HET TRAGISCH LOT')
Deputatenvergadering der
Anti-Revol. Partij.
rto, 19054.
LEIDSCH DAGBLAD, Saterdag 15 April.
Derde Blad. Anno 1922
FEUILLETON
TJit Utrecht wordt nader omtrent de
gehouden dep utaten-vergadering der
'Anti-Revolutionaire Partij gemeld:
Lang voor het begin was de groote Ti-
Vol i-zaal, zoowel boven als beneden, ge
heel gevuld met een dichte menigte. Geen
plaatsje was er onbezet Nu en dan hieven
de aanwezigen, waaronder ook vrouwen,
Psalmverzen aan. De heeren Idenburg en
de ministers Heemskerk en Yan Dijk wer
den bij hun plaatsnemen aan de bestuurs
tafel met bijval begroet. Toen even daar
na de heer Colijn, voorzitter van het Cen-
traal-Comité, binnenkwam, was het ap
plaus overweldigend. Toen dit bedaard
Vas. zongen de aanwezigen hem toe:
„Dat 's Heeren zegen op u daal'-. Op ver
bek van oen voorzitter werd daarna ge-
soDgen het 7de vers van Psalm 89, waarna
de beer Colijn voorlas een gedeelte van
ïeremio. 2, de woorden: „Hoortt dea Hee-
/en woord gij huize Jacobs", enz. en voor
ging in gebed.
Onder bewijzen van ïnstemmang werd op
voorstel van den voorzitter besloten hel
volgende telegram aan H. M. de Koningin
,to zenden„De an ti-r evolution aire kies-
'vereenigingen, heden te Utrecht in Depu
tatenvergadering bijeen, ook in verband
met de Brielsche gedaohteiiisfeesten dank
baar herdenkend wat Nederland en Oranje
samenbrengt, betuigt Uwe Majesteit hulde
en aanhankelijkheid, en bidt Gods zegen
yoor Vorstenhuis en volk."
Vervolgens sprak do heer Colijn do ope
ningsrede uit, die aan het einde hartelijk
toegejuicht werd. Ook tijdens het uitspre
ken van de rede werd herhaaldelijk dave
rend geapplaudisseerd
Rede Col ij n.
Aau deze rede, zooals wij reeds meldden
1 getiteld: „Der vaderen erfdeel", ontlee-
pen wij hier het volgende:
Spr. ving aan met een terugblik to wer
pen op hetgeen den Is ton April 1572 met
Den. Br iel geschiedde.
Do herdenking van dit feit dToeg voor
onzen kring nog een zeer bijzonder cachet,
daar dit feest teven 't geboortefeest van
«Mice richting en onze pair tij in baar natio-
'jncule gedaante was, zei spreker.
Deze samenhang wordt in art. 1 var»
jjOns Program" uitgedrukt.
Zoo ligt dan in het klare bewustzijn van
1de ideëele bcteekenis van het historische
feit, dat wij voor enkele diagen herdach
ten. mode een aansporing voor de verle
vendiging van onze kracht, voor de ver
sterking van onzen invloed op do lotgeval
len van ons volk en voor de handhaving
yan onze zelfstandigheid als richting.
In grooto lijnen werden deze woorden
Ifloor spr ontwikkeld.
De revolutie wist, ging spr. voort, in
'tegenstelling met het Calvinisme, geen an
dersoortig gezag tegenover het absolutis
me te plaatsen.
Het scheen alsof dte hoop op de j uiste op
lossing van «het probleem van Gezag en
lYrijheid voorgoed zou moeten worden
prijsgegeven, doch Groen's onderzoek van
onze volkshistorie, Kuyper's machtig pleit
voor do grondgedachten van het Calvinis
me hebben ons, met 's Heeren zegen, daar
voor behoed.
Voortgaand verzet tegen dat kernbegin-
&el dter RevoQutiede souvereinitedt van
don mensch, met zijn twee polen on
gebonden vrijheid en dwang, blijft onze
roeping.
