KUNST EN LETTEREN
RECHTZAKEN.
INGEZONDEN.
BRIEVEN UIT WEENÊN
DE FONDSENir^ARKT
De werkzaamheden in de verschillende
£uipergen *rjn ten deele stopgezet. Ook in
dit bedrijf heerscht groote slapte, mede een
gevolg der haring-viescherö-crisis.
Van algemeene bekendheid mag het
worden geacht, dat de veilingen door een
zeer onbillyken maatregel worden getroffen.
[Wietehuis verkoopt, doch betaalt niets aan
de veiling. Naar aanleiding hiervan is een
adres aan de Regeering gericht, hetwelk
echter niet het gewenschte gevolg heeft
gehad.
Het uitdiepen van het Prins-Hendrik-
kanaal is in vollen gang. Reeds is de ma
chine tot den kom van het kanaal genaderd.
Ook de aflevering van de uitgehaalde bag
ger geschiedt nu geregeld.
Op de landerijen is weer eenige drukte
te bespeuren. Hier en daar is men bezig
met het „diepipitten". De landarbeiders heb
ben dus gelukkig werk in 't zicht.
De handel in vroege tulpen is weder
om begonnen. De bloemen zijn gced in trek,
ondanks do hooge stukprijs.
Van de trawlvisscherij kwamen Vrij
dag te IJmuiden aan de markt, de loggers:
KW 116, met f756 en KW 17, met f967
besomming.
NOORD WIJK, Burg. Stand.
Geboren: Catharina, D. van W. Schelvis
en G. de Haas. Jan Willem, Z. vao R.
C. J. Gunningi en H. W. Creutzberg.
Wilhelm in a, D. van W. Smit en L. v. d. Niet.
Susanna. D. van E. v. d. Haak en S.
Teske. Johanna Catharina, D. v. P. C.
Smit en A. van Schooten. Maarten, 2L
van L. van Beeleu en J. Plug. Petrus
Oomelis, Z. v. E. Hoogervorst en C. van
Ste^n. Petrus Jacbbus Theodorus, Z.
vau C. P. Hogeveen en M. A. Kiebert.
Hendricus Johannes, Z. van H. Hoogervorst
en W. van der Meer. Eilsabeth Johanna,
D. v. J. W. Slats en J. H. Dobbo.
Ondertrouwd: Gerardus Nrje-nhuis, 26
j., te Heemstede en Trijntje Noé, 26 j. te
Noordwijk, onlangste Heemstee. Har-
manus Hendrik de Boer, 26 j., te 'e-Groavoti-
hage, en Neeltje van der Mark, 26 j., te
Nocrdwijk. Johannes Petrus Cornel is v.
Kan, 25 j. en Elisabeth Woetzel, 26 j.
Baardthoudt Corvfng, 24 j., te Den Haag,
onlangs to Noordwjjk Gertrudrs Hubrirtina
Agnes Tevonderen, 21 j., te Den Haag.
Getrouwd: G. A. Onderwater, 27 j.
en M. van Beeleu, 18 jaar.
Overlede n: Elizabeth Vrijmoeth, 69
3., ongehuwd. Algertus Koemans, 90
3., wednr. C. v. d. Ploeg. Komelia Ko
ning, 90 j., wed. L. W. v. d. Lee.
OEGSTGEEST. Burg. Stand. Jo
hannes Ai'end, Z. v. J. Uittenbogaard en G.
W. van Dijkv Jacoba, D. v. W. van Rijm
en J. Flipse.
Ondertro uwd: K. Kruisinga en P. J.
Hijna, beiden te Oegstgeest. J. de Groot
te 's-Gravonhage en P. W. Sirag, te Oegst-
geest
Gehuwd: Th. Bader te Sassenbeim en
C. C. Juffermans te Oegstgeest.
Overleden: H. Beekman 91 3. E.
Hamet 77 j. ochtg. v. J. A. Warners.
H. Chaudron 66 j. echtg. v. J, Singer!ing.
Th. van Beek 67 j. - J. B. van den
Burg 58 3. O. Kampman 5 m. E. Dis-
per wed. B. Gaykema 81 3. - J. A. van
Klaveren 1 j.
Van d-e gelegenheid tot heb nemen
van baden in het wijkgebcuwtjc alhier
wordt reeds druk gebruik gemaakt.
Aan de Kempenaerstraat is een com
plex v«m 12 woningen in aanbouw, hetgeen
geschiedt door en voor rekening van do
heer-en Grconewegen en Knaaïi. Aangezien
hiermede alootdemping gepaard zal gaan
is thaais reeds to voorzien dat ook oit
straatgedeelte een belangrijke verfraaiing
-en verbetering aal ondergaan.
