LEIDSCH mDAGBLAD.
PRIJS DER ADVEUTENTIEN:
80 Cts. per Tegel. Des Zaterdags 40 Ces.
per regel. Kleine advertcntiën Woensdag
75 Cts., Zaterdag f 1— bij een maxi mum
aantal woorden van 30. Incasso volgens post-
rcoht. Voor evontueelo opzending van brieven
30 Cts, porto te betalen. Bowijsnummer 6
5 Cts.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Reoactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT?
Voor Leiden p. 3 mud. 22.50, p. week f 0.1Q
Buiton Leiden, waar agenten geves
tigd zijn, per week u 0.19
Franco per post «2 90
Dinsdag 20 Juli 1920.
Nummer 18521.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Officieele Kennisgevingen.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
konnis van do ingezetenen, dat morgen
(Woensdag) aan do gemeentelijke visohwïn-
kels (Vischmarkt cn Stadshulpworf) ver
krijgbaar is Scholviscli ft f 0.22, grootere
Sclielviseli ft £0.26£0.30 en Schol ft £04)0
per pond.
N. g. DE GIJSELAAR, Burgcra.
Lelden, 20 Juli 1920.
ATTESTATIE DE VITA.
De Burgemeester van Leiden brengt tor
kennis van belanghebbenden dat, tengevolge
van een verschil .van meening omtrent de
door Z. E. den Minister gegeven voorschrif
ten ter opmaking der attestaties de vita voor
gegageerden en gepensionneerden van hot
Soger in ïsedcrlandsoh Oost-Indië, in die at
test a ties de vita wijziging is gebracht, welke
wijziging alsnog door belanghebbenden moet
worden onderteekend en noodagt hen uit zich
tusschcn 21 en 30 Juli a.s. daartoe bij het bu
reel van Bevolking (Vischmarkt) aan tc
melden.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
Leiden, 20 Juli 1920-
STADSNIEUWS.
Op dc Vakschool voor Meisjes, Heeren-
Igraokt 24, slaagden voor het diploma „hulp
in de huishouding" J. M- C. v. d. Ivooy,
Stcyburg, A. v. d. Putten, J. H. E. do Raadt,
uit Leiden, cn C. C. Vreeken., uit Warmond.
Voor dat voor linnennaaisterR. Bouw
knecht, C. Schüas en M. van Weizen, uit
Leiden, en M. v. d. Wilden, uit Noordwijk-
Binnen.
Op 3 Augustus zal alhier een opleiding
aanvangen voor den rang van adjudant-
onderofficier van militaire administratie,
waaraan zal worden deelgenomen door zes
tien sergeant-majoors administrateurs. Met
do leidingis belast de kapitein Limp erg,
A adm. der IV Inf.-Brig. en als onderwijzers
zullen optreden de kapitein Kuyper, van
het 4de reg inf. cn do 1ste luit. van mil.
adm. Bruins van liet 2do reg. veld. art.
De Eerste Leidsche Accordéon-Veree-
niging Onderling Kunstgenot" gaf. een
concert in den tuin van ..Zomerzorg", dat
uitstekend is ge slaagd. Het corps, onder
leiding van zijn directeur, den heer A.
Onderwater, speelde weer voortreffelijk.
Ook de soli en duetten door leden der Vcr-
eenignng gegeven, verwierven een dank
baar applaus. Het in grootcn getale opge-
komen publiek luisterde aaudaehtig. Tot
slot werd de Vereenigingsinarsch gespeeld,
dio door het publick dansende om de tent-'
^medegemaakt werd.
Kaar wij van bevoegde zijde vernemen,
zal het gebouw voor de Bankassocialie aan
de Breestraat alhier, (directeuren de heeren
Sasse cn R-olilandet), in verband met de uit
sluiting, verder door dc directie in eigen be
heer worden uitgevoerd.
