No. 18297
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 24 October.
Tweede Blad Anno 1919.
Gemeenteraad van Leiden.
TWEEDE KAMER.
(Vervolg van de ritting van gisteren).
6o. Praeadvies op het voorstel van de
heeren De la Rie, Van der Zeeuw en Dub-
beldeman. inzake wijziging vau den gas
prijs. (308)
De heer DE LA RIE verdedigt het voor
stel nader. Waarom is progressieve belas
ting niet' moer uit den booze? Omdat, dank
zij het drijven der S.-D,. raon daar niet
meer bui ben kan. Zoo zal het ook gaan met
de progressie in den gasprijs. In het par
ticuliere bedrijf heeft men ook wel verschil
in do prijzen, dus waarom niet bij de ge
meente? Werkt de gasfabriek met winst,
dan komt dat neer op een gelijke belas
ting over allb inkomens. Alleen dit moest
al voldoende zijn om het voorstel te doen
ingaan. Hij haalt dan cijfers der winst aan
f 25.000 winst, f 61.000 oorlogswinst, f 6^.000
verkapte winst, samen f 151.000. (We heb
ben deze cijfers afgerond. Red. ,,L. D.").
Het praeadvies van B. en W. heeft een ten-
denz, om den gasprijs onnoodig hoog te
houden. Waarom kunnen do 949 inkomens
boven de f 3000 niet een hoogeren prijs be
talen, doch wel een daling van den prijs
bewerken? De f 20.000 administratiekosten,
in het praeadvies genoemd, drukken z. i.
niet alleen op het voorstel der S.-D., doch
ook op de thans bestaande regeling. Het
zal nu de tweede maal zijn, dat in korten
tijd het gas voor de kleine burgers wordt
opgeslagen, ten behoeve van grootbedrijf
oa groot-gebruikers. ^Aon de grens van
f 3000 wil zijn partij wel laten tornen, des
noods tot. f 200O
Do heer HEEMSKERK meent, dat liet
oen zeer gevaarlijke maatregel zou zijn,
wanneer de gemeente goederen tegen ver
schillenden prijs aan de ingezetenen zou
leveren. Er zou geen grens meer te trek
ken zijn aangaande inkomen etc. Wat de
vergelijking met- het particulier bedrijf be
treft, die particuliere leverancier van wat
ook, zal in geen geval verlies lijden, al laat
hij de een misschien wat meer, de ander
wal minder betalen Het idee om den gas
prijs zoo laag mogelijk te houden is hem
echter sympathiek Daarom zijn voorstel
(14 cent voor gewoon gas, 15 voor muntgas)
gebaseerd op de raeening van den directeur
der lichtfabrieken, dat daarmee kan wor
den volstaan, ter dekking der kosten. Ge
zegd is do vorige maal van de tafel van
B. on W., dat de directeur is een uitste
kend commercieel leider en toch hebben
commissarissen nu zijn cijfers niet geno
men.
De heer HUGES heeft zich in verbinding
g>eateld met een mathematicus, met name
met dr. De Jong, die hem heeft verzekerd,
dat bij aanneming van hot S.-D.-voorstel
deze cijfers Jude i rroeten geldenWan
neer alle inkomens boven f 3000 gelijk be
taalden, zou voor hen de prijs worden 51
cent per kub M. en wanneer ook daar pro
gressie kwam, dan oetaalden dc drie hoogst-
aougeslagcneu f 5.31 per kub. M. Neemt
men een grens van f 20'/), dan worden deze
cijfers resp. 38 ct. en raim f 4.00. Dat zegt
hem voldoende, té meer, waar zijn ra&ds-
Imao nog ietwat te optimistisch hoeft gere
kend. Elke aangesloten buitengemeente
zou de schaal nog nadeeligcr maken. Hij
wil hot voorstel van B. en W aanvaarden
g. onder voorheb oud. Blijkt later, op den weg
van B. en W. begonnen, dat het mogelijk is
te verlagen, dau loc men dat, z. i. de meest
'Til vciliS« weB- Het voorste* Heemskerk maakt
I een verschil van f T' .noo
De heer OOSTDAM, den lieer Heems-
I kerk steunend, m^ent dot hot. gemeente
bedrijf js lc vergelkon met een bedrijte-
I coöperatie. Do consumenten moeten zoo
goedkoop mogelijk geholpen woraen, de le-
I vcranciers zoo klein mogelijke winst makeu
ft Bij geen enkele bcdrijfs-coóperatie zijn dif-
r ferentdeele "priy.en, aJ zijn de inkomens der
F leden nog zoo verschillend (dc heer De la
I Jlio interrumpeert - kan niet door concur-
rentie; mevr Dubbeldeuian-Tragonon-
sens; de Voorzitter zegt: interrumpeer
toch niet zoo dikwijls; dis heer Oostdam
tiet er geen kwaad in, hij kan er wel tegen)
Hij verw.jst naar Zaandam. Daar keert
men terug van het door c'e S-D fractie
voorgestelde plan. Van een aftrek van 8
tot I cent word;- voorgesteld een aftrek
van G tot J cent en hij heeft gegronde reden J
t© vermoeden, dat men nog verder 5,al te- i
ruggaan. In Amsterdam heeft het S.-D.
