No. 18379
LEBDSCK DAGBLAD, Zaterdag 31 Januari.
Tweede Blad Anno 1920.
GEMEENTEZAKEN.
PERSOVERZICHT.
BINNENLAND
INGEZONDEN.
FEUILLETON
Met de Lappen op het Hoogland.
„Twee adjunct-directe uren van Gemeentewerken.,
Blijkens mededeel Lig in de Raadsvergade
ring van 26 dezer zagen B. en W. zich
genoodzaakt de bg den Ra3d ingediende
oordracht voor een benoeming tot adjunct-
directeur van Gemeente-werken alhier terng
ta nemen in verband met het bedanken 7an
No. 1 der voordracht
Een en ander geeft hun aanleiding nc«g-
tmaals een voorstel aanhangig te maken,
om behalve een ingenieur als adjunct-dirac
teur, ook nog een eerste bouwkund'ge kracht
aan het bureau van Gemeentewerken te ver
binden. In do gegeven omstandigheden zou
dan echter aan laat-stbedoelden ambtenaar
nfet de titel van bouwkundig hoofdambte
naar, doch eveneens die van adjuncl-direc-
teur gegeven moeten worden. Van be de
adjunct-directeuren zou de ingenieur bg ont
stentenis van den directeur als diens ver
vanger behooren op te treden.
Zg geven mitsdien in overweging tot
vaststelling van een verordening over la
gaan, waarin dit wordt vastgelegd.
Bij aanneming van dit voorstel geven zg
tevens in overweging den heer D. Bolhuis,
gemeente-architect te Winschoten, te be
roemen tot adjunct-directeur van gemeente
werken in den rang van ingenieur 1ste kla-se
met toekenning, bij vervroeging, vato twee
periodieke verhoogingen, elk van f 300
's jaars, onder bepaling,, dat deze hoogere
ealarieering slechts zal plaats hebben, zoo
lang en voor zoover zijn jaarwedde minder
dan f5100 bedraagt Voor de andere ba
trekking van adjunct-directeur zulle i alynog
sollicitanten worden opgeroepen, terwijl in
de oproeping zal worden vermeld, dat af
sluitend civiel-ingenieurs, bouwkund'ge in
genieurs of daarmede gelijkgestemden, zeo-
ala officieren der genie en dergelyken, voor
een benoeming in aanmerking komen.
Examen- .v oe. Uit oen referaat
over „Do opleiding van den onderwijzer",
voor een Unie-afdeeling gehouden en over
genomen in het weekblad „De CHRISTE
LIJKE ONDERWIJZER, het volgende
Niet zonder reden wordt er gesproken
van de examenplaag. Vier of vijf jaar heeft
een candidaat zijn hersens volgepropt met
allerlei onzinde laatste zes maanden wor
den hem nog een serio i-enussen opgegeven
en veel valletjes geleerd opdat zijn voet
die voorzichtig mijdt, en half zenuwpatiënt
komt hij eindelijk in do examenzaal. En,
o wee! als ge niet weet waar in Europa
de meeste regen valt (het plaatsje Srlcveo
op de kust in Dalmatiëlaat een Neder
lander dat woord nu eens uitspreken), als
go u vergist in het tolgeld van het Suez-
kanaal, ge kent niet de andere gesteenten,
en weet het diluviale tijdvak niet in onder
tijdvakken te splitsen, dan beschikt go niet
over voldoende kennis om aardrijkskundig
onderwijs in de lagere school te geven.
Voor de hoofdakte worlt dit nog erger.
A-Ia go dan niet weet hoeveel spintepels een
kruisspin beeft, go kunt geen verkorte
derde^machts-worteltrekking uitvoeren, of
kent niet de wetten van den vrijen val,
waarbij geen rekening wordt gehouden met
de altijd bestaande wrijving, dan zijt go
beslist onvoldoende ontwikkeld om aan het
hoofd va«i een school to staan.