Do uitsluiting heeft zich, blijkens dc
ons vctetrekte gegevens weder eenigszins
uitgebreid. Volgeus opgave, ons verstrekt
van het bureau van de patroonsorganisa
tie zijn Maandag nog uitgesloten V timmer
lieden, 11 metselaars en 7 ongeschoolden,
totaal dus 25. De werknemersorganisatie
:J.noomde .als het getal waarmede het aan
tal uitgeslotenen moest worden vermeer
derd 21. Daar tegenover stond, dat Zater
dag 12 cn gisteren twee uitgeslotenen werk
hebben gevonden. Twee gingen naar do fir
ma Van Egmond te Oegstgeest, de ande
ren vonden ook in den omtrek werk.
De patroons verzekerden ons echter, dat
men over do patroons in Katwijk, Noord-
wijk, Rijnsburg en Warmond zeer tevreden
kan zijn. Over het algemeen nemen ze*
geen uitgeslotenen in hun werk.
Een werkman, die Zaterdag ook gedaan
had gekregen bij do hecren Van Welzcu
en Mugge, die te Oegstgeest een villa heb
ben gebouwd, verteldo ons, dat dit was
geschied omdat het werk gereed was. Dc
aannemers waren reeds eerder gedreigd
met het onthouden van materialen. Zij
hadden ze echter tot dusverre nog altijd
kunnen krijgen, ondanks het feit, dat zij
uitgeslotenen in het werk hadden.
BINNENLAND.
Do gevreesde invoer van Zuidelijke bloemen in
den winter 1920—'21.
Do heer J. G. B(allego) schrijft in „Dc Tuin
bouw", officieel orgaan van den Ned. Tuin-
bouwraad:
Do bloemist ia, evonajs over het algemeen olko
'tuinbouwer, van naluro vrijhandelaar. Ilij
iwcet heel goed, dat het ook voor zijn vak een
levenszaak is, dat do producten ten allen tijde
top vlugge wijze naar de plaatsen gezonden moe-
ten kunnen worden, waar'.naar dio producten
.vraag is. Evengoed begunstigt hij gaarne den
invoer en het verbruik hier to lande van vroinn-
ido tuinbouwproducten. GonUcho planten, pal-
Pien, azalea's, Japanscho lelies, tuberozen, Ro
mein9cho hyacinton cn moer dergelijke gewas
sen, vinden bij voldoond aanbod steeds goede
afname ondcr.de bloemisten. Ook de des v. iu-
lors in ons land ingevoerdo Zuidelijko bloe
men werden grif gebruikt, zonder dat er ooit
bezwaren vqu conige beleekonis legen dezen
import gehooid werden. Integendeel beschouwde
tol nu toe de bloemist en dc bloemenwinkelier
do Zuidbloemen als een begeerdo aanvulli van
do binnenslands gokweckto bloemen.
Do toestand in de bloemisterij moet dan wel
geheol gewijzigd zijn, nu, blijkens het verhan
delde op do onlangs in Den Haag gehouden al-
gemeeno vergadering van de „Groep Bloemiste
rij", do aanwezigen zich unaniem legen onbe
perkte n invoer van Zuidelijke bloemen uit
spraken I
Inderdaad is dc bedrijfstoestand geheel an
dera dan zeg een vier- of vijftal jaren geleden.
Gedurendo de oorlogsjaren hebben de bloe-
mistenbedrijven zich, zij het met inapannÏDg van
alle krachten, slaande kunnen houden.
Wel was de 'belemmering van den uitvoer en
ten slotte de gebcole stopzetting danrvau, een
zware slag voor den blocmcnhandol van" Aals
meer en deed zich dc terugslag daarvan ook op
do verspreide kweekers gelden, dooh de flinke
afname in het binnenland, met bevrodigendo
prijzen, kwam daar weer aardig in tc gemoot.
