LEIDSCH
DAGBLAD.
Zaterdag 1 April !922
Officieels Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van lieden.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO Cts Jier regel, 's Zaleröaga 40 Cü. per rogoL Eii
xogrfabonnemcct belangrijk, lagero prij3.
Kleine advertentiên Woensdag 50 Cis., Zaterdag
75 clï. bij een maximum aantal voordon Tan 80.
Incasso volgens postrecht. Voor CTor.Uicele opecn-
'ding van bris^ec 10 Cis. porto te betalen. Bewijs-
xromxya? 5 CUJ.
Bureau Hoordeifïdspleln, Telefoonnummers vnar Directie sn Administratie 17a Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANTS
Voor Leiden p. 8 mni 2.35, p. wedk 0 1€
Bulten Leldon, waar agenten govestigd zya,
per weak 0.10
Franoo par post 2.35 rH poriokostoL
Nummer 19043.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE
Dc Burgemeester van
VI SCn TER KOOP.
Lciucn brengt ter
kennis van de ingx^zetenen, dat hedenavond
(Zaterdag) ann de gemeente lij Ue vischwinkeL.
(Visobmarkt en Stadshuipwerf) verkrijgbaar
i- SCHELVISCH a £0.07, GROOTE SCHOL
a f 0.26—f 0.30, POON n f 0.10 en TAIIBOT
a f 0.00 per pond.
X. O. 1)E GIJSELA AR, Burgemeester-
Leiden, 1 An ril 1022.
GRONDBELASTING.
De Burgemeester der gemeente Leiden." ont
vangen hebbende den staat No. 75. aanwijzen
de de ulikoaiBion dor meting eu schatting ?an
gebouwde eu ongebouwde eifiondomfnen, be
doeld bij de nrtt. 15 en 23 der wet van den
20en Mei 1870 (Staatsblad No. 82) betrekke
lijk de Grondbelasting
Brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat die staat gsbzrendc 30 dagen ter Secre
tarie dezer gluconic ter inzage is ncdcrgc-
lcgd.
N. C. DE GIJSELAAlt, Burgemeester.
Leiden, 1 April 1922.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Lei Jen
brengen ter algemceno kennis, dat door hen
vergunning is verleecd aan
a. G. Vermeulen en recht verkrijgeno\ n tot
Let- oprichten van een petroleumbe waai plaats
voor ten hoogsto 2000 Liter petroleum p een
vaartuig, liggende in den Ouido Rijn, kad.
Sectio I. No. 23G6, vóór do pcieeelen Oude
Rtir» No. 68—65, kad. Sebtie I. No. 2491 en
2492, nabij de MicSdelstograchtbrng.
b. II. J. C. va n Vcgigel, firma Wol Iers cn
rechtverkrijgenden tot uitbreiding der brood
buklccrij in het perceel Vliet N. 28, Sectie E.
J?o. 1GGL
N. C. DE GIJS EL AAR, Burgemeester,
VAN STRIJEN, Secretaris.
- Leiden. 1 April 1922.
HINDERWET
Burgemeester en Wctboudors van Leiden
Gezien het verzoek van
a. do Maatschappij tot Detailverkoop van
Petroleum „Do Automaat" te Rotterdam, om
vergunning tot het oprichten van een ondcr-
groudnclie bewaarplaats voor GO00 Liter ben*
Einc. met aftapinriehtiag, op den hoek van
de Bungigraivcnlaan en don Hoogo Rijndijk,
kadastraal bekeerd, Sectie M. No. 3193
b. do Maatschappij tot Detailverkoop van
Petroleum ,.De Automaat to Rotterdam, om
vergunning tot hot oprichten van een onder-
grondscbe bewaarplaats voor 6000 Liter bon-
EiTie, met nftapiarichting, op do Beesten
markt nabij dc Blauwpoort.sbrug, kadastraal
bekend, Sectie B, ongenummerd
c. de N,V. Automobiel- cn Motorhandel
„Het Motorhuis"' cm vergunning tot het op
richten van cc:: herstclplaats vodv automo
bielen cn motoren in het perceel Sta'iousweg
Nb. 1, hock Rijn-Airgereiage!lend. Sectio A.
