"sport.
No. S8659.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 31 December.
Tweede Blad, Anno 1920.
BINNENLAND.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
Wekelijkse!) Beursoverzicht.
Wegens ieursvacantie
heden geen noteeringen.
Da troepenzending naar Wilna.
Verschenen is bet voorloopig verslag over het
."Wetsontwerp tot aanvulling der begrooting voor
Êuitenlandsclie Zaken, betreffende hot zenden
yan militairen naar "Wilna.
Vrij algemeen betreurde men liet zeef, dat
het ontwerp zoo laat was ingediend.
Het in hot wetsontwerp vervatte voorstel
ontmoette bij enkele leden zeer ernstig bezwaar.
Volgens deze leden moet de geheele volksstem
ming to Wilna als een daad van contra-revo-
lutionnaircn aard worden beschouwd en zouden
dezo leden alleen reods daarom zich met kracht
wenschen te verzetten tegen deelneming van Ne
derland aan eon expeditie, wolke de richtige
uil voorin g dior stemming zou hebbon te ver
zekeren ook uit anderon hoofde hadden zij
tegon dozo deelneming ernstig bezwaar. Zij wa
ren n.l. van oordeel, dat deze expeditie de eer
ste stap zou zijn in dö richting van een- vast
internationaal leger, dat imperialistische be
langen zal hebben te verdedigen.
Voorts spraken dezo leden de vrees uit, dat
het verlangen naar bestrijding van het bolsje
wisme wel niet zal nalaten zijn invloed op deze
maatregelen te doen gelden. Ook wezen zij er
op, dat het antwoord \an den secretaris-gene
raal van den Volkenbond op door don Minister
.van Buitcnlandseho Zaken tot hem gerichte
vragen de mogelijkheid openlaat, dat do Volken
bond het verblijf van hot expeditieleger in de
bedoelde stroken nog langen tijd na den afloop
van do volksstemming doet voortduren.
Ten slotie gaven zij als hun meening te ken
nen, dat, ook van zuiver Nederlandsch stand
punt bezien, deelneming aan de expeditie naar
Wilna allerminst aanbeveling verdient. Er zijn
h.i. zeer voot de hand liggende moeilijkheden
ia vreezen, die zich zonder eenigen twijfel zul
len voordoen. Sovjet-Rusland zal zioh niet kun-
non neerleggen bij besluiten en maatregelen
van den Volkenbond, dde met de belangen van
dat land geen rekening houden. Nederland be
ware ook ton dezo de neutraliteit, wolke het
dusver in geschillen van internationalen aard
Meed- heeft in acht genomen.
Vele andere leden konden zich met het door
'do Regeering gedane voorstel evenmin voree-
sigon.
Sommige dezer loden, dio uitgingen van de
ontkenning, dat de samenstelling van een in
ternationaal politiecorps tot bescherming van
de in do Memorie van Toelichting genoemde
volksstemming een der gevallen is, waarin do
Raad van den Volkenbond volgons bet statuut
aan de leden van dien Bond het zenden van
een contingent kan aanbevelen, wenschen, in
boginsel, in dezen niot vorder to gaan dan uit
don opzet van den Volkenbond, blijkende uit
zijn statuut, kan worden afgoleid.
De overigo der hier bedoelde loden hadden
tegen het toestaan van een verzoek tot het ver
richten van politiediensten ter bevordering van
de vrijheid eener volksstemming door den Vol
kenbond tot ons land gericht, geen principieel
bezwaar. Integendeel waren zij van oordeel,
dat in het algemeen aan den Volkenbond bij
ziju streven naar do verwezenlijking van een
der voornaamste beginselen, die aan zijn stich
ting ten grondslag hebben gelegen, n.l. het zelf
beschikkingsrecht, zulk een bijstand niet mag
worden onthouden.
Intusschen gaven ook dezen als hun meening
te kennen, dat elke Staat het recht en zelfs
den plicht heeft ieder bijzonder geval, waarin
een verzoek tot het verkenen van een zoodani-
gen bijstand let hem wordt gericht, op zichzelf
te beoordeelen, zoowel in verband met zijn
eigen nationalo belangen als in verband met
zijn verantwoordelijkheid tegenover den Volken
bond.
