No. 18382
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 4 Februari.
Tweede Blad Anno 1920.
PERSOVERZICHT.
EERSTE KAMER
BINNENLAND
FEUILLETON.
Met de Lappen op het Hoogland.
r iWaar ga au wij hoen? In een op-
Mei „Waar gaan wij heen?" in „HET TABAKS
BLAD" bespreekt de redacteur de voorgenomen
tabaks belasting, waarmeo de fabrikanten en
/verbruikers bedreigd wórden. Waar hij vooral
Kegenop komt, ia, dat men hier de fabrikanten
weer gebruikt als de geldpers, om daarmee weer
'zooveel meer ambtenaren aan een baantje te
helpen.
In plaats van naar bezuiniging te streven,
maakt men hier te lande den mallomolen van
ambtenaren 6teede grooter. Er zijn een massa
nuttige en onontbeerlijke ambtenaren, doch een
geheel leger zou men kunnen missen.
De distributie heeft het Nederlandsche volk
begiftigd met een ambtenarenziekte, die chro
nisch dreigt te worden. Het schijnt, dat iemand,
'die, al ia het ook tijdelijk, ambtenaar is ge
weest, den smaak zóó beet heeft gekregen, dat
hij er niet van uit kan scheiden. Het boste be
wijs, dat de ambtenaren or niet zijn voor het
ipubliek, maar het publiek voer de ambtenaren,
gaf do gemeente Amsterdam, door op Oudejaars
avond hel trampersoneel vrij te geven om 10
uren. Ter wille van eemge honderden ambtena
ren oenige uren vroeger naar huis te sturen,,
'dupeerde men duizenden, die allen te voet naax
huis konden gaan, als zij ten minste 'niet een
rijtuig konden bekostigen.
Maar do sociale eischen, mijnheer! Regeerin-
jgen staan machteloos tegenover den vloed van
sociale eischen. En dat terwijl de productie over
de gansche wereld tientallen jaren achteruit ie
en de landen uitgeput zijn door de improduc
tieve fabricatie van oorlogstuig.
Na betoogd te hebben, dat de middenstand
meer on moer de dupe wordt en gebruikt wordt
als de „geldpers", daax het eene deel van het
menschdom, dat rijk is geworden, niet genoeg
betalen wil, en het andere deel straatarm is,
gaat de echr. voort:
Indien de leden van het groote gezin eens
logisch dachten, zou men iedereen naar zijn
beste krachten ivwi den slag zien gaan. Men zou
zien zaaien en oogsten om voedsel te krijgen;
men zou ze zien wroeten om brandstof te krij
gen, om de lichamen te koesteren en om de in
dustrie weder aan te zetten tot herstel van den
inventaris. Men zou eenige uren daags besteden
om den achterstand in te halen. En dan, als al
les weder m orde, als do ellende achter den rug
was, de wangen weder bol, en de inventaris
hersteld wo>, dan zou men zeggen: „Laten wij
nu genieten van den vrede, van onzen arbeid, nu
Ürunnen wij minder werken."
Het wcreldhuishouden doet echter anders. De
ondervoede leden, zittende in hun haveloozen in
ventaris, waaraaj het meeste ontbreekt, blijven
ruzie maken en zoeken een schuldige, nemen do
oorzaken niet weg. Zij zijn mat on lusteloos,
moo van het vechten, gedegenereerd door ban
deloosheid. Trachten in het geheel niet, of zoo
weinig mogelijk te werken, doen alsof zij niet
weten, dat de oorzaak van alle ellende zit in
de weinigo productie van aillc9, wat mensch en
'dier moot onderhouden en wat hen tot veraan
genaming dient.
In stede van te werken gedurende een groo
ter aantal arbeidsuren, om de schade in te ha
len, schuwt men den arbeid on haakt nochtans
naar meer verdienste. Maar geld heeft slechts
do waardo. die de mensch er aan toekent; fei
telijk hebben alleen waardo voedsel, goederen,
woning en alles, wat tot vervaardiging dient,
'dus in do eerste plaats productie.
