No. 18378
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 30 Januari.
Tweede Blad Anno 1920.
BINNENLAND.
e
FEUILLETON.
Met de Lappen op het Hocgbsd.
Broodkaarten.
Jr De directeur van het Rijksbureau voor de dis-
trihutie van Graan en Meed maakt bekend, dat
als wittebroodkaart voor het 125ste tijdvak, het-
N .welk loopt van 1 tot en met 9 Februari, zal
'iddenon de Rijksbroodkaart in de groene kleur
(i;op gelen ondergrond."
Bons van deze kaart zullen ovenwol op Za
terdag 31 dezer reeds geldig zijn.
Do Minister van Landbouw, Nijverheid en
-.Handel heeft lot do burgemeesters de volgende
'circulaire gericht:
Het is gebleken, dat in bijna alle gemeenten
jWittebrood wordt betrokken op bruinbroodkaar-
'ten. Het gevolg hiervan is, dat de bakkers na
larwiaseMng van do door hen ontvangen brood-
Ikaarlenbonnen een teveel hebben aan Regee-
.tóngsmeel eoi een tekort aan Regeeringabloem,
waardoor het hun op den duur onmogelijk wordt
'op regelmatige wijze aan de vraag van hun af-
snemers naar wittebrood op de daarvoor be
stemde kaarten te voldoen. Het zal duidelijk
dat deze ongoweneohte toestand tot aller
lei knoeierijen aanleiding geeft.
Het wil mij voorkomen, dat do oorzaak van
{dezeu toestand moet worden gezocht eenerzijds
'in de geaardheid van hot publiek, hetwelk, in
het bezit van bruin broodkaarten, zich de moeite,
.verbonden aan de ruiling van do broodkaarten,
en in sommige gemeenten ook kosten, niet
wenscht te getroosten, overtuigd als het is, dat
het op do broodkaarten, onverschillig van welke
soort, toch de verlangde broodsoort kan ver-
krijgen, anderzijds in de administratie van de
gemeenten, welke aan de ruiling van de brood
kaarten, zij het onopzettelijk, moeilijkheden in
'don weg leggen
In verband met het bovenstaande mag ik u
in overweging geven, waax zulks tot heden niet
geschiedde ,het ruilen van de broodkaarten kos
teloos te doen plaats vinden, en voorts alle maat
regelen te nemen, welke hot'ruilon van bruin-
in witiebroodkaarton bevorderen.
Uitvoer van leder.
De Minister van Landbouw heeft beslo
ten met ingang van 30 Januari tot nadere
aankondiging dispensatie te verleenen van
het verbod van uitvoer van leder als grond
stof.
Maximum-prijzen kaas.
Het lid van de Eerste Kamer, de heer
Kruyt, heeft den Minister van Landbouw
(Nijverheid en Handel gevraagd:
Ja het. den Minister bekend, dat de kaas
voor beduidend ageren prijs dan den thans
geldenden aan de consumenten kan worden
geleverd?
Kom het den Mnister derhalve niet go
.wenscht voor dte> maximumprijsstelling der
kaas op te heffen?
De Mindstr heeft daarop geantwoord
,.Do marktprijzen van boter en kaas loo-
pen, o m. als gevolg van den ongnnstigen
stand der buiten!andsche wisselkoersen, de
laatste weken gestadig terug In verband
daarmede kunnen boter en kaas, die thans
ter markt komen, aan die consument-en te
gen aanmerkelijk Jageren pnis dan de aan
vankelijk voor dezen winter vastgestelde
maximumprijzen geleverd worden. De on-
dergeteekende heoffc dan ook hierin aan
leiding gevonden ooi bij beschikking van
23 Jauari j 1 do maximumprijzen voor bo
ter met 45 cents per K.G. te verlagen cn
die voor jonge kaas op te heffeD.
Voor beiegen kaas heeft de ondergefcee-
kencfo de geldende maximumprijzen -gehand
haafd daar de mogelijkheid bestond, dat
bij opheffing daarvan een prijsstijging voor
enkele kwaliteiten zou plaats hebben.
Het ontslag van losse werklieden der Artillerie-
inrichtingen.