Hcc gevaarlijk het is oni bij deze glad
heid do paarden niet van scherpo kalkoe
nen te vooïaie-n cn-dorvond een voerman
uit Noordwjjfcearhout. Ter hoogte van hajto
Endégeest, gleed het paard, dat voor een
swaar beladen wagen etond, uit en kwam
v>p do tramrails terecht. Kap pc handen
waren spoedig aanwezig en met vereende
krochten werden paard en wagen weer o>>
den straatweg gebracht. Gelukkig -dat geen
tram in cnmiddcllijken aantocht was. Een
en ander een vingerwijzing voor voer
lieden
Verder kwam do kapper Ge Bruya er
wonder gt*ed af. Op zijn stalen ros g-szcteD,
kwam hij ter hoogte van het postkantoor
zoodanig te WJ-c», dat. hij zich onder ge-
saeeekimd'igc Ik?handeling incest stellen.
In deze gemeente zijn veel ziektegeval
len, voornamelijk influenza of griep.
ÏUJNSBURG. In de afgeloopen weck
ihoersebte aan de Bloemenveilingen alhier
fson grootebedrijvigheid. De aanvoer, veer-
•al van tulpen, was groot, do handel vlot.
Ei- werden goede» prijzen gemaakt.
Do heer M. S. alhier had het onge
luk op do enceuw uit te gljjden. Over
brenging naar het Ziekenhuis te Leiden was
necdzakelgk.
Jierkelijkbericht. Ned.-Herv.
Gem.: Zondagmorgen, te haiftiefi, <ls. Joh.
Groot Lnxerink, van Leiden. H. Avond
maal. 's-Avonds, te Vijf uur, 'dezelfde. Dank
zegging.
VOORSCHOTEN. K e r k e 1 ij k b c-
r i 0 h t-. Ned-Hcxv, 'Gem.Zondagmor
gen. te tien uur, mr. I. "F. Dijkstra, cand.
te '«-Gravenliage.
Met ingang vaai 1 Februari a.s. wor
den dc loon en \&n hel personeel der Kon.
Nted. Kddmctu albe drijven, met 10 en 15
pCt. vérlaagd.
Nabij cl-o aLluatboom op do Papelaan
lie eft men wachthuisje gezet voer de
bewakers 't Blijkt dus nog wel eerj peesje
awi te houden.
Voor het departement Voorschoten
van de Maatschappij tot Nut van het Al
gemeen Irad in hotel Deurloo op mr.
Kamp uit 'e-Qravcnboac.
De declamator wiet ook hier de stem-
yróig er in te brengen en hef meerendeel
der aanwezigen een genoegd ijken avond to
bezorgen.
Ook in deze gemeente beginnen meer
dere gevallen van a.g. griep te komen. lot
nog toe vernam men gelukkig nog niet van
ernstige gevallen.
Door de gladheid der straten zijn gis
teren verscheidene personen gevallen, alles
liep betrekkelijk goed ai.
De heretelling van d* brug aan het
Haagsche Schouw is opgedragen aan den
heer W. Meyer, aannemer alhier.
De lezing voor het comité voor Chr.
Winter lezingen floor ds. i Voorsteegh,
predikant te Katwijk aan Zee, kon gister
avond wegens ongesteldheid van den spre
ker niet doorgaan.
In plaats daarvan trad ais 3e spreker op
in dezen winter ds. Bolkensteyn, met het
onderwerp Judas Iskariot. Judae Iskariot
als kind. als discipel en ten slotte als ver-
aan de hand van den Bijbel getracht een
oplossing te vinden voor de beweegrede
nen van liet verraad van Judas. De lozing
werd door de aanwezigen mot spannende
aandacht gevolgd.
Woensdagavond hield de scliictclub
„Door oefening Beter" aan do Groate
Vink haar jaarvergadering, onder leiding
van den voorzitter, den beer C. J A.
S-cbr assert Bert. Aanwcaag waren 25 leden.
Het nieuwe vaandel prijkte in de zaal. Na
dat do voorzatter de leden welkom had ge-
heeten werden de notulen en het jaarver
slag van den secretaris onder dankzegging
vastgesteld. Vervolgens deed de penning
meester rekening en verantwoordiiiig van
zijn gehouden beheer en werd het jaar af-
gesloten met een batig eaJdo van f 80.87.
