nsrking echter aan H. C. C. II het meest
ten goede zal komen. Zonder twijfel loopt
het dan ook op een goede overwinn ing
van H. C. C. II uit.
In het noorden lijdt R W. II aan de
selfde malaise als liet 1ste elftal, zij het
dan nog niet in de ergste mate. hoven-
dien, wanneer zij haar krachten aan het
eerste moet afstaan, zoo zal V. R. A. II
geen moeite met haar hebben.
Bij V. V. "V. schijnt de animo voor cri-
ket dit jaar bijzonder groot te zijn. Zo
beschikt zélfs over -1 elftallen, waarvan
het 2de en 3de elftal de leiding hebben in
Jiun klasse, terwijl het 1ste elftal eer»
goede, plaats in de 1ste klasse inneemt.
V. V. V. II zal zich dan ook deze lei
ding niet ontnemen en het Zaandamsche
Albioïi verslaan.
In de derde klasse een ontmoeting tus-
echen de derde elftallen van H. O. C. ep
R. W. Natuurlijk weer een' overwinning
voor H. C. C. III.
Iris—Vleermuizen wordt een overwin
ning voor de Vleermuizen.
LAWN-TENNIS-
Het tournament te Noordwijk.
Be verdere uitslagen luiden:
Heeren enkelspel. 2e ronde. G. Casten-
dijk slaat L. van Romunde.
3o ronde. O. Kre-uz'er slaat J. G. Heldr.'ng
C0, 6—1; M'. van der Feen slaat G. Leem
bruggen 75, 75, O. Froitzheim slaat J.
A'. Pennink 6—2, 6—3; G. Scheurleer slaat
J. Borren 60, 64; mr. JDiemer Kool
slaat P. J. Sigmond 60, 61; jhr. van
Leninep slaat A. Knappert 6—1, 6—1;-M.
van Bissing slaat G. Castend ijk 64, 61.
4o ronde. Froitzheim slaat Scheurleer
62, 63; Diemer Kool slaat „Otto'' 64,
7—5.
Heeren enkelspel juniores (om den Des
Tombe-beker). Ie ronde M. G. Debaat slaat
H. Tieleman 97, 63; L'. Hiooleu slaat
F. Bielders 6—2, 6—3.
2e ronde. L. van Heek slaat jhr. Boreal
.6460; G. I. van der Wijck slaat G. L
de Ruiter 63, 46, 62; L. Ilioolen
«laat F. Post 6—1, 6—2.
Barnes enkelspel. 2e ronde. Mevr. A. Kecli
'do Waard slaat mej. D. van Lutterveld 6—4,
.61; mej. L. Schoute slaat mej. L. Laar
.61, 62; mej. G. Vriesendorp 6laat mej.
O. Laane 61, 62; mej. Nix slaat mej.
M. Dekker 6—1, 6—3.
3e ronde. Mej. Phaff slaat mej. J. Sas-
Sein v. Vlier den 6—2, 60; mej. C. Vric-
öqndorp slaat mevr. Van Róssem-De Mon.
cky' 60, 6—8, 60.
Dames dubbelspel. 2e ronde. Mej. de Kem-
penaer en mej. L. Phaff slaan mej. C. Vrie
sendorp en mej. N. van der Minne 62,
61; mej. C. van Rees en mevr. Backer
Bool slaan mej. L. Nix ea mej. M.v vank
Beukelom 1—6. 6—1, 6—4.
Halve eindstrijd; Mevr. Kocli en me-j.-.v.
Schaardenburg, slaan mej. C. van Rses'^n
mevr."Bikker Bool 75, 64.
Heeren dubbelspel. Ie ronde. L. Hfoolen
ell D. Wilde, slaan H. W. van Freyburgf
en „Tennisser"" 6—2, 46, 75; dr. O.
Behrens en E. Lutjens slaan jhr. E. Bo-
reel' en jhr. G. Witsen E'ias 6—2, 62; J.
A. Pennink ën J. J. Pennink slaan K. Smalt
en M. Spies 63, 6—3G. Scheurleer^en
mr. Diemer Köbl winnen van G. Picard "én
R. barond van Pallandt w. n. o.
2e ronde: Gh. G. J. van Freyburg en A.
Knappert slaan H. Hulshof Poll en J. Bar-
telds 63, 6—4; M. C. Sigmond ea jhr.
