LEIDSCH m DAGBLAD.
PRIJS DER ADYERTENïIENf
ÊO Ots. per regel. Des Zaterdags '40 Ots,
per regel. Kleine advertentiöa .Woensdag
76 Ots., Zaterdag f l.«=* bij een maximum
'Aantal woorden van 30, Incasso volgens poet-
fecht. Yoor eventueel© opzending voq brieven
Ü0 Ots,"porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cta,
Bureau Noordeiüdsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COUEANTr
Voor Leiden p. 8 mnd. 12.50, p. week f 0-19
Buiten Leiden, waar agenten geves
tigd zijn, por week H 0.19
Franco per post n u 2.00
Dinsdag 29 Juni 1920.
Nummer 18503.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Officieela Kennisgevingen.
[GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
[De Burgemeester van Leiden brengt ter
kennis van do ingezetenen, dat morgen
'(Woensdag) aan de gemeenitelijko visohwin-
Ijels (Visohmarkt en Stadbhulpwerf) ver
krijgbaar is HORSMAKREEL a 0.14,
BOHELVT'SOH a f 0.18, grootere SCKEtL-
iWSOH a f 0.32 en f 0.24, SCHOL a fO.26
en f 0.30, TARBOT a f0.65 en GRIET a
10.55 per pcmd.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
Leiden 29 Juni 1920.
ZITTING CENTRAAL-STEMBUREAU
VERKIEZING GEMEENTERAAD.
'De Voorzitter van het Centnjal-Stem-
burcau voor de verkiezing van de leden
van den Gemeenteraad maakt bekend, dat
het Centraal-Stembureau eene zitting zal
houden in het Raadhuis op Donder
dag 1 Juli a. s., des namid
dags te acht uur, het vast
stellen van den uitslag der verkiezing.
Do Voorzitter voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR.
Leiden, 29 Juni 1920.
VERKIEZING.
De Burgemeester der gemeente Leiden;
Vestigt de aandacht van de ingezetenen
OP den inhoud van de artt. 54 en 55 der
KIESWET, luidende als volgt:
Art. 54.
Personen, bij wie en bestuurders
.van bijzondere ondernemingen eln in
stellingen, waarbij mannen of vrou
wen, die den leeftijd van vijfden-twin
tig jaren hebben bereikt, in dienstbetrekking
zijn ,zijn, voor zoover niet bjj aigemeenen
maatregel van bestuur "vrijstelling is ver
leend, verplicht te zorgen, dat ieder van
flezen," die bevoegd1 is tot de keuze mede
te werken, gedurende ten minste twee ach
tereenvolgende uren tusscheu acht uren des
voormiddags en vjjf uren des namiddags
daartoe gelegenheid vinié.
Art. 55.
Personen en bestuurders, iu het voor
gaande artikel bedoeld, zgn, voor zoover
arbeid wordt verricht in, fabrieken ol werk
plaatsen, verplicht te zorgen, dat in het
arbeidslokaal, en zoo er meerdere arbeids-
lokalen zijn, in het grootste of wel in meer
dan één arbeidslokaal, gedurende twee werk
dagen vóór en op den tot stemming bepaal
den tjjd op een zichtbare wijze is opgehan
gen een door hen of van hunnentwege on-
derteekende lijst, de uren, in het voorgaand
artikel bedoeld, vermeldende, voor elk af
zonder lijk of groepsgewijze of voor alle ge
zamenlijk.
Het Kon. besluit van 24 Mei 1901 (Staats
blad No. 109) tot aanwijzing der vrijstel
lingen bedoeld in art. 54 der Kieswet luidt
al3 volgt:
Art. 1. „Vrijstelling wordt verleend aan
„de in art. 54 der Kieswet bedoelde perso
den en'bestuurders van bijzondere instel
lingen en ondernemingen ten aanzièn van
„bij hen in dienstbetrekking zijnde perso
den welke uit hoofde van die dienstbetrek-
„king op den dag der stemming tusschen de
„in vermeld artikel genoemde tijdstippen niet
„gedurende twee achtereenvolgende uren
„vertoeven in de gemeente op welker kie-
„zerslijst zij voorkomen."
