No. T8374
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 26 Januari.
Tweede Blad Anno 1&20.
SPORT
FEUILLETON.
Met de Lappen op het Hoogland.
KUNST EN LETTEREN,
VOETBAL
De uitslagen van. gisteren lu-idonf
NEDERLANDSCHE VOETBALBOND.
WesteJ. te klasse: H. Y. V—D. F. C. 2—0;
U. V. V.—Aja.x 1—0; V. O. C H. F. G. 3—0;
Bl.-WitH. B. S. 42; HaarlemSparta 02.
Overgangscompetitie: V. U. G.W. F. C. 0—0;
Stormv-ogelsFeijcnoortl 53; V. V. A.Con
cordia 4—1; S. V. V.—Spartaan 2—0; R. F. C
Horcolee 12; 't GooiD. V. S. 00.
Derde klasse D.: A. S. C.—B. M. T. 2—3;
D. V. C Delfia 3—0.
Oostel. 1e* klasse: P. W.Tuhantia 13;
QuickBe-Quick 00; Hengelo—Enschedé 01
Zuidel. 1e klasse: V. V. V.—N. 0. A. D. 1—0;
Willem II't Zesde 10; BredaniaMiddel
burg 11.
Noordel. 1e klasse: VelocilasAchillea 23;
VeendamForward 10.
LEIDSGHE VOETBALBOND.
Ie kl. D. L. Y. I—A. S. O. II 2-1.
2e kl. Beresteyn IIL. F. C. III 4—1.
3e kl. A. S. G. IIIBeresteyn IH 01.
Overzicht.
H. B. S. is na de nederlaag tegeu V. O.
O. verleden week haar zelfvertrouwen
kwijt. Gisteren werd van Blauw Wit ver
loren, zoodat de kansen op een kampioeD-
sohap der zwarte Hagenaars aanmerkelijk
beginnen te dalen. Daartegenover worden
do kansen van de ,,groote Haagscho" steeds
beter. Gisteren werd werd 2—0 van D. F.
O. gewonnen. Jammer dat H. V. V. het
misschien binnenkort zonder de Kesslers
moet stellen, hetgeen een zeer gevoelige
verzwakking van bet elftal zal beteeken en.
V. O. C. dat nog het makkelijkste wed
strijdprogramma heeft af te werken en op
papier althans de ernstigste candidaat voor
de eerste plaats is, won gistoren mot 30
van H. F. O. U. V. V. handhaafde zich in
de bovenste lagen door Ajax met 1—0 te
slaan, terwijl Haarlem het noodig vond
om Sparta twee punten rijker te maken.
Met A. S. C. wilde het gisteren ook niet
lukken. In 't veld waren de Leidenaars dik
wijls de sterkeren, maar voor het doel was
het een hopeloos gepingel en gepruts. Met
een elftal dat zoo speelt als gisteren, is
elke nederlaag van A. S. O. ten volle ver
diend, want de heeron kennen er werkelijk
niete van.
In den L. Y. B. brachten de A. S. O. elf
tallen er al evenmin iets van terecht. D.
L. V. wist met 21 te winnen van A. S.
C. II, en de jongste A. S. C. generatie
moeet op Beresteyn do beide puntjes ook
achterlaten. Intusschen schijnt Beresteyn
IDE daarvoor heel hard gewerkt te hebben.
L. F. O. III dat met nogen man speelde,
hield den ongelijken strijd tegen het veel
sterkeren Beresteyn II dapper vol, maar
verloor ten slotto met 41.
A. S. C.—B. M. T. 2—3.
A'. S» O. kwam met de volgende combina
tie 'uit: Walstra (s.), Wamsteker, Freeken
(a), Kreuls, Roem, Wijnaendts (m.), Meers
hoek Horten Jr., Wijnbrecht, Hoften Sr.,
Valk (v.).
Als de scheidsrechter beginnen fluit, ent-
wikkelt zich dadelijk een verrassend vlug
spel, dat echter niet lang wordt volgehou
den. Na plm. 15 min. spelen, weet de rechts
buiten van B. M. T. zijn club de leiding te
geven, doordat de backs van A. S. C. te ver
opgedrongen warfen. Niet lang hierna volgt
het 2e pnntje, door een fout v. dL linksback
.Ofschoon A. S. C. nu verschillende aanvallen
onderneemt en aardig samenspel vertoont,
komt geen tegenpuntje, daarentegen weet
B. M. T. door een fout v. d. rechtsback
voor rust nog eenmaal te doelpunten.