Raadslid Smit gisteren nog gewaarschuwd
tegen verliezen op het gemeentebedrijf,
waardoor socialisatie zou worden .genekt.
De heer KNUTTEL zegt, det de verge
lijking gemeentebedrijf met bedrijfecoöpe-
ratie op niets lijkt. Een monopolistisch be
drijf mjet een bedrijf aan concurrentie on
derhevig. Wat er gebeuren zou, wanneer
de concurrentie er niet was, dat is allemaal
hypothese. De cijfers van den lieer Huges
lijken hem nutteloos en ook niet afschrik
kend. Wat zou het, als inkomens boven do
f 100.000 b v. i 5000 aan gas betaalden? De
cijfers van het praeadvies zijn z i. niet te
controleeren. Het eenice, waarbij dat wel
het geval is, deugt niet Hij bestrijdt dan
het genoemde cijfer van f CO.000 verlies
door minder gebruik. Voor de buitenge
meenten zou z. i.'wel een uitweg te vinden
zijn, b. v. een latere restitutie. Voor hem
weegt het zwaarst de vraagwie, moet be
talen. de groot-o of die kleine beurzen en dat
ïijn natuurlijk niet de laatste.
De beer DUBBELDEMAN is van oordeel
dat- men niét moét vragenhoe moet meii
het best een gemeentebedrijf kapitalistisch
beheeren, maar welhoe kan men de ar
beiders het beste helpen. Hot spreekt van-
zeil, dat wat- aan de uitgemergelde arbei
dersklasse gegeven wordt, gehaald wordt
bij hon, die het hebben, wat ook nog via
hot belastingbiljet mogelijk is, waaraan z.
n nic genoeg do hand wordt gehouden.
Bij ernstagen wil i5 hct geW vinden
De heer DE LANGE meent, dat de S.-D.
fractie door do toevoeging zooveel mo
gelijk", zacht gezegd, haar eigen voorstel
heeft vermoord Tegenover een winst van
f 26.000 over J 918 staat een verlies van
f 53.000 over 1917. De f 20.000 administratie
kosten komen niet op het voorstel van B.
on W. De directeur zelf verwacht- de eer
ste twee jaar een verlies van f 250 000, het
voorstel der commissarissen doet daar
f 75.000 af. Het gasgebruik is hier nog vrij
cn niet onder ëommunistischen dwang ge
steld. Hij zou een heele rij S. D.'ers kun
nen noemen, die het standpunt doelen, das
de gemeentebedrijven mee moeten helpen,
om do gomeente-financién op de been te
houden. Is de kolenprijs verzesvoudigd, de
gasprijs slechts verdrievoudigd. In Amster
dam wordt- thans voorgesteld 1G cent in
plaats van 14 cent.
Do heer GROENEVELD verklaart, ^dat
de voorstellers van het voorste'-He msketk
vastgespijkerd z'tbeh aan hun kapit 1 sb'sche
partij. Hy geeft dan cijfers, om aan te
toonen, dat de kleine verbruikers door het
voorstel van B. en W. worden .verhoogd in
prjjs, de groote verlaagd. Bij een gebruik
van 30 kub. M. betaalt men nu f3.90, don
f 4.50. B\j een gebruik van 100 kub. M.
reap f 16.50 en f 15. Dan kan men siog
beter het bestaande tarief houden.
