No. 18439
LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 1 April
Derde Blad. Anno 1920.
UiT DE OMSTREKEN,
'ALPÜEN. Bij do aanbesteding door
hot Koloniaal Etablissement to Amsterdam
>o« minste inschrijfstor voor drie lederen
»vig?iang3n de Firma Gebrs. Van dbr
iKIoob Hoyburg, voor 2*7.05.
HOOFDDORP Woensdagnacht ia hier
ingebroken bij den juwelier en horlogema
ker, den Wr A. do Vlieg. De dief heeft
rich door uitsnijding van een ridt toegang
tot de woonkamer verschaft en zich mees
ter gemaakt van een goudeu horloge met
dito ketting, 12 zilveren lepeltjes en eenige
kleodingstlilcken welk e9i en ander ach in
da kamer bevond. Hij heeft blijkbaar geen
kans gezien het slot van de étalagekast te
verbreken en zich t«>en maar met de voor
do hand liggende artikelen tevreden ge
steld. De V. meeade wel voetstappen te
hooron en is nog naar beneden gegoaii,
doch er was niemand meer te zien. Men
heeft vermoeden op een man, cEo er ver
dacht uitzag en des middags geruimen tijd
voor het winkelraam heeft staan gluren.
Het spoor van den dader ia echter nog niet
ontdekt.
KATWTJK AAN Zt*.E De 6-jarige
jongen H. viel gistermiddag van een schok
ker in de Watering. Deze jóngen zou stel-
■lig verdronken rijn. wanneer IK er niet
geweest ivas Deze sprong gekleed te water
en mocht het genoegen smaken den jongen
weder op het droge te brengen.
Wegens het droge, zachte en zonnige
voorjaarsweder ontwikktien de vruchten
rich met buitengewone snelheid De aard
appelen, die ruim veertien dagen geleden
werden gepoot staan nu reeds boven don
grond Een flinke regenbui zal den vroegen
vruchten zeer te stade komen.
Met het planten van helm in de dui
nen, in toezicht en onderhoud bij het Hoog
heemraadschap van Rijnland, om de ver
stuivingen tegen to gaan, is meri thans
klaar gekomen Dit is een heel werk ge-
woest. Kosten noch ni'xnt» zijn ontzien om
do duinen weder zooveel mogelijk in den
vorigen toestand terug te brengen.
De Christelijke Naaischool raag z>ch
in de belangstelling van ito burgerij ver
heugen. Onder de uitnemende leiding van
mej. S. is üet aantal leerlingen tot bijr.a
80 gestegen.
Eenige weken geleden weid ten nadeo
le van den visschor 1'. eea rijwiel ont
vreemd Een hiernaar ingesteld onderzoek
leverde geen resultaat op Dit rijwiel is
door den eigenaar teruggevonden op de
zelfde plaats van waar het ontvreemd was.
In plaats van don heer L. Kruijt, die
als voorzitter van de Ambochtateokenachool
bedankt heeft, is als zoodanig benoemd do
heer G. Ouwehand.
De Zangvereniging „Katwijks Ge
mengd Koor" vierde gisteravond haar jaar
feest, in ..Caea Cara". Voor dit doel waren
eenige leden van zuster-vereeniging uit
'B-Gravemhage overgekomen Do avond werd
doorgebracht met het doen van samenspra
ken en voordrachten Er hcerschte een op
gewekte, vroolijka stemming. De leden heb
bon zich kostelijk geamuseerd. De noodige
versnaporiugen ontbraken niet
Van de trawlloggers kwamen te IJmui
den aau óe markt- KW 26 met f 96:); KW
41 met f 898KW 45 met f 969KW 53,
met f 6'3 en KW 138 met f 866 besomming.
KOUDEKERK Alhier gaf de Kinder
zang voer ouders en genoodigdOn rijn eer
ste uitvoering. Het programma, dat veel
afwisseling bood, werd onder leiding van
mej. Oostveen, onderwijzeres der openbare
school, op aangename wijze uitgevoerd.
Tot slot werd door een der kinderen aan
mej. Oostveen een bouquet met vaas aange
boden, daar zij zich vonr die taak geheel
belangeloos heeft gegeven. Do heer <T. M.