Art. 2. „Vrijstelling als omschreven in
„het voorgaand artikel wordt voorts ver
leend aan geneeskundigen en apothekers
„ten aanzien van bij hen in dienstbetrekking
„zeilde personen, alsmede aan personen en
„bestuurders van bijzondere instellingen gn
..ondernemingen tan aanzien van bü hen in
„dienstbetrekking zijnde ziekenverplegers."
N. G. DE GIJSELAAR, Burgem.
Leiden, 29 Juni 1920.
STADSNIEUWS
Verkiezingsactie van de Chr.-Hist. Unie.
Het was geen slechte gedachto van de
Chr. Hist. Unie de vergadering to beleg
gen in „Zomerzorg". Niet alleen, dat
„Zomerzorg" na de annexatie niet meer
zoo uitmiddelpuntig ligt, maar de tuin
biedt op een mooien zomeravond een
prachtige gelegenheid voor een groote ver
gadering en.„... laat aan de hoeren hun
sigaar, zonder dat het de dames hindert.
Honderden waren opgekomen om te luis
teren naar de beide aangekondigde spre
kers, de heeren mr. dr. J. Schokking en
J. R. Snoeck Henkemans. Dc voorzitter,
de heer Vroom, moest al dadelijk mededee
lou, dat do tweede' spreker op liet laatste
oogenblik verhinderd was, doordat zijn aan
wozighoid noodzakelijk was op de Gemeen
teraadsvergadcring van Den Haag, waar
de kwestie van het trampersoneel werd
behandeld. In zijn plaats was do heer H.
lW. Tilanus, lid van het Hoofdbestuur der
partij, gekomen.
Nadat de voorzitter in gebed was
.voorgegaan, gaf hij het woord aan den
hoer Schokking, die eerst de aanleiding tot
deze samenkomst en daarna de beteekenis
van deze Gemeenteraadsverkiezing uiteen
zette. Hij wees er op, dat deze stemming
van groote politieke beteekenis was, om
dat de vrouwon,. om wier gunst door de
verschillende partijen werd „gevrijd",
voor het eerst hier mede zouden stemmen.
Daarom staat deze stembus in het teeken
der groote politiek, waarom hij dan ook
niet zou spreken over de kleine plaatse
lijke dingen, maar over de groote Ij^nen,
die op staatkundig gebied getrokken wor
den. Hoer,vel hulde brengende aan de be
kwaamheid van vele liberale staatslieden,
meende hij dezen, teruggedrongen als zij
zijn, te kunnen voorbjjgaan, om zich krach
tig en principieel te stellen tegenover com
munisten en socialisten.
De groote vraag is toch of men wil hel
pen opbouwen van het staatsgebouw in
historische lijn, dan wel- omverwerpen en
afbreken. Is het woord revolutie lange ja
ren iets geweest, waarvoor men terugdeins
de, thans wordt het aanvaard en gepre
dikt; te gevaarlijker, omdat het voor een
deel verklaarbaar is. Geen enkele reken
som van den oorlog is uitgekomen, dus
wil men nu alles maar onderste boven
koeren; gaat het niet direct, dan door sa-
boteeren, als do communisten doen op
maatschappelijk en staatkundig terrein.
Wij, aldus spreker, zullen strijden met allo
macht, om to behouden wat er goeds is
aan deze maatschappij.
Hij wees dan op de tweeslachtigheid der
S. D. A. P. Vandaag is ze revolutionair,
morgen niet. Als ds situatie daar is,
luidt de officiecle socialistische verklaring.
Een vaste lijn wordt gemist en die is noo-
dig boven alles, de vaste lijn Van geloof in
God. Noodig is ook, dat een Gemeente
raad opkomt voor de geheele gemeente,
en niet voor één klasse, gelijk de S. D.