Na rust speelt A. S. C. met de zon in
den rag en is, dank zij deze verandering!
aanmerkelijk beter. De verschillende opge
legde kansen, die de voorhoede krijgt, wor
den echter niet benut. Eerst een kwartier
voor 't einde weet Hoften Sr. door een
keihard schot in den hoek, het eerste tegen-
puntje te forceereo. B. M. T. tracht zijn score
te verkoogen en zeer gevaarlijke uitvallen
zijn hiervan het gevolg. De achterhoede van
A. S. C. en vooral de keeper voorkomen
echter verder doelpunten. Een minuut voor
t eind, komt van A. S. C.'a kant net 2e
Een beschrijving van het dagelijksch noma
denleven, zooals het gezien en meege
maakt werd door de schrijfster
EMHJE DEMANT—HATT.
Uit het- Dcensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
■1)
I.
3 Juni! En overal sneeuw! Dit jaar valt
er tweemaal lente voor mij te beleven.
Thuis, in Jutland, had de fjord reeds zijn
zomerkleurcn on toen ik den 23eten Mei
's nachts reisde over heide tusschen Viborg
•en Langaa, zag ik boven de donkere heu
vels dien groenachtigen kring om do maan,
die bij het licht worden der nachten is waar
to nemen, terwijl vogelvluchten noord
waarts trokken. Overal ligt nog
sneeuw, maar de veeren van de boschkoon-
dera krijgen reeds haar bruine zomert-int.
Gisteren woei hier een sneeuwstorm, van
daag hebben wij zonnewarmte, en dikke
wolken dreigen met onweer. Nachtrust gunt
de zon zich niet en zij berooft anderen er
van. De sneeuw smelt in groote haast. Het
water komt overal vandaan, vloeit overal
heen en wekt leven, waar het komt. Het
spoelt rondom de wortels dor planten, en
knoppen en sprieten vortoonen zich. Het
stroomt over rotsstukken en waait als grijs
haar breed-uit in den wind. Het ruischt en
bruist, het woelt en klotst en vult de lucht
-met zijn moedwil en zijn geluiden. De koe-
tegenpunt uit een zeer fraai genomen ge-*
nalty.
Hefe B. M. T.-elftal speelde, wat betreft de
voorhoede keurig samen; de halflinie legde
zich te veel *coe op verdedigen, terwgl de
beido backs en vooral do keeper hun doel
gtea verdedigden.
Hefc A. S. C.-elftal speelde lang niet zoo
goed als tegen Alphen. Het samenspel in.
do voorhoede werd gebroken door 't pinge
len van eenige apelers. Wijnaendts, die na
rust rechtsbuiten speelde, bleek daar veel
beter op zijn plaats. De ha]f-]ioie steunde
met uitzondering van de linkshalf, die zich
weer te veel op verdedigen toelegde, de
voorhoede goed. De backs waren niet erg op
dreef, wat ook eonigszins lag aan 't feit dat
zo elkander met goed begrepen. De keeper
wist verschillende zeer lastige ballen te hou
den en liet, wat betreft zijn opstelling en
wegwerken n'efcs te wenschen over.
Beresteijn IIIA. S. C.,111 10.
Direct na den aftrap pakt A. S. C. flink
aan en wordt de achterhoede van Bere
steyn aan het werk gezet, doch blijkt voor
hun taak berekend. Vooral is het K. Zwarts
die verscheidene malen .flink op 't doel in
loopt doch voor 't doel keihard overschiet.
Dan een doorbraak van Beresteyn die door
de voorhoede benut wordt. Met 10 voor
Beresteyn gaat de rust in. Na do rust
.denkt men dat A. S. C. het op zal haleD,
doch voor het doel gekomen is het of zij
niet gelijk mogen maken. Vermeld dient te
worden een keihart schot van K. Zwarts,
dat tegen de bovenlat van dool ter.ug in
bet veld kaatste. In den staaid kwaÈa ech
ter geen verandering en onverdiend ver
loor A. S. C. met 1—0.
