LEIDSCH
DAGBLAD.
Vrijdag 12 Maart 1920.
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
BINNENLAND
VRUS DEK ADVERTENTIES
80 Ofcs. per regel. Des Zaterdags 40 Cts,
jver regel. Kleine advertentiën Woensdag
75 Gts., Zaterdag f 1.bjj een maximum
aantal woorden van 30. Idcösso volgens post-
jrcoht. Voor eventueel© opzonding van brieven
10 Ots, porto te betalen. Bewijsnummer 5 Ot$<
Bureau Noordeindspiein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
VlilJS DEZtilt COUItANTi
Voor Leiden p. 3 mnd. f2.50, p. week f 0.Ï#
Buiten Leiden, waar agenten geves
tigd zijn, per week p 0.19.
Franco per post u 2.09
Nummer 18414*
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
UITBREIDINGSPLAN DER GEMEENTE.
Do Burgemeester hoofd van hefc Gemecu
fèbeetuur van Leiden;
Gelet op art. 26 der Woningwet en op
art. 14 van liet Kon. besluit van den ?8en
Juli 1902 (Staatsblad No 160) tot uitvoe
ring van dc artt 7, 8 9, 26, 27, 28. 30, 34
85 en 36 dier wet. zooals dit besluit laat
stelijk is ge wijrig-1 bij dat van 17 Mei 1919,
(Staatsblad No. 262);
Brengt ter algemeene kennis, dat een 3-
tal ontworpen tot lierzie«ning van het Uit
breidingsplan dezer gemeente, betreffende
die gedeelten der gemeente, welke gele
gen zijn ten Oosten van den Zijisingcl, in
de z. g Waard, tusschen de voormalige go
meentegreiis en t Rijn Schièkanaal en tus
schen deoi Haarlemmertrekvaartweg en do
Hansenstraat met uitvoerige kaarten en
grondteekëi«ing-;n t on staat van de namen
cu van de woonplaatsen van de eigenaars
der in die ontwerpen begrepen perceelea
met vermelding van de kadastrale secties *n
nummors, 6ituatiekaarten waaruit de aan
sluiting van de in do ontwerpen begrepen
gronden aan het overig grondgebied der
gemeente en zijn verkeerswegen blijkt en
een toelichtende beschrijving, gedurende
vier weken op de Secretarie dezer gemeen
te voor een ieder ter inzage is nedlergelegd.
De Burgemeester voornoemd,
N. O. DE GIJ SELA AR.
Ledden, 12 Maart 1920.
STEUN AAN GEDEMOBILISEERDEN.
Do Burgemeester van Leiden brengt bjj
dezen ter algemeene kennis, dat met IN-
LANG VAN 1 APRIL 1920, de gelegenheid
is GESLOTEN tot het indienen van be
zwaarschriften over beslissingen, welke zijn
genomen ten aanzien van de tegemoetko
mingen vastgesteld bij de st:unrege ing /an 9
Juli 1919, afdeeling Dienstplicht No. 1L,
nopens militairen, wier verblijf onder de wa
penen is geëindigd in het tijdvak van 1
Augusfcus-r-31 December 1919.
indien zoodanige bezwaarschriften toeh
nog na 31 Maart 1920 mochten worden in
gediend btf de „Bezwarencommissie Steun-
verleeniog Militairen" zal doze commissie die
bezwaarschriften BUITEN BEHANDELING
laten.
N. O. DF. GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 12 Maart 1920.
SCHOUW VAN WEGEN ENZ.