Op vragen van dien heer 'Jïelsdirigen be
treffende liet ontslag van losse werklieden
dor Artillerie-Inrichtingen, heeft d>e heer
ftuys de Boeren brouck Minister van Oor
log a. i. geantwoord
„Inderdaad Ls door den laatstelijk afge
treden Minister van Oórlog, als uitvloeisel
van de aanneming van het bekende amen
dement -Marchant, op art. 1?3 van het ont
werp-oorogsbegrontang voor 1920, aan de
di.nectie der Artillerie-Inrichtingen opge
dragen om aan 100i> losse werklieden dier
inrichtingen het ontslag, ingaande op 1
Februari a. s te doen aanzeggen.
Voor wat betreft liet ontslag aan losse
werklieden- van andere inrichtingen, onder
het Departement van Oorlog behoorende,
verwijs ik naar mijn antwoord op de door
den heer Helsdingen op 29 December 1919
ingezonden vragen.
De Minister van Oorlog a. i. heeft intus-
schen aanleiding gevonden om de uitvoe
ring van bovenbedoelde opdracht voorloo-
pig op te schorten en heeft de directie uifc-
genoodigd allereerst een voorstel te doen
tot geleidelijk ontslag.
De uitkeeringen too te kennen aan we
gens personeel vermin dering ontslagen los-
R© werklieden, zijn indertijd door de Re-
geering als algemeen© regeling vastgesteld
er bestaat geen aanleiding daarin thans
incidenteel wijziging te brengen".
Algemeen studiefonds.
Uit de statuten en het huishoudelijk re
glement van de Vereeniging „Algemeen
Studiefonds", gevestigd te 's-Gravenkage,
blijkt het volgende
De Vereeniging stelt zich ten doel, door
hèt geven van rentelooze voorschotten,
het studeeren aan een Nederlandsche Uni
versiteit of Hoogeschool mogelijk te makc-n
voor Nederlandsche jongelieden van beider
lei kunne, die in het bezit zijn van een ge
tuigschrift of diploma, dat recht geeft deel
to nemen aan bet eerste examen, waaraan
de betrokkene, bij voortzetting der studie
in de gekozen richting, zich zal hebben te
onderwerpen, en die blijk hebben gegeven
van zoodanigen ijver en aanleg, dat een
hoogere opleiding in het algemeen belang
wenschelijk moet worden geacht.
Bij het verleenen van steun zal niet wor
den gelet op de godsdienstige of politieke
overtuiging van den aanvrager of diens
verwanten.
De geldmiddelen van de Vereeniging be
staan uita. bijdragen ineens van stich
ters, leden, donateurs en anderenb. te-
mgkeerende inkomstenlo. contributie)!
van gewone leden; 2o. periodieke bijdra
gen van anderen 3o. subsidiön4o. rente
van het ingevolge art. 21 gekweekte kapi
taal.
De Vereeniging vormt uit alle bijdragen
ineens een kapitaal, dat, volgens daarvoor
bij huishoudelijk reglement vast te stellen
regelen, op soliedo wijze en rentegevend
belegd wordt.
Do rentelooze voorschotten worden, met
in-acht-neming der in deze statuten daar
voor gestelde regelen, toegekend door het
bestuur. De bij huishoudelijk reglement te
stellen regelen, betreffende de uitvoering,
zullen bepalingen moeten bevatten om zoo
veel mogelijk te voorkomen, dat door
Vereeniging verliezen geleden worden.
Het bestuur der Vereeniging bestaat uit:
G. Bolkesfcein, inspecteur van het Middel
baar Onderwijs K. ten Bruggencate, oud
inspecteur van het Middelbaar Onderwijs
dr. G. H. Coops, inspecteur van bet Mid
delbaar Onderwijs J. A. Grutterink, hoog
leeraar te Delftdr. J. Hooykaas, rector
van het gymnasium te ArnhemF. J
Yaes, leeraar aan de 1ste H. B. S. met 5-ja-
rigen cursus to Rotterdamdr. C. J. Vin-
kesteijn, inspecteur der GymnasiaP. Vis
ser, leeraar aan de 3de H. B. S. met 5-jari-
gen cursus te 's-Gravenhagedr. K. H. M
van der Zande, inspecteur van het Land
bouwonderwijs.