Lugdumun IIDe Hugenoot 10.
Als dc scheidsrechter beginnen blaast
6tellen beide elftallen zich op. Lugd. heeft
een invaller, de Hugenoot is compleet.
Direct na den aftrap pakken beide ploe
gen flink aan. Lugd. is steeds in de meer
derheid doch alle aanvallen worden onder
schept door Kimmenade, die als achfcer-
spolor goed voldoet. Nog eenige boek-^
schoppen worden er genomen, welke niets
opleveren. Met blanken stand komt do
rust. Na de rust neemt Lugd. het spel in
handen, ctocb door slechte schieten wordt
er niet gedoelpunt. Vermeld dient te wor
den, dat Lugd. een vrijen schop te nemen
kreeg, die door den keeper heel aardig
gehouden werd. Direct hierna wist Lugd.
te scoren. Bij Lugd. waren de keeper, do
beide achterspel era goed. Bij de Huge
noot keeper en Kimmenade.
Volgons de „Tel." zal de wedstrijd Nederland
Denemarken vermoedelijk op 5 April in het
Stadion 'tc Amstordam plaats vinden.
HOCKEY.
NED. HOCKEY- EN BANDY-BOND.
Gisteren speeldo het Leidscho dames-elftal
voor de competitie in Den Haag tegen H. O. C.
II en wist met niet minder dan 111 to win
nen, waarmee do Leidscho dames zich van het
kampioenschap haTer ai deeling verzekerd
hebben.
Hot eerste heorenelilal speelde hier ter stede
tegen no. 1 der 2 A-afdeeling. Deze wededrijd,
dio een zeer spannend verloop had, eindigde in
oen gelijk spel 33, hetwelk do verhouding
juist weergaf.
Verdero uitslagen:
1st© Klasse.
Den Haag; TogoAmsterdam 50.
H. D. M.Bloemendaal 25.
Rotterdam: VictoriaH. 0. C. 39.
Reserve eerste klasse.
Amsterdam; Amsterdam nTogo II 02.
Bloemendaal: Bloemendaal IIH.D.M. 13.
Oostelijke Competitie.
Zwolle: ZwolleArnhem 50 (w. n. O-)
Zuidelijke Competitie.
Venlö: VenioEindhoven 23.
DAMES-HOCKEY-BOND.
Tweedo klasse.
Den Haag: G. H. V B. D. H. G. II 0—7.
Hilversum: H. H. G.H. D. M. II 10.
KORFBAL
Uitslagen.
West IA: Vitesse (L.)—D. T. V. 3—3.
D. V. D.—D. E. D. 32.
koek roept zonder ophouden, het fijne ber-
kenloover schittert met glanslicht in de zon.
Troepen grijze rendieren bewegen zich tua-
fichen de slanke, wit-geplekte stammenin
hun fluweelachtig bekleed, bloedrijk nieuw
gewei klopt driftig de levensader van de
lento.
Bij een donker beekje schuifelt een dikke
aardmuis. Zij heeft veel van een geel een-
dlenkuiken. Grooto, bruingestreepte bijen
gonzen in de lauwzachte lucht. Het ijs op
het Forne-moeras is, zegt men, nog een
meter dik, maar zoo broos, dat men er
door zou zakken. De Lappen en Finnen
steken nog op sneouwschoenen het meer
over. Het vorige jaar was dat den 18den
Juni ijsvrij; dit jaar zal het later zijn, als
en niet spoedig storm komt.
Den 20sten Juni kwam do stormhet
meer kreeg blauwe plekken, en het ijs
dreef naar Torrakoski af. Een dag later
kwam Furi 1) met zijn boot, om volgens
belofte mij bij de Lappen te brengen.
Het was na middernacht, eer wij weg
kwamen in den lichten tijd vragen de Lap
pen er nooit naar of het nacht is of dag;
zij vertrekken als zij klaar zijn. Dien avond
was de zon bedekt door matgrijze wolken,
en het water onbewogen als dauw op het
land; in do verte riep een duikereend en
voorspelde regen. Nadat wij aan den over
kant van befc meer bij een vuurtje koffie en
wat eten hadden gehad, haalde Furi de
houtstukken wéér uiteen, en tegen twee
uren begaven wij ons met onze zakken op
den rug op weg naar Kattuvuoma, dwars
door het bosch. Het regende nu gestadig
1 Furi, een bekende Lap, die een boek
over de Lappen heeft geschreven.
