No. 18391
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 14 Februari.
Tweede Blad Anno 1920.
PERSOVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
SPORT
UIT DE OMSTREKEN.
FEUILLETON
Met de Lappen op bet Hoogland.
.'r ;Vreerade woorden. In een gees-
tie opstel, waarin hjj begint, ©chfinbaar in
'ellen ernst gewag te maken van eeto voor
stel in den Amsterdamachen Raad, om den
taederigen en boerschen naam Kal ver straat
te veranderen in rue des Veaux of liever
nog meteen maar in rue Davos, schrift dr.
H. C. Oort in het „ST1GHTSCH VRIJZIN
NIG PROTESTANTENBLAD" het volgende:
Wat mji in den laatsten tijd telkens treft
>n ergert, is het onzinnig gebruik van
Vreemde* woorden iïi onze godsdienstige ge-
Bchriften en toespraken, tot op den kansel
.toe. t Wordt een ware mode om van cul
tuur" en van „religie",van „mysfc'eke sen
timenten" en „mentaliteit" en honderd (.ter-
gelijke meer te schrijven en te eprekeo.
En vérder:
Een ander had het over „cultureele con
centratie". Ik weet nog niet wat d:t is.
Ik hoorde, dat „de ser'eus-re'.igieuze nuensch
&ich van de periferie naar het centrum
heeft te bewegen." Nu geeft dat natuurlijk
ten heel goeden zin; maar waarom nu trch
zulk Bargoen^ch te gebruiken voor de
helft van de hoorders onverstaanbaar, die
het woord rvriferie aan da nned'sche we
tenschap ontleent niet b^grjjnen kunnen
in plaats van in goed HoUvd^ch te z°ggr-ta.
flat "de ernsfc-'cr-go^sd^nst'ge'rnen-ch zich te
bewegen heeft vm dat wat aan den bui
tenkant vnn godsd'enst ligt tot het rnerifik
feven. Worvd°n als pass:vite:t", „conFtet".
„concessie" mte!eraut:ew, niveau",
„secularisatie", „oriënteeren", om' ra^ar
Beven te noemen in plaats van zeventig
maal zeven worden belachelijke mode
woorden die niet alleen d=> taal becterven,
maar pok menigeen uitelu'ten van zuiver
begrir Menden ge me^nt milder ont
wikkelden? Z^Ver dirt in de eer?te plants,
taaar ik. die toch theoloog ben en rr dus
ik zeg het bescheiden nan toe zou
ïpn ottï de zmuen van mijn collega'? te
hegrüpen. sta telkens vo^r r^ad^K Wat
beteekent het a's Iemand (ik zn' namen
èn plaatsen nrar wegtefc-ml ^chröft ov r
„ethisch gvrrvkol'sche cultu'T"? Ik heb er
Igoen flnuw begrirv van. „De ortenteerin"'
van het obrisfcelpk humanisme maakt ant:-
ocrlogznch^c^"?Dat „oriênteeren" eon
'danig geliefd modewoord ..Ctftnr^rbekL
georiënteerd aan wefcen^ctean en t*ev«'eV
Anderen «nu ro;s-ch;en frtnHSW dan ik.
maar ik snap er ntets van; evena's ik er
naar moet snruigen om te weten of ik
©en „rijk gedif^rontiëord Ood'b^seP* heb.
Ik weet niet recht wat dat voor een soort
van Godsbesef ïg het zal wel heel diep
«r,n; dus hoop ik. dat ik er ook iets van
ïeb. Tk zon 7M Vormen vervolgen.
Vergadering van Yrijdag.
Aansluiting Volkenbond.
Aslv, de orde is het wetsontwerp, houden
de voorbehoud der bevoegdheid tot toetre
ding tot het Volkenbondsverdrag.
De VOORZITTER stelt voor den spreek
tijd te rantsoeneeren op één uur.
De heer VAN RA VESTE YN (C. P.) ver-
eet zich tegen dit voorstel. Hij wil vrijheid
laten van spreken.
De VOORZITTER acht een uur voldoen
de, doch is bereid zijn voorstel in te trek
ken.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN
(O.-H.) acht het ook beter geen rantsoenee-
ring toe te passen.
