Chief Whip UURGENS7 PLANTENBOTER LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 24 Juni. Tweede Biad. Anne 1922, De pers oyer Eerste Kamer-verkiezing. VOEDZAAM HEERLIJK 1- 2 c. SV1AAGSTOORNISSEN EXAMENVREES SPORT. FEUILLETON DE CKURSTONS 9. 13111 üafadoisb'ad (bb.), antwoord op de tc, li os bot korat, dat de Vrijheidsbond op oxau na is weggevaagd: doordien er geen inkomsten met andere partijen zijn go- t blad gaat dan verder: Vaar anderzijds moeten wij zeggen, dat wij afspraak met de roodon, golijk die in Noord- ajxii was ontworpen, niet zoo verwerpelijk gevonden. Men weel dat wij veeleer een overeenkomst met de groepen van „hts haddon gedacht, maar nu die, blijkens modcclcalingen van mr. Dresselhuys, onhan- waron, lag oen stembus-accoord met roeden voor de hand Immers, men had nu jijunaal te rekenen met deze feiten: de verkie- r werd gehouden ndet onder een stelsel van -aaredago vertegenwoordiging, maar oaider een rderhokissftelsol en men wist, dat de Vrij- jadsbond onder dat stelsel er nergens komen Ie op op eigen kracht." Het wordt den Vrijheidsbond aangemerkt als ja fout, dat hij door duidelijke publicatie niet sft doen uitkomen, dat het slechts ging om stombusaccoord „Had men alLes tijdig voorbereid en aan de der Partij uiteengezet, dan zouden deze -pol hebben kunnen overwegen of ze, liever fcc een stembusaccoord met de rooden aan te paa (over het heelo land), hun bede verte- «nawoordiging uit do Eerste Kamer zagen ver- trfjjnen En we betwijfelen wel eenigszins of do, bij rustige overweging, daartoe zou be- «bton hebben." Het Volk (S. D. A. 1J.) constateert, dat het litóDalismo zelfmoord heeft gepleegd: „Nog niet eons vooral in dien zin, dat het acb zelf zoo goed als weggestemd heeft uit de Eerste Kamer, af is het op zich zolf al een (Uitzettende aanklacht tegen oen politieko partij, ea dan bij een eenmaal zoo machtige partij als ie liberale, dat zij een politiek gevolgd heeft, fie geon ander gevolg kon hebben don haar zoo goed als doem verdwijnen zou uit een der beide huizen van het «•parlement. Neen, hoe onvergeef lijk dom zulk een politiek van vrijwillige afdan- fcng ook is, gespeend van elk spoor van staatkundig besef, niet hierin ligt nog de zwaar te fout van hol vrijheidsbondsohe optreden ?&iv gisioron. Wat den leiders dezer partij tot «n eeuwige schande aangerekend zal worden, is, dat zij gansoh het geestelijk verleden van het liberalisme geprostitueerd hebben ter wille van niets dan den geldzak. Moetende kiezen tusschen zwart en rood, bobben zij door hun onthouding aan zwart de voorkeur gegeven. Zij hebben kerkelijk en doen verkiezen om sociaal democraten te weren, wetende, dat zij aldus de verkiezing van eiken liberaal onmogelijk maakten De Maasbode (R.-K.) luidt de doodsklok over bet libéralisme: Ofschoon aanvankelijk de NoordhoUandscho Vnjhetdsboiniders hadden aangestuurd op een auw-rood blok, hebben ten slotte tactische overwegingen van dezo compromitteerende al liantie doen afzien en besloot de bond blijkbaar in alle provincies op oigen kompas te varen. Mot het noodlottig gevolg, diait het liberale clubje tusschen rood en zwart is doodgedrukt, too als de dreiging hiervan zoo treffend wordt ia beeld gebracht op den öiuitzegel, als stembus- roeftame door den Band verspreid. Wij voor ons begroeten met vreugde dit bin nenstroom en van Jrlsch bloed in de aderen van dit deel dor volksvertegenwoordiging. Van deze zijde loopt de tweede lezing der Grondwetsher ziening geen gevaar. „De Tijd" (R -K.) schrijft, dat hot verrassend resultaat