S.H.C. SMITS &Zn7
STENODACTYLO
MPTai€IA
|TsPUNTÊRTj
BRUSSELSCHEWRIJFWAS
Aardappelen
een JQNGMENSCH P.G.,
Kd gros InjiyfiictyreiiIiiiDdel
KARPETTEN, KLEEDJES, LOOPERS,
MATTE», LINOLEUM, VLOERZEIL,
GORDIJNSTOF, GRETIONNES,
VTRAGE, TAPISTRIJ-STUKOOEO
BUITENLAND
De VETÏE-VARKENSMARKT te LEIDEN,
zal vanaf DINSDAG 1 JULI a.s., wederom
WEKELIJKS worden CUSHOUDBlf»
N.V, GASMEN'S Kfeeding Maatschappij
CASSIÈRE
N.V. GAHEN's KLEEOÏNG MAATSCHAPPIJ
I Witte - Koopplanten
ROGGE
Sleeperij, Veevervoér en
Goederendienst,
Me], J. FRUITMAN,
Hoezee tis nu weer jt oude doen t
Centraal-Bureau: Hooigracht 1, Tél. 197.
Opleiding tot
FiliaalKorenbrugsteeg 3 Tel. No. 1059
HOOCFH PROVISIE
GROOTE KEUZE
ENZ.
ENZ.
ZIE ETALAGE.
Ill
Hoe t veruieldo te herstellen?
Bij een ieder, die van de verwoestingen,
welke de oorlog in Frankrijk heeft aange
richt', ook maar iets gezien heeft, komt van
zelf de vraag op: hoe kan dat al e: ooit her
steld worden? Een vertegenwoordiger van
de „Petit Parisien" doet van zijn reis door het
vernietigde gebied verslag in zijn blad en
aan hetgeen hij vertelt, is het volgende ont
leend.
Hoe kan ik vraagt hij den onmete-
lr.ken omvang van de vraagstukken, die er
opgelost moeten worden ,doen beseffen? Op
drie millioen H.A. Franschen grond hebben
10 millioen menschen er zich "op toegelegd
to verwoesten wat er bestond: steden, dorpen,
fabrieken, huizen. Zij hebben zich ook aan de
velden, de akkers, de bosschen vergrepen.
Gedurende vier jaar zijn de meest diaboli-
rche tiitvindeagen van (Je moderne weten
schap verveelvuldigd om nog vollediger alles
wat overeind! stond en alles wat leefde in de
zöne der legers te vernietigen. Er is een
aanhoudende orkaan van granaten geweest,
een regen van granaten, die vier jaar lang
nitl opgehouden heeft; de gassen hebben
over een groote uitgestrektheid alles ver
brand; er zijn loopgraven en schuilplaatsen
gemaakt, duizenden en tienduizenden kilo
meters diep omwoelden grond. En er zjjn
tien millioen menschen geweest voor wie de
geheele wereld gewerkt heelt om hun het
vcrwoestingswerk te vergemakkelijken.
Pinkt men dat nauwelijks eenige honderd
duizenden mannen in enkele maanden, in
enkele jaren de verwoeste streken gaan
herstellen, de dorpen en steden herbouwen?
Er zijn dingen, die mogoljjk zijn. Er zjjn er
andere, die het niet zjjn. Beseft men, dat
er langs de wegen achthonderd duizend ton
materiaal weggenomen moet worden: prik
keldraad, dat hoog ligt opgestapeld, gra-
naathulzen met ontplofte granaten; handgra
naten, geweren, ontelbare blikken en kisten
ea dan hout, hout in alle vormen, dikwijls on
bruikbaar, geheele bosschen? Waar de noo-
dige arbeidskrachten te vinden? Waar de
vrachtauto's, de trekdieren, de wagons, de
locomotieven?
En voor al dit materiaal langs de wegen
opgestapeld ligt, welk een werk-om het uit
de doode velden en akkers op te delven, het
prikkeldraad los te woelen, de granaten te
verzamelen, enz. Dan moeten de loopgraven,
de duizenden en duizenden kilometers loop
graven opgevuld worden.