Maar vraagt ge zoo n hoofdonderwijzer,
die met ongekende handigheid u een reken
kundige waarde tot- op 1/8 benadert, en do
isobaren- en isotherm© a-ka art op zijn duim
pje kent, wat hij verst .\at onder een pro
messe, of wilt ge van hem iets weten over
bemestingsleer, dan komt go voor een ge
sloten deur.
Over „het Dorado, dat minister De Vis
ser ons in zijn ontwerp voorspiegelt'', ver
klaart de inleider, dat hij olis een flink
stuk in de goede richting brengt.
Hij heeft den moed een onderwijzer
slechts óén bevoegdheid te verstrekken.
Maar alsof hij geschrokken is van zijn eigen
denkbeeld, voegt hij, aan die één© bevoegd
heid, gauw een stuk of vijf andere bevoegd
heden (Fransch, Duitsch, Engelsch, Han
delskennis, Handenarbeid) toe.
Kijk, die ééne bevoegdheid uracht ons
in de wolken van vreugde, doch die vijf an
dere bevoegdheden ontrukten me een wan
hoopskreet. „Komen we er dan nooit af",
kwam het in ons op. Do hoogste lof, die
thans een onderwijzer kan worden toege
zwaaid, is, dat hij een „studiekop" is, en
zijn hoogste ©ere behoorde te wezen, dat hij
als paedagoog werd geëerd. En zoolang er
zes of meer bevoegdheden blijven bestaan,
is werkelijk leven voor den onderwijzer uit
gesloten hij sluit zich op in zijn kamer, hij
verwenscht in zijn binnenste alle akten en
examens en do onschuldige jeugd krijgt van
hem geen vroolijk woord. Hij kan zijn kin
deren niet leiden door hun jeugd naar het
leven, zooals het betaamt, omdat hij z^lf
niet leeft.
En, alsof het niet genoeg is, dat al die
bevoegdheden blijven, voegt do Minister,
zeker ter aanmoediging, er bij, dat die
nieuwe taaiakten het midden zullen houden
tusschen de tegenwoordigo akten L. O. en
de akten M'. O. A. Dat beteekent vooj velen
een jaar langer 6tudio vóór elk „vodje" in
een laatje van hun bureau kan worden weg
geborgen.
Hoe dankbaar ik den Minister dan ook
ben, dat hij het hoofdakte-examen heeft
laten vervallen, voldaan ben ik nog geens
zins. Al die akten moeten verdwijnen en
plaats maken voor één bevoegdheid.
Premiebetaling voer dienstboden
De huisvrouw, die het loon van haar
dienstbode per kwartaal betaalt, en» nog
geen p-romiën voor de Invaliditeitsverzeke
ring van de dienstbode heeft voldaan, ziet
zich heden, 31 Januari, bij de loonuitbeta
ling voor do vraag gesteld hoeveel pre-
miën over den na 3 December 1919 verstre
ken tijd door haar moeten worden betaald
en op welke wijze zij aan haar verplichting
tot premiebetaling moet voldoen.
In verband daarmede kan het volgende
van nut rijn
Door oe vorenbedoelde huisvrouw moeten
premiën worden betaald over negen we
ken. Do eerste weck eindigt 6 December
1919, de tweede 13 December, en zoo vervol
gens, zoodat do laatst© week, waarover be
taald moet worden, is de week van Zondag
■25 tot Zaterdag 31 Januari. De betaling
van deze 9 premiën moet geschieden door
op de rentekaart negen zegels te plakken.
Do zogels moeten op do binnenzijde der
kaart worden geplakt in volgorde van de
op djo binnenzijde aangegeven nummering.
Geplakt moeten worden negen zegels van
50 cents, indien de dienstbode 21 jaar is of
ouder. Is de dienstbode 18 jaar, maar jon
ger dan 21 jaar, dat zijn de to plakken ne
gen zogels van 40 cents, terwijl voor ^en
dienstbode bonedon 18 jaar negen zegels
van 30 cents moeten worden geplakt. Na
dat de zegels zijn ingeplakt, moet op elk
zegol mot inkt do dagteekening „31 Januari
1920" worden gesteld.