Do algemeene beschouwingen worden ge
opend.
De heer D'RESSELHUYS (V.-L.) acht dit
ontwerp uiterst belangrijk voor ons land.
Spr. kan niet andera dan aarzelen voor
dezen stap. Hij acht den vorm onvolmaakt,
onbevredigend en diep teleurstellend, waar
in de Volkenbond tot ons komt. Het is
vooral zaak een open oog te hebben voor de
onvolledigheid. Volmaaktheid in dezen
Bond, die reeds 32 volken heeft vereenigd,
zou een wereldwonder zijn. De Volkenbond
ia een hybridisch mengsel van de rede en
den wilbij lijdt in hooge mate aan onvol
maaktheid.
Moet Nederland toetreden tot dien Bondl?
Feitelijk is er geen keuze, omdat die Bond
er is en er blijft ook zonder Nederland.
Maar er zijn groote bezwaren en er dreigen
groote gevaren. Spr. riet niet het gevaar,
dat wij er een deel van onze souvereiniteit
bij inboeten. Gemis aan inbreuk op die sou
vereiniteit acht hij juist die fout van den
Volkenbond, omdat deze daardoor met
machteloosheid wordt geslagen. Souverei
niteit hangt af van de souvereiniteit van
anderenin dit opzicht is spr. het dus niet
met den Minister eens.
Spr. ziet wel het gevaar, dat bij een vol
genden oorlog wij onze neutraliteit zullen
prijs geven, omdat wij daartoe gedwongen
zijn. Wij zullen gedwongen kunnen zijn om
vreemde troepen toe te laten.
Als spr. vóór dit ontwerp stemt, is het
uit een idealisme, dat hem vertrouwen
geeft, dat het machtsdeel ven den Bond
voor verbetering vatbaar is. De geallieer
den hebben zelf toegestemd, dat het statuut
moet worden herzien. Zij, die toetreden,
moeten dit doen in de overtuiging, flat het
mogelijk zal zijn het karakter te verbete
ren. Voorstellen of reserves zullen op dit
oogenblik niet helpen. Spr. wijst op Zwit
serland, welks verzoek wel zal worden af
gewezen. Als alle Staten voorwaarden gin
gen stellen, kwam er niets van terecht. Spr.
zou alleen deze voornaamste willen stellen,
dat geen einder e Staat meer voorrechten
zal hebben dan Nederland, omdat de Bond
is opgezet op voet van gelijkheid voor al
len. Spr. kan dit eigenlijk geen voorwaar
de noemen, omdat hij heb van zei £sdt eken d
acht.
Hei verdrag, dat den oorlog Iaat bestaan,
is een groote teleurstelling. Neieriand was
het eerste land, dat (met Portugal) een on
beperkt arb:fcrage-ve"d ag sloot. Voo t? n r-
innert hij aan het Br/an-tractaat Een zeer
krachtige arb'trage-pol t'ek blijft, voor ons
open en spr. zou wel willen weten of zoo
danige politiek in het voornemen van den
Minister ligt. Het permanente hoF van in-
terrationale Justitie moet zoo spoedig rao-
1 gelijk worden ingosteld. De pogingen v,\n
Nederland, om zot; spoedig mogelijk de
neutralen bijeen te brengen, he ft spr.'s
sympathie. Hij betreurt alleen de geheim
zinnigheid, waarmede de Minizter heeft ge
handeld, ook al door het Parlement er bu:-
ten te laten.
Het tweede belangrijke is d -t c-r vermin
dering van bewapening zal komen. Dien
aangaande is er nog niets b^paa'd maar
het is -ook een uiterst moeilijk vraagstuk.
Van eenig pract:sch voorstel is nog ner
gens iets gebleken.
Het derde en laatste pont is de toelating
van den nitgeslotene. Krach t g mo^t gea
geerd worden, om deze uitsluiting np te
beffen omdat het onvolled ge Ka a' t r zoo
spoedig mogelijk moet we d n cpg hev n.