Onder dankzegging werd eveneens nog j
aanvaard het verslag van den commissaris j
over die eigendommen der vereeniging.
Een schrijver: van de schietvoTeenigmg
„Juliana" te Wassenaar werd voor keimis-
geving aangenomen Als bestuursleden
weram herkozen de heer-en C. J. A. Scu-raB
sort Bert W. Meyer en N. P. v. Oasse).
Daarna haddon enkele wijzigingen en
aanvullingen van het huishoudelijk regle
ment plaats, hetgeen aan allo leden al
verstrekt worden.
Ten slotte hadden nog enkele discussies
plaats van huishoudelijke aard.
Scherg kwartet.
Het Sehórg Kwartet (het vroegere Brussel -
sche Kwartet), zijn naam dank en-do aan zijn
primarius Prof. Fran-z Söhorgr, maakt een tour
nee door oils land.
Woensdag 25 dozer Leant het gezelschap in
Leiden en zal optreden in het derde abonne
ment s conceit dor Hell. Cane. Dir. Dr. G. do
Koos. Het Kwartet bestaat uit do leden: Prof.
Fwanz Sehöi-g (1ste viool), Karl Wyrctt (2de
viool), Walter ltunkel (alt) cn Prof. Ernst
Cahiiblcy (cello).
AKNHEMSCHE RECHTBANK.
De Arnhem-s che rechtbank heeft den stecn-
werpcj', door wicn do burgcmeostei' van Am-
hem tijdons den Raadszitting aan het hoofd
wand verwond, tot 3 maanden gevangenisstraf
vci'oordeeld mei aftrek van preventief. Er w.is
tegen den beschuldigde 6 maanden gevangonas-
straf geeischt.
P.AAD VOOR DE SCHEEPVAART-
D.: Raad voor do Scheepvaart te Amstei>lam
heeft gisteren uitspraak gedaan betreffende de
stranding van hot aeilvisschcrsvaartuig „Minis
ter Gort van dor Linden" 3CW. 127.
Do Raad is vau oordeel, dat de logger op hot
strand geworpen on daarna, wrak geworden is
door een plotseling ingovallcn hevige bui, welke
de zeilen deed vcifpi-en gaan, terwijl hc-t eenc
anker niet hield cn van het andere de tros brak.
(Builcd ?erantwoorde!Qkh«id der Rodaelio.)
Copj vnn al of uiel geplaatste stukkan
wordt niet teruggegeven.
Hoe lang nog?
Mijnherr de Redacteur.
Vergun inü eenige ruimte, in TTw Blad.
Bij voorbaat mijn donk.
Het is naar aanleiding van liet ingezon-
€i:n stuk van den heer Van Rossimi do Chat-
rcl, wnoa* ik volilionien mede accoovd ga;
nianr ik wilde or gaarne nog iets aan toc-
VOCgïll.
Ondergeteekonde, die in het bezit is van
een tiubhe 1-taricf-meter, watwroor bitaald
moet worden 27 ets. per K.W.U. voor den
flr.g en '3 middags 11a 4 uur tot hal-I tien
des avonds h^traagt dit 47 Cis. per Iv.W.U.
Daarbij komt nog de du-re meterhuur. Be
droeg deze vóór den i 1.80 por maand, deze
is 1111 nl co» lijd lang 12.7ö per maani Ook
daar meest eens rekening mee gehouden
worden, want dit is ook v.x>r een klein pa-
vroon ook nog een belasting apivri.
ïk schrijf fV/.o regelen in dc hoop, dat
daar ook eens in voor3Ïen worde ten ge
rieve van vélo kleine patroons.
O. VAN DER WJLK.
(Middelweg lö.)
Brcesfraat f0r
Geachte Redactie.
Woensdagavond los ik het Ingczo-hdéii »tuk
„Brcestraat 40", onderteekend .J)c Bezem".
11c durf niet schrijven, dat al het geschre
vene proei03 zoo 23 als het er staat, doch
dat er accountants zijn aangesteld, die ge
dacht hebben: „We zullen onze salarissen
cn indien mogelijk nóg wat voor het Rijk
met liet laatste jaar der O. W.-belaating er
uitknijpen, is zeker waari'. Ik zeg hier „uil-
knijpen", want als c-en artikel vóór dén
coring gedurende -den oorlog voor oen ze-
koren prijs o.p de balans voorkomt on men
gaat dat artikel het kaatste jaar voor een
lioog-crc waarde op de balans brengen, dan
kan men de meerdere waarde, die men op
zoo'n manier becijfert, toch geen oorlogs^
win.st noemen? Maar dat moest tóoh O. W.
