LEIDSCH
DAGBLAD.
Donderdag 18 September 1919.
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS
FEUILLETON.
PRIJS DEB ADVEBTKNTIENi
Bh Ota. pel «eet Dea ZattT<iaga 40 Ota.
pee regel, Kleirw advertentie Woensdag
MS Ota., Zaterdag f 1.— b$ een maximum
eental woorden van 30. Incasso volgons posï-
reoiit. Vooff eventueele opzending van bneven
10 Ota, porto te betalen. Bewijsnummer B OtS.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT!
Koer LeMen p. 8 mni 12AO, p, weet lö-lfl
Ruiten Leiden, waar agenten ge
vestigd zijn, per week 0.10
EVaaoo per poat 2.53
Nummer 18267.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
GELDIG VERKLAARDE BONS.
Dc Burgemeester dor gemeente Leiden brengt
ter algomoene kennis, dat vanaf Vrijdag 19
September tot on met Donderdag 25 September
zijn geldig verklaard:
Bon. M 54 voor 3l/s ons SU-IEERl-
KINDERMEELBOEKJE.
Bon 19 .voor 31/» ons SUIKE3R.
N. G. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden. 18 September 1919.
PRIJSWIJZIGING VAN MEEL EN BLOEM.
Dc Burgemeester der gemeente Loidon brongt
ter algemeene kennis, dat de Minister van
Landbouw, Nijverheid cn Handel
a. den prijs, waartegen Reg ee rings bloem en
Regeeringsmeol aan den detailbandol zal wor-
den geleverd, met ingang van 15 September
bepaalheeft op respectievelijk f 38.20 en
19.welke prijs door de gemeentebesturen
kan worden verhoogd met de kosten van vracht
per J0O K.G. vanaf fabriek lot laatste station
of ve. der gemeente en eventueel met de
extra-kosten, van ten hoogste f 0.25 por 100
K.G. bedoeld in de beschikking van 12 Februari
1919 61013/36 Rijksbureau voor dc dis
tributie \au graan en meel;
b h( ft bepaald, dat mot ingang van heden
dc maxiinum-kleinhandelprijs van Rogoeringa-
bloem en Regeeringsmeol zal bedragen de in
vorengaando alinea bedoelde totaalprijs, ver
hoogd met 20 pCt. van dien prijs.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Lei'.b n. 18 Septembor 1919.
Vereeniging van Onderwijzers en Onder
wijzeressen in het arrondissement Leiden.
Heden hield bovengenoemde vereeniging in
den Foyer der Stadsgehoorzaal baar 33sto
vergadering. Deze vergadering was bijzonder
druk bezocht. De Foyjer was geheel bezet.
Onder de aanwezigen waren, behalve den
secretaris der Plaatselijke Schoolcommissie,
no héér Kampachuur, ook de nieuwe districts-
sciu-oi opziener in het district Den' Haag, de
beer Westendorp en de arrondissements-
schcolcpziener in het arrondissement Gouda,
do heer Pcstma.
Do vergadering werd geleid dcor den voor-
fitter. den arrcndisrementsschoolopziener in
b-et. arrondissement Leiden, den beer J. Baak,
die een korte openingsrede hield, waarin hy
een weemoedige hulde bracht aan de nage
dachtenis van den overleden secretaris der
Plaatselijke Schoolcommissie, wijlen den heer
N. Brouwer, die deze vergadering steeds
bijweende.. De aanwezigen rejsen bij het uit
spreken van deze woorden van hun zit
plaatsen.
Verder maakte hij met blijdschap er van
gewag, dat de oorlog voorbij' is, al zjjn de
toestanden nog niet normaal, het beëindigen
van den oorlog is toch de eerste voorwaarde
tot herstel van de uiteengeslagen wereld.
Ook herinnerde hij aan de tob standkoming
van de Onderwijswet-Da Visser, waardoor in
ae pesitie van de bijzondere onderwijzers
en cok Tg?.n dej}peribare in de iplattelandsscho-
lon aanmerkelbke verbetering is gebracht,
al zijn er nog leemten waar te nemen, die
eveneens om verbetering vragen-
Met den wonsch dat ook deze vergade
ring strekken mocht ia het belang van heb
cndei wijs opende hij do bijeenkomst.