Bos, hoo'd der school leidde dezen avond,
welke zeker tot aller genoegen goed ge
slaagd is.
Ook uit cle/.o gemeente vertrekken ver
Bcheideno personen naar Amsterdam, ten
einde daar havenarbeid lo verrichten.
LEIDERDORP 'Te kiezerslijst voor
deze gemeente bevat 697 namen, waaron
der 471 van mannen en 426 van vrouwen.
In de vergadering van de A. R. Kies-
vereeniging werden als afgevaardigden
naar de deputaten» ergaüering gekozen do
beeren L. W van Oiessen en A. Roest.
Besloten werd ooi art 11 van het program
van actie, zooals het thans luidt, geheel te
handhaven. Pogingen zullen worden aango
wend om te komen tot een Oranje-Vereoni
gir.g hior ter plaatse.
NOORDWIJK. - De Ivor M. Gooi dio
bij Kon. besluit vnn 13 Februari tot Com
missaris van Poli)ie was benoemd, is in
Der Haag als zoodanig beëodigd.
NOORDWI JK A IN ZEE. - - Van de
trawlvi'sseherii kwamen te IJmuidon aan
de markt NW 3 met f 6óS besomming.
OFGSIGEEÖT. Gisteren had "alhier
aan de Haarlemmertrekvaart 'n aanrijding
plaats die nog woadergoed is afgcloopcn.
Twee veldartilleristen uit Leiden bevon
den zich met hun paarden op vermelden
weg toen een motorrijder met zijn tuf-tuf
ltwam aangesneld wat een der paarden
niet erg scheen te bevallen, dat dwars over
den weg sprong, hierdoor don doorgang
versperrende. Het kon niet uitblijven dat
de motorrijder tegen de achterpooten van
het dier reed', dat> licht gewond werd. Het
motorrijwiel met do twee opzittenden werd
over den weg geslingerd en erg beschadigd
Een der personon, de bestuurder N, W B.,
koopman te Hillegom verwondde zich 'aan
het hoofd, <De andere kwam met den schrik
vrij
Blijkens ooggotuigen, waaronder ook de
juist passeerende gemeenteveldwachter van
Voorhout ligt die schuld bij den motorbe
stuurder, tegen wieu dan ook prooes-ver-
baal is opgemaakt.
SASSENHEIM - Tot hoofd der school
met den Bijbel is benoemd de beer J. Wiep
kemn, thans hoofd der school te Zuilichem
De burgemeester dezer gemeente, F.
F. baron de Smeth heeft als zoodanig ont
slag aangevraagd.
VOORSCHOTEN. Wegens vertrek
van mej. M. Rouwenhorat, naar Zeist, is
aan de Chr. school alhier tot onderwijze
res aangesteld mej, L. Hoekendijk, uit
Heemstede.
Gisteravond hield de ambachtsteeken-
school openbare lea Er was tamelijk be
zoek. Dr. Holwerda hield oen lezing over
Pompei welke word opgeluisterd met licht
beelden. Daarna werd db tentoonstelling
van teekeningen rondgegaan, welke deze
week eveneens nog te berichtigen zijn.
De prijs van volle melk is voor April
voor deze gemeente bepaald op f 017 per
Liter.
VALKENBURG De kiezerslijst voor
Kamer, Prov. Staten en Gemeenteraad be
vat in deze orde 'J',16333 on 327 namen.
ZOETERWOUDE. Door den Raad de
zer gemeente is m zijn op Dins lag gehou
den openbare vergadering besloten near
aanleiding van ecu voorstel van B. en W
om do .vegen in die gemeente af te sluiten
voor motorrijtuigen, dio een door den Raad
nader te bepalna zwaarder gewicht hadden
besloten, aan Gedeputeerde Staten te ver
zoeken om alle wegen af te sluiten voor
auto's met ijzeren »iell>anden, voor vracht
auto's met gummibanden wilde men dat
verbod niet bepalen omdat men algemeen
van oordeel was. dat wanneer de auto te
zwaar beladen werd de banden het wel zul
len uitwijzen
Wanneer bij Gedeputeerde Staten
geen bedenkingen rijzen, zal de Noort-
buurtschen weg voor voertuigen gesloten
worden verklaard '-an 26 April tot en met
15 Mei wegens het leggen van een nieuwe
brug bij de hotstede „Bouwlust", bewoond
door den heer Parlevliet.
