No. 19116
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 30 Juni.
Derde Blad. Anno 1922.
BRIEVEN UIT BERLIJN,
FEUILLETON
OE CHÖRSTOÜS
De Conferentie ie Den h'aag.
f Uit hot Belgische antwoord op Lilwinof's
brief, gisteren vermeld, bleek duidelijk, hoezeer
Ide conferentie niet van haar stuk is gebracht.
Korl en bondig viel dit antwoord uit in een
geest als reeds vermeld. Frankrijk zal wel
evenzoo volgen.
In de Engelsche porsconferenlie werd gisler-
amid dag medegedeeld, dat de zitting van de
sub-commissie voor den privaten eigendom des
ochlcuds geopend werd met de volgende rede
van den president, Sir Lloyd Grcame:
Be procedure, waarover wij het eens zijn ge
worden voor de gedachtenwissoling over de on
derwerpen, dio het werk dezer conferentie vor
men in de drie sub-commissies, is een geschikte
en practisehe procedure.
Be onderwerpen zijn noodzakelijkerwijze on
derling met elkaar verbonden en ik .zou willen
onderschrijven, de opvatting, tot uitdrukking
gekomen in de Gredietcommissie, dat wij in alle
6ub-oommissies ons werk ..fully and freely"
zullen vervolgen, in de verwachting, dat iedere
sub-commissie tot een bevredigend resultaat zal
komen. Wij zijn hier niet alleen als gevolmach
tigden maar zelfs ad referendum. En verder
zullen we tenslotte alleen in staat zijn om de
aanbevelingen te geven, wanneer beide zijden
tevreden zijn met de, in de drio sub-commis
sies bereikte, resultaten. Ik hen er daarom zeker
Tan, dat wij onder deze voorwaarden aan beide
zijden in staat zijn, de vraagstukken, die voor
liggen, fully and frankly te bespreken.
Bovendien, zooals tusschen deze sub-com
missie en dc crediet-commissie is er niet alleen
op het einde een onderlinge samenhang, maar
ook een zoor nauw en vast verband. Het vraag
stuk, waarvoor deze sub-commissie is gesteld,
&s niet alleen een vraagstuk van bevrediging
'der aanspraken van particuliere eigenaars door
restitutie of compensatie, maar ook van den
w-öd erop bouw van de Russische industrie, waar
bij Rusland minstens evenzeer belang heeft als
dio vreemdelingen, die vroeger betrokken waren
in de industrie van dat land. Het grootc aan
deel, dat vreemd kapitaal en vreemde onderne
mingen hadden in de ontwikkeling van de Rus-
sischo industrie, is ons allen genoegzaam be
kend. En hot is, naar mijn vast gevoelen, ons
aller bedoeling, te trachten tot practischc. zaak
kundige voorstellen te komen, door welke de
samenwerking kan worden hervat.
Als wij het vraagstuk in dezen geest bezien,
zullen wij onze besprekingen con werkelijk prac-
tisóh karakter geven. Ik herinner aan do ver
klaring, bij verschillende gelegenheden door. den
lieer Krassin in Genua afgelegd, en waarop de
Brifcschc eerste Minister zich beriep in zijn rede
in het House of Commons bij zijn terugkeer,
dat de practischc moeilijkheden veel minder
waren dan de theoretische moeilijkheden en dal
lil de practijk er weinig moeilijkheid zou wezen
om do teruggave van 90 pGt. der eigendommen
te verzekeren. Welnu, wij zijn prac-tische zaken-
mcnschen en daarom wilde ik in overweging
geven, dat wij in onze besprekingen een prac-
tisohen on za.kclijkon koers volgen.
Het hooft geen nut onzen tijd- te verkwis
ten door een groot veld van algemeenheden
te -behandelen en hot wil mij voorkomen, dut
wij -het eens zullen worden op een logische ca
practisehe basis.