De secretaris, de heer N. van Ocsterhoek,
las 'daaropj de zeer nauwkeurige uot'ulen der
vcrige vergadering voor, waardoor hij den
'dank van den voorzitter, en van de ver
gadering oogstte.
De voorzitter verwelkomde nog de twee
genoemde schoolopzieners, deelde mede dab
een drietal collega's de dames Bruintjes en
Pitlo ernstige operaties hebben ondergaan,
terwijl cok de heer Eilders is verhinderd
dvie vergadering bij' te wonen, omdat hij, een
operatie moet ondergaan.- Hij spreekt den
wcnsch uit, dat alle drie spfoedig geheel her
steld in de school mogen fcerugkeeren.
Hierna onderwierp hij een tweetal vragen
aan heb oordeel der vergadering'. In de
cMste plaats, of deze er voor zou voelen
de arrendissementsvergaderingen af en toe
1 uiten Leiden te houden, bjjv, in Den Haag
of in Noordwrjk, en in de tweede 'plaats
cf men bereid zou zrf'n de vrijwillige bijdrage
van f0.25 tct f0.50 te verhoogen.
Bh zitten en opstaan beantwoordden le
aanwezigen deze vragen bijna eenparig be
vestigend.
De penningmeester, de heer Zuidhof, deed
vervolgens rekening en verantwoording van
heb geveerd beheer. Daaruit bleek dat de
inkomsten met het saldo van "net vorig jaar,
hebben bedragen f 279.92, de uitgaven
f213.26, aoodab het batig saldo f66 bedraagt
De stemming voor de verkiezing van een
bestuurslid in de vacature W. van den Akker,
had tot uitslag dab benoemd werd de heer,
B. J. van der Meine, te Oegstgeest.
Inmiddels was de nieuwe wethouder- van
onderwijs alhier, mr. J. «CL van der Lip, bin
nengekomen, die door den voorzitter onder
teekenen van instemming der vergadering
verwelkomd, werd.
Hierna gaf de voorzitter het woord aan
den heer C. F. Antheunissen, ingenieur te
Leiden voor diens voordracht: „De Melkweg."
De heer A. had behalve van dit sterrebeeld
nog meerdere sterrebeelden in kaart ge
bracht en gaf voor hij tot zijn eigenlijk on
derwerp kwam, een overzicht van den ster-
renlemel.
Voor ons is de melkweg niet meer dan
een prachtig hemelverschijnsel, zooals al
de andore sberreo.becldon, doch eenmaal
waren de sterren de wegwijzers voor de
reizigers over de zee, de kalender voor de
aardbewoners.
Maar ook voor de oudheid waren «do
sterrenbeelden Van rijke symboliek. De
oudste mythen zijn aan de sterrenbeelden
verbonden.
Spr. ging de opvattingen omtrent de
sterren in heb algemeon en die var den
melkweg in het bijzonder van de oudheid
tot aan dezen lijd toe, na. Uit de Griek-
sehe sagen, de Romcinsche mythen en do
beschouwingen van de Arabieren o.ver de
hemellichten is de wotenschap der astro-
i-omio geboren.
In de middeleeuwen hielden de philoso:
fe-n zich meer mob kerkelijke problemen
bezig dan met liet probleem van de hemel
lichamen. Het was echter Copernicus ge
weest. die voortbouwde op do theorieën
van den ouden Griekschen philosoof Demo
critus Jordauo P.runo, zijn leerling,
bouwde op de theorie van zijn leermees
ter voort-, zooals later ook Gullilec, ïmma-
nuel Kant, e. a. Nadab nog een aantal as
tronomen uit den middeleeuwen en den
laberen tijd waren genoemd, kwam spr tob
de astronomie van den nieuwer en tijd, die
tot hulpmiddelen voor haar onderzoek go-
'bruik kan makcir van kijkers en telescopen
die steeds meer worden volmaakt.
Het eerste wapen voor het oog is de kij
ker, het tweed-e werd de photografie en
heb derde noemde spr. het prisma.
In zijn slotbeschouwing deed spr. uit
komen hoe dte sterren uit nevelen zijn ge
boren, doch ee smaal weder zullen onder
gaan na tijden door ons zeer tijdelijke we
zens niet te begrijpen of te omvatten. Zoo
geoft ons de studie van den melkweg vol
gens spr. bevestiging van het oude: wij we
ten dat wij niets weten.
