Van den voet der Pyreneeën.
RECHTZAKEN.
deu bal limss Klóots jaagt. De Vos. die ile reelitervleu-
gel van A. 3. C. niet in bedwang kan houden, neemt iD
deze periode zijn toevlucht tot het aflioudeu van den
man op een wijze, die ons matig kan bekoren. Uit een
corner komt na ecnig beo» en weer getrup het vierde
doelpunt onhoudbaar voor Kloota, van den voet van
A. S. C-'s linksbinnen. Geelzwart zit iutusschen niet
stil. do licele L. F. C.-voorlioede is gevaarlijk. Kimme
nado thans op de ceutervoor plaats mist snelheid, maar
iiju schoten zijn dikwijls hard cn goed gericht. Plant-
feber beeft dan aueces en brengt deu stand op 4—3,
met welke cijfers ook bet einde komt.
De wedstrijd werd in beste verstandhouding gespeeld.
Scheidsrechter Guldemond hield dan ook dc teugels wat
strak gespannen en floot goed, ook al waren eommlgo
beslissingeu o.i. minder juist en somruige overtredingen
wat fictief. Naar schatting woonden JCOfl toeschouwers
den spannenden kamp bij.
Ket Nederlaudsch fjiftaï.
Dc volgende spelers aijn uilgcuoodigd om mede te
gaan naar Kopenhagen in verband met den op 12 Juni
».s. te spelen wedstrijd Denemarken—Nederland.
Van DiermcD, Van Gent, Hoogstede, Hordijk, Huls
man, B. Kesslcr, D. Keseler, Ltctaeu, De Nitris, F.
Pelser, Rodcrmond, Steeman, Stevens, Van Tilburg,
Wanycr, Walder.
Zooals uit deze opgave blijkt zal dus hoogstwaar
schijnlijk hetzelfde elftal weer in het veld komen, dat
met zooveel succes in Antwerpen heeft gespeeld. Waar
ook de spil Hoogstede in dien wedstrijd atcb van een
zeer goeden kant heeft laten zien, mag natuurlijk thans
tegen zijn opneming geen bezwaar worden gemaakt;
evenwel doet het eemgsEins vreemd aaD, den medc-can-
didaat voor de spilplaats Hulsman eveneens te zien uit-
genoodigd. Wat men met dezen reserve wil doen is ons
niet recht- duidelijk. Immers dat Hoogstede meespeelt-,
staat va6t, eo kanthalf mag Hulsman niet spelen aldus
de beslissing van de N. E. C., genomen voor den wed
strijd tegen Italië. Liever hadden wij bier een reserve
gezien die zoowol kant- als mid-half kan en mag speleD.
Wat Rodermond betreft, deze zal zeker zijn aangewe
zen als reserve, voor de verdediging. Het zou immers
al te dwaas zijn hem voor de voorhoede aan te wijzen
en een anderen voorhoedespder als Jaap Bulder voorbij
te gaan. Of zou dc N E. C. nog niet van haar ziekte
zijn geDezen?
BelgiëEngeland 02.
Zat-erdag werd op hot terrein van Daring te Brussel
dc wedstrijd België—EDgcland gespoeld. Engeland be
haalde met 2—0 de overwinning. Circa 20.000 toeschou
wers woonden den wedstrijd bij.
KORFBAL-
Be uitslagen van gisteren zijn:
Om den Stadseditie-beker: Haarlem—Den
Haag -46.
Z. E.: DeelosD. T. V. 54.
Serieweöstrijden Amersfoort. 1e klasse: Ex-
OebiorA. W. 2—1; O. O D. H. B. S. C. 1—3;
A. W.—O. O. 1—2; D. H. D. S. G.Excelsior
34; A. W.—D. H. B. S. C. 2—3; O. O.—Ec-
celeior 14.
Ie prijs Excelsior; 2e prijs D. H. B. S. G.
2e klasse: le prijs D. T. V. II; 2e Amersfoort.
3e klasse: le prijs T. E. C. K. A. II; 2e prijs
Hercules II.
Overzicht*
Doordat Vitesse lH.) enkele spelers moest afstaan
aan het Haageehe twaalftal, werd de nacompetitie-ont-
moeting Vitesse (.H.)—Fluks uitgesteld, waardoor het
seizoen van Fluks nog een weinig verlengd wordt en
hoogstwaarschijnlijk eerst 19 Juni zal eindigeD. (Het zal
tijd worden). Ook de wedstrijd om de Rijnland-medailJo
kon met doorgaan, daar Hercules niet opkwam. (Rede
nen van uitst-el hebben we nog niet geboord).