Bij ihet geven van dit voorstel, volg ik den
practi9dhen raad van dc6 heer Krassin. Ik
'Biel daarom voor onze problemen op de vol
gende wijze in behandeling te nemen. Laten
wij beginnen met de quaestie van teruggeven
van vroegere eigendommen en ondernemin
gen aan üri&ne oorspronkelijke eigenaren on
der de oogen tc zien. Deze ondernemingen
schijnen in twee hoofdgroepen verdeeld to
kunnen worden. Ton eerste de groep van in
dustrieel© en h a ndclson der nemingen, waaron
der machinefabrieken, textielfabrieken, mij
nen, houtzagerijen, petnoleumhronnenandere
fabrieken, maatschappijen van maatschappe
lijk nut, banken, distributie-bedrijven. Ten
tweede de groep omvattende onroerende ei-gen-
'domimen, akkers ft/begrepen, huizen, gebou
wen en bossdhen, voor zoover zij niet onder
de eerste groep vallen. Bovendien zullen wij
bij het behandelen van eigendommen, nog
cenige g.roepen van diversen ontmoeten, zoo
als halndels- en peinsoonlijke schulden, bank
deposito's, aandeden in maatschappijen, per
soonlijke eigendommen. Ik geef slechts voor
beelden van die zaken, die ik voorstel op te
©ommen onder het algemeenc hoofd Diverse
groepen.
Indien een dergelijke verdoeling tegelijk
praetisch en doelmatig is, hetgeen zij naar
mijne meening ook is, zou ik willen voorstel
len in de eerste plaats de quaestie te beschou
wen van de teruggave van industrieele- en
handelsbezittingeD. In een later stadium
moeten natuurlijk de vele details behandeld
worden die, zoo-als de heer Litvinof zich van
eenige onderhandeling, die hij vroeger heeft
gehad, zal herinneren, ieder handelsman
weten wil. Wat zullen de omstandigheden zijn
waaronder de bezitter van ccn fabriek of on
derneming die zal kunnen besturen, bijvoor
beeld vrijwaring van arbitraire inmenging in
ondernemingen, die in werking zijn, de condi
tie© die den import en export, den binnen-
landschch en den buitenkanusehen handel be-
hcerschcn, belasting, transport, industrieele
wetgeving, enz. Tevens moeten quaesties van
schadeloosstelling geregeld worden, de wijze,
waarop zij vastgesteld en betaald worded.
Deze en andere quaesties, die zich voordoen,
moeten wij in den loop van ons werk bespre
ken. Maar liet is duidelijk, dat het voorbarig
en wellicht noodeloos is de condities tc be
spreken, waaronder eigenaars hun onderne
mingen zullen beheeren, zoolang niet van ie
voren is vastgesteld, dat zij daadwerkelijk in
hun bezit zijn getreden en dus in staat zjjn
onder 'die condities te werken.
Bovendien zullen de eischen voor scha
deloosstelling zeer sterk uiteenloopen in
aard en bedrag, naar de omstandigheid of
do eigendommen teruggegeven of gehouden
worden. V ij zullen ook moeten vaststel
len op welk stadium van ons werk wij de
vraagstukken zullen bespreken aangaande
de onroerende goederen, die niet vallen
onder de groep van handels- en industrieele
ondernemingen en dc problemen, die sa
menhangen niet wat wij de groep van di
versen genoemd hebben.
Ik stel voor, de indeeling, en de volg
orde, die ik in breede trekken heb aange
geven, bij onze besprekingen te volgen. In
dat geval beginnen wij met de kwestie van
restitutie in bet geval van handels- en in-
dustrieelen eigendom. Het zou mogelijk
zijn alle klassen van industrieele. en han
delseigendommen als een geheel te behan
delen liet zou ook mogelijk zijn, de ver
schillende klassen afzonderlijk te behande
len en wellicht zult u dit laatste doelma
tiger vinden. Bij het afzonderlijk behan
delen moeten wij een indeellng aannemen
en vaststellen met welk onderdeel wij Önze
besprekingen zullen beginnen.
Ik doe deze voorstellen, die wij in onze
sub-commissies besproken hebben, geheel
in liet belang van een geregeld verloop en
practisehe behandeling van onze zaken en
ik herhaal, wat ik bij liet begin zeide, dat
wij alle zijden van dit vraagstuk grondig
en openlijk moeten bespreken in hot besef,
dat alles, wat wij aanbev.elen. een indirec-
ten invloed op het geheele werk van de
conferentie oefent en dat wij voort zullen
werken gelijk de sub-commissie voor de.ere-,
dieten zal doen, in het vertrouwen, dat de
andere commissies him werk met een gun
stig resultaat bekroond zullen zien.