De zogels voor de verschillende waarden
zijn verkrijgbaar aan de postkantoren en
aan de kantoren van do Raden van Arbeid.
In do toekomst zullen bij de uitbetaling
van loon per drio maanden 12 a 13 zegels
moeton geplakt wordenimmers, even zoo
vele premies als het kwartaal weken bevat.
Thans, op 31 Januari, kan men met ne
gen zegols volstaan, omdlat de Invaliditeits
wet eerst op 3 December in werking is ge
treden.
Uitvoer van eieren.
Naar het „Ned. Weekblad voor don Han
del in Kruidenierswaren" meldt, zal weldra
de uitvoer van eieren weer worden toege
staan. Is deze uitvoer aan den cenen kant
noodzakelijk, te>n einde een te groote da
ling van de® eierenprijs, waardoor de pro-
duobio voor kippenbouders niet meer loo-
nend zou zijn, te voorkomen, aan don ande
ren kant zal de export zoodanig geregle
menteerd worden, dat do prijs in bet bui
tenland als regel niet boven oen door den
Minister als norm te stellen bedrag stijgt
Om dit te bereiken, zal niet tot vaststel
ling van één maximumprijs worden over
gegaan, maar zal ter nivelleering de N. U.
M. een uitvoerrecht heffen, dat nagenoeg
overeenkomt met het prijsverschil in biu
nen- en buitenland. Het bedrag dier hef
fing zal wekelijks worden vastgesteld ©n
zal verhoogd of verlaagd worden, al naar
gelang do export te groot of to gering is
met betrekking tot do binnenlandsch© be
hoefte. In verband met het bovenstaande
hebben ook do eendenbouders, na aanvan
kelijke weigering, van den Minister op een
herhaald verzoek, thans een bevredigende
toezegging ontvangen wat den export van
eendeneieren betreft.
Suikerbons.
De Minister van Landbouw maakt be
kend, dat in het tijdvak van Maandag 2
Februari tot en met Zondag 8 Februari c.k
geldig zullen zijn do bons no. 17 en IS van.
do Rijkssuikerkaart.
Uitvoer Yan duigen.
De Minister van Landbouw beeft besloten
met ingang van 31 Januari tot nadere aan
kondiging dispensatie te verleenen van het
verbod van uitvoer van duigen, bodems en
ijzeren banden.
Do kolen-distributie.
Blijkens mededeeling van do Rijkskolen-
distributio zal do bandstofdistributi© na
1 April a.s. worden voortgezet. Do commis
sies, die aan bewoners van buizen, welke
ten gevolge van den watersnood in het wa
ter hebben ge.staan, een extra-rantsoen
brandstoffen willen verstrekken, moeten
zioh daartoe rechtstreeks tot de Rijkskolen-
distributie wenden.
Nederland ©n. België.
De correspondent van de „N. R. Ct.'' te
Eiussei seint:
Het comité de politique nationale maakt
vandaag wat het noemt den tekst van het
HolJandsch-Belgische verdrag, dat bestemd is
om het verdrag van 1839 te vervangen,
openbaar. Het komt in het kort hierop neer:
Ten lo. De onzijdigheid van België is
voorgoed afgeschaft.
Ten 2o. De loop van de Vlaamscii-BeJgi-
sche w: t ren op Nederland-ch-Vl am ch ge
bied zal dusdanig geregeld worden, dat
overstroomingen worden voorkomen.
Ten 3o. Handelsvrijheid wordt gewaar
borgd op de wegen, die door het grondge
bied van beide landen loopen, of de grens
aaartusschen uitmaken; de wateren, die de
5che.de met het stroomgebied van dsn Rijn
verbinden inbegrepen.