No. 983, waarin 'zal worden gopliu.tst cn in
werking gesteld een electromotor van 3 p.k.
voor bet ^aandrijven van een d.vcia no.
Gelet op de artt. G en 7 de-r Hinderwet
Geven bij deze kennis aan het publick. dat
'genoemde verzoeken n.ct do bijblugen op de
Secretarie dezer gemeente ter visio gelegd
üijOi alsmede dat op Zaterdag 15 April a.s.,
e voorn»iddags te halfelf, op het Raadhuis
gclcgenhêid zal worden gegeven om bezwaren
tegen déze vwzoekon in te brengen, terwijl
zij er dc aandacht op vestigen, dat niet tot
beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeen
komstig nrt. 7 der Hinderwet voor het ge
meen tobestmir of ccii zijner leden zijn ver
schonen, ten einde hunne bezwaren mondeling
toe tc lichten.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRI.l j.N, Sccrctairis.
Leiden, 1 Ap.-il 1922.
26 lid 1 <lcr wet op do Kamer* \aii Koop
handel 1920. bestaande uit de beeren P.
A. do Gooycr, voorzitter; Arnold Smits;
J. Bols; F- C'. Meerburg: J. van Leeuwen
cn M. Dirkse, actj.-secretaris, geïnstoJ-
leerch
Deze plechtigheid had plaats in do Ka
mer van den Burgemeester ten Skidhuize
in tegenwoordigheid van B. on W. van
Leiden en omliggende plaatsen, t-ot het
territoir van Rijnland behoorendc, en af
gevaardigden van organisatie van handel,
nijverheid zoowel uit het groot bedrijf als
van den Middenstand, waaronder afge
vaardigden \an liet douartcment Leiden
der Mij van Nijverheid en Handel, de
Lcidscho Vereeniging van Industricelcn,
do Vcveeniging van cien Leidschen Geld
handel cn van do drie Leidsche Middcn-
atandsvereemgingon, benevens verdere go
noodigden.
De heer Dc Gooycr hield daarbij ccn
rede, waarop wij Maandag terugkomen,
doch waaruit wij hier aanstippen, dat
daarin een overzicht werd gegeven vau 't
instituut, aooala het ruim een eeuw heeft
gefunctioneerd, cn verder het on sta an van
de nieuwe Kamer schotste en haar be
voegdheden cn verplichtingen opsomde,
waaronder: lo. dat rechtspersoonlijkheid
is verkregen; 2o. da.bhaar het beheer is
opgedragen over heb Handelsregister, cn
3o. dat zij desgevraagd verplicht is tot
geven van advies aan Algcineenc Provin
ciale en Gemeentebesturen.
Dc mededeoling werd gedaan, dat in 't
Handelsregister tob cn met 15 Maart wa
ren ingesclircvon 2370 handelshuizen cn
personendat do ontvangsten hebban be
dragen f 60,352.03 cn de uitgaven
f 23,307.5S cn de Commissie straks als sal
do Aar. dc Kamer zal hebben af tc dra een
f 4G,0-14.ö0.
Spreker besloot mot den vensch, dat de
Kamer zich f*a' ontwikkelen tot een insti
tuut, wiens adviezen hoog worden gewaar
deerd.
Dit uitvoerig zakelijk verslag werd met
applaus ontvangen dc voorzitter bracht
den secretaris er dank voor.
Doordat dc penningmeester, de heer Den
Hollander, verhinderd was aanwezig te
ziju, werd ook het financieel verslag dooi
den secretaris voorgelezen.
Het jaar 1921 ving aan mei 455 gewone
leden, 20 donateurs en een lid voor hst
leven. Het jaar eindigdo met 401 gewone
leden, 17 donateurs cn óld lid voor het le
ven. Het ledental gaat gestadig achteruit.