E. de Serrière winnen van Hioolen en Walde
m. n. o.; C. Kreuzer. en C. Froitzheim slaan
dr. Behrens en E. Lutjens 62, 61;
1. A. Pennink en J. J. Pennink slaan G. de
Ruiter en P. Maurèau 63, 6—4; jhr. var»
Lennep én mr. Diemer Kool slaan Sigmcnd
en Leembruggen 61. 64.
Gemengd dubbelspel, la "Temde: mej. L.
Phaff en O. Froitzheim slaan mej. C. van
Schaardenburg en D. Wilde 60, 61;
mej. de Vries en A. Knappert slaan mej.
Fr,urn en J. J. Pennink 62, 61; mej.
jVan der Miune en J. A. Pennink slaan mej.
L. Laan en W. Westernian 61, 64; mevr.
,v&H Rossum en jhr. R.oell slaan mej. A. de
Kempenaer en G. Prj.nacker Hordijk 64,
64; de heer en mevr. Borren slaan mej. A.
G. Fruin eu F. Hoyer 36, 60, 60;
mej. L Nix en dr. Behrens slaan mej, P.
Lsane en E. Lutjens 63, 75.
2e ronde: de heer en mevr. VliesaJiderl
Hein slaan mej.. M.Freerichs en PI. von
Freyburg 6—6—0; mej. L. Phaff en C.
Frcit vheim slaan mej. R. Laane en F. Post
61, 60; mej. N. van der Minne en J.
Pc-nnink slaan mej. de Vries ea Knappert
6—0, 64". mej. C. Vriesendorp en J. Henny
slaan mevr. van Rossum de Monchy en jhr.
Roell; mevr. Koch en C. Kreuzer slaan den
heer en mevr. Borren 60, 64; mej. Heu-
fceloir, en Bijleveld slaan mej. Nix en dr.
Belli onS 61, 62; mej. v. Rees en R. v.
E07r.UT.d6 slaan mevr. Wallief en Here 64,
75; mëj, Schoute en M. Sigmond slaan
mej. Crete' en P. Sigmond 6—2, 6—2.
3e ronde: mej. Phaff en 0. Froitzheim!
s.-:xn den heer en mevr. Vlielander Hein
6—1, 61; mevr. Kocli en Kreuzer slaan
ïpe.j. Heukelom en Bijleveld 61, 64.'
Volgens de Offieieele Meaedeelingen zijn-
vrijgesteld van. liet spelen der eerste ron
den voor het nationale kampioenschap
Dames: 1. mej. Everts, 2. mevr. G.
KochKnottenbelt^ 3. mej. Ottcn, 4. mej.
L. Phaff5. mevr. DriebeekCasfcendijk;
6. mevr. M. Taudin CliabotVeder; 7.
mej. C. Vriesendorp, S. mej. P. van der
Minne.
Heeren1. jhr. O. van Lennep, 2. mr. A.
Diemer Kool, 3. G. F. Scheurleer, 4. mr.
M. van der F.een, 5. mr. L. A, Nypels, 6.
G. Castendijk, 7. F. von Heyden, 8. jhr. E.
do Serriere, 9. M. O. Sigmund, 10. A.
Knappert, 11, M. van Vcorts van Beest, 12.
J. A. Pennink.
Het kampioenschap der eerste "klasse
competitie zal op 23 en 29 Augustus tó
Noordwijk gespeeld worden. Behalve de
.kampioenen van. cis beide 'afdeelïngen A
(Anglo Dutch)' en B (hog niet bekend) zal
ook Enschedé deze Wedstrijden medespe
len, zulks als compensatie voor het niét
doorgaan der Oostelijke competitie, zegt
do „N. R. Ct."
De kampioenschappen der tweede klasee
afdeelingen zullen volgens afval- of beker-
systeem gespeeld worden en beginnen
1 Augustus.
VOETBAL
De profcsst-aommissie van den /Nedc-rland-
3&hen Voetbalbond heeft afgewezen het .pro-
tost van Go-Ahead tegen hei te kort spelen
in. den wedstrijd om liet kampioenschap van
Nederland fcusscheo Go-Ahead en Be-Quick
op 3 Mei j.l. Ü9 Deventer.
Go-AJiead hseffc besloten met deze beslis
sing geen genoegen te nemen, en een actie
op touw te" zetten, aangezien een van de
•eten der protestcommissie zelf »n jïe twee
fcntrale grenswachters het tekort spelen uit
drukkelijk .hebban" geconstateerd.
