Het tragisch lot
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 29 Mei.
Tweede Blad. Anno 1922
(GEMEENTEZAKEN.
FEUILLETON
10089.
jjenoeming badmeester.
- j bet gemeentelijk volksbadihuis
lolbad in de Van-der-Werffstraat zijn
nadert en bet- weldra in gébruik
rTlQ 5enomon, is het noodig dat reeds
L.;ot dc ben< ing van een badmeester
fover gegaan.
o en een
Sollicitanten werden reeds
voordracht schijnt al op
fcv-s echter tot de benocuning te kua
L-Taan moet nog worden beslist, bij
■r-jolt het benoemingsrecht zal berus
|fn ïangezien dergelijke benoemingen
l-pgcl door B. en W. geschieden, komt
■Col lego voor dat ook deze- benoemd ag
Kir moet plaats hebben, vandaar dat
Kaftd in overwoging goven een besluit
past te nemen.
Concerning Stembureaux.
Ltcos het bepaalde bij art. 33 der ge-
Kieswet, wordt voor de verkiezing
-vo "or Tweede Kamer en der Prov.
Sjn eiken kieskri ng waarin Rijk en
lev is verdeeld, eeD Hoofdstembureau
|;j terwijl ten aanzien van de verkie-
l.D leden van den gemeenteraad in
■teA, oio in kieskringen zijn verdeeld,
Eofdstembü. eau in elk dier kieskringen
gevestigd.
Eerste benoemingen hebben bereids door
Jk Koningin en Ged. Staten plaats ge-
je verkiezing van de leden der bureaux
■een gemeenteraad moet door den Raid
Kien. De tijdsduur ie bepaald op vier
Xoodat ieder lid en plaatsvervangend lid
lende den tijid van vier jaar zitting heeft,
iond het stembureau vroeger uit vier
waarvan een voorzitter is en bovendien
L minste drie plaatsvervangende leden
technische herziening der Kieswet zijn
■talles teruigigébraicht tot drie en twee.
T het getal der leden dat imperatief is
•schreven mag geen uitbreiding worden
Jen, aan dat der plaatsvervangers echter
■Hot komt B. en W. wenscheiijk voor,
lei aantal plaatsvervangers ook op drie
gesteld. Tn dien geest zijn door I>. en
kor elk der stembureaux voordrachten
Jertd, welke door den Raad vanavond
Ei worden benoemd.
janisatie van liet Lager Onderwijs.
jelqk zijn B. en W. mot de voorstellen
Organisatie yan het L. O. bij den Raad
sen, welke voorstéllen in de vergadering
9 Juni in openbare behandeling zullen
i genomen, terwijl dc leden die amen-
laten willen indienen worden verzocht
r Woensdag 14 Juni aan B. cn W. te
a toekomen. De voorstellen zijn vervat in
[uitvoerig ingekomen stuk, dat 10 kolom-
fcs, groot formaat, inneemt, zoodat
giteraard met een betrekkelijk kledn uit-
il moeten volstaan.
li het niet, dat de wettelijke bepalingen
i verband met dc onkosten vcran-
r noodzakelijk maakten, dan zou voor
van voorstellen tot verandering
t onderwijs behalve dan op min of
geschokte punten al zeer wei-
inleiding bestaan. In liet algemeen toch
r de stellige overtuiging van B. en W.
gezegd, dat het lager onderwijs in
I gemeente goed geregeld is. B. on W.
dan ook de illusie benemen, dat hun
a tot reorganisatie in het algemeen
|T?.-betcrlng van het lager onderwijs zul-
tófen.
^erdat B, en W. met hun plannen tot re-
atie bij den Raad kwamen, hebben zij
rcr het gevoelen ingewonnen van den
ecteuT van het L. O., van dc Plaatselijke
•'oommissie, alsmede van do drie plaat-
afd. der Onderwijzers-organisaties,
'-•en iceds de bepaling vervat in art. 27
r L. 0-wet 1920, dat aan het hoofd der
k! het onderwijs cenc klasse moet worden
Wagen, maakt het noodzakelijk dat. oen
feing der scholen plaats heeftbovendien
9 gewenscht, omdat het zonder splitsing
is een school geheel tc bevolken,
[kt thans nog geldend maximum van 36
pogen per klasse toch zou een school van
telekalefl 432 leerlingen tellen, dus meer
I wettelijke maximum van 400.