Aan contributie werd geïnd f 517.50. Do
ontvangsten, hebben bedragen f 1691.99*A,
do uitgaven hetzelfde bedrag, zoodat er
noch een voordcclig noch een nadeclig sal
do is.
Over do exploitatie van de rijwielloods
werd geen verslag uitgebracht.
Tot bestuursleden werden herbenoemd
do heeren J. Oppelaar en J. F. la Riviöre
en in de plaats vau jhr. A. J. B. Six, die
niet weder voor een herbenoeming in aan
merking wensohte tc komen, werd benoemd
do lieer P. A. v. d. Heide.
De Voorzitter bracht onder teokcuen van
instemming hulde aan den heer Six voor
hetgeen hij in dc vele jaren, die hij liu van
het bestuur was, in hel belang der Ycr-
ccniging heeft gedaan.
Na aanwijzing dor kasunziener- en bun
plaatsven angers voor de rekening van dit
jaar, waartoe werden benoemd de heeren
C. Keltjes, J. C. ran Stein en H. W. Ca-
hen, werd de vergadering door den voor
zitter gesloten.
Over de resultaten der exploitatie van
j de rijwielloods werden aau dc leden geen
mcdedeelingen gedaan.
Installatie van i.'e nieuwe Kanier van Koop
handel in het district Leiden.
Met inga-ag van lieden treden dc oude
Kamers van Koophandel en Fabrieken
over hot geheele land af eai in 3G verschil
lende- districten koenen daarvoor dc gcre-
organ.iseerde Kamers van Koophandel in
do plaats cn houden baar oerste vergade
ring.
De oude Kamers d.vteeren van do jaren
1810 tot 1313, toen in do voornaamste ste
den des lands onder Fransch bestuur deze
Kamers werden opgericht, welke, zeker
vooral in de groote handel- en industrie
centra var veel beteekenis zijn geweest,
doch langzamerhand verouderd zijn.
Of de nieuwe gereorganiseerde Kamers
bater aan. het dool zullen beantwoorden,
zal de tijd moeten leeicn. Dc gevoelens
daarover zijn verdeeld. Zeker is, dat zij
beter dan vorige op v,-ettelijke bepalin
gen zijn gefundeerd.
lied on middag, juist even voor het af
drukken van ons Blad, werden do heden
der nieuwe Kamer voor Rijnland geïnstal
leerd door do Commissie bedoeld bij art.
Met dien wcnsch verklaarde bij de Ka
mer van Rijnland geïnstalleerd.
Vreemdelingenverkeer.
Onder voorzitterschap van den heer Ch.
van Spall werd gisteravond in een der bo
venzalen vau „In don Vergulden Turk''
de janrlijksche algcmecne vergadering van
dc \creeniging tot Bevordering van het
Vreemdelingenverkeer voor Leiden cn Om
streken gehouden.
Nadat do voorzitter de aanwezigen wel
kom had gehoeten, gaf hij het woord aan
den secrota ris, den heer E. W. Wichcrs
Rollandet, voor het uitbrengen van liet ver
sing over hel jaar 1921, waaraan wij net
volgende ontieenen:
Het afgcloopen jaar was voor de Vcree
niging belangrijk, doordat de nieuwe rij
wielloods tegen het stationsgebouw kon ge
opend worden, waardoor in een langgovocl-
de behoefte werd voorzien. Deze loods heeft
de Vcreeniging vooral te danken aan de
bemoeiingen van den voorzitter, terwijl
daartoe ook de heeren De Waal. stations
chef, on Huisman?, opzichter van weg en
werken, hun seor gewaardeerde medewer
king verleenden.