Wethouder VAN DER POT zagt, dat de
e.-d.-fractie te veel eer aan z'ch trekt, wan
neer zil de progressieve belasting op haar
credit-zyde brengt. Die kwam reeds, toen
die partij nog zoo goad als niets te zeggen
had. Het verschil tusschen belasting en
een product is, dat achter belasting dwong
staat, achter een product niet Men kan
ophouden gasverbruiker te zijn. Eenheid van
prr;s i? zoowel voor bedrijf als verbrui
kers gewenseht. Hij bestrijdt dan de winst
cijfers van den he-er De la Rie.
In het voorstel van commissarissen, zoo
wel als in dat van den heer Heemskerk
c.s., zit de mogelijkheid van verl:e3, loch
beide berusten op de overtuiging, dat niter
gebruik het verlies zal goedmaken. Dan heer
Grceneveld meent hij to raosten opmerken,
dat thans toch geen tijd meer daar is om
rijkere beurzen te ontlasten ten bezware
der armere. De toevoeging „zooveel.moge-
Irk" beeft alle sympathie voor het s.-d-
j voorstel bij hemt weggenomen, al leek net
j hem a -priori onuitvoerbaar. Als principe
1 moet z. i. gelden, dat op een gemsenta-
bedrijf geen verlies wordt geleien. Hij *ou
de verantwoord?lijkheil n:e'; langer w l'en
dragen, wanneer daarvan werd afgeweken,
j Hij bestrijdt den heer Knuttel, dat de ge-
j raamde f 60.000 veel te hoog zijn voor ver
lies aan minder gebruik Al cijfert meo die
echter geheel weg, blijft nog een verlies
van f409.000 bij aanneming van h?t s-d.
voorstel, dat de gasfabriek niet kan lij leu.
Wat de buitengemeenten in dat geval be
treft, de heer Knuttel heeft heusch niet
het ei van Columbus gevonden met z. g.
restitutie!
Hel bestaande systeem acht hij niet ga-,
lukkig. Er is een aanmerkelijke achter itgang
in gasverbrnik, vólgens den directeur e?n
gevolg der verschillende prijzen. H t v^or-
sle'-Heemskerk cs is grooter waagsluk dan
dat der commissarissen, waaraan de direc
teur zelf ook de voorkeur geeft. In den
hoop op eensgezindheid kon deze zich bij
dé cijfers 14 en 15 ct. neerleggen. Per
soonlijk zou hij nog liever het voorsfcel-
Heemskerk zien aanvaard dan behoud van
het huidige systeem1. Tijde.is den oorlog is
het gasgebruik gedrukt, daarom verschil
lende prijzen nu men het systeem gaat
toepassen: het gebruik zoo hoog mogelijk,
m.cet men komen tot één prijs, al brengt
dat noodzakelijk voor de kle'ne eenig nadeel
I mee. Alleen zoo komt men op gezonde basis.
De heer HEEMSKERK zet uiteen ho^ de
Clir. en R. K. arbeiders-afgevaard g "en eco
nomisch wel eens van liuu partij zullen
j afwijken, doch zij zullen niet meehe'pen
om de maatschappij eerst gehee1 op den kop
te zetten en dan te verbeteren, doch wel om
i te verbeteren de bestaande maatschappij
dooi' het wegnemen der ongelijkheden. .»y
een geir/ddeld gébruik vaa 45 kub. M.
(groote gezinnen kuirei d armee ni t vol
staan) scheelt het precies 15 ct.
Da VOORZITTER zegt, dat B en W. hier I
niet zitten a!s~ despoten, doch als uitvoer-
decs van de raadsbesluiten. Doen zjj vaor-
stellen, dan is dat in 't algemeen beklag en I
dat geldt ook hier.
De heer KNUTTEL stelt voor een mien-
dement cm den gasprijs uniform te bepa en
op 14 ct. per kub. M., wanneer het s.-u.
voorstel mocht worden v:rwo;pén, om aldus
nog te redden, wat te relden valt, terwijl
de heeren DE LA RIE, VAN DER ZEEUW
en LUBBELDEMAN in dat geval voorst-llen
een uniform tarief van 13 ct per kub M.,
het voorstel-Heeniskerk c.s. onaannemelijk
voor hun partij noemend.
De heer SIJTSMA stelt, mede namens den
heer AAN GRUTING voor, om den prijs te
bepalen op 14 ct. voor gewoon, 14Va ct.
voor muntgas.
De heer DUBBELDEMAN zegt, dat- de
arbeiders al eenmaal schoonmaak in den
raad hebben gehouden;" zij zullen dat nog.
grond.ger mosten doen. Hij wil va fcleggen,
dat B en W. niets willen doen, integendeel
nog den gasprijs verhoogen.