Bij de beoordeelirg nu van het onderhavige
geval rijst aanstonds de vraag, of de beide lan
den, welke bij do beraamde volksstemming par
tij zijn. Polen en Lrttauen, inmenging van den
Volkenbond in het tusschen lren bestaande ge
schil wenschen.
Aanvankelijk scheen dit inderdaad liet geval,
'doch thans is dit op zijn minst genomen zeer
twijfelachtig. Niot alloen bij het Litausche,
Üooh ook bij het Po«>Ische gouvernement heeft
de Sovjct-regeering tegen de uitzending van do
internationalo polïtietroopcn naar Wilna gepro
testeerd. Is dus het vermoeden gegrond, dat
de Russische Sovjot-troepen, wellicht gesteund
door de Litausche bolsjewisten, zuilen trachten
het p'^itiedetaohement te verhinderen Wilna
linnen te trekken, dit optreden van de roode
troopen zal waarschijnlijk op zijn beurt wederom
een inval in Litauen van goneraal Zeligowski
t&n. gevolge hebben. Zoo zal dus juist het optre
den van de Volkenbond streep on Litauen wel
licht tot het tüoneel van een verwoeden strijd
maken, waarin deze troepen, noodgedwongen,
zelf teen belangrijk aandeel zullen hebben.
Op grond van dezo beschouwingen kwamen
deze leden tot de conclusie, dat deelneming
aan do expeditie naar Wilna noch zou zijn in
het belang van den Volkenbond, die door deze
expeditie waarvan het zeer de vTaag is, of
zij door de meest-belanghcbbendcn wel .ge-
wenscht wordt hoogstwaarschijnlijk, in vier
kanten strijd met het doel, waarmede hij is gc-
stioh-t, zeer ernstige conflicten zal veroorzaken,
noch in het belang van ons land, dat daardoor
een, zij het kloin, gedeelte zijner burgers aan
ernstige gevaren zou bloot stellen, en bovendien
groote kans zou loopen zich in strijd met zijn
traditie aan vijandelijk heden, hetzij tegen Rus
land, hetzij togen Litauen, hetzij legen Polen,
schuldig te maken, zonder dat wellicht conig
gunstig resultaat zou werden bereikt.
Hiorbij mag, naar Iran meening, niet uit hot
oog worden verloren, dat Nederland zioh, wan-
neer hot eenmaal met hot thans gevraagde con
tingent aan dozo expeditio heeft deelgenomen,
niet meer aan verdere troepen2endingon zou
kunnen onttrekken, wanneer de verwikkelingen
in do betwiste streek de aanwezigheid van een
grooter korps mochten ncodig maken.
Het meer endcel dezer leden vreesde boven
dien, dat de leiders der Entente, die levens de
leiders van den Volkenbond zijn, ons door mid
del van do uitnoodiging, welko zij on3 thans
hebben doen toekomen, zouden willen dwingen
partij te kiezen in den strijd tusschen Sovjet-
Rusland en do Entente
Ook om dezo roden verklaarden zij zich le
gen het ontwerp to zullen verzotten.
Do overigo der bovenbedoelde leden wcnscli-
ten, in afwachting van do mededeel!ogen dor
Regeering, naar aanleiding van de door hen te
beiido gebrachte bezwaren, een zoo positieve
verklaring thans nog niet te kennen, dat hel
ontwerp, voor zoover zij do daarmee in ver
band staande kwesties op dit oogenblik kon
den beoordeelen, allerminst hun instemming
had.
Vele leden verklaarden in te stemmen met
do opvatting der Regeering, waar zij zegt,'dat
het niet op den weg van Nederland schijnt te
liggen zich afzijdig to houden, nu zijn mede
werking wordt ingeroepen om het aan de be
volking van een tusschcn twee Staten betwist
gebied mogelijk te, maken zich geheel vrijelijk
te uiten over de vraag, bij welko dier Staten
zij zich wenscht aan te sluiten, een doel, dat
door al wie voorstander is van do- beginselen
waaraan de Volkenbond hel aanzijn dankt, niet
anders dan met sympalkio kan worden begroet.