West IB: DeetosA. L. 0. 60.
0. S. G. R.Vite?se (H.) 7—1.
West I G: HaarlemA. W. 53.
D. 0. S. 0.Advendo 42.
West HE: H. S. V. IIHaarlem II
5—0 (regl.)
Oost IA: E. C. K. A.—Be Quick 2—5.
Oost IB: WilhelminaA. K. G. 31.
Overzicht.
Bijzonder fraai weer begunstigde gisteren de
wedstrijden. Men kon het dan ook den spe-
lcrs(sters) aanzien, dat zij op zoon „zomerschea
dag" meer zouden prestoeren dan in vorige da
gen. Er is dan ook hier een prachtwedelrijd ge
leverd, zooals wij hem in geen tijd hadden ge
zien. Van beido kanten word goed en mooi sa
menspel geleverd en was bet tempo op sommige
oogonblikken zóó vlug, dat het haast niet te
volgen was. Tocb verschilde het spel beider
twaalftallen zeer veel. Bij Vitesse (L.) zagen wij
weer eens hel oude fnuikende korte sametrspel,
vol truc3 en handigheden, terwijl bij D. T. V.
meer de verre worpen en het hoogo spel te be
wonderen vielen. De aanvaHen van de Leide-
naara waren prachtig opgezet, maar voor doel
waren zij minder gevaarlijk aks de Amsterdam
mers, die, hoewol minder vrijkomende als haar
gasthcoren, veel gebruik maakten van de bijna
niet te dekken schouderschoten en daarmeo
zeer gevaarlijk zijn. Het middenvak?pel der
Sleutelstadbewoners was echter beter en meer
af dan van de Mokumers. Het eenjgete, wat er
by Vitesse nog hapert, is misschien nog de ver
dediging, die o.i. te veel afstand houdt tus
schen haar tegonpartij, zoodoende deze meer
gelegenheid gevende op minder mooie manier
te doelen. De wedstrijd zelf was ten slotte nog
een onaangename verrassing, daar, toen het
vijf minuten voor tijd nog met 31 voor Vitesse
stond, het met ieedo oogen moest aanzien, dat
de bijna zeker gewaande overwinning, ten
slotte nog in een gelijk spel veranderde. Hoe
wel Vitesse in het begin zeer in do meerder
heid was, kon zij dit niet in doelpunten uit
drukken en was het zelfs D. T. V., dat door
middel van den extra-langen Van Vueren de
leiding nam Geen vijf minuten daarna was
het echter gelijk door toedoen van Nieuwen-
huizen. Als daarna een dubieuse strafworp aan
Vitesse wordt toegekend, wordt deze opzettelijk
naast geschoten. Uit do scrimage, die daarop
volgde, ontstond echter het tweede punt. De
tweede helft gaat dan in met een 21-voor
sprong. In deze helft is echter van een meer
derheid niot veel meer sprake Het duurt echter
lang eer mej. Ballego de voon-prong vergroot.
Dan breken de fatale vijf minuten aan. Sieg-
mund weet eerst minder fraai 32 te noteeren
om kort daarop met een hoog, gelukkig schot
gelijk te maken, waarmede dan ook inrukken
werd geblazen. Do scheidsrechter, hoewel on
partijdig, mag voortaan wel wat resoluter op
treden, daar dit te lange onderbreking van het
spel zal voorkomen
D. E. D. heeft ook haar ièatslen wedstrijd in
dezo competitie verloren en staat er daardoor
zeer bedenkelijk voor. Deze club, dio eerst als
de ernstigste candidaat voor het kampioenschap
gerekend werd ia door vijf opeenvolgende ne
derlagen in eens op de laatste plaats gearri
veerd en zou daarvan alleen verdreven kunnen
wordon door Vitesse, D. V. D. on Fluks, die
ieder op 't oogenblik 7 punten hebben, maar
nog qpkelo wedstrijden te spelen hebben, ter
wijl D.' E. D. uitgespeeld is. Wij gelooven dan
ook niet, dat de genoemde clubs aanspraak
maken voor deze plaats. D. V. D. schijnt ook de
ernst Yan haar positie tc gaan inzien en heeft
dan ook door hard zwoegen het tot een over
winning met den oneven goal tegen D. E. D.
weten te brengen.