Wethouder VAN DER POT wil nog even
opmerken, dat bij vaststelling van dm prijs
op 13 ct. liet- gebruik zou moeten stygei
tot 15 millioen kub. M., terwijl nu de 10
mülioen nog niet gehaald wordt en bij
14 ct. zou noodig zijn een stijging-tot 13 h
14 millioen, om de kosten te dekken.
Het voorstel der s-d. fractie ere als het
amendement- tot bepalen van den prijri op
13 ct. wordt verworpen met 18 tegen 10
stemmen (die der s-d. en vaTi den commu
nist). Het amendement-Knuttel (11 ct) gaat
denzeitdeuweg met dezelfde verhoud ng Het j
voorstel van B. on W. wordt verworpen
n.et 17 tegen .11 stemmen (die der heeren
A. Mulder, J. P. Mulder, De Lange, Huur
man, Van Hamel, Splinter, ITuges en de
vier wethouders). Het amendement-Srjtsma
(14 en 14Ve ct.) keldert met 23 tegen 5
steramen (die der heeren Van Gr.uting,
Sjjtsma. Van Stralen* Knuttel en Heemskerk)
Het voorstel-Heemskerk (14 en 15 ct.) wordt
aangenomen met 18 tegen 10 stemmen (die
der s -d. en van den heer Knuttel).
7o. Voorstel tot bebcliibaarstelling van
gelden voor den bouw van een 10-tal
verpleegst-er.skamers op de bovenverdieping
van de beide paviljoens Van het gesticht
..Voorgeest(309)
Conferm besloten
Rondvraag.
De VOORZITTER zegt toe, naar aanlei
ding van eenige vragen, dat bij de uitkee-
ring ineens nauwdceurig zal worden onder
zocht, wie er voor in aanmerking komt
Op een vraag van den heer KU1VEN-
HO v'EN, waar toch de stukken van de bouw-
Yerec-niging „Ons Doel' blijven, in -Juli al
ingediend, antwoordt wethouder 7AN DER
POT. dat de berekening van de kosten
van straataanleg nog ni.t gereed is. Hij zal
op speed aandringen. Hy wijst er evenwel
op, dat uitbreiding van personeel lestijds
door den Raad geweigerd is, wat bespoe
diging in zulke gevallen niet in de hand
zal' werken.
De VOORZITTER zegt ten slotte den heer.
VAN STRALEN toe, dat nagegaan zal wor
den of de melkprijs hier benelen de 20 ct.
(maximum) Iran blyven.
Daarna sluiting.
Vergadering van gisteren.
Begonnen wordt met een comité-generaal ter
bespreking van de salarisregeling van het per
soneel der Kamer.
Regeling van Werkzaamheden.
Besloten wordt Dinsdagmiddag 4 November
vóór het aideelingsonderzoek van de Indische
begrooling het wetsontwerp betreffende de ge
dwongen leoning in dc afdeelingen le onderzoe
ken.
Het Begrootingsdebat.
De VOORZITTER deelt mede, dat de Kaïuer
I in het comité-generaal besloten heeft den
spreektijd bij het begrootingsdebat te rantsoe-
neeron, waarbij verkrijgen R.-K. partij 5 uur,
I S. D. A. P. 4 uur, Anti-Rev. partij 3 uur, Chr -
Hist, partij 1 3/4 uur, Neutrale partij J. 1/2 uur,
Unie-liberalen 11/2 uur, Vrijz.-Dem. 11/2 uur,
Vrije Liberalen 1 1/2 uur, Revolutionnaire Ka-
merfractie 1 1/2 uur, Cbr.-Soc,. partij 3 /4 uur,
Ghr -Dem, 3/4 uur, on Platfclandsparlij 3/4 uur.
Do duur van repliek is voor elke fractie bepaald
op de helft van" haar spreektijd
De heer VAN RAVESTEIJN (Comm. P.) ver
klaart bezwaar te hebben tegen deze regeling,
welke in comité-generaal is vastgesteld.
Wijziging Oorlogswinsibe.'asting.
