184S5
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 1 Mes
Iwsitfê B!aa. Anno 1920.
PERSOVERZICHT.
over evenredige vertcgen-
It„,rdi(i't - Dr' ^"nn"
jS„, rchrijft dn „PNIëL' in een rtoenine:
I M'aar dc conolusio „evenredige
l*ertégênwoordiging'' durf ik u iet aan. In-
|gLn iemand onder het getwist en onheilig
nertiiSven in de Kerk lijdt, den ben ik
b t De ceschcurdheid; do verdeeldheid in de
Ver-k (met ren kleine k) óók in haar gebrek-
kiflo lijdelijke openbaring, is een gruwel
voor God. Ea elke poging tot verbroedering,
to' verzachting der tegenstellingen, tot
I Ivérbrueging van kleine grachten en ka-
t !(?n door de kortzichtigheid of do onver-
Fmijdelijke onvolmaaktheid van het mcnsche-
|ljjk inzicht ontstaan, is toe te juichen. Maar
i}o eisch aan iedere minderheid het
Ixecht to geven mode de kerk te lies luren,
i-s onredelijk en onaannemelijk. Eenheid tot
(lkc n prijs loopt uit op verloochening
Ivan de geopenbaarde waarheid. De kerk op
aarde is toch een feit, zonder den g e-
openbaarden wil van God en den
Christus der H- Schrift ondenkbaar. Wat
ftegen 'le klare leer der II. Schrift on den
historisohen grondslag do Belijdenis in-
I gaat. kan in de kerk geen recht ont
vangen.
Dat het in de z.g. „Volkskerk" niet heel
lang moer zoo b 1 ij v e n kan, is onweder-
Wegbaar. Vooral in de groote steden wordt
de eenzijdigheid der overlieerschendc „par-
ondragelijk en doet zij duizenden en
I duizenden van de kerk vervreemden, en
I "een kerkelijke belasting, steeds hooger op-
I gedreven en met geen sterken arm te hand-
haven, kan het wankelende gebouw voor
instorten behoeden.
I Dookhaar op de been ie willen houden
door haar in drie, vier partijen met gelijke
rechten te verdeden, bezorgt haar óók geea
ïczenlijko kracht. In de kleinere gemeen-
ten is dat stolsel toch ook prnctisch onuit
voerbaar. De toekomst is aan de werkzaam
heid dor vrije gemeente, mits zij daarbij
Üo evangelisatie krachtig ter hand1 neane.
II Dus het Amerikaanschc systeem. En dan do
I Evangelische Alliantie en de cursus en do
I conferentie, om ons af cn toe te troosten
I over onze hopelooze gescheurdlieid. Voorts
I trouw te zijn in el kon lak van plicht, wan
ner wij het bmlig ambt bedienen en de liefde
van Christus te laten zien in don lering,
I waarin de lieer ons plaatste. En dan maar
blijmoedig óók in de armzaligheid van „onze''
kerk (met een kleine k), do éénheid der
Kerk (met een groote k), der ware, ka
tholieke Kerk van Christus, beleden en be
zongen!"
Afschaffing g e m e o n I e p o 1 i-
1 i e. „DE POLITIEGIDS" bespreekt het
besluit van den Raad eener Zuid-Holland-
sche gemeente, om een adres tot don Staten-
Generaal te richten, verzoekende een alge-
aceeno Rijksregeling vnu het politiewezen,
waarop adhacsiebcluigingen van alle Neder-
landsche gemeenten zijn gevraagd. Het blad
merkt op:
„De vraag doet zich voor of dit Gemeente-
bestuurleen kennis hooft genomen van de
ook in ons blad meegedeelde cn besproken
plannen van den Minister van Justitie tot
hervorming van ons - politiewezen in dien
zin, dat de gemeentepolitie in gemeenten
.xmeden 20.000 inwoners zal worden afge
schaft cn gedeeltelijk vervangen door Rijks
politie.
Moet die vraag bevestigend beantwoord,
dan komi bedoeld adres vrijwel in 't licht
der overbodigheid te staan. En is het ant-
woord ontkennend, dan wordt hier op vrij
lichtvaardige wijze een adres-bowoging op
het getouw gezet, die in dit stadium der
zaak- geenerlci bestaansrecht hoeft cn beter
achterwege ware gebleven.