De verdere wedstrijden hadden allo een nor
maal verloop en zijn onze voorspellingen in geen
enkel geval mis geweest. Deetos won normaal
met 00 van het oude A. L. O., dat door haar
primitief aanvalsspel geen doelpunten wist te
maken. De andere hooggeplaatste) I B'er won
met ongeveer hetzelfde verschil van Vitesse (H.)
dat oen zeer slechten wedstrijd speeldo. Tegen
over do 7 punten der Rotterdammers kon zij
slechts 1 punt stellen, wat ook al wijst op geen
al te bosten aanval.
Haarlem won slechts met 2 punten verschil
vaai A. W. Langen tijd was het dubieus, wie er
zou winnen. Ten slotte was Haarlem gelukki
ger damde Amsterdammers, die niet over zoo
veel doelcapaciteiten beschikken als de Haar
lemmers. Do andere Haarlemsche chib moest
een nederlaag slikken tegen D. 0. S 0., dal
daardoor haar kansen zeer verbeterde. Toch
en nogal hard. Furi zei ,dat regen, wanneer
men voor hefc eerst ergens komfc, geluk be
te ekent.
Tegen den morgen, om een uur of vier,
konden wij van af een hoogte de vijf kleine
huisjes van een Finnen-kolonie zien liggen,
en daarachter een paar Lappenhutten.
„Hier moeten wij een uurtje slapen", zei
Furi. Het was nog te vroeg, om bij de men-
schen aan te komen. Hij deed zooals hij zei.
ging liggen, waar hij stond, en trok zijn
dunne, versleten buitenste pels over zijn
hoofd ter beschutting tegen de muggen,
waarvan do lucht grauw zag mij gaf hij
voor hetzelfde doel een oud stuk linnen.
Het dikke mos was doornat; doornat was
ik zelf, maar warm.
Toen wij dien tocht naar beneden voort
zetten, steeg er uit de reusachtige schoor-
steenen van de kleine huisjes rook op, de
menschen waren dus wakker en bozig met
hun morgenkoffie. Een halfuur later stap
ten wij over een hoogen drempel oen van
die Finsche pórt-s" binnen.
Het was eon ruim vertrek, en in een
hoek brandde bet vuur op de breede open
stookplaats. In hot rond langs do grove
houten balken lagen in bedden of op klap-
banken kinderen in iedere grootte geheel
gekleed te slapen. Onder één van de ra
men bij de tafel zat een vrouw haar koffie
te drinken. Zij was mager en haar vel leek
een stuk vuil katoen, dat door de zon en
regen was uitgebleekt; zij zag er tot in
haar ziel verlept uit. Een paar half vol
wassen meisjes waren ook opéén stond er
bij de tafel en ontbeet met koude visch.
Zij had den heelen visch in haar hand en
plukte met haar vingers stukjes er af, tot
alleen de graat overbleefdie werd op hefc
raamkozijn gelegd. Het andere meisje hing
wordt zo nog bedreigd door D. D. V. en Haar
lem en ook in deze klasse is nog niet met-ze-
korhoid de a.s. kampioen aan to wijzen.
In de West. IIE-klasse nu ook eens een pa
pieren overwinning, welko H. S. V. II van
Haarlem, in haar zak mocht steken.
Zooals to verwachten was, heeft E. C. K. A.
het op haar eigen terrein niet kunnen bolwer
ken tegen Be-Quick, die haar gastheer met 52
versloeg. Verder behaalde Wflhelmina, thuis
spelende, ecu magere overwinning op de Al-
meloen?.
Leicteche Sporf-Yereeniging.
Do Leickche Sportvereeniging is aangesloten
Lij do Nederl. KrachlsporÜxnkL
Zondag 1 Fehr. a.s. zal de tweede wedstrijd
plaats hebben over 1500 Meter hardloopen onf
de zilveren, medaille. Deze medaille moot drie
maal achtereen of vier maal in het geheel ge
wonnen worden, wil zij eigendom zijn. Voor de
eerste maal werd winnaar de heer J. H.