Spr. zal een motie voorstellen, waarin
deze drie punten worden aangewezen als
noodzakelijkheden, en w arin ds hoop wo^It
uitgesproken, dat naar verb te~'ng van het
statuut zal worden gestreefd.
De motie, die is onderteekend door de
heeren Dresselhuys Treub. Rntgers, Reboo
king en Kooien, luidt:
„De Kamer van oordeel, dat de Volken
bond van zjjn tegenweord gen onvol mank
ten vorm zich zoo spoedig mogelijk zal moe
ten ontwikkelen in de richting van een on
het recht gebouwde samenlev'ng en dat
dientengevolge op den voo-grond moef
staan: a. verplichting tot vreedzame be
slechting van alle internat'o a e g sc; i'-
len en in verband daarmede de inste I ng van
een Permanent Hof van Internationale
Justitie; b. vermindering van bewnpering
krachtens internationale regelmg: c. t ela
ting tot den Volkenbond vm lie le chaaf-
de Staten, die dm wensch d:artoe t? kernen
geven, noodigt de Rege-ring uit bij de dze'-
neming van Nederland aan den Volkenb -n I
krachtig in deze richting werkzaam te
rirjn."
De heer RUTGERS (A.-R.) trede in h^-
torische beschouwingen over het vroegere
idealistische pac'frme, dat voorbij is. Thans
is het m^er de revolutionaire legitimiteits-
leer. die der ze'f esch'kking van de vo^en,
dio op den voorgrond treedt. SpT. gelocft.
ruefcj dat ée socialistische beweging het
plechtanker zal zijn van den Volkenbond,
omdat het socialisme militeristisch is en
kadaver-gehoorzaamheid e:scht.
De vraag is thans of aansluiting in het
■belang van het land en van het recht is.
Hji gaat nu over, waartoe Nederland zich
verbindt. Het is niet juist dat iedere Staat
zich kan onttrekken aan een beslissing, over
hem genomen. Dit kan alleen als de Conseil
oordeelt, dat dit hem alleen treft.
"VVat 'de reserves der Vereenigde Staten
betreft, wanneer deze worden aanvaard, zal
de gelijkheid van béüaadelmg verloren zijn,
en dat tast het karakter van den Bond aan.
Dat Duitschland in het vredesverdrag on
gunstig wordt behandeld, behoeft v-oor ons
geen reden te zijn, om ons niet bij den Vol-
kenDood, die aan dat verdrag vastzit, aan te
sluiten. Feitelijk heeft Nederland zich al
neergelegd bij dit verdrag sedert het is gaan
onderhandelen over het tractaat van 1839,
vaaibrj Drdtschland niet aanwezig was.
"£py. verwacht van het verdrag eenige ver
mindering van bewapening; het zal eenig
uitzicht geven op het volkenrecht. In het
algemeen is het met het oog op hetgeen het
worden kan, dat hij zijn stem aan dit ontwerp
zal geven.
Do heer VAN DE LAAR (Chr. Soc.) acht
dezen Volkenbond een onwaarhed, omd t het
geer Volkenbond is. Met toetreding geeft
Nederland -al een deel van zijn neutraliteit
prijs. Komt daar nog bij e o gedeeltelijke ai-
stand van de souvereiniteit, dan acht spr.
toetreding niet gewenscht. Tlij acht non
Volkenbond m strijd met een goede inter-
nat'onale ontwikkeling. Wel acht hij een Sta
tenbond van West- en Midden-Europa noo-
dig. vooral tegen de overvleugeling door
Rusland, waar men krachtig mTtaristisch is.
De Volkenbond brengt Nederland in een
niet-neucrale atmocieer en geeft ons daar
voor niets.
De heer VAN DOORN (U.-L.) betoogt,
dat hij geen moed heeft om tegen te stem
men, omdat wij er niet buiten kunnen, maar
geloof in de zaak heeft hij niet. De Vol
kenbond is een snel denkbeeld, dat na el-
ken oorlog opkwam, maar altjjd weer mis
lukt is. Het v:rdrag van Versailles is mis
schien een meesterstuk hoe men zijn vija d
er onder houdt, maar of het nu het ge-
wenschte systeem is. betwijfelt hij Hij ge
voelt zich niet prettig bij de uitnoodiging
van diezelfde overwinnaars, om mede te
doen aan den. Volkenbond. Beperkt opti
misme is het hoogste, wat spr. bereiken
kan. Vele bepalingen van het statuut zijn
olduidelijk. Er bestaat geen absoluut Vol
kenrecht en te vreezen valt., dat de grootere
Blaten uitleggingen zullen geven die wij
moeten aanvaarden.