Ten 4o. Volstrekte vrijheid van scheep
vaart op de Westerscftelde voor handelsvaar
tuigen. Verplichting om den stroom m voor
de scheepvaart zoo gunstig mogelijker toe
stand te houden. Een gemengde commissie
daarvoor. Vrij gebruik van draadlooze te
legrafie. GeJgke behandeling van de vis-
schers van beide landen. Het bevaaibanr-
houden van de kanalen door Walcheren en
Zuid-Beveland evenals van het kanaal Gent-
Teirerzen. Vrije loodsenkeuze op dit ka
naal. Geen kanaalgelden.
Ten 5o. Nederland stemt toe in den uouw
van een kanaal van de haven van Antwerpen
nnar het Hollandsch Diep in de buurt van
den Moerdijk en in den bouw over Neder-
lai.dsch grondgebied van een waterweg Rijn
—MaasSchelde, uitgaande van den Rijn
bij Ruhrort en uitmondende te Antwerpen,
mits- tegelijkertijd een behoorlijke aansluiting
op de Maas tot stand gebracht worde. De
Maas zal gekruist worden in de buurt van
Veulo. Nederland heeft er geen bezwaar
t6gen, dat de genoemde waterwegen wor
den aangelegd met zoo weinig mogelijk slui
zen. Elk land zal dab gedeelte beheeren, dat
ovei zijn gebied loopt.
Ten 6o. Op de kanalen van Wa'ci eren en
Zuid-Beveland, op de wateren tusschen do
Schelde en den Rijn zal de scheepvaart van
allo tollen of belastingen, van welken aard
ook worden vrijgesteld. Wat de douanefor
maliteiten te Hansweert, op het kanaal Ant
werpen—Moerdijk bjj de kruising van de Bel-
gisck-Nederiandsche grens en op den water
weg RijnMaasSchelde bg de kruising j
van do Duitsch-Neder'andsche en Belgisch-
Nederlandsche grens betreft, zal het ver
voer, komende van of gaande naar Bèlg sche
zeehavens, niet aan ongunstiger voorwaar
den worden gebonden dan gelden vooi het
vervoer naar of van Nederiandsche havens
bij het overschrijden van de Duitsch-N teler -
derlandsche grens.
Beide landen komen overeen heb kanaal
LuikMaastricht to verbeteren, zoodat het
geschikt zal zijn voor schepen van 600
ton. Elk land zal de daartoe noodige werken
op zrjn gebied uitvoeren en de kosten daar
van dragen. België stemt er in toe, dat het
kanaa/ Maastricht's Hertogenbosch gesch.kt
wordt gemaakt voor schepen van 600 ton.
Het maakt er geen bezwaar tegen, dat van
een punt, gelegen tusschen Nesro-steren en
Bocholt, een "kanaal gegraven wordt van
dezelfde afmetingen na-ar de Maas, uitko
mende bij Maesbracht. Voor het geval, dat
Nederland aan België toestemming zou vra
gen om hst kaoaal Maastricht's-Hertegek-
botch tot aan d;n genoemden zijtak en dezen
zijtak geschikt te maken voor schepen van
meer dan 600 ton, zal België deze toestem
ming verleenen. Voor zoover de Zuid-Wil
lemsvaart in zijn gedeelte van Maastricht
tot Lozen vergroot rnoeb werden voor den
waterafloop ten gunste van Nederland, zal
deze vergrooting uitgevoerd worden op kos
ten van Nederland. Het verdere gedeelte
van den inhoud heeft enkel een administra
tie! karakter.
Aan het Ministerie van Buiteubndsche Za
ken betreurt mea de openbaarmaking van
dit ontwerp, hetwelk, zoo zegt men, een on
juiste voorstelling geeft van de resultaten,
die. op k'et oogenblik behaald zrjn in de te
Parijs gevoerde onderhandelingen, in het bij
zonder wat betreft het kanaal van Luik
naar Maastricht. Men zal begrijpen, dat het
geen pas zou geven, dat de Regeering op
tiet oogenblik in uitleggingen zou treden
over deze onderhandelingen. Openbaarma
kingen als die van het com'.té der politique
r.afonal ïcunnen enkel moeilijkheden en ver
wikkelingen brengen.
