U!T DE RIJNSTREEK.
UIT DE OMSTREKEN
INGEZONDEN.
SPORT,
BRIEVEN UIT WEENEN
dezer wet de genadeslag zal worden toege
bracht aan het nu reeds zeer kwijnende si-
garenbedrijf, en sympathiseerende met een
dusdanige actie
verzoekt den Minister van Financiën met
dei. meesten aandrang een gewillig oor te
verleenen aan deze zeer zaakkundige cate
gorieën.
Zooals is medegedeeld, werd
e*- tusschen de directie der Hoogovens en
de werknemersorganisaties nog overleg ge-
pleeg in zake loonsverlaging. Hoewel de
arbeidstijdsverlcnging door de directie te
ruggenomen werd en de kwestie verder al
leen liep over een voorgestelde loonsver
laging. is men niet tot overeenstemming
gekomen Gisteren is dan ook vrijwel het
geheele peisoneel van de hoogovens, met
inbegrip van het personeel der aannemers
van de diverse werken, in staking gegaan.
Alleen enkel werklieden voor de ijzercon
structies meest buitenlanders zijn
aan het werk gebleven. Het geheele bedrijf
ligt dus vrijwel stil.
De Minister van Landbouw,
enz., heeft ingaande morgen, 12 April, tot
naaere aankondiging dispensatie verleend
van het verbod tot uitvoer van aardap
pelen.
HAZERSWOUDE. A.s. Woensdag zA
met de Emma-bloean, zoowel aan den Rijn
dijk als op het dorp langs de huizen worden
gcco'Mectcend. Het plaatselijk oo-mité ver
zocht. onze deze collecte te willen aanbevelen.
"Wij achten dit totaal overbodig. Een ieder
is er toch ten zeerste vaD doordrongen d-at de
tube reu lose-best rij ding een roeping is, waar
aan een ieder moet meedoen. Wij vragen dus
voor onze Vcrceniging eeigc honderden gul
dens. Een ieder geve met blijdschap en veel,
heel veel De bewoners van Hazerswoude zijn
ook hierin gaarne de voorvechters, en zij zul
len dit ook du weer toonen uict hun gaven.
LEIDERDORP. Voor esn stampvol
kerkgebouw werd Zondagmorgrn de nieuw
benoemde pred'kant b'i de NeL-Herv. Ge
meente alhier, ds. Tichelaar, u t Klundert,
bevestigd door z'jn broeder ds. Tic he aar,
uit Peilen De bevestiger had tot tekst
gekozen Jesajah 527.
Des namiddags hield ds. Tichelaar zijn
intree-rede.
Door het ziekenfonds ,,Een goed Ver
bond" is in het jaar 1921 aan vleesch,
molk en eieren uitgegeven f399.07. De in-
komstei hadden bedrag :n f333.03. Alzoo
een nadeelig saldo van f3o,01.
Gistermiddag passeerde een zwaarbe
laden wagen met hooi den Hoogmadesehen
Weg De voerman hield blijkbaar niet ge
noeg rekening met de nog niet genoeg
terra)ae geul van de voor enkele dagen
gelegde bu.zen voor de wate'leiding. Het
gevolg was. dat de wielen daarin terecht
kwamen, en diep wegzakten en verder gaan
onmogelijk was. Met behulp van domme
krachten werd de wagen weer opge/ijzeld.
HAARLEMMERMEER. Aan het aan
den Gezondheidsraad te 's-Gravenhage
door de gezondheidscommissie voor Haar
lemmermeer van haar bevindingen en han
delingen over 1921 uitgebracht verslag, kan
het volgende worden ontleend:
De commissie was als volgt samengesteld
J H. Nanninga, arts te Hoofddorp, voor
zitter; Mevrouw M. C. Overmecr—Verwer,
te Nieuw-VenncpC. Hemmes, arts te
Nieuw-VennepF. H. Bos, graanhande
laar tc Zwanenburg; J. O. Hulsbos, aanne
mer aan den Aalsmeerderdijk E. Knibbe,
landbouwer te Abbcnes en T. Borst, te
Hoofddorp, secretaris.