Al zet men nu de prachtigste belastingplan
nen in elkaar en al «telt men een leger van do
.voortreffelijkste ambtenaren aan om ze uit te
voeren, men zal tot resultaat krijgen, dat do
productie nog meer bemoeilijkt woTdt, dat men
weder een heirleger nuttelooze mcnschen maakt,
'dat het product duur wordt. Daarom verzet u
met man en macht tegen nuttelooze belastingen.
Ten slotte geeft schr den raad om het nieu
we stel ambtenaren, dat door de tabaksbelas
ting op do komst is, op te leiden voor commer-
cieele doeleinden, dan kunnen zij onze goede
Hollandsche sigaren, sigaretten en tabak over
geheel de wereld verspreiden. Slechts „produc
tie" is geld en de tabaksbelasting is de kip ver
moorden, die do gouden eieren legt.
Prof. Van Veldhuizen over
pree k-e i s c h e n. In „DE SCHATKA
MERS laat prof. Van Veldhuizen een ver
langlijsfcje afdrukken van de wenschen, die
hij omtrent het preek en koestert.
"Wij vermelden er de volgende van:
De predikant hebbe den moed amen te
zeggen, direct als zijn preek uit is. (90 pCt.
der dominees zeuren, als zij hun onderwerp
behandeld hebben, nog een poos na, blijk
baar om de lVs uur of 7 kwartier vol te
krijgen.)
Hij predike in de taal der 20ste eeuw.
De gebeden moeten zijn, wat zo Ueeten:
gebeden; dus moet er niet een stuk preek
van gemaakt worden. (Vele dominees ont
halen „onze lieve Heer" op een brok dog
matiek, in plaats van te bidden en te dan
ken).
De dominee vergete niet, dat er door
gaans ook vele kinderen in de kerk zyn;
iaat hij die af en toe eens afzonderijjk toe
spreken.
Wanneer hij tcnjten aanhaalt, dan moeten
deze dienen ter verduidelijking en niet om
de zaak nog onbegrijpelijker te maken (Ve
ler preeken zijn in hoofdzaak een bloemle
zing van teksten; schuif uw concordantie
eens op zij, Eerwaarde, en laat Gods Woord
eens op u inwerken; dan krijgt ge wel
frissche gedachten!)
De predikant aarzele niet, als het te pas
komt, gebruik te maken van hetgeen hij: op
Gymnasium of Hoogeschool geleerd heeft.
(Ik hoor vele dominees, die niets meer
schijnen te weten, dan een godsdienstonder
wijzer leeren moet voor zyu examentje. En
dan denk ik soms: waarom ben je niet lie
ver kippenboer geworden?)
„Ziehier", aldus besluit prof. v. V.,
„eenige mijner wenschen. Ter toelichting
diene, dat ik organist ben in de Evange
lisatie en dus alle diensten bijwoon, tel-
keDs door andere predikanten geleid, zoodafc
ik per jaar zoowat 60 verscnillende hoor.
En naar mrjn meening kunnen de preeken
der meesten van hen niet in de schaduw
staan van onzen godsdienstonderwijzer, die
zoo nu en dan voor ons optreedt."
Vergadering van gisteren.
STAATSBEGROOTING OOR 1920.
Algemeene beschouwingen.
Aan de orde zgn de algemeeno beschou
wingen over de Staatsbegrooting voor 1920.
De heer VAN LANSCHO! (R.-K.) juicht
de vroegtijdige behandeling der Staatsbe
grooting zeer toe. Toeh hebben de gebeur
tenissen het Voorlcopig Verslag achterhaald.
Spr. wijst op de crisis aan Marine en Oor
log. Hij stelt de vraag of deze crises wei
noedig waren en of niet hetzelfde te be
reiken ware geweest zonder deze. Meer be
dachtzaamheid ware noodig geweest, omdat
vóór alles rust in de binnenlandsche poli
tiek noodig is en ook rust noodig is voor
de buitenlandsche politiek, met name in zake
den Volkenbond. I)e linkerzijde heeft z. i.
door het verwekken der crisis lioog spet
gespeeld. Zg handelde roekeloos en de^l
politiek sloopers-werk. De verssliJ ea waren
bovendien niet zoo groot en er ware princi
pieel overeenstemming te verkrijgen. Alge
meen wil men beperking op militair ge
bied; alleen weet men niet hoever deze moet
gaan zoolang de toestand onzeker is. opr.
vraagt ot deze oorlogsbegrooting feitelijk
niet eeu credietwet is. Voorts vraagt hij of
de Regeering reeds een beslissing nam in
zake de kruisers en wat zij denkt te aoen.