Ook deze leden wenschten echter de aandacht
van de Regeering te vestigen op het feit, dat
verschillende in de pers verschenen berichten
den indruk hebben gevestigd, dat de volksstem
ming, welke aanvankelijk door de betrokken
Staten werd aanvaard, thans door ben niet
meer wordt gewenscht.
Zij verklaarden het op prijs te zullen stel-
ien, indien de Minister, zoo mogelijk, zon
willen mededeelen, of de genoemde berichten
op waarheid berusten.
Andere leden konden hun houding tegen
over het wetsontwerp nog niet definitief be
palen. Ook al stelden zij zich niet, zooals de
in den aanhef van dit verslag bedoelde leden
kennelgk doen, meer op Russisch dan op
Nederlandsch standpunt, niet minder dan
deze leden waren zg bevreesd, dat Nederland
zich in een bedenkelijk avontuur met de
kans op ver gaande consequenties zal gaan
steken. Al moge men aannemen, dat bij de
groote mogendheden niet zoodanige bedoe
ling voorzit, de kans, dat ons land op deze
wlzo wordt gesleept in de Oost-Europee-
F-rhc politiek der Entente, schijnt geenszins
uitgesloten; de resultaten zagen zij bij an
dere kleine landen, welke zich in de bewe
ging der groote mogendheden-po itiek lieten
medetrekken, maar al te duidelgk.
Deze leden verklaarden de gevolgen van
een besluit tot deelneming niet te kunnen
overzien en derhalve bezwaarlijk de verant
woordelijkheid daarvoor cp zich te kunnen
nemen. Indien afwijzing van de uitnoodiging
redelijkerwijs is overeen te brengen met onze
zedelijke verplichtingen tegenover den Vol
kenbond en vooral met een waardig en
juii-t internationaal beleid, zouden zij geneigd
zgn hun stem aan het ontwerp niet te geven.
Hieromtrent zouden zij gaarne een duidelijke
uitspraak van de Regeering ontvangen.
Andere leden verklaarden zich met de op
vatting van hen, die zich hun eindoordeel
over het wetsontwerp voorbehielden, ever
het algemeen te kunnen vereenigen. Zij
waren echter bovendien van oordeel, dat de
gevraagde medewerking aan de expeditie
naar Wilna niet zou behooren te worden
verleend, wanneer niet met zekerheid vast
staat, dat deze een expeditie zal zijn van
eenige samenwerkende mogendheden, en niet
oen expeditie van den Volkenbond.
Door verscheidene leden werd gewezen op
de noodzakelijkheid dat de regeering, is het
politiedetachement eenmaal afgezonden, zich,
bijv. door geregelde rapporten van den com
mandant, bg voortduring op de hoogte Iaat
stellen van den toestand in Lithauen en van
de wjjze, waarop het genoemde detachement
aldaar zijn taak vervult, opdat, indien deze
haar niet zou bevredigen, door haar tijdig
de maatregelen zouden kunnen worden ge
troffen, die zij in 's lands belang noodzake-
lgk zou achten.
De vraag werd gesteld, of de regeering
reeds de zekerheid heeft, dat zich een vol
doend aantal mannen voor deelneming aan de
expeditie beschikbaar zal stellen.
Voorts werd de wenschelijkheid betoogd,
dat de Regeering zorgvuldig wake, dat
slechts zeer betrouwbare elementen in heb
Nederlandsche contingent voor het expeditie
corps worden opgenomen, cpdat wij da volle
verantwoordelijkheid voor de daden van dat
contingent kunnen dragen.
Verscheidene leden wenschten gaarne te
vernemen, hoe de Rqgeering zich de op
lossing van de moeilijkheden voorstelt, die
bij eventueele ontoerekendheid van 'het uit
te zenden contingent zouden kunnen ontstaan.
Nog werden inlichtingen gevraagd om
trent de verzorging en de proviandeering der
troepen, hun legering en hun verpleging.
Gaarne zouden sommige leden vernemen,
of ten aanzien van de weduwen en weezesi
van vrijwilligers, die bij deze expeditie hun
leven zouden moeten laten, een bijzondere
iinancieele regeling zal worden getroffen en
of ook zorg zal werden gedragen, dat zij, die
als invaliden naar huis zouden terugkeeren,
een financieele tegemoetkoming zullen ont
vangen.