A oortgegaan wordt met het wetsontwerp tot
wijziging (afschaffing) der AVet op dc Oorlogs
winstbelasting 1916
De lieer DE GEER (C.-H.) heeft bezwaren en
bestrijdt het motief, voer dit wetsontwerp aan
gevoerd, dat men de verliezen tegenover vroeger
verkregen oorlogswinsten niet meer zal behoe
ven te compenseeren. Een ander bezwaar is. dat
voor deze wet, die ingetrokken wordt, geen an
dere regeling in dc plaats komt. Spr. acht een
doeltreffende-wijziging van do Oorlogswinst be
lasting zeer wel mogelijk. Men zou kunnen ne
men het gemiddelde van dc drie jaren, vooraf
gaande aan het jaar van heffing, terwijl men nu
gehouden is aan de vergelijking met het ge
middelde van 1911, 1912 en 1913.
Spr. vraagt of het niet beter zou zijn de be
handeling van dit wetsontwerp aan te houden
tot dc behandeling van do vermogensaanwas-
belasting cn het ontworp-Marchant i. z een hef
fing ineens.
De MINISTER VAN' FINANCIëN, de hoer
DE -VRIES, stelt voorop, dat de oorlogstoestand
is geëindigd en dat op grond daarvan de hef
fing der Oorlogswiustbelasting moet vervallen,
overeenkomstig art. 100 dezer wet. Met wijzi
ging van art. 100 tot verlenging van de heffing,
gelijk de heer J. ter Laan wilde, zou men niet j
kunnen volstaan, omdat het niet aangaat nog
langer den bestaanden grondslag te gebruiken
van het gemiddelde der winsten van 1911. 1912
j en 1913. Verandering van dezen grondslag is
bezwaarlijk, omdat men dan komt tot een zeer
zware bedrijfsbelasting. Een conjunctuurbelas-
ting zou hel niet meer ziju, als men op dit idee
van den heer De Geer inging. De groote win
sten, welke thans inderdaad nog gemaakt wor
den. treft men met dc sterkeprogressieve in
komstenbelasting en de dividend- en tantième-
belasting, welke beide men desnoods zou kun
nen wijzigen. Een permanente booge bedrijfs
belasting als dc heer De Geer voorstelt is niet
gewenseht
Wat <fe yermogensaanwasbclasting betreft, de
ze voldoet juist aan wat de heer Ter Laan wil
de, een heffing van 50 pCt. van de oorlogswinst.
Want de oorlogswiustbelasting bedraagt 30 pCt.
cn die op de. vermogensaanwas is 30 pCt. van i
de resteerende 70 pCt. Aldus komt spr. tot
pCt., nog 1 pCt. meer dan do beer Ter LanD
verlangde.
Het persbericht, dat spr. dö vermogensaan-
wasbelasting zou wijzigen nog vóór het Voor-
loopig Verslag daarvan is verschenen, is on
juist. Geen haar op zijn hoofd denkt er aan.
Met don aanslag der Oorlogswiustbelasting is
men eenige jaren ten achter. Men is nog bezig
mot 1917 on met 1918 is men nog zoo goed als
niet begonnen; dat zal wel ver fn 1920 worden.
's Ministers ambtenaren adviseeren ongeveer
eenstemmig om de oorlogswiustbelasting af lo
schaffen. Do verzoeken om uitstel van betaliug
der oorlogswinstbelasting nemen toe; zij bedroe
gen in 1918 ruim 1400 en in de eerste 9 maan
den van.1919 rond 2100. Velen hebben nl. groote
verliezen goloden door de dalende valuta van
Kronen en Marken en kunnen de belasting niet
direct betalen. Ook zijn or industrieën, die ach
teruitgingen.
Artikel 92 wordt niet afgeschaft. In rekening
mogon gebracht wordon do verliezen, sedert de
inwerkingtreding dor .wet tot in 1918 geleden.
Daartegenover is, ingeval er blijken geen ver
liezen te zijn, navordering mogelijk tot 1 Ja
nuari 1924.
Tegen aanhouding van liet ontwerp lot do
behandeling van de vermogensannwasbelasting
en de heffing ineens heeft spr. bezwaar.
Hierna volgen replieken.
De beer KOOLEN (R.-K.) ondersteunt het
beloog van den heer Do Geer; do hcc-r VAN
VUCREN (R.-K.) bo3lrijdl diens denkbeeld. Hij
zal voor het wetsontwerp stemmen. Dc heer
MARGHANT (V.-D.) is voor uitstel cn gelijk
tijdige behandeling mot de vermogensaanwas-
belasling en de heffing ineens.
De lieer DE GEER (C.-Hstelt voor do bo-
handeling van het wetsontwerp to schorsen tot
do behandeling van het wetsontwerp inzake dc
vermogcnsaanwasbelasting.
