Ho. 18437
uESDSCH DAGBLAD, Zaterdag 10 April
PERSOVERZICHT.
De Volkenbond. Hoe zijn kleine
landen in stoat invloed te oefenen op den
gars vin den Volkenbond? vraagt professor
■bit. C- van Vollcnhoven in „DE GIDS".
„Op meer dan één wijze. Al dadelijk geeft
hes grondverdrag zelf liuo wat wil men
actueeler? een stakingsrechteen recht
om als de zaak in verkeerden koers gaat,
uit den Volkenbond te loopen (met een op
zeggingstermijn van twee jaar.) Gebeurt
züks door een aantal honorabele kleine lan
den te zamen, dan is dat voor het voortbe
staan van den Volkenbond niet als allian
tie, maar als Volkenbond een ramp; noch
tans is zulk een uittreding voor de kleinen
plicht, wanneer de clique der overwinnende
igroote landen de twee ontpisbare hoofdzaken
CDDartridigheid van alle organen en ge
organiseerde dwingkracht weigert in te
vosten
Dan: de „vergadering" van den Volken- j
bona moet voor do nieuwe ideeën de gang-
maker worden. Zij i; te log on to oatechnisch
zal cok wel te zelden bijeenkomen, om een
ancdel-wetgevc-r to kunnen zijn; boven het
plan orav t:n einde dezs vergadering to ver
sterken, pilo postccngrezsen, auteurs- of_
merkenrechtconferenties, wirseloverleggin-
gon c-nzoovoort in de Volkenbcndsvergade-
rmg op te smelten, schijnt het dan ook ver
kieslijk, om, nüast heb bondsorgaan van
hcndc-rd vijftig man met zijn vermoedelijk
vrij bestendige leden en zijn. vasten zetel, de
naar samtn.tolling cn vergaderplck-bc-weeg-
'ijjke internationale conferenties ongerept in
stsrd te kouden, zelfs te vermenigvuldigen.
Doch als gangmaker kan de Volkenuondsyer-
gadering een ©normen invloe.1 verlangen,
eerst op de publieke meening in ieder land,
efcraks op de onderscheiden parlementen; en
"/.©oral de kleine landen zullen wijs doen
bij het bepalen van samenstelling"1 en werk
wijze hunner delegaties met dit karakter van
gangmaker rekening te houden voor negentig
percent.- De resteerendo tien percent zijn ge
noeg voor haar taak als wetgever en als
eventueel kiescollege voorvolkenbondscr-
gsnen.
Eindelijk: men denk© toch niet, dat de
invloed der kleine landen beslist wordt door
het schouderophalen van een tien of twintig
toongevende ministers van thans in de groo
te landen. Zeker, een tqdlang kan hun hou
ding het goede weren; een tijdlang kan het
loc-idool van deze enkelingen, naar wier spet
'Ministers van kleine landen angstig opzien,
zijn van doorslaand gewicht. Maar pp den
duur en de twintigste eeuw leeft snel
13 het de massa van het volkj van het
kiezersvolk, in de diverse landen, die aan
geeft, oï naar allianties ea .nieuwen oorlog,
dan naar statenorganisatie en duurzamen
vrede zal worden heengestuurd. Lukt het
cm de groote massa ook in Europa te dos»
begrijpen, waar de scheen wringt, dan is de
-zaak van den Volkenbond gered. En, hoe
razend moeilijk het ook zal zijn om daartoe
te naderen. juist omdat het later of
vroeger daartoekomen moet. is het uitzicht
-van 1920 op duurzamui vrede wol is waar
nog een zwarte wolk, maar een zwarte
wolk met zilveren rand."