WIELR EN NE Pi-
Lei ÜGche Ren-Tocristveresniging „Swift"«
.Morsen zal de 5e Competitiewedstrijd Wórden
verreden, welke verleden week niet lieef1. kun
nen'plaats hebben vanwege dc régen.-
Be 9tart zal zïjn bij do WJlhelniinabrug 'waar
vandaan gereden zal worden tot Allen a.d. Rijn,
daar is hot keerpunt.
- De eindstijjd zal zijn hij den Loiderdorpschcn
toi. .b...
ZWEMMEN.
De L. Z. C. ontvangt morgen Hillcgers-
berg, voor de pclo-eompetitic.
ZEILEN.
Op de Olympische Spelen te Ostende heeft
da Oranje nogmaals een overwinning behaald
in de 6'/s M. klasse.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken:
C. W. L. M. Smits, Beukelsdijk 22, Rotterdam.
Curator: mi'. J. Winkel.
G.J. Brons, koopman, Prins Hendrikkade
4b, Rotterdam. Curator: mr. J. G. Schürraann.
J. Hageraats, koopman, Da.vidsti-aat 11, Rot
terdam. Curator: mr. H. H. do Hartcg.
Recliter-ccmmissai-is in deze faillissementen:
mr. S. G,Canes.
fNSEZONBEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie),
Belastingbetalers, avccSj op tnv hoede!
Geachte Redactie!
Mag ik.een klein plaatsje voor het volgende
in Uw blad? Bij voorbant mijn dank.
Belastingbetaler, als gij als leek rcoLamecrt
togen Uw aanslag in de inkomstenbelasting,
laat dan nooit rekeningen of kwitaniiën en
andere bescheiden achter in handen van den
beer ontvanger te Leiden b-g., indien gij niet
teh voilé'overtuigd zijt. dat in alle opzichten
aan dé ^égelwet is voldaan. Want het is mij
geblekenj dat hij zich niet ontziet de öomheid
van do m'cnsenen te benutten, oon dezen zware
boete te deen opleggen wegens zoogenaamde
overtreding der Zegelwet, liet is lie-m gelukt
uit de honderden bescheiden, die ik in alle
oprechtheid aan hem afstond, een zestal tc
vinden, die naar wordt beweerd1, niet aan de
zegelwet voldoen. Hij heeft zich echter niet
tot die hoogte welen op to werken, om-mij
van de verzuimen bij de behandeling van mijn
reclame op dc hoogte te stellen. Neon, Mijn
heer zweeg en door middel van een kennisge
ving van 6 X f 100 boete, waardoor nienschen
getroffen "worden -met een zeer kommervol
bestaan, gezinnon van elf kinderen, komt men
te weten, dat dé Zegelwet is overtreden. Men
wordt hier dus veroordeeld zon der gehoord fcc
worden. Dat is nog erger dan Russisch. Wij
hebben in dézen altijd nog vertrouwen in den
Minister 'van Financiën, die een aantal 0. W.s
wegens opzettelijke ontduiking van girootc
geldsommen aan- belasting gratie verleende
oh zdlcer deze to goeder trouw zijnde slacht
offers van des heeren ontvangers vernuft,
recht zal doen. -
C. TIJSSEN,
.Leid.énj 10 Juli, Mr. Bakker. -
UIT ONZE STAATSMACHINE.
Lager-Onderwijswet IV.
(Slot).
(Nadruk verboden).
Wat de :o p Ijc i _d i n g aan b ij z o n-
d o r e inrichtingen betreft, die
komt in hoofdzaak overeen met do vroege
re aangegeveue aan openbare kweekscho
len en Opleidingsscholen. Het' bestuur of-
de directeur éener dergelijke inrichting
kan aanvragen,, dat deze erkend zal wor
den als zoodanig en gelijke bevoegdheid
erlangt als de" ópeübaro tot het uitreiken
van diploma's en dë akte al? onderwijzer.
Statuten en ""leerplan van de inrichting
jnoeten'wórden öv.ergelegd en daarbij moet
blijken, dat aan alle wettelijke eischen is
voldaan. Het bestuur der inrchting hééft
to zorgen voor de overeenstemming met
Üc openbare kweekschool, voor zoover dit
verlangd wordt en7het Rijk daarentegen
handelt ten .opzichte van dé bijzondere in
richting als teïgcnovei- een openbare. De
adspirant-onderwijzers der bijzondere
kweekschool ontvangen ook hun .f 500.; de
kwee^elingen kunnen bij' gebleken behoef
te een toelage krijgende kosten dér
kweekscholen worden door het Rijk ver
goed; do kweekelingen betalen schoolgeld
het Rijk vergoedt, zoo noodig, de kosten
van grond en schoollokalen en de jaarwed
den van directeur en leeraren. Maar do
aanspraak op vergoeding bestaat niet, zoo
lang het aantal kweekelingen bij het be
gin van den cursus-minder dan'20 bedraagt
cn de aanspraak vervalt, wanneer het aan
tal geslaagden; aan v?ic de akte wordt uit
gereikt, minder' bedraagt dan een derde
van hen, die aan hét examen deelnamen,
of wanneer in vijf achtereenvolgende jaren
minder dan 5.0 akten worden uitgereikt.