SJV AM ME RD AM P.ij Kon. besluit is
toegelaten als vereeniging, uitsluitend in
het belang van verbetering der Volkshuis
vesting werkzaam, de bouwvereeniging
,,Zwammerdamsch Woningbeiang'1, alhier.
ZOETERWOUDE.
Gomeenieraad
Wegens de groote agenda waren de leden
roods opgeroepen om negen uur. De 'voor
zitter opent de vergadering. Aanwezig alle
leden.
De nieuw benoemde leden de heeren E. J.
Los en O. van Leeuwen worden geïnstal
leerd.
Van het bestuur van Voorschoten is een
schrijven ingekomen, dat die gemeente aan
Ged. Staten hebben bericht, dat ook zij f 5500
zullen bijdragen in de aanlegkosten van een
nieuwen weg Veer Hofweg en veer Alle-
manageest.
Een schrijven van don hoer Rijksontvan
ger te Leiden waaruit blijkt, dat aan den
gemeenteontvanger is betaald f 59.58.
Met algemeene stemmen wordt besloten
de leoning te bestemmen voor het tekort
van het distributiebedrijf dienst 1917.
Van Ged. Staten zijn teruggekomen de
twee raadsbesluiten genomen in do vorige
vergadering om namelijk aan J. Binnendijk
directeur van den brandweer over 1917 nog
uit le koeren de 5 procent toeslag op zijn
wedde als directeur, welke toeslag niet door
hem was genoten en om aan A van Haas
teren te betalen een bedrag van f 3.55 we
gens leverantie van melk aan brandweer bij
den brand van M. M. van Haasttor in het
jaar 1918. Deze bedragen moeten betaald
worden uit den post onvoorziene uitgaven
dienst 1919. In verband daarmede stellen B.
en W. voor om do post voor onvoorziene uit
gaven bedragende f 1363.91s te verminderen
met dezo beide bedragen en dan het Raads
besluit ter goedkeuring op te zenden aan
Gedeputeerde Sbaten. Conform dat voorstel
wordt met algomeene stemmen besloten.
Voorts is wan gedeputeerde staten een
schrijven ingekomen inzake do grenswijzi
ging waaruit blijkt dat de annexatie van
de gemeente Leiderdorp dan kan plaats heb
ben of bevorderd zal worden door het col
lege van Gedeputeerde Staten wanneer beide
gemeenten dus Zoeterwoudo en Leiderdorp
instemmen. Een en ander stuit af op het
verschil in godsdienstige gezindheid.
Van het gemeentebestuur van Leiden is
oen declaratie ingekomen voor het 1/10 prijs
verschil op bonboekje J tot oen bedrag van
f 585. Volgens verkregen inlichtingen is dat
de laatste nota voor de bonboekjes. Met al
gemoene stemmen wordt besloten deze de
claratie te voldoen.
Wijziging der algemeene politieverorde
ning.
In artikel 89 dor algemeene politieveror
dening voor deze gemcento is bepaald, dat
eigenaars, beheerders of bestuurders van
woonwagens, dio de gomeento aandoen of
doortrekken geen staanplaats mogen inne
men met die wagens op de openbare wegen
en voetpaden of met andere woorden, be
woners van woonwagens worden in deze ge
meente niet geduld. Daar echter bij staats
blad 492 van 1918 een wet op woonwagens
en woonschepen is opgenomen is bedoelde
verordening in strijd met de wet en is do
rand verplicht een of meer plaatsen aan re
wijzen waar dergelijke menschen zich mogen
ophouden. In verband daarmede is door B.
en W. een verordening ontworpen, die hier
bij wordt aangeboden luidende als volgt,
artikel 89 geheel te doen vervallen en daar
voor in de plaats te stellen; Het is verboden
den eigenaars, beheerders of bestuurders van
woonwagens, die do gomoente aandoen of
doortrokken met die wagens tijdelijk of vaste
standplaats in te nemen op den openbaren
weg of voetpaden anders dan op do plaatsen
daarvoor door een bord mot het opschrift
standplaats voor woonwagens aangewezen.
