Leidsch Dagblad | 1919 | 31 oktober 1919 | pagina 5

No. 18303

LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 31 October.

Tweede Biad Anno 1919.

Gemeenteraad van Leiden.

EERSTE KAMER

(Vervolg van de sitting van gisteren.)

0

6o. Praeadviea op het voorstel van do
heoron Van der Zeeuw, Do la Rie en Dub-
beldeman en op het verzoek van het Plaab-
selijk Revolutionair Socialistisch Comité
in sake het van gemeentewege verleenen
Van een bijslag op de brandstoffenprijzen.

(302)

D© VOORZITTER merkt op, dat B. en W.
bet het beste oordeolen, waar naar aanleiding
van de motie-Sannes in de Tweede Kamer ge
bleken ie, dat de regcering in geenerlei vorm
bereid ia tot nieuwe toeslagen, punt c van hun
conclusie van het praeadviea in te trekken
(waardoor een molie-Wilmar vanself vervalt).
B, en W. blijven echter bij hun af wijzende hou
ding, al onderschrijven zij, dat er personen zijn,
die ondersteuning noodig hebben. Met het oog
daarop rijn op de bogrooting dan ook groolere
bedragen uitgetrokken. Men moet niet overgaan
tot een automatische regeling, ala het voorstel
Van dor Zeeuw c.3. zou geven. Bovendien be
vat het voorstel technische fouten, is vaag,
praat met over kinderen onz., leidt tot enorme
verspilling. 2elfs het nieuwe bolastingoohicr ala
basis aannemende, zal men geen goed overzicht
hebben, daar dit gaat over loonen van 1918,
loonen, sindsdien zeker 16 hooger geworden.
Heeft de gemeenteraad niet een uitkeoring in

0 ens gevoteerd tot aanschaffing van winter-
kleeding on brandstoffen? En de werkiiedon in
particulieren dienst hebben het toch niet slech
ter, gelijk altijd gezegd wordt. Zijn B. en W.
derhalve gekant zoowel tegen het vooretel-Van
der Zeeuw c.s. als tegen het verzoek van het
Plaatselijk RevoL Social. Comité, toch achten
slj hèt laatste door den meer kneedbaren vorm
>n minder kostbaarheid nog beter.

De hear OOSTDAM is van oordeel, dat als
er gesteund moet worden, dit nog niet moet
volgens het voorstpl-Van der Zeeuw c.s., daar
dit geen rekening houdt met de werkelijke be
hoeften Liet gaat tot zekere grens. Ia men daar
oven bovon, ai heeft men nog zooveel kinderen,
dan krijgt men niets. Het lijkt hem onbillijk.
Hij verdedigt daarom zijn voorstel tot instel
ling van eon commissie, tot welke alle ingeze
tenen zich kunnen wenden, die aanspraak op
gemeenlelijken steun bij den aankoop van brand
stoffen meeiien te hebben.

De heer HEEMSKERK licht zijn amende
ment op het vooratel-Van der Zeeuw c.s. om
voor cokes den toeslag «te brengen op resp.
f 1.60 en f 0.76 toe, in plaats van f 1 on f 0.50,
om betere verhouding te verkrijgen in de cijfera
De heer WILMER stelt volgend amendement
voor op het voorstel van den heer Oostdam:

Deze commissie zal als norm voor haar te
treffen regeling, wat aangaat hel beschikbaar
stellen van brandstoffen tegen verminderden
prijs op minimum-rantsoenkaarten over het a.s.
seizoen aannemen:

de regeling van verleden jaar, behoudens de
volgend? wijzigingen:

lo. Voor de getallen .f 900, f 1000 enz. wordt
het woord „benoden" ingevoegd.

2o. 3 of 4 kinderen benedon 16 jaar wordt

1 of 2 kindoren, 5 of 6 kinderen wordt 8 of 4
kinderen, enz. tot klasse 5 „9 en meer kindoren"

3o. De bedragen per eenheid uit te keeren
worden gelijk gestold, zoodat verschil tusscben
lagere en hoogero bona komt to vervallen.
De tabel van de rabatten wordt dus:

Klasse I (bons 3—10) 8Xfl.—f8.—
Klasse II (bons 3—10) 8 X f 0.85 =-f 6.80.
Klasje III (boos 3—10) 8 X f 0.70 f 5.60.
Klasse IV (bons 3—10) 8 X f 0.60 f 4.80.
De heer Wilmer noemt zijn amendement een
middenweg. Het bedoelt een zekere norm te
geven aan de commissie. Het rabat zal l1/»
maal zoo groot zijn als het vorig jaar en mak
kelijker te verkrijgen.