Ib de arbitrage ligt een voorbehoedmid
del voor den oorlog, maar ah hij ziet wat
in Fiume is gebeurd, twijfelt hjj al weer aan
het nut. De economische boycot lijkt moei
ais middel om te dwingen maar zij is voor
eigen leven ook gevaarlijk.
Niet m edoen me. den Volkenbond h lot
niet, want feitelijk vallen wgj er toch onder.
Spi. wil de Regeering steunen als zij meent,
dat het beter is om toe te treden.
De vergadering wordt ve da g*i tot Dins
dag één uur
VOETBAL.
VVedstrijdprogramma voor morgen.
NEDERLANDSCHE VOETBALBOND
West le kL: D. F C.—H. B. S.; Blauw
wit—H. F. C.; Quick—Ajax; V. O C— H. V. V.
HaarlemU. V. V
West 3e kL D: L. F C.—A. S. G.; B. M. T.
Alphen.
LEIDSCHE VOETBALBOND
lo klasje: Beresteyn IA S. C II Cl uur).
2e klasse: U. V. S. IID. L. V n (3 uur);
Lugdunum nL. F. C III (12 uur);, de Huge
nootBeresteyn II (10.30 uur).
3c klasse: KweekschoolLugdunum III (2 u.)
Overzicht.
De „groote Haagsche" staat nu bovenaan,
maar of het morgen nog zoo zal zijn? De wed
strijd V. 0. C.H. V V. zal beslissen, wie
van de beide clubs voorloopig aan den kop zal
blijven. Dat er enorm veel belangstelling aan
den Schieweg zal zijn is zeker, en voor de
„ware" sportliefhebbers is het een schoone ge
legenheid om weer eens geducht te wedden,
zelfs ondanks het nog al vermakolijke bericht
in de Officieele Mededeolingen van den N. V.
B-, dat wedden bij voetbalwodstrijdea niet meer
mag. Wel is waar ia de Haagsche gehandicapt,
doordat Dó Kessler naar Zwitserland vertrok
ken is, maar V. O. G. zal toch haar handen vol
hebbon, wil zij zonder kleerscheuren uit den
strijd komen. H. B. S.; de derde mededingster
naar de eerste plaats, heeft een lang niet go-
makkelijken wedstrijd in Dordt te spelen. Wij
goloovcn echter wel, dat de Hagenaars de ster
keren zullen blijken. Blauw-WitH. F. G. zal
voor de Amsterdammers zijn, terwijl ook bij
QuickAjax de hodTdstadbewonors in do meer
derheid zullen blijven. Als slot van het pro
gramma voor morgen HaarlemH. V.. V. De
roodbroeken hebben de laatste weken vrijwel
niets gewonnen, zoodat het weer eens tijd wordt,
dat, Haarlem door een schitterende overwin
ning blijk geeft, dat zij nog steeds de ploeg is,
met het meest wisselvallige spel
In Leiden morgen een plaatselijke ontmoeting
tusschen L. F. C. en A. S. C. De vorige keer
bleek L. F. C. de sterkere en wij gelooven ook
nu wel, dat de geelzwarten zullen winnen. In-
tusscken zal A. S. G. handen vol werk geven,
zoodat wij een spannenden wedstrijd verwachten
Na de" fameuze overwinning tegen Delfia, heeft
A. S. C. de smaak misschien le pakken.
In den L. V. B. geven v/i> bij Beresteyn I
A. S. C. II. U. V. S. II—D. L. V II en Lugdu
num IILF. C. III de gastbceren de beste
kansen. De, HugenootBeresteyn H zal voor
de Voorschotenaren zijn, terwijl in de- derde
ldasse Kweekschool van Lugdunum III zal
winnen.