Regeling van de financiën der HohenzolJems.
Over het wet:ontwerp t t van de
fmanciecle b: trekkingen tu s:'en P ui sen cn
de Ho^enzollerns.. dat bij da Pruisische
landsvergadering is ingekomen, wordt ge
meld
De overeenkomst is ailerc rs. ge jron.l op
het artikel der Grondwet v lge s nclw.elk
da pj-rfcidiere eigendom ons Vooraar R
De scheid ng van de ve'mogen o j^cten tus-
echen den St at en dw/oëger^ Xr oi iro t
het organi ek same-Irnge d? n'e: nut loos
vernielen en waarden van overwegeni hi to-
risch of kunstkarakter moten z ovee1 mo
gelijk orge.'Ci o^den be; oudeu k ij ven. Daar
om Düjven aan d :-n Staat de l:u t ci nlt 'o
en ar dere voorwerpen van wa rle, welke
zicli bevinden in de paleizen, welke can d n
Slaat konen. De lasten, wJke direct met
de reprenentatieplichtea v n dei drager v:m
de kroon samenhangen, worden ov rgenoincn
door den Staat. Voor het wegvallen van
d9 bedragen uit de kroondotatïe wordt een
afkoopsom van 100 millioen mark betaald.
Deze komt echter niet in handen va>n het
koningsbuis, maar wordt beschouwd als af
koop van de Rijks- en de Staatsbelast ngen,
we'ke de Kroon volgens d9 hu"drge belas
tingwetten moet betalen. Mocht liet bedrog
niet'toereikend zijn, dan moet het voormal ge
koningshuis het ontbrekende bijbetalen.
H. M. de Koningin heeft benoemd tot
officier in de Huisorde, van Oranje P. J.
baron van Heemstra, rentmeestor van hét-
Kroondomein te Hattem.
Bij Kon. besluit is tot kanselier aan
Har er Maj es'ceits gezantschap te Kopen
hagen benoemd de beer A. J. Witmans.
Bij Kon. besluit zijn de traktementen
van den legerpredikant in algemeenen
dienst en van den hoofdaalmoezenier be
paald op f 5000die van do legerpredikari-
ten en van de aalmoezeniers van f 4000 tot
f 4400. Deze bedragen zijn tevens vastge
steld als die, voor welke voor pensioen is
bij to dragen.
De Minister van Waterstaat heeft de/
architecten K. P. C. de Bazel, dr. H. P.
Berlage, Ed. Cuypers, J. Limburg en J.
Stuijt uitgonoodigd iedor o<m ontwerp te
willen vervaardigen voor de verbouwing en
uitbreiding van het gebouw van de Twee
de Kamer.
By resolutie van den M'mster van Fi
nanciën is met ingang van 1 Februari 1920
beno emd tot Reg eer in gsc oinm i sraris voor het
Departement van Fin nciëa by do N. V. Ne-,
aerlandsche Uifcvo?r-Maatschappy te 's-Gra-
venhage rnr. H. Bijleve'd Jr., oud-minister
van Marine te 's-Gravenhage.
Nader wordt gemeld, dat H. M. de Ko
ningin de ontvangst van de Algemeene Re
kenkamer, overeenkomstig oen verzoek van
dit college, tot later heeft uitgesteld, aan
gezien do president en verschillende leden
wegens gezondheidsredenen verhinderd zijn
bij de ontvangst op heden aanwezig te zyn.
Gisteravond heeft mevr. dr. Marie
Montessori twee Haagsche scholen bezocht.
In gezelschap van dr. Plontenga, voorzitter
van de Ned. Montessorivereeniging, dr. Gode-
froy, voorzitter van de regelingscommissie
voor de ontvangst van dr. Montessori in
Nederland, en dr." De Vletter, leeraar aan het
Eed. Lyceum, .begaf de Ita'mansohe paeda-
goog zich eerst naar de particuliere school
van mevr.-PrinsWerker in de Van-Hove-
straat. Deze dame is een der eorste geweest
die zich door eigen aanschouwing te Rome
heeft vertrouwd gemaakt met de bedoelingen
van de beroemde opvoedkundige. Daarna
ging het gezelschap naar de gemeentelijke
school voor voorbereidend onderwijs in de
's-Gravezand 1:an, waar hefc gemeentebestuur
een proef neemt met de nieuwe methode.