Overeenkomstige bepalingen gelden ook
voor de bijzondere opleidingsscholen.
Het schooltoezicht wordt wat
anders ingericht. Wat nu do inspecteurs
zijn, worden hoofd-inspecteurs, de dis-
tricts-schoolopzieners worden inspecteurs,
en de arrondisscmentsschoolopzieners wor
den schoolopzieners. De verdere regeling
van hun getal en hun ambtsgebied wordt
aan ten algeineenen marjtecge.l Van be
stuur overgelaten. Deze leden van Jvet
Rijksschooltoezicht bekleeden geen andere
ambten of bedieningen zonder verlof van
dc Regeering. Het schoolopzienerschap
houdt dus op een bijbaantje te wezen. Aan
de Hoofd-Inspecteurs en Inspecteurs kun
nen bovendien "bureau-ambtenaren worden
toegevoegd.
Het plaatselijk rchooltoeziclit is opge
dragen aan B. en W. en aan een door den
Gemeenteraad in te stellen Commissie van
Tojsz'Jcbtbovendien lean d-e Gemeente
raad ambtenaren met liet toezicht belasten
Dit toezicht omvat allo lager onderwijs in
de gemeente.
Deze Corumissiën van Toezicht bestaan
uit ten minste 5 leden; de ouders van leer
lingen der openbare school, die van de bij
zondere school, de onderwijzers der open
bare en die der bijzondere school zijn daar
in door ten minste één lid vertegenwoor
digd. Maar de onderwijzers, die lid zijn
van de Commissie van Toezicht nemen
niet deel aan het. schoolbezoek.
Aan de slot- en o v- e r g a n g. s-
bepalingen ontlecnen wij het vol
gende
Dc wet zal in werking treden op 1 Ja
nuari 1921.
Allo hoofden van scholen en onderwijzers
die in functie zijn, blijven in betrekking,
zonder herbenoemingdit geldt ook voor
directeuren en leeraren .van kweekscho
len.
Kweekelingen kunnen volgens dc bepa
lingen der nu nog van kracht zijnde wet
tot 31 December 1931 in de school worden
toogclaten. Dc bepalingen, betreffende
kweekelingen en tijdelijke leerkrachten
blijven geldig tot 31 December 1935.
Met de tijdelijke waarneming van de be
trekking van hoofd der school kan een on
derwijzer worden belast, die niet de nieu
we akte, noch de oude van hoofdonderwij
zer beeft, mits er geen onderwijzer met
den hoofdondérwijzersrang aan do school
verbonden is en de vervanging niet langer
duurt dan zes maanden.
Zijn er behalve het hoofd der school
drie ondei'wijzers aan een school verbon
den, dan moeten ton minste twee den leef
tijd van 23 jaar bereikt hebben cn in het
bezit zijn van de nieuwe akte van onder
wijzer of die van hoofdonderwijzer. Zijn
er met het hoofd mee acht onderwijzers,
dan moeten twee aan dié voorwaarde vol
doen. De bijzondere scholen behoeven niet
vóór 1923 aan deze eischen te voldoen.
Zonder nieuwe akte als onderwijzer of
die van hoofdonderwijzer kan men niet
aan het" hoofd' van een cursus - voor. ver-,
volgonderwijs staan.
Scholen voor gewoon lager onderwijs en
U. L. O.- en M .U. L. O.-scholen mogen
nog ccn bepaalden tijd lang op dèn ouden-
voct blijven voortbestaan.
Tot 1 Januari 1Ö24mogen nog 600 kinde
ren tot dezelfde school" worden toegelaten;
daarna maar 400.
Eerst op 1 Januari 1936 worden voor al
le openbare en bijzondere scholen voor. ge
woon en U. -L. onderwijs do' vakken licha
melijke oefening en handenarbeid verplicht
Tot dien datum kunnen Gedeputeerde
Staten telkens voor twee jaren vrijstelling
geven; maar in plaats van do nu bij de
wet bedoelde lichamelijke oefening moeten
dan de vrije- en orde-oefeningen der gym
nastiek volgens de wet worden gegeven.