Ingevolge toezegging, gedaan op de vori
ge algcmecne vergadering, hooft het be
stuur een vergadering belegd met de ver
schillende hotel-eigenaars te Leidon ter be
spreking van do logecrgelegcnhcid. Uit de
gehouden besprekingen bleek, dat hier te
Leiden niet bestaat wat men noemt hotel-
nood.' De vergadering werd gehouden op
25 April 1921. In dezo bijeenkomst deelde
o.a. de eigenaar van Commerce", mc-de
dat zijn hotel van 1 Januari tot dien da
tum slechts viermaal vol was geweest. Wel
komt liet voor met bijzonder mooie Pink
sterdagen of gedurende de Kangweek, dat
alle hotels bezet zijn, doch alle hotelhou
ders beschikken over voldoende relaties mot
particulieren, waarbij zeer goed en tot
volle tevredenheid der logo's clczen kunnen
worden ondergebracht. Er zijn. te Leiden
in do boste hotels tezamen een DO-tal ka
mers mot 60 bedden. Zelf tracht mc*n, door
eteeds verbeteringen aau tc brengen, de
hotels rneer en meer aan hun doel te doen
beantwoorden. Algemeen was men van ge
voelen, dat bepaalde uitbreiding van do
bestaande hotels niet genoeg rendabel zal
zijn.
De verhouding tot andere veroenigingen
was ook dit jaar weer vriendschappelijk.
Dit kwam vooral tot uiting bij de gehouden
feesten der 3-October-Vcreeniging, bij wel
ke gelegenheid door een commissie uit de
burgerij een nieuw vaandel aan de jubilee-
rende Vcreeniging werd overhandigd.
Vreemdelingen'verkcci" nam daartoe het
initiatie-f en leidde den ommegang van de
Leidsche Vereenigingen mei banieren en
fakkellicht door de stad.
Aan dc Leidsche Zwemclub, de Burger
wacht, de Hengclaarsverecniging „Hengel
sport", de Schaakverecn. „Palamedes", de
Dilettantcntooneelvereeniging cn de Leid
sche Pluimveevereeniging werden medail
les geschonken.
Het informatiebureau wordt hoe langer
hoe meer een vraagbaak voor Leidenaai
eu vreemdeling.
De informatiice, mej. Schuyt Best, ver
vult haar taak met groote opgewektheid
cn tc* bijzondere tevredenheid der bezoe
kers en van het bestuur.
In 1921 werden in totaal 4724 inlichtingen
verstrekt, waarvan 3151 aan Nederlanders,
waarc: der 792 Lcidenaars 116 Engelsehen
115 aan Duitschers, 67 aan Amerikanen, 47
aan Franse-hen en verder enkele anderen
van verschillende natiën.
V'ei korht werden 341 gidsen en 155 piaitc
gronden van Leiden, benevens 255 gids a
van diverse plaatsen in Nederlandbene
vens vele kaarten en boekwerken.
Vereenicjmy tot Beyordering der Bouwkunst
te Leiden.
Aan de 181ste vergadering in bet Nuts-
gebouw ging vooraf cc-n kunstbeschou
wing van afbeeldingen van cle oude bouw
werken in Griekenland
Do voorzitter, de lieer J. A. Verhoog,
gaf, na goedkeuring \nn de notulen het
woord aai» dr N. J. Bcvcrsen, rector van
bet gymnasium alhier, die eon cn raider
meedeelde over do opgravingen op Oreta.
Vóór 1900 wist men zoer weinig van do
oud© beschaving op Crcla; in dat jaar be
gon de Kngelschman. Arthur Evans zijn
onderzoekingen, die een verrassend resul
taat oplcvcTcleji. Hij groef te Cnostus een
paleis op cn vond er zeer veel merkwaar
digs. In dienzdfden lijd begonnen Italia
nen in het- Zuiden, in de vlakte van Mes-
eara, archeoügische onderzoekingen cn
vonden to Phnostos cn te Ilagia Triade, ge
bouwen. Ock op andere plaatsen" werd gc-
giavcn. In do palcrj.cn vond men belang
wekkende) muurschilderingen, werken van
plastiek en voorwerpen van dagelijkse!)
gebruik, allerlei gewijde en voor den eore-
dicnst dienende voorwerpen, allerlei voor
werpen van metaal en edelgesteente, van
terra cotta, fyenoe, ivoor cn glas.
