LBlDSCH
DAGBLAD.
BRANDSTOFFEN-COMMISSIE
LEIDEN
Vrijdag 31 December 1920.
Morgen, Nieuwjaarsdag,
verschijnt het „LEiDSCH
DAGBLAD" niet.
Officieele Kennisgevingen.
Een terugblik op het afgeloopen jaar.
Het voornaamste nieuws
van heden.
STADSNIEUWS.
raiJ8 DEB ADVERTENTIEN:
00 Ofcs. per regel. Des Zaterdags 40 Cts*
pe<r regel. Kleine adveTtentiën Woensdag,
(76 Ote., Zaterdag 11.— bij een maximum
aantal woorden van 30. Incasso volgens post-»
reolit. Voor eventueel© opzending van brieven
10 Ots, porto te betalen. Bewijsnummer 5 Ot^
Bureau Neordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
PBI/S DEZEB CODBANTi
Voor Deiden p. 8 mad. 12.60, p. weei f 0.1$
Buiten Leiden, waar agenten gevcs-t
tigd zijn, per week' 0.10
Franco per post 2.90
Nummer 18659.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VERKOOP VAN KATOEN, KEPER EN
l FLANEL.
Do Burgemeester van Leiden brengt lei' alge-
meeno kennis- dat voor inwoners van Leiden,
-op Maandag 3 Januari a-?, in dc Stads-Gehoor-
aaal, ingang Br eestraat, zullen worden verkocht
prima wit katoen, prima ongebleekt keper en
prima Fransch orême kop er flanel (het beste)
Asgon den prijs van
Katoen per 10 el f 4-90.
Keper per 10 el f 4.00.
Flanel per 6 ol f 3.S5-
W. PÈRA, welh. loco-B urgem.
Leiden, 31 December 1920.
Dc Commissie maakt bekend, dat in verband met dc a.s. opheffing der distributie
worden ingetrokken alle gcldigheidsverklaringen van bons, alsmede alle nog loopende
toewijzingen, en dat met ingang van Woensdag 5 Januari wordt beschikbaar gesteld
1 eenheid (1 H.L.) eierkolen op bon 6, 7, 8, van dc minimumrantsoenkaart.
MELK.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
Gelet op het voorkomen van vele geval
len van typhus in de nabijheid van Leiden;
Brengen ter algemeene kennis, dat de
kans bestaat, dat door Leidsche melkver-
koopers uit de besmette streek melk wordt
ingevoerd om het met de a. s. feestdagen
sterk toenamende melk verb ruik te dekken.
Raden de ingezetenen met den meesten
ernst aan, om vooral nu, alle melk zorg
vuldig te koken, ook die, welke in koffie en
thee wordt gebruikt.
W. PERA, Weth. Lo. Burgem..
VAN STRIJEN, Secretaris..
Leiden, 24 December 1920.
MILITIE.
INSCHRIJVING.
De Burgemeester der gemeente Lolden brengt
tea* kennis van beJ-anghebbenden, -dat op dc
Idaarvoor in dio-gemeente aangewezen plaatsen
is aangeplakt een openbare kenninsgeving, be
treffende inschrijving voor de militie in Januari
a.s. van -de in 1902 geboren mannelijke perso
nen.