Ook het financieel aspect is in den laats tan
tiid veranderd. Hij vraagt den Min'ster welk
percentage van de crleisuitgavon reeds door
belastingen is gedekt. Spr. meent, dat liet
35 pCt is, hetgeen al een krachtpreslatie
is. De Minister is overtuigd van den'ernst
van den toestand. Wil de Minister zeggen
hoe hei staat met de voorbereiding d.r weel
debelasting en hoe het staat met de om
zetting van de oorlogswinstbelas ting in een
cor jirnctuurbelasting
De valuta-kwestie is op dit oog en blik de
ailes-overheerschende, vooral voor ons land.
Hij hoopt, dat Nederland het initiatief zal
nemen om tot een oplossing te geraken, in
den geest van de pogingen van mr. Visse
ring. ten einde een crisis te voorkomen.
De gemeente-financiën verkeeren in zier
slechten toestand, die dringend voorziening
eisebt Hg gevoelt er niet veel voor, dat het
Rgk maar bijspringt. Er zijn gemrenien, die
een goede financieel© politiek volgen, en
andere die dat niet doen. Gaat hét Rijk*
heipen, dan schieten de eerste te kort ön
worden juist de slecht beheerde geholpen.
Enkele wijzigingen van do Gemeentewet gaf
hg in overweging, met name yan de finan
cieel© verhouding.
De heer VAN NIEROP (Lib.): Hoe moet
dat dan geschieden?
De heer VAN LANSCHOT (R.-K.): De
Eerste Kamer heeft niet het fecht van ini
tiatief.
De heer VAN NIEROP (Lib.): Maar u
mag het wel zeggen.
De heer VAN LANSCHOT (R.-K.) wenscht
wel verruiming van liet gemeente ijk b.las-
tinggebied. maar veel heil verwacht hij daar
van mèt.
De /heer VAiN DER FELTZ (Lib.) breagt
"Huiae voor hêt antwoord op Het verzoek lot
uitlevering van den ex-keizer; een antwoord,
dat zijn volle instemming heeft. Hij zegt de
Regeering daarvoor hartelijk dank.
De heer DE VOS VAN STEEN WIJK
(C.-H.) is verheugd over het betere voor
uitzicht op financieel gebied. Hij heeft geen
bezwaar tegen een weeldebelasting, "mits
deze niet zij een belasting boven e?n door
don fiscus vastgesteld bedrag voor levens
onderhoud.
Spr. wijst op de groote uitbreiding van
het aantal Staatscommissies, waarin hij een
gevaar ziet. Deze moeten niet het werk
Van de ambtenaren overnemen. Bovendien
zijn die commissies veel te groot en daar
door te duur. Spr. vraagt den Minister een
staat op te maken, wat die Staatscommis
sies, 33 in getal, kosten.
De socialisatie acht spr. nog steed3 de
roode vaan in den mist. Wat het is, is nog
steeds niet bekend. Spr. acht het een fata
morgana. Misschien komt het verlangen haar
socialisatie alleen neer op verlangen naar
meer medezeggenschap en grooter aandeal
van de arbeiders in de vruchten van het be
drijf. De zelfzucht in de 'wereld is grooter
dan ooit.
Vóór alles acht hjj rust noodig in ons
land. Het gevaar voor verbreking van die
rust blijft z. i. wel bestaan zoolang mr.
Troelstra nog zooveel aanhang heefc in zijö
partjj en nog vasthoudt aan zijn rede van
November 191S. De eenheidsmotie bgft z.i.
een gevaar, omdat de verbreking van de rust
een gevolg is van een bepaalde situatie.
Mr. Troelstra zal voor geen middel terug
deinzen, als hij daardoor de macht kan krij
gen en het socialisme brengen. Vervolgens
wgst hjj op de internationale conferentie te
Luzern, waar ook het revolutionair karak
ter van het socialisme is gebleken.