te danken is aan „de meer dan treu rige houding, wolke en de liberale Statenfractie sn het hoofdbestuur van den Vrijheidsbond aanvankelijk hadden aangenomen: ..Do liberale volgelingen van den Vrijheids- Lor: d begrepen, dat het niet aangaat openlijk t?n verkiezingsstrijd tegen de sociaal-demo- cnixta te voeren en ondertusschen achter de schermen met de rcvolutionnairen .samen te weiken togen de ordelievends partijen. Toen 'i bij het hoofdbestuur van den Vrijheidsbond protesten uit liberalen kring regende togen het getroffen accoord, is ook tot mr. Dresselhuys - doorgedrongen het besef, dei ons volk voor dit politiek bedrog nog niet rijp is. Opgezweept door de verontwaardiging der openbare mee- RECLAME. 3665 PLAN ning, zijn de Vrijheidsbonders op het laats'e nippertje van de dwalingen huns weegs terug gekeerd en zij hebben het accoord gedeeltelijk verbroken". De „Residentiebode" (R.-K.)" spreekt van een groote verrassing'en schrijft o.a.: „De Vrijzinnigen zijn dus op 't laatste oogen- blik teruggeschrokken voor het rood-blauwc blok. Ze hebben daarin gelijk, maar wat te zeggen van het heen en weer zwalken dier heeren? Ze weten zelf nooit wat ze willen cn doze affaire is dus precies in stijl. Do schaduwzijde is natuurlijk, dat de Eerste Kamer op deze manier te eenzijdig wordt sa- meng esitold en geen afspiegeling meer is van hot heele volk. Maar wel spreekt er duidelijk uit waf nu voorviel, daJt het liberalisme heeft uitgediend. Met menschen, die én bij 't regeeren (zie o.a. Dresselhuys in 1918 en nu) cn bij de verkie zingen zóó van don hak op den tak vallen, is geen land te bezeilen. Het kan niet anders zegt De (A.-R Rot terdammer of de wijze, waarop thans de Eerste Kamer is geformeerd, moet in den lande een onhevredigenden indruk maken. Van een getrouwe woerkaatsing der verschil lende groepeeringen van het volksleven in ons Hoogorhuis is geon sprake. Elk voelt dit, wan neer gelet wordt op de zwakke vertegenwoor diging der S D. A P. en oveneens aandacht wordo geschonken aan het feit, dat de Vrij heidsbond slechts door één lid vertegenwoordigd is en wel door mr. Smeengo, die voor Drente zitting erlangde. Langdurige bestendiging van deze wanver houding zou hot prestige onzer Eerste Kamer ongetwijfeld verzwakken. Door den loop der dingon op Donderdag 23 Juni is dan ook de prikkel tot herziening van het kiesstelsel voor onzen Senaat, door de nieuwe grondwettelijke bepalingen roods geschapen, nog aanmerkelijk versterkt. „Hot Centrum" (R.-K.) acht de lichtzijde bij deze verkiezing, dat zij weer eens deed uitko men de hechlihoid van de samenwerking der Rechtsckè partijen. Maar van den anderen ka:>t constateerde het blad, is cr ook reden den uil slag met gemengde gevoelens te begroeten. Do Katholieken en hun bondgênooten in de Staten maakt on gebruik van hun recht om geestverwanten en coalitie-gcnooten te kiezen. Maar wat wol zeer duidelijk werd gedemon streerd bij deze vernieuwing van de Eerste Ka mer, is, dal voor de verkiezing van dit Staats lichaam een ander stolsel moet gelden. Een stelsel, dat een juiste vertegenwoordiging ten naastenbij althans, garandeert. Thans is dit niet het gevaL RECLAME. VIRGINIA CIGARETTES1 Tabaksbelasting inbegrepen 629 318 I BUITENL. WEEKOVERZICHT. Een oud-Hollandsohe spreekwijze luidt: alle begin is kattegespin; waarmede dan zoo veel bedoeld wordt als: nu ja, het eerste is goed gegaan, maar daarmee is men er nog niet Deze spreekwyz is volidig van toepassing op de Haagsche conferentie. De aanvang is al bijzonder glad van stapel