Een verzet, dat niet alleen in negatie
kracht moet zoeken, maar dat den Calvi
nistisch en grondslag voor staatsrecht en
staatkunde naar voren brengtonvoor
waardelijke erkenning van Gods souverei-
nileit, even onvoorwaardelijke aanvaar
ding van de autoriteit dor Heilige Sohrift,
«onder tusschenkomst van eenige Kerk,
als grondslag en bron voor Staatsleven en
Staatsleer, eeren van de historische lijn,
een krachtige, maar gebonden vrijheid, en
in verhouding tussohen die beide laatste
bet zwaartepunt naar eten kant dor vrij
heid.
r
van Nicolaas I! cn zijn gezin.
(Dertien jaren aan het Russische hof)
naar het Fra.nsch van PIERRE GILLIARD
door MARGU6RITE DE ROUVILLE.
(Geautoriseerde vertaling.) Nadruk verboden.
1)
Inleiding.
In de maand September van het jaar
1900 kan ik, na een verblijf van drie jaar
in Siberië, eindelijk naar Europa terug-
keeren. Ik droeg de onvergetelijke herinne
ring met mij mee aan 't ontroerend drama
waarin ik van zoo nabij betrokken wa.9 ge-,
weest, maar tevens den onvergankelïjken
indruk van de bewonderenswaardige, blij
moedige rust en het geloofsvertrouwen van
•ion, die van dit drama ote slachtoffers
waren
Aangezien ik gedurende vele maanden
geheel verstoken was geweest van alle ver
keer met d'o buitenwereld, was mij niets
bekend van de geschriften, die in den laat-
volledige titel is: Dertien jaren
Aan het Russische hof. (Peterhof, Septem
ber 1905 Jekaterinenburg, Mei-1918). Het
lot van Nicolaas II en zijn gezin
ri«V>r 110 Gilliard, oud-gouverneur van
"n gr ootvorst-t roon op volger Alexia Nioo-
Paylt te Pa^s uit«0Seven
Hieruit volgt, dat wil handhaven het be
ginsel van souyereinit-edt in eigen kring,
tegenover het moderne Staatsalvermogen.
Op alle levensterrein moet getracht wor
den heb beginsel van de menschelijke sou-
vereiniteat to vervangen door de onder
worpenheid van den mensch aan de God
delijke Souvereiniteit. Deze eisoh geldt
niet altijd terzelfder tijd voor elk levens
terrein in even sterke mato.
Dr. Kuyper heeft in 1918 reeds aange
wezen, dat het meest klemmende, meest
principieela vraagstuk, dat thans onder de
oogen te zien was, dit washet sociale ar
beidersbelang thans in harmonie te bren
gen met de anti-revolutionaire politiek.
Met de natuurlijke gemeenschap, waar
toe èn werkgevers èn werknemers beboo-
ren, met het bedrijf, waarvan zij beide
leven, wordt nagenoeg nimmer gerekend.
Deze toestond leidde tot versterking van
de Staatsmacht, hetgeen door de sociaal-
democratae werd toegejuicht.
Do kern van dit probleem wordt door
spr. aldus gesteld, dat op den duur een
vernietiging van de mondigheid van arbei-
dters en werkgevers het gevolg moet zijn
van deze ontwikkeling en dat een nieuwe
oligarchie staat geboren te worden, die bij
ons, over ons en zonder ons heersoht; een
nieuw absolutisme, met dit verschil alleen
dat het veel moeilijker is ter zijde te stel
len dan dat der despoten vanouds, omdat
het een duizendkoppig monster is, dat,
wat men ook doe, altijd de neiging heeft
om weer aan te groeien.
In de tweede plaats is beperking der
bureaucratie op dit terrein noodig, omdat
hierin oen der weinig effoctievo middelen
gelogen is om te komen tot werkelijk in
grijpende bezuinigingen van de Staatsuit
gaven. Spr. wijst voorts de richting aan,
waarin wij moeten gaan.