HOCKEY.
Het programma voor morgen luidt:
NED. HOCKEY- EN BANDY-BOND,
lste Klasse.
Den Haag: H. 0. C.Togo.
H. D. M.—M. H. C.
Rotterdam: VictoriaBioemendaal n.
Reserve lste Klasse.
Den Haag: Togo IIH. 0. G. II.
Heemstede: M. n. G. II—H. D. M. IL
2de Klasse.
Leiden: LeidenGooi. Op 't Spor-tmanterrein.
Aanvang hal ft wee.
Amsterdam: Amsterdam IIBUtrecht IL
A. TL V. II—G. H. V.
3de Klasse.
Den Haag: LyceumTogo HL
Oostelijke competitie.
Arnhem: Arnhem BArnhem A.
Enschedé: EnschedéDeventer.
Zuidelijke competitie.
Breda: BredaVenlo.
DAMES-HOCKEYBOND.
lste Klasse.
Den Haag: T. O. G. O.Amsterdam*
H. O. G B. D H. C.
2de Klasse.
Leiden: LeidenH. H. C.
Bioemendaal: B. D H. C. H-H. Oft fL
KORFBAL
Programma voor morgen,
Wost IA: FluksD. V. D.
West IB: Vitesse (H.)Deelos.
Wost IC: D. 0. S. O.Haarlem,
HerculesA. W.
West HE: Fluke H—Rood-WiL
Oost IA: O. 0.Be-Quick.
Oost IB: WilhelminaNaae.
Delden—H K. G.
Overzicht
Hoewel we niet meer gelooven, dat Fluks de
hoogste plaats op do compctitieladder zal be
reiken heeft zij toch nog goede kansen de
tweede plaats te bezetten, zoodoende op een
voor Leiden nog bevredigende plaats eindi
gende. Daarvoor moeten echter alle nog te spe
len wedstrijden gewonnen worden, waarachter
we zeker een vraagteeken kunnen zetten, daar
2 van de drie ontmoetingen wel gewonnen kun
nen worden, maar de laatste in Amsterdam
een zeer dubieusen uitslag zal hebben. Morgen
ontvangt zij D V. D., dat momenteel als de
zwakste ploeg dezer afdeeling gekenmerkt is. In
Amsterdam speelde Fluks in een slecht ge
speelden wedstrijd gelijk. Dit grapje wil zij na
tuurlijk niet herhalen en gezien het spel der
Fluksianen in den laatsten tijd voorzien wij
wel een zege voor Leiden. Toch zal het een
mooie strijd worden, dav alle ploegen in IA
ongeveer een zelfde spelpeil vertoonen, waarbij
alleen het doelen bij sommige tvat te wenschea
overlaat. Of Van Zimmeron morgen meespeelt
hebben we nog niet vernomen. Wel hebben wo
gohoord, dat bovengenoemde heer weer zin
heeft gekregen het le twaalftal te versterken.
Wij vragen ons af: „Waarom zoo laat?''. Want
al speelden de plaatsvervangers voor hom en.
de jongste Scbilthuizen nog zoo aardig, goed.
vervangen kunnen ze hen niet, wat IJ. Zondag
bel beste uitkwam in den wedstrijd, togen Vi
tesse (L.). Wij hopen dan ook, dat het vol
gende jaar de diverse heeren direct zin hebben
het eerste twaalftal van Fluks to vertegenwoor
digen, waardoor zij er al in 't begin sterker
voor zal staan als dit seizoen
Voor IB ontvangt Vitesse (H.) de Dordte-
naren, welke laaiste hun kansen op het kam
pioenschap niet zullen verspillen en met een
goede overwinning zullen terugkeeren.