Achteraf blijkt nu, dat Leiden evengoed om den
Stadseditie-beker had konneu spelen, als nu Den Haag
heeft gedaan. Immers omdat Leiden overbezet was met
wedstrijden is deze wedstrijd omgezet in Haarlem-
Den Haag, terwijl toch. dc residentie er net zoo voor
staat als Leiden. Wat den wedstrijd om den bekc-r zelf
betreft, zoo tindigdo dezo In een niet „beslist" ver
diende overwinniDg van Den Haag. Zooals we al meer
geschreven hebben was het spel der Hofstadhewoncrs
mat-, zonder eenig enthousiasme, terwijl de Haarlem
mers Juist zeer enthousiast en zee-r ha,rd werkten. Het
gevolg was dat Yoor rust Den Haag haast hlcts had in
t« brengen. Na rust bleek dat Haarlem (o veel van
haar krachten ia do eerste helft had gevergd, waardoor
ez geen verschil meer waar te hemen was. Dat Den
Haag dan ook wod, kwam hoofdzakelijk door de spoe
dige 2—0 leiding, welke 3 punten'ze ten slotte aan bet
eind ook voorbleef. Over 't algemeen waren de Haagache
aanvallen het gevaarlijkst-, terwijl die van Haarlem
door lo groot enthousiasme te onbesuisd werden. Het
spel ia Dauwelijka twee minutc-n oud of Den Haag heeft
al een 20-voorsprong. De wisseling brc-ugt een slecbt
middenvak voor Den" Haag, een goede voor Haarlem,
waardoor Haarlem domineert. .Haarlem maakt 2—1 en
Den Daag daarop 31. Het daarop volgende middenvak
van Den Haag is nog slechter en presteert hoegenaamd
Diets. Het wordt dan ook 3—2. Hoe Haarlem ook doelt,
ze beeft geen succes. Enkele seconden vcor rust wordt
liet door een strafworp, door dameshandeu genomen
42. Na de rust speelt Adams zeer goed in bet midden
en zorgt \oofr een overwicht van Den Haag. Toch
maakt Haarlem het eerste doelpunt-, wat echter spoedig
gevolgd wordt door het vijfde van Den Haag. Nog geeft
Haarlem niet- op cn zorgt \oor 5i. Hard strijdt ze nu
voor den gelijkmaker, maar het wil niet lukken. Deu
Haag daarentegen profiteert nog eens handig van een
kaDsj waardoor ze met 6—4 wint. Na afloop reikte do
heer Wilson den beker en charivari's uit.
Amersfoort hield ter gelegeoheid Tan baar 3 jarig bc-
Blaan scriewedstrijdcn. Als propagauda-wedstrijd werd
de '/-. E. wedstrijd tusschen Deetos en D. T. V. ver
speeld. Dit gaf ondanks de hitte een mooien cn span
nenden strijd. Van eenig verschil in het veld was niets
merkbaar. De score ging mooi gelijk op. Deetos was
echter zoo gelukkig een punt meer te maken dan D.
T. V. wat haar tenslotte een 5—4 zege bracht. Dc
DoTdtenarcn komen nu in den eindstrijd tegen D. E. V.
De sericwcdfttrljden zelf hadden een goed en normaal
verloop. In de Je afdecliug was Excelsior do „priinue
inter pares", terwijl de Donltschc club D. 11. B 8. C.
deu ï'en prij9 behaalde. In de 2e afdceling was natuur
lijk D. T. V. II weer nummer één, terwijl iü de 3e klasse
T. E. C. K. A. II dc gelukkige was.
Mej. J. Schijthuizen naar Indië.
Begin Juni zal Fluks weer eens een verlies te boeken
hebben. Een van haar beste speelsters, xncj. SchiJthui-
r:n zal haar, na een 6-jariqen trouwen dienst, verlaten
door vertrek naar de tropen. Na het eerste jaar harer
lidmaatschap in het 2e twaalftal te hebben gespeeld,
kwam zo m de overige jaren steeds voor het le twaalf
tal uit, en ontpopte zich daar als een van de beste en
meest tactische speelsters. Vooral in dc verdediging
viel zij op door haar doortastendheid en goed vangen.
Dikwijls trad zij daar dan ook op als reddende engel.
In dc andere vakken weerstond zij altijd haar mannetje
(of liever haar dame), maar in de verdediging voelde
zij zich het meeat in haar clement. Dat haar spel ook
was opgevallen in de korfbalwereld bleek wel hieruit,
dat zc meerdere malen voor vertegenwoordigende ploe
gen (Zuid-JIoll - cn Leldsch Xll-lal) gekozen wc-rd. Toen
in 1520 korfbal in Antwerpen gedemonstreerd moest
werden werd zij natuurlijk gekozen om dc korfbalsport
meo te helpen propagandeercu.
Fluks zal haar dan ook noode zico vertrekken. Dat
Fluks deze verdienstelijke speelster niet zonder stoffc.
Hjfce blijken van dankbaarheid naar het verre Ooolen
laat vertrokken spreekt vanzelf.
DUIVENSPORT.
