^o. 1394!.
LESDSCH DAGBLAD, Vrijdag 2 December.
Tweede Blad. Anno 1921,
jgfSEXSSOS
Zitting van gisteren.
Grondwetsherziening.
Het amendcment-Troelstra, om dien leef
tijd op 21 jaar te brengen, wordt verwor
pen met 53 tegen 29 stemmen.
Par. 2 wordt goedgekeurd met 68 tegen
1G stemmen.
Par. 2 bis.
Po beer BEUMER (A.-R.) verdedigt een
amendement, waarvan het de bedoeling is
zich principieel to stellen tegenover den
stemplicht. De Regeering maakt dien plicht
facultatief, maar spr. wil de mogelijkheid
daarvan uitsluitou
Po heer KOLTHEK (S. P.) bestrijdt den
stemplicht. Hij wijst op do excessen bij de
doorvoering van dien plicht. Te Velsen
fcjiv. werd een niet-stemmer geboeid per
•el wagen weggevoerd.
De heer GERRETSON (C.-H.) verdedigt
den plicht gelijk die in do Grondwet stond.
Hij acht het kiesrecht een functie, door de
Overheid opgelegd, en deze dient nageleefd
te worden.
Do heer SCHAPER (S. D.) is vóór stem
plicht, al was het alleen om het opjagen
van kiezers tegen to gaan. Als do overtre
ding echter niet gestraft kan worden, wordt
fcet anders. In ons land kan da plicht niet
gehandhaafd worden en daarom zal hij te
gen den stemplicht stemmen. Hij hoopt, dat
allo partijen zullen nalaten de kiezers, die
niet uit eigen initiatief komen willen, op
te halen.
De heer MARCH ANT (V--D.) meent, dat
do facultatief stelling in do Grondwet "niets
beduidt. Ook zonder dat is de gewone wet
gever vrij.
Do heer VAN" RAVESTEYN (C. Fr.)
Bluit zich bij den heer Schaper aan.
De heer NOLENS (R.-K.) meent, dat het
thans alleen gaat of wij den bestaanden
plicht zullen afschaffen cn niet over den
plicht zelf. Spr. is vóór liofc voorstel van
do Regeering, waardoor de definitieve be
slissing naar do additioneole artikelen ver
schoven wordt.
MINISTER RUYS DE BEERENBROUCK
zegt, dat do ervaring met den stemplicht
aanvankelijk niet slecht was. Later is dat
anders geworden, n.l. op 22 Maart, toen
or to Amsterdam verkiezing is geweest.
Spr. kan het amendement niet overnemen,
omdat hij niet wil vastzitten aan de daarbij
gegeven toelichting, waarin is gezegd, dat
iet de ai schaf fin» vaa -den stemplicht wanscht.
Het amendement-Beumer wordt aange
nomen met 50 tegen 00 stemmen.
Bij art. 82 verdedigt de heer TROEL-
STRA (S. D.) het amendement, om het
aantal Kamerleden op 200 to brengen.
Spr. acht een versterking van het Par
lemenfc noodig tegenover do cvitiek, die
daarop uitgeoefend wordt. Er komen eco
nomische en sociale machten op, die hoe
langer hoe meer een aanslag wagen op het
Parlement.
Uitvoerig betoogt spr. dat een uitbrci
'ding van het aantal leden er toe zal lei
den, dat-de ontwerpen beter \yorden bettn-
dcerd en dus weinig tijd bij openbare be
handeling zullen in beslag nemen.
Vervolgens wijst spr. op Denemarken,
dat ruim drie miliioen zielen telt, en een
Tweede Kamer heeft van 149 leden. Spr.
geeft een overzicht van do werkwijze in
dat college.
Do heer DRION (V. B.) kan zich met
teel uit de rede van den hoer Troelstra ver
eenigen. Het geldt voor zijn amendement,
om het aantal leden op 150 te brengen, na
tuurlijk ook. Spr. voelt veel voor 200, maar
loO hoeft voor, dat dit getal in deze verga
derzaal kan zitten.
