KUNST EN LETTERED
Eeuwfeest Alberdinck Thijm.
Gisteren is de herdenking van den hon
derdsten geboortedag van Prol. Alberdingk
Thijm ingeleid met een zielmis m het kerkji
van het Amsterdamsche Eagjjoenhof, waar
Thijm zoo vaak getoefd heèft.
Bij afwezigheid van den deken, werd de
mis opgedragen door den kapelaan D. van
Leeuwen. In een toespraak tot de fdlrijke
aanwezigen, schetste hij in 't kort Tkrjm's
karakter en levensopvatting. Hij herinnerde
aan diens lijfspreuk: Jlil nisi per Chris
tum (Niets dan door. Christus) en teeken-
de hem als een man, die boven alles znn
kerk lief had en daaruit zoo veel kracht
putte.
Om 11 uur, s voorm. had op het. R.-K.
Kerkhof „De Liefde'' aan de Bilderdijk-
straat de plechtigheid eener kranslegging
plaats door,'het uitvoerend comité der Al
berdingk Thijm-herdenking.
Als eerste spreker trad naar voren dr. -J.
F. M. Sterck, voorzitter van h:t huldigings-
comité.
De krans van het huldigiogscomité werd
door. spr. op het graf neergelegd. Op het
zwart-roode lint prijkten de woorden in
zilveren letters:„„Aan den grooten eman
cipator Josephus Albertus Alberdingk
Thijm". Een dochtertje van den heer Sterck
strooide vervolgens bloemen op den graf
steen.
Namens den Nederl. Roomsch-Katholie-
ken Volksbond voerde het woord de voor
zitter de heer J. Smit. Deze spreker zette'
in korte woorden uiteen, hetgeen Thijm
voor den werkman gedaan heeft. Met den
stichter, van den Bond, den heer Pastoors
is het aan Thijm grootendeels te danken,
dat de R.-K. werkman op zoo voorbeeldige
wijze georganiseerd is. Hij is de ontwerper
geweest van het devies van den Bond. om
te strjjden onder het devies: „Voor God,
Kerk, Koningin en Vaderland".
Meer. dan 100.000 katholieke arbeiders
zijn thans getooid met dit insigne en de
nationale en pauselijke kleuren. Namens 'den
Bond bracht hij een eerbiedige hulde aan
Tkijm's nagedachtenis ett hij hoopla, dat
deze den R.-K. arbeider in deze moeilijke
tijden nieuwen moed zal geven om .te strijden
voor, het katholieke beginsel.
De heer, v. d. Broecke, secretaris van het
huldigingscomité droeg daarna hét bekende
gedicht van Tlirjm voor: „Daar is aan
'S levens overkant enz."
Nadat de heer Sterck de plechtige huldi-.
'ging besloten had met een woord van .Von
del: „Hjj ligt niet hier, maar elders", ging
pastoor, Van Kersbergen van de parochie
j,De Liefde" voor in het gebed.
Hiermede was de plechtige huldiging ge
ëindigd.
SPORT,
CRICKET.
Programma voor Zondag.
Ie klasse: V. V. V.—V. O. C.11. en IV.-
Haarlem.
2e klasse ZuidV. O. C. II—AjaxH. O.
o. n—H. D. V. S. I.
2e klasse NoordHaarlem II—Albion
Forward—V. V. V- II-
Overzicht.
V. R. A. en H. O. C. hebben morgen nog
rust als gevolg van de „rur. Kessler" toer in
Engeland. Do vier overige le klasse moeten
echter in 't veld komen. Do competitie
loopt op zijn eind^ waarbij V. O. C. zelfs
haar laatsten wedstrijd moet spelen. Dit
vlugge verloop der competitie kan men
zeker wel wijten aan het doorgaans goede
Zondagsweer. Slechts één keer hadden we
een mislukte dag door regen. In de le
klasse is de strijd voor de eerste plaats al
beslecht. De tweede zal wel door V. R. A.