Gisteren hield de poatduivcnver. ,,De Snelvlicgcr" haar
«lorde concours met oude duiven vanaf Noyon (Frank
rijk) afstand 303 E.M. hemelsbrccdte. Oin 7.J0 in vrij
heid gesteld met helder weer en oostenwind bereikten de
duivcD haar hokken als volgt - Jc prijs J. Mali, Sassen-
heirn 1.15.28, 2c A. II. Fuclis 1.14.20, 3e J. Vliegeiitbart
1.15.4-3, 4c If. Walraven 1.17.4, 5o A. II. Fuclis J-18.39,
cc A. H, Fuche 1.29.18, 7e W. .4, A. Rijnaarts 1.30 7,
8e M Walraven 1.32.10, 9e W. A. A. Rijnaarts 1.37.28,
10c W. A. A. Rijnaarts 1.40.26, lie H. Walraven L40.42,
12e- A. JJ. Fuelis 1 42.59, 13e 1 42.59, 14e H Walraven
1.46.39, 15c W. a. a. Rijnaarte 1-50 44, J0e 1L Walraven
1.51, 17e H. Taverne 1.51.32, lSe fl. Taverne 1.53.40,
19o W. a a. Rijnaarts J.65.13, 20e A. JI. Fuclia 1.50.11.
In concous waren 65 deelnemers.
GEVEILDE PERCEELEN.
Gehouden verkoopmg in het Notaris
huis te Leiden op Vrijdag 20 Mei 1921, ten
overstaan van
D. Vijgh, notaris to Leiden.
Do Hofstede „Bouw-lust" onder Zoeter-
woude, niet diverse pcrc. Weiland en wa
ter, samen groot ongeveer 25 hectaren,
koopc-r de heer C. P. J. Paardekooper voor
f 66,595. Eenige perceel en Weiland, gele
gen alsvorcn. groot 2, 41 en 80 hectaren,
koop er de heer W. J. van Rijn -voor f 7250.
Ecnigo perceel en Weiland, water en bosck,
aJsvoreoi, samen groot ongeveer 8, 16 en
50 hectaren, kooper de heer J. J. de Cler
q.q. voor f25,573. Eenige pcrc. Weiland
onder Voorschoten samen groot 2, 47, 90
beet kooper de heer B. J Huurman q.q.
voor f 13,250. Twee perc. Weiland, aldaar,
groot 1, 46, 10 heet-., kooper de heer De
Cler q.q. voornoemd voor f8550. Twee
perc. Weiland, onder Wassenaar groot
2, 19, 93 heet., kooper de lieer P. J. v. d.
Velden voor f 6300. Drie perc. Weiland,
als voren groot 4, 11, 03 heet., kooper de
heer L. Heemskerk voor f 11,015. Twee per
ceel en Weiland, alsvoren, groot. 2, 04 heet.
kooper do heer P. H. J. v. d. Kley, voor
f 5400. Vier perc. Weiland, aldaar, samen
groot 2, 71, 60 liect., kooper do heer A.
Dorrepaal voor f6700.
III,
(Nadruk verboden).
Hendaye, het laatste Franse lie station,
i9 door een tram verbonden met Hendaye-
Plage. een smalle, zandige landstrook tus-
Sclien de baai en de sterk verbreede bed
ding van de Bidassoa, die hier een lagune
vormt welke bij hoogwater door de zee
werdt gevuld en brj laagwater een onsma
kelijke modderpoel wordt. Aan de buiten
zijde van dien landtong is een mooi strand
van fijn zand, zonder de bezoeking van
grind en steeneii, die aan de Fransehe
kust zoo dikwijls het nemen van zeebaden
lastig maakt. Er is een Casino, de hotels en
villa's zijn ook 's winters gedeeltelijk open,
evenals overal in deze buurt in de kust
plaatsen.
Van den landtong heeft men naar alle
2ijden verrassend mooi uitzicht. De baai
wordt ten W. begrensd door den Monte
Jaizquibel in Spanje, die uitloopt in den
ver in zee uitspringenden kaap Higuer.
Op, dien donkeren berg liggen verscheidene
witte kapelletjes verspreid. Rechts vindt het
oog het oostelijk eind der baai afgesloten
dc-or de Pointe de St, Anne. Tusschen deze
beide punten de golven van den Atlantischen
Oceaan, die, ofschoon minder blauw dan de
Miudellandsche Zee, reeds de levendige kleu
ren vertoont, die men in onze Ncordzee
mist.
Het uitzicht naar de landzijde is niet
minder boeiend. Over de lagune heen kijken
liet kerkje en eenige huizen van Hendaye
uit het geboomte op de lagere heuvels,
waaruit als een amphitheater de uitloopers
van het gebergte opstijgen, aan de Fran
sehe zijde tot de Rhune, waarvan de top
(900 M.) de grens vormt, aan de overzijde
tot de iets lagere Haya, door de Fran-
schen Lee Trois Couxonnes gedoopt wegens
zijn vorm. En dichterbij aan de Spaansche
zijde, vlak tegenover Hendaye, ligt als een
droombeeld het oude Fuenterabia. dat een
onweerstaanbare aantrekkingskracht? uitoe
fent op allo bezoekers van Hendaye.
