LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 22 December.
Tweede Blad. Anno 1921
EERSTE KAiER
TWEEDE KAMER.
UST DE OMSTREKEN
Een Kermisavond.
fjo. 18958.
Vergadering van gisteren.
po VOORZITTER stolt na de afdoening
van de ingekomen stukken aan do orde bet
Joteontwerp tot wijziging en aanvulling
fan do N ij verhei dson dor w ij sw et
De heer DER GSM A ontwikkelt enkele
bezwaren tegen do wet, welko o. a. ten
gevolge zal hebben, dat een gemeente met
uitgaven zal worden belast-, die niet op de
begroeting voorkomen. Zoo zal Leeuwar
den moeteen. betalen een deel van de kos
ten van nijverheidsonderwijs voor een zoon
van oen ingezetene, die te Dokkum ter
fcliole gaat
De heer SMEENGE acht de interpre
tatie, die de Minis tor van enkele artike
len beeft gegeven, onjuist.
De heer VAN DER EELTZ is het met
do opmerking van den heer Dergsma eens.
IX) heer SLlNrGEN BERG betuigt iu-
stemming met het ontwerp, maar keurt
ftf, dc wijze, waarop bet Ministêrio var»
Onderwijs opdracht geeft aan dc gemeen
ten. Dat geschiedt."te autocratisch, ge
tuige do circulaires, die worden uitgevaar
digd. Spr. beroept zich tot steun van zijn
critiok op een artikel van do Gemeente
stem van 5 No-v. 3321.
De heer DE WAAL MALEFiJT (A. R.)
dringt er op aan, dat in cJo circulaires wat
n\cór rekening wordt gehouden met de
ornslbancliigheden .in do betrokken ge
meenten
De MINISTER VAN ONDERWIJS, de
heer DE VISSER, deelt mede, dat voor
'leerlingen, komende uit het buitenland of
uit Indje dc algcmeene regeling niet
goldt. Spr. heeft de ervaring opgedaan,
dat tal van gemeenten zeer nalatig waren
in de verhooging van dc salarissen tot een
behoorlijk peil. Er is dan ook op do ge
meenten zekere niet een te gróote pressie
uitgeoefend en evenmin zijn de salarissen,
to hoog opgevoerd. Echter ie in geen en
kelen tak van onderwijs do regeling van
do salarieeriiig zoo moeilijk als juist bij
het nijverheidsonderwijs, waar de diffe
rentiatie zoo groot zijn. Ton aanzien van'
de regeling van het domicilie der voogdij-
.binaeren zal spreker overleg plegen mot
eijn ambtgenoot, van justitie. Eindelijk
wijst spr. nog op de tol. dusver bestaande
schrijnende onbiDïjkheid, dat do buiten
gemeenten vrij uit gingen, tor wijl do ge
meente van vestiging alleen voor de kos
ten moest opkomen. Daarom heeft het spr.
.verheugd dat rijn regeling, volgens welk©
do buitengemeenten naar billijkheid' moe
ten bijdragen, instemming heeft gevonden.
Het wefcéwntwerp wordt hierop zonder
hoofdelijke stemming aangemomeoi, even
als het wetsontwerp tot verhoog ing en wij
ziging van Hoofdstuk Va (Onderwijs) der
Staahsbe®r<>obKig voor 1920.
Bouwfonds-
Aan de ot le is nu hot wetsontwerp tot
verhoogmg van de begrooting -m het
Bouwfonds voor de Departementen van
Binnenlandschc Zaken en van Onderwijs
.voor 1920
De heer VAN LANSCHOT (R.-K.) ont
wikkelt hierbij bezwaren. tegen do kosten
vain den zieken huishouw to Leiden, die in
1912 op f 5 millioen werden geraamd en nu
reeds tot f 14 millioen blijken te zijn ge
stegen Du positie van den Minister is
spr. erkent het In tweeërlei opzicht
moeilijk- In do eerste plaats is dit wets
ontwerp afkomstig van een anderen be
windsman, zoodal de Minister ser niet zoo
vrij tegenover staat, terwijl ten tweede, de
Minister geen deskundige is. Do bezuiiil-
gingsinspeotio kan do zaak echter beden
do«or een anderen bril' dan dio van de me
dicus en cïcoi bouwkundigo. Deze zal de
zaak kunnen bekijken uit het oogpunt van
don financier en den belastingbetaler.