Litwinof antwoordde, dat de Russische
delegatie met genoegen elk program zou
begroeten, dat berekend wa6 op het berei
ken van een zoo spoedig mogelijk bevredi
gend resultaat. Hij herinnorde even aan
het feit, dat te Genua zekere overeenkom
sten waren bereikt en z.i. zou de conferen-
tio vóór alles die moeilijkheden moeten
vaststellen, welke van Genua waren over
gebleven, terwijl zij zou moeten trachten
deze moeilijkheden weg te nemen.
Wat betreft den onderlingen samenhang
in heb werk der sub-commissies was hij
van oordeel, dat voorkomende verschillen
gemakkelijker zouden zijn uit den weg te
ruimen door een plenaire zitting van de
geheele commissie dan door te wachten tot
elke sub-commissie individueel haar arbeid
voltooid had.
Hij wilde dit donkboeld echter niet uitwer
ken, doch gaf het slechts „en paseanft" in over
weging. Hij was 't eens met hetgeen dc voor
zitter van Krassin bad geciteerd n.L, dat con- I
cessies gemakkelijker te regelen zouden zijn in
do practijk don in theorie, doch ter wil le van do
duidelijkheid wilde hij en .passant opmerken,
dat de drijfveer van de politiek der Russische
regeering bij het vorl-eenen van concessies ge
leid werd door doelmatigheidsoverwegingen met
het oog op dc belangen der Russische republiek.
De Russische regeering zelve was 't dan ook
onverschillig of de vorige eigenaar een slaat,
dan wel Russische of buitenlandsche onder
danen waren.
Spr. zeido vervolgens, dat de commissie be
reid was tot het gewenschle einde mede te
werken. Voorts was het noodig, dat elke partij
van meet af aan baar houding ten opzichte
van Jiet vraagstuk van den wederopbouw zou
bepalen. Te dien einde wensohte hij dc aan
dacht van de niet-Russische commissie te ves
tigen op de wetgoving ten aanzien van den par
ticulieren eigendom die de Scrvjet-regeering se
dert do Conferentie van Genua in het leven had
geroepen.
Op verzoek van Lloyd Grcame verklaarde
Litwinof zich bereid de daarop betrekking heb
bende documenten aan het secretariaat ter hand
te stelleD, opdat zij onder de leden zouden
kunnen circuleeren.
Lloyd Greamo constateerde, dat ten aanzien
van de procedure overeenstemming bestond. De
besprekingen dezer subcommissie zouden van
invloed zijn op de zakenlieden alsmede op de
subcommissie voor do ere dieten. Van de con
clusies waartoe de subcommissies zouden ko
men zou het afhangen:
lo. of de zakenmenscihen hun rol in bet her
stel van het Russische industrieele leven zouden
hervatten.
2o. of het mogelijk zou zijn de voor de crc-
dieten ten behoeve van Rusland's herstel be-
noodigde gelden te vinden, aangezien deze gel
den niet onder beheer der regeeringen waren.
Wat de wetgeving betreft erkende spr., dat
het uiterst nuttig was to wot en hoe liet met dc
Russische wetgeving stond Het zou zeer gped
zijn indien bij de discussie bleek, welke wette
lijke bepalingen belemmerend waren en welke
wettelijke bepalingen nog in het leven moeien
worden geroepen. Het stond natuurlijk aan do
Russische regeering of zij al dan niet rekening
kon houden met aanbevelingen op wetgevend
gebiod. Spr. nam nota van Litvinof's verklaring
omtrent de drijf voeren dor Russische regeering,
was liet daarmede naluurijk niet eens en
wensohte er aan toe te voegen, dat niets was
te winnen dcor vlagzwaaicn en door over begin
selen te discussieeren.