Een derde argument voor de spliUing
der groote scholen is gelegen in de daar
door te verkrijgea bezuiniging. Afschaffing
van het ambulantisme spaart aan elk der
scholen een onderwijzer uit. Bovendien
worden in verband met de wijze, waar
op ue Rijksbijdrage wordt berekend door
de splitsing voor elke school de jaar
wedden aan één of twee onderwijzers, wel
ke thans ten laste der gemeente komen,
door het Rijk vergoed. Hei Rijk vergoedt
bjjv. voor school met 200 leerlingen de
jaarwedden van 6 en voor een school met
400 leerlingen van 10 leerkrachten.
Ahorens nu de verdere plannen te ont
wilkelen, moge even aan de tegenwoordigs
inrichting van het lager onderwijs herin
nerd worden.
Er zijn thans:
2 scholen der eerste klasse: een voor
jongens en een voor meisjes.
6 scholen der tweede klasse: een voor
jongens, een voor meisjes ea vier scholen
voor jongens en meisjes.
9 scholeif der derde klasse voor jon
gens en meisjes.
Op de eerste klasse scholen worden on
derwezen de vakken aI en q; op de
meisjesschool tevens de vakkan k en u.
Op de jongensschool der tweeda klasse
de vakken aj en 1q en op de meisjes
school de vakken ao, q en u.
Op de gemengde scholen der tweede
klasse de vakken aI, q en u.
Op de scholen der derde klasse de vak
ken ak.
(Deze letters geven aan de vakken, ge
noemd in art. 2 der Lager Onderwijswet
1920).
De eerste klasse-scholen leiden óp voor
Gymnasium en H. B. S., de jongensschool
2de klasse en de meisjesschool 2de klasse
en de meisjesschool 2de klassa zrjn scholen
voor uitgebreid lager onderwas met onder
bouw De gemengde 2de klassa scholen
zijn voor een groot deel de eigenlijke voe-
dingsscholen voor het uitgebreid lager on
derwijs.
De derde klasse scholen gaven" eindon
derwijs
Uit de wettelijk© voorschriften volgt
onmiddellijk, dat verandering moet worden
gebracht in de leerplans der schol an. Met
het voorschrift, dat in de eerste zes leer
jaren slechts de vakken a tot en met k
mogen worden onderwezen, is echter niet
gelegd dat het karakter en het doel van
alle scholen geheel geluk moet zijn. En dat
ïs volgens B. en W. een buitengewoon ge
lukkige omstandigheid, omdat de thans be-
bestaande indeeling groote voordeelen heeft.
Differentiatie van de leerlingen naar den
welstand der ouders, m. a. w. de leerlin
gen in verband met het door hen betaalde
schoolgeld over de verschillende scholen
te verdeelen, wordt door den Mmister van
Onderwijs in strijd met de wet geacht. Wel
echter kan en moet h. i. worden ge'et op
het verschil in ontwikkelingsmogelijkheid
tusscben de kinderen en vooral ook op h-et
doel, dat de ouders zich met de opleiding
hunner kinderen voor oogen hebban ge
steld Werden alle leerlingen dooreen ge
mengd. dan zou het peil van het onderwijs
ongetwijfeld dalen, wat natuurlijk het open
baar onderwijs niet ten goede eou komen.
Het is dan ook van groot belaag,
dat de scholen haar tegenwoordig
karakter zooveel mogelijk behouden. Niet
het milieu, waaruit het kind komt, maar de
ontwikkelingsmogelijkheid, de aanleg en het
doel, dat het kind zal moeten trachten te
bereiken, moeten beslissend zjjn voor de
keuze van en de toelating tot een bepaalde'
schoot. In hoogste instantie daaromtrent te
oordeelen, moet aan B. en W. worden over
gelaten. Dat zij daarbij zooveel mogelijk
met de wenschen der ouders rekening zul
len houden, spreekt wel vanzelf.