Havas-Reuter seint uit Brussel:
Een Brusselsch blad beeft, volgens het
bulletin de politique nationale, den tekst
bekend gemaakt van een aantal artikelen
van het ontworpen Nederlandsch-Belgisch
verdrag. Daarop ti^eft de Minister van Bui-
ttrlandsche Zaken een nota laten verschij
nen, waarin hij zegt het bekend worden van
het verdrag ten zeerste te betreuren.
Het bekend gemaakte geeft overigens geen
juist beeld van het resultaat, dat op dit
oogenblik door de onderhandelingen te Pa
rijs bereikt is, in het bijzonder voor wat
betreft het kanaal LuikMaastricht.
De nota voegt er aan toe, dab een derge
lijke bekendmaking al .een maar voor gevolg
kan hebben, dat er rich nieuwe moeilijkheden
opdoen.
Het comité de politique nationale laat
hot ontwerp-verdrag van den volgenden noot
vergezeld gaan:
„Datgene, wat in Augustus een volstrekt
noodzakelijk minimum w&rd genoemd, is nu
op alle punten prijsgegeven.
Van den eenen kant stellen de artikelen
betreffende de Schelde en Zïeuwsch-Vlaan
doren een nieuw absurd regiem in, die er
toe leidt, ons lot na een lang© procedure
in handen te leggen van den vreemdeling
cn de artikelen betreffende Limburg van
den anderen kant consacreeren een stelsel
van onrecht, die de levensbelangen van het
Yvuaische land ten zeerste schaden.
Door de uitzonderlijke beperking van do
itgraving vao het kanaal van Maastricht
wordt Maastricht en Luik niet alleen ge
troffen, maar het heele Maasdal en al de
plannen betreffende een kanaal van Ant
werpen naar Marseille door Luxemburg, het
beklom van Brïey en de Rhone. En dan
villen wij het nog niet hebben over de
politieke en militaire bepalingen van
het verdrag (artikel 1 en artikel
8). die van het verdrag een volledig geheel
maken, waar men nochtans beloofd had, dat
de politieke en militaire kwestie ?ou ge
stild blijven. Het is te hopen, dat de ver
ontwaardiging in liet land de Regeeiing zal
verhinderen op zulk een rampzalige wijze
de moeilijke onderhandelingen, waarbij de
Regecring in schijn steeds even optimistisch
bleef, te eindigen.
De „Nation beige", is niet veel zachter
in haar oordeel:
Wg willen hopen, aldus het blad. dat Ut
treurig diplomatieke, stuk voor altijd een
ontwerp zal blijven. Het ware eèn dubbel
ernstige fout het tc onderteekenen, nu juist
de regceringen der Entente ons in de gele
genheid stellen de vroeger begane fouten
weer goed te maken."
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie),
Wiukolsl uiting.'
Mijnheer de Redacteur.
Beleefd verzoek ik U plaatsing voor
onderstaande regelen in Uw Blad. Bij voor
baat mijn dank, hopende en nee- twjelenda
daarmede mgir doel, dit schrijven ond r de
aandacht der Raadsleden te brengen, te
bereiken.
Zooals in Uw blad d.d. 27 Januari stond,
is hei voorstel voor de 8-urige winkelslui
ting aangenomen.
Het is mgn wensch den Raad te verzoe
ken de verordening op de 8-urige winkel
sluiting zóó te maken, dat weer niet, zoo-
als bij de negen-urige winkelsluiting ge
schiedde, degenen, die verlof voor d n ver
koop van alcoholvrijen drnnk hadden, hua
winkels open mochten houden, wel is waan
alleen voor verkoop ter plaatse, m.ar waar-
yan echter het meeste verkocht Werd aan'
menschen, die het gekocine toch mede na
men, wat ook nu nog dikwgls gebeurt ea'
hetgeen schade en zeer onpleizierig is voor
d e winkeliers, die geen veriof vcor g.bruik
ter plaatse hebben en verplicht zijn fo
sluiten.