ge- loopen. Officieel is er nog geen wolkje aan do lucht geweest. Wat voor een niet- gering deel is toe te schrijven aan. de bekwame leiding van onzen minister van Karnebeek, die een figuur van groote beteekenis is ge worden in de wereld-diplomatie. De alge- meene commissie ea de drie sub-commissies van elf leden elk, zijn benoemd en zoo is, vcor zoover het de met-Russische commissie betreft, het raderwerk der oonferentie in be- beweging gebracht. Waar minister Van Kar nebeek geen zitting heeft in de Nederland- scho delegatie, was zijn taak dus afgeloo- pen. Niettemin is toch een Nederlander aan het stuurrad gebleven afgezien van de be noeming van den minister tob eere-voerzit- t6r, nl. mr. Patijn. Op deze onderscdieïdiug was Nederland feitelijk niet gesteld, om niet het precedent te scheppen als het ware, dat een conferentie in Den Haag per se een Nederlander tot. leider moest hebben, maar do omstandigheden hebben het nu eenmaal zoo gewild. Naasf mr. Ratijn staat als eerste stuurman de Belg Cattier, iemand, die met Russische aangelegenheden vertrouwd i3 en een bekwaam man, terwijl een Engelsc-hman, een Franschman en een Italiaan de drie sub-commissies preside eren. Met hun vijven zullen zij het bewind voeren op het niet-Rus- sischo schip ter conferentie, dat thans zeil heeft gekozen. Totdusver was men immers alleen maar bezig het zeil-klaar te maken. Eenmaal ia zee, beginnen thans echte." pas de moeilijkheden. De eerste vraag ris mie geworden of het eiiet-Russi.sche schip het Russische, dat weldra in zicht zal zijn, zal kunnen praaien en wanneer het daarin slaagt, de besprekingom over en weer voort te zet ten. Niet alleen bjj kalm water, doch ook wanneer de golven hoog gaan, wat ongetwij feld niet uit zal blijven. Eén ding staat wel bykans va.t, nl. dat de Russen heel wat gematigder zullen moeten optreden dan te G m.ua, willen beide schepen, j niet van elkaar worden gedreven. Weliswaar kar. niet gezegd, dat Int Fransche standpunt dat te Genua 't onderspit heeft gedolven thans geheel is aanvaard, maar Poincaré's bezoek aan Londen heeft toch de betrekkin gen tusschen beide Kanaal-landen, zoo van elkaar vervreemd, heel wat hartelijker ge maakt-. Tal van vraagstukken zijn daar in Lenden behandeld en weliswaar niet afge daan, maar Lloyd George en zijn Fransche collega zrjn elkaar weer mad er gekomen, wat als eer3te directe gevo'.g had, dat Ma- riansia besloot mee te doen in Den Haag, iets, wat immers zoo lang twijfelachtig! is geweest. In ieder geval zijn evenwel aan Marianne zekere concessies gedaan. Nu het niet-Russische schip dian zee heeft gekozen, verneemt men, al beschikt het over de boste, communicatie-middelen, vrijwel miete meer. Hoogstenshet schip is hier of daar, zelfs „alles wel" of zoo ontbreekt. De oonferentie is geheel ,,ontre nous" geworden. Of dat zoo zal blijven, wanneer de ltussen arrive6ren De Russen verkee-ren onder den druk van tweeërlei gebeurtenis In de eerste plaats is zeker, dat Lenin voorloopig is uitgeschakeld en het non-actief van den bolsjewistiechen Paus zal in do partij vermoedelijk tot bot singen tusschen de uiterste vleugels leidon. Verder heeft op het buitenland een aller- ongunstigsten indruk gemaakt, dart: de West-Kuropeescho verdedigers dor terecht staande sociaal-revolutionairen zich heb ben moeten terugtrokken en op de terug reis zijn, daar een geregelde verdediging hun onomgelijk werd gemaakt. Voor het vertrek heeft men dezen verdedigers nog een rekening ropreoenteerd van 15 milliard roebel Met de elotwoorden van de Proloog uit Paljas kan men zoggen ten aanzien van Den Haaghet spel gaat beginnen. 