zijn en (schrik niét, lezers!) ook de R. van
Ber., waarin, naar ik meende, zakenmen-
schen zitting hebben, laten zich begoochelen
of in ieder geval schijnen zij geen begrip
te hebben vod wat de Wet bedoelt met af
schrik „volgens koopru a nsceb rui kwai t
dat dc waarde niet te laag op dc balans
was gebracht, is nu reeds bewezen, daar
men de goederen nu voor een logeren prijs
kan koopen. Maar indertijd moest die waar
de verdubbeld worden en nu kan men O.W.
belasting betalen of liever nu moet men
zioh voor O. W.-belasting late» nhnsprokom.
omdat accountants, door het Rijk aange
steld, 7.00 goed zijn geweest je voor te reke
nen, dat je veel meer bezat d.m aangege
ven.
Ik zou gaarne zien, dat zij mij dat nog
eens kwamen voorrekenen; misschien ge
loofde ik hen evenmin als den laats!en
keer, toen ifc him v rsehillende. 1 mlen heb
trachten te bewijze», dat zfj de zaak ver
keerd beoordeolen. Misschien zijn zij nu
echter te overtuigen.
Katwijk-aan-Zec, 21 Januari 1922.
P.
Januari 1922
Toen ik no? een jongetje v.a^, was het
biljet van 1090 kronen het jxtpier van de
hoogste waarde in Oostenrijk; tut voorname
papier in zijn donkerblanw gewaad ver
dwaalde maar zeiden in een bnrgernjk huis
houden. het zand daarheen meevtal de klei
nere neefjes of nichtjes, dingetjes van 199-,
20 of 10 kronen. Toeo was echter het 100-
kronenbiljet ook nog een zeer voornaam stuk
en dc- gewone huisbou le'ijke behoelton wer
den met kleingeld gedekt Als de dienstbode
een enkele maal een briefje 10- of zelfs
van 20 kronen meekreeg om inkoopen te
doen, werd haar extra op hot hart gedrukt
om toch goed op te letten, dat zij dat vele
geld niet verloor. Dat was in den tijd,
dat 1000 kronen gelijkstonden met 500 Hnl-
lar.dsche guldens en 40 eieren 2 kronen kost-
ter. Duizend kronen vertegenwoordigden
20.000 eieren.
In den vorigen winter riep ik mijn docli-
tertjo in mijn studeerkamer en liet haar
iets heel bijzonders zien: een 10.000-kro-
zen-Dïljet: Niet omdat men daarvoor zco heel
had kunneii koopen toch was het niet iets i
gewoons zoo'n donkerbruin papiertje te be-
zitten. De dienstbode gat' de papiertjes van
100 bri bundeltjes tegelijk uit en vaak moest
mijn vrouw naar er een van i'OOO meegeven, j
maar het reapectabelo biljet van 10.000 was
toch een indrukwekkende verschijning. Dat
was de tijd, toen 1000 kronen gelijk stenden
met 20 Hollandsehe guldens en 40 eieren 1
200 kronen kostten. Duizend kronen boteo-
lcf-nde teen 200 eieren f
Vandaag las ik in de krant, dat do Oosten- i
rijkeche Bank voornemens is biljetten van
100.000 kronen te laten drukken. Daar bon
ik blij om, want zo zijn cioodig. Ouzo dienst
bode kan de briefjes van 1000 kronen, dio
zij voor haar inkoopen moet meoasmen niet
meer in haar pertemonnaie bergen en een j
greotere is te duur. Zij neemt daarom, als
zrj naar de markt gaai. een kartounen doosje j
mee, waarin zij h9t geld stopt. Dat is geen i
scherts maar de naakte waarheid; hst is j
do tijd, dat 1000 kronen gelijk rtaan met
50 Hoilandeche center, en dat 40 eieren j
'1000 kronen kosten. Duizend kronen betce-
kenen 10 eieren.
Deze kleine geschiedenis uit een burger-
gezin van Wsenen geett wellicht een dui
delijker beeld vua do waardedaling vau het j
geld in Oostenrijk, dan de koersberiehten
van beurzen en banken. Vooral de buitenhui-
der, bezitter van volwaardig geld. moert,
wanneer hij een djiidelijk beeld wil hebben
van ue duurta in Duitschhnd en Óostenrgk,
zooals de bezitter van het in waarde gc-
dsaldo geld zo ondervindt, steeds in b.v.
eieren rekenen, niet in Kronen of Marken.