De regeling der jaarwedden en wat daar
mee verband houdt zal worden vastgesteld
bij algemeeneu maatregel van bestuur, die
wordt toegepast, tc rekenen van 1 Januari
1920 af. Er zal zooveel mogelijk gezorgd
worden, dat het zoo vastgestelde salaris
niet minder is dan wat de onderwijzer nu
op grond der bestaande wetgeving geniet.
Dc wachtgelden van onderwijzers met
20 tot 25 jaren dienst, welke vóór 1 Janu- I
ari 1919 zijn ingegaan, vervallen niet, wan- i
neer zij 15 jaar genoten zijn en die, welke I
:n 0-
:alun
schc».}
i 19ï
op gemclden datum al vervallen ware.
worden opnieuw toegekend, te rekenen yj
den datum van vervalling af.
Het ambulante hoofd behoeft vóór l ,j|
nuari 1923 niet, oen klasse te hebben, w;,l
neer vóór dien tijd geen vacature in
personeel der school is ontstaan. Bij h'
bijzonder onderwijs blijft het anibulantiJ.I
mo geoorloofd.
Art. 194 regelt den pensioensgrond-j;
voor.vroeger ontslagen en later hcrplaat.
tc onderwijzers.
De vergoeding van het Rijk aan de g.-'
meenten van. de jaarwedde der, onderwj
zers geschiedt voor de eerste
1920; de nu geldende uitkeeringen
laatst over 1919. Gedurende
tot en met 1925 vergoedt
gens regelen in art. 196, het traktemci
van 1 of meer onderwijzers, als er irefiS
werkzaam zijn dan art. 21 der iiu gelde»
de wet cischt.
Hot Rijk betaalt aan de gemeente
bijdragen voor hét vervolgonderwijs vo
gens deze wet voor het eerst over den euf
sus, die in 1921 begint.
Voor de terreinen en gebouwen van bj£
zondere lagere scholen, in eigendom li
schoolbesturen en op 1 Januari 1921 in r
bruik of in aanbouw, betaalt de gemei
to van 1 Januari 1922 af een jaarlijkse»
vergoeding, volgens schatting der waari!
in 1914. De artikelen 198 en 199 regele
alles, wat hierop verder betrekking heer,';-,
ook het geval van vervreemding van di'
terreinen en gebouwen. Deze bepalingé
hebben heel wat oppositie verwekt.
De plaatselijke verordeningen' tót he||
fing en invordering van schoolgeld woijj
den vóór l Januari 1922 herzien en
nieuwe verordening treedt op dien daUic'
in werking ook voor de bijzondere scM
len. De bezitters van vóór i Januari
verworven akten van bekwaamheid of
teekeningen en zij, die later in het besi
worden gesteld van andere akten dan dia
van onderwijzer of onderwijzeres volgers
de nieuwe wet, behouden hun bevoegd-,
heid. Dergelijke vrijgevige bepalingen gé.
den ook voor hen, die zonder akte u
enkele bij de wet genoemde vakken onp
derwijs geven (art. 201).
Voor het in-werking-treden van de re-;.s
geling van de examens voor oilSbrnim
zer(es) volgens deze wet wordt een termijr
vastgesteld, die op 31 D'ec. 1935 eindigli
De hu gelderidè bepalingen voor dig
akte-examens blijven van kracht, totdi' j
de hieuw'è regeling intreedt. De examc-r-
commissic-n zullen echter bestaan uit ]M
den Aan het Rijksschooltoezicht en ralfl
gewezen districts- en arrondissement
schoolopzieners. Voor elke commissi»
'word_t een deel van het Rijk aangewezen^
waarvoor zij zitting houdt.
De riicuwe wijze van opleiding moa
vóór 31 December 1935 in werking zijn. 1
dien tusschentijd wordt het aantal kweekj
scholen uitgebreid en ivorden de beslaan-j
de normaalscholen' opgeheven. De bedoel
do „datum geldt ook met betrekking lei]
gemeentelijke en bijzondere kweekscholen/
Worden bestaande kweekscholen aange;
ïvezen als kweekscholen in den zfn dern
nieuwe wet, dan blijven de aanwcngolfl
kweekelingen bevoegd liet onderwijs te,
•volgen de bijdragen voor bestaande kk-
maallessen blijven gelden tot uiterlijk 3H
Dee. 1935. De bepalingen ten opzichte vEjjS
hoofden van scholen in verband mei djS
opleiding, blijven van kracht voor
personen, die zij in opleiding hebben bag
het in-Averking-treden van deze wel.