't Zelfde geldt voor Ierland. Do verkie zingen voor het Dail Eireann hebben plaats gehad en zijn geëindigd me.t een volslagen debacle voor de „diechardJs". De Valera en zijn aanhang slaan nog een dragelijk figuur dank zij de met Collins getroffen overeenkomst, diie hun 17 zetels zonder strijd opleverde Anders! Trots allo pres sie en vreesaanjaging hebben de voorstan-* ders van het Eugelsoh-Iersch verdrag ecu verpletterende meerdeiiheid behaald, aldus wettigend, wat steeds is verklaard, n.l. dat op Ierland slechts een zeer kleine min derheid tegen het verdrag was. De Valera zelf heeft al spijtig zijn hart gelucht in een verklaring, zooals men van hem gewoon ia en nog getwijfeld aan do mogolijikhoid van goedkeuring der opgestelde grondwet. Gezien de stemmenverhouding is dezo goedkeuring echter zoo goed als verzekerd. Zelfs de verhouding tot Ulster was door d'ozen verkiezingsuitslag weer beterende. Terwijl aldus de Iorsoho kwestie een zoo gums big aanzien vertoonde als nimmer nog tevoren, hebben de volbloed republikeinen, evenals in 1882 gebeurde, een wanhoopszet uitgevoerd van allerlaagst allooi. Werd in genoemd jaartal lord Gavenddsh vermoord, wait een vergelijk tusschen Engeland en Ierland voorkwam, tlians is aan sluip moord ten offer gevallen de uit den oorlog wolbekende veldmaarschalk sir Wilson, die nog wel te Londen zelf werd doodge schoten. Wilson was de militaire adviseur van Ulster geworden en had ais zoodanig een plan uitgewerkt om Ulster te bescher men tegen ten inval van Zuid-Ierland. Ziedaar het motief van deze lafhartig© daad, die gelukkig ton soherpsrto wordlt af gekeurd door ieder weldenkend mensch, ook onder Wilson's politieke vijanden, diia door Collins, Griffith e. a. Zelfs De Valera heeft zich gehaast to verklaren, dat hij aan don moord onschuldig is. Wat direct juist moge zijn, maar indirect? In ieder geval schijnt dë moord gelukkig niet hot succes op to leveren, dat ea- van gohoopt werd en men begrijpt blijkbaar, trots do algemeene groote ontroering en veront waardiging, dot dit bloedig- feit niet het groote dool in gevaar mag brengen. Maar wordt het nu hcusoh geen tijd, dat op Ierland do meerderheid zioh doet geldon cn do desperado-tactiek van eon. betrekkelijk handjevol onverzoenlijken on mogelijk maaktHet wordt tijd, meer dan tijd I RECLAME. zooals maagzuur, oprisping, gal, slijm, ver stopping, gebrek aan eetlust enz., moeten zorgvuldig bestreden worden. De onder vinding van meerdere heeft geleerd, dat alleen de Freco's Maagtabletten hiertegen beslist afdoende zyn, verwaarloost uw kwaal niet. Per koker kosten deze 60 ct. en zyn verkrygbaar bij Drogist cn Apotheek. 3673 overspanning, onrust, slapeloosheid Gtbnuk MUMHAFIOT'S gen uw- t&bletten.. Poi*kokcr75d- bij/lpólh endroqhkn 7 3667 J VOETBAL. Programma voor morgen. NEDERLANDSCHE VOETBALBOND. Kamp. van Nederland Go AheadBlauW- Wit. Westcl. 3e klasse D VlaardingenDelft V rien dscli appel ij k. Leiden Lugdiunu-mU. S. C. (Rotterdam). Aanvang halfid-rie. Van Overal. Morgen kan de beslissing voor het bonds- kampioenschap vaJilen Maar of het werkelijk zal gebeuren moenon wij nog koel org in twijfel te moe ton trekkon. Blauw-Wit zou namelijk, om aan allo onzekerheid; eefti eind© te maken, moeten winnen van Go Ahead, t© Deventer, en aan oen zege voor de zebra's Roman van PAUL TRENT. Uit het Engolsch, door A. G. (NadTuk verboden.) 