Bovendien loonden de bloemisten een goed aan-
pasvermogen, door tijdig hun culturen te wijzi
gen naar de -behoeften van het oogcnblik. Ook
wierpen velen zich op voor hun geheel vreemde
teelten als groenten, geforceerde vruchten, zelfs
op zaad- cn tabaksleclll
Zoo kon van noodlijdende bedrijven, als bij
andera lakken van den tuinbouw voorkwamen,
in dc bloemisterij nog niet gesproken worden;
do algemceno toestand kon echter als gespan
nen gekenschetst' worden.
Menigeen hoopte echter óp ontspanning na
den oorlog, doch dozo onlspanuing wilde niet
komen. Integendeel worden do bediijfstoèstan-
den al ongunstiger. Arbeidesloonen, grondstof
fen, vooral do onmisbare brandstoffen, stegen
voortdurend in prijs en daartegenover zien wij
de gemiddolde bloemenprijzen langzaam ver
minderen. Ivans van verluchting door export
is er niet; invoerverbod van de meeste landen
cn de ongimsligo valuta-verhoudingen maken
dit vrijwel onmogelijk.
En nu komt do zekerheid van een ongebrei-
dolden invoer van goodkoope Zuidelijke bloe
men, in den winter, als de cigengekweekte
bloemen op liaar duurst moeten zijn, liet nood
lot voltrekken.
Mouig bloemist aarzolt in dit vooruitzicht,
om dc schandelijk duro kolen die hem a contant
toegewezen wordon, te aanvaarden. Velen ook
durven nog geen bloembollen koopen, te meer,
daar het vorig Irekscizoen reeds zoo "solindc-
lijk was!
Daar staat echter de overweging tegenover,
dal de bedrijven toch niet stil kunnen staan en
er winst gemaakt moet worden om van te leven!
Geen wonder, dal in deze noodtoestand de
komende invoer van Zuidelijke bloemen, ditmaal
door de bloemisten met leede oogen wordt te
gemoct gezien
Met zekerheid is immers tc verwachten, dat
die invoer dit jaar zeer groot zal zijn. De Zui
delijke bloemente.clders hebben zich weer voor.
den uitvoer en masse toegerust en waar ook hun
afzetgebied nog zeer beperkt is zal Nederland er
een belangrijk deel van moeien gebruiken.
Bovondien behoeft de Zuidelijke hloemkweeker
geen winst op zijn zeer lage productieprijs te
leggen: reeds door de voor hem zoo gunstige
Nederlandsohe vaJuta maakt hij al 100 pet.
winst! Het zal dan nu ook nog moer dan vroe
ger voorkomen, dat zcndingca Zuidelijke bloe
men, op goed geluk af naar Nedorland gezonden
worden. Hierbij kan mot recht vau „dumping"
gesproken worden.
De Nederlandsohe bloemisten hebben met be
langstelling gehoord, dat liet C. B. van den
Ned. Tuinbouwraad, deze abnormale toestanden
onder do aandacht van do Regeering heeft wil
len brengen.
Zij vertrouwen, dat hun belangen daar, even
als die der andere takken van den tuinbouw
een willig oor zullen hebben, cn dat hier zal
kunnen blijken, dat „voorkomen beter is dan
genezen".
Dc Internationale Juristenconferentie.
1*3 Internationale Juristenconferentic,
dio op initiatief van den Volkenbond ar-
beidt-aan ;3e samenstelling van een ont
werp voor een Iiiternatipnaal Gerechtshof,,
heeft Maandag eon aanvang gemaakt met
de behandeling van een voor-ontwerp in
cersto lozing
Gedurende de eerste pbas-.- der beraad
slagingen, dio geduurd! heeft, van 16 Juni
tot 14 Juli, was do Conferentie het voor-
loopig eens geworden over do fondamen-
teclo problemen, die zij op te lossen heeft;
dat wil zeggen, over do samenstelling van
bet Hof, de rechtsbevoegdheid, de proce
dure en het toe te passen recht
Een Redactie-commissie had gedurende
do laatste helft van de vorige weck een
ontwerp-tekst opgesteld, gebaseerd op deze
voorlöopige besluite - Maandagmorgen
heeft do Conferentie haar zitcingen hervat
ter bespreking van dit ODtivcrp in eerste
lezing. De beraadslagingen liepen voorna
melijk over detail-kwesties cn kwesties be
treffende do redactiemaar de genomen
foncflamcnteelo besluiten werden niet gewij
zigd.