Do heor VAN DER ZEEUW-, het voorstel zij
ner fractie verdedigend, zegt, dat de grensre
geling juist getrokken is uit praotisch oogpunt.
De vorige maal verweet men juist geen gren
zen te hebben aangegeven. De grens is nu
iels hooger gesteld dan voor den winter 1917
18. Mogelijk zijn er eenige technische fouten in,
maar daarom is hot nog niet onbillijk. Een
commissie lijkt hem niet goed, want dat komt
neer op armenzorg en de a.-cL fractie wil dat
niet, gezien de willekeur enz. daaraan verbon-
'*n. "Wil de regeering, zooals gebleken is, geen
behulpzame hand bieden, dan is het vanzelf
sprekend, dat men zich tot de gemeentebestu
ren wendt. Is in Tilburg zelfö van katholieke
zijde geen voorstel tot toealag ook op andere
dingen dan do brandstoffen gedaan?

Mevr DUBBELDEMAN—DRAGO meent, (lat
de loonen veel te laag zijn in verband met de
prijsopdrijving en bovendien is er veel werk
loosheid. Dat do werklieden door de loonsver-'
hoogingen er beter op geworden zijn, is hi. e< p
fabeltje Zij wijst dan. op de winsten op dc
brandstoffen, tengevolge waarvan de Voorzitter'
haar er op attent maakt, hoe de huisbrand, af
komstig uit Limburg, voor den kostprijs wordt
geleverd. Hoe ia zonder toeslag anders hulp
mogelijk dan langs den. weg van armenzorg.
De-moeüijkbeid van geen collier ter beschikking
to hebben, wil zij niet beolemaal wegcijferen,
doch het collier is toch op komst en dan moet
er maar wat spoed betracht worden. Waar do
brandstoffen op bom. zijn geleverd, is h.i. resti
tutio ook wel mogelijk.

De heor KNUTTEL komt op voor hot verzoek
van het plaats, rc-v. soc. comité, dat z.L prac-
tisch uitvoerbaar is door de mogelijkheid van.
uniformo kertiug pc-r bon van 25—30 pCt Do
kosten zijn geen bezwaar, de rijkero beurzen
moeten dan maar bijspringen. Z.i. is liet be
zwaar van het oude collier ook niet groot, want
de stijging in do lagere inkomens is niet noe
menswaard verschillend. Dat de grens daar
door werkelijk iets hooger wordt, is niet erg.
Misschien zou 5 pCt. ten onrechte toeslag ver
krijgen. Tegen de cómmbrio van den heor Oost-
dam heoit luj overwegende bezwaren, als zijnde
armenzorg met de vernederendo behandeling
van dien.

Do heer HEEMSKERK verklaart nader,
waarom hij tegen progressieve gaspxijs was,
voor toeslag op brandstoffen is. Bij het gas was
er sprake van instandhouding van eon gemeen
tebedrijf. Hij heeft zich nooit tegen •toeslagen
verklaard. In Juli of Aug. was hij er toch ook
voor cn liij hoeft .zich steeds het recht voorbo- I
hmulmx ieiLy- v«u*tel afzonderlijk onder do

oogon te zien. Hij geeft dan met name een paar
voorbeelden aan, boe van rechts in de Tweede
Kamer ook wol tóeslag-voorstanders waren.
Vierkant stelling wil hij nemen tegen het voor-
slel-Oosldam. Het amondement-Wilmer onder
vangt echter grootendeels de bezwaren daarte
gen en daarom kan hij daar desnoods met mee
gaan.

De heor VAN STRALEN wijst er evenzeer
op, hoe de arbeiders, geen genoegen kunnende
nemen met de afwijzing der regeering, nu hun
toevlucht tot de gemeentebesturen moeten ne
men. Hij stelt in 't vooruitzicht, dat misschien
dezen winter van zijn fractie ook voorstellen
tot toeslag op andere artikelen daarvoor komen
zullen.