Spr. dringt er dan ook bij den Minister op
ton, dat hij deze zaak zal aanhouden. Het
zelfde wil spr. verzoeken ten aanzien van
den voorgenomen aankoop van grond voor
het gouYL.vnemeiitsgobouw to Haarlem.
Dc heer VAN KOL (S. D.) bepleit tor-
passing van hot koloniestolsel voor de ver
pleging van krankzinnigen, dat veel goed
koop er i:3 dan de dure krankzinnigenge
stichten Spr herinnert aa-u don over liet
vraagstuk van het kolamesteusel gevoer-
deu strijd tusschou du cleekunddge-n, die
thans ten gunste van dit stelsel is beslist.
Men wake thans echter vóór strijd tus-
sohen gestichte verpleging en het kolon.io-
Btolsel. Hei: èene moet hel andere aanvul
len. Er zijn natuurlijk v-erschillendio pa
tiënten, die slecht3 in Óen gesticht ver
pleegd kunnen worclen, doch daartegen
over staan anderen, d-io het in een kolonie
zeer wel zullen maken. Tegeai misbruik van
sterken drank moeten draconische maat
regelen worden genomen. Men broke thans
echter met. het verouderde stelsel der ge-
Btdchtaverpleging, zulks zoowel in het be
lang van de patiënten als in dat van do
schatkist.
De heer DE BOER (V. B.) bestrijdt het
betoog van den heer Van Lansoliot. Spr.
is echter van oordeel, dat dc terreinen te
duur betaald zijn.
De MINISTER VAN BINNEN'LAND-
SOHE ZAKEN, du heer RUYS DE BEE-
RENBRDUCK, zegt, dat de wetenschap
op het gebied der krankzinnigenverple
ging in den laats ten tijd zeer vooruitge
gaan is. Het Rijk moet echter niet alleen
rekening houden met de belangen der pa
tiënten, doch ook met den toestand van de
finanoien. Met genoegen heeft spr. ge
hoord. dat do heer Van Kol instemt met
de denkbeelden dor Regeering. Er zijn
thans drie ltijkskTankzinnigengcsbichlen,
t. w. te WoenseJ, Grave en Modemblik.
Overwogen kan worden of nrot één of twee
dier gestichten gesloten kan worden. Spr.
lean de toezegging doen, dat hij over de
voor den aankoop van terreinen ten be
hoeve van het gouvernementsgebouw te
Haarlem uitgetrokken geldon, niet zal be
schikken al vorens de bezu inigingsinsp ec t ie
te hebben gehoord
Dc MINISTER VAN ONDERWIJS, de
heer DE VISSER, kun dezelfde toezegging
doen ten aanzien van den zieker»huishouw
te Leideu Spr. wijst er echter op, dat ook
.verschillende andere gebouwen veel tin ar
dor zijn uitgekomen dan aanvankelijk ge
dacht, was Do loonen zijn zeker niob te
hoog geweest en de materialen zijn ook
niet te du-ur gekookt. Spr. is zelfs beneden
dc taxatie van hel Departement van Fi
nanciën gebleven, dat tóch 'wel bij uitne
mendheid do bezuiniging betracht. Bij don
geheel en zdekeidiuisbouw te Leiden is spr.
zoo spaarzaam mogelijk te werk gegaan.
Spreker geeft gaatno gehoor aan het ver
zoek, om do bcziimigingsinspectie en dc
bezumigingscommissio te booren over den
geheelen 7.iokeivhuisbouw te Leiden. Om
trent do resultaten mn dit onderzoek zal
spr. dan rapport loten uitbrengen.
Do heer VAN LANSChfOT (R.-K.)
dringt aan uitstel van behandeling van
heb wetsontwerp, ten einde de hczuimgkigs
inspectie te Haarlem een onderzoek te la
ten instellen.
MINISTER RUYS DE BEER EN-
BR.0UCK deelt ook namens zijn ambtge
noot van Onderwijs mede», dat tegen eenig
kort "U its tel geen. bezwaar bestaat.