De MINISTER verklaart het verband tus-
schen beide wetsontwerpen niet in to zien. Hij
blijft van meeniug. dat dc oorlogswinstbelasting
moet worden afgeschaft.
Het voorstel-Dc Geer, om de behandeling van
het wetsontwerp te schorsen, wordt met 52 te
gen 13 stemmen aangenomen.
Rentedragende voorschotten aan Frankrijk.
Aan do ordo is hierna het wetsontwerp, hou-
d@»de machtiging tot het geven van rentedra
gende voorschotten aan Frankrijk.
Do heer DUYS (S. D. A. P.) heeft bezwaren,
al is de strekking van het ontwerp, hulp aan
Frankrijk, hem sympathiek. Maar onder het do-
vies van hulp aan Frankrijk bevoordeelt men
hier feitelijk een aantal grootfabrikanteu. Ook
do credietverleening is niet zoo heel onbaatzuch
tig. Bij hulpverleening had men meer systema
tisch moeten zijn cn zich niet tot Noord-Frank
rijk moeten bepalen, omdat daar de groothandel
belang bij beeft.
Fen ander bezwaar is, dal dit wetsontwerp
reeds werd uitgevoerd, terwijl het gaat om een
bedrag van f25.000 000. In dit verband vraagt
spr, inlichtingen over persberichten over een
C-ostenrijksche valutaleening met Nederland en
over credietverleening aan Duitschland. Hoe
staat het voorts met onze vorderingen op bet
buitenland, m. n. voor de internecrïngskosten?
Spr zal tegen het ontwei p stemmen.
De heer TEENSTRA (V.-D.) sluit zich bij
den vorigen spreker aan. De Memorie van
Toelichting getuigt van weinig deferentie
jegens de Kamer. Er komt zelfs geen woord
van verontschuldiging in voor, dat men op
de beslissing der Kamer is vooruitgeloo-
pen. De Regeering maakt van de Kamer
een Kamer van Goedkeuring. Het eenige
raiddel is dan om tegen het wetsontwerp
te stemmen.
Spr. vraagt waarvoor dit wetsontwerp
noodig is en waarom wij nu ook geen geld
geven aan andere landen. Zitten wij dan
zoo goed in onze financiën, dat wij 25 mil
lioen kunnen voorschieten? Als wij die 2-5
millioen. eens niet terugkrijgen verklaren
wij dan don oorlog aan Frankrijk?
Bovendien is doze houding niet neutraal,
omdat- ook in andere landen verwoeste ge
bieden zijn.
De Regeering zal hebben aan te toonen
waarom Frankrijk bevoorrecht wordt.
De heer DECKERS (R.-K.) zcgl. dat het
ontwerp geheel licht in dc lijn van de poli
tiek, door de Regeering gevolgd. Men zal
ook dienen af te wachten of dc uitvoering
reeds zoo ver is gevorderd als sommigen
mecnen. De Regeering zou het wetsont
werp niet hebben ingediend, als zij niet
meende, dat de Fransehe belangen voorop
stonden.
Spr. verdedigt de hulpverlcening aan
Noord-Frankrijk.
De lieer VAN IUJCKEVORSEL (R.-K.)
heeft zich over de positie verbaasd. Het
ónbwerp is geen hulpverleeningveeleer
een beleefdheid, een daad van vriendschap
jegens Frankrijk. Wij kunnen geën cadeau
geven, maar wel een crediet aan landen,
als Frankrijk, die daarvoor goed zijn.
Een bevoorrechting van sommige groot
handelaren ziet spr. er niet in. Wel zal dé
Regeering moeten toezien, dat de leveran
ciers niet te hoogc prijzen vragen en goede
kwaliteit leveren.
Wat betreft het budgetrecht van de Ka
mer, uit de stukken blijkt volstrekt niet,
dat het crediet r^eds verleend is; dit is
alleen toegezegd. Maar ook indien reeds
crediet verleend is, vinclt spr. dat niet enj;.
De heer VAN RAVESTEYN (Com. P.) is
tegen het wetsontwerp, maar volstrekt niet
omdat hij geen sympathie voor Frankrijk
zou hebben. Het medelijden met Noord-
Frankrijk moet hier uitgeschakeld worden.