Men was liicr aanwezig om na tc gaan
welke voorwaarden noodig zijn voor liet her
stel van het Russische economische leven en
op welke wijze deze voorwaarden kunnen wor
den geschapen. Spr. stelde daarom voor dat
men zou borglonen met een der takken van
nijverheid on gaf Dn overweging daarvoor de
machine-industrie te kiezen, aangezien de
landbouw daarvan zeer afhankelijk was.
De heer Catticr (België) kon de verklarin
gen van Litwinof omtrent de drijfveeren der
Russische regeering niet aanvaarden. Aange
zien men echter niet over beginselen zou tc-
detwisten, wilde spr. er mede volstaan te
ccfotstateeren, dat zijn re.goering de bewuste
zienswijze niet kan aanvaarden.
Dc beer de LapradelOe (Frankrijk) sloot zich
hierbij aan. Het was spr. aangenaam in de
subcommissie te werken. Men was echter bij
een aks realisten en het was daarom niet toe
laatbaar dat beginselen en feiten dooreen
zouden worden gehaald. In volkomen verzoe
nenden geest gaf hij in overweging dat do
verklaring van Litwinof terzijde zou wordcti
gesteld.
De Italiaansoho gedelegeerde sloot zich
bij de vorige sprekers aan.
Lloyd Greauie was het met deze drie spre
kers volkomen oens. Spr. hoopte, dat Litwi
nof bij do feiten zou blijven cn beginselen
ter zijde zou laten.
Litwinof zei*fe alleen cn passant zijn op
merkingen gesmaakt tc hebben, teneinde dc
later komende practisehe voorstellen der Rus
sische regeering duidelijker te maken. Hij
zou de laatste zijn om principieclo vraag
stukken te berde te brengen.
Hierop volgden eenige besprekingen om
trent de volgorde der te behandelen tak
ken van nijverheid, waarna Lloyd Grcame
aan Litwinof een lijst met vragen overhan
digde omtrent de mogelijkheid van een te
ruggave der verschillende takkenvan nij
verheid aan hun voormalige bezitters. De
niet-Russische sub-commissie was nl. niet
bezig met de belangen van mijnheer A. of
B. Wat zij wensohte te weten was of be
paalde takken van nijverheid aan de vroe
gere eigenaars zouden kunnen worden te
ruggegeven en tot op welke hoogte en in
welke mate zulks zou kunnen geschieden.
Litwinof verzocht hierop hem statistie
ken te verstrekken omtrent aanspraken
van de buitenlanders met betrekking tot
de Russische industrie.
Lloyd Grcame wees er op dat het moei
lijk was cijfers te verstrekken omtrent de
industrieele aanspraken van buitenlandei's,
zulks mot het oog op de onbekendheid met
den tegenwoordigen toestand van het bezit
en het bedrag der restitutie die zou kunnen
worden verleend.
.Litwinof hield echter aan en gaf in over
weging bij het vaststellen der aanspraken
als grondslag te nemen dat in 't geheel
geem restitutie zou worden gegeven. Voorts
zouden de aanspraken en cijfers zonder ver
antwoordelijkheid voor de juistheid door
de delegaties kunnen worden verstrekt. Het
was echter noodig dat de schuldenaar het
bedrag zijner schulden kende.
Lloyd Grcame verklaarde niet te weten
of de door Litwinof verlangde cijfers be
schikbaar waren doch hij zou de zaak met
zijn collega's bespreken.
Hierop werd de zitting verdaagd.
Hot 20ste offieiccle communiqué (nicl-Rus-
sisohe commissie) luidt als volgt:
De tweede sub-commissie (schulden) der
nidt-Russische commissie is Donderdag balf-
dric bijeengekomen onder voorzitterschap van
den heer Alphand
Zij heeft behandeld de quaestie van het over
leggen aan de Russische commissie van de sta
tistieken, betreffende de Russische schuldpa
pieren, toebehoorende aan vreemdelingen.
Zij hoeft eveneens beraadslaagd over het ver
zoek van de niot-RussïSehe commissie om een
uitvoerige, vragenlijst Ie zenden aan de houders
van Russische fondsen.
Berlijn, midden Juni.
Do nieuwe straatdeun. De
mislukte leening. Industrie
en valuta. Duitscli-Fransehe
toenaderingspogingen. Wat
de Rjjnjandbezetting kost.
s Weer oen dichter in de ge
vangenis.