Hier werd dr. Montessori ontvangen door
den heer Do Noo, inspecteur van hefc ge
meentelijk onderwys, die haar rondleidde
door de z.g. „Monfcessori-lokalen." Vervol
gens gebruikte dr, Montessori de lunch ten
huize van mevr. CoopsBrosse van Groe-
nou en bén slotte ontving de Minister van
Onderwijs Kunsten en Wefce s h-ppen boar
in particuliere audiëntie.
Hierop keerde dr. Montessori terug naar
Amsterdam, waar zij Zaterdag a.s. de laatste
der drie lezingen houdt.
Het Cencr ial Stembureau voor de ver
kiezing van leden der Provinciale Staten
van Noord-Holland hoeft in de plaats van
de heer R. Stcnhuis, die zijn benoeming tot
lid der Staten niet had aangenomen, be
noemd tot lid der Staten den heer L. v. d.
Wal, voorzitter van den Alg. Ned. Tim
mer! icdenbo«ld te Arasterdam.
Tot leeraar in de wis- en natuurkunde
aan d'e gemeentelijke hoogere burgerscho
len te Ufcreoht is benoemd de heer A Vega,
doet. in de wis- en natuurkunde, leeraar
aan het gymnasium en de H. B. S. te Dor
drecht. -
Als lid van de Vereeniging van Nederland
sche Gemeenten zijn toegetreden: Arnhem, As-
senclelft, Haarlemmermeer, Oosterhout, Rijns-
burg, Tegelcn en West zaan.
In het geheel telt de Vereeniging thans 513
leden met 5,182,540 inwoners
Het hoofdbestuur van don Algem. Neder!.
Bond van Arbeiders in het Landbouw-, Tuin
bouw- en Zuivelbedrijf hoeft besloten, in Augus
tus een internationaal landarbeiderscongres te
Amsterdam le houdón on daarvoor uit te noo-
digen de Bonden van Landarbeiders in Duilscli-
land, Oostenrijk, Polen, Denernarkon, Zwedon,
Noorwegen, België, Frankrijk, Italië, Schotland
en Ierland.
Als afgevaardigden naar de algemeene verga
dering van den Duifcchen la ndarb ei dersbon d,
13 Februari en volgende dagen te Berlijn te
houden, zijn aangewezen de heeren P. Hiomstra
en J. Hilgonga, beiden to Leeuwarden.
De commiBsie van voorbereidi'ig ivzake
do stichting van een Vereen,g.tog lot ver
sterking van hefc ethisch beginsel in de Ned.-
Herv. Kerk, bestaande uit de heeren D. J.
Gouverneur, D. P. J. Molenaar, prof. dr.
H. Pli Obbink, P. C. J. van Paasseo, prof.
dr. J. R. Slotemaker do Bruine en prof dr.
A. J. do Sopper, is samengekomen. Zij ba-
sloot tegen 14 April een samenkomst van
geestverwanten (predikanten on gemeente
leden, zoowel manlyke als vrouwelyke) le or-
ganiseerea in „Hotel de l'Europe", ie Utrecnfc.
Op d:3 samenkomst zullen twee sprekers
als co-reierenten optreden ter inleiding van
een nader te publiceeren onderwerp, ter-
wyl dan tevens door de commissie van voor
bereiding statuten ter overweging en goed
keuring zullen worden voorg Iegd.
Het hoofdbestuur van den Vrijzinnig
Chri8telijken StucJenfcen-Bond is tot de slot
som gekomen, dat do Bond op grond van
zijn beginsel niet tot de Wcreld-Federatio
kan toetreden, zelfs al kon dit door een
uitzonderingbepaling op den regel, dat van
elk land maar óén Vereeniging mag zijn
aangesloten. Wel stelt het hoofdbestuur
zich voor, een zeer innig contact met de Fe
deratie te houden.