Voor vorenbedoelde inschrijving zal meer be
paald zitting worden gehouden tor Gemeente
secretarie af deeling „Militaire Zaken", Bree-
straat No. 119 alhier, van des voormiddags
10 uur tot des namiddags 3 uur
op Maandag 3 Januari a.s. voor -hen, wier ge
slachtsnaam aanvangt met de letter A of B tot
On met BI-
op Woensdag 5 Januari as. voor hen. wier
geslachtsnaam aanvangt met do loiter B van
Bo af, of C
op Vrijdag 7 Januari a.s. voor lien, wier ge
slachtsnaam aanvangt met do letter D E F of
G
op Maandag 10 Januari a.s. voor hen,, wier
geslachtsnaam aanvangt met de lettor H, I of
4;
op Woensdag 12 Januari a.s. voor hen, wier
^geslachtsnaam aanvangt met dc letter K-
op Vrijdag 14 Januari a.s. voor hen, wier ge
slachtsnaam aanvangt mol de lettor L of M
op Maandag 17 Januar a.s. voor hen. wier
geslachtsnaam aanvangt met do lettor N, O of
r
op Woensdag 19 Januari a.s. voor hen, wier
geslachtsnaam aanvang' met de lettor Q of R
op Vrijdag 21 Januari a.s. voor hen. wier
joslaohtsnaam aanvangt met do letter S
op Maandag 24 Januari a.s. voor hen, wier
geslachtsnaam aanvangt met dc letter T, U ot
V;
op Woensdag 26 Januari a.s. voor hen, wier
geslachtsnaam begint met do letter W, X, Y of
Z.
Door een iodcr, die tot aangifte verplicht is,
moot eon uit treksel uit het geboorteregister be
treffende don in te schrijven persoon of het hu
welijksboek je van diens ouders worden overge
legd
Nadere inlichtingen hieromtrent kunnen wor
den verkregen aan de af deeling „Militaire Za
ken" voornoemd, op werkdagen van des voor-
middags halftien tof des namiddags halféén en'
van des namiddags halftwee tot des namiddags
drie uurdes Zaterdags van des voormiddags
halftien tot des namiddags halféén uur.
\V. PERA. Weth lo -burgomeester.
Leidon, 31 December 1920.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat met in
gang van i Januari 1921 de ia die gemeente
gelegen bruggen op Zondu^ea, den Nieuw
jaarsdag, den 2en Paaschdag, den Hemel
vaartsdag, den 2en Piu'islordag on den len
en 2en Kerstdag, vanaf des morgen* S uUr
(len gebeelen dag geslote:: zullen blijven.
W. PERA, Weth. lo.-Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
1 "Leiden, 31 December '1920.
HONDENBELASTING.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat, ingevolge art. 2 der Verordening, re
gelende de Invordering der plaatselijke di
recte belasting op de honden, ieders' houder
van een of meer honden, die aan die belas-
ding onderhevig zijn, verplicht is daarvan
vóór of op den 31en Januari a.s. bij den
Gemeente-ontvanger aangifte to doen, floor
inlevering van een behoorlijk ingevuld en
door den aangever onderteekend biljet en dat
bedoelde inschrijvingsbiljetten voor het dienst
jaar 1921 kosteloos ten kontore van den Ge
meente-ontvanger verkrijgbaar zijn.
W. PERA. Weth.'Lo. Burgem.
VAN STRITEN. Secretaris
t Leiden, 31 December 1920.
(1 H.L.) stukkolen
1
1
1
I
1
1
1
1
tegen den maximumprijs van f 3.45
2, 4, 6. kaart kamerbewoners.
2, 4, studeerwerkkamers.
1, 2 ouden Van dagen.
9 en 10 van de minimumrantsoenkaart
1, 3, 5 kaart kamerbewoners.
1, 3 studeerwerkkamers.
3, 4 ouden van dagen,
1, 2, 3, 4 groote gezinnen,
per PI L. eierkolen.
- 3.45 per H.L. stukkolen.
Vanaf genoemden datum zal ieder, echter op de gewone wijze van bestellen enz.,
vrij zijn de brandstoffen te betrekken van den handelaar zijner keuze, voor zoover deze
handelaar voorraden heeft en overigens te "betrekken bij den handelaar, die zal blijken
voorraden te? hebben.
Boven de rantsoenen is ieder gemachtigd om een ongelimiteerde hoeveelheid
brandstoffen tc betrekken tegen dc navolgende prijzen:
Anthraciet per H.L f 6.10. Mijncokes per 75 K.GI 5.35
Eierkolen -5.45. Gebroken mijncokes per 75 K.G.-5.60
Stukkolen - 5.45, Bruinkoolbriketten per 100 K.G. - 5.85
Eveneens bij den handelaar zijner keuze en voor zoover bij den handelaar, de
aangevraagde soort aanwezig is.