De schrijver vestigt er d.in nog de aan
dacht op, dab voor landen als Nederland en
Nèderlandsch-Indië het eind der Stateu-an-
- srchie een levenskwestie, voor Amerika een
soort overtolligheid is, terwijl toch de looni-
hein aan onzen, de vurige actie aan zijn
kant is. Hij besluit:
„Wij schijnen wat veel te lcïjaen naar ons
eigen stukje Europa, het in het verleden le
vende. afgetobde Europa; wij vergeten te
dikwijls en toch heeft Nederland aanlei
ding genoeg het te bedenken hoe aan den
anderen kant van den aardbol (in Engelsch-
Indic oas Indië, de Philippijnen) de ineaisch-
he:d jbng is, hoe zij daar op den drempel
staat van een nieuw leven. Geen bruigom ver
langt zóó naar zjjn bruiloft, geen krijgs
gevangene hunkert zóó naar zijn terugkeer,
geen zieke reikhalst zóó naar zijn herstel,
als die volken daar reikhalzen naar den dag
van glorie, waarop hun e'.gen economisch en
geestelijk leven bestierd zal worden door hun
eigra zelfstandigen Staat. Laat de oude wc-
~~reïd na dezen oorlog geteisterd worden door
hongersnood, grondstofftnncod, valuta-ram-
pei, stakingen, bankroeten, al deze zorgen
kan zij te boven komen, (leze ellende maakt
haar tot ruïne nog niet. Maar de oude we
reld is een wrak, en 'n reddeloos wrak, als
haar de moed ontglipt om jong te wezen;
als zij niet meer de geestkracht in zich voelt
om m te gaan over een nieuwen drempel.
Het groeiend aantal vacatures
inde N ed.-H er v. Kerk. Blgkens het
„DOETINCHEMS WEEKBLAD" neemt het
aantal vacaturen in de Ned.-Herv. Kerk snel
the, in één jaar met 36. Op 1 Jan. 1920 wa
ren 208-plaatsen vacant. Als gemiddeld het
aantai vacatures met 40 wordt Vermeerderd
per jaar, zullen er dat staat wel va6b
na 5 jaar mnistens 300 zqn.
ir „BERGOPWAARTS" geeft prof. dr.
H. Th. Obbink, naar aanleiding van deze
mededeelingen, de volgende beschouwing:
intusschen zijn die cijfers, zonder toelich
ting, misleidend. Onder de 208 vacante predi
kantsplaatsen zijn er verscheidene (h:t juis
te getal weet ik niet), die toch niet zouden
beroepen, ook al was er eau overvloed van
proponenten, eenvoudig pmdat de middelen
ontbreken. Zoodat het getal w e r ke 1 ij k o
vacatures stellig een e nd onder de 200
blijft. Maar Iaat ons gemakshalve maar zeg
gen. 200. Beteekent dat dan, dat er 200 pre
dikanten te weinig zpn? Natuurlijk niet. Bft
de tegenwoordige wjjze van beroepen is het
volstrekt noodzakelijk, dat er een vrij aan
zienlijke speling blijft om de hoog noodige
verschuiving in gang te houden. Beneden
de 100 mag m.i. het getal der vacatures niet
gelden. Men zegt: maar dan loopen vele dorps
gemeenten gevaar elke 5 of 6 jaar hun pre
dikant tc zi&o vertrekken. Meer, maar in
verre de meeste gevallen vind ik dab een
zegen, z'oowel voor den predikant als voor
de gemeente.
Vooral in plaatsen met één predikant.
Maar ér is nog iets anders: men mag het
„wondere ambt" zoo hoog opvatten als men
wil, ook een dominee heeft zeer bepaalde
levensbehoeften. Hij kan niet van den wind
leven. En heb is genoeg bekend, dat er heel
wat kerkeraden en kerkvoogdijen zijn, die
geen 1500 gulden geven als zij voor 1400
€v.i 'dominee kunnen krijgen. En daarom
zie ik als een lichtpunt in dezen (ook in
kerkelijk opzicht) somberen tijd, dat wij
straks Daast den nood der predikanten, die
reen voldoend salaris kunnen krijgen, ook
znlién hebben den nood der gemeenten, die
geen predikanten krijgen kunnen zonder be
hoorlijke salarieering.
Want dat is blijkbaar de eenige weg om
den gemeenten aan het verstand te brengen,
dat zij .behooren te zorgen voir 'n behoorlijk
levensonderhoud van hun predikant. D9 nood
moet ze dwingen. Er zijn nog predikan
ten met 1000 gulden traktement! Hoe die
zich zonder bedelen op de been houden,
bïijve hun eigen vreesolijk geheim (tiouwens
heel wat predikanten bedelen, al is het niet
in het. openbaar). En als er nu geen andere
weg is, om. aan dien onhoudbaren toestand
een eind te maken, laat het dan zoo ver
kemen. dat geeq enkele gemeente, die niet
een minimum van 2500 gulden geeft, va
cant blijft, totdat zij de billijkheid van dezen
éiseh züllen hebben ingezien.