Berlijn liceft oen nieuwen straatdeun. Welk
een heerlijk geschenk van het noodlot IIij
is ontstaan terzelfder plaatse als zijn voor
ganger, die meer dan een jaar onbeperkt ge
regeerd hooft en nu in eens werd afgezet
n.l. in liet Duitsche „Künstlertheater''. En hij
draagt hetzelfde stempel van „levenswijsheid"
als zijn voorganger. Laatstgenoemd spotliedje,
dat formeel een „schlager" werd. diroeg ccs-
tijds den schoenen titel van ,,Dic Sohoidomgs-
reise" dus een passeMde tegenhanger van
die bekende „Uoohzeitsrcise" en de tekst
began met de woorden
„Wor wird dena weincn, wenn man aua
einartder goht,
„Wenn an dor nachstcn Eckc sohon cin
nndrer stc-ht
Meer dan een jaar lang liecft ons dit lied
in de ooren geklonken. Alle incnsohen zon
gen, zoomden, floten of neurieden deze me
lodie. Mannen en vrouwen, grijsaards en kin
deren op straat. Zij klonk uit muziekkapellen
en phonografen. Er werd op gedanst en ge
marcheerd. In één woord het was een Ber-
lijnsck „volkslied" geworden. Niet om uit te
houden I
Dat is nu voorbij. Want zie, ook de „Schei-
dungsreisc'' was onderworpen aan de levens
wet, dat zij sterven moest. En een nieuw spot
lied kwam dezen zomer voor haar in de
plaats. En nu gebeurde het. De tooneelspeler
Max Adalbert, een der meest gevierde komie
ken van Berlijn, onnavolgbaar in de droge
manier, waarop bij de grootste drwaasheden
aan het publiek verkondigt, zong een couplet
met dit diepzinnige refrein
„Wenn du eimmal cine Braut hast,
Der d»u immer sehr vertraut hast,
„Ucd du triffst sie mit 'nem andern,
„Lass sie wandern, lass sie wandern
Adalbert zong dit gevoelvolle vers eenmaal,
zong liet tweemaal, on toen hij het voor de
derde maal zong, hadden zijn toehoorders het
zich reeds eigen gemaakt. De heclo zaal zong
luide mee, lachte zich krom en een daverebd
applaus weerklonk. Teen de miïzick tussehen
de actcn voor het volgende toonecl dc molodio
nog even aanroerde, herhaalde zioh dit
schouwspel. Weer een donderend applaus. En
vanaf dit oogenblik was de zegetocht van
tekst en muziek verzekerd.
Toen de mensehen het theater verlieten,
keken zij elkaar lachend aan en trachtten 't
nieuwe liedje te herhalen.
Hugo Hirseh, de componist, had zich n:e?
misrekend. De zeer eenvoudige kunst van zijn
muzikale vinding werd door zijn lieve Ber-
lijuers met razende snelheid aangegrepen.
Den volgenden dag las men het vers reeds
op de aanplakzuilen. Eiken avond sedert de
première is het theater tot op de laatste
plaats gevuld. Steeds nieuwe duizenden leeren
met bewonderenswaardig aanpassingsvermo
gen in enkele minuten dezen goeden raad1,
die zoo zacht en pijnloos leert liecn te komen
over elke liefdessmart. En spoedig zullen de
kinderen, dio nog op straat spelen, wier
levenservaring in het geheel nog niet tot tras
gische teleurstellingen geleid heeft, den
nieuwen straatdeun uit hot hoofd kefrmen.
't Zal weer verschrikkelijk worden i
i
„Lass sie wandern, lass sie wandern
kunnen we ook zingen met betrokking to?