In 't algemeen zijn wij geen bewonderaars
van adressen van Gemeenteraden aan de
Sta ten-Generaal, nu voor deze, d an voor
gene zaak van wetgeving. Zij toch hebben
ïiun eigen -taifk. Het telkens plaats willen
nemen op de zetels der Kamerleden be
hoort geenszins daartoo en leidt er toe, dat
in .Ie Gemeenteraden tegenwoordig tel-
kens zaken aau -de orde worden gestel!
en., besproken, die niet daar, maar in de
Staten^Jenoraal thuis behooren.
Uit hoe menig Raadsverslag, weergevend
de besproking van het adres der gemeente
Snutllingerland, in zake de verhooging der
Rijk3uitkeering in do burgemeosterswedde,
en van de gemeente Schagen, betreffen do
de burgemeesters-benoeming, bleek, dat do
vroede vaderen niet vroed genoeg wanen,
om de onderwerpen met volledige kennis
van zaken te beoordoelen-
Gemeentebestuur ©n Staten-Generaal, zij
hebben ieder nun eigen wettelijke taak en
sfeer, en inmenging van den een in die van
den ander blijve tot bóóge uitzondering be
perkt.
Nu kennelijk de zuoht biertoe bij de Ge
meentebesturen toeneemt, schijnt de tijd aan
gebroken een waarschuwend woord te laten
hooren''.
TWEEDE KAMER.
Zitting van gisteren.
Ontwerp Lager-Onderwijs-wet
Voortgegaan wordt met de behandeling ran
het ontwerp Lager Onderwijswet.
Aan de orde is art. 3 (onderscheiding van
schoolonderwijs in gowoon 1. o., uitgebreid 1. o.
en buitengewoon 1. o.; met omschrijving van bet
leerplan).
Do heer VISSER VAN IJZENDOORN (V.-
L.) licht een amendement toe om in art.,3 te
lezen: „Het gewoon lager onderwijs voor zoover
het geheel of gedeeltelijk uit openbaro kassen
wordt bekostigd, wordt gegeven in scholen met
ton minste 7 leerjaren, welker leerplan ten
minste omvat do vakken, in artikel 2 vermeld
onder a tot c-n met k", (do verplichte vakkeu).
Het Regeoringsartikol bepaalt, dat voor do
eerste zas leerjaren het leerplan alléén do vak
ken a tot en met k bevat. Het amendement
strekt tot handhaving van do bestaande vrij
heid tot het geven van onderwijs op do lagcro
■school in een of meer der niet-verplichtc vakkon.
De heer ALBARDA (S. D. A. P.) verdedigt
een amendement-Ossendorp c.s. betreffende den
aanvang van het onderwijs om den duur van
den leertijd op 8 jaar te stellen. Spr. betoogt,
dat ook zonder S-jarigen leerplicht een 8ste
leerjaar van beteekenis ia, gelijke ervaring heeft
men opgedaan met liet 7o leerjaar, torwijl de
leerplioht 6 jaren is.
Bezwaren togen hot 8üle leerjaar kunnen z. i.
worden opgelost. Hü stemt in met hot leerplan-
systeem van den Minister, wat de eerste zes
leerjaren betreft en bij zal zich kanten tegen
elke poging om hierin wijziging te brengen, ook
wat het Fransch betreft. Voor het 7de en 8sto
leerjaar kan men dc kinderen van verschülcndo
scholen samenvoegen.
De heer BULTEN (R.-K.) licht een amende
ment toe, om te bepalen, dat de verplichte leer
vakken niet 6 maar 7 jaar moeten gegeven wor
den; alleen vak r (handenarbeid) kan daaraan
w orden toegevoegd
De heer KETELAAR (V.-D.) licht een amen
dement toe, om in art 3 te vermelden, onder d,
„vervolgonderwijs" en een amendement aan
gevende een omschrijving van hetgeen onder
„vervolgonderwijs" moet worden verstaan, n.l.
onderwijs gegeven gedurende ten minste tweo
achtereenvolgende leerjaren, aan hen, dio de
lagere school hebben verlaten en niet meer voor
dio schoOl leorpliclitig sjjn.