A. P. doet.
De socialisten hebben algemeen stem
recht gevraagd, maar toen in November
1918 Troelstra zijn beruchte rede hield,
kon hem de Kamer, krachtens dat algemee
ne kiesrecht gekozen, geen lor meer sche
len. Zoo gaat het Troelstra straks mis
schien ook, met het vrouwenkiesrecht, om
dat hij begint in te zien, dat do vrouwen
in haar groote meerderheid van het socia
lisme niet willen weten. Met nadruk wees
hij op de mededeelingen van onze land-
genooten, die uit Rusland zijn teruggekeerd
Gelijk daar Kerensky plaats maakte voor
Lenin, zoo zou ook hier de S. D. A. P.,
als he de macht kon krijgen, plaats ma
ken voor het communisme. Spreker wijst
er op, dat het den boer heel wat arbeid
kost, den hooiberg bijeen te brengen,
maar dat een kinderhand hem in vlammen
kan doen opgaan. Zoo kunnen de socialis
ten afbreken maar opbouwen kunnen ze
niet. Zie naar Rusland, waar de arbeiders
tot den arbeid gedwongen worden onder
bedreiging met den kogel. De kinderen wor
den ontnomen aan de ouders en in plaats
van een liefdevolle moeder, vindt het kind
den kouden Staat, die het verzorgen moet.
Ten slotte wcos spr op het gevaarlijke
van- leugen. Socialisatie is nu die de S. D.
A. P., nu die van het algemeen kiesrecht
is weggevallen. De Chr. Hist. Unie is er
niet afkeerig van den arbeiders meer zeg
gingskracht in het bedrijf te geven doch
dan moet tevens de verantwoordelijkheid
worden aanvaard. Er moet gebouwd wor
den langs een historische en tevens christe
lijke lijn onder de vlag van Oranj e, waar
onder do vrijhend op ieder gebied veilig is.
Hij vraagt daarom den aanwezigen, hun
stem op a.s. Woensdag te geven aan de
Christelijke partijen. In het bijzonder be
veelt hij de candidatenlijst der -Christ.
Hist. Unie, aan .welks hoofd dc heer J. C.
van der Lip staat, aan. Een krachtig ap:
plaus beloonde den spreker.
Vervolgens was hot woord aan den heer
Tilanus, die, om halfzes, door don heer
Snoeek Henkemans getelefoneerd, geentijd
tot voorbereiding had gehad Hij begon
met den tijd voor d«n wereldoorlog te
schetsen als een rustigen avondnu zijn we
in don nacht, mdar straks zal de morgen
dagen. Wij leven in een nieuwen tijd. De
C. H. zijn vooi deze dingen niet doof en
blind, getuige het tweedaagsche congres,
dat ze onlangs in Utrecht hebben gehou
den en- dat in hoofdzaak gewijd was aan de
sociale kwestie. Do C. H. hebben hun so
ciaal en hun gemeenteprogram waarin ze
stelling nemen tegen het ingrijpen van do
overheid. Hij wijst op Wibaut, de socialist-
wethouder van Amsterdam, die den nijve-
ren middenstand ter zijde wil dringen.
Eerst het gemeentelijk waschbedrijf, dat
veel duurder blijkt dan het particuliere;
nu een gemeentelijk groentenbedrijf en een
gemeentelijke- molkvoorzïening, zoodat do
particuliere groentenhandelaars en melk-
slijters wel moeten verdwijnen. De Christ.
Hist, zeggen in dezo dingen dat zo steunen
moeten wat uit de maatschappij zelf is op
gekomen Er zijn verkeerdo dingendie te
verbeteren is de roeping der overheid.
Voorts bespreekt hij de taak dor overheid
bij de armverzorgingen, en het georgani
seerd overleg tusschen overheid en ge
meente-ambtenaren. om to eindigen met,
een oproep aan do aanwezigen, om deze
stad met haar historische beteekenis, een
goed voorbeeld in den lande te laten geven.