Wij verzetten ons niest tegen de maat
regelen als zoodanig, die sinds dien aan
vang dezer eeuw genomen werden. Inte
gendeel, we juichen ze toe.
Maar we zullen tegelijkertijd aan onze
ingeboren zucht naar zelfbestuur de gele
genheid tot ontwikkeling niet ontnemen.
De aloude recht, ingeworteld in ons volks
loven en ondanks verdrukking, nog niet
dood, willen wij weer effectief maken eoi
zoo den invloed van een Calvinistisch staat
kundig beginsel op ons volksleven weer
versterken.
In het slotgedeelte van zijn rode besprak
de heer Colijn de huidige politieke par
tijen on richtingen, om vervolgens de sa
menwerking met de Rcomscli-Katholieken
en Christelijk-Historischen te bezien. Ten
opzichte van die vereeniging met de Ohris-
toljk-Histarisohen gaf spr. een histori
sche beschouwing o mte concludeer een Wij
reiken haar de hand tot samenwerking
hartelijk en welgemeend maar met hand
having van onze zelfstandigheid.
Spreker besloot
De hoogheid van ons beginsel bepaalt
ook onze wijzen van strijden. Wakkerheid
bij al onze mannen en vrouwen is plicht.
Maar wat daarbij altijd in onze actie die
groote kracht uitmaakte, was niet een bo
venmatig zelfvertrouwen, met een stil ver
trouwen op de hulp van Hem, die Staten
en volken oprioht en verbreekt en in Wiens
hand oo^ het lot ligt van hot land onzer
vaderen. Zoo zij het ook nu.
De voorzitter sprak toen woorden van wel
kom' tot de beide anti-re vol. ministens, waar
na volgde een
Kort woord iran min is Ie r
Heemskerk.
Ook namens zijn ambtgenoot wilde hij
even den welkomstgroet beantwoorden. Dat
wij beilden deze vergadering mogen bijwonen,
eteLLen wij op boegen prijs, zeidc spreker.
De voorzitter heeft zocoven een groot stuk
geschiedenis doorloopen, en daaruit was veel
i te leeren. Wij kunnen .wel zeggen, dat do
wereld en on3 vaderland in een zeer benarden
toestand Yerkeeren er is geestelijke en stof
felijke ontreddering.
sten tijd over Tsaar Nicolaas II en de
zijnen waren versohenen. Het duurdte niet
lang, eer ik ontdekte, dat, incKen al cenig.e
dier geschriften blijk gaven van met zorg
te zijn opgesteld en srioh gedeeltelijk ba
seerden op degelijke feitenkennis, hoe
wel hun bronnen, wat het keizerlijk gezin
betreft, menigmaal onvolledig en onjuist
waren, het meer ondeel dier publicaties
slechts een weefsel van ongerijmdheden en
leugens bevatten minderwaardig© schrij
verij vormden, welke zich uit winstbejag
ten doel stelde de meest onwaardige las
terpraatjes te verspreiden. (Om de waar
de dier geschriften aan te toonen, kan ik
volstaan met de vermelding van het feit,
dat men. in een der boeken, waarin de
schrijver zich beroept op de zoogenaamd
authentieke verklaring van iemand, die als
ooggetuige het drama van Jekatérinenburg
beweert te hebben bijgewoond, de be
schrijving van zijn dood kan lezen! De rest
is naar verhouding.
Aan allen, die op de hoogte wensoben te
komen van het laatste tijdperk der regee
ring van Nicolaas II, kan ik de lering aan
bevelen der uitstekende artikelen, welke
de heer Paléologue, voormalig gezant van
Frankrijk te Petrogrod, in de „Revue des
Deux-Mondea" publiceert.)