De raad moet dan de plaats of plaatsen aan
wijzen. Mocht de raad zich met de redactie
van dit artikel kunnen vereenigon dan zal
de wijziging worden opgezonden naar de
gezondheidscommissie om het advies daar
over in te winnen ten einde in een vol
gende vorgadering definitief tot de vaststel
ling der verordening over te gaan. Verdaagd
tot oen volgende vergadering.
Vervolgens is aan de orde het voorstel van
B. en W. om do bouw- en woningverorde
ning' dezer gemeente te wijzigen naar aan
leiding van een adres gericht aan den raad
door de damesleden van de Roomsch Katho
lieke Vrouwenbond, gevestigd te Zoeten
woude. Bovenbedoelde vrouwenbond heeft
zooals bekend een verzoek gericht om ver
plichtend te stellen dat alle woningen in
deze gemeente worden aangesloten aan de
brouwatcrleidlng. Een en ander in verband
met de treurige toestand, die wat de water
voorziening betreft in sommige woningen
aanwezig is. Tegelijkertijd met dat adres is
een schrijven ingekomen van de gezondheids
commissie te Alphen aan den Rijn, waarin
wordt medegedeeld, dat een klacht is inge
komen bij hun college ten opzichte van do
drinkwatervoorziening van do woning ge
leggen aan de zuidb. wijk 0 no. 12 bewoond
door L. van Vliet. De bewoner van dat per
ceel, hetwelk ligt op ongoveer 40 Meter af
stand van de hoofdbuis der waterleiding zijn
voor drinkwater en werkwater geheel aan
gewezen op een doodloopende en door pri
vaat vuil sterk verontreinigde sloot Eige
naar dier woning is de R.-K. gemeente. De
gezondheidscommissie verzoekt dan ook de
eigenaar te verplichten de woning aan te
doen sluiten aan de waterleiding en de daar
naast liggende sloot grondig te doen rei
nigen.
De voorzitter stelt voor dat schrijven te
gelijk te behandelen met het adres van de
vrouwenbond. Naar aanleiding van boven
genoemde missives stellen B. on W. voor ar
tikel 45 uit de bouwverordening te laten ver
vallen en daarvoor in de plaats te stellen:
Elke eigenaar van een woning is verplicht
er voor te zorgen, dat de woning aangesloten
wordt binnen een door B. en W. nader te
bepalen termijn aan een waterleiding.
Van deze bepaling kan door B. en W. op
schriftelijk verzoek geheel of tijdelijk ont
heffing worden verleend. Ook kan vrijstel
ling verleend worden wanneer door middel
van een wel goed drinkwater in voldoende
hoeveelheid wordt verkregen. Wanneer door
B. en W. geheelo of tijdelijke ontheffing
wordt verleend dan moet de woning voor
zien worden van een waterdichte van klin
kers in sterke specie gemetselde of van oe-
ment beton vervaardigden regenbak met een
inhoud van ten minste 2'/> M3 voor elke wo
ning. Regenbakken moeten ten minste 3 Me
ter van beerputten -verwijderd zijn en de
wanden van gemetselde bakken moeten ten
minste een steen dik zijn. Na uitvoerige dis
cussie wordt ook dit punt aangehouden.