Ie heer OTTO (U.-L.) licht een amende
ment toe, om onder de omschrijving van
scbool-omderwqs ook op te nemen het voor
bereidend lager onderwijs, te rege en bij
afzonderlijke wet in cursursen van ten minste
drie jaar; ja aansluiting daaraan, zll dan
gedurende 6 jaren met leerverplichting ge
woon lager onderwijs worden gegeven tes-
echen het achtste en vijftiende jaar. Voorts
zal de vak verdeel tag voor het uitgebreid
I. o. ©enigszins anders plaats hebben.
De heer 8N0ECK HENKEMANS (C.-H.)
J eht een amendement toe om in art 3 in
p'aats van „uitgebreid 1. o." ts lezen „meer
uitgebreid I. o.", dit M. U. L. 0. zal wor
den gegeven in scholen met ten minsts
negen achtereenvolgende lier jaren, of ten
nrïirto drie tot acht achtereenvolgende l-:er-
jareai, welke geacht kunnen wo d n over-.en
tc koraph met een gelijk aantal der hoogsti
leerjaren van een negenjarigen leeftijd en
omvat de vakken a., 1., nalthans in de
hoogste drie klasse®. ,ten m'nste drie der
vakken, in art. 2 Yermeld onder m tot en
ir.et p.
De heer ALBARDA (S. D. A. P.) dient
inog een amendement in om b? bepaiin, dat
de Kroon vergunning kan geven voor een
schóól met minder dan 7 ach tereen volgende
leerjarön, wanneer er voldoends aansluitend
onderwijs is of wanneer er bijzondere om
standigheden zijn, de bedoeling is om bij
scholen van 6 leerjaren afzonderlijke ,,kop-
scltoleM" te kunnen hebben.
De heer VAN BERESTEIJN (V. D.) be
strijdt heb amendement-Visser van Ijzen
de om en betoogt, dat bet Fransch de lagere
school verknoeid heeft.
De heer ALBARDA (S. D. A'. P.) be
strijdt -wc-Meens het amendement-Visser van
ljzënduorn en betoogt, dat het voorberei
dend onderwijs van het amendement-Otto
te'et anders is dan bewaarschoolonderwjjs.
Het 'amendement-Snoeck Henckemans b?-
strijdt spr. eveneens; hij acht behoud der
cude M. U. L. 0.-scho!eA niet gowenscht,
cmdat deze gedeeltelijk hoorea (jmter de
H. B. S. met 3-jarigén cursus.
De heer KOOLEN (R.-K.) komt op voor
de vrijheid vab onderwijs, '.rat Jtet leer-
plain befcreft. Daarom heeft de - v/ctgev?r
steeds ruime grenzen getrokken. Ook hit
L. 0. moet zich vcclzjJJiger kuönen ont
plooien dan tot dusver. In sanslT.tng hior-
mede verdedigt spr. het Fravsck op de
lagere school on. hot M. U. L. 0. Juist om
dat 'het Fransch zoo moeilijk te Icoren is,
mi eten de kinderen er vroeg mede be
ginnen.
Spr. erkent, dat men thans vaak te vroeg
met het Fratosch begint op do lagere school,
b. v. in de 3do klasse; spr. wcascht, dat
met' het 5de schooljaar begonnen zal kun-
hen worden met het Fransch.
De heer VISSER VAN'. IJZENDOORN
(V.-L.) betoogt, dat alleen gezorgd moet
worden, dat van de vrijheid, wolkc op
onderwijsgebied gewenscht is, geen nrs-
bruik wordt gemaakt. Da maatschappij stelt
haar eischen wat betreft de opvoeding dr
k 'deren en al denken de ondenvjjzrrs an
ders, de maatschappij Iaat z:ch door de
onderwijzers niet voor den gek Jiouden. Spr.
vertrouwt, dat de Minister niet ongevoelig
zaï 'zijn voor den aandrang van verschil
lende zijden geoefend en spr. wil mede
werken tot een compromis, als de Minister
vreest, dat men te vroeg zal beginnen nuit
de facultatieve vakken. Spr. is daarom be
reid zijn amendement in te trekken, als de
Minister het mogelijk maakt in het 5de en
6de leerjaar met de- facultatieve vaklch
to beginnen.
Do heer SNOECK HENKEMANS (0.-H.)
verdedigt eveneens het Franech v. or d; la
gere school on het behoud vau de if. U.