Te Utrecht vergaderde de Christelijk
Sociale partij onder voorzitterschap van
mr. dr A. R. van de Laar. Na een korte
openingsrede van den voorzitter, waarin
deze wees op de beginselen der partij, de
souvereiniteits Gods en de werkelijkheid
der zonde, bracht de secretaris, dr. J. van
Dorp, uit Gendringen, het jaarverslag uit.
Daaruit bleek, dat de partij op het oogen-
blilc drie zetels in Provinciale Staten be
kleedt, Friesland, Overijsel, en Gelderland,
terwijl een kleine 20 gemeenteraadszetels
door haar zijn bezet. De financïcele positie
der partij baart nog altijd groote zorgen,
maar liet verslag sprak er toch vreugde
over uit, f t de partij in 1919 niet onaan
zienlijk is gegroeid. Zij telt thans 34 afdee-
lingen, terwijl er onlangs nog rijn bijge
komen Hot ledental beloopt ongeveer 600.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester sloot met een nadeelig
saldo van f 121. Do rekening van ,tDe Beu
kelaar" zal vermoedelijk een "nadeelig saldo
aanwijzen van f 300.
Bij de besprekingen werd in overweging
gegeven den naam van de partij' te veran
deren in Christelijke Volkspartijdeze
naam zou méér menschen tot de partij trek
ken. Daartegenover werd aangevoerd, dat
een andere naam niet aanbevelenswaardig
was te achten. Bij den naam van Christe
lijke Volkspartij zou men gaan vragen
„Zijn jullie minder sociaal geworden?" En
bovendien zal men vragen of deze partij
een volkspartij is geworden. Niets is min
der waar dan dat Wij werken voor geheel
het volk De rest van den eersten dag was
gewijd aan behandeling van statuten en
huishoudelijk reglement.
In de voortgezette vorgadering is mee
gedeeld, dat mr-. dr. A. R. van de Laar als
voorzitter herkozen was.
Bij do behandeling van het partijprogram
sprak de vergadering zich uit voor afschaf
fing van de Forste Kamer en voor bet in
stellen van een referendum.
Ten aanzien van de verdediging van liet
vaderland werd na uitvoerige besprokin-
gon besloten, in het program liet volgende
punt op to nemen: ,,Do landmacht worde
beperkt tot een politieleger van vrijwilli- j
gors. Do vloot worde afgeschaft. Zoolang j
het leger blijft, worde alle kazornecring,
vooral uit moreel oogpunt, zooveel mogelijk
afgeschaft. Aan godsdienstleeraars worde
niet. als zoodanig vrijstelling van dienst
verleend.
Met 26 tegen 6 stemmen werd op voor-
stol van dr. Cramer te Utrecht do volgen
de motie aangenomen„De vergadering
verklaart zich, afgezien van de kwestie van.
weerloosheid, om principieel© redenen te
gen eiken vorm van r&ilitairisme on wenschfc
om deze redenen in hot program den eisch
te stellen van afschaffing van leger en
vloot."
Besproken werd voorts de houding van
do Christelijk Sociale Partij* tegenover de
onderwijs-kwestie. Besloten werd, in hefc
program op to nemen, dat. aan allo inrich
tingen van lager, middelbaar en hooger on
derwijs voor iedereen kosteloos onder-wijs
behoort te worden gegeven. Tevens werd
die wenschelijkheid uitgesproken van ver
lenging van den leerpliclittijd. Voorts sprak
do vergadering uit, dat de salarissen van
alle ambtenaren en beambten in overheids
dienst naar eisch van Christelijko sociale
rechtvaardigheid, en zoo ook in verband
met het kindertal van het gezin, moeten
worden geregeld, en dat do rechtspositie
en arbeidsvoorwaarden van allen, die in
overheidsdienst zijn, geregeld moeten wor
den in overleg met de organisaties, hun
geestelijke vrijheid moet worden gewaar
borgd en een administratieve rechtspraak
moet worden ingevoerd.