Kronen en Marksn worden altijd door de bui
tenlandersin een cf andere volwaardige munt
omgerekend, maar eieren biijveo eieren. En
dat geeft een oftzuivor beeld van den toe
stand, omdat het resultaat van do deelir.g
prjjzen zijn, die bovenmatig hoog tchijneti,
waarbij echter vergeten wordt, dat de Oos
tenrijker het deeteoiametjö niet mag uitvoe
ren. omdat hij in Kramen verdient en omdat
weliswaar de traktementen en loonen sterk
gestegen zen, maar tceh niet parallel liepen
niet de ontzettende prijavgrliaogiïigen van
alle levensbehoeften.
pn zoo ie dau.ock, wanneer wij een terug
blik werpen op 1921 en het jaar willen ken
merken net woord, dat allea in zich sluit c-n
alles verklaart: Waardevemindeiing van het
geld of, wat hetzelfde is, duurte. Dat zijn
dezelfde treurige en vervelende woord-.ti, die
in de laatste jaren van den oorlog on in den
tijd na de revolutie heerschen on die, vrees
ik, ook hit nieuwe jaar 1922 zullen beheèr-
tchen. Wij kunnen de melodie van het Ween-
sche leven beluisteren, van welke zjjde wij
willen, wij kunnen bij het openbare of hst
private ieven beginnen, bij de politiek cf de
economie, maar altijd keert zq terug toi den
grondtoon en aliiid is liet dezelfde toonaard,
deaeifde c-moll: depreciatie on duurte.
In de lente van 1921 trail een korte pauze
in en er gebeurde iets ongehoords; alles
werd goedkooper. Do prijzen daalden en de
optimisten juichten: eindelijk was de crisis
voorbij; sindelijk kwam er beterschap en
van toen af zou de toestand beter werden,
omdat ijo prjjzen omlaag gingen.
Zij, die dé zaak wat beter bekeken, schuil
den bedenkelijk liet hoofd en zij blijken
gelijk te hebben gehad. Kou als oen Storm
na een korte pauze met dubbele kracht op
steekt, zoo ging het met de prijzen: na een
kleine daling, stegen zij weer met verdubbel
de, woede en hadden cpoedig weer de vroe
gere hoogte niet alleen bereikt, maar ver
achter zich gelaten. In den herfst had do
eerste Wecnsebe jaarbeurs plaats, die pon
stroom van buitenlanders bracht en waar
vee! werd omgezet, waarna de prijsstijging
denkelijk juist daardoor een tempo
aannam, dat kort te voren voor onmogelijk
I gehouden was. Zoo stc-nden de drie laatste
maanden m het teeken van een ongehoorde
duurte met alle verschijnselen, die er r.iv
aficheidbaar aan verbonden zijn.
De steeds toenemende oood van den mid
denstand wordt begeleid door dien van open
bare instellingen. Onze universiteit, op éón
na dc oudste van alle üuitsche, gesticht
door Hertog Rudolf IV in het jaar 1J65,
die vooral op net gebied van geneeskunde eu
natuurweterschap zich in wereldberoemdheid
verheugt, schrijft coheeteB en inzame.mgen
uit om haar bibliotheek, haar laboratoria,
haar speciale onderaldeelingen te voorzien
van de bijna onbereikbare en toch onontbeer
lijke hu.pmidde.en ten behoeve vaa de stu-
deerende jongelingschap Do vereeniging tot
hulp bij ongelukken werkt nog zoc'n beetje
voort Ü0G1- giften en buitengewone bijdragen
en staat voor het gevaar, dat zij haar vvern-
zaamheid zal moeten staken, omdat zij niet
langer over de middelen beschikt "om haar
zegenrjjken arbeid voort te zetten, wat ver
klaarbaar is, als men hoort, dat oen enkele
tocht vim den automobiel OOOD a ÜÜ00
kronen kost en dat dagelijks 20 a 30-maaI
haar hulp wordt-iugcroepen. Hetzelfde geldt
1 voor de polikliniek en de meeste hospitalen,
voor de technische hocgeschool en de hoo-
gesehool voer landbouw, voor kraamvrouw-
verpleging en Weeshuizen, voor oudc-mau-
ueii-t-n-vrouwenhuizen, voor biol o.heken sn
musea, voor scholen en kiuderbewaarplaat-
sc-rn Van alle kanton en steeds dringender
komt het sein: AO.S. (Salve our Souls), in
al deze gevallen kunnen de particuliere wel
doeners, die nog steeds hier eu daar een
gat stoppen, niet helpen. Men staat voor I
de keus: herstel van de .gezondheid van den
staat en de bedrijven of., vernietiging en
ondergang.