Vroeger lieten de grenswachters het ver
keer perroeiboot over de Bidassoa oog-
ldikend toe, doch thans moet ieder die den
Spaanschen bodem wil betreden, een pas
verte onen met het Spaansche visa, dat men
te Bayonne moet verkrijgen, na zijn pas
eerst op de Souspréfeclure te hebben doen
afteekenen. Met het verkeer over land wordt
nog minder de hand gelicht, zoodat het
zaak is1, zijn papieren in orde te hebben.
Wie Fuwiterrabia van de landzijde bin
nenkomt, door de eeuwenoude poort, waarop
een groot stadswapen prijkt, voelt zich als
teruggevoerd in lang vervlogen tijden. Daar
de kerk in de Xle eeuw gebouwd moet
zijn, is de smalle, steil oploopende Calle
Mayor, die er heenleidt, van zelf ook voor
een deel in de middeleeuwen ontstaan. Veel
mag aan de huizen zijn gerestaureerd, even-
alc trouwens aan de kerk zelve, maar het
geheel draagt een oerouden stompe!. Jk
kreeg en een soortgelijken indruk als te
Loches en Chiavari,waar wij ons door onze
20e-eeuwscko kleederdracht misplaatst voe>-
len. Dicht bij de kerk, ligt het koninklijke
slot, van nog ouderen oorsprong dan de
kerk. Het ia' buiten gebruik, doch juist ge
noeg in stand gehouden, om te werden be
zichtigd tot het dak toe, waar het uitzicht
op zee en gebergte den klimmer rijkelijk
beloont- Het slot is bekend onder den naam
paleis van Karei Vv
In de veelvuldige oorlogen tusschen Fi ank-
rijk en Spanje heeft deze grensvesting dik
wijls een rol moeten meespelen. Twee malen
hebben de Franschen het kunnen bemach
tigen, maar ieder jaar, van 7 tot 10 Septem
ber, houden gioote feesten de herinneriftg
in stand aan een ander beleg, gedurende,
hetwelk de stad twintig malen een bestor
ming afsloeg en ten slotte, na twee maan
den te zijn ingesloten geweest, de Fran
se hen deed afdeinzen.
Ook de godsdienstige processiën op Goe
den Vrijdag trekken, evenals die Septem-
ber-feesten, veel bezoek van vreemdelingen.
Van Hendaye kan men via het Spaansche
grens-station Irun de Spaansche badplaats
San Sebastian per spoor of tram gemakkelijk
bereiken. (30 K.M.) De wekelijksche stie
rengevechten, aldaar gehouden, hebben een
groote vermaardheid.
Van Hendaye de Bi das soa langs den Prau-
schen oever stroomopwaarts volgend, komt men
na weinigo kiiomelers aan het doi-pjc Béhobie,
waar een brug den grootcn straatweg, die Hen-
dayo rechts laat liggen, de rivier en tevens de
grens doet overschrijven. -Aan beido zijden van
do bnig zijn gendarmes en douaniers gepos
teerd; midden op de brug staan de grenspalen,
welke men niet mag naderen zonder ter dege
onderzocht to zijn.
Even beneden de brug ligt bet historische
Fazajvten-oiland. Vlak bij werd Frans I, na zijn
nederlaag bij Pavia door Karei V gevangen gc-
houden, midden op de rivier uitgewisseld te
gen. zijn beide eigen zoods, dio als panden
naar den Spaansehen oever verhuisden.
Op het eilandje zelf had, een eeuw later, de
uitwisseling plaats van twee princesscn, Anna
van Oostenrijk, en Isabella, dochter van Hen
drik IV, welke den band tusschen de beide rij
ken moesten gaan versterken door het aan
gaan van het huwelijk der eerste met Lodc-
wijk Xllf, en der laatste met Philips IV.
Hoe broos die band was, moge blijken uit hot
feit, dat ruim veertig jaren later hetzelfde
eilandje opnieuw voor een Spaansch-Fr-ansche
bijeenkomst moest dienst doen, ditmaal van
langeren duur, daar het gold een vredes-trak
taat te sluiten ï-eeds toen ten dage somtijds
een werk van langen adem. Maz.v/in kon het
eerst na veel onderhandelen met de Spanjaar
den eens worden.
Be benedenloop van de Bidassoa v. as ijl 1813
bet tooneel \an zwaie gevechten tusschen Wel
lington, dio de Frausche legei's gaandeweg uit
Spanje had teruggedreven, en Soirit, die aan de
grens hardnekkig standhield cn van hier uit
trachtte de belegerde vestingen Pampelüiia en
San Sebastian le ontzetten.
In een dier pogingen, bekend als de slag
van San Marcial (2 K.M. ten Z. van Béhobie)
onderscheidde zich fan Fransehe zijde gene
raal van der Macssen. Do vaderlandsche klank
van dezen naam was laatstelijk doorgedrongen
tot het oplettende oor van den tachtigjarigen,
doch steeds jeugdigen chef van ons Krijgsge
schiedkundig Archief in Den Haag, op wiens
verzoek ik do bijzonderheden vau dit feit in de
bibliotheek te Bayoune bijeenzocht.