Op voorstel van de afdeeling Zwijndrecht
werd een nieuw artikel aan het program
toegevoegd, vastleggende de sociale verze
kering Het hoofdbstuur werd gemachtigd
een artikel te redigeeren, waarin wordt
uitgesproken, dat bij ongeval bijna volle
dige en bij algeheel© invaliditeit volle uit-
keering volgens de Ongevallenwet a^n den
betrokken arbeider behoort te worden ver
leend.
In zake de verhouding van Kerk en
Staat werd bepaaldDe Kerk worde door
de overheid erkend als een Goddelijke in
stelling, die onafhankelijk is van Jen staat.
De pluriformiteit der Kerk als ideale toe
stand worde volkomen verworpen.
Meegedeeld werd, dat als bestuursleden
herkozen zijn de heeren dr. Cramer, te
Utrecht, dr. J. van Dorp, te Gendringen,
Beunke, te Almelo, en Rotteveel, in Den
Haag, cn als zoodanig gekozen zijn de
heeren Do Haan, te Joure, Jansen, to
Leeuwarden, Schurink, te Meppcl, en mej.
Teunissen, te Yianen.
Een rondgang voor don coro dienst in do
Ncd.-Herv. Gemconto tc Leersum, einde van het
vorige jaar gehouden, had ongeveer f 1000 op
gebracht. Kerkvoogden stelden nu voor, naar
het „Dóornsch Nieuwsblad" meldt, het predi-
kantstrakteament, dat reeds 20 jaar lang f 1600
bedroog, tot f 2000 to verhoogen, doch wegens
tegenstand van de zijde der notabelen werd dit
bedrag tot f 1800 ingokorlf
De heer H. C. Mellet, leera-tr in de
F ran s oh e taal aan de H. B S. te Zutphen,
heeft, naar de „Z. Ct." meldt, tegen 1 Sep
tember ontslag gevraagd.
„De Kerkklok", orgaan van de Ncd.-
Herv Kerk te Doetinchem, heeft opgehou
den te bestaan. De uitgave is gestaakt we
gens verschil van opvatting inzake het. ker
kelijk standpunt tusschen de redacteuren
cis. Briët en ds. Smelt. Do eerste is gene
gen kerkdiensten aan vrijzinnige predikan
ten af te staan, terwijl de laatste dit stre
ven besrydfc.
Bij Kon. besluit is machtiging ver
leend aan den Commissaris der Koningin
in de provincie Overijsel, tot het bijeen
roepen van de Staten dier provincie in
buitengewone zitting op een nader te be
palen datum tusschen 15 Februari en 1
April e. Ir., ton einde alsdan aan die orde
te stellen, de behandeling van de volgende
punten: io. toekenning van subsidie van
wege <ie provincie in verband met den
voorgenomen aanleg van een kanaal van
Twente naar den Boven-Rijn2o. besTas
sing inzako hefc al dan niet door de pro-
vincio toekennen van premie-vrij pensioen;
3o. het verstrekken van gelden in leen aan
cle N.V. Eleetricitoits Maatschappij IJsel
centrale en de daartoe noodige geldlee-
ning4o. voorstel tot het verleenen van
een extra-gratificatie over 1919 aan pro
vinciale ambtenaren cn beambten.
Uit hefc Deensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
6)
Na afloop van hefc merken rustte en
gTaasdo de kucode, en toen trok zij naar de
Noorscho grens, gevolgd door de wachters
en de honden, die gedurende den zomer
in Noorwegen op haar moesten passen.
IH.
Nu werd hefc tamelijk stil in ons kamp,
de mannen en de groote jongens waren
wtg, en ook een paar jonge meisjes, d.w.z.
al de hoedlers en hoedstersalleen de huis
vrouwen en de oude menschen bleven met
de kinderen achter. De vrouwen begonnen
aanstonds haar verschillende zomerbezig-
heden. Zij hadden veel te doen.