Uit het bovenstaande volgt echter nog
niet. dat de tegenwoordige lste en 2de
klasse scholen ongewüz'gd moeten worden
gehandhaafd. Integendeel zal, wat deze
scholen betreft, tot een vrij ingrijpende
verardering moeten worden overgegaan.
Hot staat thans vast, dat de school der
Eerste Leidsoho Sch-oolvereeniging nog in
ddt jaar zal wordien geopend. Ge<zien do
lijst der ooi dors, dio zich bereid hebben
verklaard, bun kinderen naar die school
te zenden, mag worden verwacht, dat het
leerlingen aantal van beide le klasse scho
len belangrijk terug zal loopen.
Nu is dat gezamenlijk aantal niet bij
zonder groot. De jongensschool telt 182
leerlingen, verdeeld over 9 lokalen, de
meisjesschool 137, verdeeld over 7 lokalen.
Worden beide soholen omgevormd tot één
school voor jongens en meisjes, dan zou
het, zonder noemenswaardig verloop reeds
mogelijk zijn dit gezamenlijk aantal in
pl. m. 13 lokalen onder te brengen. Daar
voor wensohen B. en W. dan te bestem
men de tegenwoordige school aan de Aal
markt, die een gemengde school zal wor
den. Het sohoolgebouw aan de Boommarkt
komt dan vrij-
Met de Plaatselijke Schoolcommissie zijn
B. en W van oordeel, dat het sohoolge
bouw aan do Aalmarkt een vergelijking
met dat der genoemde Vereeniging aan
het Noordeinde niet kan doorstaan. De
Gemeente heeft echter niet de beschik
king over een boter, in het centrum der
6tad staand, gebouw. Bovendien schijnt
het hun niet onmogelijk het gebouw te
verbeteren.
Deze nieuwo school zouden zij uitslui
tend wenschen te bestemmen voor die kin
doren, die in een 6-jarigen leertijd worden
opgeleid voor Gymnasium of H. B S.
De afdeeling u. 1. o. van de jongens
school 2e kl. aan dc Pieterskerkstraat telt
thans 12 klassen. Deze afdeeling breidt
zich zoo sterk uit, dat het aantal klassen
de laatste jaren telkens met één is ver
meerderd Om die reden hebben B en W.
èn in 1920 èn in 1921 de leerlingen voor de
eerste klasse der lagere afdeeling (voor
gewoon lager onderwijs) over de overige
2e klasse scholen moeten verdeelen, zoo
dat op het oogenblik dc lagere afdeeling
een eerste en tweede leerjaar mist. In
totaal telt do school 322 leerlingen. Met
het oog op het bepaalde in artikel 27,
tweede lid, der wet. dat aan het hoofd van
een school voor gewoon lager onderwijs
en van een school voor uitgebreid' lager
onderwijs, welke in hetzelfde gebouw ra
gevestigd eenzelfde onderwijzer kan wor
den gesteld, mits dece beide scholen te za-
men gemiddelds ndet meer dan 220 leerlin
gen tellen, is het noodig deze school om te
zetten in een school uitfluitend voor u. 1.
o. Aangezien aan de wettelijke bepalingen
wat dit maxi mum-aantal leerlingen be
treft, niet voor 1 Januari 1926 uitvoering
behoeft te worden gegeven, verdient het
aanbeveling de reorganisatie dezer school
geleidelijk to doen voltrekken, zoodat dus
in 1925 de school zuiver u. 1. o. school is.
Ook al zou men de lag'ere klassen on
middellijk van de school wegnemen, dan
zou het nog niet mogelijk zijn het Hoofd
met het onderwijs in een vaste klasse to
belasten.