Tegenover dit reuzenwerk bevangt u moe
deloosheid. Waar te beginnen en hoe kan
men op eenig resultaat hopen? Toch wordt
er aan gewerkt. Wil men cijfers? Twaalf maal
honderd duizend hectaren zijn van granaten
en prikkeldraad gezuiverd; de loopgraven zjjn
opgevuld. De boeren zijn teruggekeerd en
het graan groeit opnieuw op die gisteren nog
woeste gronden. Driemaal honderd vrjf-en-
twintig duizeud man zijn voor dat reuzewerk
gebruikt, waarvan zes-en-zeventig duizend
Duitsche krijgsgevangenen. Er zijn honderd
vijx-en-twintig duizend trekdier ,n in gebruik
en drie tot vier duizend vrachtauto's. Wan
neer morgen de vrede geteekend wordt en
de Duitsche gevangenen naar huis gestuurd
weiden, zal er eer, nijpend ghbrek aan ar
beidskrachten ontstaan.
Fr moeten landerijen in cultuur gebracht
worden, huizen gebouwd. Daarmede is men
ten achter. Maar dit vraagstuk is nog moei-
1 iji, er wan.t er moet eerst schoon schip ge
maakt worden, dan moeten de bouwmate
rialen aangevoerd, terwijl er nog groote
moeilijkheden in het transport bestaan, 'waar
van de gevolgen zich in Frankrjjk's geheele
economische leven laten voelen. En toch zjjn
er, naar gelang de akkers voor de cultuur
beschikbaar komen, huizen noodig voor de
boeren. Er worden nu tijdelijke huizen ge
bouwd. Ik heb half vernietigde huizen gezien,
waarvan de daken van zeildoek en de ruiten
van geolied papier waren. Met ter plaatse
gevonden hulpmiddelen worden gaten dicht
gestopt. Er worden kleine, voorlopige huis
jes gebouwd, vrij comfortabel, goed verlicht
en waar een gezin van vijf of zes menschen
in kan. Dan zijn er ook vrij behoorlijke huis
jes van gegolfd plaatijzer. Engelsch model.
Maar met hoe grooten ijver al dit wérk
-ook verricht moge worden, men moet niet
gelocrén, dat men spoedig een bevredigend
resultaat zal bereiken. De moeilijkheden zijn
te groot; de materieele hinderpaleu te talrijk.
Het eersto zomcrconcert op Mechelcus toren
Gansch den omtrek beheersclit hij, Meche-
lens Konibouts toren, waarin de beste beiaard
der wereldi hangt, bespeeld ook door Euro
pa's kundigs ton beiaardier.
Komt ge van Brussel, van Antwerpen of
van Leuven of Dendermonde, reeds van zser
verre ziet gij hem, en boeit hij uw blik.
Lang, zeer lang heeft hij gezwegen.
In Augustus 1914 zong hij voor 't laatst.
Toen nam zijn meester afscheid. En boven
't huilend kanon klonk als een profetie het
oude lied:
„Zij zullen henl niet temmen.
Den fieren Viaamschen Leeuw''.
En toen vielen de klokken stil en daalde
•Jef Denyn langs de wenteltrap, met diepe
droefheid in 't harte, maar ook met-onver
woestbaar vertrouwen.
En dat vertrouwen is niet beschaamd ge
worden.
„Maar eens ook zult gjj beiaardier,
Van op uw koogen toren,
.Volkrachtig houden op uw klavier,
Sa, taaie Vlaming wees nu fier,
Uw hoogdag is geboren.
Twee Juni 1919. En weer zit Denyn in
zijn speelkamer, boven de oude Dylestad.
't Is niet de zoele zomeravond, dien men
steeds beschrijft als men 't over Mechel'jns
beiaard-concerten beeft. De wind waait om
den toren, over het Dyledal, ook over de
slagvelden er om1 heen, van Cappellen, Cam-
penhout, Boort," Meerbeek en de Netbe,
ook over het kerkhof, waar men onze ge
sneuvelde broederen samen ter ruste ge
legd heeft, schrijft men aan de „Tel.''.
En de wind voert de klanken mee, tot
ver buiten de stede, tot aan de tragische
plek, waar België's eerste: strjjders vielen
na Luik.
Ondanks den koelen avond staat een dichte
menigte op de Melaan, in het Straatje Zon
der End, op de Markt, op St.-Jïombonts-
kerkhof. Of in de onderwetsche 'burgers
koffiehv izen, waar de vaste klanten hua
Goudscbe pijp in 't rekje hebben hangen en
nu weer onbevangen spreken mogen aehter
hun pint dubbel gersten, schuift men de
ramen omhoog.