XVI-
De dichter in do gevangenis*"
Hot is in Duitschland nog wel niet voor
gekomen, "dat een dichter van Daain en stand,
wiens nieuwe werk in éón dér groote 'thea-
teis als première komt, in voorarrest
zit. Wel kennen wij uit oude tijden de vroo-
lijke - verhaalt jes uit Weenen, waar de jolige
dichtors .Tohann Nestoy en zijn kameraden,
die een lichtzinnig leven leidden, van tijd
tot tijd cio verwachtingen van hun sckuld-
cischers niet konden voldoen en in den
schuldtoren terecht kwamen. Maar hét geval
van den dramaticus Georg Kaiser, wiens ern-
stig-parodistiseh spel Europa' juist in hét
Grosse Schauspielhaus" in Berlijn tegelijker
tijd beapplaudiséerd en uitgefloten werd, kan
men niét met de vroolijke Weensche epi
soden vergelijken-
"Want het geval-Kaiser is tragisch van een
wonderlijke, akelige en geheimzinnige tra
giek- Het is een raadsel, om welks oplossing
zich tegenwoordig héél Berlijn en heel
Duitscliland hét hoofd breekt-
Het feit in ditGeorg Kaiser, een der
grootste talenten, die de jongste Duitseho
school opgeleverd heeft, de succesvolle leider
van het litteraire expressionisme, werd plot
seling op bevel van het openbaar ministerie
van Münehen gevangen genomen. Tegelijker
tijd werd een bevel tof gevangeniskring van
zijn echtgen'oote uitgevaardigd, die zich in
een landhuis te Tutzung aan het Starnberg-
meer bij Münehen bevond. Wat weid hen
beidon verwelen Niete minder als ontvreem
ding, diefstal en verduistering
Het bericht sloeg nis een bom-in. Hoe was
dat mogelijk Georg Kaiser's stukken zijn
in de laatste jaren on allo Duitsche tooneé-
len - gegaan. Zij wekten overal hartstoehte-
lijke interesse, hebben deels heftige kritiek,
voor het grootste deel echter ongewone sym
pathie ondervonden- Altijd weer opnieuw
heeft hij boeiende problemen- gesteld, oude
qriddelen ovor boord geworpen, nieuwe uit
drukkingsvormen koen beproefd. Hij is daar
bij een der meest vruchtbare en vlijtigste
schrijversalleen in Berlijn heeft hij. in het
vorige seizoen reeds vier premières gehad.
Zijn inkomen moet zeer groot geweest zijn-
Men sprak in het laatste jaar van tantièmes
ten bedrage van 300 000 Mk- dat is zelfs
bij de weinige waarde van het Duitschê geld
een belangrijke som voor een kunstenaar.
Wat ter wereld kon hem er toe brengen zich
vreemde goederen toe te eigenen en ze te
gelde to riTaken Voor zoover men tot na toe
gehoord heeft, wordt hem ten laste gelegd,
in grooten omvang voorwerpen uit de gemeu
belde villa's, die hij gehuurd had, die hem
dus niet toebehoorden, verkocht- te hebben.
Hetzelfde moet in een Miinchener pension
voorgekomen zijn. Buitendien m-oeten voor
werpen van waarde van een familie, die den
dichter haaf bezit ter bewaring toevertrouwd
had, op dezelfde wijze, zonder machtiging
door hem van de hand gedaan zijn. De ccht-
"^enoote van Kaiser schijnt beticht te worden
dat ze deelgenomen heeft aan doze hande
lingen, dat zij 'ten minste cTvan geweten
licjeft- Doch het is ook mogelijk, dat zij, om
haar man te redden tegenover den politie
beambte, die bij haar kwam, terwijl Kaiser
zelf in Berlijn was, zonder reden de schuld
op zich genomen heeft.
Maar de zaak wordt nog raadselachtiger.