Het gebeurde laat zich als volgt samenvallen.
Na het overtrekken van de rivier waren de
Fransehen aan de Spaansche zijde in gevecht,
toen van huu linkervleugel werd bericht dat
meh daar vreesde le worden omgetrokken en
afgesneden. Daarop "werd de terugtocht bevo
len, dio ccliler door geweldig onweer en bet
zwellen van de rivier zoo bezwaarlijk werd, dat
eenige divisies, waaronder die van Generaal
van der Maessen, 's nachts op deu lïnker-oever
moesten achterblijven. Het spannen van kabels,
aan affuiten vastgesjord, werd tevergeefs be
proefd. Alles werd losgerukt en iedere poging
om verbinding met den bevrienden oever te
verkrijgen, bleef vruchteloos.
De door het water afgesneden divisies rukten
's nachts langs het vijandelijke front naar het
hoogcrop liggende YéVa, vonden echter daar de
brug bestreken door de Engelschc bezetting van
eon versterkt klooster, dat aanvankelijk alle
pogingen om don doortocht' over de brug le
forceer en, afsloeg.
Hel was genei aal Yan der Maessen, dio zich
persoonlijk aan bet hoofd stelde van een nieu
wen aanval, en dien met zooveel kracht door
zette, dat dc vijand werd bedwongen. Dc gene
raal zelf was een der slachtoffers van deze op
offerende daad. Do Fransehe berichten gewa
gen van hem als don held van dien dag.
Zoover ik heb kunnen nagaan, was hij, on
danks den Nederlandse li en klank van zijn
naam, yan geboorte Franselnnan.
Eenigen tijd later werd aan de Bidas.-oa
een veldslag geleverd, die Wellington den
toegang in Frankrijk verschafte. De Engel-
sche troepen doorwaadden het riviertje aan
de mbndingen slaagden in het oprollen van
dc Fransehe stelling, wier middelpunt-, de
top van de Rhune, door Spaansche hulp
troepen werd veroverd. Daar tot nog toe
de Spanjaarden zich in geregelde gevechten
cooit met goed gevolg met de Fransehen
hadden kunnen meten, was dit een nieuw
verschijnsel in den jarenlangen strijd in
Spa q je.
Na deze nederlaag werd het Fransehe
leger gaandeweg teruggedrongen, het hield
echter nog maanden den strijd tegen de
overmacht vol in het heuvelig terrein ten
Noorden van de bergen.
Terwijl ik dit zit te §chrijien, word ik
afgeleid door luid gejoel; ik ga naar het
venst^i' en zie een langen trein voorbij
rijden, waarin een deel van de pas opge
roepen*' lichting juichend en wuivend ver
trekt-, om misschien het Rubrgebied te gaan
bezetten. Als tegenhanger van den bangen
strijd in deze streek tegen den vijandefijKen
inval van een eeuw geleden, wil ik dit
voorval niet onvermeld laten.
Mag men Pierre Loti's roman Ram unie nV
gelooven, dan is tot in onze dagen de Bi
dassoa wel eens het tooneel geweest van
botsingen tusschen smokkelaars en grens
wachters. De schrijver heeft te Hendaye
gewoond of woont er nog en zaï
wei goed gedocumenteerd, zrjn. Afgaande
op zijn schildering van het Baskische land
en volk, die op andere punten zoozeer met
de werkelykheid strookt, moet ik aaunemen,
dat de smokkelhandel welig tiert in de Wes
telijke Pyreneeën. Aardig is zijn voorstel
ling, dat een deel der bevolking daarin zoo
weinig kwaad ziet, dat zelf vrome zusters,
ale kinderen van hot land, het vergoelijken.
Ook spionnage was in de pas verloopen
jaren aan de Bidassoa. niets vreemds. Te
ïrun kwamen door handlangers in Frankrijk
berichten over het tijdstip van herstel van
schepen uit Bordeaux en Bayonne, en de
Duitscbe duikboolen, die zich onder de
Sfa5iische kust ophielden, konden hun be
wegingen daarnaar richten. Op hun kaarten
was de zee in kleine vakken verdeeld, ea vrij
nauwkeurig kon met behulp der spionnon
worden berekend, tegen welk uur men in
een bepaald vak een prooi kon verwachten.
Dicht bij het Fatten-eiland werd een
der voornaamste spionnen door de Fran-
echen gevangen genomen. Ily was onvoor
zichtig genoeg geweest, zich van den Spaan
sehen oever in een bootje te begeven en
zich even aan de overzijde te wagen. Vol
gens mijn welingelichten zegsman, was hij
door een list daartoe overgehaald. Zijn
roekeloosheid heeft hem het leven gekost.
Dit drama is verleden jaar in een Fransch
dagDiad behandeld, maar het irjne van da
zaak is daarbij niet aan den dag gekomen.