Daar blijkens de genoteerde prijzen voor brandstoffen boven het rantsoen, deze
prijzen dezelfde zijn als voor de tegenwoordige B.-rantsocnen, volgt hieruit, dat do rant-
soeneerfng voor groep B. hierdoor is vervallen.
Bestellingen op brandstoffen tegen de hoogerc prijzen kunnen direct bij den han
del worden gedaan, die tot dit doel bestclbiljcttcn in voorraad heeft.
Op deze bestclbiljcttcn zijn levens de verdere voorwaarden voor afname enz. aan
gegeven. Industriebrand kan eveneens direct van den handel worden afgenomen tegen
de hieronder gestelde prijzen.
Prijs per 100 ïf.ö. bij afname van:
minder dan 1 beneden lObeneden 20 ton*
1000 K.G. 10 ton. 20 ton. of meer.
Limb, stukken en'nootjes 16.15 f6.05 15.85 f5.75
Steenkoolbriketten- 6.90 - 6.80 - 6.60 - 6.50
Zuiggas-anthraciet-7.25 -7.15 -6.95 -6.85
Gietcokes-7.75 -7.65 -7.45 -7.35
Amerikaansche kolen. -5.50 -5.40 -5.20 -5.10
Voor zoover op toewijzingen groep B en Industrie reeds mocht zijn bijbetaald,
wordt deze bijbetaling door het bureau gerestitueerd tegen afgifte van het betreffende
toevvijzirigsbiljet.
Alle bijbetalingen aan het bureau zijn hierdoor vervallen.
Voor het publiek is het brandstoffenbureau voortaan alleen geopend des Vrijdags
voormiddags van 912 uur.
Klachten omtrent afleveringen, gelieve men schriftelijk' bij het bureau in tc dienen.
Voor voldoenden voorraad voor aflevering tegen den lagen prijs op dc bons en
groep .C (voor welke groep de gewone wijze van distributie blijft gehandhaafd) zal
worden zorg gedragen.
De Commissie voornoemd:
Leiden, 31 December 1920.
P. E. BRIËT,
M. KRAMER,
Als onze getrouwe leaers dit nummer in
handen krijgen, het laatste van den jaar
gang 1920, dan nadert het uur, waarop wij
afscheid zullen nemen van een.reeks van
366 dagen, die, vlugger dan zij hadden
kunnen denken, aan on3 is voorbijgegaan,
om daarna een nieuwen tijdkring van
denze'/den omvang wedor te begroeten.
Hoe druk en veelbewogen het leven in
dezen tijd mag zijn en hoe weinig oogen-
bk'kken er voor de meesten onzer resten,
om te overpeinzen c?e dingen, die achter
ons liggen, op der Oudejaarsavond voelt
een mensch zich onwillekeurig geneigd
even terug te blikken op den weg dooi
hem afgelegd.
En dan denkt hij allereerst aan hetgeen
hemzelf is wedervaren en aan wat er ge
beurde in den kring zijner nabestaanden,
waarvan hij deel uitmaakte, van wier lief
en leed hij clon onmiddellijker* terugslag
voelt. De O udej oarsavondoverdenking,
welke daarvan een uitvloeisel is, draagt
een te-intiem karakter; om er in liet"open
baar iets van te zeggen. Ieder voor zich cn
elk huis op zich zelf overpeinze bij lach
en traan wat het straks ten grave dalend
jaar voor lien geweest is, beware de herin
neringen er van als een onverwoestbare
schat in eigen hart.
Hier zij alleen don wensoh uitgesproken,
dat velen alleen, of in, eigen intiemen
kring, zoo den laatsten avond van bet
scheidend jaar -zullen herdenken, dat zij
naar het oude Bijbelwoord kunnen zeggen:
„Ik laat u niet gaan, tenzij ge mij zegent".