Venvacht mag worden, dat de Minister
aan dien aandrang, welke van de zijde, van
verschillende Gemeentebesturen kcwnt, cm
de hoofden van de groote scholen voor
u. 1. o. ambulant, te doen blijven, zal toe
geven.
Ook do meisjesschool 2e klasse kan niet
onveranderd blijven. De school telt 350
leerlingen en moet dus om cljzelfde reden
als de jongensschool 2e klasje worden
Hier is het echter wenscheiijk dc split
sing onmiddellijk door te voeren. In d»
eerste plaats telt dezo school in tegen
stelling met de jongensschool 2e léasse
een volledige lagere afdeeling, zelfs was
het noodig in het 2e leerjaar een parol lel-
afdeeling te vormen. Geleidelijke splitsing
is hier due nuet wel mogelijk. Maar nog
een andere omstandigheid ploit cr voor
om dadelijk te reorgoniseeren. Het ge
bouw teli 3 lokalen minder, dan er klassen
zijn. Om die roden zijn drie klassen onder
gebracht in het schoolgebouw aan de Aal
markt. Aan dozen onhoudboren toestond,
dat de leerlingen der echcol over 2 gebou
wen zijn verdeeld, moet een eind worden
gemaakt
Het doei der nieuwe school zou hetzelfde
moeten blijven nl het opleiden voor de
leerlingen der meisjesschool voor u. 1. o.
En voor de huisvesbmg dezer leerlingen
kon de school aan de Boommarkt worden
aangewezen
De tegenwoordige u. 1. o. welke 9 klas
een telt, zou in het gebouw Br eestraat als
school uitsluitend voor u. 1. o. aan meisjes
gelaten kunnen worden. Wel is waar blijft
dan eenige ruimte in dc school over, maar
wanneer men bedenkt, dat in het 7e leer
jaar tihans drie. in het 8e drie, in het- 9e
twee en in het 10e één klasse(n) zijn, moet
dat eer als een voordeel, dan als een na
deel beschouwd worden. Er is dan gele
genheid voor de te verwachten toeneming
van het aantal leerlingen.
Ook hier zal er d&n allo reden zijn, om
het hoofd ambulant te doen blijven.
De gemengde scholen 2e klasse zullen
opleidingsscholen worden voor u. 1. o.
Behalve de school aan de Heerenstraat,
welke 6 klassen telt en dus geheel onver
anderd kan blijven, tellen de 2e klas90
6cholen alle 12 of meer klassen. Splitsing
kan dus voor die scholen niet achterwege
blijven. Slechts de school aan de Oude
Vest moet volgens B. en W. met het oog
op het bijzonac-r karakter als leerschool,
in verband waarmede aan bet hoofd vrij
stelling is verleend van de verplichting,
om een vaste klasse voor zijn rekening te
nemen, niet gesplitst- worden. Zal de
school ten volle kunnen blijven beantwoor
den aan het doel, dan is het van groot be
lang, dat de school niet- gesplitst wordt.
Wel is waar zou splitsing van deze school
t-ot bezuiniging op de jaarwedden van het
onderwijzend personeel leiden, maar B.
en W. vertrouwen, dat d'e Regeering
die zij op deze zaak hebben gewezen be
reid zal zijn om, aangezien bet Rijksbe
lang zeker in niet mindere mate dan het
gemeentebelang bij het ongewijzigd voort
bestaan der school als leerschool is betrok
ken, bij de voorgenomen wetswijziging
middelen te beramen om het financieel be
zwaar tegen het ongewijzigd handhaven
der leerschool weg te nemen of althans
tot een minimum te beperken. Thans
wordt het maxi mum-aan tal leerlingen per
school van 400 eenigszins overschreden. Ls
dab einde 1923 nog het geval, dan za.l het
overschot over de overige scholen moeten
worden verdeeld.
Dc 3e-klasse-soholen tellen alle 12 of meer
klassen en moeten dus gesplitst worden.