Ik was verontwaardigd, toen ik sommige
dier geschriften leerde kennen, en dat
werd nog erger, toen ik met verbaring ge
waar word, dat zij door het groote pu
bliek gretig aanvaard werden. Het scheen
mij nu een gebiedenden plicht de zedelijke
persoonlijkheid der Russische souvereinen
van een blaam te zuiveren; het was een
daad, dio billijkheid en rechtvaardigheid
mij dlringend geboden. Ik besloot oogen-
blikkelijk een poging daartoe aan te won-
Da ardoor is het moeilijker dan ooit deel te
hebben aan de regeering. De bewindvoerder
ziet zich voor een zware taak gesteld. Daar
voor heeft hij allereerst den steun noodig van
God, doch ook de steun van geestverwanten
en vrienden wordt op hoogen prijs gesteld.
Ik heb, zeide spreker, den voorzitter critisch
beluisterd, en naar het mij voorkomt, heeft
hij een goed overzicht gegeven van den nood
van onzen tijd. De tijden zijn moeilijk, en
samenwerking is noodig.
Moge on9 gebed tot God gaaü, aldus te-
eloot spreker, dat Hij zich over ons vaderland
ontfermc, dat het moge blijven staan te mid
den van de woedende baren". (Luid applaus).
Program van actio.
Tot lsten voorzitter van het centraal co
mité werd herkozen de heer H. Colijn, met
911 van de 923 uitgebrachte stemmen.
De vergadering bekrachtigde daarop do
groopsindeeling voer de candd-daatstelling
voor de Tweede Kamer, zooals die door het
cent-ralenconvent van 27 Januari 1.1. is vast
gesteld. Deze besloot tot groepeering van do
lijsten in zes groepen, te weten L de kies
kringen Leeuwarden, Groningen en Assen
2. de kieskringen Zwolle, Arnhem, Nijmegen,
's-Horto-genbosoh en Maastricht 3. de kies
kringen Utrecht en Leiden 4. de kieskrin
gen Amsterdam en Den Helder 5. de kies
kringen Rotterdam en 's-Gravenhage en Haar
lem, on 6. de kieskringen Dordrecht, Middel
burg en Tilburg.
Do vergadering machtigde voorts het cen-
traal-comité, in onvermijdelijke noodzakelijke
gevallen van deze groepsindeeling af te wij
ken, zonder daarvoor een nieuw© deputaten-
vengadiering bijeen te roepen.
Vervolgens bracht het Kamerlid Heems
kerk rapport uit over de geldmiddelen van
het cent raad-comité. Hij zeide, dat versterking
van do financiën noodig ia
Vorvolgens was aan ate ordo do bespreking
en vaststelling van het program van actie
voor de komende stembus.
Er wouden geen wijzigingen in gebracht.
Het luidt aldus
I. In zake financiën:
a. Achterwege laten van alle niet volstrekt
onvermijdelijke uitgaven de strikste zuinig
heid: in het Staatsbeheer worde geëisoht
b. Met het nog op den algeimcencn ccono-
mischen toestand wordte de uiterste voorzich
tigheid betracht bij die oplegging van nieuwe
lasten naar vcriliohting van belast ingda uk
moet worden gestreefd, o:m. door een gewij
zigde delging van de schuld gedurende de
oorkigs- cn crisisjaren ontstaan.
c. Afschaffing van de Staatsloterij.
II. In zake binnenlandsch bestuur:
a. Losmaking van dten financicelen hand
tiusschen dten Staat en de Kerkgenootschap
pen, echter niet dian na voorafgaande uitbe
taling aan do rechthebbenden van hetgeen
hun rechtens toekomt.
b. Voortgaande bestrijding van het mi&-
bruik van sterken drank te-gen ontheiliging
van dten Dag das Heeren worde opgetreden
door krachtige bevordering der Zondagsrust,
in het bijzonder met betrekking tot de pu
blieke diensten, do openbare middelen van
vervoer, de openbare vermakelijkheden en op
tochten en de regeling dter winkelsluiting.
c. Afschaffing van den vaccin cd wang.
d. Afschaffing van dten stemplicht.
o. Wijziging van art. 54 Gemeentewet in
dien zin, dat benoeming van loden der in dat
a-rtikcl genoemde commissies kan plaats bob
ben ook uit ingezetenen, die geen lid van den
gemeenteraad zijn.