Naar het sch\jnt, was Irun een broeine t
van spionnen.
Van Hendaye langs de Fransehe kust
teruggaande, komt men aan de bekende
zee-badplaats Saint-Tean-de-Luz, geleg.n aan
tien mond van de Nivelle, die hier in een
bijoa cirkelvormige baai uitloopt Groolen-
deels door hooge heuvels beschut, heeft het
stadje een zacht winterklimaat; 's zomers
kan het in de smalle straten vervaarlijk
varm zijn.
Vooral 's winters huist hier een sterk
Enge/sche iolonie en 's zomers een nie^r
internationaal gezelschap, meest Fransdien
en Spanjaarden. Er wordt dan door som
migen groofr geleefd en in de „Pergola'' en
dc „Reserve"' wordt gegeUn, gedronken en
gedanst tot prijzen, die alleen vo -r den
„nouveau riehe" zonder bezwaar schijnen
te zijn. Men sprak van een rekening voor
een maai van vier personen, die in de vier
cijfers licpi
Gelukkig zijn er ook andere gelegenheden
veer de talrijke badgasten, die eenvoudiger
leven.
fr vroeger eeuwen waren de zeelieden
en visschers van St.-Jean mede onder de
eersten. In de oorlogen tpgen Spanje, werd
het stadje herhaaldelijk genomen eu zw\:ar
geteisterd, doch zijn matrozen konden daar
entegen bogen op een aanzienlijk aandeel
in de verovering van Irun en Fuenterrabia.
Tegen de Engelschen rustten zij in 1627
een groolc vloot uit, die veel bijdroeg tot
het onlzet van het eiland Ré.
Van hieruit gingen de eerste tochten naar
de vischgronden van Terre Neuve en in
de 36de en 17de eeuw had St.-Jean tijden
van grooten bloei. Heb verlies van Terre
Neuve door Frankrijk was voor St.-Jean een
gevoelige slag, al bleven zijn visgebers ook
aan de vangst op de kusten van het. nu in
New-Foundland herdoopte eiland deeln-mc-n.
Een verdere ramp was het nagenoeg ge
heel ontredderen van de haven door zware
stormen. Thans is de b&ai door lange golf
brekers beschermd, maar de scheepvaart
b.rjft, als ik wel heb, beperkt tot de vis-
scherij. Deze is echter nog van eenig be
lang, en aan de Z.-AV. zijde van de baai
vTïiut men pakhuizen, waar de vfsch' wóiMt
verpakt eu in wagon-ladingen verzonden
naar Biarritz of Bordeaux. De visschers
van het naburige Guéthary reizen geregeld
naar St.-Jean om er hun visch van de
hand te zetten.
In den afgeloopen «oorlog hadden ook da
Baskifcche visschers veel van de Duitscne
duik booten le lijden. Deze hadden het vooral
voorzien op de twee vaartuigen, wier namen
.,La Marne" en „Verdun"' hun als doornen
in het oog waren, en welke hun beide ten
offer vielen.
Hei glanspunt ili de geschiedenis van
St. -lean-de-Luz i9 het daar in 1660 vol
trokken huwelijk van Lodewijk XIV met zijn
Spaan?che bruid. Aan de haven prijkt nog
het Huis der Infante, waar de bruid eerst
haar intrek nam en in de onmiddellijke na
bijheid staat nog. naast het Stadhuis, een
huis met den weidschen naam Chateau de
Louis XIV. waar de koninklijke bruidegom
zhn kwartier had.
Niet ver vandaar ligt. aan de hoofd
straat de kerk waar het huwelijk werd
ingewijd. De vroegere hoofdingang werd,
na door het Koninklijke echtpaar te zijn
doorschreden, dichtgemetseld, hetg en nog
duidelijkste zien is.
Deze kerk moet men gaan zien als type
der Baskische kerken. Deze zijn u.l. aan
de zijden en tegenover het hoofdaltaar voor
zien van galerijen met een of twee ver
diepingen (ik weet zulks niet beter uit te
drukken dan door een profane vergelijKing
met de zij- en front'oges en -galergeu in een
fchouwburg). Gedureude de godsdiensloefs-
nïng worden deze galerijen door de manne
lijke leden der gemeente ingenomen, terwijl
de vrouwen gelijkvloers haar plaatsen vin
den. Naast, doch veel hooger dan de kroon,
langt- een scheepje, dat kennelijk een &ym-
tool beteekent van het hoofdbedrijf der be
volking.-Ook in het Yisscheredorp Guéthary
hangt zulk ëen zinnebeeld.
ik - vind hier een aaiikjioopingspunt om
nog iets over liet Baskische volk te veidel-
len, en over zijn geestelijken. Over liet al
gemeen zijn dc Boskiërs zeer geJoovig en
kerksch. Ik heb zelfs wel liooren beveeren
,,de pastoor regeert dit land", hetgscen mij
wel wat overd'reven lijkt. Maar de invloed
der geestelijkheid is ontegenzeggelijk groot,
zoowel in het huiselijk leven als in de po
litiek.