Spr. heeft ook geen bezwaar tegen hulp
verleening aan buitenlandscke volken, bijv.
door een geschenk van 10 millioen aan het
verhongerende Oostenrijksc-he volk. Spr.
zou daar vóór stemmen. Hij overweegt zelfs
of van de Kamér het initiatief hiertoe uiet
kan uitgaan. Maar hier heeft men niet met
iets dergelijks te doen het is een eenvou
dige handelstransactie-. Er is geen reden
om in dit opzicht Frankrijk een beleefdheid
to bewijzen. Frankrijk beschikt trouwens
over crediet genoeg, om de goederen te ver
krijgen welke het noodig heeft.
'De- heer SCHOKKING (C.-H.) betoogt,
dat het budgetrecht niet is aangerand. Iets
anders is het of men voor een fait accompli
staat. Een dergelijke transactie is altijd
delicaat. De Regeering moet ten slotte eerst
overleggen, voordat zij bij do Kamer kan
komen. De Regeering moet ook den indruk
hebben, dat zij bij een dergelijke transactie
dé Kamer achter zich lieëft.
Spr. zal zijn stem niet onthouden aan
het ontwerp, omdat men zich daardoor in
een uiterst moeilijke positie tegenover
Frankrijk zou plaatsen.
Ook spr. betoogt vervolgens, dat con
trole op de prijzen noodzakelijk is. Vervol
gens wijst hij nog op den toestand van
Noord-Frankrijk, waardoor deze transactie
goïöotiveerd wordt.
Is de Volksvertegenwoordiging bereid
ook' andero landen te helpen, dan begrijpt
spr., dat het niet anders zal kunnen, dan
door een tr^isactic als thans voorgesteld.
Echter is de rento wat hoog.
De MINISTER. VAN B UITEN LAND-
SCHE ZAKEN, de heer VAN KAR.NE-
BEEK, bespreekt het karakter van het
wetsontwerp. Hij komt er tegen op, dat het
voorstel, gelijk de heer Duys zei, onwaar
was. Er is niets onoprechts in. Het is niet
te doen om hulpverlcening aan Nederl. in-
dustrieelen, maar aan dc geteisterde stre
ken van Noord-Frankrijk. Men herinner©
zich den tijd, toen dit wetsontwerp ont
stond, het begin van low, toen de wereld
do oorlogsverwoesting voor zioh zag. Oak
Nederland moest nagaan of iet* gedaan
kon worden voor do geteisterde streka
van Noord-Frankrijk. Daarvoor is ccn com
missie naar Frankrijk gegaan oil na over
leg met bevoegde autoriteiten aldaar is
men tot het resultaat gekomen, in dit ont
werp vervat. Frankrijk zou gebaat kunnen
worden door medewerking aan het herstel.
Stelt men zich voor, dat, gelijk dc heer
Duys verlangde, Frankrijk geld z*u hebben
aanvaard. Die medewerking zou bezwaar
lijk resultaat kunnen gci-en als cr geen cre
diet verleend Averd. Dat was gevolg rail
het onderzoek in Frankrijk. Jhist'op Noord-
Frankrijk centraliseerde rich dc a.gèmecnc
belangstelling. Dut dc medewerking ten
slotte zou uitloopen op aankoopen en be
stellingen hier te lande, is een gevolg van
de regeling niet de opz>et er van.
Voor de credietverleening was overleg
noodjg cn daarom kon do Regeering eerst,
in Juni bij de Statcn-Generaal komen.
Nog zegt spr., dat deze aangelegenheid
geheel staat buiten de neutraliteitskwestie.
^De samenstelling der commissie voor
Noord-Frankrijk waarborgt objectiviteit,
I Voor misbruiken behoeft men. niet te vree-
j zen. Echter kan de commissie niet instaan
I voor de prijzen of verantwoordelijkheid
j daarvoor dragen. Met de commissie zal ecli-
ter rekening worden gehouden en de heeren
daarin zitting hebbende, zijn waarborg te
gen misbruiken.
Spr. verzoekt de Kamer iedere gedachte
van zioh af te zetten alsof er iets onwaars
ligt in dit wetsontwerp.
De MINISTER VAN FINANCIEN, dc
heer DE VRIES, zegt, dat niet juist zijn
de opmerkingen van den heer Duys, dat
men deze transactie doet, omdat wij ruim
in ons geld zitten en «dat wij er wat aan
denken te verdienen. Beide- opmerkingen
spreken elkander trouwens tegen Wij go-
ven niet van onzen -overvloed, maar uit
sympathie. De Nederlandsche Bank is zoo
welwillend geweest het geld voor te schie
ten tegen 41/* pCt.het verschil met de
uitgave tegen 5 pCt. dient tot dokking van
de controlekosten, welke Nederland op
zich genomen heeft.