Daarna is aan de orde het vaststellen van
oen verordening op de legesgelden ter secreta
rie te heffen. Zooals de voorzitter mededeelt,
is indertijd zulk een verordening reeds door den
raad vastgesteld maar dezo ia door zijn voor
ganger nooit ter goedkeuring ingezonden on
daar alle9 oven duur wordt is het niet meer als
noodig dat deze verordening wordt vastgesteld
cn opgezonden wordt ter goedkeuring. Door ve
len worden inlichtingen ingewonnen waarvoor
speciale diensten moeten bewezen worden en
het is niet meer als billijk dat deze gehonoreerd
worden ten behoeve van de gemeentekas. B. en
W. hebben nu zulk een verordening ontworpen
en bieden deze ter vaststelling aan den raad aan
Uit die verordening blijkt dat voor afschriften
van allo stukken volgons bepalingen dor ge
meentewet en voor afschrift van of uittreksels
uit akten van verhuring, verpachting, aanbe
steding en dergelijken, een recht geheven zal
worden van 25 cent per beschreven geheel of
gedeeltelijk; voor ingevuldo afschriften van ge-
meentebegrooting of rekening f 5; voor een
exemplaar der geheelo kiezerslijst f 15, voor
oen exemplaar van een stomdistrict f 5; voor
legalisatie van een hondteekening per handtee-
kening 10 cent; voor een duplicaat vaccinatie
bewijs 10 cent; voor een bewijs van goed gedrag
van gegoedheid en dergelijken 25 ccnl; voor het
doen eener nasporing in de registers van bevol
king per persoon of gezin 10 cent; voor het vol
trekken van een huwelijk op een anderen dag
dan waarop het kosteloos moet geschieden f 10;
voor het doch van een naspóririg ih de "regis-"
ters dor burgerlijken stand 10 oent vóór Iedere
opzoeking; voor elk niet oriderteekend bewijs
van inschrijving in een geboorte- of overlijdens-
rogister 25 cent; voor elk trouwboekje behalve
dat bij het huwelijk gegeven 50 cent. Vrij van
bovengenoemde rechten zijn de stukken, benoo-
digd voor den militairen dienst, afgegeven op
afgifte van bewijs van onvermogen cn bevel
schriften van betaling.
Mot algemeene stemmen wordt do vorordoning
vastgesteld.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
I.
Soldatenrevolutie on algemeono staking 1)
door Dr. MAX OSBORF.
Berlijn 18 Maart.
O wij kindoren. Wij dwazenI Wij onverbe
terlijke optimisten. Door welken duivel be
zeten, verbeeldden we ons, dat er nu einde
lijk rust over ons zou komen?
De droom is uit olkaar gespat als oen
zeepbeL Onze hoop is stuk geslagen cn haar
scherven bedekken den bodem. Weer wordt
1) Dezo brief is ten gevolge van het gedes
organiseerde spoorwegverkeer in Duitsch-
land eerst nu in ons bezit gekomen. We ont
houden hom toch onzen lezers niet, daar hij,
als oerste van een nieuwe reeks Berlijnsche
brieven, welke aanvangt ln deze ernstige
dagen, een stemminghbeeld daarvan geeft,
(Red.)
het doodzieke volkslichaam door koortstril
lingen geschud, door zenuwtrekkingen en
krampen overvallen. Wie zal hot ciidelijk,
na onzegbaar lijden, de reddende geneesmid
delen reiken?
Net waren wij begonnen, ons eea beetje,
slechts een klein beetje, te bewegen. De
reusachtige machine van het Duitsohe eco
nomische leven, eens een bewonderd orga
nisme, daarna verstoord, gebroken, verroest,
scheen langzaam weer in nieuwe oeweging
te komen.
Voor het eerst sinds ll/a jaar wilde in het
afschuwelijke, donker, dat ons nationaal be
staan omvangen houd t, heel in de verte een
klein lichtje opflikkeren. Men geloofde
nog niet een weg, maar ten minste toch een
richting te onderscheiden, waarin do diagen
zich voorwaarts bewegen konden.
Onder den bouw van de Duitsche demo
oratie, die aanvankelijk eenigszins als in
de lucht gebouwd scheen, zou zich motter-
tijd een fundament vormen. De groote baro
meter van de wereldmarkt, die voor iedere
Lichtverandering gevoelig is, toonde de
kleine verbetering reeds aan den koers van
den Duitschen mark, steeg voorzichtig.
Daar opeenseen donderslag uit den
helderen hemelt Nieuwe verwarring. Nieuwe
moeilijkheden. Nieuwe zorgen.
Tot nu toe kwam de maalstroom van
links. Nu opeens als vereffening éóu van
rechts.