Burgemeester cn Wethouders van Leiden
Gelet op artikel t7 der Verordening van 6
'Juli 1899 (Gemeenteblad no. 15), laatstelijk ge
wijzigd bij Verordening van den 6 Februari
1918^ (Gemeenteblad No. 4);
Brongen ter kennis van belanghebbenden,
dat to beginnen met Dinsdag 6 April a.s. zul
len worden geschouwd allo wogen, lanen, paden
straten, kaden pleinen, hofjes, stegon, sloppen
of poorten cn gangen, benovens de daarin ge
legen of daartoo behoorende bruggen en andere
kunstwerken, voor zoover die bijzonder eigen
dom zijn, en, zonder verhinderingdoor of van
wege rechthebbenden voor het publiek verkeer
openstaan en alle wateringen en slooten, en de
riolen ter vervanging daarvan gomaakt, bene
vens ilo daartoo behoorende sluizen, duikers,
buizen, tocgangskokers cn dergelijke werken,
voor zoover die bijzonder eigendom zijn.
De eigenaren van straten, slooten, enx, ge
legen in de op 1 Januari 1920 bij Leiden ge
voegde gedeelten der gemeenten Leiderdorp,
Oegstgeest en Zoeterwoude worden in het bij-
amder gewezen op de hen rustende verplichtin
gen, hierboven genoemd.
De verordening op wegen, lanen, straten, enz.
en wateringen en slooten ligt ter Secretarie ter
inzage en is aldaar in afdruk tegen betaling
dor kosten verkrijgbaar.
N C. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, Secretaris..
Leiden, 12 Maart, 1920.
GEMEENTELIJKE VfSCHVERKOOP.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
'kennis van de ingezetenen, dat morgen
(Zaterdag) aan de Gemeentelijke Vischwin-
kels (Vischmarkt en Stadshulpwerf) VER-
RCHF SOHFLVISCJ! verkrijgbaar is a
f 0.18 en SCHOL a 0 25 en f 0.30 per pond
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden. 12 Maart 1920.
goedkoope klompen.
Zaterdag 13 Maart a. s. cles namiddags
van l uur tot halfzes verkoop van BE
WERKTE KLOMPEN in hetgemeentelo
kaal aan de Lammermarkt (nabij molen
„De F iik' tegco verlaagde prijzen,.
De Gemeentelijk© Duurfcoeommisaie,
A. J. OOSTDAM, Voorzitter.
E. öCHOTMAN, Secretaris.
Dc traeisportstaking.
Voor een talrijk gohoor trad gisteravond
in db grooto Sbadszaal, op uitnoodigirig
van den Leidschen Be&tuurdersbondop de
heer R. Sten-huis, voorzitter van het N.
V. V., to Amsterdam, met hot onderwerp
De transportstaking.
Dc Voorzitter; de heer T. Groeneveld,
zeidc, dat, nu heb conflict in de bavons zoo
op den voorgrond .treedt, do spreker uit
sluitend daarover het woord zal voeren en.
niet ook do socialisatie zal besproken, zoo-
als was aangekondigd.
Spr. ving aan met op te merken, dat
ieder, die een kijk op den maatschap po-
lijken toestand hooft, kon vermoeden, dat
na den oorlog do arbeidsconflicten zou don
toenemen in aantal en omvang beddo. Heb
was te voorzien, dat de vakvereonigingon
na don oorlog zouden brachten den ach tor
stand, tijdens den oorlog ontstaan, in te
halen, ook in Nederland.
Doch om dit to voorkomen, heeft ook do
.Werkgeversbond zich stork gemaakt. In do
Vereeniging van de Scheepvaartbedrijven
is dit het eerst tot uiting gekomen. Ande
ren zullen echter volgen.
Het is spr.'s overtuiging, dab hot jaar
1920 in dit opricht beslissend zal zijn. Do
aj-bc-idors moeten zich opmaken om het des
potisme der werkgevers te breken. Daar
voor zijn groobo offers noodig, grootor dan
tob dusver zijn gebracht.
Daarom is gisteren besloten tob een hef
fing van f 5 voor ieder aangeslotenen aan
het Vakverbond en spr. zegt nu reeds, dab
heb daarbij niet zal blijven. Doch wanneer
rij dit niet doen, dan zullen de werkgevers
hun wel een grootere heffing opleggen in
den vorm van minder loon. (Applaus).