Wel worden er den laateten tjjd moer
overtredingen gestraft dan yroeger, doen
dit noemt niet weg, dat men zeer dikwijls
kan %zien. dat er door verscheidene winke
liers na het sluitingsuur van andore win
keliers in dezelfde branche verkocht wordt,
hetgeen ook niet aitijd door de ambtenaren,
belast met het toezicht op den.,verkoop nai
9 r.rcn, tegengegaan kan worden; dan zou
er wel steeds een politie-agent voor dio
zaken mogen staan.
Hopende, dat voor de 8-urige winkelslui
ting een verordening zal gemaakt worden,
waardoor alle winkels op hetzelfde uur
moeten sluiten, of enkele branches
daar buiten te schakelen en to es benaming
te geven voor vrijen verkoop, bijvoorbeeld
tot 9 of 10 uren.
Een Abonné.
Uit Leiderdorp.
Mijnheer de Redacteur.
Naar aanleiding van het verslag der Ge-#
meentersad-ritting van Leiderdorp, opgeno
men in Uw Dagblad van 30 dezer, zouden
wij gaarne het volgende onder Uw aandachU
willen brengen.
Reeds vroeger is door de Vereeniging
„Gemeentebelang", te Leiderdorp, op haar
werkprogram voor de Raadsverkiezingen ge
zet bij de afdeeling Publieke Diensten: „Bei
vorderen, dat electrische stroom voor kraehfc
en Jicht door de geheele gemeente beschik
baar komt, vooral ook met het oog op de
kleine motoren voor landbouw; wat eldera
op dit punt wordt bereikt, kan leerzaam
zijn."
Dit nadat reeds jaren eerder persoon
lijke pog.ngen om het gemeentebestuur van
het belang van electrischen stroom voor een
gemeente te overtuigen, hadden gefaald
men bad gas en voelde zich geheel tevredsn.
Natuurlijk is het ons als Vereeniging
aangenaam, dat hot gemeentebestuur- lang
zamerhand een andere meening krijgt, doch.
dan moet men het niet geheel doen voor-,
komen of noo.t het verlangen is uitgespro
ken en nu doen vestigen het idee, dat de
vereeniging „Gemeentebelanghaar reque.-t
heeft ingezonden, toen zij wist, dat het ge
meentebestuur stappen deed bij de directie
der Fabrieken voor Gas en' Electriciteit
*te Leiden.
Toen liet request op een bestuursvergade
ring is opgemaakt, was er door het" ge
meentebestuur van Leiderdorp tdezer zak?
nog niets gedaan. Het optreden van liet
bestuur van de Vereeniging „Gemeentebe
lang" is geheel correct geweest, correcter
dan cle Raadsleden, blijk ns het ve steg. den
brief, gericht aan hun geacht ooilege. neb
ben behandeld.
U dankzeggende voor de verleende plaats
ruimte,
Met hoogachting.
Vooruitstrevende Kiesvereeaigingj
„Gemeentebelang'.
De Secretaris.
Leiderdorp, 30 Januari 1920.
Uit het Deensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
6)
Do Lappen noemen het „oud" vleosch.
Maar het. gedroogde, dat zij in cJe zon heb
ben gehangen, is heel frisch en lekker van.
ömaak. Tegen Augustus en in September
begint men al te slachten, en dan komt er
weer verscli vleesch in den soepketel. In
den zomertijd is do kost het karigst, sedert
de rendieren niet meer geregeld gemolken
worden. Want versche vi9ch kan nu en dan
nog eon weinig afwisseling brengen, maar
vlsch is eigenlijk meer winterkost. Als oen
Berglap in den zomer visch vangt, wordt
zij gezouten en als winterproviand bewaard
want in den winter is visch- het gerecht
voor ontbijt en tusechenmaaltijd in plaats
van het gedroogde vleesch 's zomere.