Een mensh leeft echter niet enkel voor
zichzelf, voor zijn gezin, cn zijn familie,
bij is ook lid der gemeenschap en maakt
oen deel uit van het groot geheel, dat wij
maatschappij noemen. En als zoodanig gaat
rijn belangstelling uit over de muren van
zijn eigen buis heen en buiten den engen
grens van zijn dagelijksch bestaan. Als ge
meenschapswezen doelen wij in liet wel cn
wee van alle leden der gemeenschap. En
ook daarvoor sluit op den Oudejaars
avond zich een jaarkring af.
Met ons, vragen in alle 'cSceien der wereld
waarin men de Christelijke jaartelling
volgt, de mensehen zich af; „wat is 1920
voor ons geweest en wat bergt 1921 voor
ons in zijn schoot?" Met ons slaan alle
denkende en voelende Nederlanders van
avond hun blik naar achteren, om te over
zien, wat het afgeloopen jaar aan ons land
en volk gaf en nam. Een kleinere kring
van stadgenooten herdenkt met ons in clit
avonduur tevens wat in de goede stad Lei
den is gebeurd en spreekt zijn verwachting
uit over de naaste toekomst die in het
nieuwe jaar ligt opgesloten.
En bij dat terugblikken op hetgeen van
366 dagen achter ons ligt, is er veel, waar
over we ongeveer gelijk, zullen denken, al
is door aanleg, ontwikkeling en tempera
ment de kijk op de dingen van ons men-
sohen zeer verschillend.
Wij vreezen dat de grondtoon der oude
jaarsavondoverdenkingen van alle ern
stige menschen weinig opgewekt zal zijn,
ook van hen, die een open oog hebben
voor de lichtpunten welke er toch ook nog
op den afgel egden weg zullen zijn te vinden
De rust op het groote wereldtooneel,
waarnaar de^oor den oorlog uitééngereten
menschheid zoo hartgrondig verlangde en
waaraan rij zoo'n diepgevoelde behoefte
heeft, is ook in 1920 helaas, nog niet ge
komen.
IntegendeelOveral, in Oost cn West,
in Zuid en Noord, onrust e-n verwarring,
zonder uitzicht op beterschap.
In het Oosten van Europa heerschend het
Bolsjewisme, dat, vóór het aan zijn eigen
fouten zal bezwijken de beschaving, niet.
a'Jeen van het verarmde Rusland, maar
ook van het Westen bedreigt. De kleinere
stalen, rond zijn grenzen, in plaats van
krachtig front te maken tegen de verderfe
lijke communistische propaganda, onder
ling krakcelcnd cn elkaar zelfs te vuur en
te zwaard bestrijdend.
Het vóór den oorlog rijk cn machtig Mid
den-Europa op den rand van den econo-
mischen ondergang, moreel tot in zijn
grondvesten geschokt
Wie bij den aanvang van dit jaar de
stille verwachting koesterden dat de eens
zoo energieke Duitschers zich wel spoedig
uit hun verval zouden opwerken, moeten
zich thans wel diep teleurgesteld gevoelen
en hun hoop op het jaar dat nu vóór ons
ligt moet wel zeer gering zijn.
En wat hebben de als overwinnaars uit
den strijd gekomen staten in 1920 voor
Europa en zelfs voor hun eigen bevolkin
gen kunnen doen?
Hebben we in het jaar, dat achter ons
ligt zelfs niet de profetie vernomen, c?at
zij met hun overwinning in verlegenheid
zullen geraken?
En is het idealisme waarmede de Vol
kerenbond is begroet geworden bij velen
niet in pessimisme overgeslagen?
Inderdaad er is als wij een terugblik
werpen over het groote wereldtooneel alle
reden tot een sombere Oudejaarsavond
stemming.