Spr. ging daarna den stand van het con
flict na en gispt© sterk de houding der
Ohrisbelijke organisatie» en der Christe
lijke pers, die oersb de edschen rechtvaar
dig noemden en nu deze. eischen saboteer en.
Als do eisch gestold is f8 per dag mot
een garantie van -10 per week, dan wil dit
zeggen, dat thans in doorsnee nog geen
£40 wordt bedongen.
Spr. ging de berekeningen, door den
heer Nijgh gemaakt, na en noemde deze
waardeloos, omdat rij over oen te kort tijd
perk loopen en juist over een druk tijd
perk. Daarom riju eijn cijfers tevens be
drieglijk.
Een beroc-p op hot algemeen belang wijst
spr. af van menschea,die zei ven met het
algemeen belang hebbon gespot, en voor
vaderlijke raadgevingen van de zijde der
workgevers eijn de arbeiders niét meer vat
baar zij wOTLsohcn geen regenten meer
boven rioh.
Zeor ten onrechte hebban rij ten riot te
aan liet conflict oen politieke® tendenz ge
geven, met het doei do solidariteit der ar
beiders te breken. Voor een deel is dit ge-.,
lukt cn de Eedoratie heeft op dezen molen
koren aangedragen.
Doch &pr. constateert, dat, als morgen
d© staking is opgeheven, bok de vrede in
het bedrijf zal zijn gesloten. Den strijd in
ctezon tusschen hefc N. V. V. en de Fede
ratie besprekend, deed spr. uitkomen, dat
de Federatie daarmede de arbeidersbewe
ging een slechten dienst heeft bewezen. In
het algemeen aohfcte spr. de tactiek der
Federatie verkeerd. Ieder strijdmiddel van
de vakbeweging moet berekend zijn op do
macht. Dit heeft de Federatie vergeten.
Gelukkig is do overeenstemming met de"
Federatie weder verkregen. En zoolang de
Federatie zioh aan de gesloten overeen
komst houdt, zal eenheid van leiding moge
lijk zijn en spr. hoopt daarop.
Hoe zijn de uitzichten voor deze staking?
Zij duurt tfu al vier weken on rij zal
voortduren tot zoolang, dat d9 werkgevers
bereid rijn tot onderhandeling.
Uit hetgeen er vandaag over in de Ka
mer door minister Aalberso is gezegd,
blijkt, volgens epr., dat de Regeering óf
niet den wil óf niet do macht heeft de ree-
dara te bewegen met de werknemersorga
nisaties te onderhandelen.
Doch onderwerpen doen wij ons nooit,
zeide spr.het. j;oste wat het wil
Maar dan moeten de arbeiders hun soli
dariteit blijven toonen, veel meer dan tot
dusver. Tot dusver was de ontevredenheid
grooter dan de offer-vaardigheid. Dat moet
anders worden.
Men vergete niet, dat, als deze staking
is gewonnen, er nog meerdere wachten.
Men denko slechts aan die toestanden in het
mofcaalbcwerkorsbcd rijf.
Spr. besloot met een krachtige opwek
king tot do aanwezigen zich'als éón man te
stellen tegen die werkgevers in het haven
bedrijf en rich, op te maken tot den strijd
voor do overwinning. (Applaus).
Van de gelegenheid tot debat werd ge
bruik gemaakt door den heer Sneevliet,
Secretaris der Fedoratóe, die zeide, dat hij
hier niet zou gekomen, zijn, als Stonhuis rioh
gisteren bij heb sluiten van het Congres
niet had schuldig gemaakt aan een tactische
onvoorzichtigheid, welke hij heden weder
heeft herhaald.
Er was overceiigekoanon, dat van hefc
nieuwe compromis slechts een communiqué
zonder commentaar zou worden medege
deeld. En hefc spijt spr. dat daarvan is af
geweken, omdat hij do eenheid van leiding
ook toejuicht.