Daar de Baskiér opgOnschijulijk gesloten
is en minder „raisonneur" dan de Gas-
cogner, doet deze laatste, als hij zich 111
dezo streek vestigd, wel eens pogingen tot
vreedzame revolutie en meent dan ld ai zqn
welbespraaktheid gemakkelijk daartoe zal
leidVm. Maar bij de verkiezingen f lijkt al
ras, dat zijn woordlen evenveel, of liever
even weinig, uitwerking hebben gehad als
bij ons te lande een liberale verkiezings-
specch, in d'o dagen voor de E. V., in liet.
Westland.
Dat de Baskiërs gesloten, cn den vreem
deling vijandig zouden zijn, acht. ik aa)i
twijfel onderhevig. Erg toeschietelijk is' hij
in het eerst niet; hij is „ohez lui" en wie
wat van liem wil weten, moet beginnen.
Maar zoódi'a de boei*, db visscher, de oud-,
njatj'oos, merkt, dat men in zijn doen en
laten belang stelt, Ls hij mededeelzaam
en dikwijls een aardig verteller. Herhaal
delijk merkte ik dit op als wandelingen
buiten cle groote wegen, langs of over con
erf voerden en de eenvoudige beleefdheid
reeds easchte dat men tot de bewoners het
woordrichtte. Zij zijn intelligent, 'trotsch
op hun land, op hun bergen, op hun zee,
op hun zeden en gewoonten, en w ie blijk
geeft deze te waardoeren, behoeft niet over
geslotenheid te klagen.
Heb vaderlijke gezag dat de pastoors
uitoef enen, leidt er toe, dat deze geheel
met d'e bevolking meeleven. YVedevkeerig
kent ook de Bask ié r zijn geestelijken voor
ganger niet slechts als zoodanig, maar ook
als mensch, niet zijn menschelijke eigen
schappen.
Sedert het begin van den oorlog, toen
heb meerc-ndeel der kostwinners hun haard
steden hoe'aen moeten verlaten, velen om
nooit terug te koeren, zijn do inkomsten
cler geestelijken zeer ingekrompen, terwijl
do „socurs der pauvres", zeiven c'-1 meest
zeïfopöfferenden der stervelingen, zich na
genoeg geheel van middelen verstoken za
gen. Vele families die anders geregeld iets
bijdroegen, waren door hot vertrek van den
huisvader en door cle toenemende duurte,
niet in staat om daarmee door te gaan
verscheicfiene hunner hadden eerder zelve
steun noodig. Zoo kwam het. clat twee
dezer zusters in een der Baskische dorpen,
te za<men een jaar lang hadden moeien
leven van fis. 350, d.w.z. in nog grootere
arrnoedo dan degenen ten wier behoeve- zij
zich uitsloofden. Zonder hulp in natura
hadden zij zelfs het leven niet kunnen
houden.
Gemeenschappelijk leed cn gemeenschap
pclijke nooddruft, hebben ongetwijfeld de
thuisgebleven bevolking en dc geestelijk
heid nognauwer aaneengoklonken, terwijl
bij dc. go mobiliseerden het deel en van ge
vaar daartoe heeft bijgedragen.
ken jonge abbé, die als vaandrig uittrok,
on als kapitein met eenige ridderteekens
terugkeerde, behoudt bij zijn gewezen i
penbrooders een hoog aanzien, gehee1 l
gezien van zijn geestelijke waardigheid', pf
evenzeer zijn ambtgenoot, dh op t, fr(J
van Saloniki de gewonden van do slagvJ
den had weggedragen en iie mij zeide: J
houd ik mijn har!» vast, als ik Ln 'j
slechte seizoen uit een aTgeJcgen boeixl^l
een begrafenis moet begeleiden en ik J
dragers de lijkkist iangs den slijkerigJ
weg zie torschen, maar zelf heb ik op J
slagvelden urenlang langs, en soms dcJ
met water gevulde granaatlcuilen ge\7(>d
den helpen dragen, en dat in stikdonker]
nacht. ïk geloof cfat ik nu daarvoor <tl
physieke kracht- niet meer zou hebboi^fce
Het was of cle oorlog ons in slaat stelt]jl
tot inspanning die onze gewone vèbmögc»
te boven ging."
En ook van de ouderen die thuis bi.-!
ven, werd bovenmatig veel gevergd, door»
dat zij hei werk van de gemobiliseerde cell
lego's moesten waarnemen en voortcJ
rend lange afstanden hadden af te legg-J
naar andere clorpen, waarbij dan kwaiw
cle uitputting tengevolge van de geheeM
verarming en het gemis tian voldoende voel
ding. Zij hebben zichzelven nooit gespaard!
als het gold, tot in cle meest afgelegen uifl
hoek aan wedkiwen -of weezen de dbodstijl
ding van man of vader te brengen all
bedroefden en moedeloozen moesten worl
den getroost of aangespoord; als vrouwen!
en kinderen, die den huisvader moesten]
vervangen in het beheer van erf of zaken,]
de baak te zwaar \oncfen en tot. volhouden]
moesten worden overreed. Zoo, en op ve*|
lcrlci andere -.vijzen, hebben zij er toe uijJ
gedragen dat de bevolking, achter het le-]
ger, meo hééft stand gehouden. Ook zijl
hébben daardoor „mérité cle la patri©."