Het voorstel van den heer Van Laar
schot wordt hierop aangenomen.
Wijziging Kieswet, P»ov. Wet en Gemeentewei.
Aan ck? orde is hierop het weteomtwerp
tot wijziging van de Kieswet-, dc Provin
ciale Wet en de Ge ineen to wet.
Dc heer VAN DER EELTZ (V. B.) oat.
wikkelt ernstige bezwaren tegcai de ver
mindering van don invloed van de voor-
konrb'tcmmcn, hetgeen een vermeerdering
van den invloed der partijmannen beduidt.
Spr. ont-keait niet de bezwaren togen de
jacht op dc voorkeurstemmen, doch van
welke vrijheid kan geen misbruik worden
gemaakt? Theoretisch is het denkbeeld der
voorkeurstemmen in de web gehand/haafd,
doch praotisch is het geheel uitgeschakeld.
Bij voorkeurstemmen heeft men rekening
te houden met don tastbaren wil der kie
zers en het valt niet goed te praten, dat
do tegenwoordige regeling aan die uit
spraak alle kraolib ontzegt, terwijl daarte
genover nog versterking van do macht der
partijbesturen plaats heeft. Spr. is er var-
overtuigd dat- heb voorgedragen stelsel er
toe zal- leiden, dat do aibtendie leden cd-eeda
worden herkozen zonder dat de kiezers
daarop ©enigen iuvloed bunnen uitoef©
neem Een referendum onder de kiezers over
de volgorde der candidatcn op de lijsten
acht spr. slechts oen wassen neus, want
velen zullen zich van deelneming daaraan
onthouden, omdat, op deze wijze veel van
do goh cd mli onding der stemming verloren
gaat. Spr. lean het stolsel zcoals het hier
wordt voorgedragen, allerminst, democra
tisch achten. Het bevordert dat do zetels
zuilen worden, ingenomen door d'o partij
besturen on htm vriendjes, terwijl dc kie
zers bot stemvee worden verlaagd. En onï
cb kroon op hot werk te zetten wordt het
zelfde stelsel ingevoerd voor do verkiezing
van leden dezer Kamer! -
Dc VOORZITTER verdaagt hierop de
vergadering tot Donderdagochtend 11 uur.
Aan de orde is dan de interpellatie-Van
Embdfan over do afschaffing van den port
vrijdom
Vergadering van gistcron.
Appèl-nominaal.
Aangezien het veroischte aantal loden niet
aanwezig blijkt, wordt do bijeenkomst ge
schorst let -half twaalf.
Indische begrooting en tariefwet.
Na horopening is aan de orde de wetsont-
werpon Indische begrooting en aanvulling van
do Indische tariefwet
De algemeen© beraadslagingen worden voort
gezet.
Be heer WIJNKOOP (G. P.) critiseei-t de
overhaaste- behandeling van deze bogrooting.
Spr. merkt op, <lat waar vroeger In die 'door
Holland op sleeptouw werd genomen, thans
Holland door IndiÖ op slcoptouw' wondt ge
nomen.
Do schuld, hiervan ligt in de Indische poli-
tïok VvVn de Hollanders, dao in Indië dc baas
spolen.
Dc geografie van Indië is zoo, dal Lidïc
thans het allerbelangrijkste kruispunt is. Het
grooLe verkeer gaat geheel over Indië, en hier
in heeft men een roilou gcraion voor het door
voeren van de imperialistische vdcolplannen.
Spr. ovomwel is van mooring, dsat het. o\er-
groote deel van de Indonesische bevolking tegen
een vloot .is..
Wanneer de handelsweg over Indië voor Ja
pan wondt afgesneden, dan zal dit beloekeneii.
oorlog tusschen Amerika en Japan.' Hierdoor
Avónd't iduiidohjik gekenmerkt het groole belang
van Indië in de groote wereld politickOok hol
bezoek van den Japanschcn kroonprins Hiro
Hi to en het voortduTcnid buiLenlandtsph ver
blijf van minister van Karncbock staat met
doze behingen in liet nauwste verband.