Keunen.
LEIDSCHE KUNSTVEREENIGING.
LEZING JUST HAVELAAR.
DE BETEEKENIS DER
AMBACHTSKUNSTEN.
23 JAN. 1920.
In de intieme, gmaakvol-cenvoudig gemeu
bileerde clubzaal van de meisj es-Student en in
het Nutsgebouw, bereidwillig afgestaan aan
de kleine schaar aanwezigen, hield Just Ha-
velaar zijn i-ede, een rede die waard was
door veel en veel meer belangstellenden ge
volgd te worden, een rede van groote cul-
tureele waarde, een rede die veel urgente
kwesfces op aiesfchetisch gebied nader tot hou
oplossing brengt. Alleen om deze redenen
wil ik pogen den afwezigen eenig denkbeeld
van inhoud en strekking te geven. Voor
degenen die er belang in stellen, zij vermeld,
dat deze lezing volledig zal verschijnen in
het komende jaarboek vo>r kunstnijverheid.
De heer Havelaar dan begon met als in
leiding een zuivere définieering te geven
van waaruit het zichtbare deel onzer samen
leving bestaat; n.l. lo. de maaltijd en 2o.
woning, huisraad, kleeding. De maaltijd doet
ons niet onderscheiden van de dieren en is
niet- tot schoonheid op te voeren, wel tot
weelde en overdaad. De woning evenwel
heeft een positief ideëele zin. De primitieve
mensch had hetgeen hem tot woning strekte
gemeen met het dier, n.L het hol. Maar in
do woning is eeoi gestadige ontwikkeling te
bespeuren. Hierin toonde de mensch zich
geestelijk wezen. „De woning is de tempel
van het gezinsleven", en wanneer een ge
heel volk zich 'als gezin voelt ontstaat: het
Godshuis, de Tempel. Hiermede wordt dan het
gebied der kunst betreden. Het huisraad en
de kleeding staan hiermee in het nauwste
verband. Hefe huisraad houdt gelijkon tred
met de zich ontwikkelende woning. De wo-
tmigbauw, de architectuur is dus de moeder
der andere kunsten.
Ook in de kleeding is schoonheid te be
speuren, maar daarnaast is ze sterk onder
hevig aan mode.
Kleeding en huisraad zijn ondergeschikt
aan de woiling, hefc vereenigingspunt Egt in
de traditie.
„Alle ambachtskunsfc, van het aarden
kruikje tofc de tempelbouw toe is daad van
tiaditie. Zij zeggen wat er aan geestelijke
kracht leeft in eeo volk. Wanneer een cul
tuur, een levensstijl, een were'db. schouwing
zoo diep geworteld zijn in de ziel van oen
volk, dat zij die volksziel zelve geworden
is, dan steunt en stuwt de traditie. Dan is
er eenheid, zekerheid en richting. Dat, wat
men tjjdgeesfe noemt, die verborgen, alles
doordringende geestelijke kracht, welke de
geniale persoonlijkheid beheers'cht, zoowel
als hefc millioenenleger der anonymen: hefc is
traditie. Alle geloofseenheid is traditie. Eh
de ambachtskunst is de aesthet'sche incarna
tie van dit stijlbegrip." „De mode is de vluch
tige gedaante der traditie; is de laatste dood
dan viert de griEige mode hoogtij." „De
m-ode is het redmiddel der onpersoonlijk
heid'". „De mode verhoudt zich tot de tra
ditie als de artisticiteit tofc de kunst." „De
tiaditie is het cement der samenleving en
wordt op hefc gebied der beeldende kunsten
vertegenwoordigd door de ambachtskunst."
De waarachtige kunstenaar heeft zijn am-
voor ons den koffieketel boven het vuur
en nam toen het huilende jongste kind uit
de wieg, een Lapsohe „gietka", die aan de
zoldering hing. Het kind, dat een schoon
katoenen jurkje aan had, over het bloot©
lijfje, werd aan de moeder gegeven. De
moeder bevredigde aanstonds den dorst
van het kind en deed hefc huilen ophouden.