Men zegt, er is geen crisiselement meer, het
moet nu maar uit zijn met de toeslagen. Doch
de brandstoffencommissie distribueert toch nog
en maakt door haar onkosten de prijzen hooger.
In gewone tijdon is daarvan toch geen sprake.
Hij blijft er bij, dat ook op do brandstoffen eon
prijs is gelegd, gaando boven den kostprijs.. Hij
sluit zich aan bij do bestrijders van het voor-
stel-Oóstdam. Had deze het ernstig gemeend,
dan had hij drie maanden geleden met dat voor
stel moeten kom on. Nu zou or niets meer van
terecht komen. In 1916 strekefl ook de 0. W.ers
den toeslag op de door hen zelf duur gemaakte
artikelen op, zoo'n groot bezwaar kan er z.L
dus ook nu niet zijn, dat een heol klein deel
thans ten onrechte den toeslag zou genieten.
- De heer DE LANGE staat op het standpunt
van B, en W. geen toeslag te geven. Hij acht
het geen schande zich voor steun aan te melden
waaneer men dien werkelijk noodig heeft. Hij ia
ook sterk tegen het voorsteï-Oostdam. Er is toch
de commissie op do Hoogewoerd. Kunnen TL
en W. daarvan geen gebruik maken, late men
dan aan B. on W zelf de regeling opdragen.
Een aparte commissie aebt bij het vijfde rad
aan den wagen. Een commissie van bijstand
voor B. en W. is er ook nog. rfet -Rijk doekt
.het steuncomité op, zal de gemeente nu een
nieuw instellen?

De heer WILMER zou, zelfs al was hij on
gevoelig voor de financieele gevolgen, toch be
zwaar hebben tegen het voorstel-Van der Zeeuw
o.b. Zijn bezwaar is juist, dat daardoor velen,
die recht op steun hebben, die niet zullen ont
vangen, als b.v. gezinnen niet veel kinderen.
Wie bij de belastingen het kin der-systeem aan
vaardt, moet dat ook hier doen. Het geamen
deerde vooratel-Ootdam is toch geen armenzorg.
Interruptie: geamendeerde armenzorg.
Om B. en W. te ontlasten, daarvoor moet de
commissie dienen. De mogelijkheid worde bo
vendien opengelaten af te wijken van de norm en
meer to geven. Willen B. en W. echter zelf de
taak op zich nemen, dan ia hem dat ook goed.

De heer OOSTDAM zegt, dat hij juist geen
armenzorg wil. Was dat zijn bedoeling geweest,
dan had hij Immers beter gedaan ge-en com
missie voor te stollen. BQ het verwerpen van
het vOorstel-v. d. Zeeuw c.s. zou "men tpch naar
armenzorg zijn verwezen, wat hem ook niet zou
■èljken. Evenmin als het steuncomité is ook do
commissie armenzorg. En wat het laat komen
betreft: beter laat dan nooit. Hij steunt ove
rigens dit amendement-Wilmer.

De heer DUBBELDEMAN zegt, dat wanneer
er technische fouten zijn ia het voorstel zijner
fractie, "B. en W, dit wel hadden kunnen ver
wijderen. B. en W. spreken echter als vertegen
woordigers van de Hasse, die altijd de vetlo
brokken naar zich toe hebben gesleept

De VOORZITTER noemt dit ongepast en
dreigt den heer Dubbeldeman het woord te ont
nemen.

De heer DUBBELDEMAN zegt niet persoon
lijk te spreken, doch in het algemeen. Do kapi
talisten hebben altijd door de inrichting van
staat en gemeente gewaakt, de arbeiders*er on
der te houden.

Do heer ELKERBOUT wil ook op de reeds in
gewisselde bons toeslag geven in dan geest van
het amendement-Wilmer en stelt voor in dat
amendement dc cijfers aldus te lezen: le klasse
8 X f 1.25; 2e klasse 8 X f 1.05; 3e klasse 8
X f 0.90; 4e klasse 8 X f 0.75.

De heer DE LANGE, hoewel tegen toeslag,
gelijk gezegd, wil, als het praeadviea van B.
en W. niet mocht worden aangenomen, dan een
voorstel doen gelijk aan dat van den heer Wil
mer, doch met uitschakeling van de commissie.

De heer PERK wijst er op, dat B. en W.
handelen in een geest, als zelfs s. (L-leidcrs wil
len (dr. v. <L Waerden). Zij moeten tevens op
de financiën letten.

Do heer "WjEMjER kan zich aansluiten bij de
voorgestelde wijziging in zijn amendement van
dan heer De Lange.