Do Voorz. brengt daarna dank aan do
aajiwoziigen, die in zoo groote aandacht
toegeluisterd, waarna na hot! zingen van
het eerste vers van het Wilhelmus ds.
Schokking in daukgebod voorgaat.
Vergadering der R.-K. in de Siadszaal.
Gisteravond werd vanwege de R.-K.
Kiesvereeniging en dc R.-K. Propaganda-
club ,,De Jonge Garde" inde Stadszaal met
het oog op de a.s. verkiezingen, een ver
gadering gehouden. Sprekers waren de
heeren kapelaan Janus, van Warmond,
en mr. Jan van Best, van Eindhoven.
De zaal was tot in de uithoeken ge
vuld, en er moest nog een groot aantal
belangstellenden worden afgewezen.
De Voorzitter, de heer A. J. Oostdam,
opende met den Christelijken groet en
Bprak zijn groote tevredenheid ef over
uit, dat zoo'n talrijke schare was opge
komen, terwijl de socialisten Zaterdag
slechts een 500 man bijeenkegen, wat
reeds goeden moed geeft voor Woensdag.
Spreker deelde verder mede, dat de
Bots-bonnetjes Zondag nog een bedrag van
f 350 hadden opgebracht, wat een wel
kome aanvulling was geweest voor de kas,
en voor do propaganda, want deze laatste
is en blijft kostbaar.
Hierop gaf do voorzitter hel woord aan den
weleerw. hoer Janus.
Na een bescheiden inleiding, slelde spreker
zich de vraag, waarover hij eigenlijk kwam
spreken. Menschon, kranten, muren, zelfs da
straatsteenen 6prekon hot uit; waarom spreker
dan nog eens vor'.ellen moot, dat Bols gestemd
moet worden, en Bots en nog eens Bols?
Het kan echter zijn nut hebben cn do zaak,
waar het om gaat, is van belang, want het zal
Woensdag gaan om zwart of rood en anders
niet; het gaat om do sleutels, om de macht, dio
wij niet aan do socialisten moeten geven.
Het parool moet zijn: „Weg met do socialen"
dat zweren wij hij de sleutels van St.-Pieter, die
het Leidsche wapen sieren.
Spreker ging hierop na hoe de socialisten,
als zij eonmaal dc macht bézitten, to werk gaan
en waarom het nood-ig is, dat wij de sleutels in
handen houden. Zaandam, waar de socialisti-
schopter wordt gezwaaid, is door de gehate
Christelijk© regeering bijgesprongen moeten
worden om het voor bankroet te bewaren. Am
sterdam met vischverkoop, wasscherij en het
groentewezen, het zoogenaamde socialiseeren,
waarvan men den mond zoo vol hooft, dat schat
ten gold kostte, on een mislukkig is gebleken.
Rotterdam mot oon wethouder, dio tot staking
aanspoort,hot zijn voorbeelden, cn feiten, die
naar voren gebracht moeten worden. Wij heb
ben hier nog gocn socialistischen wethouder,
doch houdt hem or ook uit, dan behoeft ook
Troelstra niet kwaad te worden, en (e trappen,
en gij bespaart onze stad Leiden om nog ver-
dor als proefkonijn te dienen.
Spreker wees nog op het voorstel van dui
zend huizon bouwen, op een wijze, die, als het
gemeend was, aan krankzinnigheid doet den
ken, en anders grooto huichelarij is, om te too-
toonen alles voor de arbeiders lo willen doen.
Hun Moineerend spreken over dc R.-K. lief
dezusters, bewijst, dat zij togen don godsdienst
zijn; hun theorie, dio ook in den Leidschen
Raad is opgezet om hel hoiligo van hot huwe
lijk door het slijk te sleuren, toont hun zedc-
lijko opvatting, daarom: Rechts en Roomsch ge-
stomd; Bot§ en de heele rij achter hem.