>de verwachtingen, welke de bijeenkomst van
bankiers, onder leiding van den heer Mor
gan, gedurende eenige weken in ons gomoccf
gewekt heeft. Er komt niets van een leening
Er komt geen „kleine" cn geen „grootc" tot
stand, men leent ons voorloopi.g nog niets, om
onze milliairdenschulden te betalen. Opnieuw
daalt de Duitsche mark, op haar weg naar
dc diepte op lieftallige wijze vergezeld door
de Oostcnrijksche kroon, die in schooncn wed
ijver nu dadelijk maar in de bodemlo ze
diepte gestort is. Opnieuw stijgen de prijzen,
zuchten de huismoeders, rekenen dc familie
vaders, moeten de ondernemers, moeien staat'
en gemeente hun loonen verhoogen. De oude,
nu reeds genoeg bekende kringloop begilit
opnieuw.
Slechts enkele kortzichtige personen glim
lachen tevreden. In verschillende indoistri-
eclc kringen liad men bijna met angst een
gunstig resultaat dor Parijzer onderhandelin
gen tegemoet gezien.
De heer Hugo Stinnes, de machtige Rijn-
landsche grootindustrieel, heeft openlijk ver
klaard dat hij cn zijn rijke vrienden weinig
belang hadden bij een plotselinge stijging
van de markwaarde, daar de fabrikaten
der Duitsche fabrieken daardoor niet meer
zoo billijk op de wereldmarkt gebracht zou
den kunnen worden èn zij het buitenland
niet meer zoo succesvol concurrentie zou
den kunnen aandoen. Wat Hugo Stinnes
zeide, kan wel waar zijn, doch het is een ent
stellend feithet gaat Duitschland op het
oogenblik „goed", omdat het ons slecht
gaat, cn het zal ons land pas héél erg
slecht gaan, als het „beter" gaat. Uit dit
dilemma is geen uitkomen. Maar desniette
min heeft de overweldigende meerderheid
van ons volk gehoopt cn hoopt het nog, dat
het ons toch werkelijk eens beter zal gaan,
op gevaar af, dat daardoor het bedrijfs
leven opnieuw geschokt zal worden, welke
schokken eerst weer met groote moeit©
overwonnen zullen kunnen worden. De hee-
ren van de Duitsche industrie moeten dan
eerst maar een tijdlang minder verdienen.
Ik geloof, dat wij ons dan steeds nog niet
bezorgd over hen behoeven te maken. Dit
staat vastde hoofdzaak is, dat do Duit*
sche valuta beter wordt. Al 't andere moet
en zal dan wel terecht komen. De industrie
echter moet zich naar de. valuta richten
en niet de valuta naar de industrie. En
bovendien: wij zouden dwaas en blind zijn,
wanneer wij niet zouden erkennen, wat wij
aan het geheele Europeesche bedrijfsleven
schuldig zijn en als wij steeds maar er aan
zouden denken, wat morgen en overmorgen'
ons voor schijnbare voordeelcn zouden te
beurt vallen. Want een werkelijk reëel voor
deel is het immers toch niet. Slechts zelf
bedrog.
Dc bankiers te Parijs hebben in elk ge
val, zooals het historische document van
hun slotzitting bewijst, getoond wijze en
verstandige mannen te zijn. Maar de politio
verspert hun verstand voorloopig nog den
weg. Daarom moeten wij te meer met
vreugde opmerken, dat ten minste een klei'
ne groep menschen ernstig en eerlijk er
naar streeft het uiteengevallen Europa we
der saam te lijmen. In Berlijn heeft dezer
Roman van PAUL TRENT.
Uit het Engelsch, door A. G.
(Nadruk verboden.)
6)
„Je komt juist op tijd, Lend.ri.dge. Mijn
dochter meent, d/ut zij ons kan helpen. Zij
wenscht deel te hebben in hot bedrijf. Wat
zog jij daarvan?" vroeg Gh-urston grimmig.
„Waarschijnlijk zal die gril niet lang du
ren. Toegeven zal mogelijk de snelste ge
nezing aanbrengen," antwoordde Mark
met een glimlach
Betty keerde zioh boes naar hem toe.
„Mr. Lendridge, deze zaak betreft mijn
vader cn mij," verklaarde zij.
„Ik vraag u wel excuus," antwoordde bij
sftjf en begaf zioh naar de deur.
„Nonsens, Lcndrklge, blijf waar je bent.