De heer DE MONTÓ VERLOREN (A.-
K.) ziet niet in, dat vergrooting van het
aantal verbetering der werkzaamheden ten
gevolge zal hebben. Aan do wijze van ver-
kiezing kleven z. i. veel fouten en .liever
*vil apr. daarin verbetering trachten te bren
gen. Spr. meent, dat cle speciale kennis
van bepaald© onderwerpen in de Kamer
fiiet tot haar recht komt.
De rsrg. vokU verdaagd (at 's avonds 8 utir.
Avondvergadering.
Aan de orde is Hoofdstuk XA (Arljeid) van
do Staatabegrootin» voor 1922.
Besloten wordt »ecn algemeen© beschouwin
gen te houden dan alleen bij de lioofdafdee-
Imgon, en dat de spreektijd ten hoogste oen
halfuur zal zijn.
Bij do ard. Arbeid worden algemeens be
schouwingen gehouden
Morr. GROENEWEG (S. D.) heeft met be-
trokking tot het voor-ontwerp werktijdenbesluit
bezwaar er tegen, dat in het winkelbedrijf de
vrouw 8 uur zal mogen werken en de man 9;
zij wil gelijke behandeling voor beiden.
Do heer HIEMSTRA (S. D.) komt op tegen
do agitatie om don Minister to bewegen niet
vordor roort te gaan met de voorbereiding in
zak» de Landbouwarboidswot. Hij dringt aan
op spoed, opdat hot ontwerp nog voor de ver
kiezing zal kunnen worden behandeld. Voorla
dringt hij er op aan, dat niot zal worden ge
handeld zooala met betrokking tot de technische
adviseurs voor do conferentie to Genève, die
nog op 't laatste oogenblik tolegrafLsch ge
waarschuwd m-oosten worden, waardoor zij
goeddeels lo laat kwamen.
Do hoor SCHAPER (S. D komt op legen de
reactie inzake de Arbeidswet. Hij wil, dat de
45-urigo werkwoak reged blijve en overwork
uitzoadoriog en beklaagt er zioh over, dat de
Arbeidswet nog niot verder is ingevoerd dan
voor fabrieken en werkplaatsen .Hij wijst op
do slechte toestanden voor de meisjes in lunchs
rooms en dringt aan op spoed mot de regeling,
waardoor het aantal vrije Zondagen van 17
op 26 wordt gebracht. Ook hij meant, dat men
de vrouwen niot meer dan noodig is besohor-
men moot on do Arbeid© wetgeving niet meet
ovordrijyen.
De hoar ANKERMAN (C.-H.) brengt lof aan
don Minister en. aan de arbeidsprestatie van
hot Departement. Hij wil, dat de arbeidspres
tatie van hot volk zeovcel m-ogolijk worde gc-
stouiLd en bevorderd en beveelt den Minister
aan de wettelijke maatregelen zoo to nomen,
dat do industrie niet wordt beloiumord.
De hoer DRION (V. B.) wearsohuwt tegen
overhaasting, omdat hij vreest, dat do Minister
bij do nitvoeiingsmaatregcden niot voldoonde
rokenkig zal houden met do kenbaar gemaakte
bezwaren.
Do hoar SMEENK (A.-R.) acht uitbreiding
van de arbeidsbescherming tot don landbouw
noodig. Ba-voorlijk» regeling zal dou trek van
do landarbeiders naar do stad tegengaan. Ook
hij wR uilbreidinj dor Arbeidswet mot name
tot hot hotel- en lot het winkelbedrijf.
Do boor SNOECK HENKEMAN3 (A. R.)
hoorde ran t.wea mannen, dia een warm hart
ftobbcra. voor do arbeiders oen Yo:.\sch/iüend oor
deel evor hot roorouiworp-Lindbouwarb^s-
wot. Als het niet strikt noodzakelijk is moet
men, meent hij, niet met maatregelen kennen,
welko onwillekeurig administratioven omslag
met Bldh brengen. Hij vraagt of n>:ct mogelijk is
eon rogoling, dat invoering all oen gosobiodt,
waar dit noodig is.
Ook de beer TEENSTRA (V D.) wil, dat in
do wet alleen bet strikt noodzak olijke garogelfd
wordt, maar acht al do nu gemaakte opmer
king aa praomaluur.