De Regeering moet dus z. i. op fiaar
hoede blijven. Hij vertrouwde, dat zij dat
was, en bracht hanr daarvoor hulde.
De heer STAAL (Lib.) zet uiteen welke
verschillen in inzicht ten aanzien van de
militaire kwesties bestaan. Het is niet dui
delijk welk inzicht de Regeering feitelijk
heeft. Spr. meent, dat er geen militaristen in
ons land bestaan, evenmin als hijzelf voor
ontwapeningsmaniak wil wo d^n uitg m akt.
als hij op de uiterste zuinigheid aandringt.
Hij' acht. met het oog op de veiligheid, ont
wapening absoluut onmogelijk. Voorloopig
wil hjj geen ingrijpende veranderingen aan
brengen. Afwachten is zijn leuze.
De ve gaderjig werd! v rd agd tot Woens
dag te elf uren.
Traktcmentsregeling voor de officieren van
de zeemacht.
Luitenant ter zee 3e kl. aan boord f 2010
luitenant ter zeo 2e kl. f 2400 en na 4, 6, 8,
10, 12, 14 en 16 jaar dienst als officier resp.
f 2760, f 3210, f 3300, f 3570, f 3750, f 3930 en
f 4110luitenant ter zco le kl. f 3900 en na
12, 14, 16, enz. t/m. 30 jaar dienst als offi
cier resp. f 4200, f 4440, f 46S0, f 4920, f 5570,
f 5640, f 5S50, f 6090, f 6330 en 6570.
Deze catagopiccn genieten aan wal zon
der vrije woning, zoomede wanneer zij ter
beschikking zijn, f 390 meer.
Kapitein-luitenant ter zee f 5820 en na 22,
24, 26, 28, 30 en 32 jaar dienst als officier
resp. f 6090, f 6240, f 6450, f 6660, f 6870 en
f 7080vergoeding aan wal enz. f 510.
Kapt. t. zee f 6630, en na 28, 30, 32 en 34
jaar dienst als officier resp. f6870, f7110,
f 7350 en f 7440vorgoeding aan wal f 630.
Officieren van administratie volgens de
zelfde bezoldigingsschaal.
Schout bij nacht f8550; aan wal f 9390.
Vice-admiraal f9150, aan wal f9990.
Officieren-maohinist 3e kl. f 2010 na 2, 4,
6, 8, 10, 12, 14 en 16 jaar dienst als officier
resp. f2350, f2520, f2940, f3210 f3390,
f 3570, f 3750 en f 3930.
Officier-machinist 2e kl. na 4, 6, 8, 10, 12,
14, 16, 18 en 20 jaar dienst als officier resp.
f 2760, f 3210, f 3390,f 3570, f 3750, f 3930,
f 4110, f 4290 en f 4470.
Officier-machinist lo kl. £3960 en na 12,
14, 16 onz. t/m. 30 jaar dienst als officier
resp. f4200, f4460, f4680, f 4920, f5370,
f 5610, f 5850, f 6090, f 6330 en f 6570.
Deze categorieën genieten aan wal zon
der vrije woning en ter beschikking oen
vergoeding van f 390.
Hoofdofficier-machinist 2e kl. f 5820 tot
f 7590 (vergoeding aan wal f 510).
Hoofd officier-machinist le kl. f 6630 tot.
f 8100 (vergoeding aan wal f 630).
Officier van gezondheid 2e kl. f 3750; aan
wal f 3960.
Officier van gezondheid lo kl. f 4460 tot
f 6570 aan wal f 390 meer.
Hoofdofficier van gezondheid 2e kl.'f5820
tot f 7080 na 22 jaar dienstvergoeding aan
wal f 510.
Hoofdofficier van gezondheid 1ste kl.
f 6630 tot f 7470aan wal f 630 meer.
Inspecteur van den gen. dienst der zee-
macht f 9390.
Vrijwillig Landstormcorps Motordicnsl.