Tooh staat hij nog op het standpunt, dat
oen crisis in andoro bedrijven de overwin
ning alleen kon bezorgen.
En daarmede rijn de Engelscho organisa
ties het eens, wat spr. met medcdeelingen
van de leiders uit dat land staafde.
Uit Engeland is hefc parool tot do een
heid van leiding gekomen, maar metéén de
eisch om d© stalring meer logisch te voeren.
Men vraagt van Engeland solidariteit en
keurt hier de solidariteit af. Dat ia geen.
standpunt cn daarmede moet gebroken
worden.
Als men de tactiek van Sfcenhuis blijft
volgon, dan zullen de hekken sfcnaks wor
den geopend en do ongeorganiseerden en de
menschen uit le dorpen er binnen gaan.
Dan is de strijd verloren of komt de
elllende aan.
Neen, de staking moet worcien uitgebreid,
stuk voor stuk, en straks zal het ook het
zwarte personeel moeten omvatten.
Omdat de eenheid van leiding is verkre
gen, zet spr. nu de stukken anders op hefc
schaakbord en werkt met het middel der
overreding, er op wijzende, dat. alleen uit
breiding van het conflict een crisiB zal ver
haasten ©n het einde brengen. (A p p 1 a us)
De heer Stenhuis ontkende in rijn repliek
zich op hot Congres, zoowel als hier, on
voorzichtig te hebben uitgelaten.
Over den vteun uit Engeland is hij daok-
baar. doch de correspondentie met de lei
ding daar is niet voor openbare bespreking
geschikt.
Dit il hij allecn_ zeggen, dat het conflict
het best door de Neierlandsche leiders kan.
worden beoordeeld. Inmenging in de leiding
van hefc buitenland ka'n het N. V. V. rioh
niet laten welgevallen.
De Voorzitter sloot,daarop do vergade
ring.
De moeilijke taak van de buisyrouw in
dezen tijd.
Gisteravond had de afdcoling Leiden van de
Nederlands'che Vereeniging van Huisvrouwen
in het Nutsgebouw een vergadering belegd voor
haar leden en geintroduceerden, waarin als
spréékster was aangekondigd moj. Do Holl, .di
rectrice van de Huishoudschool, Laan van
Meerdervoort, den Haag, met het onderwerp:
„De moeilijke taak van de huisvrouw in dozen
tijd." Do spreekster schotste deze moeilijke
taak door er op te wijzer, hoe door den oorlog
het levèn veel duurder was geworden en de
zorgen van de huisvrouw, die het huishouden
moet bestieren veel grooter. Hierbij komt, dat
het dienstbodenvraagstuk meer en meer nijpend
wordt, wat voor oen groot doel gaat drukken
op de huisvrouw, in gezinnen waar dezo zich
die hulp kan veroor loeven. In den diopsten
grond schrijft spr. dezo moeilijkheden toe aan
het gebrek aan waardcering van het huiselijk
werk.
Vele vrouwen zelfs waardeeren het niet, Iaat
staan do mannen.
De oorlog heeft ons in een korten tijd geheel
veranderdo toestanden gebracht, waaraan wij
nog niet gowend zijn, Dat geldt ook bij dit
vraagstuk.
Waarom zou het meisje, ook in den. go goe
den stand niet meo helpen in do huishouding
on de taak van dé huisvrouw verlichten?
Spr. is cr niet tegen, dal het meisje studeert,
maar laten lxct dan zijn do meisjes met aan
leg. Juist door de taak- van de huisvrouw te
doen -waardceron, zal' men bij het meisje liefde
wekken voor hét "huiswerk dat do vrouw straks,
als zij getrouwd is ten goede zal komen.
Maar ook onze jongens mogen in het huis
houden helpen. In de hotels doen de mannén
het ook, en als de knapen in den militairen
stand worden opgeleid, moeten zij zich zelf in
menig opzicht ook redden.