Ons vaderland bleef ook in 1920 voor
groote schokken gespaard. Vergelijkender
wijs hebben wij reden tot tevredenheid. Ook
wij hebben onze partijschappen, en hebben
zich in het havenbedrijf en de bouwvak
ken en zelfs bij het post- en telegraafwe-
zen conflicten voorgedaan, doch zij heb
ben onze volkswelvaart gelukkig nog niet
ondermijnd en dc rust van stad en land
niet noemenswaard verstoord
Maar toch zou grooterc eensgezindheid
en meerdere samenwerking van verschil
lende groepen der bevolking ons volksleven
zeer to stade zijn gekomen. De oorlogs
jaren hebben ook van ons lanc! zware' fi
nancieels offers gevraagd. In 1920 is de be
lastingdruk veel zwaarder geworden cn
wanneer straks ook wij in de algemeene
malaise, die wordt verwacht onvermijde
lijk zullen betrokken worden, er werke
loosheid zal komen, en als gevolg daar
van de in dit jaar sterk gestegen loonen
wellicht, zulen moeten worden verlaagd,
wat zal er dan gebeuren?
De Oudejaarsavondstemming kan ook
voor den Nederlander, die oog heeft voor
de realiteit der feiten niet blijmoedig zijn.
Wat was 1920 eindelijk voor onze ge
meente, die met ingang van dit jaar een
belangrijke grensuitbreitEng onderging? Er
is naar deze uitbreiding vele jaren ver
langd maar door de moeilijko tijden, welke
ook wij moeten doormaken, heeft zij niet
aan de hooggespannen verwachtingen kun
nen voldoen. Men had gehoopt op den aan
leg van talrijke nieuwe straten en het bou
wen van nieuwe woningcomplexen. Er is
nog weinig van kunnen komen. En voor
een belangrijke toeneming van de belas
tingopbrengst was de uitbreiding tc gering.
Wat zouden de ongeveer 4000 nieuwe inwo
ners in dit opzicht voor gewicht in de
schaal leggen?
Toen op 5 Januari in de eerste raads
vergadering onze Burgemeester als voor
zitter met een gebruikelijk woord de ver
gadering opende, heeft hij geen nieuwe
perspectieven geopend. En thans is geble
ken, dat hij een goeden kijk op de naaste
toekomst heeft gehad; Elke verbetering en
hervorming van eenig belang brengt aan
zienlijke offers met zich en Leiden behoor!
ook tot die gemeenten, welke met geldnood
hebben te worstelen. Daarbij komt de wo
ningnood. Tal van bouwplannen van de
verschillende Woningbouwvereenigingen
werden aan de goedkeuring van den ge
meenteraad onderworpen, waarvan de
meesten werden goedgekeurd, doch waar
van de uitvoering door allerlei om
standigheden veel vertraging ondervond.
Toch zijn er in 1920 in bet geheel nog 411
woningen bijgekomen, waarvan slechts een
10-tal door particulieren bouw. En waar er
slechts enkele gevallen tegenoverstaan, dat
een woning aan rijn bestemming werd
onttrokken is er tenminste eenige verrui
ming voor d(e woningzoekende.gekomen.
Het instellen van een Geneeskundigen
Dienst aan de uitvoering waarvan thans
wordt gewerkt en waarvoor reeds een
Directeur is benoemd, bewijst dat ons ge
meentebestuur nog met den moed verlo
ren beeft. Het besluit tot den bouw van
een nieuwe Gasfabriek is daarvan mede
bewijs. Intussohen werd ook dit jaar we
der getracht voor onze Lichtfabrieken,
zoowél in. de stad als' daarbuiten nieuwe
afzetgebieden te vinden cn gelukkig niet
zonder succes. In de toekomst worden
daarvan voor do gemeente financieele
voordeelen verwacht.
Verschillende» heffingen Werden niet on
aanzienlijk verhoogd: haven-, brug- erü
leggeld, zooals ook de belasting op de pu
blieke vermakelijkheden en eindelijk een
verdubbeling van de opcenten op de hoofd
som der grondbelasting.