III. In zake het sociale vraagstuk:
a. Uitbouw van het instituut d'cr thans be
staande z.g.n. colleges van advies cn het log
gen van verband lusseOien dorzelver werk
zaamheden ter voorbereiding van een later in
het leven te roepen vertegenwoordiging der
maatschappelijke groeipen en belangen.
b. Krachtige he vordering van oen regeling
ter voorkoming, zoo mogelijk, van conflicten
in de wereld van don adbeid en tot oplossing
van geschillen, indien dezo desalniettemin
ontstaan.
c. Hot stelsel van socialisatie als middel ter
verbetering der sociale toestanden ten «enen
male verwerpend, biede onze partij steun aan
petgingen om tc geraken tot een boter© orga
nisatie van het bedrijf, waartoe do weg wotrdte
don, en zoo ontstonden de artikelen, die
in het begin van dit jaar in de „Illustra
tion" verschenen en die, opnieuw bewerkt
eu aangevuld, ten grondslag liggen aan
eenige hoofdstukken van dit werk. Het is
het drama van een geheel men sohenleven,
dlat ik zal trachten weer te geveneen dra
ma, da-t ik reedis lang vermoedde onder
den schitterenden uitorlijken schijn van
een praohtlievend hof, en dat mij daarna
is geopenbaard gedurende onze gevangen
schap. toen de omstandigheden mij ver
oorloofden door to dringen tot den intio-
men kring dier souvereinen.
De misdaad van Jekaterinenburg is in
derdaad slechts het eindpunt van een
wreedaardig noodlot, de ontknooping van
een der meest ontroerende tragedies, die
ooit doorleefd werden. Het is mijn ernstig
voornemen te trachten in de volgende
bladzijden het wezen dier tragedie aan te
toonen, en de verschillende smartelijke
episodes daarvan achtereenvolgens na
to gaan. Slechts weinigen hebben
©enig vermoeden van dit verborgen drama
gehad; en toch is het, ook uit een histo
risch oogpunt, van overwegend belang. De
ziekte van den grootvorst-troonopvolger
is de overheerschende factor in het laatste
gedeelte van de regeering van Tsaar Nico
laas II en zij alleen verklaart het. Die
riekte is, zonder dat heb oogonsohijnlijk
blijkt, een der voornaamste oorzaken van
zijn val, omdat daardoor aan den eenen
kant do invloed van Raspoetin mogelijk
werd, en hij aan den anderen kant leidde
tot do totale afzondering van keizer en
keizerin, die gansch in zichzelf gekeend,
geheel in beslag genomen werden door zor
gen, welke hij angstvallig voor aller
oogen trachtte te verbergen.
gebaand door een wettelijken uithouw van het
arbeidscontract.
d. Omtrent hot vraagstuk der arbeidsbe
scherming en dat der sociale verzekering wor
den de navolgende punten op den voorgrond
gesteldMaatregelen tot beteugeling van
misstanden in de huisindustrieinvoering
der ziektewet-Talma, op enkele punten ge
wijzigd uitbreiding van de ongevallen verze
kering tot den landbouw reorganisatie van
de sociale verzekering ter verkrijging van
meerderen eenvoud en beperking van kosten
wettelijke regeling van dte werkloosheidsver
zekering in dier voege, dat zij bedrjjfsgewijze
worde ingesteld en micdesaeggensch.-ip ver
leent aan alle groepen, die in do kosten bij
dragen behoorlijke verzekering van do po
sitie van het personeel in burgerlijken en mi
litairen dienst. Wijziging en aanvulling van
do Arbeidswet 1919, om daardoor, uict be
houd van dc grondgedachte, die in de wet
belichaamd is, d© mogelijkheid te openen, dat
bedrijfsregelingen, dio tot stand zijn gebracht
in gemeen overleg tusschen patroons en or
ganisaties van arbeiders in do plaats treden
van de wettige regeling.