Evans heeft -deze cultuur, die zoo ver
bijsterend veel verrassends bracht, de roi-
noïsche genoemd, naar den mytischen ko
ning Minos, en hij heeft al het materiaal
dezer cultuur chronologisch geordend in
drio perioden. Deze cultuur begint bij het
einde der nooüthischo beschaving pl.m.
3000 v. Chx. en dc ondergang valt samen
met de opkomst der rnykcenscho oulbuur.
Spreker deelde ettelijke bijzonderheden
over dc. cultuur mede, voornamelijk als
toelichting bij dc groote .serie lichtbeelden.
Uit den bouw en de inrichting der palei
zen blijkt wat een knappe en verstandige
architecten er toen reeds geweest zijn.
Begrijpelijkerwijze hebben do opgravin
gen aanleiding gegeven tol aLlc-rloi pro
blemen, die nog niet alle zijn opgelost. Die
problemen, zoo zclclo spr. aan het einde
van zijn leerzame voordracht, bchooron tot.
dc wetenschap het lcun.stgevoo.1 kan het
Ktellen buiten clezo problemen. Zoo hebben
do aanwezigen ccn aangenaam uitstapje
gemaakt naar een der eilanden van de
oude wereldzee, onder bijzonder dankbaar
geleide van dr. Beversen.
Er werden wederom twee nieuwe leden
aangenomen Do heer P. M. J. van Ocrlc
deed rekening en verantwoording van het
beheer over dc geldmiddelen, dienst 1921,
welke door omstandigheden eerat heden
kón plaats vindon. Besloten werd do
zomer-cxcursie te doen plaats hebben naar
het Gooi
Hiermede zou dezo laatste vergadering
van hot seizoen wederom tot het verleden
behoord hebben, waro het niet, clait bij de
rondvraag de heer Bern. Pianjer de a.s.
verandering tor sprake bracht, dfie er
staat te gebeuren aan don hoek van Hoo-
gewoerd en »Stccnsehuur bij de a.s. door
braak voor dc Eloctrisohc Tram naar Den
Haag
Verscheiden perceelen zullen daar in die
omgeving gesloopt worden, doch na the
f!coping blijft er vanzelf een soort ploin
over, dat natuurlijk niet zoo kan blijven.
Terecht wordt verwacht, dat er aan dit
ploin ook weer gebauwd zal wordoD cn nu
vermeende de beer Pianjer, dat het op den
weg der Vcreeniging ligt, om aan B. on
W. een adres te zenden met het beleefd
verzoek nog lang vóór er sprake zal zijn
van -evcntuedle grondverkoop, een algo-
meen plai samen te stellen of door oen be
kwaam architect te deen samenstellen,
waarin rekening zal worden g 'ïoudcn met
dit stadsgedeelte, om er bij voorbaat voor
te waken dat dit zal worden ontsierd Do
heer D. van Lith ging nog ver r en zou
hiervoor gaarne, eon prijsvraag uitgeschre
ven zien. Het bestuurslid ir. Moutliaan
en die kan het welen, aldus de secretaris,
de heer Fred A. Wcrnpc, gaf een klein
schema var. den to co tand zooaLs deze daar
zal werden. De voorzitter wilde op de
«vcntudeUi plannen niet vooruit loopen,
daar hieromtrent nog niets bekend is.