De VOORZITTER zegt, dat Leidens gemeen
tebestuur destijds hij kan dat zeggen zon
der de geschiedenis te vervalschen den stoot
gaf tot toeslag op brandstoffen, waar het rijk
toeslag voorstelde met betaling van 10 pCt.
door do gemeenten op andere artikelen. Toen
waren echter de loonen niet verhoogd. De
kunstmatige inrichting der maatschappij moet
nu echter weer vervallen, men moet tcrugKce-
ren tot normale toestanden, hetzij door de loo
nen te verdubbelen of wat ook. Hetgeen reeds
grootendeels heeft plaats gehad. Volgens offi-
oiecle -statistische cijfera steeg de duurte met
93 pCt., massa's loonen met 100 en meer pCt
Do prijzen zijn thans hoog, doch het zijn geen
crisiscyfers. Ter vergelijking wijst hij dan op
wat andere gemeenten deden. Doordat het co
llier te laag is, worden de voorgestelde bedra
gen van f 1200 en f 1800 uitgezet tot f 1600 cn
f 2200. "Wat helpt bovendien een steun van
f6.40? Even weinig als een rationeel voorstel
om ieder Leidenaar f 2 eteuh te geven, wat eyen-
vool zon kosten ongeveer.

De heer DUBBELDEMAN: 't Is toch een
steuntje.

Waar de brandstoffen thans geleverd worden
tegen den kostprijs, meent do voorzitter, dat de
gemeente niet moet ingrijpen. Eenige onkosten
zijn er door de brandstoffencommissies, doch de
steeiikoolhandel ia nu geweerd. Er is geen woe
ker in de brandstoffen-prijzen.

Do distributie heeft de gemeente 1/10 gekost,
of f 300.000. Moet de gemeente nu het rijk niets
doet, nu de volle 3 millioen gaan geven? Dat
kan toch niet En als één gemeente het wel doet,
een ander niet? Wat betreft de technische fou
ten, B. on W. zijn or niet voor om die to ver
beteren. Dan kan men overleg plegen. De fout
is echter deze, dat bons 1, 2 cn 11 al ingewis
seld zijn en daarop men kan niet nagaan,
wie ze ingeleverd heeft geen toeslag meer

mogelijk is. De voorgestelde toeslag zal due
over de bons 3 tot en met 10 verdeeld moeten
worden, waardoor de kosten gelijk blijven, wil
het voorstel practised uitvoerbaar zijn.

De heer DUBBELDEMAN erkent, dat B, en
W. destijds voor toeslagen waren. Dat was om
de arbeiders zoet'te houden. Wat doet een ge
zin, al ie het maar met 2 -of 3 kinderen, wan
neer f24 verdiend wQrdt, wat nog niet ceD3 bij
alle gemeentearbeiders het geval is?

Do heer OOSTDAM trekt zijn voorstel in.

Do heer V. D. ZEEUW erkent de door den
voorzitter aangewezen fout en wijzigt in door
dezen aangegeven geest hel voorstel.

Hierna wordt tot stemmen overgegaan. Het
eerst komt in stemming het amendement-
Heemskerk op het voorstel v.-d. Zeeuw c.s. De
stemmen staken 1515. (De heer van Gruting
was weggeroepen. Voor stemden de s. d.-frao-
Ho c-n de hoeren Knuttel, Bisschop, Kuivenho-
ven, Heemskerk, Wilmer en van Tol). Verdore
belian doling is daardoor niet mogelijk. Spoed-
eischond zal tegen half negen een nieuwe ver
gadering worden uitgeschreven. Voor sluiting
heeft eerst de rondvraag nog plaats.

Rondvraag.

Do heer KNUTTEL vraagt of hot niet moge
lijk is, dat de brandetoffen meer naar keus en
soort beschikbaar worden gesteld.

De VOORZITTER antwoordt, dal het moeilijk
is, daar een bepaalde hoeveelheid gestuurd
wordt Misschien kan door ruiling aan den
wcnscli tegemoet worden gekomen. De heer
Knuttel wende zich eens tot den directeur.

De heer VAN WEEREN wijst op de. onhoud
bare woningtoestanden van 4 gezinnen in het
vroegero aardappelenpakhuis in de St. Cecilia-
straat, gesteund door den heer WILMER.

Wethouder VAN DER POT erkent dat het
slecht is daar. De eerste de beste gemeentewo
ning. die vrij komt, is voor do bewoners daar.
Een durend verblijf kan men van dat pakhuis
niet gaan maken.