L. O.-school.
De lieer VAN DER MOLEN (A.-Rver
dedigt het stelsel van het ontwerp.
De heer VAN RAVESTEI3N (Comm. P.)
pleit voor toelat'ng van het Fransch. Hij
z.et in de afschaffing een symptron van het
verschijnsel, dat zich richt tegen de slud e
van het Fransch in hei algemeen. Behoud
ran het Fransch is ook in het belang van
het arbeiderskind.
De heer KETELAAR (V.-D.) meent, dat
de vrijheid niet deze zaak niets te mak ra
heeft. Het gaat er om,, waar Me grens zal
zijn voor de toelating van het Fransch.
Spr. betoogt, dat met Fransch het leerplan
1 der lagere school overladen is. Waar noo-
»"g als b.v. ia Maastricht kan voor
het enderwijs in het Fransch gebruik ge
maakt worden van de uitzonderingsregel,
j welke bi een volgend artikel voorkomt.
Mevr. SUZE GROENEWEG (S. D. A. P.)
bestrijdt het amendement-Otto. Een Won
derlijke regeling van het voorb:r:iiend on
derwijs is verkeerd. Noodig is echter, dat
de kinderen van 6 en 7 jaar niet dezelfde
schooltijd hebbe® als de oudere kinderen.
De heer GERHARD "(S. D. A. P.) be-
i strijdt de toelating van het Fransch. Alle
i taalonderwijs werd dienstbaar gemankt aan
het onderwijs van het Fransch, ook het on-
der wijs in de Ned. taal heeft daarvan het
nadeel ondervonden, wat de methode van h t
i onderwijs betreft.
I Ook bestrijdt spr. het M. U. L. O.-amon-
j dement van den heer Snoeck Henkraiaas.
i Met het voorstel-Ofcto gaat spr. in het
wezen der zaak aceoord, maar do uitwerk'og
er var, is verkeerd. Het onderwijs van kin-
I deren van 6 en 7 jaren moet andere kwa-
liteiten hebben; dat geldt ook voor de onder
wijzeres voer dat ondsrwüs; echter moet het
- n et zijn ooa minderwaardige onderwijzeres,
I gf-li)k de minister voorstelt. (Do Minister,
de heer DE VISSER): Eer; ander "soort
o.adonvijzeressen voor de 'jagere klassenbe-
teekent nóg niet minderwaardige onderwij
zeressen). Tob het 8ste jaar behoeven de
kinderen een gansch andere behandeling,
maar daarvoor is .geen afzonderlijke wet
noodig. Spr. is dus niet tegen het voorstel-
Ütto om het gewoon kger onderwijs op; het
8ste jaar te laten beginnen.
De heer VAN WIJNBERGEN (R.-K) ver
dedigt het regeeringsaxtikel; het Fransch
wordt alleen naar het 7de leerjaar ver
sohoven. wat om practische redenen noo
dig was.
De heer BEUMER (A.-R.) steunt het amen-
demant-Visser van IJzendoorn. Hij wil de-
vrijheid van onderwijs handhaven, deze meet
alleen beperkt worden, waar dit noodig is,
doch dat is hier niet het jjevaï.
De MINISTER bestrijdt allereerst het
amendement-Snoeck Henkemans i. z. het M.
U. L. O., omdat daardoor kinderen van
beter gesitueerde ouders van Rijkswege be
ter onderwijs zouden kunnen krijgen.
Dit geldt ook ten aanzien van het Fransch,
op de lagere school. Daardoor zal een kleins
groep kinderen worden bevoorrecht, gel'rjk
thans reeds geschiedt. Hel komt nu voor.
dat voor oen klein aantal kinderen het
Fransch wordt onderwezen en dat andere
Kinderen gedurende dien tijd worden weg
gestuurd. Door zulk een exceptie wordt de
volksschool gedenatureerd. De methode v:n
het lager onderwijs wordt geheel beïnvloed
door do methode, die nocdig zal zijn om het
Fransch to onderwijzen, dat geldt speciaal
voor het onderwijs in de Ned. taal.