Alle3 wat gebeurd is, zou toch slechts te ver
klaren zijn als het vast zou staan, dat de
dichter in bijzondere weelde geleefd had- Het
is ten slotte denkbaar, dat een m?in, dde voor
alles op zijn phanta,sio. leeft, plotseling door
eén genotsrazernij, door éen geweldig begcc-
ren, om alle bestaansmogelijkheden ten volle
te genieten, aangegrepen wordt, dat hij zijn
levensstandaard, die door een snel groeiend
inkomen uit de klein burgerlijke sfeer is ge
lieven, plotseling in een verkwistende bui
tot het sprookjesachtige begint op tc drijven-
Maar daarvan is geen sprake geweest- De in
richting van Georg Kaiser's huishouding was
absbluut niet buitengewoon. Dat hij aan het
Beiersclie meer geen kasteel, maar een land
huis huurde, was geen overmatige luxe en
bleef volkomen in hét kader van zijn inkom
sten. Van groote feesten, van overdadige in-
koopen, of ook van bijzonder weelderige rei
zen weten zijn vrienden niets te vertellen.
Het tegendeel, zeldzame bi^onderheden wor
den nu beloond. Zoo inviteerde hij a l'impro-
v-iste eenige gasten naar Tutzung, en als zij
kwamen, bleek het, dat er heelemaal geen
logeerkamer in hot huis was- In Berljjn
woonde hij op hét laatst wel in een goed ho
tel, at echter in een volkskeuken.
Hoe dat alles in elkaar zit, waar de sleu
tel tot- deze geheimen is, die toch wel eens
ge vodden moet worden, kan tot nu toe nie
mand zeggen. Eerst de gerechtelijke behan
deling zal er iets van ophelderen- Iets
niet alles- Men zal mischien hooren, dat de
dichter oude schulden te betalen had, die in
het reusachtige gestegen waren, of dat hü
om nu nog onbekende redenon in de handen
van chanteurs gevallen was- Maar niét zoo
gauw zal het raadsel opgelost worden, hoe
dit geniale men3ch er toe kwam zich aan
vreemd goed te vergrijpen, wat er innerlijk
in hem leefde, door welke demonische ïnach-
'ten hij gedreven werd. Zeker, het is aan te
nemen, dat hij niet van plan was te bedrie
gen. Hij verpandde voorwerpen, verkocht
deze aan zekere personen, die hij kende, om
op dat-oogenblik geld tot zijn beschikking
te hebben, om even later de betreffende voor
werpen weer in te wisselen, zoo gauw de
stroom van tantièmes weer begon te vloeien.
Maar op dat- oogenblik. dat aanklacht en
onderzoek begonnen, wa3 hij niet bij machte
de schuld te vereffenen-
Toch moet er in hem het bewustzijn i an
het onrecht dat hij beging, opgekomen zijn.
Welke satan dreef hem zich steeds dieper
daarin 'tc verwarren Het zou voor hem ge
makkelijk geweest zijn, zicli voldoende geld
middelen op geregelde wijze te verschaffen.
Zijn uitgever en zijn thoateragent verklaren,
dat zij den die liter, als hij slechts één woord
geuit zou hebben, iedér voorschot, dat hij
wilde, zou hebben uitbetaald* Z/ou men het
voor mogelijk kunnen houden, da't Kaiser,
toen hij in verlegenheid kwam. niet dezen
eenvoudigen weg gegaan is
Hoe wonderlijk en raadselachtig werd zijn
lot- Juist in den tijd, dat al deze dingen zich
afspeelden, schreef hij een tooneelspel „Von
Morgenn bis Mitternacht", dat in den vori-
gen winter in Berlijn met buitengewoon
3iic(ï23 opgevoerd werd- Wat is de geschiede
nis van dit drama Het vertelt van een
kassier, die een verduistering begaat, naar
Berlijn vlucht, hier in razend tempo van eon
halven dag alle wilde genietingen van de
groote stad probeert ie genieten, op den laten
avond als een wanhopig, berouwvol heken
nor in een vergadering van hét Leger des
Heils snikkend neerzijgt en zich 's nachts om
12 uur een kogel door het hoofd schietHet
geheel wekte des te dieper, daar het niet- de
realistische schildering van eén crimineel ge
val is, doch met geniale greep de. gebeurte
nissen symbolisch verklaart en in een phan-
tastische teekening van dreigende grootte,
op het onverklaarbare noodlot der donkere
driften in ons wijst.