Maar spijsbereiding is niet het werk, dat
de huisvrouw het meest in beslag neemt,
daar al do bewoners der hut tot do dienst
boden en kindoren van zes, zeven jaar toe,
volle vrijheid hebben Van do eetwaren zoo
veel te nemon, als zij willen, on zij hun
kleine gerechten zelf klaar maken naar
eigen smaak. „Ik kan geen eten voor je
klaar maken," zei Sara, toen ik uit ver
keerd begrepen bescheidenheid haar vroeg
mij te goven, wat ik hebben mocht; „hoe
kan ik weten, wanneer je honger hebt en
waar je zin in hebt?"
De hoofdmaaltijd 's avonds wordt in
hoofdzaak door den man klaar gemaakt,
hij verdeelt het vleesch en legt het in de
pan; in den ouden tijd was eten-koken ge
heel zijn werk, ton minste voor zoover het
vleesch betrof.
Maar behalve het eten-klaarmaken is er
voor do Lappen-vrouwen heel wat te doen
zij hebben haar kleine kinderen, die ver
zorgd moeten worden, en rij moeten de
heele familie in de kleeren houden, de
dienstboden er bij, wier loon hier in het
noorden bestaat in rendieren en kleeren.
fin daar de meesto kleeren van huiden wor
den gemaakt, is het looien con werk van
belang. Voor het looien wordt meestal wil
geschors gebruikt, maar voor cle huiden tot
tentbcdeklring en voor grovo vellen als koe
huiden, gebruikt men berkeschors. De koe
huiden worden door de boeren gekocht zij
worden alleen voor onderzolen van zomer
schoenen bewerkt, omdat zij bijzonder sterk
zijnvoor alle ander gebruik dient het- ren
dierleer. Om die kleeren en andere dingen
van leer te naaien, moeten clo vrouwen
draad spinnen uit pezen. De gedroogde pe
zen worden met den rug van do bijl ge
klopt; als zij hard zijn en van oude dieren
afkomstig, worden zij gespleten en met do
handen tot grove strengen getrokken, en
dan begint het eigenlijke spinnentrekken,
natmaken, nog eens trekken, soms met de
tanden om ze gelijk te maken. Als rij dan
de gowenschto dikte hebben, d. w. z. heel
dun zijn geworden, worden rij getwijnd met
do hand tegen de knie tot do draad lang
genoeg is, waarna cfto dubbel wordt gelegd
en met de rechterhand opnieuw wordt ge
twijnd tegen den wang. De pezen kunnen
tot een fijnen witten draad gesponnen
worden, zoo dun als zijcle, of ook tot een,
dio zoo grof is als zeildoekgaren; do grof
ste draad wordt gebruikt tot het naaien
en verstellen van schoenen.
In het voorjaar, als de bast gemakkelijk
af te schillen is, legt men de grof gespleten
pezen in een omhulsel vafi schors, genomen
van een dikken wilgestam. In dat omhulsel
blijven zij voldoende vochtig. Later in heb
jaar, als men geen bastomhulsel heeft, wor
den do pezen, met water bevochtigd, in een
doek geslagen. De gesponnen draden wor
den tot knotten gedraaid cn opgeborgen in
het vel van een duikereend. Er wordt veel
draad gebruikt en het spinnen is het werk
der vrouwen in verloren oogenblikjes, als
zij bij elkaar op bezoek gaan, en öp regen
dagen, waarop men niets anders doen kan.
Vroeger sponnen de vrouwon draad onder
het hóeden. Een regendag kan wel prettig
zijn. Zoolang men goed en warm zit, is het
niet naar den regen tegen de tentbedek
king to hooren slaande rookopening
wordt zoo ver dicht gestept, als het vuur
het lijden kan, dat maakt do hut half don
ker, en dio schemering is niet onaardig.