Wij hebben ze niet noodig, wij hebben een
R.-K. gemeenteprogramma, dat bij gepaste vrij
heid, rust en vrede beoogt en daarom ons dc
sleutels; en "evenmin als meer dan driehonderd
jaren geleden de Lcidcnaais weigerden de sleu
tels van Loidons voste aan de Spanjaarden uit
to leveren, evenmin mag rechts Woensdag do
sleutels aan rood afstaan.
Wij gaan op in den naam des Heeren.
En al zou Duys bij zijn God en gods
dienst lasterend gezwets zeggen: het riekt
naar Warmond, wij gaan uit alle macht
op, om het socialisme te weren.
Men blijve van wat ons heilig .en dier
baar is af, al riekt het ook naar Warmond,
en ,al zou Duys ook in de slootde
rest ging verloron in liet daverend ap
plaus van de vergadering aan het slot
Van de rede van dezen spreker.
Hierna kwam mr. Jan van Best aan
het woord.
Deze behandelde de gelijkstelling van
het onderwijs, en de strijd, daarvoor ge
streden, en de gelegenheid, die ruim en
breed geopend is, dat geen enkel kind van
het bijzonder onderwijs zal blijven ver
stoken, als het socialisme niet zegeviert,
welks verleden en heden geen waarbor
gen geeft voor richtige uitvoering.
Ook de zedelijkheid is; met de feiten
voor oogen, niet aan hen toe te vertrou
wen, wat zöowel hier als in het buiten
land bewezen is.
Spreker ziet in deze stemming voor den
Raad in Leiden een krachtmeting, om den
politieken thermometer tc zien strijden of
dalen.
Maastricht gaf een terugslag van het so
cialisme. Meer kiezers, meer afgevaardig
den, minder zetels door de soci's bezet. Dit
noemen de socialisten een overwinning.
Welnu, Bezorgen ook wij hun hier zulk een
overwinning. Eindhoven, met 80 pet. arbei
dersbevolking, kreeg zonder vrouwenkies
recht nog 30 afgevaardigden, waarvan 3
socialisten, 't Geeft moed, dat ook te Lei
den, mis ieder zijn en haar plicht doet, dat
Woensdag ook hier cïo socialen in vermin
dering van aantal hun overwinning vieren
kunnen.
De Christelijken hebben bewezen, dat zij
geven, wat de socialisten beloven. Talma
legde de fundeoring voor de sociale wet ge
ving, Aalbersc zorgde voor do uitvoering.
Do Invaliditeitswet, do Ouderdomswet, do
8-uren-werkdag. Doch bij het geven van de
rechten aan den arbeider, blijven wij voor
houden, dat ook plichten bestaan.
Wij blijven erkennen het gezag, in H. M.
do Koningin bolichaamd, doch boven alles
da(J van God', voor Wien ook Zij knielt, en
dat zal ons ten slotte de zege bezorgen.
Deze redenaar oogstte eveneens veel bij
val, waarna de voorzitter hot woord nam,
om dank te brengen aan de sprekers en
zich aan te sluiten bij dezen, om den stom
dag van Woensdag tob oen overwinnings
dag te maken voor rechts, waarna de ver
gadering met! den Christelijken groet werd
gesloten.
De heer Marchant oyer de Anti-Revolutiewet
en de Gemeenteraadsverkiezingen.
In het Nutsgebouw hielden de Vrijzin
nig-Democraten gisteravond een vergade
ring, die buitengewoon druk bezocht was.
Velen moesten zich met een staanplaats
vergenoegen, anderen zochten hun toe
vlucht tot een zijzaal waarvan de deuren
geopend werden, terwijl nog een aantal
laatkomers onverrichter zake moesten te-
rugkeeren. Als spreker "Was aangekondigd
mr. H. P. Marchant, lid der Tweede Ka
mer te 's-Gravenhage, die de houding der
Vrijz.-Dem. tegenover de Anti-Revolutie
wet en in verband daarmede de Leidsche
Gemeenteraadsverkiezingen, besprak.