Do heer BISSCHOP vindt het uurloon van
SO ct voor de sneeuwopruimers te laag, een
opmerking, waarvan nota wordt genomen, ter
wijl ten slotte een onderzoek zal worden inge
steld naar klachten van eenige Raadsleden
over straatverlichting.

Eerste Avondzitting 8l/a uur.

Na opening van de nieuwe zitting wordt we
derom gestemd over het amendement Heems
kerk, dat thans mot 16 tegen 15. stemmen wordt
verworpen, daar de heer van Gruting ook tegen
stemt.

Hèt voorstel van der Zeeuw (kosten geraamd
op f 127.000) wordt verworpen met 1813 stem
men (die der s. d.-fractie, en van de heer en
Knuttel, Heemskerk, Kuivcnkoven ©a van Tol).

Het praeadvies van B. en W. op het verzoek
van het plaatselijk revoL social, comité (af
wijzend) wordt aangenomen met 20 tegen 10
stemmen (die der s. d.-fractie cn van den heer.
Knuttel).

De heer Ooêtdam had de vergadering inmid
dels verlaten.

Over het amendement Eikerhout op het vctor-
stel de Lange-Wïlmer (kosten f 112.50staken
de stemmen 1515. Voor de s. d.-fractie en de
heeren Knuttel, Elic-rhout, Bisschop. Heems
kerk, K ui venhor en en van ToL

Do zitting wordt gesloten "on een nieuwe
spocdeLchende vergadering uitgeschreven tegen
10 uur.

Tweede Avondzitting 1D uur.

Na opening komt weer in stemming het
amendement ElkerbouL Waar de heer Oostdam
terugkomt, wordt het nu verworpen ruet 16 te
gen 15 stemmen.

Hot voorstel Os Lange-Wilroer (kosten
f D0.000Ï wordt aangenomen met 23 tegen 8
stemmen (die der heeren Huges. van EameL
van der Lip, Oostdam, de Lange, van der Pot,
A Mulder en Huurman).

Hierna sluiting.

Vergadering van gister
middag.

Arbeidswet

De lieer STORK (V. L.) zei verder, dat,
al heeft de Minister zich zeer verdienstelijk
gemaakt-, naar spr/e oordeel, hjj niet vol
doende capaciteit heeft, om de zaken vol
ledig te beoordeel en. Hij was dus 'liet de
rechte man op de rechte plaats. Dat te
kort wordt niet goedgemaakt, door een staf
ijverige ambtenaren.

Hij wijst op de scheepswerf te Pi otter
dam, waar onlangs het drieploegenstelsel
werd ingevoerd, in plants van het twee-
ploegenstels&L

Thans is men weer teruggekeerd tofc het
oude stelsel, omdat de arbeiders wegliepen
aangezien zij in die acht uron niet zooveel
verdienden als vroeger iu die elf uren. Ook
blijkt, dat de arbeiders bij korteren arbeids
duur elders trachten er wat bij te ver
dienen, dus langer te werken. De arbeiders
worden door deze wet veel te veel belem
merd in hun vrijheid. Spr. heeft meer ver
trouwen in de vrijheid dan deze Minister
en hjj meent, dat men ook zonder de Re-
geerlng wel tot vermindering zou zijn ge
komen.

Do heer STORE noemde als zijn hoofd
bezwaar tegen de wefc, dat deze wordt in
gevoerd in dezën ongunstigen tijd. Zij had
op eoa tijd van welvaart moeten wachten.
Onjuist ia het z, i. .dat de werkloosheid
bijna geheel verdwenen is. Hij vreest, dat
or spoedig weer een uitbreiding van de
werkloosheid zal plahts hebben. De Minis
ter heeft nagelaten een goeden overgang
te maken. De verkorte arbeidstijd belem
mert de opleiding van de jongens Spr. be
twijfelt het of andere landen onder meer
moeilijkheden gebukt gaan dan ons land.
Het. is oen -feit, da»b in een grensgemeente
zeer belangrijke toeslagen moeten gegeven
worden aan hen, die over de grens werk
ten. Uit Duitschlnnd komen hier reeds zeer
lage aanbiedingen van machinerieën on
garens.