Is dit samenvallen van leven en dichten
niet aandoenlijk en ang9tig Ook hier is het
verband niet zonder meer duidelijk. Het is
wel mogelijk, dat iu Kaiser's gejaagde ziel
uit de misgrepen waaraan hij zich schuldig
wist, het plan tot dit drama ontstaan is. Dat
hij zich tegelijkertijd voor dat, wat hij gedaan
had en steeds nog deed, vreeselijk Straffen,
zich zelf met Vare duivelsche perverse lust
wilde pijnigen in een geheel nieuwen en
onmiddolijken zin liet woord van Ilenrik
Ibscn volgend „dichten is gerechtszitting
houden ovétr zijn eigen ik".
Maar er is nog een andere, nog verschrik
kelijker mogelijkheid- Ook dit is denkbaar
dat Kaiser zijn tragedie over den stelenden
kassier geschreven of ontworpen had, en dat
de gedachte aan deze stof in hem een dwang
voorstelling deed ontstaan, die hém er toe
dreef, zoo te handelen als zijn onzalige dra-
maheld. Wie kan het nauwe verband van ze
nuwen en zinnen van ce. mensch en nog
wel van een door den goddcUjken adem van
de scheppingskracht aangeraakten mensch,
doorzien en ontwarren In zulke lrirsenen,
die in geen geval normaal zullen zij, kunnen
gedachten en driften ontwaken, die ver ver
wijderd zijn van de levensvormen, die de
maatschappij vormde en moest vormen, om
de orde te handhaven.
Maar hoe hot dan ook" zij de burger
lijke gemeenschap kan een zulk on verwerpen
van haar wetten zeker niet toelaten- De ju
stitie heeft het woord, en haar recht neemt
zijn loop- Wel zal het nog onderzocht moeten
worden of hier met den strafrechter, ook
niet de dokter een gewichtig woord mée te
spreken heeft. Men behoeft, om niet tc vra
gen of te verlangen, in het golïeel nog niet
een verdediger van hot onrecht of voorstan
der van een uitzonderingsmoraal voor kun
stenaars te zijn. In dit geval geldt het niet
een eenvoudig verduisteringsproces zooals hét
dagelijks honderdmaal voorkomt. Het betreft
hier een uitzonderingsgeval. Ook de meest
fanatieke aanhanger van strenge rechtsbe
grippen, zal dat toegeven. ,Tot nu toe heb
ben evenwel tte vrienden van Kaiser voor den
dichter, die innerlijk ongelooflijk moet lijden,
nog niets kunnen .bereiken. Een in vrijboids-
ëielling togen waarborg en een stellen van
den beschuldigde onder medisch toezicht is
afgewezen. Ja. men heeft Kaiser met onnoo-
dige hardheid behandeld- In Berlijn kon
niet eens oen verdediger tot hem toegelaten
■worden, uit den formeelen grond, dat de ge
vangenneming van uit Münehen geschied
was en van daaruit nog geen verdere aanwij
zing gekomen was- Niemand weet tot nu to©
in wat voor geestelijken en zielctoestand Ge
org Kaiser zich bevindt-
Nu kwam de première van het dramatische
scherzo ..Europa'', dat ik in het_begin noem
de. D? dichter be teekent het als ,,Tanz und
Spiel". Het is een sierlijke fantasie over het
'thema van den roof van Europa door Zeus
in stiergedaante, half rokoko-opera, half Of-
fenbach.schc scherts, en dan toch weer door
drongen van fijner:' geestige gedachten. Hei
was een wonderlijk gevoel, de toehoorders
ie zien lachen en zich te zien amuse^ren,
terwijl de man, die geschreven had. wat daar
gespééld werd, achter ijzeren tralies zat. De
innerlijke ontroering van het- publiek kwam
ten slotte tot luidruchtige uiting. Een groot
dcol begon levendig te applaudisseren, min
stens uit het natuurlijke gejoel, zijn mede-
voelen met den dichter, die in ieder geval
oen ongelukkig mensch is, tot uitdrukking te
brengen. Maar dat prikkelde de pharizeeërs
in het gebouw. Zij begonnen te sissen, te
joelen, op huissleutels te fluiten- En het
kwam tot een afschuwwekkend en wild gevecht.