Minder aardig is natuurlijk do rook, als dio
gewoon weg neerslaat, zoodat allen gaan
hoesten. Do buurvrouwen komen met hun
spinwerk op bczook cn blijven een poos
praten, do koffieketel wordt warm gehou
den en de gesprekken worden met leven
digheid gevoerd. Onder elkaar zijn de vrou
wen gezellige praateters; geestige, rako
antwoorden geven zij allen. Ook de kinde
ren zijn bij do hand; maar als de mannen
©r bij zijn, is het vrouwvolk stiller. Als
eeliber do regen blijft aanhouden, is do ge
zelligheid voorbij, de gasten moeten in
eigen hut voor alles gaan zorgen. Het vuur
gaat dooven en do koffieketel wordt leeg
in do kast gezet. Allo gekheid is uitgeput,
in do hut begint het overal te lekken. Het
is niet meer mogelijk iets uit te voeren
alles is oven nat on somber. De vloerlak-
ken alleen glinsteren van het vochtin de
vleeschpan staat een plas regenwater, het
opgeroldó beddegood blijft ook niet droog,
cn langs onzen rug sijpelt melancholiek de
eene druppel na den anderen.
Het weer verandert hierboven ongeloof
lijk gauw. Eens op een dag was het druk
kend heet, maar tegen den avond werd het
plotseling koud en het landschap zag er
geheel anders uit. Wij waren door wolken
omringdgroote, dikke wolken van aller
lei vorm en vreemde kleuren bewogen als
een kokende massa om ons heen, alsof zij
opstegen uit een enormen ketel. Do hut cn
cle naaste omgeving lagen scherp afgetee-
kend in al die dikke dampen. De wolken
gloeiden bij zonsondergang als brand vlam
men. Zij gleden over en onder en achter
elkaar, wisselend in kleur, van zwart en
grijs, tot bet vurigste roodhet was als
keek men over eindelooze moerassen in bo-
demloozo diepten, en overal vuur, zoocSat
het bijna angstig werd op die eene bewoon
de plek te blijven in een uitgestorven we
reld, waar toch alle kwaad in beroering
kwam.
IV.
Eerst in Juli werd de hut een eind ver
plaatst om meer beschut to liggen. Men
moest bijtijds bedacht zijn op do najaars
stormen, daarom maakte ieder op een paar
metors afstands rondom zijn hut een om
heining van stammen en berketakken. Be
schutting had men daardoor, maar mooier
was het, toen men de grijze hut tegen hot
gebergte zag afsteken. Nu werd zij door die
grove omheining op de deuropening na ge
heel verborgen. Ook gebruikte men de ber
kenhaag tót het ophangen van alle mogc-
lijko dingen. Als het niet regende, werd
's morgens al het beddegoed er te luchten
gelegd, cn eerst des avonds vóór-.zonsonder
gang naar binnen gehaald. Do Lappen
luchten hun kussens cn vellen cn dekens
iedcren dag het hcclo jaar door, als het
geen noodweer is's winters moet men dik
wijls de sneeuw er afschudden vóór men ze
in oio hut brengt. Zoo zijn zij altijd frisch;
iets, waar de Lappen bijzonder op gesteld
zijn (en buitendien heeft dat luchten in deD
winter nog het voordbei, dat beestjes, dio
er misschien in ritten, döodvriezen). In hun
jeugcl, als zij de kudde hoeden, slapen do
Lappen altijd buiten; in de hut hebben zij
niet te klagen over gebrek aan ventilatie,
hun reukorgaan is dus fijn, en slechte lucht
hindert hun altijd erg. Dit klinkt misschioD
als een wonderlijke bewering, claar men
altijd hoort van „Lappen-stank", en dat zij
do lucht verposten, waar zij binnenkomen.
Waar zij naar ruiken, is de traan, waar
mee zij hun pelzen inwrijven, en liet teer-
smeersel, dat zy voor hun schoenen
gebruiken. In de hut wordt de lucht
van dat smeersel niet zoo gemerkt door
do gestadige luchtverversching, maar in
een gesloten vertrek wordt het gauw een
benauwendo stank, waarvan de Lappen zelf
last hebben. Ik hoorde eens een vrouw zeg
gen, dat zij geen gekookte haring kon eten,
omdat do lucht haar zoo deed denken aan
het bontsmeersel.
Het is ook niet juist, als men meent, dat
de Lappen onzindelijk zijn op hun lichaam
en hun eten.
(Wordt vervolgd.)