De rekening cn verantwoording over 1920
werd goedgekeurd met een voordeelig sal
do van f 240.36. Dc begrooting voor 1922
bedraagt, in ontvangst en uitgaaf f 1875.
Ongesteldheid van den secretaris was
oorzaak, dat het aantal gehouden verga
deringen bleef beneden het normale.
De algemeeno gezondheidstoestand was
in het ressort in 1921 niet ongunstig.
Een typhus-cpidemie te Aalsmeer tastte
ook aangrenzende deelen aan van het ge
bied, waarbinnen het arbeidsveld der com
missie is gelegen, gelukkig evenwel met ge
ringe verliezen.
Omtrent den toestand van het water, het
verzamelen en afvoeren van vuil enz de
verontreiniging van de lucht, ontving do
commissie verschillende klachten en wer
den vele verbeteringen aangebracht.
Het gedeelte Kruistocht, te Hoofddorp,
gelegen in de bebouwde kom, dat als
kweekplaats voor malariamuggen, als bron
van luchtverontreiniging bij uitnemend
heid, bij avond cn nacht in den zomer als
zangtooneel van een heirleger kikvorschen,
een /.eer groote vermaardheid had ver
worven, zal spoedig verdwenen zijn en wor
den gemetamorphoseerd in een wandelweg-
die ongetwijfeld een verlustiging zal zijn
voor dc bewoners van Hoofddorp. Konden
hygiënische overwegingen onzen gemeen
teraad in 1916 niet vermurwen om dezen
poel te doen dempen, thans heeft de werk
loosheid haar invloed doen gelden.
Het vraagstuk van de rioleering in do
dorpen van het ressort zal voorloopig geen
andere oplossing kunnen verkrijgen dan in
bovengrondschen zin. Allermeest finaneïee-
le bezwaren beletten ecu oplossing in idiee-
le richting. Belangrijke verbetering is in
het verslagjaar gekomen in den toestand
van eenigc dorpswegen in Hoofddorp, waar
bij aangebrachte bovengrondsche riolec-
ling doeltreffende diensten bewijst.
De toestand der volkshuisvesting in het
het ressort heeft in 1921 niet onbelangrijke
verbetering ondergaan. Drie woningbouw
verenigingen waren in actie, terwijl een
hoopvolle opleving van het particulier ini
tiatief niet valt te ontkennen. Daarbij wer
den van gemeentewege te Hoofddorp eeni-
ge middenstandswoningen gebouwd Over
het geheel kan gezegd, dat de volkshuisves
ting in Haarlemmermeer zich beweegt in
vooruitgaande richting.
Door het gemeentebestuur werd ook in
1921 veel zorg gewijd aan door uitzetting
dakloos geworden gezinnen Met betrek
king tot de aan de woningen te stellen
eigchen, kwamen der commissie vele on
houdbare toestanden ter oore, waarin de
noodige voorzieningen werden getroffen.
De onteigeningsprocedure, waarin het
gemeentebestuur door den onwil van een
zeer hooge eischen stellenden landeigenaar
was geraakt, heeft haar beslag gekregen.
Op het land in kwestie gelegen aan den
Kruisweg nabij 't concoursterrein wordt
thans reeds druk gewerkt. Woningen zijn
er op gebouwd en wegen aangelegd, ter
wijl het geheel zich aandient als een vrij
natuurlijk supplement van Hoofddorp.
Belangrijke herstellingen werden aange
bracht aan de gebouwen der openbare
scholen.
Behalve den bijbouw van de Roomsch-
Katholieke scholen te Hoofddorp en Nieuw
Vennep, kan worden melding gemaakt van
den bouw van een school voor bijzonder
onderwijs te Abbenes.
Met betrekking tot de drinkwatervoorzie
ning kan. worden gemeld, dat ook in 1921
hieromtrent vele klachten bij de commissie,
zijn ingekomen. In een zoo uitgebreid ge
bied als Haarlemmermeer met een omtrek
van 12 uur, kan door het gemeentebestuur
onmogelijk op voldoende wijze worden
voorzien in de behoefte van drinkwater,
door het toepassen van noodmaatregelen
bij langdurige droogte. De telken jare terug
keerende tijden van drinkwaterschaarschte
doen de commissie en velen met haar be
ducht zijn voor de volksgezondheid in het
ressort en hopend uitzien naar de reeds
lang gewenschtc aansluiting van de duin
waterleiding.