Het is een genot de Lapsche vróuwen in
de hut aan het werk te zien. Haar bewe
gingen zijn zoo bevallig. Als zij uit en in
Joopen, houden zij haar kleeren om de
knieën bijeen, om niets aan té raken of af
te gooien. Zij hebben een rustige, deftig©
bedaardheid bij alles, wat zij doen, en be
wegen haar handen even sierlijk, of zij band
weven of darmen schoonmaken, 's Is zeker
juist die moeilijkheid, die vele bezigheden
in enge ruimte to moeten verrichten, zich
bewegende op die veerendo takken, dat do
ino-tuurlijke bevalligheid der vrouw zoo
fiterk is ontwikkeldhet loopen op sneeuw-
achoenen en hefc leven in do buitenlucht
'dragen ook daartoe bij. Do Lappen zijn
lenig, de vrouwen in hooge mate, haar le
nigheid wordt nog bevorderd door de wijze
van zitten in de hut. In het Noorden zitten
man en vrouw niet op dezelfde manier de
mannen houden hun boenen kruiselings
onder zich, maar die houding neemt een
vrouw nooit aan; dat zou niet rijn zooals
het behoort. In zittende houding heeffc zij
haar knieën tot elkaar gebogen en de bee-
nen aan Weerszijden op de plaats gestrekt,
de voeten naar buiten gekeerd een hou
ding, die zulk een buigzaamheid vereischt,
dat rij eerst door geslachten is kunnen ver
worven wordeneen Lappenvrouw kan
uren lang in die houding zitten zonder moe
te worden. Soms zit zij met één been onder
rich of in gewone houding met de beide
beenen recht voor zich uitgestrekt, maar in
den regel zit zij op bovenbeschreven wijze j
men ziet dan een fraaigevormde voet aan
beide zijden uitsteken. Zij vindt die hou
ding zeer gemakkelijk en staat vlug op.
(In meer zuidelijk gelegen streken, waar
Lappen hun woonplaatsen hebben, is er
geen verschil in de rittende houding van
man of vrouw).
De vrouwen der Lappen leiden geen Tui
leventje. Zij zorgen voor haar huishouding
en haar kinderen met evenveel toewijding
als iedere andero nauwgezette huisvrouw.
Om te beginnen heeffc zij er dagelijks voor
te zorgen, dat er hout gehakt wordt on
water wordt aangedragen. Zij moot de
koffie en het eten klaarmaken, looien, naai
en, pees-spinnen. Yoor de vrouw, die klei
ne kinderen te verzorgen heeft, is dit alles,
zonder dienstpersoneel, een zware taak.
Families, die het zich eenigszins veroorloo-
ven kunnen, houden dan ook een gediensti
ge, maar dat meisje moet, als hefc noodig is,
ook meehelpen bij hefc hoeden der kudde.
Het houthakken is geen gemakkelijk werk.
Dit en hefc watercSragen wordt, als er geen
dienstpersoneel voor is, meest verricht door
de volwassen kinderen. Berken moeten
soms heel ver weg geveld en dan naar de
hut gesleept worden, waar men ze op hefc
vroeger beschreven hakblok klein hakt. Als
de Lappen zich lang in oen berkenbosch op
gehouden hebben, is het bosch natuurlijk
zeer gedund vooral bederft do oud-Ger-
maansche gewoonte de boomen om te hak
ken ter hoogte van 's menschen middel, de
schoonheid van zoo'n streek; men mag in-
tusschen den Lappen daarvan geen al te
groot verwijt maken, daar het in overeen
stemming is met die oerculfcuur. De Lap
pen verkwisten geen hout, zooals mon hefc
riet in andere bosschen ,waar groote hoo-
pen hout liggen fce verrottenzij nemen
alles als brandstof mee naar huis cn sto
ken in don zomer gewoonlijk alleen dorre
takken, die zij geregeld sprokkelen. Maar
hier bij Laimo was niet veel sprokkelhout;
dus namen zij hier de" groene berken.
Er wordt wel gezegd, dat de Lappen niet
zuinig rijn met brandstof; maar dat is niet
waar. Een ieder begrijpt, dat in den win
ter een goed. brandend vuur noodig is, zul
len de menschen hefc uithouden fce leven op
die sneeuw onder zoo goed als den blooten
hemel gedurende negen maanden van het
jaar; en nog verspillen zij geen hout.