Gelukkig is het aantal vacaturen nog
steeds stijgende (het is vreeselijk, dat we dat
„gelukkig" moeten noemen!) en het moet
niet zakken, voordat aan dezen onhoudbaren
toestand een einde komt. Is het geen jam
merlijk gezicht, een predikant, dien de hon
ger uit de oogen kijkt (want zoo zijn er)
\an den kansel het Evangelie te zien ver
kondigen aan welgedane boeren, die zoo pas
een auto hebben gekocht (waarin ze den
dominee vriendelijk uitnoodigon een tochtje
inee te maken), maar die er geen been in zien,
don. dominee zjjn dagelijksck brood te ont
houden? Er zijn gemeenten met tientallen;
rijkc-boeren, waar de hoogstaangeslagene
in den kerkelijken hoofde'.ijkon omslag 6
of 7 gulden betalen, ofniets! En die dan
pjobeeren of zij voor 1300 geen dominee
kir,tien krijgen.
Om al deze dingen vind ik niet het ergste,
dat het getal vacaturen toeneemt. Het is
slechts de pijn, waaraan de lijder merken
kan (en naar ik hoop, ook merken zal),
dat er housch iets niet in orde is.
BINNENLAND
Lager-Ontlsrwijs-wct.
Ingediend is by de Tweede Kanier een tierde
nota van wijziging betreffende lic-t ontwerp Ba--
ger-Ctoderwijs-weL
Daaruit blijkt, dat hel den Minister van On
derwijs wensehelijk is -voorgekomen de regeling
der onderwijzerssalarissea uit het ontwerp te
lichten, en voor to stellen, dat zij bij algemeenen
maatregel van bestuur zal -geschieden.
Behouden is do bepaling, dat de hoofden en
onderwijzers een vaste jaarwedde genieten. Als
beginsel, waaraan de maatregel van bestuur ge
bonden zal zijn, wordt vastgelegd, dat daarin
wordt bepaald de laagste cn do hoogste bezoldi
ging, de opklimming wegens dienstjaren en de
verhooging op grond van bijzondere bevoegd
heid. Het schijnt niet'wenschelyk, deNiitvoering
verder te binden. Vcórts wordt voorgeschreven,
dat dezelfde maatregel van bestuur ook de re
geling zal bevatten van de wedden van hen,
tl ie zijn aangewezen voor tijdelijke waarneming
der betrekking van hoofd of onderwijzer.
Oók de overgangsbepalingen betreffende de
salarieering moesten nu herzien worden.
Daarin is thans ook het voorschrift opge
nomen, dat de nieuwe regeling der jaarwedden
en wedden van 1 Januari 1920 af zal werken.
Om alle onzekerheid weg te nemen, is, bepaald,
dat uitbetaling op den voet der oude regeling
blijft voortduren zoolang de maatregel van be-
'stuur, welke do nieuwe regeling, zal hrerrgen,
niet afgekondigd is. Een wettelijk recht op ver
vroegd 0 uitbetaling van eventueel hoogcr sala
ris wordt hievmodo dus afgesneden. Al wil de
Minister gaarne do toezegging geven,(lat ook
hij al het mogelijke in hot werk zal stellen om de
eventueel© vei'hoogingen over het jaar 1920 zoo
spoedig als doenlijk is in handen dor belang
hebbenden te doen -konicn, het onmogelijke is
hierbij niet te vergen, en men moet aan (lc ad
ministratie den tijd laten om de zeer ingewik-
keldo en omvangrijke uitvoeringsmaatregelen
voor te bereiden en af te wikkelen.
De regeling van de Rijksvergoeding aando
gemeenten van de jaarwedden en wedden der
"onderwijzer behoort gelijken tred tc houden met
dip van de salarissen. Dientengevolge zal deze
Bijksvergoediug, berekend volgens de thans nog
geldende bepalingen, voor het laatst worden uit
gekeerd over 1919.