HILLEGOM. De geruchten van den
laatsten tijd, dat de elèctrificatie der tram
HeemstedeLeiden niet lang meer op zich
zou laten wachten, blijven onbevestigd, of
zij worden tegengesproken. Van vrij goed
ingelichte zijde wordt wel vernomen, dat
er zeer veel kans bestaat voor doortrek
king der electrische tram van Heemstede
tot Bennebroek en zeer waarschijnlijk ook
tot Hillegom. Er werd echter bij gezegd,
dat de belanghebbende gemeenten Benne
broek en Hillegom moesten beginnen met
energie op de electrificatie aan te dringen.
Met klagen over langzaam rijden en over
ongelukken, bereikt men niets. Krachtige
en gedocumenteerde betoogen van gezag
hebbende lichamen zouden door de tram
directie niet ter zijde worden gelegd.
Met ingang van Maandagmorgen is de
melkprijs alhier op 14 cent per Liter ge
bracht.
Het gasbedrijf maakt in de afgeloopen
4 a 5 maanden een systematische en goede
reclame Bij de laatste meteropname werd
een handig boekje aangeboden over. de be
handeling van lampen, eomforen, gaska
chels, enz., met nuttige wenken voor een
doeltreffend gebruik van gas De achterzij
de der kwitantie over de maand Maart was
bedrukt met 'n vergelijkende becijfering van
kosten van gas tegenover pêtroléum, spiri
tus, kolen en cokes voor verlichting en
verwarming. Het spreekt van zelf dat het
gas een goed figuur maakt tegenover de
andere brandstoffen. Al meermalen kregen
de gasverbruikers gekleurde reclame-kaart
jes en aanbevelingen op de achterzijde der
kwitanties. De activiteit en de koopman
schap van het gasbedrijf vallen te roemen.
Dat de te wachten electrieiteit hieraan niet
vreemd is valt te begrijpen.
KATWIJK-AAN-ZEE. Van dc trawl-
visseherij kwamen Maandag te IJmuiden
aan de markt de loggers KW 143 met f 492;
KW 166 met f 528; KW 23 met f 457; KW
43 met f 306.; KW 33 met f 258; KW 49 met
f 197; KW 148 met f 321 KW 21 met f 260;
I\W 147 met f 200; KW 138 met f 239 en
KW 69 met f 283 besomming.
Volgens ontvangen stand der werk
loosheid bedraagt het totaal aantal werke-
loozen 368; d 1. vischers 175; losse arbei
ders 123; grondwerkers 16; opperlieden 8;
kuipers 42boetsiers 2scheepmakers 1
zeevarende 1.
Voor het toelatingsexamen van de
Chr. Kweekschool „De Klokkeiiberg", te
Nijmegen, is geslaagd, de jongeheer G. van
der Rhee, leerling van de Chr. School voor
M. U. L. O., alhier. Van de 41 candidaten
konden er slechts 10 worden geplaatst.
Met bestemming voor den tolkendienst
in China is onze dorpsgenoot de heer J.
van den Berg, als zoodanig naar dat land
afgereisd.
LISSE. Door de aanhoudende koude be
gint hot in de bollenvelden er zeer treurig uit
te zien. Dit geldt voornamelijk do hyacinthen cn
do vroege tulpen. Vroege soorten zijn al geheel
uiiigévroren. De groei der planten staat na ge-,
noeg geheel stil. Het is een nog nooit gekend
feit, dat de gele crocussen nu al zes weken
bloeien.
En nog maar steeds oen folie koude wind
uil hot Noorden of Oosten, mot des avonds
een heldere sterrenhemel, waardoor des mor
gens de sloot en mot een ijskorst zijn gedokt.
Burgerl. Stand. Geboren: Jo
hannes. Z. v. P. Hesseling en G. v. d. Vlugt.