In Amsterdam zal hot aardig spannén tus-
sehen D. 0. S. 0. en Haarlem, bedde pretenden
ten voor de eerste plaats. Verliest D. 0. S. O.,
dan staat zij gelijk met Haarlem en D. D. V.
en zal de wedstrijd D. O. S. O.D. D. V be
slissend zijn. Maar een nederlaag voor do Am
sterdammers lijkt ons zeer onwaarschijnlijk,'
ook al omdat zij op revanche zinnon van den
nederlaag in Haarlem, terwijl ook het terrein
veel voordcel inbrengt. 'In den anderen wed
strijd wordt beslist, wie do laatste plaats zal
innemen. Beide Vereenigingen hebben een wed
strijd gewonnen en presteerden verder niet veel
goeds. Wij houden Hercules voor de sterkste,
dat zoodoende buiten degradatiegevaar blijft
Hier in Leiden - zal Fhiks II zich definitief
van het kampioenschap meester maken door
Rood-Wit te verslaan. Zelfs een gelijk spel is
al voldoende om dit te behalen. Hoewel Van
Zimmeren misschien niet zal meespelen, toonde
zij verleden week ook zonder hern tot goedo
resultaten in staat le zijn, wat zij morgen weer
zal laten zien.
In het Oosten zal O. O. op hef eenmaal in
geslagen pad doorgaan, door maar 6teeds over
winningen to boeken. Wilhelmina moet volgens
papier van Naas winnen, evenals IL K. G. vaa
DcldeiL -Het zou ons al zeer verwonderen als
dit niet gebeurde, Resumeorend voorspellen wa
als overwinnaars.
Fluks—D. V. D. Fluks.
Vitesse (H Leelos Dectos.
D. O. S. O.Haarlem D. O. S. O,
HerculesA. W. Hercules.
Fluks II—Rood-Wit Fluks IL
O. O.Be-Quick O. O.
WilhelminaNaas: Wilhelmina.
Delden—H. K. C. H. Iv. C.
BILJARTEN.
Te Amsterdam heeft de Biljart ve ree-u iging
K.R.A.S. een wedstrijd georganiseerd tusschen
Faroux, Parijs, amateur-wereldkampioen, Seis,
kampioen van België en Bos.
Do eeri»Ce par.'ij had volgend resultaat:
Faroux: 500 punten in 27 beurten; hoogstö
serio 75; gemiddelde 18,51.
Bos: 499 in 26 beurten; hoogste serie 76;
gemiddelde 19,19.
De tweede partij was:
Seis 500 punten in 27 beurten, hoogste
6erio 95.
Faroux 4.76 punten in 26 beurten, hoogste
serio 109.
KATWIJK.
Gémeenteraaa.
Voorzitter de burgemeester. Aanwezig 12 le
den! Afwezig de heeren G. van Duyvenbode, P.
Meerburg en N. Parlevliet allen met kennis
geving.
Mededeeling wordt gedaan van een schrijven
van den heer C. van Duyvenbode, waarin deze
mededeelt te bedanken als Raadslid'; verder wa
ren ingekomen een paar brieven van Ged. Sta
ten ter begeleiding van goedgekeurde Raads
besluiten.
Een verzoek van den tijdelijk ambtenaar ter
Secretarie om uitkeering van loon voor over
werk, wordt afgewezen, evenzoo een adres van
het Hoofdbestuur van -uci Algemeenen Noderl.