Dit geldt echter niet ten aanzien van de Rijks
bijdrage in de kosten wegens het stichten en
verbouwen van schoollokalen. Do aanspraak op
dezo bijdrage behoort onaangetast te blijven zoo
lang de wet van 1S78 van kracht is.
Bond van Kaasproducenien.
De Bond van Kaasproducenten heeft te
Gouüi een algemeen© vergadering gehou
den, onder leiding van zijn voorzitter, den
heer A. van Wijnen.
De voorzitter sprak in zijn openingsrede
zijn teleurstelling er over uit, dat aan het
zuivelbedrijf do vrijheid nog niet is herge
ven. Er zijn vragen, welke een oplossing
eischon. Spr. wonschto er slechts twee te
noemen: de vraag of in - Zuid-Holland de
fabriekmatige kaasbereiding do voorkeur
verdient boven het kleinbedrijf, zooals öifc
tot nu toe is toegepast, en de vraag, welko
plaats aan den landbouw toekomt in de
Kamers van Koophandel, nu doze zooveel
grootero beteoksnis verkrijgen dm zij voor
heen bezaten Wat de fabriekmatige berei
ding betreft-, wees spr. er op, dat er in da
provincies, waar dezo boreioing reeds sinds
vole jaron toegepast wordt-, eon strooming
merkbaar wordt in de richting van hek
kleinbedrijf d© moeilijkheden, waarmede
de fabrieken te worsttlon hebben (men don-
ke slechts aan loonkweaties en die be
treffende den arbeidstijd) zullen hieraan
stellig niet vreemd zijn. Dit maant' tot voor
zichtigheid, om in Zuid-Holland niet te
snol het kleinbedrijf aan "kant te doen. In
do nieuwe Kamers van Koophandel moet
de landbouw een plaats opeïschen, overeen
komende met zijn beteekenis in het econo
mische leven van ons land.
Do volgende motie werd bij acclamatie
aangenomen en zal ter kennis van den Mi
nister worden gebracht.
„De Bond van Kaasproducenten, in ver
gadering bijeen op Donderdag 8 April 1920
gerion do bekendmaking in de bladen van
de plannon der llegccring tot het toestaan
van uitvoer van v.ii konsvlecsch ter bevorde
ring van den wederopbloei der varkens
houderij met genoegen constateerende, dat
bij do Kegeoring het- ernstig voornemen be
staat de mogelijkheid te oponen een voor
heen zoo bloeicii'lcn, maa.' door de omstan
digheden on dc crisis-maatregelon bijna ge
heel lamgeslagen tak van bedrijf weder tc
deen herlevenoverwegende welk groot
risico aan het weder in-gang-brengen van
dit bedrijf is verbonden, vanwege de groote
kapitalen, welko in onzekerheid dairin
moeten worden vastgelegd; overtuigd, dat
opleving van dit bedrijf, hetwelk in de te
genwoordige omstandigheden gepaard moet
gaan met hooge prijzen, tegenkanting zal
vinden bij een deel van ons volk, dat nog
steods in kortzichtigheid het belang van een
bloeienden landbouw en export der produc
ten niet kan inzien stelt er prijs op1 var. u
te mogen vernemen, of de botrokkenen in
deze mot beslistheid op cien toegezegdra
steun blijvend mogen rekenen, zoolang het
verloop biar.cn redelijk© grenzen blijft, te
bepalen niot door den alwe traden buiten
staander, maar na grondig deskundig on
derzoek; verklaart zioh bereid alles in het
werk te willon steden om onder zijn leden
animo te wekken voor dit bedrijf, wanneer
.hij van u do oedc-olde toezegging mag ont
vangen, en gaat over tot de orc'Ja van don
dag."
Ton aanzien van do door de Itegeering
gevoerde /.uirelpoiitièp cteelde do voorzit
ter mede, dat er rog onderhandeld wordt
over verantwoorde.' ijksbelling van de regee
ring voor c»o gevolgen van haar politiek.
Wat de toelccimdb betreft, tast men nog vol
slagen in den blindede productie van kaas
vangt reeds woóbr aan en nog is er niets
bekend omtrent de richting, dio de regee
ring zal inslaan.