1) HOOFDSTUK 1. „Wij zullen onzen prijs moeten verla gen", merkte Mark Lendridge zeer be slis* op De eigenaar van do aeroplanefabriek James Churston keek weifelend zijn jon gen bedrijfsleider aan en antwoordde in heit eersi niet. ,,Ik doe het niet gaarne," zed hij einde lijk. „De winst is nu al niet groot". „Als wij onzen prijs niet verlagen, aai Crosboy het contract -krijgen." Onder het spreken st-ond Lendridge op en keek, groot als hij was, van uit do hoogte op zijn patroon neer. Hij was on geveer dertig jaar en uit zijn manieren en houding sprak een groot vertrouwen in zichzelf maar dat zcJfvertouwen was niet cogerechtv aardigd. James Ohursuon was een pionier in het vervaardigen vaal aeroplanes en van hun ff o tor en. Geslachten achtereen had zijn £a- i'rJlie fcng<enieuï3 opgeleverd cn zich tevre- '••-II gesteld rustig vooert te zwoegen maai r". had, ofschoon niet jong meer, dadelijk •jo veelbelovende kans aangegrepen, <Me aich voor een ondernemend man voordeed aldus zijn geld aangewend om do heer- *^aPpij t© krijgen over do lucht. ^Ta veel moeilijkheden leverde bij een werkelijk soli-deoi en vertrouwbar en motor, zoodat de „Ohuraton" zich een zeer goe den naam onder de vliegeniers verwierf. Onder zijn staf van ontwerpers bevond zich een jonge man, Julian Crosby die bijzonder handig eïi zeer eergierig was. Als hij zijn tijd had afgewacht, zou hem het compagnonschap gegeven zijn, dat hij als een recht had geeischt. Churston, die op vliegend van aard was, bad hem „de deur gc wezen." Crosby hail reeds mot die mogelijkheid rekening gehouden en zijn plannen be raamd. Binnen een week was het funda ment gelegd voor een groote fabriek en niu was hij bezag een motor te v ervaar dagen, die zioh met de Churston" koai meten. Die was inderdaad zoo goed, dat hij reeds veile opdrachten had onitvangen, wtelke anders dis oudere firma ten deel zouden zijn gevallen. „Ik zou wel eens willen weten hoeveel kapitaal die man achter zich heeft en den naam van zijn geldschieter," zei Chur ston ongeduldig. Wie het ook is, hij heeft er en groote som gelds ingestoken en zal er nog meer moeten insteken. Geen van ons beid-en zal winst maken, zoo lang die krankzinnige concurrentie blijft bestaan." Lendridge ging zitten en haalde een pa pier uit zijn zak. „Ik ben bezig proeven te nemen met zoo'n nieuwen motor", merkte ohij be daard op. ,,Ik wist niet, dat jij er een op de proef- bank bad. Wat is het resultaat Technische cijfers werden door den be drijfsleider voorgelezen., waarnaar Chur ston met do grootste aandacht luisterde, en ten laatste liet hij een gebrom van vol doening hnoren. „Dan kliekt heel goed," mompelde hij. ,,'t Is ook goed, sir. Tien percent meer kracht geleverd door een motor van het zelfde gewicht als we zo tot dusver hebben gemaakt." „Wij hebben die verbetering aan jou te danken, Lendridge. A propos, wij moeten spoedig samen eens praten. Crosby zette mij het mes op de keel en eisohte mijn com pagnon te worden. Jij hebt je er sleohts toe bepaa-ld je flink van je taak to kwijten en nu zal je ondervinden, dat dit je voor deel zal opbrengen." „Dank u. sir," antwoordde Lendridge bedaard De uitdrukking van zijn gezicht veran derde niet en hij gaf geen blijk van zelf voldaanheid. Hij maakte dan ook den in druk iemand te zijn, die zichzelf altijd in de maahit had. Zijn grijze oogen waren zeer rustig, terwijl zijn mond! ferm was, of schoon in geen en deele hard. Voordat hij met het vervaardigen van vliegtuigen was. begonnen, had hij reeds eenigen naam als vliegenier gemaakt, en de daarbij apgetkv ne ervaring was hem zeer te stade geko men. Hij