Politiebond om belangrijke verbetering der sa-
Uit het Deensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
•18)
Er werd op hun ver-haal weinig acht ge
slagen, (ie jongste van de herebrs werd ge
plaagd en gehoond, omdat hij sterken dra<nk
had gebruikt, en verder werd er niet meer
gepraat over een geval van zoo weinig be-
tcèkcnis. Hetzelfde kon immers lederen,
herder overkomen
De Lappen gebruiken in het gewone
leven heel weinig alcoholzoowej in de
Zuidelijke als in de Noordelijke streken
had ik gelegenheid- dat op te merken. Er
wordt wel gezegd en ook wel geschreven,
dat de Lappen geducht drinkenen dat
men dit gelooft, komt, omdat men ze dron
ken ziet op do jaarmarkten en soms ook
wel als zij bij andere gelegenheden in do
stad komen, maar dat geeft toch geen recht
een heel volk als drinkebroers te doodver
ven in de hut gebruiken zij geen droppel
sterken drank, ten-zij een enkele maal een
medicijn. Slechts éénmaal heb ik een Lap
een glaasje cognac zien drinken; de man
wa-s werkelijk ziek. Dat .7ij maanden lang
een flesch cognac in de hut kunnen hebben
en er geen ander gebruik van maken dan als
geneesmiddel, spreekt al duidelijk genoeg
van onthouding ea is allesbehalve een op
ochzelf staand feit. In dslijna zestien
maanden dat ik by de Jukkasjiirvi- en de
Karesuando-Lappen was, heb ik niets ge-
non, wat belustheid op spiritualiën aan
duidde integendeel. Be matigheid is be-
(Wonderanswa&rdig on wol opmerkelijk, aJs
men weet, dat de Lappen vroeger algemeen
gedronken hebbon, toen de boeren jenever
aan hen verkochten en zich met rendieren
lieten betalen. Op die manier verarmden
velen en verlaagden zich tot rendierwach
ters in dienst van de boeren
Nu de boeren al sedert geruimen rijd zelf
geen jenever meer stoken cn hot hun bijna
overal verboden is rendieien in eigendom
to hebben, is die handel afgcloopen. In die
omstandigheden is intusschen niet de eigen
lijke reden, te zoeken van l)6t nu zeer ma
tig gebruik van sterken drank ook niet in
het feit dat men tegenwoordig in Zwéden
er moeilijk aan kan komen de ware reuen
ligt dieper. Do Lappen zijn een krachtig,
degelijk volk, zij hebben de schadelijke ge
volgen van dronkenschap gezien^ gezien,
waar het met hen heenging, als zij aan der.
drank verslaafd raakten, en dus hebben zij
in alle eenvoudigheid langzamerhand zich
het drinken afgewend, zonder onthoudings-
agitatie en zonder groote woorden, zooals
êon krachtig gestel zich heen helpt over
een ziekte. Eén strijder voor geheel-ont
houding hebben do Lappen gehad: domi
nee Lars Laestadius, zijn werk was veel
omvattend en had op dat gebied hctzelfdo
succes als op menig ander.
Hot is opmerkelijk, dat de Lappen als
volk konden blijven bestaan en hun ras
eigenaardigheid zoo stork konden bewaren,
ondanks inwerking en druk van alle kan
ten. Dat getuigt van een verbazende wor
telgezondheid en van oen levenskracht, die
het zonde, je moreel© misoaad zou zijn to
willen tegenhouden of ondermijnon. Toch
kan dat betrekkelijk gemakkelijk gebeu
ren de moderne „humane" oultuur is er
ger vijand voor do Lappen dan de sterke
drank, en velerlei vervolgiag van vroeger.
Dat alles hebben de Lappen overleefd en
met glans overwonnenmaai wat tegen
woordig dag aan dag hun kracht breekt,
zijn do scholen, de kindertehuizen en
de ontginners. Het wonderlijk verkeerde
begrip, dat een boer, die zich als ontgin-
ner vestigt op grondgebied, dat vanouds
aan het Lappenvolk heeft toebehoord, een
factor is van grooter waarüe dan een wel
gesteld lid van de zwervende gemeenschap,
dat onttrekt den Lappen den grond onder
de voeten. De gewone, algemeene opvat
ting is, dat akkerbouw in cultuurwaarde
boven het nomadenleven staatmaar do
„akkerbouw" van de zich' in Lauland vesti
gende ontginners is in do meeste gevallen
in 't geheel geen akkerbouw. Zij bestaan
dikwijls meer dan treurig van het inza
melen van hooi op het Lappenterrein of
hier en daar op slechte, drassige gronden.
Indien men voortgaat dio „ontginners" ten
koste van de zwervende volken te begun
stigen, kan men wel de rendierencultuur
fnuiken of in ieder geval inkrimpen tot een
minimum van niet do geringste beteekenis
maar dan zal liet helaas te la-at blij
ken, dat men, in plaats van welvarende no
maden, in de meeste gevallen arme en
onderste uningsbekoeftige „landbouwers"
krijgt, die uit 'de groote gebieden van het
hoogland niet het minste weten te halen.