Wel had men haar op het laatste c»ogen-
blik aan zien komen, maar het was toch
als kreeg men een slag in het gezicht, toen
men 's morgens den 13den Maart wakker
werd en het afschuwelijke voorgevallene
hoorde: de stad 'a nachts door een militaire
staatsgreep genomen de regeering net den
rijkspresident er bij ontvlucht! Wie op
straat kwam vond volkomen veranderde toe
standen. Heole wijken waren weer in een
krijgskamp veranderd! Versperringen. Prik
keldraad.
„Spaansche ruiters''. Dienstdoende machi
negeweren. Doortrekkende patrouilles. Voor-
bijmarcheerendo soldaten-a fdeelingcn, uit
gerust alsof zij ten velde trokken. Aan de
stalen helmen het teeken der r adi-cu tl-con-
servatievon (en niet te vergeten anti-semi-
tische gevoelens); het „Swastika", met witte
verf geschilderd een oud-heidonsch sym
bool, dat door wonderlijke beschikkingen tot
zoo'n rol geworden ia. Op de daken van de
bezette regeeringsgebouwen, zelf3 ook aan
de ramen van privaatwoningen, vroolijk
wapperend, als was or sinds andertialf jaar
absoluut niets gebeurd, de Vlaggen van het
regime van Wilhelm. In verscheidene stra
ten zelfs bereden officieren, die vanaf hun
paarden, de eerste oproeping van den nieu
wen machthebber luid voorlezen.
Do toeschouwers zjjn veAluft. Roodom
ernstig-ontsteld stilzwijgen. Geen woord
wordt gehoord. Men weet nog nauwelijks,
wat gebeurd is overziet nog niet deu gan-
sohen waanzin van het misdadige öi'cttan-
tisme, dat hier weer onbezonnen met het lot
van een groot volk speelt, en zijn mogelijke
vreselijke gevolgen.
Men weet niet recht: is het de noordduit-
sche aard, die de opwinding in toom houden
kan, of is men heclemaal niet opgewonden?
De menschen zijn verhard; teveel heeft op
ze ingestormd sinds jaar en dag; zij kunnen
niet nueer In ieder mensch gaat slechts
een bepaalde maat van opwinding; hun
maat is vol. Of zij zijn ook onverschillig
geworden voor het ongeluk van do massa en
hebben slechts hoofd voor hun eigen zaken.
Nu ja, weer eens een staatsgreep! Dit
zijn stroomingen, waar men doorheen moet!
Niots aan te doen. „Kismet" zeggen de
Turken.
Maar dan worden de gebeurtenissen meer
voelbaar. Zelfs do onveischilligste wordt op
geschud. Do groote tegenwerking tegen het
militairisme begint. Algemeene staking
weet men wat dat be teekent?
Wij wisten het ook niet tot nu toe. Hoe
veel we ook al beleefd hebben, dit wisten
we niet. De herinneringen aan de aparte
stakingen, die we meemaakten, verbleekten
nu. De geweldige slag trekt alles uit zijn
verband.
Nu eerst merkt men, hoe nauw de snaren
van het weefsel, dat wij „openbaar leven''
noemen, sluiten, hoezeer in dit fijuvertakte
organisme, de functie van ieder lid van die
van alle andere afhangt.
Maar zoo zeer als alles afzonderlijk daar
onder lijdt zoo imposant is de alles mee
grijpende machtsontplooiing van don passie
ven tegenstand die nu boven komt. Meer
en meer verzinkt de heele machine in stil
stand. Als een Fuga begint het. Hot eerst
verstommen de couranten aanvankelijk
op bevel der nieuwe Berlijnsche regeering,
dan echter op besluit van het boekdrukkers-
gilde. De onzekerheid versterkt nog de ver
warring. Wat gebeurt er? Niemand weet
het. Wie op een of andere manier in het
openbare leven staat, heeft geen rust meer.
Onophoudelijk gaat de telepnoon: „Wat is
er voor nieuws?". „Ik heb geen ideo", zeg
ik torug, eerst beleefd, dan boozer. Tenslotte
krijgt mijn dienstmeisje den order, do vra
gers te antwoorden: „Mijnheer weet ook
niets". Het arme meisje hoeft moeilijke da
gen gehad. Bovendien merkt men spoedig,
dat een of ander luisteraar de gesprekken
afluistert. Zoo is or plaats voor de meest
zinloozo geruchten, die zelfs de groteske
fantastiek van het waarachtig gebeurde nog
overvleugelen; zo vinden overal gocdgeloo-
vigen. Het tumult groeit.
