen van Soelen, ver
volgde dr. G.
Van den aanvang af was de bedoeling de
school te bestemmen voor kinderen, die
gevaar liepen slachtoffers te worden van do
tuberculose en wij zullen het op hoogön
prijs sfcellen aldus spr. dat de Pro
vinciale vereenigingen voor tuberculosc-be-
strijding en vooral hun voorzitter, ds. ,Wa-
gener, ons krachtig hebben gesteund, voor
het verkrijgen van de subsidie der Provin
cie. Nauwer nog is de band, die de stich
ting bindt aan de Leidsche Vereeniging tot
bestrijding der Tuberculose. En spr. dankte
prof. Nolen en dr. Bijtel, dat zij wilden sa
menwerken met deze Vereeniging, door de
kinderen, die voor plaatsing het meest ge
schikt zijn, uit te zoeken.
•Spr. dankte verder nog dr. Pigeaud,
directeur, ën freule Van Panthaleon Van
Eek, de geestelijke moeder der Schevening-
sche. school, en dr. Van de Kasteele, die als
medicus aan die school is verbonden, voor
hun. voorlichting en hulp.
Van zijn medebestuurders wilde spr,.