ingenomen worden. De candidaten voor 3e
en 4e plaats zijn V. V. V. en V. O. C. welke
elftallen elkaar morgen dezen eer zullen be
twisten. V. V. V. heeft nog een voorsprong
van 2 punten op de Rotterdammers, en
heeft daarna nog een wedstrijd voor den
boeg, terwijl V. O. O. de finish van deze
.competitie in gaa.t. V. V. V. heeft dus do
beste kansen in de bovenste lagen te blij
ven. Door een overwinning bereikt zij dit
direct en wij gelooven dat ze daartoe tegen
V. O. C. wel in staat is. Een paar weken
geleden tegen Haarlem liet ze nog blijken
dat ze hooge scoren kan maken, terwijl
haar aanval altijd zeer gevaarlijk blijft. Van
V. O. O. daarentegen verwachten we geen
hooge talenten, daar zij geen constant spe
lende batsmen heeft. Zij moet dan ook alles
van het bowlen hebben. Of haar dit tegen
.V. V. V. zal redden betwijfelen we.
De andere le klasse ontmoeting zal plaats
vinden aan den Spanjaardslaan te Haar
lem, tussohen de 2 stedelijke eerste klas-
sers. Evenals we indertijd niets konden
voorspellen van de Haarlemsche „voetbal
derby" tussc-hen H. F. C. en Haarlem, zoo
is het ons dezen keer even moeilijk het bij
deze „cricket derby" te doen. Beide cric
ketclubs zijn nauw verwant aan voornoem
de voetbalclubs cn volgen deze clubs dan
ook in onverwachte uitslagen.^ De eerste
ontmoeting van cfit seizoen tusschen beide
Ver. eindigde in een Haarlem-overwinning
welke ook haar eenigste bleef. R. W. daar
entegen kon voor de competitie geen zegen
behalen. Alleen schoot ze'-verleden weck
voor den Telegraafbeker tegen V. 11. A. I
(of liever een comb, van de V. R. A. elf
tallen) uit haar slof en boekte oen groota
overwinning. Misschien dat ze nu de over-
winningssmaak te pakken heeft en morgen
Haarlem er van zal laten proeven.
Ajax speelt morgen ook al haar laatsten
wedstrijd en wel tegen de zwakste dezer
klasse, n.l. V. O. C. II. Daar de Leidenaars
nu weer volledig zullen uitkomen, twijfelen
we niet, of het wordt een groote overwin
ning voor haar. Wanneer de batsmen een
beetje opdreef zijn dan zou het bovendien
nog wel eon overwinning met innings kun
nen worden. In den anderen wedstrijd zal
bet meer spannen, daar hc-t dan gaat om
het bezitten van de eerste plaats. H. C. C.
II heeft tot nu toe nog geen wedstrijd ver
loren, terwijl de oud-lc klasser juist tegen
de Hagenaars een nederlaag leden. Deze
laatste wint natuurlijk op revanche. Of
haar dit gelukken zal trekken wc in twijfel,
claar H. C. C. II door niot-spelen van liet
eersto natuurlijk versterkt uitkomt en
daardevor de leiding zal behouden.
In do Noordelijke tweede klasse vaR morgen
hoogstwaarschijnlijk do beslissing voor het kam
pioenschap dozer klasse. Door een smadelijke
inning,snedeilaag zag. V.' V. V. II haar kam-,
pioensilliusiën vrijwel in rook' vervliegen. For
ward nadert haar daardoor nog meer en is nu
slechts 1 punt op V. V. V. II ten achter. Beide
ploegen spelen morgen hun laatslen wedstrijd,
welken strijd -beslist zal worden met het inne
men der le ol 2e plaats. Alleen R. W. II heeft
nog eenigo kans op de lo plaats, maar dan
mag zij in do 3 volgende wedstrijden ^een en
kele flater meer begaan. Wat de kansen ten
opzichte van de ontmoeting ForwardV. V.
V. II betrefI, zoo zijnwc geneigd het dezen
keer op Forward te houden. Do andere wedstrijd
tusschen Hadrlem II en Albion is ook moeilijk
tc voorspellen, daar de kraehlen beider clubs
niet veel TerschiDeu. Haarlem II, dat zich 1.1.
Zondag zoo heelt doen gelden, geven we echter
de beslo kansen.
VOETBAL
Het Amsterdamsch elftal, dat heden
avond rn het Stadion tegen het Ned. Elf
tal een oefenwedstrijd zal spelen, is als
volgt samengeste'dAndriesse (Ajax) d.
Huyer (V. "V. A en Couton (Ajax) a.