Zelfs de man behoeft zich niet to waardig te
achten om do zware taak van de huisvrouw te
verlichten. Juist--door de moeilijkhoden or van
to leeren kennen, zal dit werk meer worden ge
waardeerd.
Eindelijk is het dringend noodig, dat het
•huishouden wordt vereenvoudigd. Ook in dat
opzicht staan wij er geheel anders voor, dan
vóór den oorlog. En waar het er in do toekomst
naar toe zal gaan, dat do huisvrouw zioh tevre
den zal moeten stellen met ecnige uren vrouwe
lijke hulp, is het gewenscht in deze richting heil
te zoeken voor de huisvrouw die inderdaad een
zware taak heeft al wordt dit nog lang niet
genoeg begrepen en gewaardeerd.
Er volgde op de belangwekkendo redo ecnige
gedachtenwisseling, waarna do voorzitster do
vergadering met een woord van dank aan de
spreekster sloot.
Vereeniging „Hulp in het Huishouden".
La haar jaarvergadering bracht de 6eorota-
resso haar verslag uit, waaruit bleek, dat de
Vereeniging in het af geloop en jaar, dikwijls ge
durende vele weken, hulp heeft verleend aan
eon twintigtal gezinnen, waarin do huisvrouw
tengevolge van ziekle of kraambed tijdelijk bui-
ton staat was haar huishoudelijke bezigheden
behoorlijk te verrichten. In vele andere gezin
nen had zij de vrouwen aanmerkelijk geholpen
door de wekelijksche wasch in de gemeentelijke
waschinrichting te laten wasschen.
Zoowel do huisbozoekstors als de huisvroa-
wen waren over het algemeen zeer tevreden
over de hulp door de verzorgsters gegeven. Het
bleek echter, dat de Vereeniging nog te weinig
bekendheid heeft en dat zeer velen nog niet we
ten, dat men zich tegen een kleine weke
lijksche contributie steeds van hulp bij riekte
of kraambed kan verzekeren.
Daar do hulp alleen aan min- en onvermo
gen den verstrekt wordt en de Ioonen der ver
zorgsters noodzakelijk hooger zijn geworden, ie
hot zeer noodig, dat het lodental toeneemt en de
financiën versterkt worden.
Bazaar ten bate van Oostenrijk en Hongarije.
Woensdag 17 Maart zal in het Leidsche
Volkshuis ten bate der noodlijdenden in
Oostenrijk en Hongarije een bazaar gehou
den worden, uitgaande van de Leidsche
Studenten.
'e Middag» van half drie tot halfzes en
'e avonds van. halfacht tot tien uren zullen
dan in de groofce zaal allerlei voorwerpen,
verkocht worden, zooals handwerken,
kunstvoorwerpen (naar wij vernemen is
daar o. a. een mooie collectie etsen aan
wezig), bloemen en chocolade (door enkele
fabrikanten met belangrijke korting daar
toe afgestaan), terwijl boven op de gaan-
derij- gelegenheid .zal zijn tot hefc gebruiken I
van thee en jjs.; J.
Ook is er een loterij aan verbonden cn
zelfs is or voor de kleintjes gezorgd in den
vorm van c-on liengeltont. Boekenwurmen
hebben een tweedehandsch boekenstalletje
bijeen gebracht.
Hefc geheel zal opgevroalijkt worden door
een strijkje.
Verdere attracties rijn ter wille van het
ernstige doel weggelaten, ofschoon de ge
wone opgewekhedd van de jonge menschen
dio dit op touw zetten, zich wel niet zal
kunnen verloochenen, welko naar men
hoopt en verwacht, tot een druk bezoek zal
bijdragen, mede omdat de prijzen der arti
kelen laag gehóuden zullen worden.
Bij Kon. Besluit rijn bevorderd tot
l8be luitenant bij zijn tegenwoordig corps
de 2de luit. der veld-art. 9de rcg. A. G.