Het betreft jou evengoed als mij. Het
komt mij voor, dat mijn meisje liet ernstig
meent. Heel goed, wij zullen haar haar zin
geven. Je kunt beginnen in de montage-
werkplaats. Maak, Lendridge, dat zij een
■werktafel krijgt. Dat is dus afgesproken....
Petty, mr. Lendridge komt morgen bij ons
dine eren. Wanneer ik een werkman win,
dan verlies ik denkelijk een huishoudster.
Wanneer denk je te beginnen?" vroeg
hij liarsoh
„Morgen vroeg Maar ik zou u feite
lijk van veel meer nuit in de teekenkamer
rijn," zei ze koel.
Wij zuileji eerst zien, wat voor soort
werkman jij bent. Later kun je komen in
de draaierij. We willen je op de proef stel
len, Betty.
Zij doorzag haars vaders plan, maar waa
cr niet door uit het veld geslagen.
„U zal zien, dat het geen gril is. Ik mag
gaarne met gereedschap werken. Maar ik
zal u niet langer ophouden."
Zij knikte de heeron vriendelijk toe,
maar toen rij het -kantoor verliet, waren
haar lippen vast opeen geklemd. Zij zou
hun toonen, dat het haar ernst was. Mr.
Lendridge was werkelijk onuitstaanbaar en
scheen niot- te beseffen, dat een vrouw ook
haar rechten eischte. Nu was zij dankbaar,
dat zij zoo goed onderlegd was en geen crl-
tiek behoefde te vreezen.
Zij reed op haar gemak naar huis en
ging naar haar kamer, waar zij haar
..werkpak" van blauw molton voor den
dag haalde. Waarom konden zij niot- geloo-
ven. dat zij wenschte te .werken uit liefde
voor bet werk zelf? Een paan jaren te vo
ren had zij de amusementen van de ge
wone vrouwen meegemaakt, maar die had
den haar doodelijk verveeld. Bovendien
had haar vader geen zoon en volgens den
gewonen loop der dingen zou do zaak
„Ghurston" de hare worden. En hot was
toch better, dat rij baar eigen bezitting zou
kunnen -beheeren.
En toen begonnen haar gedachten zich
met Mark Lendridge bezig te houden. Zij
moest dien suporieuron jongen man too
nen, dat zij de vereischte bekwaamheid
bezat. Maar hoe zou zij daartoe gelegen
heid hebben in de montage-werkplaats en
in de draaierij Zij nam zich daarom voor,
om zoo-spoedig als hot ging bij de admi
nistratie te komen.
Haar vader was aan de lunch in een best -
humeur, maar hij bleef halsstarrig haar
verlangen om [e werken als een grap be
schouwen.
„O! Betty, waarom ben je geen jon
gen?" zed -hij met een zucht.
„Bewijzen de vrouwen niet, dat zij het
meeste werk van een man ook kunnen
doen? Let maar eens op de doctoren, ma
ken die geen schitterend figuur?
„Toegestemd, maar werktuigkunde is
een ander vak. Welk gewicht kun jij tillen?
„Wij maken er ge-en aanspraak op den
man in kracht tc evenaren, maar als hot
een kwestie van verstand betreft, wel, ik
houd vol, dan do-an we niet voor d«en man
onder," antwoordde zij uitdagend.
„Ik beweer niet, dat jij en je sekse dwa
zen zijt. Maar jullie plaats is in jullie wo
ningen, om daar een familie groot te
brengen. Neem eens aan, dat het meeren-
deed der vrouwen daoht zooals jij, wat zou
er dan van bet geslacht worden? Heb je
dat wel overwogen?"
„I'k bedoel niet, dat alle vrouwen moe
ten werken. Sommigen zijn ex voor ge
knipt moedors te worden, anderen om een
beroep uit te oefenen. Ik verdedig het ge-
richtspunt van die anderen."
„Heel goed-; ik voldoe aan je verlangen.
Maar ik hoop, dat dioze luirn niet lang ral
duren. Ik zou gedacht hebben, dat jij tot
de eerste kla-sbe hoorde. Misschien is „de
rechte Jozef" nog niet versohenen. De
liefde zal je van gcrichtepunt doen ver
anderen."
„Liefde", herhaalde zij met verachting.