Dc groote moeite baart hier d© invoering
van het 7ld© leerjaar, omdat eigenlijk geen
der negen 3e-klasse^9choIen bjj splitsing een
behoorlijk zevende lokaal zooi kunneD aanwij
zen.
Daatr echter de indeeling der leerlingen
zoodanig kan worden gore gold, dat de 3e-
klasse-sehool aan cc Van-der-Werffstraat vrij
komt, zouden B. en W. dit schoolgebouw wil
len bestemmen voor een centrale school voor
bet 7d© leerjaar.
Hot ondorwijs aan de centrale school zal
zooveel mogelijk gedifferentieerd moeten zijn.
Zoo zullen b.y. voor jongens, die naar de- Am
bachtsschool wenschen over te gaan, afzon
derlijke klassen kunnen worden gevormd en
zullen or klas;en uitsluitend voor meisjes kun
nen zijn. Het spreekt wel vanzelf, dat bij" zulk
een opzet het vaststellen van een irtaximum
aantal leerlingen per klasse weinig zin heeft.
Zeker ïs het wel, dat in vole gevallen het door
B en W. bij nadere overweging op 36 voor
gestelde maximum-aantal por klasse niet zal
worden beTcikt. Niet onmogelijk achten zij
het echter, dat in sotmmige gevallen het
maximum-aantal tot 36 p?>r klasse kan worden
opgevoerd. Om die reden meenen zij, dat ais
maximum-aantal por klasse 36 kan worden
aangenomen.
De tegenwoordige 3e klasse-scholen met de
centrale school voer het 7c leerjaar geven dus
gezamenlijk eindonderwijs en maken de leer
lingen ook geschikt voor het volgen van on
derwijs aan de Ambachtschool.
Do plaatselijke afdeeling van den Bond van
Nedorl. On 'erwijzers dringt bij haar advies
aan op invoering van het 8c leerjaar. Nu is
echter de ervaring, juist in den alHerlaatsten
tijd en nog na de d-a.gtcokcning van dat ad
vies opgedaan met het thans nog onverplichte
7c leerjaar van dien aard, dat volgons B en
W. althans voorloopig niet aan de invoering
van een onverplicht 8e leerjaar kan worden
gedacht. Is het 7c leerjaar verplicht gewor
den, dan kan blijken, of misschien daardoor
voor een langeren onverplichten leertijd meer
dere belangstelling bij dc ouders wordt ge
wekt. In elk geval achten zij thans de tijd
nog niet gekomen, om hier het achtste leer
jaar in te voeren.
Inzake het onderwijs in nuttige hand-»
werken en na overweging van de voor-
en nadeden, is de conclusie van B. en W*,
dat er naar moet worden gestreefd, om in
de toekomst het onderwijs in de nuttigs
handwerken uitsluitend door de gewone on
derwijzeressen te doen geven. Daartoe moet
bij de invoering der reorganisatie worden
bepaald, dat dit onderwijs wordt gegeven
binnen den gewonen schooltijd door de ge
wone onderwijzeressen en, indien het aan
tal bevoegde onderwijzeressen onvoldoends
is, mede door vakonderwjjzeressen.
Verdei zouden zij het onderwgs in de
nuttige handwerken wenschen in te krim
pen. Voor de tegenwoordige 3de klasse
scholen kan h. i. het uren-aantal ge
halveerd worden en kan eerst iu het vierde*
leerjaar, dus bij den tegenwoordigen toe
stand in de 7de klasse, met het handwerken-
onderwijs worden begonnen.
Volgens artikel 10 der nog geldende ver
ordening wordt het onderwijs in teekenen
en gymnastiek aan de opeabare lagere
scholen voor zooveel noodig opgedragen
aan het aan deze scholen verbonden per
soneel Voor zooveel dit personeel «Jaar-
mede niet kan worden belast, wordt door
aanstelling van bevoegde personen in de
beboeefte voorzien.
De tegenwoordige toestand is zoo, dat 2
teekenonderwijzers les geven aan de scholen
voor u. I. o Overigens wordt het teeken-
onderwps door de gewone leerkrachten ge«
gev en.