Do MINISTER doolt modo een uitvoerig ad
vies in nuko hot winkelbedrijf ontvangen to
bobben, hetwelk in ornslige overwoglmg is. Wat
betreft de bescherming dor vrouwen mag mon
bot physieko psychische onderscheid tusschen
man on vrouw niot uit hot cog vcrliezon. Ook
hij acht het voorbarig nu ovor het voor-ontworp
Laaibouvrafibrècbwat te sproken. Wat betreft
do ccnforonbie te Gonövo, er bestond groole
kans, dat de landbouw or niot zou worden be
handeld. In hot vervolg zal het aantal tech
nische adviseurs aanzienlijk worden ingeperkt.
Aan do aligemoono maal regelen van bestuur
inzake -do Arbeidswet wordt gewerkt. Do rogo
ling van hot winialbedrijf zou volgens belofte
niet in werking troden voordat de wot op do
winkolefuiliing ör wao.
Sdt. hoopt niet voor da moeilijkkoid
gesteld to worden do maa'.regalen in to
voeren omdat msa to lang moot wachten
op de wet iuiake de winkelaluit'ng. Aan
gaand© de stóm door de Nede;land:che Re
geer ingsgedelegoerden te G2nève uitge
bracht inzake beperking eaner regeling
voor het landbouwbedrijf, dse't spr. mede.
dat die stem tegeu eei internationale roge-
ling is uitgebracht in ovcreoas'.emming met
zijn inzichten. De nationale wetgeving moet
oorgaan, alvorens men tot e?n interna
tionale regeling kan komen. Do wijziging
der Arbeidswet zal, zoo niet dit jaar, dan
iu begin 1922 worden ingediend.
De heer OUD (V. D.) dieut mede na
mens den heer Dres:olhu.ys een motie in,
de ventchelijkheid mtsprekoade om tot ver
sobering van den S.aatsdienst over te gaan
en daartoe geen nieuwe ambtenaren vast
of tijdelijk aan te steliea cn in vacatures
niet buiten het bestuanle amb enarencorps
te voorzien, alvorens de Kamer zich zal
hebben uitgesproken over de voorstallen
der bezuin gingseornmLsie.
De heer DUYS (S. D.) vreest, dat men
iü dat geval vacatures za! aanvullen mei
moii>chen die minder geschikt zijn dan
wanneer men de vrije keus laat.
De Minister verwondert zich er over
dat men nu met een andere motie komt
dar. brj de Waterstaat:b g ooting. Hij had
het verstandiger en beleefd go. onder» al3
men hem vooruit hiervan in kennis had
gesteld. Deze motie ga3t het beleid van
het gehee e kab net aan en spreker noemt
dezo motie onbekookt.
Do heer KETELAAR (V. D.) komt hier-
Otegrn op, waarna de VOORZITTER op
merkt, dat de Minister niet spreekt van
onbekookte Kamerleden, maar van een on
bekookte motie. (0 e 1 a c h).
De Minister zegt verder, dat hij zich
misschien met do rao ie toch zou kunnen
verernigen, maar d3t men met een derge
lijke motie bij de algemeens beschouwin
gen over de Staafcsbegrooting moet komen.
IIij veronderstelt, dat het antwoord der
Rege.fring zeer zal meevallen.
De heer OUD (V. D.) sfce't nu voor,
schorsing van de beraadslaging over deze
begrooting en om met de afsonderlpke
hoofdstukken niot vport t3 gaan. dan na
de a!geme€ii9 beschouw'ngen.
Do he.T SNOSC'C HENKEMANS (C. H.)
protesteert hiertegen.
De "VOORZITTER geeft voor het ver
volg in overweging van een dergelh'ko
omvargrpke motie afschrift aan den Mi
nister te geven. Sprake? raadt aan. b'i dc
algemene beschouwingen met deze motie
te komen.
Do Minister i? bereid in don gee:fc
der metio te handelen, zoolang er 'Ti het
«Igemjvn debat geen besl'ssng over ge-
vui-cn is.
De heer DRESSÉLHUYS me°nt dat er
gfen bezwaar is mórgen de mnfe met de
ge-heRa Regesr?ng te behandelen.
Over de mot'? tot .ccho-:'ng za! morgen
to 1 uur worden gestemd.
Do vergadering wordt te 11 uur 10
ges!otftn.
(Nadruk verboden).