Do lieer DE SAVORNIN LOHMAN (C.-H.)
merkt op, dat de fout ligt bij da verkeerde
metbodo om Noder'landsch te leeren; die zal
nier. dan moeten wijzigen. Mem wil nu de
volksschool zichzelf dóen zijn; het deel is
een breedcro grondslag te leggen voor de
latere differentatie. Spr. ontraadt ernstig
het amendement-Visser van IJzendoorn, cm
de gevolgen daarvan. Men krijgt daarbij het
tegenwoordige U. L. O. de volksschool,
waarbij van de onderwijzers den drang ?al
uitgaan om voor elke exfcra-akte waarin
zij dan onderwijs geven gesalarieerd te wor
den. Dan wordt do volksschool geheel en
at gedenatureerd.
Ifel) amendement-Visser van IJzendoorn
id voor spr. onaannemelijk. Wat het com
promis betreft, om na het 5de leerjaar het
Fraxfich toe te laten, wat blijft er dan van
Lef beginsel der vrijheid. Het wordt dan een
kwestie van loven en bieden. Vrijheid is
or nu ook niet door de verplichte vakken.
Er zulten in de eerste zes jaren geea
vreemde talen mogen worden enderwezen.
Voc-r het verder onderwijs heeft dat geen
nadei-lige gevolgen. De geheele inspectio
van hot M.O. heeft zich voor spr.'s stelsel
verklaard. De II. B. S. zal er geen nadeel
van ondervinden. Onderdirecteuren en leera
ren komen ten deze van lieverlede cok
een kentering. Het amendement-Olto gaat
tegen het stelsel v;n het ontwerp in. Het
amend: mint-Albcrda is spr. sympath'ek; hij
neemt 'c over. Het am end--Ketelaar neemt
spr. ook over. Tegen een S=te leerjaar-heeft
spr. praclischo bejwaxen. E'ndigend zegt
epr., dat hij in geen enkel opzicht het pri
vilege van de standenscholen wil handhaven.
Nog verklaart spr., dat godsd-enstonder-
wijs gegeven mag worden; om twijfel weg
to" nemen brengt spr. nog een redactiewijzi
ging aam
Hierna volgen replieken.
De heer OTTO (U. L.) trekt zijn amen-
ccmenten in.
De. heer VISSER VAN IJZENDOORN (V.-
L.) handhaaft zijn amendement, omdat hij
meent, dat de Kamer vrij moet zijn haar
meenmg uit te spreken.
De heer RUTGERS (A.-R.) protesteert te
gen do onaannemelijkverklarmg door dan
minister van het amendement-Visser \>an
IJzendoorn, omdat het geen hoofdzaak der
regeling betreft.
De heer SNOECK HENKEMANS (C.-H.)
repliceert.
Do heer KETELAAR (V.-D.) dient, vaa
repliek.
Do MINISTER zegt, dab hij het onaan
nemelijk riet uitsprak om de kwestie van
het Fransch, maar om de redactie van het
am.' adem ent-Visser van IJzendoorn.
liet amondemeut-Snoeck Henkemans blijft
spr. zeer ongowenschb vinden.
De zinsnede over het golsd enetoInderwijiJ
wil spr. terugnemen, wtanneer de Kamer
meent, dat er geen twijfel bestaat aan do'
toelaatbaarheid van het godsdienstonder
wijs.
De heer VAN DER MOLEN (A.-R.) zegt,
dat de meerderheid der Commissie van RapL
porteurs de vermelding van het godsdienst
onderwijs op prjjs stelt.
De MINISTER zegt, dat hij de ïnnenedel
aangaande het .godsdienstonderwijs hiet
neemt.
i e heer RUTGERS (A.-R.) merkt op, dat
deze kwestie brj art. 89 kan geregeld wor,j
den. i
"De MINISTER blijft de aanvulling over
bodig achten.
De beraadslaging wordt gesloten. 1
De stemmingen zullen Dinsdag a s. plaattf
hebben.
De vergadering wordt om 6 u. 35 nu
gesloten.
BUITENLAND.
U BUITENL. WEEKOVERZICHT.
De conferentie te San Remo is tegm heï
eind in een heel andere atmosfeer gekomen.
De heeren hebben ten slotte begrepen, dat,
wilde het pre tig e vau de entente, dat niet
temin op allerlei manier ernstig is ge-
sc oad. nog eenigczïns gehandhaafd o.jjven,
eeïi andere weg moest worden ïnges agen
da® die, waarop men gegaan was. Het
bericht, dat over en weer de invitaties
vcor dfner etc. een aanvang hadden ge
nomen, wees het eerst op een verander.ng
van koers, zooiets is toch maar een uitste
kende politieke barometer! En vlak daarna
kwamen dan ook werkelijk, de hartroeren
de verklaringen van eensgezindhe'd, vol
slagen overeenstemming en alias wat di?3
meer zij.