Hordijk (Ajax). Dassen Sr. (Y. V. A.) en
Do, Kruyf (Ajax) in. v. Willigenbrug (V.
V. A), Steur (idem), Broekman (Ajax), v.
Gendt (Spartaan) en Du Boïs (Ajax) v.
WATERPOLO.
De samenstelling van liet Ned. Z_evental
voor de a.s. Olympiade is als volgt
K. Struijs (doel), K. Meijer (D'. J. K),
G. Gortlever (IJ) en P. v d. Velde (Dolfijn)
achterP. Bohlander (IJ), G. J. v. Silfhout
(IJ), en Piet Plantenga (D'. J. K.) vóór.
Terwijl als reserve meegaan: J. Hoogen-
dijk (Maas) en C. Ivratz (Maas).
WIELRENNEN-
Leidsche Ren- en Toerist-Ver. „Swift".
De Amsterdamsche Sportclub „Olympia"
heeft geschonken 2" medailles n.l. 1 groot
verg. zilveren en 1 groote zilveren.
De verg. zilv med. wordt! disponibel ge
steld voor een wedstrijd van 2 maal 50 KM.,
en do zilv. med. voor een wedstrijd van
3 maal 20 KM. waarbij do leden worden
verplicht voor allebei de wedstrijden, iedere
keer mee te rijden daar ze anders geheel
worden uitgesloten voor 'n overwinning.
Morgen wordt de eerste wedstrijd over 20
KM. verreden. Start en eindpunt is bij den
Leiderdorpsehen tol.
Na afloop van do wedstrijd clubtocht naar
Den Haag ter bijwoning van de huldiging
van de amateur wereldkampioen M. Peetors
op Houtrust, waar hem namens do L. R. on
T. V. Swift" eon bloemstuk zal worden
overhandigd.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken:
F. H. Voss, paticulier, Hall (gem. Brum-
men). Rechter-commissarismr. dr. W.
Ridder van Rappardcurator C. C. de
Jonge.
T. B Messie Jr., grossier, Deventer.
Rechter-commissaris: mr. dr. W. Ridder v.
Rappardcuratormr. H. G. P. Korte,
Deventer.
J. de Vries en J. H. Mozes, Amsterdam,
handelende onder do firma Bagoessari
Thee-onderneming. Rechter-commissaris
mr. J. AViarda; curator: mr. G. H. A.
Grosheide.
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
XL Y
v, De triomf van hef expressionisme.
Berlijn, begin Augustus.
Er is geen twijfel meer mogelijk, de eer
waardige behoeders van oudo overleveringen
mogen hun hooiden en pruiken schudden de
nieuwo kunst, of om het geliefkoosde woord, al
omvat dal dan ook niet alles, tc gebruiken, het
„expressionisme" heeft over do gehcelo linie
de zege behaald. Niet in dien zin, dat die kunst
thans reeds de meenderhaid van het volk of zelfs
van de kunstvrienden aan haar zijdo telt, of
dat zij in een rozendon wervelwind het reeds
gebracht heeft tot een overweldigend aantal
grootsche scheppingen. Nog altijd berust het
werk van do nieuwe, van do komende kuns'te-
naarsgencratie voor een groot doel op oxperi-
menteeren en het trachten problemen op le los-
sen(, en zelfs de mensohen, die met hart en ziel
de nieuwo richting zijn toegedaan, moeten twij
fel koesteren of in afzienharen lijd de weg tot
volkomen klaaiheid gevonden cn bewandeld kan
worden. Maar toch: dc overwinning is bevoch
ten, want dc aandacht van" allo menschen in
Duitsehland, die zioh met kunst inlaten, is ge
richt op de vragen en problemen, die dc nieuwe
richting heeft opgeworpen. Niemand kan meer
dio vragen en problemen torzijde leggen; dc
literatuur er o\cr groeit met den dag; elke week
brengt nieuwe verschijnselen, en ongeacht den
bijna niet meer te betalen prijs, worden de
publicaties door het publick gretig gekocht. En
wal het essenlieele is en het feit van ,dc over
winning absoluut typeert: er is in Duitsehland
geen jonge, talcatvollo schilder, dio niet uit
innerlijkcn aandrang don nieuwen weg bewan
delt.