Erf als wij met eenige kennis van zaken
den molkweg en de hemellichamen in het
algemeen beschouwen, dan komen we tot
de overtuiging, dat het heelal een doel moet
hebben, maar dat wij niet het middelpunt
van dat doel zijn.
Of de hemelbollen bewoond zijn, kunnen
wij niet const ate oren, doch als wij onzo
rede laten sproken, dan moeten wij dii
wel aannemen, meende spr.
De voordracht werd met aarxiacht ge
volgd en de spr. had aan het slot cca
dankbaar applaus in ontvangst te nemen,
waaraan de voorzitter zijn dank nog toe
voegde.
Hierna werd gepauzeerd.
Te twee uur werd de vergadering weder
heropend en het woord gegeven aan prof.
R. Casimir, te 's Gravenhage, die een
voordracht hield over: „Nieuw^ stroomin
gen op paedagogisch gebied".
Vereeniging van oud-leerlingen van „M. S. G."
In clen foyer der Stadszaal had gister
avond de feestelijke herdenking plaats van
het 134-jarig bestaan van hot genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix", gevierd
door de Vereeniging van oud-leerlingen
van het Genootschap en genoodigden. Het
aantal oud-leerlingen is uitteraard groot,
velen er van zijn aangesloten, en van dezen
waren de meesten met hun dames van do
partij, zoodat het nauwelijks behoefd ge
zegd, dat de zaal geheel vol was.
Eenige leeraren hadden mede aan de
uitnoodiging, om de bijeenkomst bij te wo
nen, gevolg gegeven.
Even acht uren opende de Voorzitter, de
heer S, Knottnerus, uit Rotterdam, met
een hartelijk welkomstwoord de bijeen
komst, er aan herinnerend, dat het vol
gend jaar een lustrumjaar zou zijn en men
clan zeker nog grootscher uit den hoek zou
komen. Al vast wenschte hij de aanwezigen
nu veel genoegen, al was ook het nuttige
en leerzame ditmaal weor aan het aange
name verbonden.
Na deze wsAm toegejuichte openings
speech rezen allen op en zongen uit volle
bost het Mathesis-Hed. Vervolgens kreeg
de heer L. Ouwerkerk, eerste amanuenses
aan het Natuurkundig Laboratorium, al
hier, het woord voor de aangekondigde
lezilng met demonsftra/tieproeven, (over
vloeibare lucht. Na aangetoond to hebben
hoe de z.g. critische temperatuur van lucht
191 graden beneden het vriespunt ligt en
hoe men op het Laboratorium deze tempe
ratuur slechts trapsgewijs kan verkrijgen,
gaf hij een aantal interessante en verras
sende proeven met vloeibare lucht, waar
van de resultaten door de zaal werden ge
dragen en de belangstelling der aanwezigen
in hoogo mate wekten. Ten slotrte werd de
man, die het Natuurkundig Laboratorium
te Leiden tot do koudste plek der wereld
heeft gemaakt, (thans reeds 269 graden be
neden het vriespunt), prof. Kamerlingh
Onnes op het doek geprojecteerd en toe
gejuicht. Het was zeker een eer voor den
yereemgingsvoorzitter, dat zijn beeltenis
subiet op die van den geleerde volgde. Dat
het niet minder beapplaudisseerd, bewijst
zijn groote populariteit onder de leden.
Nadat de Voorzitter den spreker namens
de vergadering dank had gebracht, werd
even gepauzeerd en toen volgde de eigen
lijke feestviering.
Heb strijkorkest „A. N. U.", waarvan
wij reeds eer een gunstig getuigenis moch
ten afleggen, speelde op voortreffelijke
wijze een viertal nummers, die onder
groote stilte werden aangehoord.
Daarop kwamen achtereenvolgens eenige
leden op het tooneel tot het houden van
voordrachten, welke zeer in den smaak vie
len en warm applaus uitlokten. En toen
kwam, waarvoor het jonger deel blijkbaar
nog het allermeest voelde: het bal, waar
van ongetwijfeld een druk gebruik zal zijn
gemaakt, al zijn wij met het oog op heb
laten uur er geen getuige van geweest.
Loonactie Bakkersgezellen.
Do afd. Lelden van den Alg. Ned. Bond
van Arbeiderspers) in hert) Bakkers-,
Chocolade- en Suikerbowerkingbedrijf hield
een openbare vergadering in „Zomerzorg".