Een eigenaardigheid van zilke voorname
leidende politici, als het d'piomaten-trio te
SaU Remo vergaderd, is wel, dat zj mee-
Iner. het publiek maar ongestraft' alles ba
kunnen voorzetten. Dat bewees weer eens
die plotselinge eensgez'ndheid, zooals 'dia
aan den dag werd gelegd. Zoo was het een
secret de po'ichinelle, dat de hooga heeren
in twee partijen'-fel waren verdeeld Nitti
met Lloyd George tegen Millerand of
een volgend oogenbfik wordt doodleuk ver-
zekird, dat absolute homogen'teit i3 verkre
gen. 't Is zoo eenigsz'ns volgen9 de bekend'a
tooverformule: .hocu3-pocus, pas zie
daar de overeenstemming. Men kan evenwel
licht bevroeden, dat dit maar niet zoo een-
vmdig gaat. Wanneer men dan ook de zg.
eensgezindheid eens wat nader gaat be-
.scbcuweïi, dan bijjkt er toch nog heel wat
I ie haperen, dat maar kalmpjes tot nader
order is verschoven. Lloyd George mag
dan verzekeren, dat de opperste raad in
duH-ufcigen vorm niet weer zai vergaderen
liij houdt zelf reeds den slag om den
azr. van behalve voor nadere vast egging
ra® de regeling van de ten-uitvoer-legglng
rati Let vredesverdrag! te Brussei on
later te Spa zal niettemin opnieuw wo.den
geconfereerd. En nog wel in aanwezigheid
i vat. Duitsche afgevaardigden, die gelijkge-
reebtigd zulle® zijn. Wat dus nog veel
erger is.
Nitti had den Duitschen rijkskanselier
na.';r San Remo willen noodigen, Lloyd
Gecrge kon er mee accoord ga3n, Miile-
rabd stond op z'jn achterste bvenen. Welk!
.et'n idee! Best, verschuiven dan maar tot
25 Mei te Spa
Het vredesverdrag van Versailles is in
vele opzichte® onuitvoerbaar, meenden U074
George 0a Nitti eindelijk, na zelf zich zoo
girvime® tjjd daaraan te hebben Vastge
klampt. Het woord herziening durfden zij
®iet in den mond nemen, dat zou voor.
Frankrijk dezelfde uitwerking hebben gehad
a.'s een roode lap voor een stier. Geen
afwqkag, decreteerde Miilerand opnieuw
e® daarvan get iigi de nota aan Duitscb and
dan ook, het product te San Remo uitge
broed Maast de vastlegging der vredes
voorwaarde® aan Turkije. Een nota, ze'fj
in vrij barschen te on gehouden, die zoo opj
't eerste gezicht niet vcor de poes is, maat
bij een duidelijke beschouwing als het ware
aangeeft, dat men Duitschland tegemoet zal
komen, waarvan speciaal getuigt het voor
nemen om strak3 vast ta stellen de totaals
FEUILLETON
DE HOEVE SN 'I BROEK.
Een roman uit Masoeren
door RICHARD SKOWRONNEK.
(Nadruk verboden.)