Aan alle inspecteurs, districtsschoolopö
zieners en arrontlissementsschoolopzic
ners woïdt met ingang van l Jan. 195»
eervol ontslag verleend. De inspecteur;?!
en de districtsschoolopzieners Avorden oj-^
wachtgeld gesteld en-de arrondissement,
schoolopzieners krijgen, voor zoover r»
niet weer bij het schooltoezicht wordt:
benoemd, een jaarlijksche toelage var»
ton minste 400 en ten hoogste 1200 gldl
al naar den diensttijd.
Dc plaatselijke eomrnissiën worden
Jan. 1921 ontbonden.
De Trek sier Vogels,
(Nadruk verb oden.)
DR groolschc verschijnsel beeft dc mcnschon
al 2JOK' laog bezig gehouden en door zijn' on-
hogi'i ipbaarlieid bleef men er steeds ATagead op
staken. Natuurlijk Avas <le vogeltrek dan ook
ccn rijk-c bron. voor bijgeloof cn ging men d-en-
kéai, dat 's mcnschen lét door dezo vogelbewe
gingen voorbeschikt zou worden. Wio herinnert
aich niet het verhaal van den ouden zanger
Ibycvie, die welgemoed een verre reis onder-
Jicwn-iwelgemoed, omdat ecu scharo kraam-
vogeis, die me', luid geraas boven hem trekt,
hem een goed voorteeken dunkt? En wanneer hij
slaais, door laffe sluipmoordenaaa-shand getrof
fen, den dood in de oogen ziet, roept hij nog tul:
..Von Euch, if-i' Kranicho dort "obcn,
Wenarkeme and-ro Slimme spricht
Sei. meines Mordes Klag erholon!"
Er-ruft es und sein Augo briclvt.
En als wrekers van do misdaad brengen de
kranen naderhand do boosdoonors aan.
Het groote publiek is in zijn interesse feite-1-
lijk zeer beperkt iu zóóverre slechts enkele
sooitcn, die ovc-vbeker.d zijn, dau ook werkelijk
l»puktir wêi-déUi Daar hebben wij bijv. zwaluw
en ooievaar, waarmede de onderwijzers op dc
lagere school ons vertrouwd maakten, die met
een aureool van roerende aanhankelijkheid als
onfeilbare gélukbrengers omgeven werden, daar
alle leesboekjes met de meest spreken-de vóor-
boelden in verhaaltjes hier getuigenis van af
legden. En de jongen, die in dc lento het eersl
ooievaar on zwaluw ziet, is dien dag branie.
Ook zo'udèn de mensehen. niet graag de ju-he-
lende leeuwerik móssen en wat waren, de roer
loos stille, zwoele Meinachten zonder de lieer-
Jï.iko lange tonen van den nachtegaal! Toc-h
realiseert men zich dan zelden, dat het mis
schien'een-dubbeltje op zijn kant is gewekt,
dat d iezelfde nach legaal 2ijn gcvaarvollen tocht
tot ecu goed eiiïio bracht en op zijn oude
twijgje zichuitzingen kan. In duisterón naelit,;
wanneer de scharen over zee trokken, staken
zware stormen óp en vele vogels kwamen ellen
dig om. Do overblijvenden spoedden zich naar
de kust, dikwijls onweerstaanbaar .getrokken
door vuur torens, die óp g rooien 'afstand hun
magnetische invloed doen gevoelen en werke
lijk ongc-iloofiijk groot sohijnt het aaiital dor
trokkeia tc kannen zijn, dat, floor bet felle licht
verblind, tegen "de. glazen van 'dc groote lan
taarns te pletter slaat. Zoo stipten wij enkele
der gevarcoi aan, wier aantal nog grootclijks te
vermeerderen zou zijn.
De interessante problemen, die gestold wer
den, lokton al heel vroeg enkelingen uit om er
zioh onderzoekend in le verdiepen, maar eerst
in den jongst en tijd beeft men wetonscbappe-
lijken arbekl vemcht, die den toets der c-rMiek
kan weerstaan.
Overzien wij thans de litcratuiir. dan Wijkt er
volstrekt geen vacuum van degelijk vyerk. Dc
namen van enkele onderzoekers konien bier
naar voren, wier geschriften vooral belangrijk
zijn, omdat hun uitkomst on bel resurtaat zijn
van dikwijls langdurige, nauwgezette onder
zoekingen in bet ópen veld.