Het halfvolwassen zusje moest toen opnieuw
het kleintj-Q vasthouden en hefc duurde niet
lang, of de melk kwam in veranderden toe
stand terug en stroomde over de handen
en- langs den schoot van hefc meisje op den
grond. De baby werd toen bij een ander
zusje in bed gestopt en hefc meisje met de
nafcto handen begon koffieboonen te malen
en voor ons koffie te zetten. Wij dronken
de koffie in de melkkamer. waar het ook
vol was van slapende kinderen.
Toen bracht Furi mij naar hefc verst gele-
tegen en kleinste huis. Daar was een mooie
knappe huisvrouw, nog heel jong, zoodafc
haar kinderschaar vijf meisjes zich
nog niet had uitgebreid tot in de melkka
mer. In dat smalle vertrekje kreeg ik een
klapbank voor mij alleen en rust tot eenige
uren slaap.
Zulk een overdadig aantal kinderen als
hier in Kattuvuoma heb ik nooit vroeger
gezienhet krioelde van kinderen overal,
alsof hefc veldmuizen waren. Vijf gezinnen
waren er.
Do mannen waren lang en forsch met
donkere gezichten, wat barsch van uitdruk
king.
Bij een van die Finnen-families waren
twee oude vrouwen van Lapsche afkomst in
gekocht, omdat zij niet meer bestand wa
ren tegen het harde leven in de open lucht
hefc heele jaar door. Zij leken wel heksen
uit tooversprookjes, als zij op haar stok
bacbfc lief, de artist ziet er op neer al3
minderwaardig en burgerlijk. De arfcist voelt
zich enkeling en nog nooit in heel de be
schavingsgeschiedenis der menschheid id
daardoor de verwildering zoo alc/mheerschend
geweest als tegenwoordig. Nooit is do kunsfc
zoo vergood en nooit nog was de wereld
armer aan eigen schoonheidsbesef.
„Duizenden artisfc?n beteekenen niets vooc
de fcoekomstige cultuur. Zoove'on die in jjdel
dilettantisme ten gronde gaan, zoadeu aid
amtachfcskunstenaars b:langrgk wark k»ia-ien
verrichten, zij zouden m nederigheid de
schoonheid dienen, die zij nu veirkracnten,
zij zouden hun geestelijk evenwicht herwin
nen en stoffelijk de wereld niet langer ton
laste zijn."
Waarom trekt de kunstgevt slige geest der
menschheid tegenwoordig zoo naar de Oes
ter sche wereld? Omdat daar rust 19, een
eenheid van uiting, zoowel in kunst als in
fïïosenhie, omdat daar niet hinderlijk 't in
dividu alle aandacht; voor zich vraagt. Be*
treiLrenswaardïg dat ook daar de traditie
wordt pr ijsgegeven voor de Europeesche
mode.
„De kunst moet dagelijks worden, wil ze
eeuwig worden" ze moet een daad der mas3a
zijn. eo geen weelde, geen luxe voor enkelen.
Hieiin kan de ambachtskunst ons den wog
wijzen. Denk eens aan de oude stoel. Hoe
zijn we aan haar gehecht. We waardeerea
in haar niet de maD, die haar maakte, maar
de geest waarvan zij de ranke vertolkster is.
Toer. trachtte de kunstenaar niet het volk
te leiden, h\j sprak slechts uit wat in de
volksziel leefde. De ambachtsman verstand
zijn vak ten volle, daarom zijn de uitingen
van vroeger eeuwen zoo harmoniseh-rustig.
Kunsfc en vak waren niet te scheiden. Ook in
een venus van Milo bewonderen we niet het
talent van den schepper, maar de g'orieuse
Helleensche geest.
Sedert 3 of 4 eeuwen is net conflict
tu&schen kunstenaar on ambachtsman uit
gebroken. Wel zijn er altjjd leiders en vol
gelingen geweest anders zou er een gees-
telooze eentonigheid bestaan. Maar „de do-
cratie die het wezen der aristocratie cieti
aanvaardt, verwordt tofc plebeïsmo."