Het onderwijs in vrge- en orde-oefenin
gen (lagere leerjaren) wordt gegeven door
het gewone onderwijzend personeel; het
onderwijs in de gymnastiek door vakon
derwijzers (bezitters akte M. Q.).
Het komt B. en W. wenscheiijk voor, dal
in dezen toestand geen verandering wordt
gebracht. Het nieuwe vak lichamelijke
oefening zal voor de lagere leerjaren vrij
wel hetzelfde zijn, als de tegenwoordige
"vrije- en orde-oefeningen; voor da hoogerö
leerjaren zal het hoofdzakelijk bestaan in
openlucht spel, dat door de tegenwoordige
onderwijzers niet behoorlijk kan worden ge
leid.
Verder spreekt het wel vanzelf, dat de
vakonderwijzers in het teekenen aan de
scholen voor u. 1. o. behouden moeten blij
ven. Geen voldoende reien is er om het
tcekenonderwijs op de gewone lagere scho
len door vakonderwijzers te doen geven.
Wel is waar is elk onderwijzer niet in
staat om goed teekenonderwjjs te geven
immers goed teekenen is een kunst en
kar. slecht3 gedeeltelijk worden aangeleerd
maar de behoefte aan speciale teeken-
onderwiizers, is, in verband ook met het
geen van het teekenen op de lagere scholen
moet worden bijgebracht, toch niet zoo
groot, dat men daarvoor teekenonderwij
zers zou moeten aanstellen.
Ir tegenstelling met de oude wet Iaat
de nieuwe lager onderwijswet niet toe, arit
in 'do eerste 6 leerjaren Fransch wordt
onderwezen, wèl mag met dat onderwijs tot
1 Januari 1926 worden doorgegaan. Van
deze bevoegdheid zouden B. en W. in
zooverre gebruik wenschen te zien gemaakt,
dat het onderwijs in het Fransch gelei
delijk van de le en 2e klasse scholen wordt
afgevoerd.
Immers kan van een behoefte aan onder
wijs in het Fransch op de opleidingsscho
len niet meer in die mate als vroeger wor
den gesproken, nu kennis van het Fransch
voor de toelating tot de Hoogere Burger
scholen en het Gymnasium niet meer
wordt vereischt. De tijd, welke door het af
voeren van het Fransch beschikbaar komt,
kan voor de nieuwe opleidingsscholen ten
goede komen aan do andere vakken cn
vooral aan Nederlandsche taal en rekenen.
Nu do hoofden een eigen klasse krijgen
r i do van nature pangewezen reserve-on
derwijzer daarmede van de sehoo-l verdwijnt
moeten er maatregelen worden genomen
om te zorgen, dat het naar huis zenden
van klassen, in geval van plotselinge ont
stentenis van onderwijzend personeel, zoo
veel mogelijk wordt voorkomen. Dat kan
slechts door de aanstelling van reserve
onderwijzers in vasten dienst. Met de
plaatselijke afdeeling van de hoofdenver-
eeniging zijn B. cn W. van meening, dat
het zeer bezwaarlijk zal zijn hiervoor go-
van Nicolaas II en zijn gezin.
P"tien jaren aan het Russische bof)
het Fransch van PIERRE GILLIARD
<kor MARGUóRITE DE ROUVILLE.
autoriseerde vertaling.) Nadruk verboden
1 geven clo Duitsohers zelf loe, dat
ifor de Russische revolutio de oorlog
jden herfst van 1917 zou zijn geëindigd
Mtiillioenen memschcnlevens zouden zijn
rfcard Denkt men zioh in, wat een ver-
P? van Versailles, ooidierteekend door de
in vereeniging met Rusland, zou
beduid? Duitsohland, aldus tus-
4e schroef geklemd, zou ten volle
lot van overwcmnenie hebben onder-
Ub Russische revolutie heeft door
Wel van haar gevolgen (het bolsjewis-
r'rusland, aan de genade van Duitsch-
°vergeleverd. Alleeoi Duitschland is
te er orde te stellen en profijt te
20 van de geweldige hulpbronnen,
jjv ^Q,d oplevert in Rusland zullen
Dip I^^ers bun rewanehe tegen de En-
e vuorbereicjm.)