Jagt, on van hefc reservepersonee' 2de luit.
H. van Heutsz, C. J. F. J Maossen, van.
het 4de reg. infanterie.
In hefc gymnastieklokaal aan de Pie-
terskerkgracht alhier, werd gisteravond het
examen gehouden tot het behalen van hefc
Diploma 3de graad voorturn er
Door den Turnkring Leiden en Omstre
ken (onder af deeling van hefc Kon. Ned.
Gymn. Verbond), is tot het opleiden daar
toe een cursus gegeven onder leiding van
den heer A. Mefcz. Met gunstig gevolg slaag
den do heeren: W. L Renee, van „Excel
sior" D. Roest, H. Zaalberg en Jac. Tjals-
ma, van „Donar" H. Kantens, van „Hor-
oules" W. Epskamp, O. P. Epsbamp, G.
Kops en D. Haverkorn, van „Wilskracht
en Genie", allen alhier, en de heer A. Vro
lijk, van „Houvast", te Alphen aan den
Rijn.
De Federatie van Leidsche Studenten,
tob de oprichting, waarvan e enigen tijd ge
leden pogingen in het werk zijn gesteld, is
tot stand gekomen. Tot de Federatie rijn
toegetreden tiet Lcidsch Studentencorps,
de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten
en de Bond van Leidsche Studenten. De
aansluiting van de Indologcn-Vereeniging
wordt verwacht. Tot deze Federatie zullen
ook kunnen toetreden do niet tot een der
bovengenoemde organisaties behoorende
studenten.
Doel van deze Federatie isdo alge
meen© studentenbelangen te behartigen,
welke niet vallen onder studie-aangelegen
heden. I>e nieuwe Fed)? rati e staat chis
naast do centrale commissie voor studie-
belangen. welke door do faculteiten is op
gericht-.. Do voornaamste punten op het
programma der Federatie zijn: het bouwen
van studentenhuizen en het aanleggen van.
6portterredncoi, alsmedo een algemeen© ver
tegenwoordiging.
Een voorloopig bestuur word gevormd
door den praeses en den ab-actis van hefc
Studentencorps en de praesidos der toegc-
fcredon Yereenigiugen, terwijl do mogelijk
heid is opengesteld, dat niet-georganiseer
de studenten in het bestuur worden opge
nomen.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Teurnée Julia Cuypers*
Silvia Silombra, tooneelspcl in
vijf bedrijven van ~jhr. A. W. G.
van Riemsdijk.
Het ïs al vele jaren geleden, dat dit
tacmeelwerk van jhr. Van Riemsdijk, opge
dragen aan mevr. Julia Cuypers, voor'het
eerst ging en hefc wel deed ook, alhoewel
het met recht tooneel-m&aksel is, naar een
soort Mar^arefcha Gautier-m ti?f. Geheel on
gebouwd is het, bepaald knap, door een
kenner van hefc toon eel, dio heel handig
partq weet te trekken v alle mogelijke too-
nec4midd©!en om maar indruk to niaken op
het publiek, geen effeafc-sorceerend onder
doeltje verzuimend. Maar diepte, natuur
lijke gemoedsopwelling van een kunstenaars
ziel ontbreekt. Reden te meer waarom,
wil deze gemodemiseeide draak althans nog
wat bereiken door eersten indruk al? ge'voïg
dor groote scènes sterk spel een eerste ver-
eïschto is. En dat krijgt m:ti van mevr. Julia
Cuypers in de titelrol, zooals men maar kan
begeeren. Al de tragiek dezer' erfelrjk-be-
laete tooneelspeelster, die zich opoffert voor
haar grooto liefde, wanneer dio eiudelgk
ook tot haar kamt, na lang wachten, weet zjj
bepaald schitterend tob uiting te brengen.
Dan ook da reden ongetwijfeld, waarom zij
op haar fcournée dit stuk heeft gekozen.