H. v. P.
Pau, 7 Mei 1921.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Op het Kantongerecht kwamen heden
voormiddag 156 zaken voor, waarvan 120l
voor openbare behandeling, terwijl heden-1
namiddag oen aantal zaken berecht zui*
leiï worden inzake het rijden met een mo
tor of rijwiel op het klinkerpad, voor
namelijk op de Br eest raat.
Het eerst kwam aan de orde de zaak]
tegen S. van G., meubelhandelaar, wo-|
hendo tb 's-Gravenhage, doch -die (hier]
zijn zaak heeft, terzake overtreding der]
Arbeidswet.
Beklaagde was wel aanwezig, doch dc]
getuigen niet. Eén was in Brussel en <k|
a-nieren konden, volgens beklaagde, del
zaak niet uit.
De verbalisant, de inspecteur van den
Arbeid, de heer Hey, die zich beklaagde,]
.dat hij niet minder dan 13 maal bij be-1
'klaagdfe inspectie hield, werd gehoord.
Do zaak werd vervolgens, een week uit-
gesteW.
Tegen N." A., slager t-e Leiden, niet
aanwezig, werd wegens het na het vëét-
gestelde uur iemand laten werken, gc-
eischt- L 10 of 5 dagen.
Tegen G. A. J. M. L., siind te Leiden,
werd wegens dezelfde overtreding f 5 of
5 dagen gcëischt.
J. J. R., metselaar, l-o LeLlcn, was ge
dagvaard wegens het niet aanwezig heb
ben van een arbeidslijst in do werkplaats
en het niet-opjiemen in het arbeidsregis-
ter van een werkkracht beneden 15 jaar.
Eisch vier geldboeten van f 4 subs. 2 da
gen voor elke boete.
L. J. P.,. houder van een vvaseh- en
strijk in richting alhier, haet een strijkster
mej. iïildt-braisd, te lang laten werkou.
Eiscli f 10 of 5 dogen.
J. J. v. d. M., bakker te Leiden, moest
terechtstaan wegens heb ie vroeg laten
werken in de bakkerij van de gezellen T»
J. Dingjan en A. Stuijk. Als gemachtigde van
beklaagde trad qj> mr. E. BriëU
De werklieden bekenden op last van be
klaagde de overtreding te hebben gepleegd,
bestaande in het opmaken van brood.
De Ambt. begon met op te merken dat
sommige bakkers vergunning hebben verkre
gen vóór zes1 uur 's morgens voorberei-
(kiide werkzaamheden te verrichten, hot aan
maken der ovens en bereiden van deeg.
Maar dan moeten zij zich daaraan ook hou
den.,, En dit is :in oasu niet geschied 01
daarom meendo hrj, dat beklaagde schuldig
is en eischtè hij (wee geldboeten van f 10
of 5 dagen voor e ke bcefe.'De gemachtigde
begon met op lo merken, dat het hier oen
principale kwestie gold, ^oor de bakkers van
groot belaugs Nu meent 11 ij, dat de Ambte
naar de voorbereidende werkzaamheden docr
den Minister bedoelt, te eng opvat.
Als het deeg bereid is en de oven heel
moet het brood onmiddellijk in den oven
en daarvoor dient het opgemaakt te zrjn,
zoodat de Minister inderdaad onder 'de voor
bereidende werkzaamheden ook het opma
ken van het deeg heeft bedoeld, reden waar*
cm hij ontslag ven reeiftsvervoi</jng vroeg-
\jo AmDxehaar betwistte aeze opvart-ing
en bleef het requisitoir volhouden. Een dei
werklieden-getuigen verklaarde de^gevraag
dat na het opmaken bet deeg nog eve*
moet rijzen, doch dan ook zoo spoedig mog
lijk in den oven moet en dus opgemaakt mo
werden.
H. J. G. do J., chauffeur tc Aiftsterdi^
stond terecht wegens het te «snel rijden P
auto onder de gemeente' Sasffenheim, w
men in den laatsten tijd van eon z..g- aU
val gebruik maakt.
Eiach f 6 of 3 dagen.
A. P. G T., banketbakker to
moest terechtstaan wegens het to •aU^erS,
■ten werkco van een tweetal .ybeu^.
Een dezer arbeiders J. 'W. Wju
werd gehoord waarna d'e Ambt. twee
boeten van f 5 subs. 2 dagen voj-
bcete eischte.
C. 8., cn W. 8-, stiaatnvaVoi'B L°V
in dienst dor gemeente, hadden -