Tob voorzitter van dor Bond werd niet
47 stommen en 3 biljetten blanco gekozen
do heer A. van Wijnon, te Gouda. D'oze ver
kiezing was noochakolijk len gevolge van
wijziging der statuien.
Georganiseerd overleg.
Naar wordt medegedeeld, hebben aan het
Departement vc.11 Juct.t'.e besprekingen plaats
gehad over de regeling van het bijzonder
georganiseerd overleg voor onder dat De
partement ressor te-arende ambtenaren, met
Uitzondering van de eigenlijke Departements
ambtenaren (voor wie een afzonderlijke rege
ling in overweging is) eti wel afzonderlijk
■roer lo. het ije-rsoneel van heb gevangenis-,
tucht- en opvord.ngswozen en da reclassee-
xing, 2o. de politie en 3o. de deurwaarders,
de LJetken en de concierges bg de gerechten-
Tot die bespreking waren uitgenoodigd
vertegenwoordigers van de voornaamste bon
den en. va trnigingen, waarin bedoelde amb
tenaren zijn georganiseerd. Eon belangrijk
dooi van de g e d achten wisse' ing werd inge
nomen door 'do vraag, op welke wijze de
vei schil', endo org.-:nïs?.tiC3 in de voor het"
"overleg te vormen commissies zouden worden
vertegenwoordigd. De besproken ontwerp
regelingen, welk;- in het algemeen met die
van liet algemeen georganiseerd overleg (K.
E. 20 Dec. 1919 („8tb." 819) overeenstem
men, zond:n ten spoedigste aan den Minister
van Justitie worden voorgelegd.
De Scciaiisatie-Comnussie.
In „De Gids" schrijft prof. mr. D. van
Blom het bedenkelijk ts achten, dat de Staats
commissie- inzake socialisatie bet enquête
recht mist, n.l. het recht om van particuliere
bedrijven overlegging van boeken en van bs-
drijfsbijzonderheden te vorderen, ten einde
na te gaan of die bedrijven publiek moeten
worden dan wel privaat moeten blijven.
„Zijn we zoo lezen we echter in „Het
Volk" wèl ingelicht, dan is deze opvat-
t-ng van den hoogleeraar hoogstwaarschijn
lijk onjuist en is het vooruitzicht geopend,
dat aan de commissie de gelegen
heid zou worden geopend, om znlko inlichtin
gen omtrent het particuliere bedrijfsleven
in te winnen, als zij voor haar studie be
hoeft."
Hongaarsche kinderen naar Nederland.
V. D. meldt uil Boedapest d.d. 8 dezer:
Onder grooto belangstelling en sympathiebe
tuigingen voor Nederland is de Iweedo hospi-
taaitrein met 608 Hongaarseho kinderen naat
Nederland vertrokken, vergezeld van de begelei
ders. De jongens, die met dozen trein meegin
gen, zijn allen beneden do 13 jaar Onder d»
meisjes zijn ook velen van 16 jaar. Het kinder
transport zal niet 'door Dnitschland, maar vil
Zwitserland naar Nederland reizen.
De rois zal negen dagen duren. De trein wordt
geëxpedieerd naar Rotterdam, van waar de kin
deren in de steden en dorpen bij Nederlandscha
families ondergebracht zullen worden. De trein
zal den gehcelen weg begeleid worden door den
Geref. pastoor Biberauer, directeur van het Be^
thesdahospitaal, en door den Ncdcrlandschen
attaché Hoogstraten.
Het Tcrtrek werd bijgowoond door den Neder-
landsehon consul-generaal cn diens echtgenoot©,
wien levendige ovaties werden gebracht. D©
voorzitter van hel Comité tot Kinderbescher
ming, graaf Ladislaus Szachenui, heeft vóór
het veitrek der kinderen, die vijf maanden in
Nederland zullen blijven, toegesproken, evenals
de Geref. bisschop Raffcy.
De controle van het Rijksgraanbureau.
Naar aanleiding van een bericht in „De Tel."
betreffende de aanzegging aan het corps con
troleurs in dienst van het bureau van den Re-
geerïngscommissaris, belast met de Rijksgraan—
inzameling in Noord-Holland, dat liet met 1
Mei e.k. ontslagen wordt, waaruit werd afge
leid, dat er zoodoendo van de controle op da
bakkerijen niet veel meer terecht zal komen,
eheoft het Ned. Corr.-Bur. zich tot het Rijks
graanbureau gewend.