Li. te raidden van de-,e ellende, weruen
degenen die hun voordeel najagen ten
koste van het algemeen. Dan' z-jn de vattinn
en (k-vnen-jagers, die ondanks de waak
zaamheid der ambteniren hun duister be-
drjjf in de D-treinea en aan do grens
stations uitoefenen; daar zijn do beurs-
epecelaten, die gebruik maken van de
onstandvastige waarde van de Kronen_ cn
vallig een paar dagen stijgt, bun winst
daaruit, onverschillig of die daott. of toe
trekken Wei komt er na ea dan een enkels
van dezen ten val, maar ook dan lijdt
zeifs de Oosteurijkscke staatshuishouding
miiiiarden schade, zooals dat het geval
is geweest met do bekende zaken iueif
en Duim.
Op den lsten December brak, zooals be
kend is, de opwinding en de wanhoop op
afschuwelijke wijze nra.r buiten ea onze
overigens goede en vertrouwbare, maar
naar.de voorschriften dor e.ntéate te zwakke
politie, moest machteloos toezien, hoe, ge
durende een commune van een uur of vier,
voor een waardo van tweo milliard Kro
nen werd vernield? Waarom? Het antwoord
is steodc hetzelfde: v.-aardedal'ng van liet
geld en duurte.
Op do wereldmarkt dalen, zooals bekend
is, ilc prijzen. Katoen kost in New-York
nog maar 16 cents tegen 13 in 1914 en
koper staat met 13 cents zelfs beaedan
den prijs van 1914. Maar aan de prijs-
daiiug heeft Oostenrijk niets, omdat de
waardedaling van de Kroon nog sneller
gaat dan die prijsdalingen. Wij staan
tegenwoordig voor prijzen, waarvan ik er
hier eenige laat volgen; maar ik verzoek
den lezer dringend niet aan het omre-
henen in eigen munt te gaan, omdat daar
door het beeld dor ellende zon vervagen.
Ei'n K.G meel kostte te Weencn vóór
den oorlog 4-1 Heller en kost nu 509
Kronen, waarvan echter de Stvat c:o dec!
draagt Wanneer het stelsel van b'islagen,
waarop hier gedoeld Wordt, gehcal tot uit-
voering zal zijn gekomen, zal de mealprijs
waai schüolijk 600 a S00 Kronen per K.G.
zijn
Eén K.G. vet kostte vóór dei oorlog
2 Kronen cn staat nu op 2530. Jiundvleeseh
steeg van 1,8 Kr. tot 1200; aardappelen,
vau 12 Heller tot SO Kronen; kolen van
4 Heller op 60 Kronen; brandhout van 3
Heller op 34 Kronen, alles .per K.G. lien
rit per taxi, die vóór den oorlog op 1 j
Kronen werd berekend, kost nu 1509 n I
20C0 Kronen. Het is geenf zeldzaamheid, j
dat voor een rit bij nacht b.v. van oen
arte, die bij een zieke wordt geroepen, j
19000 Kronen moet worden betaald. Een
cortuum. dot voor den oorlog met 100
liO Kronen betaald werd, is tegenwoordig
beneden 100,000 ft 120,000 Krtmen niet
te krijgen. Merkwaardig is liet echter,
dat er tegenwoordig in Oostenrijk zoo
good ais geen werkloozen zijn. terwijl
Engeland er 2 miliioon en Amerika er
5 müiioèn beeft. De oorzaak is de drukte
in de industrie, le.i gevolge van don lagen
stand van de Kroon, maar die belrijvig-
lieid gaat ciet samen niet groote verdimi-
f.ten. Ook bier weer het oude refrein:
waardevermindering van het geld en duurte.
Fer. uitkomst iu <ie?e troebeling zou de
oprichting van oen ban!: kunnen z'gn. die
'tioor vreemde Staten of buitenlaudseiio
Consortiums, gegarandeerd word ci rttrv-
èoor in -taal zou zij.i vol va r'i c g l i uit
to geven, zoodat de waardeloosKroon,
die con gezond economisch Ie Vil in den
weg siaat, langzamerhand aan hot verkeer
icon worden onttrokken, evenals dat met
de Franöcho assignaten na 1793 gebeurde.