had) weinig vrienden, waa zeer geslo ten en zijn manier van doen hield anderen eenigsains op een afstand. En todh mochten zij, die hem goed kenden, hem gaarne lij den en vertrouwden hem. „Is er nog iets meer, sir? Zoo niet, dan wil ik naar de proefneming gaan zien. De motor hoeft reeds meer dan dertig uren gewerkt." „Voor 't oogenblik is er niets meer. Ik ben van plan vroeg te vertrekken en wil nog vóór ik wegga er naar kijken. Mijn dochter komf vanavond weer thuis. En zij blijft voorgoed." „Is zij klaar aan de Universiteit?" „Ja, God© zij dank." Lendridge liep hot buitenkantoor door, maar toen hij de deur had bereikt, trad een man van zijn eêgen leeftijd binnen. „De „oude heer" thuis?" vroeg de nieuw aangekomene al terloops. „Hij is binnen", antwoordde Lendridge en wendde zich daarop toit een klerk. „Vraag mr. Churston of hij mr. Croöby wil ontvangen," zei hij kortaf. „Ik hoor, dat je een nieuwen motor op de proerfbank hebt. Hoe loopt die?" vroeg Crosby mot kalme onbeschaamdheid'. 't Was een kleine, tengere man, met door dringende, zwarte oogen en zwierig iai zijn bewegingen. „Mr. Churston zal je elke inlichting ge ven, die hem goeddunkt. Ten minste, als hij er in toestemt je te ontvangenvoeg de Mark er droog bij. Toe zijn verbazing vroeg de klerk, toen hij terugkwam, of mr. Crosby maar in het private kantoor wilde komen. Lendridge wan verwonderd, maar schouderophalend begaf hij zich naar zijn werk. Feitelijk w-as Ohurston's eerste impuls het bezoek te weigeren, doah het was zijn gewoonte niet naar d© rngevahg van het oogenblik te handelen. Er kon geen nadeel ui-t een ondeihoud voortkomen en mis schien was hot wel goed eens te hooren wat de man te zeggen had. Crochy trad mot gemaakte gewichtigheid binnen en liet zich, zonder een uitnoodi- ging daarvoor af te wachten, in een leu ningsboel vallen. „Heeft u er tegen, dat ik rook?" vroeg hij, toen hij een rookwolk uitblies. „Je weet wol, dat ik er-niet vau houd. Er is hier geen asobbaikje, maar de haard kan ook wol dienst doen dank je", voegde mr. Oh-urston er bij, toen do öigaar weggeworpen was. „Nu, Crosby, wat is er van je verlangen? Ik hob het druk." „Lk ook. Maar ik zou denken, dat het voor ons beiden van nut kan zijn er een uur aan te wagen. Ik ben gekomen, om over hot contract van dien Fcatherston© te praten. Het is or een van belang. Kan hot niet genoeg opleveren voor ons boi- dien?" „Mijn fabriek kan alleen wel aan het geheel© contract voldoen," antwoordde Churston bcsiist. „Ik vrocsd-e wei, dat u op die manier zou spreken Is het eigenlijk niet jammer? Als u slechts redelijk wildot wezen, zouden wij een mooie winst maken in plaats van met vorlie? te werken. Als wij langen tijd zoo doorgaan, moet één van on.s beiden fail liet gaan, en ik zal dat niet zijn." „Dat zullen wij wel zien. Luiot-er naar mij, Crosby. Al wat gij er van afweet, bobt gij aan mij te danken. Jouw motor is fei telijk ons ontwerp." „Met zekere verbeteringen dat zal u moeten toestemmen." „Ik heb je altijd gr ooi moedag behandeld. Je hadt een groot salaris." „Dat weet ik wel, maar ik kon met onder ©en ander work era. Ik bob altijd ver langd mijn eigen baas te zijn. Ik kwam t>ij u en deed u rondweg een aanbod, waarop u weigerde in te gaan. Die weigering heeft u reeds iets gekoot en zal u nog meer kos ten, tenzij u het met mij eens wordt." „Waarom kom je vandaag bij mij, als liet niet is, omdat je kapitaal opraakt? Ik ken den strijd nog wel langen tijd vol houden. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1922 | | pagina 5