Dc algemccne strekking dezer besluiten is
reeds aangegeven in vorige communique's.
Door dc ALg. Nod. Verceniging voor Vreen-
delingen verkeer tc 's-Gtrvo n h age, werd
Zondag aan eenigc leden van do conferentie
con Autotocht aangeboden.
Dc rit ging in acht auto's over Gouda—
"WoerdenUtrecht naar Laren, waar de deel
nemers zich aan een dejeuner verecnigdoa.
Van Laren wend langs HuizenNai.idea
Muiiden naar Amsterdam gereden. In hot
Vondelpark-pa; uiljocn gebruikte mea do
thee, om vervolgens langs de Amsteidnnisdio
grachten de stad tc vorlatenten via Hoofd
dorp—LisscOegstgeest naar Scheveningen
terug te keereu.
Deze toch, die zoodanig was ontworpen,
dat in korten tijd een beeld verkregen werd
van het zoo afwisselende Nederlan.ltehe
landschap, viel bij het internationals gezel
schap 'zeer in den smaak- Onder de deelne
mers bevonden zïch'o.a. mr. B. O. .T. kader,
raadsheer in den Hoogen Raad der Neder
landen en vice-Yoorzitter van het congres,
en prof. Altamima, prof. De Lapradelle, enz.
Vele waren vergezeld van hun diames-
De deelnemers aan liet heden en mor
gen to 's-Gravenhago te houden congres
van dén Middenstandsbond vcreenigèlen
zich gisteravond in de bovenzalen van „De
Kroon", aan het Spui, waar zij werden
ontvangen door de 's-Gravenscho Win-
keliersverceniging, wier voorzitter hen toe
sprak. Nadat de heeren eenigen tijd bijeen
waron geweest, begaf het gezelschap zich,
gebruik makende van den door de directie
van bet Kon Zool. Bot. Gen. aangeboden
vrijen toegang tot den Dierentuin, naar
het concert, gegeven dunr de stafmuziek
van' het 4de reg. infanterie te Leiden.
De Haagscho Raad heeft met 39 tegen
5 stemmen het voorstel tot oprichting van
controle-woningen 'aangenomen
Do R.-K. Bond van Woningbouwvereeni-
gingen in het Bisdom Haarlem vergaderde Ier
vaststelling der statuten cn verkiezing vaft een
definitief bestuur. Behoudens enkele wijzigin
gen werden de ontworpen statuten aangenomen
en werd met algemeono stemmen besloten de
Bisschoppelijke en Koninklijke goedkeuring er
op aan te vragen.
Als bestuursleden worden gekozen de heeren
Mr. A. Tepe, te Leiden, J. J. Buijs, G. van Lin-
gen, beiden to Amsterdam, cn L. A. Klein
te Haarlem, terwijl het Cenlraal-Besluur van
den „Ncd. R.-K. Volksbond" een vijlde lid zal
aanwijzen.
Geklaagd werd over do weinige en langzame
medewerking van gemeenleboslureu cn -ambte
naren, vooral het afkeuren of wijzigen van
plannen veroorzaakt voel oponthoud. Een Vèr-
eeniging bad gebruik gemaakt van do steenen
voor altruïstische doeleindóu bestemd en zag
zich hierin schade berokkend door de ontijdige
opheffing van het vervoerverbod.
Voorgesteld word vermeerdering der annuï
teiten te verkrijgen om do huren lager Ie kunnen
houden.
Breedvoerig werd gesproken over de huur-
bepalrtig, over huizen van gewapend beton cn
over het drukken van het woningtype, hetwelk
met alle kracht moet worden tegegaau.
In een en ander vond het bestuur aanleiding
om tc wijzen op de noodzakelijkheid van een
„R.-K. Wouiiigccntrale", wil men naar be
lmoren bet gewraakte bestrijden.