Er wordt opgericht het Vrijwillig Land
stormkorps Motordienst. Dit korps wordt,
naar behoefte in een staf en afdeelingen ge
splitst, te regelen door den inspecteur van
den landstorm.
Als lid van het korps kunnen worden toe
gelaten niet-dienstpliohtigen en niet iA
werkelijken dienst zijnde dienstplichtigen,
die daartoe een vrijwillige verbintenis bij
den landstorm aangaan.
De leden van het korps worden tot zelf
verdediging bewapend, zoo mogelijk met
een revolver, anders met een karabijn, ter
wijl zoo noodig voor gewapend geleide
wordt zorg gedragen, op voorstel van den
meest nabij zijnd en plaatselijken of garni
zoenscommandant.
Do leden van het korps, die één of meer
eigen automobielen of motorrijwielen ter
beschikking stellen, genieten als vergoe
ding voor huur, voor normale waardever
mindering, voor gebruik van olie, banden,
benzine, enz. voor herstelling en verzeke
ringskosten tegen schade, ontstaan door in
wendige oorzaken (bijv. het weigeren van
een rem) per gereden K.M. voor elke auto
f 0.40 voor olk motorrijwiel fO.10, oen cn
ander met een minimum per dag voor 25
K.M.
Zij hebben tevens aanspraak op een door
den Minister van Oorlog naar billijkhoid to
bepalen schadeloosstelling in geval hun
automóbiel(en) of motorrijwiel(en), gedu
rende het vervullen van door bij het leger
gevorderde diensten door ongeval schade
lijdt (lijden).
Het gebruik van de automobielen en
motorrijwielen wordt gecontroleerd dcor
middel van contrólc-boekjes, uit te reiken
door den inspecteur van den landstorm.
Indien de eigenaar van een automobiel of
motorrijwiel bij de aansluiting als vrijwilli
ger voor het in Rijksdienst gebruiken
daarvan do voorkeur geeft aan een huur
contract, dan zal dit kunnen geschieden.
Zoo mogelijk kunnen do leden van het
korps tegen betaling van het Rijk, ontvan
gen benzine, olie, banden, reserve-stukken
en dergelijke.
Indien de automobiel of het motorrijwiel
tijdens het in werkelijken dienst zijn van
den eigenaar niet in diens garage kan
verblijven, zal het- Rijk voor een goede op
berging zorgen.
De ex-koizer.
De Enfcenteraad van Ambassadeurs nam
kennis van de ontwerp-nota, welke aan Ne
derland in antwoord op zrjn laatste msdedto-
ling in zake de uitlevering van den ex-
keizer zal worden gericht. Het ontwerp zal
onderworpen worden aan de goedkeuring
van de chefs der geallieerde mogendheden,
alvorens aan de Nederlandsche regeering
overhandigd te worden.
Van dreiging als in de „Petit Parisien"
gisteren gemeld en direct door ons in twij
fel getrokken, is geen sprake.
De Koningin-Moeder heeft gisteravond
in „Diligentia", in Den Haag. het vierde
abonnementsconcert bijgewcond van de Ver-*
eeniging voor Kamermuziek.
Naar men verneemt, is eerlang ta
'e-Gravenhage een bijeenkomst te verwachten
van afgevaardigden van eenige landen, die
ontwerpen hebben uitgewerkt voer e n in _r-
natjonaal gerechtshof. De bedoeling dozer be^
spreking van d° kundigen is, om door ver
gelijking te komen tot een uniform ontwerpj
en daardoor nuttig werk te doen in het be
lang van deze gewichtige aangelegenhoid.
Dit eventueel© ontwerp zal dan ter be
schikking van den Volkenbond worden ge
steld. Eerlang kan een nadere mededeling
tegemoet worden gezien.
Prof. ir. J. A. G. van der Steur, koog-
leeraar in de bouwkunde aan de Techni:ck©
Hoogeschool, te Delft, vertoeft in het bui
tenland ingevolge een opdracht van de Re
geering in verband met den aankoop van ge
bouw en voor onze diplomatieke vertegen
woordiging in den vreemde. Prof. Van dee
Steur zal zich ook met gelijke opdracht
naar Amerika begeven.
Bij de te Utrecht gehouden a gemeene
bestuursvergadering van den Algem. Ned.