BoschweL
Er is van vcrscb'llende zijden al eeJert
jaren op een „Boschwet'' aangedrongen, op
I een regeling van don Bosehbouw. In dat op-
1 zicht heerscht© do meest teagcllooze vrijheid,
i Ieder plantte maar waar hij planten wou,
cn dat was nog niet org maar ieder bakte
en velde cn dunde cn kapte ook maar, waar
hij don lust er toe vocldo opkomen. En als
I een of andere insectenplaag zijn bosch aan-
j tastte, kon hij met een gerust geweten zeg-
I gen, dat hij geen kans zag om de beestjes on-
j schadelijk te maken, cn om buunnans bosch
bekommerde hij zich evenmin als om zijn
eigen. Was een bosch, een mooie laan, een
I wogbeplanting rijp, d.i. waren de boomon
i zoo ver gegroeid, dat zij weinig cf niet zwaar-
der worden, maar kans hadden door ouder-
j öomsziekten aangetast te worden, dan gingen
1 d« mooie boomen „er aan" en of de hoeren
van „Nntu-unmonu'monten" en „Heemschut"
cn het natuuraanbiddende publiek al protes
teerden. het gaf niets. Zelfs heeft aan die
vcrwoestwoed© on aan do exploitatie-zucht
van villaparken „Natuurmonumenten" haar
ontstaan to danken en laat het ons eerlijk
hekennon. de Voreeniging heeft heel wat
echoons nored. Do schoon© natuur dreigde
verloren t© gaan onder het zuiver matori»-
listisch streven van exploitanten en men zag
voorbij- hoe beperkt het natuurschoon in ons
land is cn hce het een wellust is vocA velen
cn cr een oovcedende kracht van kan uitgaan
voor andoren. En aan den andoren kant was
cr niets tegen in te brengen, dat de eigenaar
een beplanting vernietigde, die een beschut
ting was tegen bijv. zandsl ui vingen, die, als
het beschermende boschje was weggenomen,
het daarachter gelegen ontgonnen terrein
onnieuw tot wcostcn grond trachtten te ma
ken. De woest© grond en er is nog heel
wat in ons land bleef liggen, omdat de
kosten van ont-ginning en vruehtbaarmaking
te hoog liepen alleen een of andere philan-
Ikroou ging er too over.
In 1913 heeft een vroeger ingestelde Staats
commissie een ontwerp-Boschwet aangeboden
'lie echter geen wet is geworden en nu ten
'Lcel© reeds weder verouderd 13.
In den oorlogstijd, toen de houtaanveer uit
het buitenland gestremd wa9 en bovendien
do brandstoffennood naar hout als stookma-
terisol deed uitzien, werd het echter wel wat
al t© kras met de hak- en kap- en vel-manio.
Toen is in 1917 dc Nood-Boschwet ontstaan,
lio aan -de Regeering het -recht gaf om door
een kap verbod t© redden wat aan natuur-
schoon in govaar verkeerde. Maar het was
een noodwet cn al dadelijk is er op aange
drongen om deze buiten werking te stellen,
».oocLra dc omstandigheden het zouden toe
laten. 't Is do vraag of do omstandigheden
het zouden toelaten, want vele eigenaars heb
ben in dien tijd leeren begrijpen, wat een ka
pitaal zoo'n bosch of zoo'n mooi© laan ver
tegenwoordig do <>n- nooit is cr schijnbaar
neer aandacht aan het geboomte geschonken;
menige boom werd omgoliakt, als het kon
en mocht, omdat hij beschuldigd, werd ge
vaarlijk tc zijn door krach tover val.
In 19.19 heeft do Nederlandsch© Boseh-
bouwr»ereeniging een Nota het licht doen
zien omtrent do bevordering van den bosch-
bouw in Nederland door den Staateen wenk
dus in de richting van Staatszorg. Het ont
werp, dat nu is ingediend, gaat min of meer
van dezelfde gedachte uit.
Intussehen mag niet vergeten worden, dat
do Staat al een en andor de£d er bestast
een S ta a tsocsehba'Iicer, dat goed werk doet
liet Rijk steunt gemeenten, di© woeste gron
den willen bebosschen, voor 1922 wordt bij
«I© begrooting gerekend op 41 gemeenten, die
ccn renteloos voorsohot zullen genieten d©
Slaat steunt do Nederlandsch© Heidomaat-
ce ha pp ij, di© voor boschaanleg en boschon-
derlioud zorgt.