02)
Het jongo raoisjo snikto luid, sloeg
.do armen oin haar hals ©n verborg haar
hoofdje diep in haar armen. Daar lag zij
stil en verroerde zich niot; 7.clfs toen zij
reeds lang was ingeslapen .schokte.het nog
door naar lichaam, zooals bij kleine kinde
ren, die zich in slaap geschreid hebben
De oude vrouw lag nog laitg met open
oogen c-n had dc handen boven het hoofd
van het jonge meisje gevouwen. Zij smeekt©
^n oen vurig gebed tot haren God, haar
licht te geven cn eten juiste® weg lo wijzen
Rn terwijl zij zed lag cn bad, stroomde uit
het jonge lichaam aan haar zijde een mach
tige stroom vergevensgezinde liefd© in haar
hart. Toen eindelijk togen het cchtendsche-
meren ook naar oververmoeide oogon zich
sloten, strcoldoii haar handen r.eg inniger
het kopje aan haar borst on het was haar,
als zou zij het liovo, kleino wezen nooit meer
kunnen loslaten dafc zoo onverwachts in
den laten avond in haar huis binnenge
togen
Zoo kwam hc-t, dat kleine Leer tje in de
zen nacht, in plaats van op do.i bodem van
bet meer, m het zachte ledikant met de a
cmel op do Brookltof sliep. Eu hij, die op
^1® legerstede in het moeras deerlijk doir
muggen werd gestoken, voimoorldo jn
cle verste verte niot, wolk eon bekwaam
pleiter voor zijn zaak hij zijn moeder in
huis had gestuurd, veel bekwamer en in nl
haar onschuld welbespraaktor dan do in
allo finesses van het wethoclc van recht
doorkneden advocaat, dien hij voor do ver
dediging van zijn rechten in den arm had
genomen.-
IV.
Jan Baginsky zat met zijn getrouwe in
de hut van den Broek en tuurde naar bui
ten in den stroomenden regen, die als een
gordijn voor do opening van de hut neer
viel. Reeds twee dagen lang gutste bet zon
der ophouden, niot heviger en niet zachter,
en er was nog geen einde aan te zien, til
liep Samuel Guzck ieder uur geregeld een
maal tot den. rand van het eiland om te
speuren, of er niet ergens een blauw plekje
aan den hemel te. zien was, of maar een
lichtere 6ohijn, als teeken, dat do grauwe
wolkendeken zich eindelijk te beweging
zette. Die bleef echter vast cn onbeweeglijk,
geen windstoots viel te bekeuren, on lood
recht vielen de fijne, natt© draden naar cc-
ncden, alsof da dorstige aardo wekenlang
gedrenkt moost- worden. Van het schuine
dak der hut hobbolden kleine beekjes van
verzameld water cn groeven zich bij het
neervallen een diepe goul, en hier en daar
droppelde het al door hot dichte riet van
net dak op den astgotreden vloer en maak
te liet verblijf in de duffe ruimte nog onaan
genamer.
Samuel Guzelc had al eon heel en berg
sigaretten opgerookt, zoodat zijn tong wel.
ccn grove vijl leek, en meer dan een halve
kruik ouden brandewijn opgedronken uit
louter vervc'ing want sinds vier of vijf da
gen waa ci- mot zijn jongen meester niets
aan te vangen. Hij vertelde hean zijn aar
digste verhalen, maar zeoeïra hij op het
spannende punt was gekomen, cteod dezo
hein een verstrooide vraag, die bewees, dat
de woorden aan hem voorbijgegaan waren
zonder tot hem te zijp doorgedrongen. Aiz
men hém onverwachts toesprak, kromp hij
ineen, als «-en naohfcvandelaai-dien men
bij djn voornaam roept-, en het duurde
steeds geruimen tijd, eer hij zijn vorstand
dat ergens aan het ronddolen was, weer
zoover tot zijn beschikking had dat hij een
vrij juist antwoord venmoeut -te geven
Eens, in ai dien tijd, had hij hom op een
marecli over do Russische grenien meegeno
men een wandeling, die eigen'sk meer ge
schikt was voor een paar oude vrouwen. Hij
had toen tweo balen gemengde waren bij
Morek Pfeffer moeten brengen, horlog !s,
messen, zijden linten ca kant, kleme hand
spiegels, borstels, kammen cn fijne zeep.
Allerlei klein goed, dat in Pruisen good-
kooper was dan ginds. Daar was geen ge
vaar aan verbonden, want men n*oo9t enkel
maar de beide balen een halfuur ver over
de grenzen brengen, steeds dïor een diohb
bosob, en zo daar aan don zoom in een oude
mergelgroeve neerleggen, van waar tie man
nen van Morek Pfeffer ze ilcr. volgenden
dag kwamen afhalen.