Een Gatke bracht meor dan vijf-lig jaren door
op het kalo Helgoland alleen ter bestudeering
der trekverscbijicselen,' en wu.nnoer wij in zijn
beroemd gebleven werk „Die Vogel wade Helgó-
lan-d:' bladzijden lezen, waarin met beeldrijke
taal dc machtige phenomen worden geschetst,
begrijpen wij bet eixt'bnsiasme, dat den ondcr-
zookor nog als grijsaai-d bleef bezioicn.
Eagle Clarke, eon Engelsohman verloofde ja
ren aan. de kusten van Schotland, op licht
schepen en A-iiuiltarons, om inzicht- te krijgen
in dc vogelbewegón'gén en zijn „Stadies in Bind-
WJigrailiiom" vonnoo Averken van graote waarde.
Wij zoiiden nog mannen kunnen noemen als
Ifenzbior, Palmen, enz., dio allen liclit in de
duistere kwesties tracbl-lcn te ontsteken, waar
van wij thans willen reppen.
Allereerst vraagt men zich af, waarom de-vo
gels trekikea). cn het moest logische antwoord
hierop, dunkt ons nog steeds, dat de ontoerci-
kondte voedselvoorraad A-elo soorten noodzaakt
voor langeicnVof korteren tijd een milder kli
maat, op .to zoeken. Op den gohëalen aardbol
nianifcetoeif zioh dezo beweging, als een zich
spoeden in do richting A'an den ovenaar door
do gevederde fauna bij de nadering van den
Zuiidléüjken of - Nooxdelijken winter. Is dót de
gi'oólo lijn, iix al baar zichtbare verschijnselen
en evohvtioaiaii'e of degeneratievo uitingen toont
zich dc ingewikkeldheid der kwestie. Dc zwarte
lijster (Txu-dus nierula), dio vijftig jaar geleden
nooit in ons land overwinterde,, trotseert steeds
moer hel Hollandscbe winterseizoen. Er zijn ja
ren, dat pestvogels, notenkrakers,- kruisbekken,
om dc bekendst en te noemen, ovca-ai gesignaleerd
worden, om dan weer tc verdwijnen. Hun komst
was dikwijls zóó opmerkelijk, dat het volksge
loof die der „pest!'-vogels bijv. als onheilbron-
gendo beschouwde.
- Wij meenden dus een 'verklaring-van. de -drijf
veer A-an het- trekken te hebben gevonden en
wilde .nu aangeven hoe de trek zich aan de on-
dMzcókox'S demonstreert.
Zeer waarschijnlijk volgen de trekvogels vaste
routes" op hun verre tochten, welke-routes men
begrijpelijkerwijze) zoo nauwkeurig mogelijk
trachtte vast te leggen. Zoo loopt een -groote
trekweg over1 Helgoland én ymbw "Westelijk
zet zich dezo over onze Waddeneilanden voort.
Wamniecr we on6 in dóen meerdere of minder
1)ree-den band om het ons zoo voor te stellen,
van vogölbewegingenbevinden kunnen wij ons
eenigormate een- depkbeeld van den ,-grooten
trék" Vormen. Daar is het, dort wij bijv. in Oc
tober, de drukste trakmannicl, dag in dag uit,
duizenden vogéls voorbij zien wiolcon, die, uit
Noordelijker on Oostelijker stroken komend hun
vaste wegen voJgon, Waarheen gaan ze? Uit
mijn joingensjarén Wijf ik mij altijd herinneren
hoe liet voor ons een uitgemaakte zaak was, dat
dc. trekvogels naar Afr.ika gingen. Wij hadden
hét boel netjes en. logisch voor onzen geest hóe,
juist waarneer "de trekkers kwamen, de Nijl heel
laag stond, zoodat er gróoto,. bcslibtc vtóiéii
met voedsel bloot kwamen, waaraan "de uitge
hongerde vogels zich rijkelijk le goed konden
doen. Nu trekt werkelijk, naar het schijnt
een giroot dool der vogels uit Europa én' W.-Si-
berië zijn ,,wintei"-kwaitieron in Afrika, maar
ten eerslo schijnen er nogal wat in Zuid-Euro
pa tc blijven hangen, zoodat men bijv, in Schot
land gemerkte pluvieren en andere vogels, in
Spanje en Portugal aantrof en ten tweede
hearscht hier nóg to Veel onzekerheid om de
zaak afdoende uit tc maken.