Als de eerste klanken uit den toren vaO-én
zwijgt ieder, 't Wordt wonderbaar stil om'
den toren.
Men heeft hier ook officieelen eerbied
voor de kunst. Karren of wagens mogen
nu niet rijden, en voor den oorlog moest
eveneens de electrische tram van 8 tot 9
bljjven staan... maar die hebben de Duit-
schers weggevoerd.
Ja, 't is plechtig stil. De meester doet
zjjn klokken zingenen de burgers luis
teren, zoeals straks 't ook de vreemdelin
gen zullen doen, als ze weer den weg naar.
ilechelen zullen kennen.
Dat is geen gebeier. Uit den toren rui3cht
een vloeiende melodie, 't Is geen mecha
niek meer. De beiaardier legt 'zjjn gansche
ziel in die muziek. Nu jubelen de klokken
het uit, dan is 't of ginds hoog violen fluis
teren En eensklaps trillen we allen,
waar we staan of zitten, als daar na een
korte pauze Chopin's treurmarsch 'boven
Mechelen klaagt. Zoo heb ik het nooit ge
hoord.
Eerbiedige en diepgevoelde hulde van den
meester aan hen, die ons de vrjjheid schon
ken, maar zelf sluimeren in hun eenzaam
•graf, hier aan de Liersche Baan, maar ook
verder in Brabant en in Luikerland en aa'n
den IJzer.
't Is of het nog stiller wordt onder den
toren. Welk een vloed van indrukken over
stroomt de ziej, en we zien ons gewond
land, we leven weer in 't drama mee 'sn
we denken en blijven denken aan onz;
deoden
FAILLISSEMENTEN.
A. H B. van der Putten, Den Haag.
J. van der Kuyl, koopman, Den Haag.
A. L. Markus, Den Haag.
IX G. Kriegel', manufacturier en kruide
nier, Utrecht.
H. H. M. Bolsius, houthandelaar, 's-Her-
togenbosch.
F» de Vries, timmermansknecht, Leeuwar
den.
142
Magazijn „DE ST&D PARUS"
HAARL.STPSeiflT Bzoek 'iSS^fCERSTEEÖ
vraagê tegen flink balarlg: een
bekend met eenige administratie. Persoonlijke of schrif
telijke aanbiedingen aan bovengenoemd adres. 169
Bggggsir
Wed or Verkrijgbaar
Overtreft alls anders fabrikaten..
Alleen verkoop voor Holland bij:
Fa/CKSE VEBTK, Bressfraat 87.
Ouda $?est i©9.
Telefssei J3SO.
STEEMHOUWERU.
S638
mmm
Magazijn „De Stad Parijs"
MaatheusffsertSpaai. fisekSloiiktPsieeg
vraagt voor hare Heeren-Mode aldeeling een flinke
VËÜK0I1P8T Eü
tegen hoog salari6. Persoonlijke of schriftelijke aan-
biedingen aan bovengenoemd adres. 168
Aangeboden
I P'i-ïinraa LasjgsssdajEser*
voor billijken prijs.
Fa. L. E. REUZENHUIZEN
Rflorschweg.^ 172
£5 SPBGIAS.1B s=
MlIISiat.
Witte #0.95,
Groote Sarii'satvdsSoekett
SuRiRti Satirtiuisen #2.05.
Roode Sïrartdyafcjjes
SiaSwe Kousjes (zuiver tvol)O.©O 'j
ONDERJURKEN,
alie maten billijke prijzen,
Alle soorten halve Kousjes, j
zwart, Wit, brain, beige, in wol en katoen.
Barïcosfuums ,-|
voor Kindoren. Dames en Koeren. 166
gg|P Concurreerende prijzen.
j-
SÏRiaswecs woeüeraf @,90 S
SnoSSee ssjat Lean)L25 j.
Sêapsajjeï, per knst 0.951
FEllSliSllABE 3.