Al do behandelde punten zullen in de be
stuursvergadering wordon behandeld.
Het Secretariaat blijft gevestigd tc Leiden,
Oude Singel 7S.
Tot voorzitter van de Alg. Arb.-coöperatie
„Dc Dageraad" is in do plaats van dr. Sloos
benoemd do beer C. A. van Doorn.
Het „Hbl." kan thans mededeelen,
dat de onderhandelingen omtrent het aan-
lcoopen door het Rijk van bet „Paiais
Royal" te Amsterdam tot het gcwensclïte
resultaat hebben geleid. Het gebouw zal
binnenkort overgaan aan de Posterijen.
Het ligt in de bedoeling om het geheele
complex gebouwen, dat het Rijk in den
loop der jaren aankocht tusschen Raad
huisstraat, Voorburgwal, Paleisstr-a it en
Spuistraat, in te richten tot een afzonder-
lijk kantoor, waarin uilsluitend de geld
zaken der Posterijen zullen worden be
handeld.
Do Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel, do heer H. A. van IJssclsteyn, dc Mi
nister van Arbeid, mr. P. J. M. Aalborse, en det
burgemeester van Amsterdam, do heer J. W. G.
Tcllegen, hebben het cercvoorzitterscbap aan
vaard van de internationale tentoonstelling voor
liet holel-, restaurant- en koffiehuisbedrijf (I.
T. H. R. E. K. A), dio einde Augustus in bet
Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam zal worden
geopend.
In do vergadering, te Utrecht, uitgeschre
ven door don Bond van Ned. Predikanten, zei
do Voorzitter in zijn openingswoord:
Alleen do pvincipieele bezwaren, vooilvloeien
de ml do richtingsverschillen en do beheers
kwestie, worden besproken of wellicht hel Ver
lossende woord zal kunnen worden gevonden,
waaraan dringende behoefte is vanwege den
nood der predikanten en wegens do opdracht
van meer dan do helft der Classicalc vergade
ringen, die naar deze bijeenkomst liobben ver
wezen. Komt deze bijeenkomst niet" tot overeen
stemming, dan is er sleehls zeer geringe kans,
dat do Synode der Ned.-Herv. Kerk liel aan
hangige voorstel zal aannemen.
In zake dc beheersmoeilijkheden kwam de
vergadering vrij spoedig tot overeenstemming
door zicli uit te spreken voor centrale leiding
(Raad van Beheer) met gedecentraliseerde uit
voering (aanslag over de gemeenten, medewer
king van kerkvoogden) en het aannemen van
een door den heer Van Voorst van BecsL inge
diende motie, luidende: De vergadering enz., ge
houden te Utrecht: overtuigd dat hot voor een
oplossing in zake de predikantstraklementen
zéér gewonscht is, dat de Synode hierover in
overleg treedt met den Bond van Ned. Predi
kanten en do Behcerscolleges (Algemeen col
lege van Toezicht cn Verccniging van Kerkvoog
dijen), dringt er bij de Synode krachtig op aan,
ten spoedigste daartoe de noodige maatregelen
te troffen, zoodat do behandeling nog in do a.s.
SynoduJo zitting zal kunnen gescbioden. Deze
motie zal ter kennis van de Synode worden ge
bracht.
Over de richtingsmoeilijkhedon spraken tal
van predikanten zich uit.
Ds. Boer constateerde aan het einde van de
discussie, toen reeds eenigen waren heenge
gaan, dat z.i. aan beido zijden een zeer ernsLig
willen aan het licht is getreden om door de
meest mogelijke tegemoetkomendheid de uit
voering van het aanhangige reglement moge
lijk to maken. Dat dit doel niet bereikt is, doet
allen zeer leed. vooral om do wille van do vele
"armoelijdëndo pastoriebewoners. Toch meende
hij to mogen zoggen, dat, indien de Synode, die
niet spreekt narnens .partijen, maar zorgt voor
de gansche Kerk, een brug mocht vinden, dat
dan wel allen bereid zouden worden gevonden
over dio' brug to gaan, ook al mocht er iets aan
to merken zijn op haar ligging. Alleen van Gere
formeerde zijdo werd dit weersproken.