Beide partijen verloren hun rust Een jonge
man klom cp een stoel en riep in de reuzen-
rnim'te van hot Grosse Schauspielhaus hoogst
onverstandig ,.Wij pleiten voor Georg Kai
ser's vrijspraak Dat grag natuurlijk ook
niet cn het was nu weer te rei klaren, dat de
tegenpartij met razend protest antwoordde.
Bjjna een half uur duurde de strijd. Do zaal
was al donker "geworden, terwijl de tegen
standers elkaar nog steeds in de haren zaten.
Terwijl dit gebeurde, bevond Georg Ivaiser
zich zeIf juist op het transport van Berlijn
naar Münehen, op een béel gewoon nrisctadi-
gerstransport, dat vele dagen duurde. De
vrienden van den dichter stelden alles te
werk, tenminste zijn verblijfplaats op den
dag der première te weten te komen, om den
ongelukkige een medeaoeling over het succes
te geven want hij is nog geen veroordeeld
misdadiger, doch slechts een aangeklaagde in
voorarrest- Maar het was onmogelijk te we
ten, waar de dichter 'te vinden was
-•"Wat hij aan onrecht begaan hééft, moet en
zal hij booten, zooals ieder ander da't moet
doen. doch wie voelt zich vrij genoeg van schuld,
om daarbij onaangedaan to blijven?
Dr. MAX OSBORN.
We hebfcen ditmaal een zeer korte beur;-
week gehad in verband met de feestdagen
en de sluiting van de eftectenmarkt og
Oudejaarsdag. Niettemin zijn deze weinige
dagen voor de haussiers, en dat zijn toch
fcijra ailen, zeer hoopvol en bemoedigend
geweest, ten minste wanneer men mag aan
nemen, dat zij eenigszins een belofte in
houden voor het jaar 1921.
Intusscben is de stituatie in den handel
nog verre van verbeterd. Nog dagelijks kan
roc-n uit de couranten de geheele of ge
deeltelijke stopzetting van de meest uitean-
jaopende bedrijven vernemen, terwijl dè
sluiting van de voornaamste bank te Bar
celona en liet feit, dat men dit in Spanje
niet heeft kunnen of wilien voorkomen, wijst
op de groote moeilijkheden, waarmede men
allerwege te kampen heeft.
Zeer zeker is het een feit, dat de beurs
ten allen tijde de komende gebeurtenissen
in handel en industrie, het eerst door een
rijzing of daling in beeld brengt, en het
is natuurlijk in dit verband, dat men de
verbeterde stemming óp de verschillende
effectenmarkten met enthousiasme begroet.
Toch zullen er ook na Kerstmis nog
donkere, dagen komen.
De Uoersbeweging kwam, geheel tegen
alle redeneering in, zooals dit ook voor de
beurs het juiste is. Ze vond als het ware
in zichzelf de kracht tot herstel, daarbij
gesteund door contramine dekkingen.
Het eerste herstel toch werd veroorzaakt
door betere New-Yorksche suikernoieerin-
gen, niettegenstaande een scherpe daling te
-Bakona. Toen evenwel de prijzen ie New-
York opnieuw snel terugliepen, vond niet
temin het herstel verderen voortgang en
werd daarbij de aandacht op een verbete
ring te Bakona gevestigd, welke markt men
fcii de dalende tendenz, die zij eenige dagen
te vorennoteerde, geheel negeerde.
De suikerafdeeiing gaf wij beduidende om
zetten te zien en uitte zich ten slotte iu
een belangrijke rijzing, toen op Jen voor-
laatsten beursdag het publiek zich ih de
markt begaf. Speciaal H. V. Amsterdam
profiteerde biervan. Dit fonds heeft tegen
woordig een belangrijke beteekenis gekre
gen. De koersbeweging hierin wordt nauw
keurig gevolgd door ongeveer alle fondken'
ler Deurze, Koninklijke "Olie ïiiet uitgezon
derd en waar de noteering in dit matste
fond weer overgenomen wordt door Lon
den en New-York, kan een flinke rijzing
in H .V. Amsterdam een halfuur later een
levendige handel veroorzaken te Landen,
waarbij dan meestal de andere daar ge
noteerde Oliewaarden meegaan, zooals Shell,
Mem'can Eagle, Burmah etc. Het eigen
aardige is echter, dat de handel in II V.