Johannes Theodorus Z. v J. Th. Lampe en
J. Th Kapitein. Cornells Hendricus, Z. v.
Q M Dofforhoff en M. C. van Elk Maria
Johanna Wilholmina, D. v Th. F van Rijn en
C. Th Huyg.
RIJNSBURG. Een groote schare be
langstellenden, van verschillende kerkge
nootschappen, vulde gisteravond het vrien
delijke kerkgebouw van do Chr. Gerefor
meerde gemeente alhier, vVaar dc plaatse
lijke burgerafdeeling van ,,Pro Rege" een
propaganda-avond hield.
De. burgemeester, na de aanwezigen te
hebben doen zingen Psalm 119 5, ging
voor in gebed. Spr. hield een korte inlei
ding, waarna de drie plaatselijke predikan
ten dien avond achtereenvolgens spraken
over naam, doel en middelen van ,,Pro
Rege".
Alhier is samengesteld een bestuur
voor een plaatselijke burgerafdeeling van
„Pro Rege". Behalve de burgemeester,
voorzitter, maken hiervan deel uit de drie
predikanten, de heer A. C. de Wilde, se
cretaris en de hèeren J. Zandbergen en H.
Wolthaus.
ZOETER WO UDE. Op cfce te Amster
dam Ln het Palcis voor Volksvlijt gehou
den Veetentoonstelling is den veehouder
A. Rijnsburger van hier een eerste en een
tweede prijs toegekend voor zijn schapen
en lammeren
Burgerl. Stand. Gebo-
r en: Johannes Leonardus, Z. van G.
Heemskerk en M. A. M. v. d. Horst.
O n d e x trouwd: Gijsbertus van
Veen 23 j en Jannetje Kraan 28 j.
Atlrianu'" Petrus v. d Helm 33 j en Apo-
lonia Maria v Leeuwen 29 j.
Getrouwd: Jan 'Visseur 26 j. en
Wilhelmina de Wit 23 j Johannes
Jansze 29 j en Grietje Goedhart 27 j.
Overleden: Carolina Velthuis 63
j- Petrus Turk lj. PetroneJla Wil
holmina Muidei 2 j. Franouia Jahanna
v. d Mee- 38 j., eohtge. van C J v. d.
Eist.
(Builen verantwoordelijkheid dor Redactie).
Gopio van al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
Lichtfabrieken.
Volgens „De Ambtenaar", d.d. 7 April 1922
19 over het boekjaar 1921 aan deze bedrijven
een netto-winst gemaakt van ruim 3 ton. Do
cijfers van de eerste maanden van 1922 wij
zen er nu reeds op, dat het jaar 1922 zeer
zeker dit bedrag ver zal overschrijden.
Is dil waar, en ik twijfel er geen oogen-
blik aan, wordt het dan niet meor d-an tijd,
dat de burgers en vooral de horingidoenden,
overigens reeds zwaar belast, van deze winst
mogen profiteeren, door het elecfcrisoh licht
goedlkoopcr te leveren dan thans K.
Onhoudbaar en onduldbaar.
Do tegenwoordige Directie moge geen blaam
treffen en zij moge bezield zijn met de boste
bedoelingon, onhoudbaar en onduldbaar is de
toestand, waaraan de bewoners van Lange-
gracht, Ou de-Vest, Oudc-Singel, enz. tegen hun
wil en hun verlangen worden blootgesteld,
waar zij steeds maar de uitwerpselen van de
Vuilverbranding en Electrische Centrale in ont
vangst moeten nemen Het gemeentebestuur be
hoort afdoende maatregelen te treffen.
Dank voor de plaatsing,
Hoogachtend,
SCHOTS.
VOETBAL.
Het Kampioenschap van Nederland.
Met 52 stemmen heeft het bestuur van
den N. V. B. besloten, aldus de Sportkroniek,
dat er booh dit seizoen een heele competitie
zal worden gespeeld om het kampioenschap
van Nederland.
Het wordt dus oen zeer Iaat seizoen, dat
pas in Juli kan beëindigd worden
BILJARTEN.
Om het kampioenschap van Leiden.
De laatste avond van de wedstrijden om
het Leidsch Kampioenschap heeft buiten
gewoon groote belangstelling getrokken.