Zouavenbond werd besloten, dit jaar een
algemeene ledenvergadering te houden to
Utrecht op 4 Juli e. k., toegankelijk voor
allo Ned. zouaven en hun belangstellende
vrienden. Deze vergadering zal ook toegan
kelijk zijn voor dames.
Dr. J. H. Gunning, jhr. W. 0. K.
Cnpel. CL P. Logemann, G. v. d. Schatte
Olivier, H. T. T. Walter, dr. A. J. W. Heiatz,
J. E. Becker Treub en A. H. E. Verhaegh,
allen ingezetenen van Apeldoorn, h bben e*n
adre£ tot den Minister van Ondrrwijs ger'chfc,
waarin zjj het voortbestaan van de Leer-»
school brj de Rgks-KweeL:schco, voor Onder
wijzeressen te Apeldoorn gewaarborgd wdlen
zien en dit verzoek mot:veeren met het oog
op de gcede vorming van de to komstige
onderwijzeressen, die aldaar pl ats vindt,
welke goede vorming, volgens de meenïng
der adressanten, moet toegeschreven worden
aan het voortdurend contact met de Kweek
school.
De reünie van oud-leden van het Gro-
ningsch Studentencorps „Vindicat atque
Polit", ter herdenking van het 3C5-jar:'g be
staan der Groningsche Universiteit, weke
lustrumviering in Juni van het vor'ge jaar
moest wo d n uitge.tald we d gst.rm'iMag
door den reetor van het corps, dan heer D.
U. Stikker, geopend met het uitspreken:
eener rede in het kerkgebouw der R'-amonstr,
Ger. Gemeente.
De voorzitter d?r Reunie-comm's?ie, prof.
mr. I. B. Co hen, beantwoordde deze.
Na deze plechtige opening werd er op
M jtua Fides' en m ti mus ca e gegeven,
's Avonds kwamen de reünisten en Qff
leden van het Studentencorps bijeen in ae
Martinikerk, waar door mr. H. Smeenge de
feestrede werd uitgesproken.
De Raad van Hengelo besloot do bo
lasting op tooneelvertooningen enz., to
verdhibbelen, dus van 10 op 20 pCt. te bren-
gen.
Na een kortstondige ongesteldheid is
gisteren te Tilburg overleden da heer R.
J. A. Diepen, lid van de Eerste Kamer.
Hij werd zoo meldt „De Tijd" ga-
boren in 1S75, studeerde aan het R.-K. Gym
nasium te Katwijk en kwam in 1895 in de
lakenfabriek van zijn vadeT. La'er zette hg
met twee zijner broers de zaak voort onder
de firma Gebrs. Diepen. In Juli 19)1 werd
de heer Diepen lid van den Tilburgschea
Raad, terwgl hg in 1913 werd gekozen tot
lid der Frov. Staten van Noord-Brabant,
welke hem 25 December 1915 b noemden tot
li'l van ons Hoogerhuis, als opvolger van
wijlen mr. Regout.
De gewone audiëntie van den Mini-s»
ter van Financiën zal Vrijdag 6 Februari
a.s. niet plaats hebben.
Uit het Deensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.^
Wij lachten even om die harde bijlslagen
en gingen de hut binnen naar hot vuur en
den dampenden vleeschpot.
Hoe jong Inga ook was, zij had toch al
een horloge! Dat wil zeggen :een aanbid
der. Als een jonge mzn werk. maakt van
©en meisje, geeft hij haar kleine geschen
ken, meestal een halsdoekje dikwijls' van
rij of een mooi schortje of een zilveren
lepel, altijd een ouderwetschen, met korten
Btcel, zooals do goudsmeden in de stad ze
speciaal voor de Lappen maken, soms een
zilveren ring met „loover". Deze ringen
worden nu echter verdrongen door de ge
wone gladde verlovingsringen. Een ver
liefde jonge man of echtgenoot kan aan
rijn uitverkorene drie of vier van zulke
Tingen cadeau doen, maar zij draagt er
maar één.