Spr. zal in geen onkel opzicht mee kus non
woikcn aan de vlootpolitiek. Hij is van nicc-
ning, dat we ons daardoor ten zeerste in dc
ringers zullen snijden. Wc mooi en wel terdege
letten, op do verschil!oude bestaande tegenstel
lingen. De gevolgde vlootpol llilek maakt juist,
dat Indonesië een begeerlijk gebied wondt voor
hot miktaiirismë van andere mogonttheden.
Do vloolpolitiek zal noo cizake 1 ijk erwi jzo ge
paard moeten gaan met. industrialisatie, om
dat Indonesië geheel is geïsoleerd. Spr. nu wil
niet medewerken aan do ellende, welko door
deze kapitalistische industrialisatie zal worden
gebracht.
Indonesië moet huiten den oorlog worden
gdhou-ion. Wo moeien niet meedoen aan do
middelen, welko dezen oorlog zou kunnen
brengen. Want sp.r is het niet eens mot dc
voorst Mvdcrs dor vlootpolitiek, dio me en en, dat
oen vloot oen verzekering van ladonesic zal
zijn. Zij -zal eerder oon magneet zijn, waardoor
hot Indonesische volk eerder in den oorlog zal
wpitien betrokken.
Ton aanzien van do conforenlie ie Washing
ton is spr. van mooning,- d'aJt wanneer daar
mocht vciden besloten tot Ijcperknng' der be-
wanJanintg, dit misshhien zal bet eekenen in
quanbitatieveii zin, maar dat het niet dc kwa-
ld(altievo bepeiüng «al zijn.
Onvenmijdriijk zal aiaar sprekers meening
door onze vlooljxditiek «de oorlog naaT ons
eilanden,iijk woidon voriogd, tenzij eon ajider
systeem rnochl worden gevolgd, ^vtanueer de
sovjet-nepublick zal ovoislaau naar China,
Japan en ander© landen.
Eerst dan zal een vre&dizanie oplossing kun
nen wondan govcxnden. Dezo VileolpoliLiok gooft
geen cckolen waarirnrg voor 'de rcrdediig'ing van
In'doaiesië. Ook in hot licht der voorgenomen
bezuiniging vindt spr. het een schande, dat
oen zoo hoog bedrag (1/20 van het budget)
wondt besteed aan een vloot. Spr. vraagt, of
men dan aiog- niet van de pngelukkigo politiek,
wélke reeds- zooveel ellende heeft gebracht, on
tliie wordt weergegevon in -dc klassiek© formule:
..Indien gij den Ai'Odo will, bereidt U ten oor-
lög" is ierugg-okomon. Heeft de wcrétdkrijg van
1914 duai -rtiots geleoi'.d?
De heer "Wijnkoop wil Voorts den Minister de
psajfins«nte vi'aag :-!ellen, of er verband beslaat
tiisschên cle adöbfipropaganldla 011 do Indische
leening. welko in Aui-onflca zal wonlcn geplaatst.
Ook is spr. van meaning, dat teruggekoanon
mooi worden op.de kwestio vajn Djamibi, welke
in zoo nauw verband staat mot -dc "wcrcMpo-
l'Iticfk. Onze pötroleumpóliiick moet ncoclizake-
lijk worden veiaaiderd, ook al levert zo ial van
millioonen op aan do vrienden van den Mi
nister. Eveneens wijst spr. op het „boneden-
poifcsdh" optreden van de petroloumoiaatschap-
pjjen. Wie maar eonigsz-ins van dc wereldpo
litiek op de hoogte is, weet, dot de Bataafsche
Maatschappij is ccn Maatschappij, die in En-
gelsohe handen is. In verband Mermede oitoert
spr. oen artikel uit de ka.pitalisfcischo „Times",
getiteld: „Oii Power", hetwelk geschreven werd
aan den vooravond van de Washingtonsche
conferentie. In dit artikel wordt nog eens ge
constateerd, dal dc „Royal Dutch" onder con
trole staat van het Engels oho gouvernement, en
voorts, dat men in Amerika, zoowel als in En
geland zoor good weot, dat juist door deze con
trole Engeland over de helft dor petroleum-
voorraden dor wereld beschikt. DLt artikel werd
geschreven na do hier genomen boslissing cn
er. blijkt duidelijk uit, dat spr. ©n de zijnen
bij do behandeling gelijk hadden. Spr. stelt
hierom mot den heer Kruyt de volgende motie
voor:
„Dc Kamer, van oordcel, dat nu zoowel in
de wereldpolitiek a-ls in hetgeen door de betrok
ken pefcroleummaatsohappijen is geschiedt, vol
doende aanleiding bestaat, om op beslissing
ov.or het z.g.n. Djambi-ontwerp terug te kocmen;
noadigl dc Rcgeering uit, onverwijld ten 4c-zo" -
d.e Kamer dc noodige voorstellen te doen".