De Voorzitter, mevrouw W. van Itallie-
Yan Embden, opende de bijeenkomst met
ite wijzen op de geweldige reclame, die
door sommige partijen voor deze verkie
zingen worde ge Maakt, Wij hebben, daar
het geld niet voor, doch al hadden wij het,
zeide spr., wij zouden het er niet voor ge
bruiken. Wij achten die réclame onder de
leus Oranje boven en tegen do revolutie
weinig smaakvol en zeer onwaar.
Ook wij willen geen revolutie, maar her
vormingen langs evolutionairen weg en
binnen het Staatsbestel.
Het vrouwenkiesrecht, waarvoor wij
reeds jaren ijverden, werd noodgedrongen
gegeven evenals de acht-uren-dag.
Alles, wat door geweld wordt verkregen'
kost tranen cn bloed, en daarom is het
zoo verkeerd het voor te stellen, dat al
leen zij, die de reclame voeren met Oranje,
tegen de revolutie zijn. Ook wij waardee-
ren onze Koningin als vrouw en als staats
hoofd en zullen haar trouw blijven even
goed als R.-K. en de Anti-revolution-
nairen: (Applaus).
flierna verkreeg de heer Marchant het
woord, die bij zijn komst in de stad ook
was getroffen door de Oranjekleurige bil
jetten, aangeplakt en verspreid door de
kerkelijken; om den Nederlandschen
Staatsburger den indruk te geven, dat zij
de partijen zijn, die slechts rust en vei
ligheid kunnen geven.
In 1903 tijdens en na de spoorwegsta
king is dozelfde .tactiek gevolgd. Wij Heb
ben toen tegen de stakingswettcn gestemd,
niet omdat wij vóór stakingen zijn, maar
omdat wij een stakingsverbod eerst dan
geoorloofd achter, als de rechtspositie-der
betrokkenen zóó is geregeld, dat zij niet
behoeven ,te staken.
Ook toen is er in het land een beweging
ontstaan, die wijlen prof. Drucker een Raads
zetel heeft gekost. Dat heeft mr. Drucker
destijds zeer gegriefd en spr .gelooft, dat
do Leidsche burgers er later berouw van,
hebben gehad.
Thans is de Regeering gekomen met de
z.g. Anti-Revolutiewét en deze wordt we
der aangegrepen om propaganda voor de
partij te maken. Geen sterveling gelooft,
dat men onze Koningin zou willen vermoor
den. Het gaat eenvoudig tegen de commu
nisten, die revolutie zouden kunnen ma-
bon. Nu is het merkwaardig, zeide spr., dat
alle vrijzinnigen eerst tegen dit wetsonswerp
waren. Maar naarmate het ontwerp vor
derde én onze rustige staatsburgers de wet
voor de rust noodig vreesde* te hebben,
zijn de liberalen geleidelijk teruggegaan.
En nadat dc Minister via zijn schildknaap
Rutgers een amendement van den heer Dres
selhuys had overgenomen, waardoor de
wet in wezen niets is veranderd, was de
brug vqor de liberalen gelegd, om met de
Regcering mede to gaan.
Zij zijn daarvoor, voor zoover het -de-
Unie-Liberalen betreft, ter verantw lording
geroepen, door hun voorzitter, prof. Hee
es, die in „Dc Vaderlander", het orgaan
dier partij, zegt: ,,Ik begrijp jullie niet,
het wetsontwerp is 12a de liberale amende
menten precies gelijk gebleven?" Spr. be
grijpt het wel.
Wat is do indruk van het publiek van
deze wet 1 Dat de revolutie nu is bezwo
ren. De fustigc burger, ook de liberale,
kan de slaapmuts nog wat dieper over zijn
ooren trekken en indutten.
Maar dat is niet anders dan boerenbe
drog.