Do olficicele instellingen hebben moeten capi-
tuleeren en daarin schuilt het groole verschil
met den tijd van keizer Wilhelm II. Deze was
een beslist tegenstander van elke moderne stroo
ming in do kunst; hij hield die en laten we
eerlijk zijn en zeggen, niet geheel ten onrechte
voor de afspiegeling van in 't algemeen revo
lutionaire gezindheid; hij beschermde alle reac
tionaire opvattingen en kunstrichtingen, ook al
waren zij uitingen van het voorbije, hel banale
en louter formecle. Nooit heeft zioh zijn neiging
lot een persoonlijk ingrijpen .zoo sterk geopen
baard als op het gebied der kunst. Daarbij kwa
men do ongeloofelijkste en de belachelijkste
dingen voor. Toen een verzamel aars tor aan de
National Galerie een werk van Edouard Manet
vermaakte, een in opperste artistieke schoonheid
straJend^ „Fliederstrfluss", durfde niemand des
keizers toestemming vragen dit legaat te
aanvaarden en het doek le plaatsen in de Galerie
Niet omdat Manet een Franschman was, maar
uitsluitend omdat hij do vader van het impres
sionisme is. Ei^zoo bleef het doek tot de ineen
storting van het oude régime in het verborgene,
in de kamer van den directeur! En toen korten
tijd daarna een aantal kunstvrienden aan do
Galeiao een zestal doeken van van Gogh wilden
ten geschenke geven doeken, die toen nog
tegen billijken prijs to koop waren deed het
zelfde geval zich voor. Dat alles klinkt nu bijna
ongelooflijk! Want wij hebben nu niet slechts
één sprong, maar tw^e voorwaarts gedaan in
zake de bemoeiing van den Staat op kunstge
bied. AA'ant niet alleen is het impressionisme
officieel erkend do jeugd van nu beschouwt
het als dc uiting van een reeds weer afgedanon.
decadenten tijd maar ook legen het expres
sionisme wordt geen verzet meer gepleegd.
By hot uitbreken der revolutie was het ex
pressionisme de olfioieele kunst van (Ion komen
den soeialistischen tijd. Zoo was het ook in Rus
land geweest. De minister voor sehoone kunsten
in de Sovjet-republiek, Lunalsehanschki, nam
de nieuwo richting onder zijn hoede .Vassily
Kandinskv, de radicale vertegenwoordiger van
een „absolute schildenumst", dio met volkomen
terzijdestelling van alles wat naar realiteit en
concrete dingen wees, in zijn „composities" en
„improvisaties" alleen de gcvoelsslenuning met
door een in elkaar vervloeiende -kleuren tot uit
drukking wilde brengen, kreeg een yooraan-
staando plaats bij de organisatie van het olfi
oieele kunstleven. Ook ten onzent beweerden de
indicalc^kunstenaars van de uiterste linkerzijde,
dat hun werken de kunst van dc tot heerschap
pij komeiicle massa waren. Juiste en onzuivere
gedachte^ kwamen daarbij met elkaar in bot
sing.
OngcUvijleLd bestaat er in het wezen der 2aak
een verwantschap lussehen het revolutionaire
in de politiek en in dc kunst. Hel stroven van
onze jongo schilders, beeldhouwers en architec
ten' is gericht op een nieuwe kunst, (lio anders
dan haar voorgangster, uitdrukking tracht te
geven aan wat algemeen menschelijk is, aan
wat leeft in de ideeën van tegenwoordig, aiaar
ook aan wat beschouwd wordt als de levens
visie voor de toekomst, waarin een het goheele
volk verheffendo ideo ovcrheerschend zal wezen.