e. Aan de behartiging van de belangen van
den middenstand worde ernstige aandacht
geschonken.
f. Waar ter bescherming van het zwakke
van overheidswege maatregelen moeten wor
don getroffen, worde de edsch gehandhaafd,
dat zoodanige bescherming niet leide tot ver
hindering van de vrije ontplooiing der per
soonlijkheid.
h. Teneinde de ernstige gevolgen van den
abnormaden valutastand dier ons omringende
londcn voor ons eigen bedrijfsleven althans
eenigermiate af te wenden, worde aan de re
geering volmacht verleend, waar mogelijk,
bijzondere maatregelen ter zake te treffer.
IV. In zake landbouw:
a. Gewaakt worde tegen onnocdige rogle-
menteering van het bedrijfsleven van land
en tuinbouw en veehouderij. Aan deze tak
ken van volkswelvaart worde gelijke gelegen
heid geschonken tot voorlichting van dio re
geering, als is ingevoerd voor andere econo
mische belangensferen (Hoog© Raad van Ar
beid, Nijverheids- on Middenstandsraad)
voor het landbouwonderwijs worde een rege
ling getroffen, die het bijzonder onderwijs
niet achterstelt bij het overkeidsonderwijsdo
jachtoveroenkomst wordc'beter geregeld do
heerlijke jaelitrechten worden afgeschaft en
overigens worde het jaoht.rccht zoodanig ge
regeld, dat daarbij het cultuurreclit van den
grondgebruiker onverlet blijfter kome een
goed geregelde buitenlandsoh© voorlichtings
dienst tot uitbreiding van het ten gevolge
van den oorlog sterk mgeskmken afzetgebied
van onze land- on tuinbouwproducten.
b. Bescherming van de gehuwde vrouw cn
van jeugdige personen ten opzichte van den
arbeidsduur. Uitbreiding van de wettelijke
arbeidsbescherming ten aanzien van den vol
wassen mannelijkcn arbeider en de ongehuw
de vrouw kan alleen dan worden aanvaard,
indien een wettelijke regeling terzake vol
ledige rekening houdt met de eigenaardighe
den van het bedrijf cn zulk een rogeliog voorts
op afdoende wijze zoodanige opwekking van
het organisatieleven bcvordtert, dat uit het
bedrijf soli voortgekomen regelingen ter»
slotte de door de overheid vastgestelde bepa
lingen kunnen vervangen.
V. In zake justitie.
a. Heretcl van het recht dier oveiihoild om
den moordenaar aan het leven te straffen.
b. Bestrijding der oneerbaarheid, op welke
wijze deze zich odk in het openbaar imoge
vertooncn.
VI. In zake on dier wijs.
a. Onveranderd vasthoudend aan het ide
aal van de vrijo school voor heel de natie,
sture men er onzerzijds bij elke meer omvang
rijke wijziging der onderwijswet op aan, dat
do financicele bemoeiing der overheid, zoowel
voor het openbaar als voor het bijzo ader on
derwijs, .zich bopale tot het dragen van de
kosten aan eenvoudig ingerichte scholen ver
bonden cn diat het recht worde erkend van
de voorstanders van elk© richting om doior
eigen krachten het peil van het onderwijs te
veib oogen en do inrichting der school te ver
beteren. Het verzot tegen uitbreiding van den
wettelijken leerplicht bldjvc gehandhaafd.
b. Wijziging in de uitvoering onzer goheele
ouderwijs wet geving en, zoo noodig, in die
Ik heb er naar gestreefd in dit bock
Tsaar Nicolaas en de zijnen te doen her
loven zooals ik hen gekend heb; ik heb ge
tracht daarbij steeds onpartijdig le blijven
en zonder vooroordeel do gebeurtenissen,
waarvan ik getuige was, te boek te stellen.