iote5.e^.r Was zijn terugkeer uit liet
el.,.., ler 4e maanden Januari en
tii; ^sarKoïe-Selo gaan doorbren-
hnriia!! bespeurde wel, dat de politieke
grooter iwerd. maar toCh
bad hij nog niet alle hoop laten varen. Het
land was den oorlog, onder welken het
leed, moede en zag reikhalzend naar den
vrede uit De oppositie nam met den dag
toe en het on weder naderde, maar Nioo-
laas hoopte nog, ocidanks alles, dat het
besef van vaderlandsliefde sterker zou
blijken dan de noodlottige opwellingen,
door do ellende van het hedJen in veler
brein ontstaan, en dat men niet door een
ondoordachte daad de reeds behaalde re
sultaten in de waagsohoial zou willen stel
len van een oorlog, die reeds zooveel
offers hia-d geeisöht. Zijn geloof in 'het
leger was ongeschokthij wist boven
dien, dat het materiaal, uit Frankrijk en
Bg>sland toogozonden, geregeld aankwam
en aldus de omstandigheden, waarin het
lcge-r moest strijden, steeds zoudJen verbe
toren. Hij vestigde al zijn hoop op de
nieuwe logcrafdeeiingen, in den loop van
de winter bijeengeroepen, (Rusland was
overgegaan tot een reorganisatie van zijn
leger, waardoor het aantal divisies werd
uitgebreid en het leger in getalsterkte toe
nam), en hij was overtuigd, dat- men te
gen het voorjaar gereed zou zijn, om sa
men te gaan met de geallieerden in het
groote offensief, dat den nekslag zou toe
brengen en Rusland zou redden. Na eenige
weken, dar. zou cBe overwinning daar zijn.
Toch aarzelde de Keizer TsarkoïoSelo
te verlaten, zoozeer vervulde bem de poli
tieke toesband met bezorgdheid, en aau
den anderen kant meende hij ook zijn ver
trek niet langer te kunnen uitstellen, aan
gezien zijn plicht bem in het hoofdkwar
tier riep Eindelijk, Donderdag dsn 8sten
Maart, begaf de Keizer zich op weg naar
MohdJef, waar hij den volgenden dag aan
kwam. Nauwelijks had hij de hoofdstad
vorlaten, of de eerste verschijnselen eener
gisting openbaarden zioh in de arbeiders
wijken. Er braken stakingen uit in de fa
brieken en de beweging breidde zich in de
eerstvolgende dogen snel uit. De bevolking
van Petrograd had harde ontberingen ge
leden gedurende den afgeloopen winter,
want door gebrek aan rollend materieel
werd het vervoer van levensmiddelen en
brandstof zeer bemoeilijkt, en nog leek het
niet of de toestand spoedig zou verbete
ren. De Regeering wist geen maatregelen
te nemen, die in staat waren do opgewon
den gemoederen t»o doen bedaren, en Pro-
tapopof deed niets dan de mensöhen ver
bitteren, door een ctven dorn als misdadig
optreden dier politiemacht. Ook had men
de troepen laten aanrukken. Maar do re
gimenten waren allen aan het front en in
St.-Petersburg bevondien zich Slechts de
instructie-bataljons, die, niettegenstaande
een gestreng toezicht, sterk bewerkt waren
door de socialistische propaganda in do
kazernes. Het duurde dan ook niet lang,
of zij werden afvallig en an drie dagen van
trwatkken tegenstand gingen de troepen,
de een na den ander, tot de opstandelin
gen over. Den 13den was bijna de gcbeele
nbad in handen der revolutionairen en do
Doema ging over tot de samenstelling van
een voorloopig bewind.