Daar werd medegedeeld, dat do graanlnza-
meling mol 15 April e.k. zal zijn afgoloppen. Do
boeren mogen daarna niet meor inleveren en in
verband met het ophouden van de werkzaamhe
den voor dezo inzameling, zijn do inspecteurs,
dio "met dc conlrolo hierop belast waren, dus
overbodig geworden. Do bakkorscontrolo wordt
slechts vanwege de Regeoringscommissarissen.
door enkele inspootours uitgeoefend, maar het
zwaartepunt van deze controle ligt bij het Rijks
graanbureau, dat door een aantal inspecteurs
geregeld het noodige toezicht doet uitoefénen,
waartoe bet Rijk in 28 conlrolcdistriclen is ver
deeld.
De broodkaart.
"Van 13 tob en m©t 21 April (het 133sfc«
tjj d vak) is geldig do Rijksbrocdkaart in da
zwaite kleur op paarsen ondergrond.
De suikerkaart-
Van Maandag 12 April tot en met Zondag
18 April e.k. zijn geldig de bons Nos. 27 ea
28 aan de Rijkssuikerkaarb.
Vorderingen op Rusland.
Naar gemeld wordt, zal op uitnoodigicg
orzer Regeering mr. A. F. vaQ Hall, lid van
iieü bescnermingscomité voor houders vaa
Russische fon-ls.n, do conferent'o te Geneva
bijwonen "als vertegenwoordiger der Neder-
iandsche belangen bij Russische fondsen.
De leden van dc Eersle Kamer zijn tof
hervatting der werkzaamheden bijeengeroepen
tegen Dinsdag 13 dezer, des avonds te halfnegen
De Regeering is voornemens aan da
eerlang in te dienen militaire pensioenwet
ten terugwerkende kracht te verleenen tot
1 Januari 1.1.
Dr. P. F. van Hamel R003, de bekends
redacteur van het „Maandblad tegen de Ver-
valschingen", viert heden zijn 70sten ver
jaardag.
De heer H. W. Duyvendak, te Bosnië
(Schouten-eilanden, Niouw-Guinea), heoft_ ont
slag uit den dienst der Utr. Zend.-Vereen. ge
vraagd, omdat de Zcndingsarbeid hem geen be
vrediging gaf, en hij meende, dat zijn krachten
niet voor het werk op Niouw-Guinoa berekend
De Raad van Ede heeft, nadat de stem
men herhaaldelijk gestaakt hadden, buiten
de aanbeveling om, bij loting tot gemeente-
ai chitect benoemd den heer B. D. Kalma,
oud 57 jaar. De burgemeester, mr. dr. baron
Greutz, verklaarde hierop, do verantwoor
delijkheid van dezo benoeming'' niet te kan-
Een aanvaarden.
FEUILLETON
"DE HOEVE IN 'T BROÉKT
Een roman uit Masoorcn
door RICHARD SKOWRONNEK.
(Nadruk verboden.)
14) -
In liet gras sjirpten do krekels, totdat
©r een onderbroken gesis on gozooni cnO-
,sboiLcl, in bosclijcs en twijgen, oen goj aag en
"gehaast en ges!nip. een trillen eu zingen en
jubilee ren, ovoral in 't broekland on in hot
bosob blij')© levensvreugd in elk creatuur
cn hoog daarboven cie lachende middagzon,
als was zij het. van scheppingsvreugd stra
lende oog van den eeuwig schoppenden God.
En zou hij daar nu alleen in zijn zwarte
jas tusschenin loopen als een lijkbidder eu
droefgeestige en sombere gedachten koes
teren
Hij ging immers naar huis cn naar zijn
moeder, 011 al zou zij misschien eerst wat
berispen en twisten, omdat hij zoo stilletjes
aan zijn leeraars ontsnapt was, misschien
zelfs wel dreigen, dat zij hem neer zou te
rugbrengen, ten slotte moest zij toch wel
.weer gosd op hem worden
t Hij was immers haar ecnigo zoon on het
kwam er maar op aan, om d© juiste woor
den to vinden, dec naar heb hart cringen, om
haar duidelijk te maken, dat hij ract deugde
voor schoolmeester. Zij leed zelf immers het
meest, onder de scheiding, en a.ls hij haar
heilig en zeker beloofde, ci.il hij zioh ir. ai
des on alles als een voegzame zoon zou go
dragen,"" dan moest zij toch inzien, dat zij
hem onreoht aandeed, wanneer ïij (3© hoeve
van zijn vader in vreemde bandon liet
komen.