Van het crediet is nog niet rneor dan één
inillioen uitgegeven. Na de bereidverkla
ring vroegen do Fransehe afgevaardigden
een deel van het geld, omdat zij dadelijk
aankoopen wilden gaan doen. Formeel kon
do Regeering dat niet doen, maar de Re
geering heeft er geen oogenblik aan getwij
feld of zulk een credietverleening instem
ming zou vinden.
Maakt cbe Kamer uit, dat zoo iets voor
taan niet mag, dan zal de Regeering zioh
vermoedelijk daarnaar godragen. Maar het
kan noodig zijn ook in de toekomst hiervan
af te wijken. Zegt de Kamer heb in geen
goval te willen, dan moet spr. zeggen, dat
de Regeering geen oogenblik 'Reu indruk
heeft gehad.
Op een vraag vaji den heer MAKCHANT
(V. D.) of de Regeering gebonden 13 aan de
25 millioen, antwoordt de MINISTER, dat
de 25 millioen in principe zijn toegezegd.
Maar aanvaardt de Kamer dit. ontwerp
niet, dan worden de overige 24 millioen niet
gegeven. Maar spr. verwacht, dat niet van
de Kamer, ondanks de oppositie van clo
heeren Duys en Tcensfcra.
Aangaande desbetreffeude persberichten
zegt spr., dat dc Regeering niets hekend is
i van transacties met andere landenzij
staat daar buiten.
Er wordt nauwkeurig toezicht op gehou-
1 den, dat Nederland door den export niet
in moeilijkheden komt.
De heer TEENSTRA (V. D,) repliceert
1 en zegt voor het wetsontwerp te stemmen.
Alleen reeds hierom, dat hij niet den schijn
op zich wil laden niet 4>egaan te zijn met
het lot der mensohen in het geteisterdo
Noord-Frankrijk. Zijn hooféri vraar blijft
cffhter de kwestie van het b. got recht dei-
Kamer.
De Kamer is steeds bereid tot spoedige
behandeling van urgente wetsontwerpen.
Spr, stelt een motie voor, welke aldus
luidt;
„De Kamer, van oordeel, dat liet moge
lijk geweest ware de Kamer tijdig te ken
nen inzake het aan Frankrijk te verlccnen
crediet, betreurt niettemin dat de Regee
ring van den weg door ons Staatsrecht aan
gewezen is afgeweken."
De VOORZITTER stelt voor dc motie te
doen drukken en ronddcelen.
'De heer TEENSTRA (V. D.) heeft hier
tegen bezwaarde heer MARCHANT (V.
D.) eveneens.
De heer DUYS is bereid voor het ont
werp te stemmen, als de motie niet wordt
uitgesteld.
De VOORZITTER verwacht een eenigs-
zins breed debat over deze motie en wenscht
daarom behandeling op een nader te bepa
len dag.
De heer DRESSELHUYS (V. L onder
steunt dit voorstel. Er zal over dc motie
gestemd worden. Bovendien is het geschenk
aan Frankrijk eenigszins beduimeld en men
kan nog een waardig figuur maken door
de motie aan te houden voor een frisch
de-bat.
De heer BEUMER (A.-R.) is ook voor
uitstel van behandeling. Laat men de mo
tie behandelen bij het wetsontwerp voor
de uitkeering voor eensdat is een uitne
mende gelegenheid daarvoor.
De heer TEENSTRA (V. D.) blijft be
zwaar maken tegen uitstel van behandeling.
De VOORZITTER zegt. dat bet een mo
tie van algemeene strekking is.
Do heer TEENSTRA ontkent dit; de
lieer LOEFF ondersteunt do opvatting van
den Voorzitter. Naar haar aard en strek
king is de motie van algemeene strekking.
Het voorstel van den VOORZITTER, om
de motie op een-nader te, bepalen, dag to
behandelen, werd' raet 4-1 tegen 12 stemmen
aangenomen.
Hierna repliceert de heer VAN RAVE
STEYN (Comm. P.).
Het wetsontwerp wordt met 53 tegen 3
stemmen aangenomen.
Do vergadering wordt verdaagd tot Vrij
dagmiddag één uur.