De Voorzitter sloot do vergadering mol de be
tuiging van zijn groote droefheid over het re
sultaat.
In de jaarlijksche vergadoring van het sta
tion voor maalderij cn bakkerij te Wageningen
zijn in de plaats van de hecren R. E. van Stoïk,
Huis ter Heide, en R. Grippeling. Heemstede,
lót bestuurslid gekozen de hecren A de Koster,
to Leiden, on L. Gantvoort, te Deventer. Het
bestuur werd uitgebreid met een lid, den heer-
C. Rezelman Jznte Wieringorwaard.
Uit het jaarverslag bleek de uitgebreidheid
van de werkzaamheden van het station. De cur
sussen voor bakkerspatroona, gehouden door do
bakkerylceraren. aan hol station verbonden,
worden op een voertigtal plaatsen in ons land
gevolgd door een 400-tal patroons. Thans is ook
een aanvang gemaakt met leergangen voor mo
lenaars.
De bogrooling voor het jaar 1 Mei 1920 tot
1 Mei 1921 werd vastgesteld met f 105.000 ont
vangsten en f 102.000 uilgaven.
De besturen van dc arbeidersorganisaties
hebben aan de Ensohedcsobc Fabrikantenver-
eeniging het volgende schrijven gezonden:
„Dc vorige week bereikten ons geruchten, dat
dooi het bestuur iiwer Vorecniging het besluit
was genomen, dal voorlaan arbeiders, die van
werkgevers weiischten to veranderen, eerst 1-i
dagen, nadat zij bij hun oorspronkelijken werk
gever het werk hadden verlaten, bij him nieuwen
werkgever zouden kunnc-n aanvangen. Dit ge
rucht leek ons eerst zóó 'onwaarschijnlijk, dat
wij hieraan geen geloof hechtten. Zaterdag j.l.
vervoegde zich echter een arbeider, dio voor 14
dagen bij dc firma N. I. Meuko hel werk had
opgezegd, ten gevolge van het aannemen van
werk bij de firma Van Hoek en Go., ten kantore
van een onzer organisaties met de mededeeling,
dat deze hem tot zijn spijt pas over IA dagen
mocht aannemen, zulks ingevolge een besluit van
dc Fabrikanlcnverecniging. Waar wij hieruit
.mogen concliuloorai, dat wel degelijk een be
sluit als boven bedoeld is genomen, mecncn wij
niet te mogen nalaten hierover onze ernstige af
keuring.uit te spieken. Deze maatregel toch zal
ten gevolge hebben, dat de arbeiders in hun po
gingen om bij een anderen werkgever work to
vinden, waartoe zij zeer dikwijls, 'lieUij doordat
hun tegenwoordige arbeid minder goed wordt
beloond, of dal zij door bet betrekken van.een
andere woning te ver van dc werkplaats komen
to wonen, zijn genoodzaakt, ernstig worden be
lemmerd. Dat door dezen maatregel de arbei
ders zich oveneens ernstig gekrenkt zullen ge
voelen, aangezien deze weder hun afhankelijk
heid ten zeerste demonstreert en zoodoende een
verbitterdo stemming, welke allominst don werk
gevers zal ton goede komen, onder hen veroor
zaakt, behoeft o.i.' geen betoog. Wij liopen dan
ook. dat uw bestuur liet onjuislo van dezen
maatregel zal inzien en dezen alsnog te willen
terugnemen.