Do ineenstorting, van do vroegere staatsorga
nisatie en van do grondvesten van het oude
maatsohappelijko leven bracht mede een evolutie
in het wezen der kunstenaars, die eerst schoon
schip moesten maken, om daarna op een fris-
sohen, nieuwen, maagdelijkcn bodem nieuwe za
den uit te strooien. Men moet in dit verhand
niet onderschatten dc heleekenis van het feit,
dat -reeds sedert 1910 do kunst rnet een merk
waardige profetio de Europeesche catastrophe
cn de komendo revolulio heefT voorvoeld. Dat
bedenkend, krijgen, de vrildo uitingen van do
Itaiiaansohc futuristen oen historische hoteeko-
nis. De verlossingsgedachten van communisten
en bolsjewisten, dio in een volkomen nieuwen
.opbouw dor maatschappij en in een gemeen
schappelijk werken der volkereu het hoi! der
toekomst zien, vonden een weerklank in de alles
omvattende, telkens verder om zich grijpende
aandrift der jongo generatie van kunstenaars
om terug te keeren tot en een aanknoopings-
punt to zoeken bij de kunstbeoefening van oudo
en primitieve tijden. Bij beiden was het de af
keer van dio moderne beschaving, bij beiden was
het 't verlangen weer terug te keeren tot oor
spronkelijke, van vooroordeelen vrije verhou
dingen.
Zoo althans was het in principe. Maar in de
praktijk bleek het anders. AVant juist do jongo
generatie, die een schilderkunst en architectuur
wil scheppen, dio zich aanpast aan onzen re
volutionairen tijd, wendt zich af van de gevoe
lens der massa, van de eenvoudige menschen.
Zij willen naïef zijn, maar zij kunnen dat, om-
Idat zij als kinderen van een overvulden cul-
tuurtijd ter wereld kwamen, slechts bereiken
door middel van raffinement. Do menigte be
grijpt dat niet, Mep ziet, hoo Üo opkomende
klasse in alle zaken van cultuur en geestelijk
leven, zich stelt'op het standpunt van do klasse
dio voor haar heeft geheerscht. Zooals eens de
bourgeoisie de ideeën van do aristocratie over
nam, zoo neemt thans do grooto massa, voor
zoover zij althans niet alleen in materieelen
maar ook in ethischen zin op een hooger plan
komt, do ideeën van de bourgeoisie over. Do
arbeider zoekt naar kunst, die zijn nog onge
schoolden smaak bevragen kan en daaronder
vallen veeleer de werken van de oudere dan van
do jongcro kunstenaars.
Maar niettegenstaande dat, hebben de
Duitschc stadsbesturen en dat is goed
alle belemmeringen weggenomen en in
een waarlijk democratische» opvatting, zon
der zich partij te stellen, zonder de oacle
academies en conservatieve vereenigingen
uit te schakelen, voor de nieuwe richting
de deuren wagen wijd opengezet. Aan de
National Galerie wordt voor uitbreiding
van haar verzameling het paleis van den
vroegefen kroonprins ter beschikking ge
steld, waar men tlfans demitwikkeling der
moderne ideeën kan zien cn waar op de
tweede .verdieping een zorgvuldig uitge
zochte collectie van expressionistische
schilderijen en beeldhouwwerken, nieuw
aangekocht of in bruikleen verkregen, een
plaats heeft gevonden. De Berlijnschc aca
demische Hochschule beweegt zich nog in
oude banen, maar in andere sleden is reeds
een duidelijk merkb-re hervorming tot)
stand- gekomen, vooral in AVeimar, waar
een modern ingérichte school, getiteld
„Staatliehes Bauhaus" is tot stand geko
men. Geheel van karakter veranderd is
do grooto Berlijnsche tentoonstelling, dio
elk jaar in het staatstentoonstellingsge-
bouw plaats vindt. 'Zij was tot nu toe de
toevlucht voor alle conservatieve en reac
tionaire elementen. Men heeft thans het
gebouw in tweecn verdeeld en de rechte,
helft voor de oudere kunst, de linker helft
voor de leden van de in 1918 met den ty
peerenden naam „Novembergroep" opge
richte moderne yerecniging ingeruimd.
Jammer, dat de oude zalen en zuilen, de
daken* en de muren van dit tentoonstel
lingspaleis niet spreken kunnen. Wal zou
den zij zeggen van dezo verandering. Elke
heilige traditie lijkt vertrapt: met ontem-
baren drang stroomen de vertegenwoordi
gers van de meest radicale richting het
eerwaardige gebouw binnen.