Maar nu ging de kunstenaar zich op zijn
meerderheid beroemen. Toen sprak, het kunst
werk niet meer de taal van het volk, maar
van hefc individu en werd een weeldeding
1 dei* rijken. Ook do bouwkunst (Rococo en
Barok) werd pralerig en onlogisch, 't Werd
schrnschoonheid en leugenachtige heilig-
heii Het langst bleef het ambacht zuiver
(tot eind 18e eeuw). En het gebruiksvoor
werp bleef des te schooner naarmate het
eenvoudiger was. Schilderq en beeldhouw
werk, de uitingen der „vrfte" kunst misten
hun doel, zoodra ze uit het verband hunner
omgeving gerukt en tot opzettelijk mooi wer-
aen gemaaKt. Toen werden ze Jee/rjk naar
den geest. De artist schilderde poëtische
onderwerpen, maneschijn en treurwilgen
kwamen in de mode en voor hefc practische
smartelijke loven had men geen oog meer.
Een arm, ziekelijk man was stuitend voor
de aesthetische gevoelens of belangrijk als
symbool der armoede; van menschel ijk me
delijden was geen sprake.
„Artistiek werd: uiterlijk schoon en iuuer-
Ijjk leeljjk. Arme Rembrandt, op het eind van
zjjn leven verguisd omdat hij het waarachtige
treurige loven zoo volkomen aanvoelde en
weergaf.
Dit conflict tusschen kunst en ambacht
leidde op hefc eind der 19e eeaw tot de dood
der traditie en de overwinning der conven
tie. Hoewel de volmaakte techniek onbo-
fren&de mogelijkheden had geschapen had
9 onderworpenheid der ambfcachtsman, het
gebruiksvoorwerp aanvankelijk behoed voor
o\eidaad en leugen. Nu nog zelfs ontmoeten
we in kleine steden nog wel de laatste nako
melingen uit dat belangrijke geslacht, kbine
meubelmakerfcjes „in aufc:ek", vol toewijding
voor hun vak en onberoerd docr het moderne
leven. Indien nu geen nieuw geslacüfc op
staat is het met het kunstambacht gedaan.
De tallooze sierkunstenaars, hoe eerlijk ook,
zi llen wel nieuwe persoonlijke „stijlen" schep
pen, maar geen nieuwe „kunst."
Hoe leelijk is de woningbouw op hefc
platteland in deze trjden, hoe eentonig onze
nieuwe stadswijken hoe armzalig het- burger^
interieur. „De mensch is vergeten dat
schoonheid noodzakelijk en natuurlijk is, en
e&sentieel aan het leven." Hel is reeds zoover,
gekomen dat de straatjeugd met steenen
gooit naar wat mooi en eemiedwaardig is
kwamen aanstrompelen mee een gelapt©
pelsjas aan, waarvan de haren naar bin
nen waren gekeerd. Mes en sleutelbos bun
gelden aan een riem om haar midden. De
oogen lagen diep in het hoofd, en de huid
van gezicht en handen deed denken aan om
geploegde aardeheb was zeker jaren ge
leden, dat er water op was geweest. De
oudjes zaten, in de verbitterde stilzwijgend
heid van doove menschen, meestal ineenge
doken dicht bij den schoorsteen in de lag©
donkere „pórt", wriemelend mei do handen
op de naakte borst. In een hoek van hefc
vertrek stond een kleine, bontgeschilderde
kist, en als bed diende een Lappenslee met
een oud rendiervel en wat voddig bedde-
goed. Die smalle, geteerde, ruim twee el
lange slede was voor zoo'n verschrompeld
klein Lappevrouwtje een bijzonder groofc
ledikant.
De hutten van de Lappen lagen een eind
van Finsche boerderijtjes af aan den over
kant van de beek. Daar zij spoedig verhui
zen zouden, hadden de Lappen het druk
met hefc in-orde-brengen van hun boeltj©
voor den zomer. Bij de Firmenkoloni© had
den zij hun voorraadschuren, waar zij meel
en boter, koffie, gorfc en suiker bewaarden,
ook kleeren en alles, .wat zij niot iederen
dag noodig hadden. Dikwijls hadden zij in.
die schuren hefc een of ander te halen, zij
legden dan te gelijk bij hun buren bezoe
ken af en dronken er koffio. De Finnon.
waren hun broederen in hefc geloof, Laesta-
dianen 1), evenals zij.
1) Sekte, genoemd naar Lars Levi Laeato-
dius, dio in het midden van de 19de eeuw!
predikant was in Karesuando.
(Wordt vervolgd.)