Het zaaltje van „Zomerlust" was stamp
vol, reeds ver voor npgen uur, het tijdstip,
waarop de beslissingspartij tusschen de
heeren Denies en Thomas zou aanvangen.
L/e eerste partij, die al te zeven uur was
begonnen, tusschen de heeren Pardon en
De Beer, duurde tamelijk lang. Vooral
laatstgenoemde was slecht op dreef en zag
na 50 beurten zijn tegenstander de 260 be
ëindigen.
Ten slotte do lang verbeide kamp tus
schen Thomas en Denies, welke eenigszins
geflatteerd door Thomas werd begonnen.
Deze speelde vooral in het begin uiterst
zenuwachtig en toonde zich erg onzeker.
Ook Denies leed aan hetzelfde euvel doch
larg met in dezelfde mate, en zoodoende
zag hij kans onmiddellijk de leiding te ne
men en deze met series van 23 en 20 te
behouden. Hoeveel moeite hij zich echter
ook gaf de ballen in goede positie bij el
kaar te krijgen, het mocht hem ditmaal
niet gelukken Thomas daarentegen kwam
cv langzamerhand iets beter in, en toen
de stand was 89—91 in zijn nadeel, kwam
plotseling zijn groote meesterschap op hel
groene laken weer aan den dag, en maak
te hij door keurig klein spel eeD mooie
serie van 81, daarmede de door hem zelf
gemaakte hoogste serie tijdens deze wed
strijden, verbeterende. Warme bijval volg
de op deze» praclitprestntie Hoewel Denies
verd:r kranig partij gaf en nog vrij ver
inliep, was hij toch te ver achter om te
kunnen winnen, en in de 17e beurt, maakte
Thomas dan ook de partij uit.
De uitslagen van dezen
avond
zijn
pnti
brt.
li. s
gem.
I. Pardon
200
50
19
4.—
J. dc Beer
168
50
24
3.36
C. A. Thomas
200
17
81
11.76
C. Denies
147
16
28
9.18
De volledige eindstand
luidt
als volgt:
gew.
aant.
aant.
alg.
part.
pnt.
brt.
gem.
1. O; A. Thomas
10
2000
214
9.63
2. C. Denies
8
1945
356
5.46
3. J. de Beer
7
18S0
336
5.60
4 J. Th. Beuk
6
1759
368
4.78
5. I. Pardon
6
1629
396
4.11
6. C. Burggraaf
6
1654
466
3.51
7. Hins
5
1567
386
4.06
8. T. Verstraaten
3
16*30
452
3 67
9. B. Yerstraafen
o
1670
•152
3.69
10. M. Kuiper
O
12S5
488
2.63
11. V. d, Men ijs
0
1243
489
2.67
Na afloop van de wedstrijden 'eikte de
heer Kulk, voorzitter van D. O. S., met
een hartelijke toespraak, de prijzen uit,
die ten deel vielen aan:
1. Kampioen v an Leiden: C. A.
TnOMAH: Beker, benevens een v^"guld
zilveren medaille (beschikbaar gesteld door
burgemeester De Gijselaar) voor de hoogste
serie, nl. 81
2. C. Denies: Verguld zilveren medaille
(beschikbaar gesteld door de r.fd. Leiden
van den Bond van Café-, Restauranthou
ders en Slijters).
3. J. de Beer: Zilveren medaille, bene
vens een kistje sigaren voor de hoogste
serie na die van den heer Thomas.
4. J. Th. Beuk: Bronzen medaille.
5. I. PardonKistje sigaren (beschik
baar gesteld door den sigarenhandelaar
Van der Zeeuw)
Verder zal aan alle deelnemers door de
vereo iging ,,D. O. S." een herinnerings
medaille worden toegezonden.
De heer Kulk dankte tenslotte allen die
tot 't welslagen van deze wedstrijden hebben
medegewerkt en sprak de hoop uit dat de
thans afgeloopen wedstrijden een aanspo
ring -/.uilen zijn tot meerdere beoefening op
dat de biljart-sport te Leiden er nog eens
de vruchten van zal plukken
Nog langen tijd bleef men hierna bijeen.