„Ja, geloof je daarin riet? Dan ben je
niet ais je moeder, ofsohoon je uiterlijk
veel van haar hebtDe liefde maakte
het leven voor rnij tot een volmaakte
vreugde. Zij schonk mij een geluk, dat
niet met woorden is te beschrijven. Maar,
helaas, het was al te kort. Liefde," her
haalde hij zacht. „Jarenlang heeft de her
innering daaraan het leven voor mij
levenswaard! gemaakt. En als ik sterf, zal
de dood geen verschrikking voor mij heb
ben, want ik zal bij haar komen. Liefde,"
fluisterde hij weer.
Maar zij kon het niet- begrijpen en lachte
ofsohoon haar Jach niet v rooi ijk klonk.
Zij s>loeg hom gade, toen hij langzaam
wegging. Hij was ccn oud man en zij had
er nooit oenig vermoeden van geihad, dat
hij gevoelig van aard was.
Een pa-ar uren achtereen hield zij zioh
in huis bezig en gaf toen order, dat alles
voor de thee op het terras moet worden
klaar gezet. Tot haar verwondering kwam
een heer met rijn hoed in do hand aanwan
delen en zij herkende Julian Crosby.
„Welkom thuis," zei hij vroolijk.
,,'t Was eigenaardig, de vrouwen moch
ten hean gaarne, maar bij zijn eigen seks©
was hij over 't algemeen niot zeer gezien.
„Vader is r.aar de fabriek."
„Ik kwam om u te begroeten. Ik ben
eigenlijk blij, dat hij niet thuis iswant
ik wensob een paar woorden tot ophelde
ring tegen u te zeggen. U moet namelijk
wetén, dat wij mededingers in zaken zijn.
Maar dat zal u toch zeker niet van invloed
laten wezen op onze onze vriendschap,"
voegde hij er bij.
„Heeft u oneenigheid mot vader ge
had?" vroeg zij barsch.
„Wel, men nou het nauwelijks oneenig
heid kunnen noemen. Maar natuurlijk
moest ik „Ohurstons" verlaten. Ik wensch
te compagnon te wórden en dat vrerd mij
geweigerd. Ieder vcor zichzelf en dus be
gon ik op mijn eigen. En nu schijnt het,
dat uw vader Lendridge tot zijn vennoot
wil maken."
„Weet u dat?" vroeg zij haastig.
„Lendridge. zelf heeft het rnij verteld,"-
antwoordde hij en glimlachte in zichzelf,
want hij zag, dat haar dat denkbeeld niet
aanstond. „Wist u dat n.iet vroeg hij on
schuldig.
„Eigenlijk stel ik mij voor de-n vennoot!
van mijn vader te worden mettertijd."
„Gij," riep hij verbaasd en zij begon
hem nu te vertellen wat zij de laatste drie
jaren had uitgevoerd.
„Ik hoop, dat u het niet- afkeurt in vrou
wen, als zij zioh ernstig op het een ot
ander werk toeleggen," besloot zij.
„Integendeel, ik keur het zeer goed,"
antwoordde hij haastig.
„Vader keurt het niet goed en mr. Len
dridge evenmin. Ik geloof, dat beiden den
ken, dat ik tot- niets nut ben."
Creeby was geneigd hun opinie te dee-
len, maar daar hij politiek was en bij
Betty in <Jo gunst wilde komen, bleef hij
met haar instemmen en dreef haar aan te
spreken over al haar wensohen en plan
nen. Hij was bepaald verbaasd, toen hij
hoorde, dat zij den Wrigfat"-prijs bad ge
wonnen, en toen zij de techniek bespra
ken, werd zijn verbaring nog grooter. Het
meisje was allesbehalve ccn zottin.
Al heel gauw sprak zij mot geestdrift over
den nieuwen Churston-motor cn zijn belang
stelling nam sterk toe. Eenmaal vroeg hij
iets, maar hij zag dadelijk in, dat hij daar
mee verkeerd had gedaan, want zij veran-
dei'de nu opzettelijk van onderwerp. Hij
stond nu spoedig op en nam afscheid.
„Mag ik u eens weer komen bezoeken i
vroeg hij eerbiedig.