Dcïzo molio komt onmiddellijk in böhandebug.
De lieer Wijnkoop acht vervolgens dc voor
gestelde wijziging der Tariefwet onnoodig.
Ton aanzien van de toe-stand en in Indië merkt
spr. op, da-t daaa- cea volslagen politi-e-.tisrreur
bestaat. Het spionnen-stelsel, waardx>or dc re-
vohitionnaire den kbepldeu moeten wórden te
gengegaan, kost ons reeds f 140,000. Spr. is
van moering, dat een dorgcuijko wijze van op-
troilon oer provocatie is. Jlot coa'nmunisme kan
toch niet worden toge.ngegaan on spr. merkt
op, dat de commumston zioli niet uit Iridic
zullen latc-si verdrijven.
Interpellatie-aanvraag.
Aan do ordo is do behandeling van het
Verzoek van den heer WIJNKOOP den Mi
nister van Waterstaat te iut-erpollceren over
de dienst- en rusttijden van het spoorweg
personeel on de rechtspositie van dat per
soneel.
De VOORZITTER zegt geen bezwaar te
hebben tegen deze aanvrage, mits de heer
TVijnkoop het woord verslechtering" wij
zigt in „verandering".
Do lieer WIJNKOOP (C. Fr.) brengt
deze wijziging aan.
De interpellatie wordt toegestaan cn zij
zal op een nader te bepalen dag plaats
hebben.
Indische Begroeting.
Do hoer VAN ZADELHOFF (S. D.)
houdt een pleidooi voor 'verbetering van
de volksgezondheid in Indië, instelling van
het instituut der schoolartsen, hospitaal
schepen en verbetering, van dc geneeskun
dige hulp óp de buitenbezittingen.
Dc heer VAN RIJCKEVORSEL (R.-K.)
gelooft, dat .wij in het diepste punt eener
commissie depressie verkeeren on daarme
de Avordt niet voldoende rekening gehou
den. Spr .-is er voor. dat allo Staatsdiensten
versoberd worden; echter is hij tegen heb
amondement-Drcsselhuijs, aangezien dit
willekeurig is. Hij acht de critiek op de Re
geering zeer overdreven. Het is moeilijk
een goed belastingstelselte vinden. Met
den heer Dresselhuijs is spr. het eens, dat.
het niet aangaat de winstnemingen der cul-
tuurondeinemingen aan belasting te onder
werpen, want hierdoor zou een goede be-
drijfspolitiek der culturen worden tegen
gegaan.
De heer WIJNKOOP (C. P.) acht het op
treden der Bataafsche tactloos. Met dc be
zwaren tegen het uitvoerrecht is spr. het
onder de tegenwoordige omstandigheden
wel eens.
Spr. herinnert aan zijn ragen in zake
de winst-overheveling naar de dochter-maat
schnppijen en hij vraagt of de gegeven voor
v a.uden voldoende zijn om dat legen te
gaan.
De heer MARGHANT (V, D.) meent, dat
dó Regcering in Indië bestuurt zonder con
trole, hetgeen men nog steeds beter schijnt
te achten dan een zelfbestuur, onder con
trole. De financieele politiek wordt op reke
ning A'an dezen Minister gezet, maar dat is
niet geheel billijk. Daarovor zijn zonder
linge redevoeringen gehouden. Minister De
Vries heeft veel meer met geld gesmeten
den de heer Van Limburg Stirum, Spr. be
grijpt niet, waarom de G.-G. de schuld
krijgt, terwijl de Minister van Koloniën dc
verantwoordelijkheid draagt. Erkend wordt
dat Indië boven zijn stand leefde; hetzelf
de zegt Minister De Geer van Nederland.