De aanwezigen werden vergast op piano-
en vioolmuvïek, terwijl de heer Denies het
publiek ecnige uren aangenaam bezig hield
met kimststooten op liet biljart en soms
verbluffende goocheltoeren met kaarten,
enz. waarvoor hu lpvpndinren bijval oo"sf+e
Het is voor ,,D. O. S." een welgeslaagd
slot vaji de even goed geslaafde wedsfri.i
den gevorrlpn
XI
Aorxl 1922.
Helder ro-od stonden sedert weken op
alle aanplakzuilen de let Iers VV 1. M.
(Wiener Internaitiooiale Messe). De tweede
Jaarbeurs heeft van 19 tot 25 Maart plaats
gehad en ofschoon haar verloop stiller was
en oo bet stacJjbeeld minder invloed had'
dan de eerste in den herfst van 1921, zij
heeft toob opnieoiw bewezen, dat Weenen
een zeer geschikte plaats is*v<x>r een Jaar
beurs ln dien herfsit had men toegang
tot de ge-bouwen verleend op ver boon van
een toegangsbewijs. Het gevolg was, dat
talloos velen, dae aan geen koopen dach
ten. de Jaarbeurs bezochten. al'Jeen om
weer zoo iets als een industrieele tentoon
stelling te zien. Het daardoor ontstane go
drang was hinderlijk voor do kooplustigen
en maakte het bezichtigen der waren en
de kooponderhancJelingen moeilijk. Daar
om was men dezen keea- zeer streng en gaf
men alleen aan belangstellenden, die zich
legimiteeren konden, een toegangsbewijs.
De indruk was daardoor rustiger, het
scheen stiller, maar hot aanwezige pu
bliek was van beter gehalte voor do Beurs.
Want een Jaarbeurs is geen tentoonstel
ling. Zij dient niet om den kijklust to be
vredigen om wat nieuws te zden of een
oogmblik van ontspanning to bezorg en.
De Jaarbeurs is gediacht voor den koop
man en den kooper. En ook de uitgestalde
voor weipen en fabrikaten zijn niet, zooals
op tentoonstellingen, om huns zelfs wil ten
toon gesteld maar het zijn monsters, de
voorposter van een leger van soortgelijko
waren, die bij den koopman zijn opgeslo-
gen en op koopers wachten Het tontoon-
otelkogsnummer roept: „Zie eens hoe
mooi, hoe interessant ik ben, maar do
J aa rbeurs-art/ikel cn roep en K oop m ij n
duizend broeders, die er net zoo uitzien
als ik"
Het Weensohe Jaarbeurspaleis maakt
één rijde uit van het grootsohe plein, dat
aan den kanl van den Riing door den
Burgtor rechts en links van de berde reus
achtige renaissance-paleizen va.n de PJof-
miiseums wordt begrensd en in wo'ks mid
den het monument van Maria Tberesia
etaat met hot reusachtige beeld van de
monarchïn en de viaj- meer dan lovens-
groote rui te rstam cLee laen
Het Jaarbeurspal cis heette tot nog too
Hofstalgebouw, is bijna een halven kilo
meter lang, en werd onder Keizer Karei
V.T door de beroemden Fischer von Erlaoh
van 1723—1725 gebouwd. Onder de Habs-
burgors waren hier c'le zadels en tuigen, de
jacbta.rtikelen en de hofr ij tuigen onder
gebracht met tallooee heerlijke en interes
sante' historische voorwerpen, waarvan ?t
Kroningsrijtuig van Karei VI in Madrid
gebouwd en van Napoleon I in Parijs
bewerkt wellicht de merkwaardigst o
waren In het gelijkvloereehe gedeelte wa
ren do keizerlijke stallen, waarin steeds
meer cLan 400 pa-arden stonden, waaronder
de Kladruber schim mei hengsten, die we
gens hun fiere houding bij feestelijke gele
genheden in vier-, zes- en achtspannen go
brui'kt werden en de om hun gratie wereld
beroemde Lipizza.ner -schimmclhcngstcn,
waarmee in db achter dc stallen liggende
rijschool do hooge- cn Spaansche school go-
reden werd
Hef Weensche bof was beroemd om zijn
heerlijke spannen paaiden, maar door de
omwenteling is dat allee verdwenen en in
alle richtingen verstrooid; daardoor is een
belangwekkend tijdperk afgesloten. Thans
diende het Hofstalgebouw voor do veel
praktischer en nuchterder doeleinden der
Weensche Jaarbeurs en bepaaldelijk had
den de typisch Weensehc industrieën een
plaatc gekregen. Vooral, in honderden
„stands", de lederindustrie met haar
prachtig--» cn sierlijke koffers, necessaires",
tasschen, étuis, damestasc-hjes, portefeuil
les cn porternonnaies. Verder het oudls
Weoneche snijwerk, wandelstokken en
knoppenpijpcr!, sigarenpijpjes in duizend
vormen uit hout en hoorn, uit ivcor cn
paarlemoer, uit barnsteen en meerschuim.