Het is zeer in zwang gekomen als verlo
vingegeschenk een horlogo te geven. Men
riet dikwijls een jongen Lap met een da
meshorlogehij gebruikt het zelf, tot hij
het kan weggeven als „gilhe" (bruidsgave)
het is practisch zijn geschenk bij do hand
.te hebben, een Berg-Lap kan niet ieder
©ogenblik naar een horlogemaker gaan.
'Maar al ontvangt oen meisje die geschen
ken, daarom is er tusschen hen nog niets
Hesliotzij neemt, cadeaus, aan van al haar
aanbidders en is niet bijzonder bloo tegen-
jpner henzoo lang zij niet in vollen ernst
haar „diettelas irgge" (haar bepaalden
aanstaande) gekozen heeft, behoudt rij haar
volle vrijheid. De verlovingsgeschenken
worden alle zorgvuldig bewaard in de bont
beschilderde, met ijzer beslagen kist van
het meisjealleen het horloge draagt zij.
Later, als zij haar keus heeft bepaald en
met den gekozene trouwt, krijgen alle an
dere aanbidders hun geschenken terug. De
versmade vrijers beproeven wel eens mot
diezelfde dingen hun geluk bij oen ander
meisje. Maar niet allen nemen die afwijzing
zoo kalm op. Het is niet ongewoon, dat zij
zich op het meisje en haar toekomstigen
man wreken door haar rendieren bo dooden
haar huwelijksgift. Honderden rendieren
komen soms op die wijze om het leven. Er
is geen overvloed van meisjes bij de zwer
vende LAppenhet wordt dus altijd voor
een geluk gerekend, dat men een vrouw
heeft kunnen krijgen.
Bij de Lappen is een ongehuwd man niet
in aanzienhij „verschrikt de paarden" en
„bijt de luizen". Een jong meisje blijft zel
den ongetrouwd bij de nomadenik heb er
slechts twee gekend, het eene meisje was
gebrekkig (voor overerving van lichaams
gebreken zijn de Lappen bang), het andere
was mooi, maar had vallende riekte en
wilde niet trouwen, omdat rij geen zwakke
kinderen wou krijgen en om haar man niSt
te bezwaren door haar ziekte.
Niemand kan zich voorstellen, hoe mooi
en gezellig een Lappenliut is op Zaterdag
avond. Al de oude berketakken worden er
uitgedragen en buiten verbrand (nooit ver
brandt men ze in de hut), en als er te veel
asch op de stookplaats ligt, worden de
haardsteenen weggenomen, de asch er uit
gehaald en weggebracht en heb vuur op
nieuw aangestookt. Uit het bosch haalt men
frissche berketakken, en als zij gelegd zijn,
riet de hut er groen en feestelijk uit. On
der het kookgcreecJschap en de „boasso"
(bergplaats) legt men takjes van den jene
verbesstruik, omdat die do heóle week
groen blijven. Een genot is het 's Zaterdags
avonds zijn bed in orde te maken en zich
uit te strekken op het berkenloover, dat
zoo heerlijk fr-isch riekt naar het bosch.
Dat er kleine, groene beestjes overheen
kruipen, moet men maar zoo erg niet vin
den. En 's Zondagsmorgens was het altijd
prettig wakker te worden, als men rond
keek in de lichte schoone hut, en Sara zoo
vriendelijk uitnoodigde„Sta nu op en
drink een kop koffie". Maar de frischheid
is spoedig verdwenen, als er bidstond
'wordt gehouden. Dan komen de Finsche
landontginners van Kattevuomorij rooken
den heelen dag en spuwen in bet rijshout
op don grond. Na hun vertrek is er geen
Zondagsglans meer te bekennen.