'Hot was er hem met om je doen het ge
vreesde handwerk voort te zotten, dat zijn
vader en zijn broers hadden beoefend Hij
wilde immers maar de hoeve hebben, om
daarop als oen vrije boer te leven. Dat was
zijn goed reoht, want hij was oen Baginsky,
en evenmin als do weduwe van een koning
het rijk verkoop en mocht, zoo stond het toch
ook zijn moedor niet vrij om over zijn erf
deel te beschikken, zonder hom er ir. te-
kennen
Want ai was zij dan ook zijn moeder op
den grond, die van oudsher aan do Ba
ginsky's behoorde, was zij toch altijd een
vreemde, die iu do sinds eouwen bestaande
erfopvolging niet eigenmachtig mocht in
grijpen.
En als ton slotte dat alles niet liielp, dan
zou hij haar alleen inaar vragen, wat zij nis
een geboren Skowronnek zou zeggen, als de
Iicskors-hoeve waarop haar vader van
oudshor gezeten bad, op oonmaal in vrcem-
do handen kwam Maar het zou immers
lieelemaal niet komen tot dc vraag wat
recht of onrecht was, want zij was immers
zijn moeder, zijn lieve goedhartige moe
der! Als hij liaar dan oons heel innig in zijn
armen nam en haar een hartcLijken kus
gaf, dan moest alle tegenstand toch wol
wijken"
Bij de gedachte alleen, dat hij nu zoo
spoedig de zachte hand van zijn moedor in
do zijno zou houden, zwol zijn hart van
blijde verwachting, en vroolijk stemd© hij
in met het lied, dat oen paar liondcrd
schreden vóór hem uit, door eon hooge
stem gezongen werd„Wat staat go l'coh,
elzenboom, treurig in 't dal V' De woorden
had hij vergeten, maar do wijs van henï bij
gebleven, hoewel hij nog maar era kind
was, toen liij ze de laatste maal door de
dienstmaagden in de spirikamer of bij liet
kippenpluktra gehoord had. Maar sinds
gist er on was het hem te moede, alsof alle
jaren waren uitgewisclit, die hij ver van
zijn geboorteplaats had doorgebracht, alsof
hij al dien tijd verdroomt) en versla.pen
liacll, en als sloot zijn leven nu bij liet ont
waken weder aan der. laatsten dag in het.
oudorhuis aan.
Zoo had 111'j immers ook gisteren zonder
falen den klank van zijn moedertaal weer
gevonden en bijna geen enkel woord was
hom ontschoten, hoewel hij tooli al die jaren
Duitsch gesproken en gedacht had. Samuel
Guzek had zich daar tamelijk over verwon-
dercTeri ten slotto met genoegen opgemerkt
dat, als iemand eenmaal iets echt te pak
ken heoft-. aan zweet hij liet er niet uit. al
stop je hem ook in eon bakkersoven.
Onwillekeurig verhaastte liij rijn schre
den, om het zangstortje. wier roods rok
vroolijk -"laor de struiken heense.heen, in té
lialon. Misschien kreeg hij nu wel een eind-
weegs gezelschap cn een aanspraakje
„Zoo, kind, goeden dag! Waar ga je naar
too?"
Het jong© meisje bleef staan en keek
onder haar lichten hoofddoek naar hem uit.
Over den schouder droog zij een hark en
bijna had zij daarmee bij het omkeeren
Jan's zwarte scsminarie-boed van het hoofd
geslagen.
Toon l.aohte zij en antwoordde in het
Duitsch ietwat snibbig: „Waar ik heenga?