Do v.'ouscli, dat do Nood-Bosch wet van
1917 zal worden vervingen door een vast©
rogoling, kan door het nu ingediend© wets
ontwerp in vervulling gaan.
Er zal, volgons het ontwerp, oen Bo se li
ra ad zijn. Hot aantal „raden"', dat al zoo
groot is, zal weer met één verjpeerderd wor
den. Dio Boschraad zal het oog moeten ge
richt houden op dé belangen van den bcech-
bouvr cn op alles, wat strekken kan om het
natuurschoon voor verval of vernietiging tc
behoeden. Het college geeft .uit eigen bewe
ging adviezen aan den Minister van L., N. en
II. of dc afzonderlijk© leden doen dat. De
negen leden worden door d© Kroon voor 5
jaren benoemd en zijn herncombaar. Volgens
d© M. v. T. zullen het in hoofdzaak des
kundigen zijn volgens de toelichting bij het
betrokken alleen deskundigen. De Direc
teur-Generaal van Landbouw zal als zoo
danig lid zijn. DcskundigO/i mogen het wel
zijn, want het college wordt strikt genomen
boven den plantenziektenkundigen dienst ge
steld, die bij het nomen van maatregelen den
Boschraad adviseert, en do zo geeft dan zelf
zijn advies aan den Minister.
Dc Regeering zal n.l. algemeere cn bij
zonder© voorschriften geven ter bestrijding
van schadelijke dieren of planten en tot voor
koming van nadeelen, die daardoor veroor
zaakt woeden. Ontstaat er door de toepassing
van die voorschriften zoodanige schade, dat
het eigendom vernietigd of- onbruikbaar ge
maakt wordt, dan wordt ©chadevergoeding
verleend maar dat gebeurt niet voor elke
waardevermindering, omdat deze ook in
ander opzicht een voordeel kan zijn voor den
eigenaar. De kosten van dio maatregelen ko
men ten laste van den eigenaar, die zo ook
moet uitvoeren. Maar het Rijk kan, wanneer
den eigenaar geen nalatigheid kan worden
verweten, geheel of gedeeltelijk de kosten
dragon.
Onder die algemeen© maatregelen behoord
al dadelijk de bestrijding van den denuen-
Bcheerder, dio nog onlangs zooveel kwaad
heeft godaan. Het zal verboden zijn tusschea
15 Mei en 1 Augustus geveld naaldhout t©
la ion liggen, waDnecr het niet ontschorst ia
of geïmpregneerd maar dat geldt niet voor
takkenbossen, boonestalccn, hout, dat t? wa
ter ligt of op plaatsen van gebruik aanwe*
zig is. Dit verbod geldt overigens maar voor
nader aan te wijzen plaatsen en streken, waar
veel naaldhout voorkomt.
Een moeilijkheid is de vraag, of ook parti
culier© boscheigenaren aan de wet onder
worpen ziju voor publiekrechtelijke licha
men en verecnigingen of stichtingen ved al
gemeen nut is dat wat anders daarop kan
dwang uitgeoefend worden en de taak van
di© lichamen is toch reeds behartiging van
het algemeen belang.
Die lichamen dan zijn gehouden de bosr-
sohon en houtopstanden (een leelijk woord.
Red.) goed to onderhouden zij mogen de ze,
voor zoover zij buiten d-e bebouwd© kom der
gemeente liggen, niet vellen of dunnen zon
der toestemming van den Minister en moeten
van plannen in dio richting oen maand to
wren kenuis geven. Hebben dio lichamen;
woest© gronden, die voor bebossehing in aan
merking korncD, dan kunnen zij een rente
loos voorschot van liet Rijk krijgen ter tege
moetkoming in do kosten der bebosschine.