Voorloonig is daarvan echter nog geen
sprake. Do Oostenrjjkfccl-e Rruk is voor-
ncirens biljetten vau lOtl.OOO Kronen te
later, drukken ea denkeliik za! ik binnen
tie: te langen tijd, rnijn dochtertje or :.oo
een kunnen laten zien, als iets zeer bij
zonders, 'ten minste als Mc bot treurige
geluk heb er' zoo een ta bezitten. ,,ilet
treurige, geluk", want wat zal dat bezit
fcetceker.ea? Nieuwe waardevermindering
vr,n het geld ea nieuwe duurte.; anders
r.iets. Dr. B.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken is hot faiilisic-mcnl van:
*"1. Buis, koapnucn. to Lci-.l.ji, RccKlov-Gonnn.:
mi'. C. .T. ,T. de Joncbcete, CiiTator: mr. A D.
Hiomems.
Is hel do vc- aiiJorin^ v.ciko op politici
Ined ia FjanJc'ijk iiecft plaats gegropen of'
het Jc griep die vole ménschon l»ijuieuiv^
houdt, dat de s-tonuniug der ArastordairN
hours in do a%cioopen we^k over hel algt-.rc
^oo weinig opgewokt i:as? Waarschijnlijk
ren heide oinstandifjicden er dc oorzaak
want e&n andere veriiaring is er moeilijk 7^
to vindon. Zelfs de suikermarkt, welke
gunstige laclcrsn toch niet to klagen heeft,
'/Ach aan de algemeen e lurielooKc cn loome' iJ
óen2 niet' onttrokken ondanks het feit,
V. I. S. P. in de jongste dasen opnieuw
hooveelheid.- van 800.001) picols Superieur hj
verkocht, waardoor dc IMale Jioeveelheid t.
k och to suiker tJjaos op ca. 3'/2 mjlHosii
ri ges-tegen. De prijs, welke deze hoeveel^
heeft opgebracht, kan veilig op f 11 per f*
worden aangeuomen. Dit is echter niet hc
langnjksto element; belangrijker is de lA
prijsherokenuig, welke uit don aard der
voor do onderscheidene suikerondernemia
verschillend van hoogte is. Er zijn ondernen
gen wier kost v.t ijs zich op ecu basis van l^j
f 8 perjpicol stelt; andere daarentegen hpixV
11 iet minder dan tegen f 0 en f 10 kunnen f
duceeren cn voor dezulke blijft er geen
winstmarge over on sulks temeer niet waar c
bovendien nog mei dc Indische belasli-iC!
hooft rokening te houden. H.>ezeer dan ook
den aanvang dezer horiehtsperiode zich eeni»
publieko vraag heeft kunnen ontwikkelen, j
op grond van bovenstaande verkoopcijfers, b!«
het aangeboden matoi-iaal dat tegenover 1
vraag stond, veel te groot te zijn dan dn
op den duur cenige inzinking zou moeten n
gen. Dczo inzinking hc^ft ook indordaad pla,
gehad zooals uit ie volgende koersopgave
eonigo voorname fondsen blijkt:
10/1 J8/J 20/
154 1507-4 1;:
■159 35o .)i)|
285 275
150 151
Vorstenlanden
H. V. A.
Javascho G u It u u r
Tjewöng Lou.tari
Tjoekir Suikei'-fabriek 279 274 270
De Indiisoke he&stingen blijken overigens i
„béte noii'' tc worden van do Indische cul'm
voornamelijk voor do zwak gesitueerde nu.