Het publiek is thans gekalmeerd. In den
beginne geloofde het, zooals steeds wan
neer nieuwe kunstinrichtingen komen, dat
de uitvoerders van de nieuwe ideeën for
meel gek waren, of dat zij een loopje wil
den nemen met het publiek. Nen is thans
tot de erkenning gekomen, dat men óp die
manier zich van die nieuwe denkbeelden
niet kan afmaken en van dag tot dag wint
de overtuiging veld, dat hier, zij het dan
ook onzuiver en nog vol buitenissigheden,
ideeën die beteekenis hebben, naar een
vorm zoeken. Naar de meening van het
groote publiek hebben zich reeds enkele
sterke persoonlijkheden los gemaakt van
de groote massa der jongeren. Onder hen
is d© schilder Max Pechstein met zijn in
gloeiende kleuren neergezette landschap
pen en figuren, dij in groote lichtvakken
worden opgebouwd. Dan"Ëmil Nolde met
zijn religieuse composities, die met een
barbaarsch-naieve techniek, volkomen
overgave aan en innigheid-van een trans-
cedent gevoel uitbeelden. Verder de in den
oorlog gevallen Franz Marc met zijn fa-
meuse diergroepen, die niet afzonderlijke
dieren schildert, maar don aard van het
dierlijke op het doek brengt, het dierlijke
als een symbool van natuurleven en in
stinct, als de drager van een de geheimen
der eeuwigheid kennend echepsel. Veider
Erich Heckel, die van het bizarre tot een
bijna gothieke grootheid en eenvouw is ge
komen. Of Oskar Kokosclika, de Oosten
rijker, thans in Dresden als professor
werkzaam, die in fascineerende portret
ten het onderbewustzijn \an de menschen
op het doek tracht te brengen.
Onder de beeldhouwers is daar Ernst
Barlach, die figuren uit het dagelijksch le
ven in grootsch opgezette hout- en steen-
beelden met al de warmte en al den harts
tocht van den modernen menscli voor eer
bestaan van hoogere beteekenis, maar ook
met de onuitgesproken angst voor 't nood
lot modelleert. Dan AVilhelm Lehmbruck,
ook al overleden, die in figuren van merk
waardige slankheid en gestrektheid een
als verdroomd hartslochtgevoel en een ge
heimzinnig weten van het hiernamaals
in beeld bracht.
Deze leidende figuren van de jonge ge
neratie zijn op de groote tentoonstélling
van dit jaar nog niet vertegenwoordigd.
De Novembergroep die daar regeert, om
vat de meest radicalen, die zich bezig hou
den met dc gewaagdste experimenten. Zij
zijn navolgers van Kandinsky, zij verdie
pen zich in warrige mengeling van in el
kaar vloeiende kleuren en grotesk bij ei
kaar geplaatste vormen en gestalten, die
irreeële gewaarwordingen moeten suggeree
ren langs een weg, die van natuur en rea
liteit absoluut afwijkt. En bij die pogin
gen ziet men menige interessante en zelfs
geniale oplossing. Maar de totaalindruk
van wat die Novembergroep voortbrengt
is verwarrend en zoneter scheppende
kracht. De leden van dio groep onderhou
den betrekkingen met nog sterker radica
len, met de aanhangers van de „Merg-
malerei", die met saamgepakte r. :n van
stof, houtspaanders, courantenuitknipsels
speelgoed kleurige effecten trachten te
bereiken, zoo ongeveer op de manier,
waarop wilde volksstammen waatc'elooze
di.-igeri tot speelgoed nuken. Hier raakt
het moderne inderdaad aan het waanzin
nige.
Maar het allerdolst doen de Dadaïsten,
die op het oogenblik in Berlijn esn groote
tentoonstelling houden. Zij doen alles ver
draaid en excentrisch, want zij willen zeg
gen, dat hun de geheele wereld, het leven
de politiek, literatuur en niet het minst
de kunst als louter humbug en als vol
maakt doelloos schijnt. Men stelt daar uit
fotografieën, stukken van geïllustreerde
bladen, prentbriefkaarten en dergelijke
een zoo kakelbont mogelijk ding samen en
noemt dat dan een doorsnede van de te
genwoordige cultuur. Daar worden dan al
lerlei dingen bij gehaald: kubistische en
futuristische rommel en met dat alles te
zamen maken zij dan iets, waarmee zij
den indruk willen weksen origineel-ex
centriek te zijn. Maar hóe dwaas ook, toch
steekt ook daarin een verborgeij ethiek.