Eens op een Zondag was er in een hut
in onze buurt een Laestadiaansche gods
dienstoefening. Mijn huisgenooten wilden,
dat ik meeging, en dat deed ik, ofschoon ik
niets verstond van de lange preek in de
Finsche taal, die door een Fin werd voor
gelezen. Hij zat op een lage kist; om hem
heen op de groene takken de aandachtige
toehoorders. De zon scheen door de rots
epleet helder in do hut. Deze word hoe
langer hoe voller, kinderen en honden lie
pen uit en in en kropen aan alle kanten
onder de hutbedekkig door. Eindelijk was
er noch voor honden noch voor kinderen
plaats meer, zij moesten buiten blijven. De
vrouwen droegen het Zondagsche pak, en
de mannen eveneens. Als rijpe appelen tus
schen het groen zaten bij groepjes van twee
of drie d© jonge meisjes met haar roode
ronde wangen en het vele rood en geel van
hun kleeding. Het zonlicht speelde over Je
gebogen hoofdende schaduw van de voor
uitstekende wangbeenderen gaf aan het on
derdeel van do gezichtjes een warm-don-
kere tint. De mooie voeten, mot _hooge
wreef en smallon enkel, in gladrittende
bontschoentjes gestoken, waren half ver
borgen onder het lichaam, dat juist in die
houding iets zeer teers en bevalligs had.
Een jonge vrouw had een zuigeling aan
de borst, maar toen het kind begon te hui
len, verliet zij de hut, om de anderen in
hun vrome stemming niet te hinderen.
Innig en plechtig langzaam las de boer
voor uit het boek op rijn 6choot. Toen de
lange preek eindelijk uit was, zat hij een
paar minuten onbeweeglijk. Opeens waren
krampachtige trekkingen op zijn ernstig ge
zicht waar te nemen het werd vuurrood, en
toen liepen de tranen over zijn wangen, -lij
begon te snikken en God aan te roepen
„Jumala!" Al de anderen zaten zwijgend,
als in afwachting, met neergeslagen oogen.
Daarop begonnen de oude vrouwen onder
hetzelfde krampachtige trekken ook te
jammeren. En ^óór en na deden het allen,
jongen en ouden, mannen en vrouwen. De
vriendelijke, zonnige hut wertl binnen en
kele minuten een plaats van zielepijn, waar
de menachen door berouw en angst en zon
debesef werden geschokt. Het bovenlijf
voor- en achteruit buigend, snikten allen
luid. Toen namen wij een knielende houding
aan en omhelsden elkaar, en terwijl de een
zijn hoofd steunde tegen den schouder van
cïon ander, zwaaiden rij als boomen in den
Btorm onder den aanroep„Vergeef, o
Godin eiken toonaard. Want ieder heeft
zijn eigen rhythmus ;als buitenstaander
herkent men ieder der roependen aan die
bepaalde melodie. Ofschoon ik ternauwer
nood een woord verstond, of begreep wat
er eigenlijk gebeurde, voelde ik toch ook
de algemeene opwinding. Ik begon te rillen
en moest naar buiten gaan.
Daar lag het landschap in stillen Zon-
dagsvredo, terwijl dat kleine, grijze men*
schenverblijf trilde onder de wilde kreten
om vergeving, die daar uitgestooten wer
den. Ver klonken rij over de eenzame hoog
vlakten om door cïa godheid in den hoog-
sten hemel gehoord te worden, moest eo
uit allo macht roepen, daarom nam het
angstverwekkend koor steeds too in aan
drang en kracht. Die oxtase kan twee tot
drie uren durentot de mensehen uitge
put zijnsoms valt er een flauw. Maar de
krachten worden spoodig hersteld door al
het eten en de sterke koffie na den dienst.
Alle uiterlijke teekenen van wat er voor
gevallen is, zijn dan uit de gezichten ver
dwenen. De mannen steken de pijp op en
het praten gaat zijn gang, alsof er niets
was gebeurd. En in den namiddag is men
dankbaar voor wat afleiding, daar men niet
het minste mag doen, wat op werk gelijkt.
Er rijn strenge regels voor wat mag en niet
mag op Zon- en feestdagen. Liefst moet
men lezen in „het Bock," maar dat kun
nen lang niet allen. Naaien of wolvlechten
of peesspinnen is verboden, scherpe gereed
schappen als bijl of hakmes of schaar mag
ihen niet gebruiken. Maar nu zes uren
worden alle verboden opgeheven, de Zon
dag is voorbij.
Eerst in Augustus kwamen de rendieren
met hun herders uit Noorwegen terug.
Dikwijls was in dien tijd de hut vol jonga
mensch en.
(Wordt vervolgd)*