Dan nog de Weensohe kunstvoorwerpen
maar steeds nieuwe denkbeelden cn oor
spronkelijke ontwerpen. De „Wiener
Werkstatte" en de OcGtenrijksche Werk
bui) d" hadden hier de beste plaatsen.
Maar vele „stands" in de lango reeksen
van deze groen droegen <3®k do namen
van bekende oud-Oositenrijksche ambten*
ren- en offieiersfamiliendamee van rje
groote werelc en leden van den medel».
denwekkenden middenstand hebben ZTCf»
hier aaneengesloten. De kunstzinnig be
gaafden onder hen maakten de ontwerpen
de anderen voerden ze uit en zij, die koop.
mansaanleg hebben, namen den verkoop
op de Jaarbeurs op zich. Daar ziet men
kant- od borduurwerk, beurzen en ovor-
trekken lijfjes en jumpers, kleedingstuk-
ken en horden poppen en ander speel,
goed en aJlerlei kleingoed Bewonderens
waardig was de idee en de rijkdom en de
schoonheid van al deze dingen en het doet
weldadig aan tc hoor en, dat juist die
Weensohe kunstproducten op do nu geslo
ten Jaarbeurs zulke goede zaken hebben
gemaakt. Vooral Amerika en Engeland
traden hier als koopers in grooten stijl
op en vele van de kunstindru-trieën zijn
tot den hefst dus tot de volgende Jaar
beurs, van voldoende opdraoVen cn bei
stellingen vcoraen.
Nog van een der vele groepen, die in het
Jaarbeurspaleis een plaats hadden gevon
den, wil ik melding maken: het betreft de
toiletzeepen. de parfumerieën eD kosmetie-
ken. d:e in Oostenrijk van uitstekende
kwaliteit vervaardigd worden en bovendieu
uitmunten dcor de keurige verpakking, die
bij dergelijke artikelen zooveel betreken».
Do voorbijganger werd uit kristallen fïes-
schen rnet verschillende parfums bespren
keld, hij onéving geparfumeerde prent
briefkaarten en nette kleine monsterstuk
jes zeep, zoodat van don bezoeker van dit
deel der Jaarsbeurs spoedig de menigvul-
divste geuren uitstroomden.
In enkele minuten kwam men van het
Jaarbeurspaleis naar den nieuwen Hof-
burg, dat is dat groote onderdeel van het
vroeger residentieslot, waarvan de bouw
vooral bevorderd is door den tocnmaligen
troonopvolger Frans Ferdinand maar ge
heel afgewerkt is het nooit Eenige zalen
werden, zooals ik reeds in een mijner vroe
gere brieven schreef, tot een groot bal
lokaal of danszaal ingericht. Andere dee-
Jen van het reusachtige gebouw: zalen en
hallen, kamers, rooksalons, gangen eo
trappenhuizen, zijn in gebruik genomen
voor de Weensche Jaarbeurs de modewa-
ren en de confeetieafdoeling was daar
ondergebracht Het begon met schoenew,
op welker volmaakten vorm de Weensche
dames ter wille van haar mooie voeten
bijzonder prijs stellen. Men liep een lange
rij van zalen zonder iets anders te zien
dan schoenen, schoenen en nog eens schoe
nen. Van den rijlaars on het a'pen^clioentjo
tot het diepst uitgesneden damesschoentje
van 't fijnste leer vond men er Weenen is
daarin een specialiteit. En dan kwamen
alle andere groepen- de kousen cn de
werkklceding. het ondergoed in linnen,
zijde en batist, eenvoudig of met kant ver
sierd, geborduurd of zelfs beschilderd. Ver
der kleeren pn hoeden, handschoenen en
bont, in e.indelooze verscheidenheid.