Daar hadden do heeren echter niet vjlü
terug, waar hun bouwkundig hart vanzelf
van angst klopt voor ccji cventueelo ver
minking van dit statL-aspcot en van vrees,
dat het wellicht tc laat zou zijn, wanneer
dc evcntueelc plannen reeds wel bekend
waren, 't AVas jammer, dat dcz<. affaire
zoo laat aan den avond ter sprake kwam;
immers, juist toen de besprekingen over
deze ernstige aangelegenheid zoo leuk op
gang waren, verlieten velen do vergade
ring. Desalniettemin werd er besloten
aan des heeren PUuijers wcnsch te vol
doen en werd dezo zaak ter verdere afwik
keling in handen gesteld van het bestuur.
Nu wcnsch tc ten slotte cfe voorzitter den
heeren een aangenomen tijd too tot ain
hot- najaar en slcoi do vergadering.
Oer moderne Historismus-
Prof. dr. E, Troelfsck heeft- gisteravond
in het kleiu-auditorium von liet Academie
gebouw hier gesproken over „Dor moder
ne Historismus."
Het moderne denken der laatste eeuwen
heeft, zei hij, het onderzoek der natuur
aan de algcmeenc wetten dor natuurweten
schap onderworpen, tot dc biologie cn liet
zenuw- eu hersenonderzoek toe. Het geeste
lijk leven dua-rentogen i> consequent aan
de historie, onderworpen, tot dc openbarin
gen cn andere uitingen der Kerken en der
oruwigo waarheden dor moraal too. Het
eerste noemt, men naturalisme, hot tweede
historisme. Het historisme bctcckent dus:
de principieele hisboriseering van hc<. gees-
teolevon, en de poging, om allo nonnen en
waarden uit do geschiedenis op te bouwen.
I>cre denkrichting is overal in strijd met
de kerkelijke autoriteiten eonerzijd en dc
rationeel ot natuurlijke algemconc waar
heden anderzijds. Zij beteekcnl de "evolu
tionaire omvorming von liet leven in don
onbegrensbaren stroom van het wordend
bewustzijn, cn zij streeft cr naar, in dezen
stroom vaste punten voor don tegenwoor-
digen tijd tc vinden.
Het vinden van zulke vaste punten scheen
in den beginne gemakkelijk. Het historis
me werkte in conservatieven zin en bond
de menschen aan de historische krachten
van hun gogeven volks- en beschavingska
rakter. Hoe moer echter dit overgeleverde
volkskarakter lijdons de 19de eeuw In eon
zware crisis geraakte, des tc meer ook vcr-
■acderdo zich 't hisloiisme tot scepsis cn
relativisme. Dit geschiedde in alle landen.
In Fraukrijk door Taine, Renan en Anatolo
France, in do Scandinavische landen door
Kierkegaard en Strindberg, In Duitschland
door Schopordiauer en Nietzsdie. In veel ge
ringer mate geschiedde het bij dc Angel-
sak?ers. Daaruit Is ccn algeracéai crisis
van het historisme ontstaan, en een hefti
ge maar tot nu toe doellooze reactie. Do
vernie'tigijig door den wereldoorlog van
tof, nu toe bestaande historische opvattin
gen en bijbehoorende ideologieën heeft do
crisis acuut gemankt.
Bij nadere beschouwing liggen dc oorza
ken daarvoor ook in de innerlijke ontwikke
ling van hot historisme zelf. De logische
onderzoekingen over methode cn objectivi
teit in de geschiedenis, de sociologische
theorieën met hun afhankelijkheid van den
geest, dc strijd, voortvloeiendo uit oen op
lat ting der geschiedenis als een eigen-
schopping van den menschelijkon geest te
genover do willekeur van combinatie en
keuze uit de historische stof; dc „profe
ten", die tegen elkander optreden en agec-
ren), van de samcnloving cn van dc econo
mie, dc ontbinding der religicuse cn zede
lijke waardendit alles heeft het historis
me steeds meer in scoptischc richting ge
voerd.
Door zulle ccn scepsis zijn alle bescha
vingsvormen gekenmerkt. Bij den huidigen
stand der dingen kan er bleohts redding
komen uit het historisme zelf, doordat dc
volken tot de erkentenis komen van hun
eigon karakter stellen In de lijst eencr inter
nationale» humaniteit en door een „Neubc-
lebung' der verhouding yan wijsbegeerte
cn geschiedenis.