Men vindt liet als Mefisto op aarde tame
lijk slecht en is niet hem van oordeel, dat
alles wat bestaat,- waard is te grondo te
gaan. En dientengevolge luidt 't priiu:'.',??
van de Dadaïsten: alles kort en klein slaan
en dat liefst met zoo ver mogelijk doorge
voerde 'grappen. Het idéé moge nog zoo
kwaad niet wezen) het is alleen jammer,
dat zij van die grappen een systeem ma
ken en dat zij op een serieuse tentoonstel
ling die grappen en grollen zoover door
voeren, dat het irriteerend wordt.
Slechts één uit dezen kring staat in de
eerste rijehf Ik bedoel den caricaturist
Georg Gross, een werkelijk genie, een door
haat tot hartstocht gebrachten teekenaar
van spotbeelden, die deze dagen door heel
Duitsehland de ronde doen. Gross heeft
zich een stijl eigen gemaakt, die verwant
is aan het zoogenaamde „Infantilisme",
een stijl waarbij met opzettelijke kinder
lijke lijnen en beelden wordt gewerkt. En
juist die teekeningen op de manier van
straatjongens, die muren en deuren w!
krabbelen, doen zijn grimmige stemming
en zijn fanatieke lust om anderen bespot
telijk te maken, des te feller tot uiting ko
men. Men kan het optreden van Gross
vergelijken- met de verschijning van de
„Simplizissimus" voor 25 jaren, die toen
ook alsr een bom in het zich behagelijk
voelende Duitschc milieu van den keizer
tijd viel. Maar het is nu alles veel bitter
der, onbarmhai tiger en gruwzamer ge
worden.
Men heeft langzamerhand ingezien, dat
ongeacht alle kromme sprongen, het ex
pressionisme toch e-e© eeuwige waarheid
-U!ï!
in zich bergt, men heeft begrepen, dat het
een van die in den loop der eeuwen telken!
weer opkomende kiinstverscliijningeu
die niet in een minitieus nabeelden van dë
natuur, maar in een ver over het werke
lijke en al daagsche uitreikende expressie
het wezen harcr artistieke betcekenij
draagt. Daarvoor is dezer dagen een s'.erk
bewijs geleverd. In alle stilte is het getal
der Berlijnsche musea dezer dagen met eeri
vermeerderd. In een nieuw gebouw van dg
Universiteit is do verzon-»ling van afgiet,
sols van antieko beelhouwwerken Jjj
oenige die wij bezitten en die vroeger ver-
spreid, onder liet stof begraven en vervuild
in verschillende musea was bijeeng^,
bracht. Onberoerd door oorlog, revolutie eij
ineenstorting is hier een werk van betei
kenis bijeengebracht. Treedt men dezo zaal
binnen, dan komt men uit het problem^
tieke en decadente van ons kunstleven ia
de reine atmosfeer van do- hooge sohooij.
lieid en de volmaakte harmonie van Grig,
kenland. Men kan hier bij deze zorgvuldig
gerangschikte verzameling de ontwikkeling
van de oude plastische kunst volgen, Meg
ziet daarbij de oudste kunst van de Hel
lenen, dc kunst in haar archaïschen stijl ej
haar overweldigende voortbrengselen, dia
thans in onzen tijd de openbaringen zijp
van datgene wat onze jongeren zouden wiE
Jen scheppen.
Eén zaal vooral is overweldigend. Daarin
zijn do afbeeldingen van de kretensisch^
myceniscke schilder- en kleinkunst-, die ih
het midden van do t-wccde eeuw voor Ohris-
tus bloeide. Neg nooit heeft men in open
bare verzamelingen van deze kunst een zoo
voortreffelijken indruk gekregen. Men ziet
de copieën van de fresco's en reliefs uit dë
paleizen te Knossos en Hagaï Triada op
Kreta en men ziet als het ware won
deren. Slanke danseressen springen in gé-
waagde sprongen over een vastgebonaéj
stier. Ecd sprookjesdier verheft te midden
van gestyleerde bloemen zijn sprookjeskop.