Amsterdam betrekkelijk klein is, zoodat uien
me* een aankoop van 50 stuks bijv. alle
beurzen der wereld een meer optimistisch
aanzien zou kunnen geven.
Rubbers, Tabakken en Scheepvaart be
hielden een weifelend voorkomen, hoewel
mede iets hooger, evenals handelsvennoot
schappen. 1
De Amerikaansche afdeeling bewoog zich
op pariteit met New-York, waarbij Je eenigs-
zm's fluctueerde dollarkoers zijn invloed
uitoefende. Sporen iets beter gestemd dan
ir.dnetrieelen. Anaconda flauw gestemd.
Geld op prolongatie gemakkelijk op
pl m. 4 pCt.
- VOETBAL.
Hot bestuur yan don N. V. B. hoeft te Am
sterdam -vergaderd. Besloten is de dist riots wed
strijden, waarvoor do datum reeds op 6 Maart
was vastgesteld, te Heerlen te doen houden
Van den Ilaliaanschen Voetbalbond was een
brief ingekomen, dat zij den return-wedstrijd
tegen hel Nederlandsche elftal wenscht te. spe
len op 8 Moi 1921.
Iu beginsel werd besloten om op het voorstel
van. den Belgischen Voetbalbond om de relatie
weder te hernieuwen in to gaan, doch aan den
Belgischen Voetbalbond tc vragen, of hij or
medo accoord gaat. dat de eerste wedstrijd niet
in Nederland, doch in België wordt gespeeld op
Zondag 23 October 1921, terwijl dan Nederland-
België zou kunnen worden vastgesteld op den
tweeden Paaschdag ia 1922
Besloten werd een oefenwedstrijd voor het
Noderlandsclie elftal to doen houden op 20
Maart iu het Stadion te Amsterdam.
LAWN-TENNIS*
Het begin van den eindstrijd om den Davis*
Cup is voor Australië, de houder, niet gun
stig. Tilder sloeg Brookes met 108. 64,
4. Johnston Patterson met 63, 61,
6—1.
SCHAKEN.
Het deed on3 veel genoegan, dat zoovelen
zich intere^seeren voor de gegeven proble
men. De oplossing was Tfl18. Na Lf6
volgt Lf8 van zwart. Na Tf3 volgt Ld3
van zwart.
E. Pradignat (1895).
K# W
M TShjBu
r v
i
B1
wm
'«I? Mi
k
ÉSf
em.
IÉ
■Wit .Kb6, De3, Tb3.
Zwart Kc4, Pb5 en f2, pi d5. ->
Wit geeft raat in twee zetten.
Het hierboven gegeven probleem is vatt
een iets ingewikkelder constructie. Ook hier.
heeft wit na eiken zet van zwart een mat
gereed. Men vergelijke: Pb5 willekeurig;
Dc3 P12 willekeurig; Dd3 d5 - d4;
De6 Maar nu zal het niet gelukken
om een behoorlijken tempozet te vinden.
Men moet dus de gewone ste.ling als 't ware
prprgeven en een nieuwe stteüing zoeken,
waarin wio na lederen zet van zwart kan
mat geven. Er ontstaan dus andere matten,
(changed mates) en soms is een gevolg
van dë'sleutelzet, dat er meer matten mo-
gelgk worden (added mates). Men zoeke
maar eerst eens zorgvuldig, overwegende
wat voor gevolgen het verzetten van elk
wit stuk heeft.
Oplossingen gelieve men in. te zenden aan
hel bureau van ons blad, onder motto:
„Schaakprobleem", vóór a.s. Dinsdag 4
Januari.
P. FEENSTRA KUIPER,
"W'ilhelminastraat 20a, Zwolle.
KORFBAL.
1 Programma voor a.s. Zondag.
We*f IA.
Fiu^—D. E V.; 1"). T. V.—Vitesse (L.).«
Overzicht-
De eerste wedstrijden in het jaar 1921 zullen
Zondag verspeeld worden. Tevens zuilen, het de
eerste zijn na een rustperiode van een maand.
Gedurende den geheel en maand December heb
ben onze Lcidsche vertegenwoordigers noodge
dwongen rust moeten nemen daar hel weer
steeds als spelbreker optrad Wij hopen voor
de Korfballers dat de regen- en ijsperlrle
voorbij is.