Het is daarom redelijk den Minister van
Koloniën geheel üiifte schakelen. Spr. gaat
de posten na en komt tot de conclusie, dat
de toestand niet zoo ongunstig is. Het is
echter moeilijk om een goed belastingstel
sel uit te denken.
De vragen van den heer Van Rijckevors-
sel komen te laat, want de Bataafsch©
heeft het contract binnen.
Spr. protesteert er tegen, dat de Minis
ter wel waarschuwt tegen het benutten der
vakvereenigingen der werknemers voor po-»
litieke doeleinden, maar hij verzuimt do«
zelfde waarschuAVÏDg te laten hooren tegen
de vakvereenigingen van werkge\ ers
De heer KRUIJT (C. Fr.) bespreekt do
voedselvoorziening, die volgens spr. geheel
onvoldoende is en die tot hongersnood lei
den moet.
Jammerlijk acht hij den toestand var het
a'olksonderwijs. Er zijn districten waar
slechts één op de duizend ingezetenen kan
schrijven. Tachtig procent is van alle on
derwijs verstoken.
De heer SCHEÜRER (A. R.) brengt huif
cle aan den Minister voor het vele, dat hij
tot stand heeft gebracht. Hij betreurt het,
dat do lieer Sanues weer do petroleum-
kwestie heeft ter sprake gebracht. Dat iS
een uitgevochten zaak, die men moet laten
rusten.
Spr. geeft toe, dat de financieele politiek
van den Minister niet aller voldoening wekt
Het vraagstuk is echter zeer moeilijk en
geen der bestrijders gaf een goeden weg
aan, die tot oplossing Jeidt. Het amende-
ment-Dreselhii3's acht hij volmaakt onaan
nemelijk. Dc heer Dresselhuys vergat, dat
in Nederland wel» in Inclië niet de verhoo
ging der salarissen plaats heeft gehad.
Dc Regccring mag niet toelaten, dat van
buiten uit invloed wordt geoefend op haar.
daden. Zij moot echter rekening houdon
met een contract, gesloten met de Bataaf
sche en het gaat niet aan door een belas
ting de verhouding fcusschen hen te wijzigen
De losmaking van den heer Colijn van de
Petroleum-Maatschappij geschiedt op orde
Jijke en betamelijke wijze gelijk den Chris
ten-staatsman betaamt (Gelach).
Yervolgcns wijdt hij eenige woorden aan
de volksgezondheid, waarvoor nog veel te-
verbeteren valt en aan de opium, die nog
steeds blijft bestaan.
De heer SOHOKKLNG (C. H.) be
spreek enkele duigen uit do zending.
Dc MINISTER VAN KOLONIËN, do
heer DE GRAAF, zal de sprekers beant
woorden. Hij wijst op de gevolgen yau de
economischo ontwrichting van Indië, dip
tot vele moeilijkheden leidde. Er heeft ecK
ter een algemeene opbloei plaats, al is dei
situatie nog zeer ernstig. Spr. zegt zuinig
heid toe, omdat zij ernstig noodig is Van
uitbreiding kan echter niet altijd worden
afgezien; n.l. wensclien zijn reeds geuit;
o. a. au)or den gezondheidsdienst. Het te
kort aan personeel leidt reeds tot bezui
niging. Inkrimping van de duurt eb ij slagen
zou de kleine ambtenaren te veel treffen,
"wiel* salarissen onvoldoende zijn.
Het toppunt \-an belastingheffing is ook
in Indië bereikt en dus dient voorzichtig
heid te worden betracht.
De petrolcumkwcotie laat spr. rusten. Hot
verzet der Bataafsche lijkt spr. ook beden
kelijk. Spr. heeft echter rekening te hou
den met de daling der olieprijzen en de
hoeveelheid olie die er aanwezig is op de
wereldmarkt. Er is olie genoeg en daarom
in do Indische feitelijk niet noodig. Dit nu'
maant de Regeering tot voorzichtigheid bij
haar heffingen.
De houding der Bataafsche in de Djambï-
kwestie is alleszins behoorlijk geweest.
Een doeltreffende reorganisatie van het
Indische belastingAvczen acht spr. dringend"
noodig.
Spr. breekt zijn rede af.
De vergadering wordt verdaagd tot He
'd en elf uur.