De regeling van het overwerk acht hij

onvoldoend?, hetgeen hij uit de- praktijk
kan verklaren en hetgeen hij met verschil
lende gevallen aantoont. In een machine
fabriek mocteu wel 150 dagen per jaar over
werk worden gedaan door eenige of door
vele arbeiders. Men kan zich niet instal-
leercn op de drukste tijden. Als men dat
deed, werd de installatie veel te duur. Het
gaat niet aan, aUerlei bedrijvon over één
kam te scheren. Spr. wijst op de bemalings
inrichtingen, die dikwijls een deel van het
jaar stilstaan, doch op een anderen tijd
voortdurend arbeid vragen.

Over de strafbepalingen 6preckt spr.
slechts kort. Hij meent dat daaruit» onvol
doende vertrouwen in de rechterlijke macht
blijkt, omdat bij recidive binnen het jaar
alleen gevangenisstraf wordt gesteld Het
zal wel noodig zijn een rechtskundig ad
viseur aan te stellen, die zal uitmaken wat
een firma mag doen of moet laten.

Resumeerendo zegt spr., dat hij van deze
wet ernstige bezwaren vreest voor de in
dustrie on zeker als de web wordt uitge
voerd eveneens zonder deskundige leiding
gelijk zij is samengesteld zonder die hulp.
De industrie zal cle wot te boven komen,
maar de Minister van Financiën zal he?b in
zijn inkomsten ontdekken, want de industrie
zal heel wat minder geld verdienen. Het
verwondert spr., dat de Minister van Fi
nanciën rustig cieze vivisectie toelaat op
zijn bes be bronnen van inkomsten. D© Minis
ter van Arbeid heeft te veel geduldhij
had de uitvoering binnen tien jaar moeten
toelaten, ook al om ervaring op te doen
en voorzichtig zijn 'maatregelen. Ibe kun
nen treffen. Een financieel© debacle voor
Rijk, provinoie cn gemeente is te wachten,
als op deze wijze verder gegaan wordt.

Ten slotte spreekt spr. de hoop uit-, dat
hij de toekomst, te donker inziet, en hij
hoopt gaarne, dot de Minister gelijk krijgt.

De heer VAN HOUTEN (Ü.-L.) vraag
zich *af, of de toestand, die thans na den
oorlog is ontstaan, wel een verkorting van
den arbeidstijd, d. w. z. vermindering van
de productie, rechtvaardigt» Tegenstand
tegen beperking van den arbeidsduur be
staat or z. i. in Europa niet, maar spr. is
van meening, dat vele tegenstrevende ele
menten. aanwezig ziju, dje de harmonie van
werkgevers en werknemers willlen tegen
werken. Beseft moet worden, dat een be
drijf een economisch geheel is. De georga
niseerde arbeider staat niet zwak en het
gaat dus niet op te zeggen dat deze wet
dient ter bescherming der economische
zwakkere klasse. Dit ontwerp is riet. ©en
uitvloeisel van de actie dezer klasse, maar
wel van het inzicht, dat het voor de bedrij
ven beter is als het werkvolk met opge
wektheid lean arbeiden.

Spr. gelooft niet, dat het juist is, dat
'iedere beperking van n.cn arbeidsduur de
intensiteit van den arbeid heeft vergroot.
En al ware dat wel zóó, dan is het- nog
niet zeker, dat dat altijd zoo blijft- gaan.
Hij is niet tegen een dwang tot beperking,
maar hy ziet de beteekenis daarvan voor
cle persoonlijke vrijheid ernstiger dan de
Minister. Lie-vor had spr.. een vrijwillige
beperking gezien, die clan ook een betere
regeling passend bii iedere fabriek had kun
nen ontwerpen

Van deze wet vreest spr. achteruitgang
van de productie. Een tweede ploeg zal op
vele plaatsen noodig zijn, innur het zal
niet» altijd mogelijk zijn Aanstonds twee
ploegen, d. w. zestien uren per dag. te
laten arbeiden. Bij de regeling van Itefc
overwerk is soepelheid gewenscht, omdat
de noodzakelijkheid van overwerk zeer vaak
plotseling opkomt.

Vrees vour slechte besteding van den
vrijen tijd koestert spr. niet. Wel voorziet
hij besteding van dien tijd met ander werk.
Hiercegeu heeft spr wel eenig bezwaar, al
gelooft hij niet dat het een vaart zal loo-
pen.

De lieer POLAK (S. D. A. P.) wijst op
he»t zonderlinge van den aanval van den
heer Stork.