Het is mogelijk, clat ik in mijn zoeken naar
waarheid aan hun politieke vijanden nieu
we wapenen tegen hen in handen speel
maar ik koester de otelliige hoop, dat uit
mij verhaal zich hun werkelijke wezen zal
openbaren, want het was niet het gezag
hunner keizerlijke waardigheid, dat mij
tot hen aantrok ,maar de adel hunner ge
voelens en de bewonderenswaardige ziele-
grootheid, die zij getoond hebben in bet
lijden.
April 1921.
EERSTE HOOFDSTUK.
Mijn eerste lessen aan het hof. (Herfst 1905)*
In den loop van den herfst van 1904
nam ik do mij voor den tij-dl van een jaar
aangeboden betrekking aan van leeraar in
het Fransch bij dten jeugdigen hertog Ser-
gius van Leuchtenbcrg. De vader van mijn
leerling, hertog George van Leuchtenberg,
was de kleinzoon van Eugène de Beauhar-
naisdoor zijn moeder, groothertogin
Maria Nicolaïevna, dochter van Nicolaas I,
was hij een neef van Tsaar Nicolaas II.
De familie bewoonde dtestijcb een klein
landgoed, dat rij bezat, aan do Zwarte Zee
en waar rij gedurende den winter verbleef.
Daar was hei, dat wij overrompeld wer
den door de noodlottige gebeurtenissen
van het voorjaar 1905, en dat wij de som
bere dagen doorleefden, die een gevolg
waren van den opstand van de Zwarte-
Zee-vloot, het bombardement van de kust,
wetgeving zelf, opdat ook op het terrein van
het onderwijs meer dön in den laatsten ty
is geschied, rekening worde gehouden melj
den geldelijken nood der openbare kaoscn,
een en ander met eerbiediging van het begins
sel van vrijheid van onderwijs, in het bijzon*
der ten aanzien van do interne aangelogenho*
den der school en met eerlijke uitvoering deï
lager onderwijswet ten opzichte van de yer*
krogen financieel© gelijkstelling.
c. Bevordering van het onderwijs aan &ciiipi
perskindexen.
cL Naar financieele gelijkstelling op he$
terrein van het midldolhaar en gymnasiaal
onderwijs wonde gestreefd, waarbij met den'
nood van 's lands financiën rekening moeï
worden gehouden, doch zóó dat het bij zon dor:
ODdenwija niet achtergesteld; wonde bij hefi
openbaar onderwijs.
e. Vereenvoudiging van do inrichting
van het hooger onderwijs zonder verlaging
van het wetenschappelijk peilde gelegen
heid tot steun aan het bijzonder hooger, 1
onderwijs worde verruimd.
f. Ruimere gelegenheid om door rijks-»
steun meer dan gewone gaven tot ontwik
keling te brengen.
VII. Inzake koloni n.
a. Zorgvuldig financieel beleid, opdat Eefi
nalaten van niet bepaald onvermijdelijke
uitgaven, door sterking van de economi
sche draagkracht en door bevordering varï
heb daarop gerichte particuliere initiatief^
door krachtige ontginning van de natuur
lijke rijkdommen en door doelmatige belas
tingheffing het verbroken financieele even
wicht spoedig worde hersteld.
b. Bestuursdeccntralisatie gepaard met dei
vorming van autonome gebieden bestuurd
met medewerking der ingezetenen. Op do-
een grondslag voorbereiding van grooterd
staatkundige zelfstandigheid in Nederl.-
Indië.
c. Verleening van den in deze moeilijke*
tijden noodzak«Mijkon flnancieelen steun aan
het op zedelijke en godsdienstige verheffing
der bevolking gerichte particuliere initia
tief bestrijding van opium en 6terken"
drank-gebruikwijziging van art .123 B..