HAARLEMMERMEER. Dc melkprijs is
alhier weer verlaagd on sebi'aoht op 18 ct,
por Liter.
In dc oerstvolgpndo vergadering a'an den
Read dozor gemeente kamt oeai Voorstel aan d©
orde tót Qiet verschaffen vau werkgelegenheid.
Bij Nieuw ven/nep alhier had Maandag
een zoontje van een arbeider het ongeluk onder
een pas-seoronden wagon- te geraken. Ernstig
Dcor F. DE SINCLAIR.
I.
v,Du* den haard maar uit laten gaan,
meneer?"
Willem Deelman aarzelde even, vóór hij
Antwoord gaf; keek naar den open haard,
daarin houtsblokken gezellig lagen to knet-
teren en te gloeien, dan naar heb goedhar
tige gezicht van zijn dikke hospita, on zij
échtend: „Ja, juffrouw, laat hom maar
dooven."
lZ\j lachte: 1
heeft niet veel zin, geloof ik?"
„Toch wel., toch wel.." antwoordde hij
teastig; „ik ben een beetje lui
'Zij glimlachte nog eens-, ging dan heen
lüet de courant, die zij altijd van meneer
toCrcht. lezen.
poelman, gezeten in een leeren clubfau-
jcijil, trapte zijn pantoffels uit, strekte even
behaaglijk zijn bèenen pn duwde zijn kousen-
^riten in het warmzachte vachtje, dat voor
haard lag.
In de lichte, koesterend' verwarmde k^-
©er weefden nog de geur van do theo
n het aromatisch parfum van do sigaret,
16 PÜ even te voren gerookt had.
bmnen een handreikens stond op het Tur'k-
keltje nog zijn leeg kopje en het ge-
rij-pue doosje sigaretten; daarbij oen star
KD nieuwe boeken en tijdschriften en zijn
ivoren vouwbeen, dat de pog dichte blad
zijden zoo keurig zonder rafolingen open
sneed.
Zijn kamer was' rijk gestoffeerd; het was
trouwens alles zijn eigendom; het warm
getinte Perzische tapijt, do zware pluchen
goudbronzen portièro, dio de schuifdeuren
naar zijn slaapkamer aan hot oog onttrek,
het kristallen clêotrische kroontje, de ge
makkelijke stoelen, do divan, liet monumen
tale bureau en de klok, piet hot AVestminster-
carillcn
Ja, het was goed om hier te vertoeven op
een kouden Kerstavond, als je wist, dat daar
buiten een diohto jaclitsneeüw ritselend over
den hard bevroren grond suisde.
KerstmisHij had zitten lezen in de schob*
sen van Washington Irving; een boekje, dat
hij toevallig had terug gevonden en eigenlijk
nooit meer had ingezien sedert zijn schoei;
jaren, toen zij het op de H. 13. S. als ver
taalboek misbruikten.
Destijds had hij het taai gevonden, maar
nu ineens had hot hem sterk geboeid en
bekoord, de beschrijving van dien Engel-
schen Kerstmis tijd op het landgoed van den
„Old Squire". Hij had zich geheel gevoeld
in die atmosfeer van beschaafd koesterend
comfort, tot het schoppen Avaarvan de Eu-
gelschen zoo uitsluitend heb geheim be
zitten.
Hjj was in de hall geweest, waar de reus
achtige „Ynle-log" lag te vlammen in den
grooten haard; hij had do „Christmas cand
les" zien branden, de ondeugende Mistletoe
mot de wasachtige besjes zien hangen
aan do eikenhouten balken; hij had den geur
geroken van dien wonderlijk gekruiden bowl,
aan welks oppervlakte gebraden appolen dre
ven; hij: had zelfs gesmuld van de pauwen-
pastei, die als eeii schitterende Oostersche
reuzenwaaier op' den feestdisch prijkte.
Midden in het genot van al die heerlijk
heden had zijn hospita zijn glanzend ge
poetste laarzen naast hem gezet.
„Meneer moest uit..."
„Ja, ja, hp moest uit, hij moest naar de
Rodenberg?. Het briefje lag daar nog van
Karei. Heel hartdijk. Goeie kereb altjjd, die
Karei Rodenberg.
mijn vrouw heeft zoo'n meelij1 met
je, omdat je zoo alleen bent. Kom don
Kerstavond voorbrengen in onzen huiselijken
kring.