Vooraf brengt hij hulde aan den Minister
voor diens bekwaamheid en voor den spoed
cien hij beeft betracht Spr. herinnert aan
den dertigjarigen strijd voor den acht-uren
dag, die op I Mei met bijzonoeren nadruk
werd gevierd. Hij herinnert aan den arbeid
van den heer Schaper eh aan het bestaan
van den acht-urendag in de diamant-in
dustrie.

Vervolgens gaat bij cle ethische bezwaren
na, die tegen de wet zijn aangevoerd.

Hij verdedigt daarbij het goed recht van
de vakvere'enigingen en het bezoldigen van
de leiders, dat z. i. geen misstand is. Bij de
arbeiders zelf heeft- altijd groote drang be-
«Jtaan voor verkorting van .den arbeids
duur, hetgeen spr. met tal van historische
voorbeelden aantoont.

Voorts betoogt hij, dat de arbeiders den
vrijen tijd nuttig zullen besteden, vooral
als do overheid hen helpt*. De arbeidstijd
is al veel verkort, en het valt juist te con-
stateeren, dat bijv. do openbare dronken
schap zeer is verminderd Op het stuk der
volkshuisvesting, der openbare leeszalen,
on der lichamelijke opvoeding Lan nog heel
wat gedaan worden.

In zake de bevordering ;der product-ie
verdedigt bij dc stopzetting der improduc
tieve bedrijven.

Als de industrie moeilijkheden: oncier-
vindt bij de behartiging der belangen van
den menseh, dan moet de industrie die
maar zien te bóven te komen. Die moeilijk
heden zijn door deze wet niet zoo onover
komelijk. Altijd hebben de werkgevers do
moeilijkheden van de sociale wetgeving
overdreven cn be.vecr-J, dat de industrie
te gronde zal gaan.

De vergadering wordt verdaagd tot des
avonds Jialfnegen.

Avondvergadering.

Dö heer POI.AK (S. D. A.« P.) zette zijn
afgebroken redo voort en betoogde, dab
wat ons land betreft, de sombere voorstel
lingen der heeren werkgevers nooit zijn

uitgekomen, wat spr. met voorbeelden be
wijst.

Opvallend noemt spr. het, dat., volgens
Je statistieken der Itijksverzckerii v bank,
de meeste ongelukken gebeuren op het eind
van den dag, of op het eind der week, dus
wanneer de- man Diet zoo friseh is als bij
den aanvang van het werk.

Men vreest nu de buitenlandsche concur
rentie, rraar de mijnwerkers en metaalbe
werkers in Duiteckhnd, Engeland ei Ame
rika werken korter dan 4S uren per week.

De diamar tbewerkc-r3 hebben sed rt 1911
reeds eeu 47-urige werkweek, zonder over
werk, en heeft dit nu de diamantnijverheid
belet te concurreeren met het buitenland?
Geen sprake van, zegt spr.

Juist do groote vaardigheid der buiten-
tenlandsche arbeiders ligt hierin, dat zjj
over meer rust beschikken, over betere
voeding, betere woning, enz. Het lot van
uen Engeischen arbeider was altijd veel
beter dan dat van onz?n arbeider en daar
door was het Engelscke ge3hcht vcor den
arbeid veel beter geschikt dan het onze.
Juist door die betere arbed toestanden kon
de Engelgche industrie concurre r n met
enze industrie.

Do diamantindustrie is daar een treffend
voorbeeld van. Deze industrie gaf reed3
jaren nan haar arbeiders betere loonen,
waardoor deze menschen zich beter kon
den voeden en onze diamantarbeiders kun
nen zich dan ook met do beste diamant
arbeiders meten.

De heer STORK (Y.-L.)Ik ben 'het
volkomen met u eens.

De heer POLAK: De bewijzen van den
heer Stork, dat d8 arbeiders den S-uren-
dag niet willen bewyzen niet veel. Uit
zonderingen treft men altijd aan.

Hoewel spr. de indiening toejuicht, heeft
hij wel degelijk bezwaren, nl. togen de over
gangsbepalingen en tegen het feit dat zeer
groote groepen arbeiders buiten deze wet
vallen en dat voor aanzienlijke groepen van
arbeiders de lU-urigc arbeidsdag en 55-
urige arbeidsweek blijft gehandhaafd.