Bij de verdediging heeft minister Heems
kerk ook geen plausibele reden voor het
ontwerp kuunen aanvoeren. Hij is geko
men met citaten uit „De Tribune". Die
waren zoo gevaarlijk, kelken kost heeft
„De Tribune" ops volk reeds 12 jaar voor
gezet, doch het Nederlandschc volk leest
zo niet.
Het is ook wat anders. De wet is een
speculatie met politieke bedoelingen, waar
van men nu reeds in Leiden de vruchten
hoopt to plukken.
Het gaat niet om de beveiliging tegen
do revolutie, het gaat om. do Christelijke
arbeidersaf te houden van het zoet ge
fluit der socialisten.
En als men spr. en zijn partij verwijt,,
dat zij met de sociaal-democraten meegaan
dan wijst spr. op hun standpunt in de Ka
mer. Wie heeft in November 1919 de meest
principieele debatten gevoerd cn Troelstra
de hardste noten te kraken gegeven Spr.
mag gerust zeggen, dat hij het geweest
is. Er was voor de Rc^eering alles aan ge
legen, dat de vrijzinnigen hun stem zou
den geven aan de wet, opdat het de schijn
zou hebben, dat het alleen tegen de socia
listen en communisten ging, eu heb is daar
om onverstandig van dc liberalen en neu
tralen, dat zij or hun stem aan geven.
Voor de verkiezingen geeft het hun toch
niets. Dan zeggen do tegenstanders: „Nu
ja, zij hebben wel vóór gestemd, maar uit
zichzelf vermogen zij toch niets tegen de
revolutie".
De wetten zijn alleen ingediend uit een
oogpunt van tactiek en deze tactiek is uit
nemend gelukt. Spr. zet vervolgens uitvoe
rig uiteen Waarom deze wetten boeren
bedrog zijn. Alles, wat er strafbaar in ge
steld werd, was reeds yolgens de huidige,
strafwet strafbaar.
De redevoeringen in November 1919 wa
ren strafbaar. Men had toen Troélstra ge
vangen kunnen nemen. Men heeft het te
recht niet gedaan, want dan eerst had
men verzet gekweekt.
Zondag voor veertien dagen ia een" com
munistische vergadering te Haarlem ge
houden. Naar aanleiding van wat daar be
sloten is had ook een strafvervolging iage-
Bteld kunnen worden.
Men heeft het wijselijk nagelaten.
Maar als men, en terecht, dergelijke ver
volgingen. niet instelt, waarom dan toch.
de wet?
Om, zooals nu in Leiden wordt gepro
beerd, do burgerij rechts te doen stem
men.
Wilt gij de revolutie keeren, zoo heeft
spr. de Regcering tpegeroepen: Zorg dan
voor een uitnemenden landstorm cn voor
een betrouwbaar politiekorps. Daarin wil
len wij U holpcn.
Wat men met dat ontwerp wel heeft be
reikt? Dat reactionaire en domme ambte
naren van het O. M. allerlei strafvervol
gingen kunnen instellen, dat een stelsel
van spionnage wordt toegepast, dooh ook,
dat van .den anderen kant ondergronds
wordt gewerkt.
In 1919 werd ons do revolutie in het
openbaar aangezegd en men kon er zijn
maatregelen tegen nemen.
Het is altijd de trots van Nederland ge
weest, dat men zich er vrij kon uit leven.
Men heeft er op gewezen, dat er in
Duitsehland en Engeland nog strengere
wetten zijn ingevoerd.
Maar wat is daar er mee bereikt? Spr.
schetst de ellende en do beroering, die er
dientengevolge heerscht.
Mannen als Wijnkoop en Ravensteyn zijn
veel minder gevaarlijk in de Kamer dan al
leen daar buiten.
Wat men met deze webten wel bereikt,
is, dat men communisten en socialisten te
hoop drijftdat men de geheime actie be
vordert, dat het reactionair voorbeeld der
Regecring reactionaire bewegingen ver
wekt. In het Zuiden worden de werklieden
van den modernen Bond geweerd en het
Noorderland bereid' men tegenmaatrege
len voor.