Zooals reeds eer is gemeld, heeft do fa
culteit der rechtsgeleerdheid der Rijksuniversi
teit lo Groningen een eervolle vermelding toe
gekend aan het antwoord, ingekomen op' dc
prijsvraag:. „De faculteit verlangt een liisto-
risoh-critisc.Iio bespreking van de begrippen
productie en productief zoowel in het algemeen
als meer in het bijzonder met betrekking tot de
kapitnalslheorio". Als schrijver van dit antwoord
heeft zich bekend gemaakt de lieer I. P. Hooy-
kaas, candidaat ia de rechtsgeleerdheid, van do
Rijksuniversiteit te Utrecht.
Het fonds ..Aanpakken" ontving door be
middeling van, prof. dr. J. de Zwaan als eerste
stolling van liet Trov. Gomiló van Groningen dc
som van f 38 000 Het fonds is daardoor geste
gen lot I 502.001 11.
Hek Kon. besluit omtrent het georga
niseerd overleg voor personeel iri 's Rijks
dienst is aangevuld met do bepaling, dat
aan den voorzitter, do leden, hun plaats
vervangers, den secretaris en do' adjunet-
sccretarissen een toelage of een vacatie
geld kan worden toegekend.
Het „Hbl." meldt, dat. onzo Regcering
thans te Londen een afzonderlijk paspoor
ten-bureau heeft geopend, afgescheiden van
hei; consulaat-generaal. Het is gevestigd in
Wimpolestreet W I cn op werkdagen ge
opend van 11 tot 3 uren, 's Zaterdags tot
1 uur.
Do gowon'o audiëntie van don Minister van
Koloüiën zal op Vrijdag 23 Juli niet plaats
hebben.
GEMENGD NIEUWS
Heden is het S t.-M argr'i e t.
Het is mooi weer. Dat belooft wat voor
den verderen zomer'. Ware het anders, re
gende het, men kent de gevolgen: zes we
ken regen!
Nieuwe modellen tramwngens.
De lieer Moutijn, adjunct-directeur der
II. T. M., de met den directeur der Ge
meentetram van Amsterdam, den heer
Van Putten, in April j.l, naar Amerika
is vertrokken, dm daar een onderzoek in
te stellen naar de z.g. „safety cars" zou
gisteren terugkeeren. De reis was echter
nog eengsizins voorspoediger geweest dan'
verwacht - werd, zoodat de heer Montijn
reeds Zaterdagavond in Den Haag was
gearriveerd.
Maandagmiddag hadden wij, meldt het
üorr.-Bureau, een onderhoud met den
heer Montijn over de resultaten van zijn
reis.
De heer Montijn deelde ons mede, dat
hij met den heer Van Putten alle plaat
sen in Amerika had bezocht, waar "do
safety cars of èénmanswagens werden ge
fabriceerd of in gebruik waren.
Beiden hadden van dezo nieuwe vin
ding een zeer gunstigen indruk gekregen,
zoowel in Brooklyn, een millïoenen-stact,
waar er 200 in gebruik waren, als in
Shetteld en Washington, een stad als
's-Gravenhage, waa>' een SO-tal dergelijke
wagens loopen, voldeden zij aan alle ge
stelde Verwachtngen.
De lieer Montijn erkende echter, dat
veel zou afhangen van de medewerking
van liet publiek, waarover echter in Ame
rika niet te klagen valt. Het Ameribaan-
sche publiek is zeer vlug, stapt snel in
cn uit, zoodat ook zonder dat een con
ducteur de menschen tot spoed aandrngt,
dc meeste spoed wordt betracht.
Zooals men weet, bezit de safety car
geen. conducteur, alleen een bestuurder.
Men stapt op liet voorbalkon in bij den
bestuurder, dien men bij liet passeeren
betaalt met ""past gelet of een coupon,
terwijl men van een andere zijde ook van
het voorbalkon den wagen weer verlaat.
In Amerika heeft men thans twee ty
pen van deze wagens en wel het z.g. stan
daard-type of normale safety car, en den
grooten dubbel-truck wagen. Het stan
daard-type is iets kleiner dan de huidig©
nieuwe motorwagens, terwijl de dubbel-
truck veel grooter is. Deze bevat o.a. 53
zitplaatsen cn 50 staanplaatsen, zonder
overbelasting. Het standaard-type is ook
minder geschikt voor liet meenemen van
den bijwagen, dc dubbel-truck daarente
gen is daarop geheel gebouwd.