Een opmerkelijk onderdeel der Jaarbeurs
heeft plants gevonden in een groote vroe
gere kazerne in de Mariahifferstrasse, nJ.
de papierafdeeMng. In deze afdreling wor
den ditmaal groote zaken gedaan.
En nu blijft nog over om te vertellen
van een vierde Jaarbeursgebouw Dat Is
de Rotunde aan het Prater. Dit. groote ge
bouw met zijn rensneMigen, met den Oos-
tenrijkschen keizerskroon gekr-oonden koe
pen van fVf Meter hoogte hoeft 'n middel
lijn van 10S Meter, besUat een grondvlak
van 9100 vierk Met°r. Het zou epn flink
dorn met een behoorlijke kerk en een kerk
toren kunnen bergen. Dit gebouw dankt
zijn ontstaan aan de wereldtentoonstelling
van 1873, toen h°t als industriepaleis ge-
ho"wd wpvd cn hrt midd:.dr>unt van het.
tentoonstel1! ngsterrein vormde. De Ro-
tunde is een bok en voor W^onen van
waaruit men over dc stad uitziet; uit de
groene zee van boomkronen van het Prater
ziet men den koepel als een reusachtige
dom opstijgen. Sedert de wercVltonteon-
c- 1 iri d® T>ot'indrt hf'1*bn nldelijk
andere gehouden in 1883 de electrische,
in 1892 do toonecl-, in 1S0S de hygiënische
tentoonstelling Jaren geleden herbergde
de Rotundc ook het Amerikaansche. circus
van Barnum cn Baity In drie maneges te
gelijk vonden toen de voorstellingen plaats
terwijl in oen arena daaromheen wedren
nen en wogcniennen plaats vonden; onder-
tusschen werden in een wirwar van tou
wen en ladders cn stangen en werktuigen
in den koepel equilibria*isêhe en acroba
tische kunsten vertoond. In de pauzen kon
men in de ruimten van het gebouw dc stal
len, de wilde dieren en de "reeksen van
misvormde schepselen bezichtigen, waar
van, naar ik mij uit mijn jongenstijd her
inner, de Siameesche tweelingzusters, zali
ger gedachtenis, het. glanspunt waren. De
Amerikaanschc circusdirecteuren hadden
in do Rotundc eindelijk nog een hun pas
send theater gevonden, dat zij gaarne zou
den hebben ingepakt om het op hun ver
dere tochten te gebruiken. De latere ten
toonstellingen, o.a. de buitengewoon goeJ
geslaagde jachitentoonstelling van 1910,
werden builen de Rotundc in kleine, voor
dat doel opgerichte gebouv en gehouden en
dc Rotunde zag er uit de hoogte op neer.
Kort voor den oorlog ontwaakte zij nog
eens voor enkele dagen uit haar Doorn-
roosjeslaap, toen Max Reïnliardter zijn
voorstellingen van .,.iipt Mirakel" gaf, die
middclceuwsclie pantomime, die door de
ongeveer duizend medewerkenden en groote
reclame van zoeklichten, k kklokkcn en
dergelijke tot iets werd. dat wel iets cir
cusachtigs had, maar toch groaten indruk
masK'tc. Toen kwam de oorlog en de Ro
tunde werd als zooveel andere groote ge
bouwen tot hospitaal ingericht. Hoeveel ar.
me vermink'e soldat n zal dc r. u cnkocrol
waaronder zij op een armzalig bed lagen»
in de koortshitte tot droornen hebben ver
leid Nu echter heeft de Rotunde, die Go
liath onder de huizen van Weeneu. ecl1
nuttig emplooi gevonden: tweemaal
jaar wordt zij gebruikt om er een bepaa|
deel van de Jaarbeurs onder te brcr.gcu
en nu geschiedt dat nog nooit gebeurde
onmogelijk geachte: de Rotund-e is