Wij spraken boven reeds over het onder
scheid tusschen bosschen en houto-pstanden,
dio aan publiekrechtelijke lichamen, enz. of
nan particulieren behooren. Al te veel bo-
mooiing mot de laatstcn zou een inbreuk zijn
op het eigendomsrecht. Daarom het wetsont
werp zooveel mogelijk d« moeilijkheden, dio
daaruit konden voortvloeien. Echtor zal do
zorg, die aan d© bosschen van do bedoelde
lichamen bohooren, waarschijnlijk als voor*
J»e.eld een goeden invloed hebben op particu*
lieren. Voorloopig bepaalt dc Minister zich!
dus tot do publiekroobteliik© lichamen oa
verecni gin gen van algemeen nut. Een algo-
mcon toezioht daarop zou nu nog d© krach
ten ran het Staatsboschbedrijf te boven gaan
en daaruit volgt al, dat algemeen toezicht
ook op particuliere eomplcxen onuitvoerbaar
is. Denkelijk zou do boechaanleg van. par tb
eulfcire zijd© door strenge Staatsbemoeiing be
lommerd of tegengehouden worden, daar bos-
ftobcn eerst na lango jaren rentogevend woe
den. Toe-h kan do Rogeering wel iets d-oen om
particulieren aan te moedigen zij kan proef
nemingen atounen door bemiddeling van heli
pas opgcrichto bo9chbouwproefstation, of zjj
ka», vrijstelling of vermindering van belas-
'ing vorlcenen. Oj>gcmerkt moet worden,
in Duitschland en België, waar d© bo3schea
zoo geleden hebben, het particuliere boschb©-
vit geheol onder Staatstoezicht komt. Hi cc
in dit ontwerp echter wordt nog <5© vrijheid
.gehuldigd; zelfs worden particulieren niet
gedwongen om hun woesto gronden t© bebos-'
rolicn o', nog sterker, om ontboscht© toe*
veinen opnieuw to boï>lantcn. Evenwel kan
de mogelijkheid van onteigening tot het v©t>
hoogen van de opbrengst van woesto en vee*
waitrloosd© groaden (wet van 6 Mei 1921,
Sfbl. 711) ten goed© werken.
Met een onkel woord hebben wij bovon I
gewezen op het nut van bosschen en hout
opstanden. Zoo zijn ex r.g. scherm bosschen,
die duinen beschermen en zandverstuivingen;
vastleggen. Het aanleggen van zulk© scherm*
bosschca eo« Staatshulp noodig maken aan
leg op eigen kosten kan de Staat niet elsehem
Evenmin kan de Staat vrij© wandeling af
dwingen op particulier terrein het zou een
inbreuk zijn op privaat bezit en het publietó
geeft t© vaak aanleiding tot rechtmatige
klachten. Iets anders zou het zijn, als do
Staat hulp verleend© bij do bewaking of vrij
stelling van belasting voor opengestelde bos
schen. Al t© ver mag men niet gaan, nlthaoa
niet zoover als do Nood-Boschwet gedoogda.
Een kapverbod barooft den eigenaar van du
vruchten van den bodem. Er zou dus schade
loosstelling moeten zijn, maar er is geen we®
om di© mot juistheid t© bepalen. Beter is hcS
d© onteigeningswet met eenig© bepalingen'
aan te rullen en aan den Staat, aan de ge*
mcento ea aau vercenigingen, di© als zoo
danig erkend zijn, het rechfc te verleenon tot
onteigening in het belang van behoud van het
natuurschoon. Daartoe wordt in d© Onteig*-
Doux ANDRé CORTH1S.
Geautoriseerd© ve-rtaJing van W. E. P.
(Nadruk verboden).
ST)
,,Hij lijdt zooveel pijnAls je nu pro-
beoreu wilde h-ani wat varcacMing l© gc-
vc®medelijden te hebbenDie arnio
menschen zouden naar je luisteren, daar
b?» ik zc-kor van...... En je hebt immers
niets fce doen je zpudt morgen terug kun
nen kernen om to zien, of heb hem beter
gast."