Voor haar is het immers een glans-rol van
prima kracht.
Jammer evenwel, dat hefc milieu, waarin
z\i speelt, niet beter is. Zenderen we de
Renó Raneck van Jac. Reule uifc, waarvan
eveneens de noodige hartstocht uitging, dan
was de rest slechts povertjes, al zq erkend,
dat de bijrollen wel bijzonder sterk afsteken
bij de beide hoofdrollen. Maai* niettemin,
aan vele bgrollen is toch wel een zeker
cachet te geven, als b.v. aan Cosima en aan
den kapelaan ©n dat cachet ontbrak. Hans
Biuning wist allerminst den invloed van
den geestelijke ook maar te benaderen
en mevr. Ada van Duyl gaf ook slechts op
pervlakkig de Cosima. rfc Zelfde geldt vcor
deo toooeeldirecbeur, Floor enz. Rika, het
dienstmeisje, de laatste en eenige getrou
we waa nog zoo kwaad niet.
Een heel matig bezette schouwburg heeft
mevr. Cuypers en Reule speciaal warm ge
huldigd.
aanzienlijke hoeveelheid kaa-s aanwezig 'i\
Blijkens inventarisatie van 30 Augustus 19lk.
en 1 Februari 1920 bevonden zich de vol
gende hoeveelheden kaas hier te lande:
Volvette Gouda 6.501.000 7.100.00D KG,
Edammer 4.900.000 4.400.000
Friesche 11.700.000 14.100.000
De voorraad kaas.
Op de vragen van den heer Rink, lid der
Tweede Kamer, betreffende den in ons laud
aanwezigen voorraad kaas hoeft de Minister
*an Landbouw, Nijverheid on Handel ge
antwoord» dat in Nederland thans aog eten_
23.100.000 2o.G00.000 KG.
Hoe groot de voorraden thans nog zijn,
is bezwaarlijk juist op te geven.
De oorzaak, dat op 30 Augustus 1919 een
zoo groote hoeveelheid kaas beschikbaar was,
is hierin gelegen, dat, met het oog op de bij
uitvoer te behalen groote winsten, in. den
voorzomer de marktprijzen der kaas onrusfc-
taierod werden opgedreven, wat een ernstig
gevaar voor de melkvoorziening kon opleve*-
ion. De Minister Eeeffc. met het doel een ge
regelde melkvoorziening tegen redelijken
prijs te waarborgen, er aanstonds op gewe
zen, dat uitvoer van kaas niet zou kunnen,
worden toegestaan, tenzij de prijzen voor
dit- artikel' in overeenstemming waren met'
dio van de melk en de boter. Niettemin trad
geen prijsverlaging van eenige beteekenis in,
alvorens hier to lande de kaasvoorraad tot
een buitengewoon hoog peil was gestegen.
Nadat een, zij het ook op dat tijdstip nog
niet voldoende, prgsverlaging had plaats ge
vonden, werd in .September 1919, met in
gang van 3 October d.a.v., uitvoer toege
staan in vier perioden van een hoeveelheid,
gelijkstaande met 60 pCt. vr.n den op 30
Augustus aanwezigen voorraad, volgens in
ventarisatie. Ook toen konden aanvankelijk
nog zeer hóoge prijzen in h§t buitenland wor
den bedongen aanmerkelijk hooger dan
naar verklaring van den handel, tegenover
den Minister mogelijk zou zijn. Sedert is een
groofce daling van buifconlannsche valuta ge
volgd, waardoor oen winstgovend export'
steeds bezwaarlijk werd. Op dit oogenblik!
kunnen dan ook de handelaren hun in Jen
zomer 1919 tegen zeer hooge prijzen gekocht
fca kaas vermoedelijk niet dan met geldelijk
verlies van de hand zetten.