Deze vergadering, welke zeer druk be
zocht was, werd geopend door den Voor
zitter, den heer J. de Wolf, die in herin
nering bracht, dat men door de afschaf
fing van nachtarbeid in de gelegenheid
gesteld was op een avond in de week te
vergaderen.
De heer J. G. van der Zeeuw, secretaris
der afdeeling, loonde in het kort de billijk
heid der eischen, op het congres vastge
steld, n. 1. de 45-urige werkweek, een loon
van f 30, de uitkeering bij ziekte en de ar
beidsvoorwaarden der noodhulpen, aan.
Aan het slot merkte spreker op, dat door
de Chr. en Katholieke organisatie het ge
rucht verspreid wordt, dat in de onderhan
delingen met de patroons over de arbeids
voorwaarden zoo goed als overeenstem
ming is verkregen en dat het beleggen
van deze politieke vergadering politiek
spel is. Spreker zei, dat het misleidende
van dezo geruchten zou blijken uit de
mededeelingen van den hear Roeg.
Daarna was het woord aan den heer
Roeg van Amsterdam, Bondsbe^tuurder.
Spreker zei, dat wanneer het juist i;,
zooals hier de geruchten loopen, dat zoo
goed als overeenstemming verkregen is,
blijkt, welke organisatie het beste voor dc
belangen der bakkerijarbeiders opkomt.
Nadat spreker de arbeidsvoorwaarden
der Leidsche bakkersgezellen besproken
had, kwam iiij rot het antwoord der pa
troons.
Allereerst willen de werkgevers het ver
plicht lidmaatschap van patroons en ge
zellen met een tarief gemeenschap, zooais
bij de typografen.
Do patroons zullen zelf de broodprijzen
bepalen; wanneer een patroon geen lid is
van de organisatie, zulen wij de leden,
daar werkzaam, uit do werkplaats moeten
halen of royeeren. Daar tegenover zullen
de' patroons f 2 loonsverhooging geven cn
de arbeidsduur op 55 uur brengen.
Wanneer een patroon voldoet aan de
arbeidsvoorwaarden, door «de organisatie
gesteld of zooals de coöperatie en enkele
patroons er nog bover. gaan, en diezelf
de werkgever is van meening. dat de brood
prijzen met 1 cent of *4 cent verminderd
kunnen, worden, dan zijn wij genoodzaakt
onze menschen, daar werkzaam, uit de
werkplaats te halen of te royeer en.
Voor dergelijke publieke zakkenrollerij
zullen wij ons niet laten gebruiken, zei
spr.de arbeidersklasse is zwaar genoeg
getroffen door den oorlogstoestand. Willen
de Chr. en R K. organisaties zich daartoe
leenen, op die wijze willen wij ons niet
aan den ketting laten leggen Zoo riet men.
dat er nog geen overeenstemming is ver
kregen, althans niet met ons.
Wij willen hopen, dat ohzo eischen inge
willigd worden zonder strijd. Wij willen
geen staking om te staken, maar onzo
eischen zijn niet ovordroven. Met een loon
van f 30 moeten wij toch nog het hoognoo-
dige ontberen.
Laten de gezellen zich gereed houden,
wanneer het tot strijd moet komen, deze
dan niet alleen te Leiden, maar in de
voornaamste plaatsen van ons land tege
lijk zal uitbreken; dat zij klaar zijn dien
strijd te aanvaarden.
De afdeeling Leiden is de 200 leden ge
passeerd; maar versterkt haar in de ko
mende weken.
Te Utrecht behaalde het politie-diplom a
onze stadgenoot J. Bouta.
Te Haarlem is geslaagd voor de hoofd
akte de heer P. A. Wisse, alhier.
Benoemd is o.a. tot lid van de commissie,
bolast met het afnemen der akte-examens in
de Hoogduitsche taal en letterkunde, de heer
<T. M. N. Kapteyn, lector aan de universiteit
alhier,
Bonoomd is te Haarlem tot 1 ooraar in 'de
Staatswetenschappen aan do oorate H. B. SL
met vijfjarigen cursus mr. J. E. Malga, alhier,
die tevens is benoemd tot leoraax in de Staats
inrichting aan de Meisjesschool voor M. 0,
Voor het tijdvak van 16 Septembor,
1919 tot 31 December 1919 is benoemd tot)
hoofdassistent, voor de oogheelkunde aan
de Rijksuniversiteit, alhier, de heer E,
Marx, arts, alhier.