R.bevordering van do zelfstandigheid,
ook in financieelen zin, van do kerken te
genover den staat.
VIII. Inzake defensie.
a. Internationale regeling tot beperking
van de kosten van bewapening worde met
kracht bevorderd. Zoolang echter anderen
in West-Europa niet tot vermindering over
gaan, worde krachtig verzet geboden tegen
ontwapening en vermindering van 's lands
weermacht.
b. Behartiging der godsdienstige en zeK
delijke belangen van het personeel van lo-
ger en vloot.
c. Naar beperking van den duur van den*
eersten oefeningstijd worde gestreefd door
krachtige bevordering van de vrijwillige
v o o ro ef en i ngen
d. De Vrijwillige Landstorm worde doel
matig georganiseerd en tevens dienstbaail
gemaakt aan de oefeningen onder c. be
doeld.
e. Door een doelmatige vredesorganistv-
tie worde bezuiniging op de militaire ui#«
gaven verkregen.
f. In de huisvesting der minderjarig^
leerlingen van de militaire onderwijsinrich
tingen worde gezocht naar een regeling,
die den jongeling de beste kans biedt voor
een gezinsleven in den geest van hot ouder*
lijk huis.
g. Met achtbare consciëntiebezwaren te*
gen do vervulling van den dienstplicht be
hoort rekening te worden gehouden dooü
wctttelijke regeling van dit onderwerp.,
Samenwerking met andorö
p a r t ij o n.
Vervolgens was aan de orde de samen
werking met andere partijen. Het Centraal-
Comité had zijn inzichten dienaangaande)
in de volgende conclusies geformuleerd:
„Indien het resultaat van de verkiezin
gen zoodanig zijn mocht, dat de tegenwoor
dige partijen der rechterzijde to zamen een'
meerderheid in de Tweede Kamer hebben,
behoort de vraag, of 's lands belang wordt
gediend door bestendiging van de bestaan
de samenwerking beantwoord te worden ia
het licht van de volgende voorwaarden:
a. dat het werkprogram van het kabineti
do pogroms, en de gewelddadige ondetf-
drukLingsmaatrogelen, die er op volgdon.
Van af heit eerste begin vertoond© Rusland
rioh mij van een sohrikwolokenden kant, vol
bedreiging, als het ware een voorteeken
van de gruwelen en de ellende, die mij
daar te wachten stonden.
In het begin van Juni verhuisde het her
togelijk gezin naar hot mooie buitengoed
Serghiewskaia Datcha, dat do hertog in
Peterhof bezat. Het was een groot© over
gang wij verruilden do dorre kust van do
Zuid-Krim, de kleine Tartaarsch© dorpen
tusschen dio bergen cn do stoffige cypres
sen, tegen do reusachtige pijnbosHchen en
de heerlijke koelt© van de Finsche golf.
Peterhof was het oord geweest, dat dG
stichter, Peter d© Grootte, bij voorkeuit
bewoond©. Daar kwam hij uitrusten vaiï
do inspanning, dio hem ds bouw van Smt>-
Petersburg kosttede stad1, die door zijn
wil als door tooverslag verrees uit de moe
rassen van hot gebied der Nowa, en dio
de mededingster zou worden der Euro
peesohe wereldstedten.
Alles in Peterhof herinnert aan don ma
ker. Daar is om.te beginnen „Marly", dat
een tijdlang zijn residentie waseen een
voudig huis, gelegen op een landtong, dio
twee groot© waterbassins scheidtdan aani
de Golf de Hermitage, waar hij zijn mede
regeerders placht to onthalen op rijkelijk]
met plengoffers besproeid© festijnen.. Ver
der „Monplaisir", in Hollandsohen stijl
opgetrokken, dat zijn lievelingswoonplaats
was, met overhangende terraseen bovenl
de zeehet is wonderlijk, welk ©en voor
liefde deze landrot voor het water hadl
(Wordt vervolgd^