Ontneemt men den menscben de mogelijk
heid van bestaan, dan moet zelfs het krach
tigste gestel den strijd opgeven. Maar dat
de Lappen als natuurvolk geen voldoende
mate van levenskracht' zouden hebben, zal
niet blijken. Die heele theorie houdt geen
steek; er zijn heel ipat natuurvolken, die
ongestoord voortleven, al werden zij hon
derd jaar geleden beschouwd als ten doode
te zijn opgeschreven.
De jonge menschen, die voortdurend met
de rendieren buiten zijn, hebben niet een
in alle deelen benijdenswaardig bestaan,
vooral niet, wanneer er op het hoogland
voor do kudde weinig voedsel te krijgen is,
zooals in bedoeld jaar het geval was. De
Lappen beweren, dat de dieren weten waar
rij voedsel vinden, en daarh m gaan zij
dus. Het is bijna even moeilijk in het na
jaar den rendieren te beletten naar de
naaldbosschen af te dalen, als hen in het
voorjaar af te hóuden var de streken,
waar gras groeit, wanneer op de plaats
waar zij zich bevinden, geen eten voor hen
is. Gaan zij anders altijd dwars tegen den
wind in, als zij in den herfst naar het
bosch verlangen, en in de lente naar de
weide' letten zij daar niet op alleen als
er genoeg voedsel is en allo andere omstan
digheden meewerken, kunnen de Lappen
hun zwerftochten zolf regelen en de kudde
sturen
Nu was dit niet het geval, en de dieren
dwaalden hoe langer hoe verder van het
kamp af. Toen brachten de bewakers ze.
's avonds altijd terug, ten minste tot dicht
bij de hutten. Als het hondengeblaf en het
getrappel der kudde gehoord werden, ken
den de thuiszittenden de verschillende
honden aan hun geluiden en wisten wie te
ruggekomen waren, 't Werd aardig als de
rendieren tusschen do hutten liepen en met
hun klokjes bengelden, terwijl zij op den
grond krabden en schraapten, belust op ze
ker vocht. Was er maan- of sterrenlicht,
dan ging de familie naar buiten en bekeek
haar eigendomwas het koud, dan hield
men de armen onder dén pels tegeD het
lichaam aan, zoodat de mouwen er leeg bij
hingen. Voorzichtig en stil sloop men rond
en onderzocht do merken. Ook de honden
hielden zich koestzij wisten wel, dat do
rendieren, heilig zijn, als zij tusschen de
hutten loopen, en dat zij niet aangeraakt
mogen worden. De kinderen konden niet
altijd de verzoeking weerstaan hun lasso's
uit te werpen over een of ander heel oud
en heel tam rendier, omdat het gestoord
werd. Maar niet alle dieren waren zoo lief.
Toen ik even aan het gewei kwam van een
der tamste trekdieren, sloeg het met zijn
voorpoot mijn hand weg, zoodat die dager
daarna nog pijn deed.
De mannen en vrouwen keerden spoedig
naar de hutten terugzij konden spoedig
een overzicht krijgen over de kudde, zien
welke dieyen ontbraken en welke dieren,
hun vreemd waren maar de kinderen ble
ven lang buiten, zij oefendei zich grondig
in de kimst de 'rendieren te onderscneiden,
.zij merkten de verschillende vormen gewei
op en onthielden do namen, zij leerden let
ten op het verschil van kleur van het vel
van het rendier, op do eigenaardigheden
van zijn bouw en voorkomen en ook op de
verschillende geluiden van de rendierschel-
len. Door zulk gestadig samenzijn met de
kudde verwerven de kinderen op eenvou
dige gemakkelijke manier de kennis, die zij
noodig hebben, om een bekwaam rendier-
hoeder te worden. Indien dat alles niet
van de vroegste'jeugd af aan, om zoo te
zeggen, spelend wordt ingeoefend, is het
buitengewoon moeilijk, ja misschien onmo
gelijk, te" leeren als men volwassen isde
lust vooral en de natuurlijke belangstel
ling zal dan ontbreken, en zonder lust en
belangstelling is het leven var een rendier
wachter enkel een niet uit te houden, reeks
van gevaren en vermoeienissen:
(Wordt vervolgd.)