De verkeersmiddelen volgen. De tram gaat
niet. Men hoort geen ratelen en knarsen
meer. De ondergrond gaat niet. De stads-
trein gaat niet. Maar dat is nog niets, nn
wordt het nog voelibaarder, de eene verras
sing volgt snel op de andere. Het gas neemt
afscheid de huisvrouwen zijn wanhopig.
Zij kunnen niet koken. De waterleiding
stokt. Het electrische licht functioneert niet
Eerst langzamerhand wordt een geringe
„Ersatz** voor datgene verschaft, wat we te
genwoordig volgens de nieuwe Duitsche
woordkunst „levensbelangrijke bedrijven"
noemen.
Daarvoor wordt „Technische noodhulp"
mobiel gemaakt (dat hoort ook in de nieuwe
woordkunst): soldaten, studenten, zelfs jonge
scholieren van rechtscho kringen. Hierdoor
wordt toch altijd iets gereguleerd.
De waterleiding begint weer cn één voor
één wordou verscheidene stadswijken van
licht voorzien, maar behoeftig genoog.
Het grijpt verder oui zich heen. Do links-
staande burger-partijen steunen de reuzen-
staking van de arbeiders-oppositie tegen de
diktatuur van den sabel, die ongelooflijke
workingen tot stand brengt.
De spoorwegen stoppen; de slations w --
den leeg. Do post staakt geheel dat ge
beurde nog nooit. De hoele Berlijnsche in
dustrie in al haar vertakkingen houdt rust,
In de grote restaurants leggen de kellnera
den arbeid near. In de hotels ruimt niemand
de kamers op. De theaters sluiten, omdat do
vakvereeniging van de tooneelspelers h
bij het geweldig protest aansluit. 3
schijnt ingevroren, verstijfd, in slaap g- j-
verd.
Op straat een absoluut ongewoon rythme
van het leven. Rechts en links zwarte slroo-
men van menschen. Een ononderbroken op
tocht van tliizenden voetgangers. In het
midden- een gapende leegte. Er draait geen
wieL Hoogstens raast een militaire auto met
een of ander beveldrager, van de plotseling
opgedoken regeering voorbij. Toen Ln het
voorjaar de Berlijnsche trams loonstaking
hadden, doken overal „wilde voertuigen" op,
die snel op hun ejgen houtje hot vorkeer op
nieuw organiseerden. Dit vervalt nu, want
het is een politieke staking. Met sombere
vastbeslotenheid wordt de demonstratie vol
gehouden. Een stokken, een ophouden, af-
sterven in grooten kring. Wie weet, wan
neer deze brief naar Holland komt. Komt hij
aan, dan is dat een teeken, dat de dingen
opnieuw veranderd zijn. Vandaag ziet het
er, na zes dagen, eindelijk naar uit." Belang
rijker echter werd voor de Berlijnsche be
volking do drukende vraag: hoe zal de le
vensmiddelenverzorging van de millioenen
menschen doorgevoerd worden? Reeds wor
den de bakkerswinkels bestormd. Iedereen
lcoopt uit voorzorg in, wat hij krijgen kan.
Ieder draagt op zijn urenlange wandelingen
door de stad dikko pakken onder tien arm.
Do Berlijner wordt weer tot kind: hij „leert
loopen". Hij loopt en" marcheert tot hij pijn aan
do heupgewrichten heeft, en dit brengt weer iets
als een nieuwe geruststelling in do menigte.
Men kan do enorme wegen van do voorateden
tot in het centrum niet te voet dravend afleggen.
Men moet een beschouwende manior van loopen
aannemen. En midden in alle verwardheid en
alle toorn bemerkt men, zonderling, het bevredi
gende van deze aartsvaderlijke voortbeweging.