Het belastbaar inkomen werd voor dit
dienstjaar geschat op niet minder dan 26
milliocn, d.i. 7£ rnillioen meer dan het vo
rig jaar. Daaraan is het te danken ge
weest, dat het belastingpercentage in 1920
piet aanzienlijk hooger is geworden dan
het vorig jaar, al valt het belastingbiljet,
dat onze stadgenooten dezer dagen hebben
ontvangen, den meesten zeker niet mee.
Maar hoe zal het een volgend jaar wezen
wanneer naar aller verwachting het be
lastbaar inkomen zeer veel lager zal zijn
door de minderewinsten van nering, han
del en industrie- welke verwacht worden.
De dezen zomer 'gehouden gemeente
raadsverkiezingen waaraan ook de vrou
wen mochten deelnomen hebben de meer
derheid van de rechtsche partijen aanmer
kelijk versterkt. Er is bij de behandeling
dei- begrooting over cn weer getwist, of
dit proces zich bij de eerstvolgende ver
kiezing zal herhalen of niet. De tijd zal dit
lederen en dit zal mede afhangen van de
wijze waarop zich ook in deze gemeente
de toestanden ontwikkelen.
Dit is echter niet wat de burgerij interes
seert. Deze verlangt, dat er zooveel mo
gelijk worde bezuinigd en dat de gemeen
telijke tijd niet door de Vroedschap worde
zoek gemaakt met een. vruchtcloozen par
tijstrijd, die slechts de hoofden warm
maakt, dooh waarmedh do gemeentebelan
gen niet worden gebaat.
Menig gemeentenaar zal bij een terugblik
op het jaar dat is heengegaan, misschien
de verzuchting slaken Ach, dat in het
nieuwe jaar dit anders worde!
En wie zal zich in Leiden niet herinne
ren. met welk een leedwezen de mare ver
nomen werd van ct'e ongesteldheid van het
hoofd onzer gemeente en met hoeveel be
zorgdheid naar den toestand van Jhr.
De Gijsela ar werd geïnformeerd.
En het is voor ons aan het einde van dit.
jaar een geruststelling, dat de gezondheids
toestand in den laatsten tijd steeds voor
uitgaat en de kans lederen dag grooter
wordt, dat hij te eeniger tijd zijn moeilijko
en veel omvattende taak weder zal kunnen
aanvaarden, in het belang der gemeente,
die vooral in dezen ernstigen en moeilij
ken tijd groote behoefte heeft aan een be
kwaam hoofd en een flink cn waardig lei-
der der vergaderingen van den gemeente
raad.
-EI-
BINNENLAND.
Dc troepenzending naar Wilna.
Prinses Juliana voor het eerst naar de blos-»
CCCp.
Geen werk aan 's Rijks Munt voor den artl-
stieken stempelsnijder.
Dc arbeidsvoorwaarden in het schildersbe
drijf.
BUITENLAND.
Duitschiand met verdere bezetting bedreigd.
In het Roergebied eischt men ontwapening der
Beiersche burgerwachten.
Nieuwe moeilijkheden over Opper-SUezȑ.
De splitsing in de Fransche socialistische
partij.
In Oostenrijk doen de ambtenaren een laats?
beroep op de entente om het land te redden.
Griekenland antwoordt op de laatste entente-
nota.
Bulgarije geeft toe aan Servie's wenschem
De elecirische Iram 'S-GravenhageLeiden.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver-s
klaring van het algemeen nut. der onteigei
n'ng ten behoeve van aanleg van een tram-
weg van 's-Sravenhage over Wassenaar naar
hier. Zooals men rveet, is d.d. 21 April
1920 aan de Haagsche Tramweg-Mjj. con
cessie verleend voor den aanleg van deze
verbinding.