Een prijsopdrijving als ten aanzien van da
kaas heeft den vorigen zomer met betrekking
tot de boter niet plaats gevonden, daar be-
I&Dghebb;nden zien hadden verbonden, hiefi
te lande geen hoogeren prijs dan 12.80 per
K.G. in den groothandel te noteeren. Tea
einde een prijsstijging in den winter 1919/20,
te \oorkomen, gelastte de Minister in den
nazomer van 1919 de vorming van een re
serve van koelhuisbofcer, die in een periode
>an schaarschte aan versche boter tegen bil
leken prijs zou kunnan ged str.bueerd wor<
den. Den pr oducenten werd gewaarborgd, dat'
zij hg afneming der boter in Januari 1920
daarvoor eon prqs van f3.15 per K.G.
vcor eerste qualiteit zouden ontvangen.
Voor kaas is een zoodanige waarborg ten
aanzien van den prijs nooit gegeven of in
uitzicht gesteld.
Dè Minister is dan ook- niet bereid, met
betrekking tot de kaas soortgelijk© maatre
gelen te nemen als genomen zjjn, ten aanzien
van den gevormden voorraad koelhuisbofcer.
Petroleum*
Op de vraag van den heer Braat, lid der
Tweede Kamer, betreffende den prijs van
petroleum, antwoordde de Minister van
Landbouw, Nijverheid! on Handel cLd. II
dezer
Do prijs van de ruwo petroleum in Ame
rika- is sedert den wapenstilstand geregeld
gestegen en had op 9 Februari een zooda-
r.igo hoogte bereikt als nog nooit in da
geschiedenis van de petroleumindustrie ifl
voorgekomen, djeh is thans weder in da
lende lijn.
Na dc opheffing van de maximumprijzen
van f 0.25 per liter in den kleinhandel op
3 Maarb 1919, waren de prijzen als volgt
van 9 April 1919 tot 10 Augustus 1919 19
cent; van 11 Augustus 1919 tot 16 Novem
ber 1919 20 cont; van 17 Nov. 1919 tot 27
December 1919 21 coat; van 28 December
1919 tot Februari 1920 23V£ cent: van »i
Februari 1920 tot 24 Februari 1920 26Vi
cent; van 25 Februari af 23Vi cent.
Door den groothandel werd aan de détail
lision geleverd bij hoeveelheden van 20 L.
en veelvouden daarvan, van 28 December,
1919 tot 6 Februari 1920 voor 211/* cent; van
7 Februari 1920 tot 24 Fehruari 1S20 voor
24 cent; van s5 Februari af voor 20^1 cent.
Do kleinhandel prijs is dus slechts 2 tot
2Vè cent hooger terwij! deze in 1913 1 cenfc
hooger was.
Waar uit deze marge nog allorled kosten,
zijn goed te maken, zal een verschil van
tot 1 cent, in vergelijking met 1913, in ver
band ook met den zoo veel dfuurderen le
vensstandaard, wel niet voor vermindering
vatbaar 2ijn.
Up den groothandelprijs kan door den
Minister geen in vloed "Worderi uitgeoefend,
waar petroleum hier te lande niet wordt
gewonnen of geraffineerd.
Inmiddels blijkt het dat de prijs van don
laatsten tijd weer dalende is.
Uitvoer van klompen.
Met ingang van 13 Maart, wordt tot na
der© aankondiging dispensatie verleend vau
het verbod van uitvoer van klompen.
De Minister van Arbeid zal morgen in
rijn Departement de Commissie uit don
Hoogen Raad van Arbeid voor do bcdrijfs-
hygiëno installceren.
Gisteren ging het gerucht door Den
Haag, dat dr lvuypcr plotseling overleden
zou zijn: Dr. Kuvper is echter weder geheel
van de gevolgen van zijn val genezen. D-s
vorige week heeft hij weder gewandeld cn
zelfs Maandag is hij, ondajiks het gure
Maartsche weer, builen geweest. Niette
genstaande rijn hoogen leeftijd maakt
het zeer goed.