Maar toen ik hem bij cïan arm nnm om
bern tegen te houden en hem naar die on
gelukkige stakkerds te laten gaan, maakte
Mi 7/ich mét c*3n ruk los. En schouderop
halend zei hij op smalenden toon, met een
minachtend vertrokken mord:
O. dus ik ben alleen nog maar goed
Senoeg om de landioopers langs clen weg
1 verzorgen en d'e honden, di© in de nrep-
Pels liggen te stervenGeon andere cliën-
^°le zou naituui'lujk vertrouwen Tn mij
hbnr.©n hebben Dat bedoal je hè
Dat wou je me laten voelen? Dank je
..Maar, Fabien
•■Laat mij met rust.'5
an i w'-' "v^vnlgden in stilzwijgen onze
'nbere wandeling. Nu kwamen we aan
o ïrug van Samt-Bénér.eifcch c*ude brug,
aarvftn dnt bekende liedje vertelt. Drie
':Sen werden langen tijd geleden d'oor -cle
Rhöno weggeslagen. Daar, waar de stroom
liofc sterkst is, breekt de brug af en strekt
zich hopeloos uit, zonder (ien anderen
oovor te kunnon bereiken. Maar op het
midden sbaat aiog een kleine kapel cn
daar wij besluiteloos on moe waren blij
ven stilstaan, en evenmin den moed had
den door te loopen, om naar huis te gaan.
stelde ik Fabian voor do kaïped t© gaan
zien.
,,ZooeLi jo vraSt," sesi hij onverschillig.
V/ij gingon <lii3 binnen bij don bewaker.
Het kamontjo, wa-a-rin hij wocindo, uitge
bouwd in diah muur, rook naar uien, naar
oud leer cn nAair rooik van hout. De oude
man zat voer zijn werkl.afal-oud© scboccicn
te ló-ppan. Met korte, kloino sla>agjes ha-
merd® hij, mot rogolnuatigio, onversoliilligc
bov. e gingen Hij was or blijkbaar niot op
geoteJd nioh to vermoeien, want zonder
zijn werk to sbakc-n of zelfs ma&r op to
fitaaai, wees hij ons oeaa ale.ulei, die aan
don ra uur hing, en toen een deur achter in
het kamortje.
,,U gaat do tra.p maar op; dé© is sterk.
Paa op, dat u niet va.lt, alö u or weer af
gaat. En dan moet u boven oppassen, dat
u niot vorder gaat dan do afsluiting ach
ter de kapel. Er zijn or wel eon3, die ver-
dor willen, maar ik zou het u ni&t raden,
want de boel is ckvar niet- stevig en het ia
gevaarlijk."
Do tr3..p, tuesckoii do muren, waarop als
fluweel mosplantjes mc'c heel kleine
bloenipjes groeiden, was inderdaad nauw
cn steil, maar hot waren slechts weinig
treden on daarboven lag do ouda brug in
bot volle licht van de avontbo-n. Geen
ander© bczoeferra dien dag. Wij waren do
©enig-art. Op do groc^f.been-an, waar. vol
gens o l-cgonde, d<r moj»i gckl«edo ckmen
cn he enen dansten, sloften Fabieflos sle
pende vod-stappen. Dij ging naar do ba
lustrade cn leunde or over. ïk etonid miast
hem. De gloeiende kleuren v.an do oncler-
gaando zen verfden da Rhone rood. Links
van ons lag Yilieniemv©, in goudglans, en
w-aohtte tot do sombcire schadluw, dóo van
diep uit de?cLien kwam, i>aar zou grijpen.
Heol ver lagon de roodachtige hiüaon van
diatoauneuf-dcs- Pap03, tussoheai het don
ker© green verspreid aés een handvol ge
peld? maïs. En van den stoenaohtiigen
blonden kom der beu vals en van don stro-
lenden top van don Mont-Vomboux scheen
dat licht te komen, dat zkh in dien hemel
verloor, om weer tecrug t© vallen op de
verspreid Rggeiido stadjes, do rijp© koren
velden, do goudgele akkers.
Het scheen mij, alsof dat licht zijn liee-r-
lijkhoid, zooals op alios om mij heen, ook
op mijn hart afstraalde. Mijn goedio wil
werd plotseling v/eer levendig. Ik was be
wogen, zooals ik bewogen was geweest,
toon ik Fabien in dij© herberg zag. Wat ik
toon had begrepen, begreep ik nu nog
beter. Ik wist, dat het mijn plicht was hein
boven zichzelf uit to halen ik vriat ook, dat
die taak moeilijk zou zijn en cïat ik mo niet
dodelijk moest laten ontmoedigen.