Dc hoogleeraar had ccn talrijk gehoor.
„Marginalia".
Voor een zeer aandachtig gehoor hield
mejuffrouw Annie Salomon- gis.eravond in
het Nulsgebouvv alhier haar tweode s-an de
drie \oor de „Vereeniging van Vrijzinnige
Jongeren" te houden lezingen, waarvoor zij
gekozen had een bespreking van Dirk
CoslerV, zoo bekende werk „Marginalia".
Spr. vingt aan met op te merken, dat
or iets belemmerend.? ligt in do gedaenl?,
dal landen, rijk aan hoog:- berg.m, ook be
zitten diepe dalen, ea dat deze drukking
cok op geestelijk geb'.ed voelbaar is, wan
neer men bedenkt, hoe vaak naast den el-
lcndigen staat van du*z3nden, slechts enke
len zich in een hoog geestelijken rijkdom
nioger verheugen. Is het niet, of voor
do menschheid slechts eea bepaald kwan
tum intellect is weggelegd, zich uitend hier
in banale gelijkvloerschheid ca wij den
ken aan het zelfgenoegzame £w tserscue
vol1:, g'-nds in een geestesgrootheid van
eukflen naast een geestelijke armoede van
onnoembaar velen en w i richten het oog
op Rusland'? veelal in doffe berusting /e-
vendc bevolking? En toch wil spr. niet
aannemer het schrikbeeld dor algemeen©
«hellerring waarvan Van Deijssel heeft
gesproken.Immers, geestelijke goederen ver-
minneren niet door distributie. Te veel ai
is de vergissing gemaakt, ging spr. voort,
dut het geluk der volkeren al' te meten zou
zrjn naar alledaag clio levcnsgenuoglijkbe-
den. Moest zoo niet de bsQnlitc't van liet
loven leiden tot banaliteit in de Kunst?
Tn tooh, juist, wanneer deze allohagsch-
1-efd door alle tijden heen sterk dreigde
ecu te levensgroothe'd te doea ondergaan,
stonden op do boetpredikers, die, door de
BINNENLAND.
lil de vergadering van de Vereeniging
tot Bevordering der Bouwkunst te Leiden
kwam ter sprake do komende toestand
lioek Hoogowoerd—Stoenschunr.
Feesten in Dan Briel met sympathie-be
tuiging uit Leiden.
BUITENLAND.
Over de samenstelling van eenige dele.
gnties naar Genua.
Curzon over hot te Parijs genomen be
sluit inzake de Costersche affaire.
smart hoen, de menschheid wisten te wijzen
op waarachtig levensgeluk.