Wal men altijd tevergeefs lieoft trachten
te ontraadselen is het vraagstuk hoe dé vo-
gcfo op hun tochten 'den juislen weg weten
tc vinden. Mon heeft hiervoor vele hypothesen
én veronderstellingen opgeworpen, waai-van
óén der meest verleidelijke deze is, d'at'on
bewuste ovérgeërfd© ervaring de hoofdrol
zou spelen, in wélk geval do A'o-gels dhs, om
zoo te zeggen, autoin-afe'ch hun weg gaan.
Juist zxxi'n kwestie is Voor dé biologie A'an
groot belahg, want -het louter vinden van
inoor soorten en getallen op bepaalde plaat-
een, hooft slechts een zeer bet rekkelijke
waarde, terwijl, wanneer wij wistc-n waarom
vogels een gekëele duistere nacht overzee
vliógencl één bap'aalde richting houden (de
goode!) do meest waardevolle dingen aan
'het licht zouden komén.
In ons ciigen land verkeert het trekonder-
zock nog i.n een zeer embryonaal stadium.
Mo ziet zoo af en toe in dagbladen 1ste kie-
vitsciachtige mededeelingen over kraanvo
gels of geschoten zeldzaamheden en heel Ne
derland kan zicli dan weer verheugen in het
gelukkig hezat A-an een doodon vischarend
bijv. mot zoo- en zooveel 'c.M. vleugêllengte.
Een flinke stap in de goedé richting Averil
rvijini een jaar geleden echter gedaan door
Verwey eu Breüwex', te Noo rVv ijk- a an- Ze e,
waar zij (nadat d© Ix-kendö Thij,sse hét denk
beeld roods telkens opporde) in dóe plaats
een trekgtatioh" stichtten. Zooa'ls Avij boven
reeas aangaven, loopt langs onze HoRand'-
£chc kupt een trékAveg en door geregelde
observatie, te yerriehtn door. betrouwbsx-1
Waarnemers, hoopte men ten overzicht U( j
eutrekscizoen te verkrijgen- Het wcVj
Avorkte in 't algemeen niet bijster nc-lja
maar er waren heerlijke dagen. Dan Averilsf
's morgens zeer Vroeg de bc-idc observaü-fll
posten (één aan zee op het, dak .van een tV
tel, één in nle. duinen) betrokken en 'demoS
streerde rite trek zich prachtig. De lucht i j
A-oovtdurend A-ciwuid van dó versöhilleudó
luiden der trekkers, die vrij laag koiw,
«'.vervliegen. De kleine vogels, vinken, pie?^
-kneutjes, leeuweriken, enz. ziet men ploS"!
ling opdiagon, om dan Avoer snel. te veriiït«
non; wolleen spreeuwen ri-ierten cwer,
zich als trillende, steedis kleiner Avordea®
etdpj-?s te A-erliezen in de verte.
Nu komen er groote troepen kraai»
bonte en zwarte, roeken eh ka-uwtjes; in tfj
gen sclioniimelgaDg duiken zij -aehter elkaB
op /boven verder gelegen duinkamnnen. Zfl
kan dc stroom onafgebroken voortduren
het ie voorwaar geen sinecure, om dan «y
zekai* niegedijk de soorten te identificeer':-
Avanrbij -men heel- dikwijls alleen op hei sj
luid kan afgaan..
Ee-n leuke bijzcnderhèid is nog, dat va
óchililc-n'de in Holland geïnterneerde Eng»
eclie o-ffieicren, die met dc o.rnit.h'ckngie ïaó
of mi'üdor op de hoogte waróh, dó-verse t
gen to Ne or dKvjjkrnietfh iolpon Ava arbij duvó
lijk in het oog. sprong A'.an welk oiiischatb.i
voorfleel do univerascle Latij.nsehc besraro'
gen van de vogols zijn. Wanneer Capt. Elh
bijA'. van Turdus pilaris -spralk', Ava-s dat 1
grijpbaar, want', het Avoord Fieldifcre yd
Kxamsx-oigel moet iemand al t-celvalilig kifl
non, om uit te maken, wat er 'bod-oolfl Avorl
Men hooft zoo onverpoosd in Naordwijk
werkt en dte Nedei-la-ndBclie OrniiUioOJogóE^J
Vereeniiglng meende dit a-liles wél Vaix zw
A-ee.l 'Ixe'kng, dat zij 'besloot de opriobtiug «j
een Neder la ndsch Vo,goitre k-s ta t ion cp A\
tc nemen, dat zijn werk in 1920 zal J
vangen.