's Nachts branden zij geen vuur, on dikwijls
brandt het overdag heel flauw; ja, is het
soms uitgedoofd. Dan kan men iemand,
die in de hut komt, hooren zeggen: „Een
hut zonder vuur is als een huis voor doo-
den." De Lappen kunnen het vuur niet
missen, geheel afgezien van het nut van de
warmte. Het groote vuur is het eenige,
wat huiselijk genot geeft in hun aan gemak
ken zoo arm bestaanhefc knetterend go-
luid van hefc brandende hout en het flikke
ren der vlammen zijn gezellig, houden den
geest bezig on werken op de verbeelding
„hefc vuur is als een goed vriend," zeg
gen ze.
Het eten en de toebereiding van hefc
eten is nogal eentonig. Op de nuchtere
maag krijgt groot en klein koffie zonder
brood, koffio zoolang er koffie in den ketel
is, fcweo of drie koppen voor de groote men
schen, één kop voor do kinderen. Later op
don morgen, als de honger zich doefc gevoe
len, eet ieder, wanneer liij trok heeffc en
zooveel hij lust, van het voedsel, dat er is.
I3 er vleesch van den vorigen avond over,
dan wordt de vlceschpan boven het vuur
gehangen, en de restjes er in gewarmd,
meest alleen voor de kinderen, daar er zel
den veel overblijft.
In don zomer bestaan de tusschemnaai-
tijden meest uit in de zon gedroogd ren-
cLiervleesch. Geliefkoosdo spijs zijn vette
ribben. Men houdt er één of twee boven
hefc vuur, zoodat de bovenste vetlaag zacht
wordt; met het mes schrapt men dan vet
en vleesch or zoo goed af, dat ten slotte hefc
been geheel kaal is en de honden op zijn
best het willen hebben. Yóór of na hefc
vleesch, niet te gelijk met het vleesch, eet
men een boterham. De boter is meest sterk,
daar zij, maar eens per jaar wordt ingesla
gen. Met zijn duim smeert men de boter
dik op het brood. Het brood is ongerezen
meel en water woraen in den grooten hou
ten bak dooreengeroerd, dan worden er
ba-llen van gemaakt in de grootte van een
gebalde vuistdie bal wordfb uitgerold tot
een dikken pannekock, die dan verder op
een houten schaal met do handen bewerkt
wordt tot hij rond is en zeer dun, waarna
er met hefc ondereind van een berkebakje
of met een bos saamgebonden vogelveeren
gaten in worden geprikt. De koek, die er
nu uitziet r.Is een zeef, wordt in een heefce
ijzeren koekenpan gebakken, of als er geen
koekenpan is, zoo maar op liet glorende
hout. Hij wordt een paar maal gekeerd en
dan tegen de haardsfceencn of tegen een
houtblok dicht bij het vuur gezet tot hij
goed doorgebakken is. Zulk brood smaakt
uitstekend, vooral als het.versch is. Is het
huishouden groot, dan wordt er bijna iede-
ren dag gebakken. Do Lappen zeggen
schertsend, dat wie den cersfcgebakken koek
opeet, arm wordtwie den laatstgebakken
krijgt, wordt rijk. Zoo is er een dergelijk
spreekwoord, dafc zegtWie belust is op
veb en vet vleesch, wordt een vondierdief.
Overdag doet men hefc mot die hapjes en
met koffio eersfc tegen den avond lcomt de
groote vlceschpan over het vuur. Den cenen
avond kregen wij gekookt rendiervleesch
met het gesmolten vet, om hot in te doo-
pon, en den anderen avond oen soort pap.
Daarvoor wordt, hot vleesch in kleine stuk
jes gesneden en in water gokoolcfc met gort,
en soms bij hooge feestelijkheid komt er
een handvol rozijnen in. Het gebeurt wel
eens, dat hefc kookvleesch eerst geschrapt
moet worden voordat het in de pan komt,
omdat het vol wormen zit, want zoo tegen
den zomer kan hefc vleesch, dafc den heele»
winter bevroren is geweest en nu pas ge
bruikt zal worden, niet heel frisch iueer
zijn.
(Wordt vervolgd.)