Eindelijk, en dit is een groot bezwaar,
men maakt bepalingen, die niet kunnen
worden .toegepast, waardoor men het ge
zag verzwakt. Wat in Frankrijk is ge
beurd, ten opzichte van de spoorwegsta
king en het organisatieverbod, is een leer
zaam voorbeeld in dezen.
In de beweging dezer dagen is inder
daad een misdadig element, dat wij moe
ten keeren En daaraan kunnen alle goed-
gezinden samenwerken Maar er gaat een
geestesstrooming door alle hoofden en har
ten, ook door die, van wie zich christelijk
noemen Die strooming is niet te keeren
met geweld. Men zal haar daardoor al
leen persen onder de oppervlakte, waar
zij zich vrijelijk openbaren kan.
Wij zijn in vrijheid opgevoed, dat is
steeds onze trots geweest en onze glorie.
Daarin is den liberalen voorgegaan een
Thorbecke, den anti-revolutionair, een
Groen van Prinsterer, die geen middelen
van geweld aanprees, maar fier en krach
tig tegenover de revolutie stelde een an
dere geestesstrooming: di van het Evan
gelie,
^Tegenover de reactie aan de eene zijde
en do revolutionaire denkbeelden aan den
anderen kant. aldus eindigde spr., stellen
wij de echt vrijzinnige, «de vrijzinnig-demo
cratische, d. i. de nationale Nederlandsche
gedachte, die ten slotte zal zegevieren
over reactie en revolutie beide.
Er volgde op deze rede een geestdriftig
applaus, doch- niemand verlangde met den
spr. in debat te treden, waarna de presi
dente met een woord van dank aan spre
ker en een opwekking tot de aanwezige
kiezers de bijeenkomst sloot.
75-jarig bestaan van „Tot Nut cn Genoegen"'
Het 75-jarig bestaan 'van het Loidsclio lees-
gozolsoliap „Tot Nut on Genoegen", waarvan wij
diozcr dagon roods molding hebben gemaakt an
oen slitkjo geschiedenis hebben gegovon, werd:
gisteravond op „Burcht" cn in „Graanbeurs"
feestelijk gevierd.
Liet zich de morgen niet gunstig aanzien voor
oen verblijf in do open lucht, 's avonds was
het best om het or in uit tc houden en om to
luisteren naar do tonon van do stafmuziek van
hoi tweedo rogimont veld-artillorie, directeur de
heer J. J. H. van Rosmalen, waarvan men te
genwoordig hier nogal eens genioten kan.
Do directeur bad oen voor dezo gelegenheid
zoor goschikt programma samengesteld. Het
concert, door velen aandachtig aangehoord, ving
aan met den marsoh „Tot Nut en Genoegen",
gecomponeerd door onzen oud-stadgenoot den
hoor W. A. C. van Opstal, thans kapelmeester
van hot tiendo regiment infanterie, wien hier
voor door den voorzitter der jubileeronde Vor-
oeniging, den heer J. Splinter, in den loop van
den avond huldo on dank werd gebracht. Het
muziekkorps voorde den marsch tot groot genoe
gen der aanwezigen op verzoek van den Voor
zitter ton twooden male uit en ook nu weer
oogstten compositie en music-i luidon bijval.
Na do muziek uitvoering, eindigend met Van
Rosmatats „Den-B urcht-marsch", werd die
ruimte onder hot groene bladerendak verruild
togen dio onder do glazen bokapping dér
„Graanbeurs" eu Mor de foostvioring voortge
zet. Natuurlijk was hier ook muziek, lichter,
door voel minder musici uitgevoerd, maar dos-
alniottemin zoor welluidend. Do zaal was bij
zonder aangeldood on de rangschikking dor ge-
makkolijko zitjes vorloendo haar oon zoor ge
zellig karakter.
Woldra nam do voorzitter, de heer J. Spl£h>