Op onze vraag, wanneer die wagens ge
leverd konden worden, antwoordde de"
lieer Montijn, dat dit nog wel eenigen tijd
zou duren. In de eerste plaats moeten B.
en W. van Den Haag toestemming geven
voor de invoering van dit nieuw model
en daarna kan eerst over de levering
worden gesproken.
In verband met de vele stakingen, welke
ook de Amerikaansche industrie teisteren,
nemen de fabrikanten een nogal ruimen
leveringstijcl. De heer Montijn clacht. dan
ook wel dat er minstens nog een jaar mén
heen zou gaan.
Een andere nieuwe en belangriibo vin
ding, waarmede beidé heeren in Amerika
hadden kennis gemaakt, wares de z. g.
automatische o'nderstations, wclkó op ver
schillende-plaatsen reeds. 3 8 jaren in
gebruik zijn.
Deze dienen om den draaistroom over te
brengen in gelijkstroom, hetwelk voorf
tractie, dus voor tramwegen noodig is.
Dit geschiedt thans door een boven-
grondseh station, hetwelk slaat bij elke
lange lijn. In die stations bevindt zich
dan een schnkelhusije met schakelbord,
hetwelk door cén man bediend wordt. Bij
deze automatische onderstations is da')
schakelbord en is dus ook die man óver-
ndigi
In plaats van een groot station op een
lange lijn met kostbare toevoerlijnen zou
dan volstaan kunnen worden met enkele
stations, over liet geliecle net verdeeld,
zonder die kostbare toevoerlijnen.
Deze stations sohakelen zichzelf automa
tisch in en uit, zulks naar gelang op een
gegeven oogcnblik vèreischt wordt.
Op de lijn Deii Haag—Delft en Den
HaagWassenaarLeiden zullen deze sta
tions zeker gebruikt worden" en daardoor
tot belangrijke bezuiniging aanleiding
geven.
Niet alleen besparing aan personeel,
maar ook aan toevoerlijnen en energie
verlies wordt verkregen.
De besparing der safety cars zal echter
voornamelijk een besparing geven op de'
personeelsuitgaven, die.in dezen fij-i niet
onaanzienlijk zijn.
De heer Montijn wees er nog op, dnf
zijn reis vooral een studiereis was. en niet'
direct om practische resultaten te bei-ei-
kcn. Wel heeft hij verschillende aanlcoopen
gedaan als rails, chronometers en derge
lijke zaken, die in Amerika op dit ojven-
bi ik veel goedkooper zijn dan elders, maar
ook als studiereis was zijn driemaande-
lijic schc tocht uitstekend geslaagd.
-De collecte n,. die g e d u r c n'
do de uitvoeringen van Henri Ter Hall's
revue in „Scala", in Den Haag, gehouden
zijn om kinderen gedurende de vacantia
een dagje naar buiten tc kunnen laten
gaan, hebben f 6075,26%-opgebracht. Hier
van zijn toegekend f 2500 aSn de Haagsche
Yereeniging voor vacantiebezigheid voor
schoolkinderen, f 2500 aan het Vaeantie-
kinderfecst, f 500 aan de Christelijke Va-
cantie-kolonio cn f 675.26*,aan de Gezond
lieidskolonio alhier..
Er zijn plannen in bespre-
king om te geraken tot de oprichting van
oen fil mfabiiok te Scheveningen,. Dezo
onderneming zou met steun van Engelscho
en Fransche filmfabrieken worden gesticht
en geïnstalleerd, hoewel dc artiesten Hol
landers zouden moeten zijn. Het geheel zou
zeer grootsch worden opgezeten van do
nieuwste yindjijgen op cinematografisch
gebied worden voorzien. De voormalige
electrische centrale te Scheveningen zou
voor het bovenomschreven doel worden
aangekocht.