Hartelijk!
Och ja, .en 't kon toch ook heusch" wel
aardig zijn. Natuurlijk, Karei was geen
„Old Squirt' op oen Engelsch landhuis, zij
woondenja, waar woonden ze ook?
Hartmanstraat <35 (lijn S)... nooit van ge
hoord. Hij had er wel eens een visite mogen
maken, maar hp had niet geweten, 'dat Karei
hic-r tegenwoordig ock woonde. Zij corres
pondeerden nooit meer, Mcgelijk zouden er
nog nadere gasten zijn.... jonge meisjes
wellicht.hmOch, en met wat huisbak
ken en lantaarns en roocl lint en een Kerst
boom met lichtjes, dan viel er in een gewocn
Hollandsch huishouden ock nog wel een
atmosfeer te scheden*., allicht hadden zjj
een piano en als dan een meisje eon mooie
s.Gpraan hadPeter Corneliusof Stille
Nacht, Heilige Nacht met warmen punch
eu appelbollenoud-HollandschKcm,
't lokte hem nu toch wel.
Energiek greep hij- zijn gepoetste laarzen,
Euiten joeg de sneeuw hem dadelijk on
barmhartig' in zjjn gezicht; hij kneep zijn
oogen half- dicht, zette haastig zijn kraag
op; een beetje uit den stijl viel dit anders
wel. Bij Irving scheen de maan aan een
heldere vrieslucht en was de sneeuw er al
leen a)s decoratief hulpmiddel.
Daar was do wagen van l$n 8. Binnen
vel, buiten vol, maar hij wrong zich tutschdn
be.-neeuwde jassen en damj>ende menschen-
lijven toch nog op het achterbal ken.
„Hartmanstraat?" i
De conducteur knikte, salueerde voor de
fooi.
„Zal u waarschuwen, meneer."
Gek, dat dat Engelsclie verhaal hem nu
niet los liet.
Do „Stage Coach"' met al zijn vroolijk-ru-
mocrige passagiers in blijde- Kerstmisver-
wachtinig op weg naar liuis, bol aden met puk
jes speelgoed, allerlei lekkers, hazen en ge
vogelte, de hoorn, di:e schalde in de fijne
winterkou.
De tram was toch wel anders, natte jasseu
en parapluics, zwijgende, huiverige menseheö.
De straten waren ook wat somber in een
enkele winkelkast, glimmordc achter de be
slagen ruit, wat zilver en goud van een Kerst*1
boompje.
Enfin.... de stemming was nu ook an 'do
huizen.... niet daarbuitenals het- bij d©
„Old Squire" had gemotregend.Zeker,
zeker, 't was binnenshuis, waar je hot nu'
zoeken moest..,, intimiteit, warme, knusse
huiselijkheid.
„Volgende halt, meneer"', zei de conduc
teur, die, wat mager en holoogig:, erg onte
vreden keek, telkens stampvoette op zijn
sekconklompen en ook weer niets geleek op
tien koetsier van de „Stage Coaöli", met- zijn
diicke, gezellige, oolijke tronie, die aan JVeB
Ier Senior herinnerde. >A
De tram stopte.
„Eerste straat rechts.r'
Dat verstond Deelman nog en tóen zwalp-
ten weer hoozen bevroren sneeuwkorrels hem
venijnig in zijn gezieht en liep hij met stram-
bangebeenen over het' spiegel-gltidde trot-
'toir.
„H artmanstraa t." Hij las het op een
bordje, dat een lantaarn gunstig verlichtte.
Nummer vijf en zestig.... vooruit nog, een
kleine worsteling met de elementen, en hij
was bij zijn „Old Squire", in de wanne be
haaglijkheid van een prettig „home'\ Ja, die
ontvangst daar ook.... toeschietende bedien
denvroolijk blaffende hóndenlicht
blijdschap.... quite English!Nou
ja, enfin, Hollandsch degelijk was evengoed,.
Hij was nu niet in Engeland, hij liep hier in
de Ilartmanslraat. Op den hoek begon hot