2 NEectare extra te veld
staande
eso 2 MKCT.AStK vroege
ft»HgeZ»ödeia door AAièDP-
KONÏJUG, Sas»
seuheiiu. 162
VEILING
HET KAPITALE, NIEUWE
FABRIEiSGESM
„Luctor et Emergo" te Hiile-
gom aan de Wilhelminalaan
en aan Vaarwater met grond
groot 293© Wl2 staat op
slechts /"15.400.- Hoogingen
kunnen worden gedaan ten
kantore van ondergeteekende,
te Haarlem Gierstraat 14 tot
a.s. Maandag 'snam. 4 uur-
Toeslag op a.s. Dinsdag
v.m. II uur te Hillegom in
Hotel „Wapen van Friesland",
alwaar daarna ten 1 uur de
machinerieën, gereedschappen
enz. zullen worden geveild.
158 J. WILLEMS, Notaris.
Mantelcostuiniis
luifels en
Heereneosfumes,
b e e i i s f koopjes voor
spotprijzen van f9.75
tot f 33.50. 7249»
JASPER,
Oude Singei 242.
Tan totZy2 gesleten.
AFBRAAK TE KOOP:
van
20 HEEREN- en BURGER
WONINGEN,
thans in slooping Scheistraat,
aan diep vaarwater te Leiden,
als 500.000 diverse STEENEN,
20.000 DAKPANNEN, zeer
groote partjjen RAMEN. DEU
KEN, BALKEN, PLANKEN,
diverse TEGELS, BRAND-
HOUT, enz. 6737a
per uur, per dag, per v/eek
en per aanneming.
A. Viasveid Zooi?,
6173
Hebt U iets op te ruimen
Zendt dan een briefkaart naar
jfoi'selastra&t 52.
3171
Pcsnp-Insiaüaites, Nortonwellen,
CentrifugaahPlunger en
Rotsersnde Pompen,
Compressoren. Lage prijzen. 6519
N.V.vjh. G. v. REEKUMJel. 16, Wassenaar.
Weri.1T KOFPESCHAAR - Breestraat 26 - LEIDEN.
STOOPfl VERVERIJ. CHEMISCHE WASSCHERIJ.
Speciale Handschoénenwasscharij. 6521
ADRES voor: hef vervaardigen van Zijd# en Stof
fe noop en, AjouB*-, F 8 1 sseer- en Borduurwerk,
DE PLANTA IS VRU VAN RANTSOEN
8955
EXPORT.
TELEF. H 6004
PONT-SCHOOL
LEIDEN.
Secrefarié-
Stenograaf.
Het is gebieken dat men op
Bureaux, waar men Stenografen noodig
had, behoefte had aan personen die
meer ontwikkeling en Stenografische
vaardigheid bezitten dan in het algemeen
voor Kantoor-Stenograaf wordt veroischt,
doch wier snelheid niet zoo groot
behoeft te zijn als van den Ver
gadering-Stenograaf. 155
Stille Veerkade 19 - B©sa Ha-ag1
159
DE NAAM
op Uw Roomboter geeft U de zekerheid dat gij een
PüIMA kwaliteit Boter steeds in TËESOSSN
STAAT ontvangt, doordat ze rechtstreeks van de
Fabriek, door middel onzer Filialen, verkocht wordt.
Prijs: Alarktnofecring.
Eigen Restel dienst. 5952
MAATSCHAPPIJ NUTRICIA I0ETERMEER (Deiftland).
Naar plaatsen waar niet vertegenwoordigd, ge
schiedt de verzending per postpakket van 21 en 4^
K.G. vanuit de fabriek, zonder verhooging.
SW Inschrijving voor deze oplsiding zal
plaats hebben Zaterdag 21 Juni van 2—4,30
namiddag Hooigracht 1 en van 7-9 nam.
3-Octoberstraat 16a.
aan vertegenwoordiger voor Leiden en Omatreken, voor een
fabriek van Schoen- en Postsc-rème. Degenen, die reeds
in deze branche gewerkt hebben, en resultaten hiervan kunnen
overleggen gelieven soUicitaties te zenden met uitvoerige
inlichtingen en referentiën onder No. 1847 aan het Algem.
Adv. Bur. D. Y. ALTA, Rotterdam,, 157
SEVKAAODi
to or liclite Kautoorwex'ksaamlxedejj.
Blieven aan het Bureau van difc
Blad onder ETo. ISO.
s Hoogewoerd 70. Te§ef. 60S. m
ZIE ETALAGE
165