In Mohilef gaf men zich dadelijk reken
schap van de draagkracht der gebeurte
nissen, die te Petrograd plaats grepen.
Toch trachtten van Zaterdag den lOden
Ma-art af generaal Alexeïef en nog andere
personen uit het gevolg van den Keizer
hem op de hoogte te stellen, en hem te be
wegen zonder dralen de vrijheden toe te
staan, die het volk eischte. Maar Nioolaas
II, voor de zooveelsbe maal bedrogen door
de moedwillig, onvolledig of onjuist gege
ven inlichtingen van sommige personen
uit zijn omgeving, die het gevaar niet in
zagen, meende aan die raadgevingen goen
gehoor te moeten schenken. (Professor
Fiodrof, die begreep, dat met ieder uur
d© kans verminderde, om hot dreigend ge
vaar af te wonden, zocht generaal V. op,
die een der hoogste ambten bij den Keizer
bekleedde Hij vond hem boven op een
ladder, bezig eon apijker in tc slaan, waar
aan hij een schilderij wilde ophangen.
Fiodrof deelde hem zijn reden van be-
zongdheio mede on smeekte hem o ogen
blikkelijk naar den Keizer to gaan. Maar
de generaal beschouwde hem als een
maniok, behept mot de manie van revo
luties", en nam zijn hamer weer ter hand,
om zijn bezigheid te hervatten, waarin hij
door den onweikomen bezoeker was ge
stoord.) Den 12den Maart kan men de
waarheid niet langer voor den Keizer ver
zwijgen; hij zag nu in, dat er ingrijpende
maatregelen moesten genomen worden,
en besloot onverwijld naar Tsarkoïe-Sdo
terug te keeren.
De Keizerlijke trein verliet Mohilof in
dien nacht van den 12den op don 13den,
ma-ar vier en twintig uur later vernam
men bij aankomst in het station Malala
Violier adat het station Tasno, vijftig
kilometer ten zuiden van Petrograd, in
handen der opstandelingen was, en dat
het onmogelijk was Tsarkoïe-Selo te berei
ken. Men moest dus terugkeeren.
De Tboar besloot zioh naar Pskof ie be
geven, waar generaal Roussky zioh be
vond, bevelhebber van het Noordelijk
fronthij kwam daar den 14aen 's avonds
aan. Door den generaal op de hoogte ge
steld van de jongste gebeurtenissen te Pe
trograd, besloot de Keizer den heer Roel-
zianko telephonisch te verwittigen, dat hij
bereid was tot alle concessies, indien de
Doema oordeelde, dat hierdoor cle rust in
het land zou wederkeeren. Hot antwoord
luidde Het is te laa-t. Was dat werkelijk
zoo? De revolutionaire beweging was hiei
beperkt tot Petrograd cn de onmiddellijke
omgeving En mob tegenstaande de propa
ganda was het gezag van den Tsaar nog
zeer groot in het leger en ongerept onder
de boerenbevolking.
Zouden do toezegging oener Grondwet
en dc steun van de Doema niet voldoende
zijn geweesi, om Nicolaas do volksgunst
terug te doen winnen, die lw?m bij het be
gin van den oorlog in zoo hooge mate ten
deel viel? Het antwoord van de Doem?
liet den Keizer slechts d«e keuze tiraschoo
twee dingen afstand doen van den trooi
of op Petrograd aanrukken met de troe
pen, die hem trouw bleven maar dit laat
ste beteekende de burgeroorlog, terwijl <lo
vijand aan de poort stond.
Nicolaas II weifelde niet en den 15dcn
's morgens overhandigde hij aan gencraa'
Roussky een telegram, waarm hij den Pre
sident van de Do?ma zijn voornemen
mededeelde, afstand te doen ten behoeve
van zijn zoon.
Eenige uren later ontbood hij professok
Fiodtrof in zijn wagon en vro-cg hem
Sergius Petrovitch, antwoord mij op
rechte! ijk, is de ziekte van Alexis ongo
nee slijk?
(Wordt vervolgd).