Hier en daan en overal. Wat mij betreft,
geloof ik, dat wo elkaar nu nog niet zoo
lang kenneo, dat u mij aanspreekt met jij
en jon
Jan kreeg een kleur van verlegenheid, en
hij was al een eind naast hot jonge meisje
voortgegaan, voordat hij een antwoord
vond. Dat was trouwens geen wonder,
want het eenige vrouwelijke wezen, waar
mee hij in al die jaren somtijcfe in aanra
king was gekomen, was do bejaarde vrouw
van den ped'öl geweest, eu dat had gewoon
lijk slechts bohreklring gehad op het onder
houd van zijn linnengoed; waar moest, hij
dan nu ineens do slagïSarAigheid vandaan
halen?
„Ik vraag excuus, juffrouw," zcade hij
ten slotto half stotterend, „ik wilde u niet
beleedigen. Maar ik hield u voor een meisje
dat uit harkon gaat." Me'-ecn nam hij rijn
hood af en rilde mot een paar groote stap
pen uit het here;k van do donkerbruine
oogen komen, die hem zoo, naar hij meen
de, spotachtig opnamen. Bijzonder voor-
dcolig zag hij er ook niet uit in do zwarte
pandjos-j is, die erg geleden hail van regen
en wind en die den genadestoot had ge
kregen hij dc-u tocht naar het eiland in 't
Broek. Do brume modJervlekken waren, er
niet uit te krijgen geweest, hoewel Guzek
bijna ecu uur lang er aan gewreven en ge
krabd had
„Maar daarom hoeft u toch niet dadelijk
zoo te gaan draven?" zei het. jonge meisje
eensklaps buitengewoon vriendelijk. „Ik
ga immers ook uit. harkon!"
„Nu ja," zei Jan, on hield een weinig
zijn schreden in „misschien gaan wij wel
(lonzolfden weg?"
Een tijdlang waron zij zwijgend naast
elkaar voortgegaan, van tijd tot tijd wierp
het meisje slechts ter sluiks een onderzoe
kenden blik op haar metgezel van onder
haar hoofddoel: uit.
„Zegt. 11 eens, bent u misschien onder
wijzer V'
Jan zelte een gezicht, nlsof hij op een
misdaad betrapt wns.
Wie? Ik?Maar waarom vraagT u
dati?"-
„Nou, u ziét er zoo naa.r uit!"
Nu moest r.ij om zichzelf lachen. Vea e®
jonge meisje behoefde hij tooh niet te vree-
zeu, dat zij hem bij die hancJ naar hot semi
narie terug zou brengen? Bovendien had
rij zoo'n liof, vertrouwelijk gezichtje, datl
hij al rijn verlegenheid verloor
„Neen, c»?n onderwijzer ben ik niet, maan
ik moest er een worden."
„En wilt u niet?"
„Neen, zoide hij, uit den grond van zijn
hart.'
Het jonge nu-isje dadifc een oogc-nblik na
en zei toen ernstig:
„Ik vind, dit u groot gelijk hebt, hoorl
Ik geloof, dat bob vreeselijk moet zijn, als
je jo den heelcn dag door de kinderen van
andere menscïien moet laten ahrwcllra. En
wat heb je er dan nog aan? Als jo jo om
keert, lachen ze jo nog uit ook!'
„Ja, 't is een beroep van zelfverlooche
ning," voltooide Jan, van uit zijn herinne
ringen aan do lessen in de paedigogiek. die»
hij vroeger ontvangen had, „en men moet
een groot cn zcdolijken ernst bezitten, oin
er volkomen in op to gaan en rijn bevredi
ging or in te vinden. Men moei zicli steeds-
voor oogen houden, dat men in zijn beschei
den werkkring voor zijn deel geroepen is
om aan do toekomst van hot volk medb te
■werken, en cBat bowustzijn nxiot iemand over,
alles heenhelpen, over do zorgen en ontbe
ringen cn het eentonige van hel, rich olk
jaar weer herhalend leerplan. Mt-n moet
zichzelf beschouwen als een tuinder, die eik:
jaar weer do aan zijn hoede toevertrouwde
boompjes verzorgd en begic1. zo een vas
ten stut geci't. opdat zij recht blijven staan
in <1© wild© levensvormen Als die klein»
stammen dan,groot! on sterk zijn gov.orden
m beginnen vrucht to dragen, dan kan men
tevroden zoggen; Dat is nu mijn werk!"
(Wordt vervolgd.)