schappijen zooals er in de ru-bbëlciiltuur li«
tallen aan to w ijzen zijn. Do gezamenlijkó n»
beronderneiniy.gc-n van Jiv; en Sumatra Lj
hen dan ook een reqiv^t g<-ridon aan den H
nister van Koloniën, waarin zij verzoeken, t
de i nko 1 nstenJrcla-sl-i 11 g niet voider verzwai-
worde, dat hot niu -enecht zoo spoedig moy
lijk worde afgeschaft cn dat tenslotte geen si
vowing worde gegeven a:i-.i hol ontwerp-/Win
aandeelkassen", dat n.oncnlocl in Den IIoj
wordt uitgewerkt Het is voornamelijk dit ca
werp .dat ^crnsLjgo ontidemming wekt, voor
nu immers door do geschiedenis der vvinstMS
dóel-kasson kelvo afdooude gebleken is,'dat Ja
slechts op zeer speciale industricëji van tot
passing zijn, vooral daar, waar, de arbeidsprst'
tatic do voornaamste l'actor in hot productif
proces is. De winstaondoclknssen is een
iioipalicvorm voor de aibeidprs; welke Jee
deze aUoimiinsl weidt Jicgceid. Ov?v do golicd;
vv-ercld zijn cr slethls een .350-tal dergelijke pii»
ticipatios ou-u to wijzen, hetgogy ofSoéitda^al
voor de impopulariteit van -i -zo. s.-ciale ïïb'.é-
ling. Voorispruitende uit c-n vrijwillige over-
eeh&amst heeft het winst ystqem h
t^kui-stelling geleid 011 gaat het wat haar aas
hangers betreft .sterk achteruit; voort-spruiten:
uit een wettelijke verpiichling kan dit systooE
-Joohts op eon mislukking uilioopen. leen groal
bezvvaaa* toch is dat juist dio - wettelijke ver
pLichting vcoï- liet jjc .--uic. 1 een va.st en pei-
manent yoc-hl M.ir.-pt. Do koelies zullen evea-
min animo tul nwridore insj-auning gevoalp
ars zo do verdieuste van dc.r.iv voor hun allliaoJ
sociale nianivvigjicid zullen lioseffen, laat sta&i
waardeer en. .Er wordt aan - do koelies ïuw
voordrol g. v.-ven, zjiidev dat <laai<egoi
s-i.aat ecu Qua:i!aïïcf of Qnai-fiJaficf meerdst
arbeidsopbrengDa,t is een waarvan
gevolgen v :.il meik-Lv.ar zullen zijn bij oiiJc-
nemingen waar dc ein.drcsuifate.il afhankc®
zijn van lir.i iiaogci jjcrsoncc! en van dc koof-
sen van liet pro du cl, zooals dit o.m. 'bij M
rul/b-rbcdi ijf zc;r zeker hot geval is
Bovendien, er i>; r,oj een grove cnbilliji-
beid bij dit ontwerp voor de aamleelhcinlec
verbonden. Men ri. dan b:-reid den aandeel
bonders een rente vanpCt. i.e lató
Vóór het winstaandeel der dessa's. Maat
eilievc, waarom dizes ren(e zoo laag geste!'
mi allerwego de rentevoet een hoQgere 1
dan zes procent, nu publieko leeningen k
gen 6l/j en hooger geplaatst moéten wcida
en het Indische gouvernement zelve
lecningeii a 7 pCt. heeft moeten j»!aatsa
Pleiten er niet tal van overwegingen vos
het toekennen van een hoogere rente?
meet er geen rekening gehouden worJa
met het risico» dat do aandeelhouders ii
hoofdzaak loepen? Over d,-. afgeloopen bod-
jaren 3.920 on 1021 1-vb ben do rubber^
dc-mcinmgen verlies ontjpV-verd, hebbende
iialvo d'o aandecliïoude/.-: dividend moela
derven on z^er Y-.-.'ivschgTpijk zal ook W
loopende boekjaar g.on rentcvergcetlinf
voor de aandeelhouders oplov&ren. Dg
berond'erjüeming'. u 1-ebben cr-a crisis
gemaakt ten gevolge wanvan er verse
dene zijn bezweken De (ivovbJijvcndo
belast"én beladen, met pro:.'te bankscJi"^05
voor oen' onzekere teekmusl. ri ilicn de
l>erofldernemingc-:i zii h inderdaad-geheel
r.cn horstellen dan zijn hiervoor nocaig t-
van jaren met goede bedrijfswinsten. Ma'*'
cr is nog' meer. Dc hevca-cultnur is
mcdenie cultuur, mclern in tweeërlei 'K'
teekenis. Primo dat zjj is ecu cultuur
den allcriaatsten t-ril cïi accondo, dat
uitcefeniug geschiciR met modeimc hul^
delen, hetgeen zoggen wil dat juist 'laaf'
door de productiviteit weliswaar wcrJt 0
gevoerd, maar dat ook do pvriodo van 1'^
diictiviteit aanzienlijk wordt verkort. Ver0^
lijkingen op dit gebied hebben tot- <}o C<K
ciusio geleid, dat- met een bosfcaanstria N'
dertig jaar voor tubbc-ronderuemingon
worden gerekend hetgeen hierop
dat in dit tijdsverloop do waarde ö8nerre.
dórneming geheel moet worden
ten. Dat dit oen bijzondere zv.aro
teckent voor de aandeolhouders r'
mand ontkennen.
Hit is wellicht op grond van zoC.u
overwegingen, welko wij omwillo lu
belangrijkheid wat gedetailleerd flébu^
kchrfp ibtt ook voor Rubberwaar j 'n