Men bemerkt dingen, die men andera over het
hoofd zag, nieuwe détails van de enorme lee-
lijkheid en smakeloosheid van de moderne bou
werij, maar ook do bekoorlijke resten van oudo
Berlijnsche huizen en hoekjos. En alles wat an
ders vreemd aan elkaar voorbij joeg, voelt zich
nu als leden van een groote familie. Onbekenden
spreken elkaar aan en verteLlon elkaar de nog
met bekende nieuwtjes. Op de hoeken weer de
uit de woelingen van verleden jaar bekende
tooneelen: kloine clubjes van debatteerenden, die
zich plotseling ophoopen, in het midden twee
woordvoerenden, om wiens dialoog zich snel
dichte menschenmassa's vormen. Zij worden
grooter en zwellen aan. Uit het gesprek komt een
oploop voort. Er vallen opgewonden woorden.
Armen zwaaien en vuisten ballen zich.
's Avonds verzinkt de stad bijna geheel in het
donker. De zenuwachtigheid wordt grooter. Men
hoort van relletjes. Hier on daar vallen schoten,
knettert het tik-tak van de macbinogoweren. Van
«uit Spandau dreunt do dompe klank van een
arlilleriescbot. Wat trilt daar ver aan den he
mel? Ah, de weerschijn van een lichtkogell Of
daar: de lichtschijn van een schijnwerper spio
neert over de daken. Oorlogstooneolen doemen
op! Men hoort van gewonden, van dooden! Wat
is er gebeurd? Wat zal or nog gebeuren? Zal het
verstand zegevieren, voordat nog moer onheil en
afgrijselijks aangericht is?
Maar heelemaal is de Berlijner ondanks alles,
niet uit het evenwicht te brengen, In zoover do
staking bet beroep niet aanraakt, probeert ieder
19 werken en in het werk brood en afleiding tö
vinden. Dit vlijtigste slag van menschen kan niet
heclemaal werkeloos zijn. Het blijft bij de oudo
waarheid: dat men alles kan doodslaan, maar
het leven zelf niet. In dezo somberheid gloeit als
een klein lampje zelfs het gezellige vorkeer door.
's Avonds hot pikdonker men kan, als men
een man is, beroofd, als men een vrouw if, ge
kust worden, en men zal nooit kunnen vaststel
len door wien maar daar sluipen zij toch over
de straten, gaan tastend naar hun vrienden om
bg kaarslicht dicht bij elkaar te zitten en zich
uit te spreken.
Vandaag schemert een beetjo hoop. Juist
terwijl ik dit schrijf klinkt uit de verte militaire
muziek: de troepen, waarop de nieuwe regee
ring steunt, trokken af.
Er bestaat geen twijfel meer: de democrati
sche gedachte heeft de reactionaire beweging
snel overwonnen. Dat is de werkelijkheid en de
waarde van deze dagen, zonder ovonbeeld, dat
de jonge Duitsche democratie, die zware eerste
proof op haar innerlijko waarachlighoid on op de
kracht van haar uiterlijk bestaan, to boven ge
komen is.
Zonder twijfel: nieuwe zorgen komen op. Span
ningen, nieuwe verwikkelingen cn strijd wordon
dreigend aangekondigd en nog is het mogelijk,
dat de vreemde operette van Kapp cn consorten
\n een bloedige tragedie van oninelelijko ver
schrikkingen uitloopt. Maar wij kunnen hier
slechts van dag op dag leven en moeten ons,
ondanks alles, met ijzeren energie en in het ge
loof aan onze toekomst, aan de gezondheid van
ons bloed en onzen geest versterken.
Nog is het nacht en schemering. Doch do dag,
waar ook voor ons de zón weer opgaat, moet
en zal komen
FAILLISSEMENTEN.
"Uitgesproken:
M. W. Wiehe, Don Haag. Rechter-comr
miasji.ris mr. C. J. J- de Jonohecre; cura/«
tor: mr. J. Weijl.
J. H. J. Scheurleer, gep. ambtenaar de*
posterijen, te Scheveningen. Rcchter-conw
mis sa rismr. J. JE v. Rhede v. d. Kloot L
curatormr. C. H. J. van Haeften.
J. Lap arr9, koopman, to Schoveningoiy
Rochóer-oommissariamr. H. E. Cost Bad»
de; curator: mr. J. van Loon.