De heer Yen Feng-Yin alias Yap Hong
Yin, do nieuwe hulpleeraar in het Chi<
neesch aan de universiteit alhier, werd in
1883 te Chang Pu Hsien, provincie Fukien
(China) geboren. Hij legde, na privaat-
onderricht te hebben genoten, in 1901 voor
een Staatscommissie met gunstig gevolg
het examen uf in do Chineescho taal- eu
letterkunde, tor verkrijging van den graad
'*an Hsin T'sai. Gedurende eenige jaren
was hij werkzaam aan het Anglo-Chineae
college te Kulangsu (Amoy) en verwierf in
190'J deu graad van Yu Fu Sheng. Na- te
Foochoufceen cursus op de hoogere normaal
school te hebben, gevolgd,- gaf hij gedurende
twee jaren, les aan een meisjesschool to
Ivulangs en vertrok in 1916 naar Soeraba-
ja, waar do Kamer van Koophandel hem
had aangezocht als hoofd eenèr particuliere
school op to treden. Een jaar late» keer
de hij naar China terug, waar hij zich als
student aan de universiteit te Peking liec
inschrij ven.
Gp do suppletoir© begrooting van arbeid
1919 is o.m. een verhooging uitgetrokken van
f 3000 Subsidie voor sic Margarita-van-Cor-
tona-stichting, alhier.
- Gisteravond had in do Kweekschool
voor Zeevaart alhier, in verband met hot
a.s. vertrek van de kaderklasse der leer
lingen-onderofficier een afscheidsfeestje
plaats, bijgewoond door een groote schare
genoodigden, voor welk avondje een geani
meerd programma was samengesteld, welks
uitvoering grooten bijval en waardeering
van alle aanwezigen mocht ten deel vallen.
Er werden vier blijspelletjes opgevoerd,
waarbij bleek, dat de filnke jongens zich
niet alleen in het want, en op het water,
doch ook op de planken kranig kunnen,
werenZij hebben zoowel voor hun spel,
als voor de onberispelijke uitvoering hun
ner gymnastische standen een daverend
applaus "mogen verwerven.
Wij wenschcn den vertrekkenden jonge
lui een prettige reis met Hr. Ms. „Zee
land" toe en verder alle heil in hun ver
dere loopbaan bij de Kon. Marine.
Een woord van dank aan de „L.A.T.O.'*
voor de zeer gewaardeerde medewerking
bij het verlichten dfer verschillende stan
den moge hier een plaats vinden.
Gisteravond liep oen zevenjarig knaapje
H. J. B. op de Siem&tm&t achter de tram aau
on poogde op de treeplank to klimmen. Dit'
gelukte hem aanvankelijk, (doch hij viol ar
weer af en verkreeg vrij ernstige verwondingen»
Wanneer zullen ouders en ondorwijzers hot
zoo ver krijgen, dat de kinderen tot het inzicht
komen, dat zij van voertuigen en in het bij
zonder van de tram af moeten blijven?
Er komen weer berichten bij ons ia
van plannen van straatversiering tegen do
a.s. feesten. Zoo zullen bijv. ook heb
Noordeinde en Hoog-ewoerd versierd wor
den. De bewoners van de Kraaierstraaf),
tusschen Hoogewoerd en Nieuwe-Rijn zullen
die straat verlichten en versieren.
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
Oorlogstoestand 1914. j
In <3e afgeloopen week melden
zich om steun aan 2 pers,
Maafcö met het totaal der vo
rige week 5301 p6rai
5303 pera*
Hiervan werden door 't Steun
comité ondersteund 133 pers*
Door het Iikwidatie-Comité
werden ondersteund 77 pers*
Door de wachtgeldregeling
worden ondersteund 14.3 pers*
haar te troosten, maar zonder succes. De
smart van het kind was zóó ongeëven-
Het preutscho dienstmeisje kwam en Kit
ty die nu wat fferustuesteld was. werd mee
maakt had. Mevrouw Blanchard, die een be-
doelinar kan cfthn-rl LaKKa*» wai,
„Dat klinkt me niet aangenaam," zei ze(