Op dezen tocht had hij zijn jongen mees
ter meegenomen opdat deze eins zou zien,
hoo eenvoudig het vak eigenlijk over do
grens was, en opdat- hij cr in ae toekomst
pleiziov in zou kiijgen, evenals een jongs
jachthond van c-del ras, dien men in den
beginne met lioht weik al spelend opleidde
En tooh had het geen haar gcschecold, of
Jan was ccn niets vermoodend grenswach
ter, clie- aan alles, behalve a-m een ont
meeting met smokkelaars, dacht, rechtuit
-in de armen geloop en. Hijzelf nad natuur
lijk den held rite ig laten voorbijgaan en
was met zijn pak eenvoudig wat. tusschen
de dichte dennen, op zijde gegaan. Jan was
echter bij het he'clerc maanlicht midden op
Dan straatweg gebléven, hoewel hij hem
nog wel zoo ernstig had ingepeperd acht
te gov c-n op alles, wat hij deed. Hij had
toen moeten bijspringen en dra Rus zijn
bardo vuist tius&chen do oogen moeten du
wen, zoodat hij roo stom als oen meelzak
omviel Het was nog een geluk geweest,
-dat er niet moer bijeen waren, want dan
had hij ook niet kunnen helpen eji zou zijn
jongen meester r.u woUiolit op water en
brood m do wacht te Prawdaw&ka zitten!
Hij kwam langzamerhand t-ot- de overtui
ging, dat er met Jan, in do dagen toen hij
hem alleen op heb Brookeiland bad gela
ten, iets gebeurd was, dat hem va-u de wijs
gebracht had en dat hij er niot uit kon krij
gen, hoo dikwijls hij or ook n.et allerlei
handige vragen naar vischte. En hoe lan
ger hij hem in slilte waarnam, dos te vas
ter kwam hij tot ae overtuiging, dat doze
gebeurtenis in verband moeso staan met
een paar meisjesvlcchten, want als mannon
zwegen en zioli bever aan flarden Reten
scheuren dan eer kik te goven, dan was er
altijd een vrouw in het spel
Al het andore had zijn jonge meester hem
in kleuren en geuren verteld Wal do Bo-j-
dans over hcmigelasterd hadden en hoe zij®
onderhoud was geweest met den schrijver
Wrllameiski, die voor hem de aanklacht we
gens eigendomsoverdracht va® den Broek-
hoevo aan den kantourechter zju opst-ello.:
Ook, dkvt hij gedurendo zijn afwezigheid
eons was uitgcgian, om uit cis verte de
hoeve van zijn voorvaderen to zien, had hij
hem niet verawegen; maar over datgene,
wat hem op dezen gang overkomen was,
deed hij geen mond open. En toen moest
heb toch gebeu.-d zijn, want Her op het)
Broekeiland kwam niets, wat op tweo beo*
non gaat; maar de tweo, dié het wisten*
spraken niet, dis een omdat hij niet moohtJ,
cle ander omdat liij niet koa! Want bob
schrandere heest dat tussclien hen in zat,
ca evenals zij droefgeestig naar den rogoa
keek, kon helaas niot spreken
Zoo zaten zij dus met him drieën sedert
het middagmaal stom bijeen, ieder met zijn
eigen gedachten bezig. Samuel Guzok, da
knecht, op den rand van het bed, bezorgd
cn speurend, w.mt een vermoeden, waar
van hij zich geen rekenschap kon geven,
zeido hem, dat er in do ziel van zijn jongen
meester iets omging, dat een scheidsmuur
fusschen hen o-.trok. Slowik. de hond, met
half geloken oogledten, droomde van het
verledene, -waarin hij of zijn voorvaderen,
het juiste kon hij zich niet meer horinnerea
op het vlakke veld do voortvluchtige hozen
hadden opgejaagd met luid geblaf, waar
van hij den zochten weergalm nog in zijn
drocmen hoorde, en Jan Bagiasky, hun bei
der meester, met een dof gevoel van wee
moed in de borst, als een licht aangescho
ten stuk wild Hij kon zich geen heldor
denkbeeld vormen. Slechts era ontzaglijk»
onrust verteerde zijn zenuwen, door zijn
aarzelen wat te beginnen en welk besluiÖ
ie r.omon, dat in dit doelloos neerzitten en
afwachten een plotsclingcn orrjaekeer kon.
brengen
Want heb was vandaag Zondag; de dag,
waarop de Bog dans in de kroeg van Ba-
ginsky het oogstfeest vierden, cn vaar
Leentjo Holder, naar zij hém gezegd hadj
met den zoon van Bogdan zou verloofd wor
den Eui hij wist niet eens. of zij haa*