Fn zoo ook kent onze tijd twee boet
predikers: Just Havelaar en Dirk Coster,
beiden met een hart vol menschonliefda
en vod vuur hiervan uit to doelen mot
Kwistige hand, niet vreezend eigen, voor
lieden mot parate kennis, zeor zeker aan-
vèfchlbare mceningon. Aangevochten is ook
Coster's „Marginalia". Wat immers irrite rt
mcor dan het stapelen op elkaar van de
diopslo levenswijsheden? En toch weet Js
schrijver reeds in z'jn eerste gedachte iets
uit tc drukken, wat benijden kan, waar lip
zich keert tegen halfheid, toeh weet hp
hiermede al dadelijk to raken aan do groole
dingen van Lot leven in woorden, regel
recht slaande op onzen tyd, dio veolnr
pust ecbl-eerlyke daden. En de daadlooznn
immers zijn niet meer tc redden! Groote
schurken staan veelal dichter hg de hei
ligheid dan „fatsoenlijken", die niets ge
heel en al durven en opgaan in een akelige
halfheid Had Christus, aldus spr., niet Jief
lien, dio misdaden en schoono daden koaden
volbrengen? En dit is do eerste gedachte
den jongen man, die de zolfoeheerscning
heeft gehad eerst na zijn dertigste jaar
tin enkel hoekje de wereld in te sturen,
niet meer want meer had hot I/even hem
nog niet gegeven. Hierin wel eea overeen
komst met den Franschen Maximes-schrijver
I a Rochefoucauld, maar overigens wel een
groot verschil tusschen den Franschman,
in dc Parjjsehe salons, waar de Rede
almachtig heorschte, gaarne gezion, maar
die toch in onwellevende betweterij gesn
antwoord wist te geven, als het nart om
positieven steun vroeg en den brjna asceti-
sc'.eu Di. k Coster. En als Li Rociief ucauld
er op wijst, dat da liofdelooze mensch de
gemakkelijk triumfeeronde is, wie iin-
mers wordt meer aangebeden dan wrist
Coster er op, hoe hg juist is de gefolterde,
die, beangstigd, geen raad weet met de
Liefde hem aangedaan. De liefde'ooze roept
Liefde, tot zich; lig draagt ieis van een
vragen en eon wanhoop in de oogen, wat
don liefdevolle -tot hem trekt.
Hierdoor eerst recht ons in den geest
der „Marginalia" binnenvoerend, wees spr.
er op dat elk levensverschijnsel der laatste
twintig jaren z:jn echo daarin vindt. De
afkeer vau de halfheid loopt als oon draad
door het ganscho werk. I>c Middeleeuwen
in n! haar vervoeringen van dierlijkheid en
exjase van heiligheid,, toonden althans echt
heid; do moderne mensch zoekt zijwegen
en slulppaadjes. Uit z ij n leven kan nooit
iels grootsch geboren worden. Deze afkeer
toont Coster in allerlei gedurfde uitspra' en,
en duidelijk doe', hij uitiom n hoe do die .8
tragedie van de meeste menschen niet hierin:
ligt, dat het geluk niet komt, maar dit da
mensch, veelal vóór liet Geluk kan komen,
2iin ziel heeft verscheurd. Volea lijden*
omdat zij geen moed hadden het geluk te
aanvaarden met de daarmee zoo vak •rnnea-
hangende zorgen en moeT koe ien. En dan
wijst spr. haar gehoor op Coster's zéór
moedgevende woorden: „Wanneer dc ziel
z:ch zuiver houdt, zoo dwingt zij daardoor
Lot leven haar het geluk te geven."
Verder Coster's aiz'jd'gen geest oeschou-
vvend, merkte spr. op, hoe hij bohart:giaga-
vvaardige gedachten heeft uitgesproken om
trent de verhouding van ouders en kin
deren Leven wij niet in de eeuw van het
kind? Gewaarschuwd heeft hij Ugon het
stellen van het kind in het centrum van
hot huwelijk, zooals veelal gebeurt. Het
kind moet zijn eigen verdiept leven leidon
in een sfeer van geluk en harmonie. Laten
de ouders er voor waken ten slotto zich'
geheo' te offeren voor hun kinderen ora
niet later innerljjk geheel ieeg voor hen
te staan, aldus spr.
In onzen tijd is er schier geen tak van;
dienst, en geen beroep, waarin men niet
klaag' over een „tekort". En hoewel Co ter
en wij voelen dit mee het moderne
leven gr-dompeld ziet in barhaarscho duis
ternis, geeft hg over de moeden en ba
lasten als troost, dat de Liefde en let
Geluk der Liefde het toereikend voedsel
zijn voor de ziel. Ondanks al!; leeft de
heilige mensch op deze donkere vacdo te
midden van een „glorieus teveel".
En zoo, aldus besloot spr. han zeer
boeiende voordracht, weet Coster ons te
geven, wat wg ailen in dezen tijd bvood-
noodig hebben.
De voorzitter der Vereeniging. die met
een passend woord de bijeenkomst geopend