Hot lijdon van monsohen had hom niet
getroffenik wildo beproeven of do schoon
beid der dingen vat op hem kon hebben,
en ik fluisterde, terwijl ik hem bet prach
tig© landschap wees
Prachtig is het. hèT'
Maar hij trok onverschillig <3© schouders
op, draaide zich om en ging op een van
de bonken zitten, die in don muur van do
kapel waren uitgehold. Ik volgde hem niet
dadelijk. Ik keek nog naar don hemel cn
naar het water en ik had hete gevoel, dat
ik ver boven mijzelf uitkwam, dat. ik ge-
lo© vig was en mijn gebed opzend. Het.
kwam uit het diepst van mijn hart, ik
kond© or zelf do woorden niet van maar
hot was hot mooist© gebed, dat ik ooit
gat-eden had, en ik veelde, dat het mij
bracht gaf Wat moest ik dan Fabien zog
gen, -om hem te helpen?Wat moest ik
zeggen
Mija go vouwen handen raakten aan ruwe
bladeren, en ik aa.g, dub een vijgehoon*
tussohen da steenen gegroeid vae. Hij
leunde tegen hst contrefort van den der
den boog aan, daardoor ecnigszlns beschut
tegen den wind, en zond krachtig ziju
sterk© bakken met d© blauwachtig grijze
bladeren, waarop zich geen gele vlekken
vertoonden breed uittoch had hij als bo
dem om zijn voedsel t© putten niot meer
dan - wat aarde, die door dsn wind opge
hoopt was in do reet turschen twee blok
ken. steen, die d© regen uitgehold had.
,,Wat is cr weinig noodig geweest
dacht ik, zonder zelf die gedachte in haar
vollen omvang te begrijpen.
En een paar minuten later herhaalde ik
bij mijaolf„Er is maar )veinig nooctig..."
Nog enkele minuten gingen voorbij on
toen ging ik naar Fabien, die de kapel was
binnengegaan. Het is een kleine, ronde ka
pel, zonder deurvan binnen uit kijkt
men zóó op de rivier, die naar zee etroora/t.
Aan de zuilen van het altaar is nog het
beeldhouwwerk zichtbaar en hier en daar
bij d© boeken van het go wolf, rondom oen
pilaar is nog even een enkele fijne bloem,
een blad te onderscheiden, het andere is
uitgewisoht, glad geworden, steenMaar
Fabien was niet verdiept in het bsscliou-
irca". van dio bloemvormen en heraelecho
of duivelsfiguren. Mot do armwi ovor
elkaar, het hoofd even achterover, staar da
liij naar den muur tegc-ziover hem, met ©ca
versuft© smartelijk© uitdrukking op heft
gelaat. Hij bewoog niot, toen ik bkuie*L-
kwam. Zachtje© logdo ik mijn band op zijn.
knie en ik zei:
,,J©> bi^fc ongelukkig
Ik wild© zijn boosheid, dde ik verwachtte,
dat komen zou, verdragen. Maar hij keefe
mij iiitogesidae! bijna vriendelijk aan. ver
baasd. misschien minder over mijn woor
den dan oyot den toon, waa-rop ik zo had
uitgesproken, en hij bekend© heel zacht*
bijna nog zachter daai ik:
..Ja."
Dodelijk nam hij mijn hand, drukt© di©
zenuwachtig en liiald haar in dc zijne. Ea
di© kleine beweging drukte al zijn ellen da
uit, zoools mijn klein© zannertjo al mija
medelijden had getoond Niets raeor.
Er was niets? meer. Maar ik geloof, dat heft
juisto woord gesproken was.
Even la-ter stonden wij op, om naar huis
te gaanen op dien terugtocht door do
Port© du Rhone cn d© oude straatjes bij
het seminarie bleven wij zwijgenon ook
do ruaaltijd bij hot open mam mot het uit
zicht op den soruboren tuin verd zwijgend
gebruikt, zooals ander© avonden.
Maar eeu paar keer las ik in cl on blik
van Fabien niet dat wantrouwen, dat»
eteeda op den loer la.g, die gejaagde on
rust, maar c)a uitdrukking van verwonde
ring, di© ik in do kerk bad gezien En ia
den angst, die mij altijd drukt©, kwam na
eon gevoel van diopo voldoenicig, z-óó ddcji
dat het bijna op rouwde ging lijken.
<Wcrdt varvolgd>,