Bezwaren heeft hij o.a. tegen de over
gangsbepaling, dat gedurende 4 jaren voor
sommige bedrijven de 55-urige werkdag
kan worden ingevoerd.

Hij erkent, dat Nederland mei deze wet
cp sociaal gebied vooraan gaat. Sommige
leden vonden dit ongepast ea orgswenscht,
maar spr. wil daarmede den Minister feli-
citeeren.

Had hjj slechts een Lauw vermoedan, nat
dooi deze wet onze industrie zou worden
geschaad, dan zou hij even krachtig zijn
slem tegen deze wet verheffen, als hij er
nn vcor pleit, want een achteruitgang zoor
onze indu tri? b.teekent achteru tgang voor
ens beele volk.

Ook zal deze wet veel bijdragen tot ïej
sccialen vrede en deze overweging heeft
ook gegolden bg den Minister toen hij dit
ontwerp indiende.

Mocht deze overweging ook ingang vin
den óp de werkgevers, dan zal. deze wet
vCel bijdragen tot verbetering van de stof
felijke en geestelnke behoeft -n van ons volk.

Do heer VAN EMBDEN (Y.-T).) Ge-
spreekt de verhouding van deze wet tofc
do huisindustrie. Hjj is het met den Mi
nister eens, dat de gebreken onzer huis
industrie door een speciale regeling onder
vangen moeten worden ea met genoegen
hoerde hg toezegging, dat dit ontwerp spoe
dig zal worden LagedientL Deze wet echter
tast de huisindustrie ook nau, maar .oms
wei zou hij den Minister willen verzoeken
in deze wet rekening te houden met het
feit, dat de arbeiders dezer huisindustrie
op een hooger levenspeil moeten worden
gebracht, dan thans het geval is. Verder
juicht hij het toe, dat het verboden wordt,
d?.t een vrouw tjjdens haar zwangerschap
en kort na haar bevalling, arbeid ver
richt, maar daaruit volgt, dat ie Minister
Irdens de zwangerschapsperiode die vrouw
een uïikeering moet verleenen. H\j hoopt,
dat de Minister alsnog daartoe zal over
gaan.

Ten derde bespreekt hij de aansprakelijk
heid op zichzelf en in het algemeen.

Naast het zedelijk sociaal belang dezer
wet wrët de Minister op de staatkundige
wenschcdijkheid van deze wet. Spr. erkent
deze beide belangen, maar daarom noet de
Minister de kwestie der aansprakelijkheid
zoo spoedig mogelfk herzien.

Als vierde punt bespreekt hrj i? strafbe
palingen. voornamelijk de principale ge
vangenisstraf -bij de tweede overtreding,
wat spr. toejuicht.

Spr. wijst cp het feit. dat de kanton
rechters chans nog ernstige overtredingen
der Arbeidswet op een wijze berechten ala
gold het een overtreding als fietsen zonder
licht.

In 191S werden er neg ruim 4933 over
tredingen der Arbeidswet geconstateerd, life
•zou niet mogelijk zijn, indien de overtreders
wisten, dat zg streng gestraft zouden
worden.

Lit bewijst natuurlek ni?t. dat d? heeren
werkgevers nn weer overdrijven, maar het
rechtvaardigt toch alDszm?, dab men tegen
over die nieuwe waarschuwingen een'g a ns
sceptisch staat.

De nadceien zullen worden overtroffen
do'* de groote zedelijke voordeel en dezer
wet, bovendien bede deae wet verschillende
eTigheidakleppen, zocdat. mocht men vcor
onoverkomelijke bezwaren komen te staan,
dan zal daarin door den wetgever kunnen
worden voorzien.

De heer VAN SWAAIJ (R.-K.) is in prin
cipe gaarne bereid eiken maatregel te sten-
nan, die aan de arbeiders ten goéde komt,
mits die maatregel niet in strqd zij met lioo-
gerc beginseien. Aan deze wet. zal hij zijn
stem gevtn, niettegenstaande hij heb met den
h?er Stork eens is, dat daartegen groote be1-
zw »reti bestaan,maar de zedelijke sociale
Ytyudeelen acht hij toch nog gro. ler.

De heer DIEPEN (R.-K.) brengt kulda
aan dezen Minister en heeft principieel to
gen deze wettelijke regeling geen bezwaren*
De ongebonden vrijheid der werkgevers hseffe
tofc gioote misbruiken ten opricht© van cia
werknemers geleid, hetgeen spreker na&efi