Door de N. V. Leidsche Bouw-My. is be
zwaar gemaakt tegen bet ieggea van een
ttweede brug over de Poe'.we tering en het
leggen van sporen in den Rijnsburgerweg
naast de bestaande sporen van de Noord-
Zuid-Hollandsche Tramweg-Mij. Door voor
zooveel noodig medegebruik van laatstbe
doelde sporen te geven, zal aan het bezwaar
worden te gemoet gekomen.
Het tweede bezwaar, betrekking hebbenda
cp het dempen van slooten en het leggen
van duikers, zal zijn oplossing moeten vin
den bij de onderhandelingen, bedoeld in:
art. 17 der Onteigeningswet.
Ycreeniging tot Bevordering der Bouwkunst
te Leiden.
Aan de 172ste vergadering, gisteravond
in het Nutsgebouw, ging vooraf een kunst
beschouwing van plaatwerken in verband
met de lezing.
De voorzitter a. i., de heer D. H. Everse,
opc-nde de vergadering. Nadat de notulen
waren goedgekeurd, was het woord aan den'
spreker voor dezen avond, den heer H.
van Batenburg, leeraar M. O. handteekenett
alhier, die tot onderwerp had gekozen: „Het
ornament in zijn hoofdtijdperken".
Zooals een vorig spreker de aanwezigen
in gedachte plaatste op het platform van
de Are de Triomphe te Parijs en bij wijza
van film de ontwikkeling der bouwkunst liet
passeeren, van af zooveel jaar vóór Chr.
tol op beden, gaf spreker hier in een van
ernstige studie getuigende en schoone voor-
dracht een overzicht van de ontwikke'.ings-
vormen van het ornament. Het Latijnsche
woord „ornare"' beteekent versieren. Orna
ment, ornamentiek, ornamentaal, ornamen
tatie, ornamenteering, ornamentist of or-
namamist zijn alle hiervan afgeleid. Het or-
nament is op zichzelf de versiering. Da
ornamentatie of ornamenteering is de toe-*
passing hiervan. De ornamentist is de ver-*
tierende kunstenaar. I
Ornamentaal boteekent het aanwezig zjjtf
van een versiering. Ornamentiek is de ver-
sieringskunst in haar meest ruime toepas
sing. Onder ornament verstaan wij, dat deel
van een bouwkundig of kunstindustrieel voor
werp, wat ten doel heeft te versieren en
dat niet een noodzakelijk onmisbaar deel
daarvan uitmaakt. Dit als grondstteLing aan
nemende, verklaarde spreker hoe de orga
nische natuur met haar ïjjke vormen- en
kleurenwereld in planten, dieren en men-
schenfiguren de rijkste bron biedt.
Doch ook de levenlooze natuur levert een
massa voorbeelden, die in de versierings-
kunst zijn aangebracht. Zooals kristalvor
men, natuurverschijnselen en de elementen,
De toepassing van en het karakter, dat
die versieringen dragen, zjjn te verdeeien
in twee hoofdgroepen:
le. Zuiver naturalistisch, dat is de natuur,
zoo getrouw mogelijk gecopieerd;
2e. Streng gestyleerd, dat is de vormen
ondergeschikt maken aan de bestemming eö
den aard van het voorwerp.
In de uitvoering behoort het ornament tót
twee soorten, le. Het relief-ornament en 2da
het vlak-ornament.
Alle versieringen belmoren tot een der,
twee genoemde soorten en zijn producten
van de plastische kunst en de teekenkunst.
Zoo behandelde spreker dan de versie-
ringskunst van af de eerste ontwikkeling
daar in het land der Farao's, om van de
Egyptische kunst, waarin den Lotus, Pa-
ryrus en Palm een leidende rol spelen over
te gaan tot behandeling der Grieksche kunst.
Hieruit ontstond weer de Romaansche, de
vroeg- en Iaat-Gothische en Renaissance cn'
ten slotte de moderne versiering.
Al deze tijdperken werden door spreker
alzonder'yk behandeld en wel op een evetf
duidelijke als voor ieder begrijpelijke wijza.
Het was een College aldus de secretaris,