In het weelderige bosch beloert een kat een
vogel. Vrouwengestalte duiken op in «Je
naïef-pikante dracht van jakjes la Bolero
<lo borst vrij. Voor een tempel een men-
schenverzameling. En dat alles ziet men ala
expressionistische kunst. Zeker: ontstaan
uit de grootsche harmonie van een cultuur,
die volkomen gerijpt is, die haar evenwicht
gevonden had, die voor het goddelijke ont-
zag had en één bleef met de 'natuur. Zoo
konden kunstwerken ontstaan, die tot do
sterren reikten, en die den rijpsten en den
eenvoudigste© geest, boeiden en verrukten.
Men kan bier leeren wat in het diepste yw>
hun innerlijk ook hot doel der jonge kuïiV
stenaars is. En de expressionisten kunneo
hier leeren hoe uit hun denkbeelden ep
wenschen een kunst gn-eien kan, die zich
niet in speculaties verliest, maar yoqj he$
een volk heilig kan worden
Dr. MAX OSBORN.
Wekelijksch Beursoverzichf.
Een dezer, dagen stond ten bcurimaa
den hoek der, Hand. 'Verg. Amsterdam met
lu:den steme te verkondigen, dat „Heeren-
veen, Zwammeidam en Lutjebroek gehe-I
zonder, suiker waren" en men thans niet
langer, moest aarzelen, doch onmiddellijk
Cultuurwaarden koopen.
Dit was Woensdag l.I.r toen bovenge
noemd fonds 25 pCt. hooger, noteerde en
de rest van de suikermarkt naar verhou
ding, terwijl de volgende dagen de stem
ming nog geanimeerder was en leek het'
derhalve wel of velen op dit twijfelachtige
advies ingingen.
Natuurlijk was dit niet het geval ett
waren andere factoren in het spel. Wij
zullen echter, niet langdradig worden door
steeds opnieuw "deze kwestie te bespraken'.
Genoeg ,zjj ta vermeiden, dat „hef in Keü
Oosten iets lichtar, was geworden en waah
velen bepaald „op den sprong" zaten Ofp
iets op de beurs te ondernemen, was m!-i
eens alles in vollen _gang.
Zeer velen, zoowel publiek als beurs,
vroegen zich verwonderd af vanwaar deze
willigte eigenlijk kwam, niet alleen thans,
doch ook reeds de vorige week toen het
bericht van de „Merapi" per saldo nog tot
een koersverhefèng aanleiding gaf, tery, ijl
men natuurlijk algemeen het tegendeal naa
verwacht. De kwestie is echter, dat dd
beurs momenteel heel wat contramineposk
ties heeft loopen cn thans in een stadiuni
is, hetwelk de Amerikanen zouden aandui-,
dén met „oversold".
Wat de suiker, betreft, het dividend 1921
(oogst 1920) is reeds binnen en terecht
verwachten velen in het najaar diverse ze;t
gunstige interimdividenden.
Het is inderdaad de suiker, waarin ipog
de meeste „muziek" is cn men rekent derr
haive op een zeer geanimeerd najaar in hei
„speelhol op het Damrak".
En niet alleen suikerwaarden, doch dë
veel gesmade Scheepvaartwaarden lagan'
uiterst vast en werden goed gekocht, ter
wijl mede in Rubbers en Tabakken wal
leven kwam. Vooral Deli 'en Ser.embah vn
do tabakken en Oost-Java van de Rubbers
zijn favoriet.
De „groote" Koninklijke, het fonds da»
niet dalen „kan", doch rijzen des te beter,
begon zich gelijktijdig te roeren en maakte
ec-T: klein „sprongetje" van 20 pCt
Ook Consols werden hoogst serieus „g^
tip L" en weder--door goede huizen gekocht-
Yankees hadden een willige markt
Amerika en konden zich bier ook fit»*
in prjjs verbeteren. De aandacht was echter
te veel op de locale afdetlingen gevestigd'
dan dat hier, veel „om" kon gaan.
Ten slotte gaven de Russen, weer, blijk
van goeden \vjl om eenige nieuwe siacb-J'
offers te maken. Lenin en Trolzki hebben
weer over betalen „gesproken" en dir^
waren de voornaamste soorten 1 h, 2 p1-»-
beter. In dezen hook is een bordje „TaëJ
cp_ tie zakkenrollers" niet overbodig-
Wegens vaeantietlag ont
breken lieden de noteeringe'1
der Amsterdamsclie Beurs
