No. 18163.
LEBDSCH DAGBLAD Zaterdag 17 Mei.
Tweede Blad
Anno 1919.
PERSOVERZICHT.
TWEEDE KAMER,
Langs straat en weg.
FEUILLETON,
ZIJN
De Gemeente er buiten. Onder
dit hoofd driestart „DE STANDAARD':
van meet af werd er onzerzijds op aan
gooi ongeu, om bij de nieuwe regeling van
liet scnoolwezen de Durgvri\jko g.m.ente er
buiten te laten, en de geüeeie seüoohegeLng
vo,r zooveel neoüig van het Rijk te laten
•uitgaan. Gelijk echter al'spoedig bleek, mocht
liec. ■voorstel daartoe van Minister De Visser
jiiet verwacht worden. Hij was nu eenmaal lid
van de groote Commissie geweest, in die
gioote Commissie was als soellig plan op
genomen, dat de burgerlijke gemeenten in
zake het schoolwezen naar zeggenschap! door
geldelijke bemoeienis behouden zouden, En
zoo was dan ook de uitkomst,1 dat er een
regeling werd voorgesteld, die het door
ons begeerde stelsel niet aanvaardde.
Reeds thans blgkt van meer dan één zjjde,
voer welke gevaren hiermede de poorten
wagenwijd zijn opengezet. Eet maar, om
hierop vooral de aandacht te vestigen, op
den aandrang, die nu reeds van de Onder
wijzers uitgaat, om zitting in de Gemeen
teraden te erlangen. Moeten onze scholen,
altoos onder de supervisie der Grondwet,
van de Gemeenteraden afhangen, dan, zoo
troepen de onderwijzers reeds nu als uit één
mond, dan moet ons ook de toegang tot de
.Gemeenteraden "ontsloten worden en moet
men het recht van zeggenschap erlangen,
om in de Gemeenteraden ten bate onzer scho
len aen zoo noodigen invloed te kunnen
uitoefenen. Ja, zelfs bij de Gemeenteraden
2al het dan niet kunnen blijven; ook in de
Provinciale Staten zullen we dan moeten
kunnen meespreken. In de Gedeputeerde Sta
ten zal ook do schoolman recht van mee
spreken moeten erlangen. Kortom, op geheel
het wetgevend terrein zal de schoolmeester
een eigen stem moeten erlangen.
En wat nog erger is. zelfs hierbij zal 't
niet kunnen blijven. Als de onderwijzers
wel toegang tot alle deze Colleges erlangen,
maar te klein in aantal zullen blijven, om
hun toeleg door te zetten, dan zullen de on
derwijzers zich moeten ver&enigen met an
dere belanghebbenden, om ia de Gemeente
raden, en hoogerop, één lijn te kunnen trek
ken, en alzoo hun zin en bedoelen te kunnen
doorzetten.
De uitkomst zal dan ook toonen, dat, na
niet zoo lange jaren, de schoolmannen in
heel ons financieel beheer een hoofdrol zul
len vervullen; iets, wat de verdeelde bur
gerij oj? steeds zwaarder lasten zal te staan
komen.
(Vergadering van gisteren,
llogeeringsvorklaring.
Do MINISTER VAN BINNENLAND -
SORE ZAKEN JHR. IllTYS DE BEFREN
BJtOUCK, legde gisteren de door ons op
genomen verklaring af.
DeVOORZITTER dankte den Minister
voor dc aan dc- Kanier verstrekte ir lich
tingen
Do cnderwjjzerssalari-Ssen.
Dc behandeling van het wetsontwerp
tot wijziging van de lager onderwijswet
wordt voortgezet.
De heer VAN RAVFSTEIJN (C. P.)
vindt het volkomen begrijpelijk dat cc
Ov/U storm van verontwaardiging' is los
gebroken tegen dit ontwerp. De toon vuil
cïe onderwijzers in de vergadering in het
gebouw van Kunsten en Wetenschappen
j 1. Zondag te VOravenhage gehouden,
waaraan ,,Het Vaderland" zich ergerde,
was spr. nog veel te bezadigd Met klem
komt hij er tegen op, dab int ope.ibaar
-onderwijs door de bevredigingscommissie
als ruilopject is behandeld. Met medewe
ten en mede werking van de S 1). A. P. is
de openbare school versjacherd aan het
clericalism©. Dit blijkt duidelijk uit dit
wetsontwerp, dat alleen aan let clericaai
onderwijs ten goede komt I)it wetsont
werp is niet los te maken van do algehce-
ïc regeling. De partijen, die de meerder
heid h jben en zoo spoedig mogelijk den
buit binnen willen halen, houden natuur
lijk met deze vanzelf sprekende beginse
len geen rekening. Maar do heer Ossen-
dorp had hier met ecu motie moeten ko
men, om de behandeling van dit onderwerp
uit. te stellen tot de algerne ene regeling.
Scherp protesteert hij tegen de wijze,
waarop do arbeirl van den volksonder wij
der in dit or.worp wordt gewaardeerd
Ook de classificatie acht hij uit den
booze.
Spr. heeft tegen dit ontwerp ernstige
principieelc bezwaren en daarom kan hij
zijn stern er niet aan geven.
De heer VISSER VAN IJZENDOORN
(Y.-L.) bad ook liever ge-zien, dat de sa-
larieering niet afzonderlijk was behan
deld; niettegenstaande is hij bereid aan
de tot-stand-lromiag van dit ontwerp mede
te werken.
Het rapport-Tydeaian, dat van dc meer
derheid der bevredigingscommissie af
week, betrof slechts een onderdeel en Diet
een grondpijler. Wil liet onderwijs goed
zijn, dan 'moeten niet alleen de kinderen
er van profit-ceren. maar ook de onderwij
zers De fout vaa dit stelsel is dan ook,
niet. dat er vastgestelde salarissen zijn;
maar wel, dat de minima ook werkelijk
miniem zijn. Feil andere fout van het stel
sel acht spr. de classif'curie, welke z. i.
onlogisch cn onbillijk is. Dc Minister moet
terugkecren tot het oude- stelsel, daar
heeft ook wijlen de heer Tydeman steeds
op aangedrongen.
De heer KETEL A VR: Daar licb ik nooit
iets van gemerkt, wel het tegendeel.
De heer VISSER VAN IJZENDOORN:
De heer Tydeman heeft dc zaak steeds be
schouwd mot een ruimen blik en in de
bevredigingscommissie was hij cle eeuige,
die een afzonder'ijk standpunt durfde- in
nemen. (Interrupties van den heer Kete
laar).
Ook tegen .het tc-esing-Molaol heeft spit
bezwaar. Bij een bedeoling vraagt men
welVrouwtje, hoe veel kinderen hebt
je en lioo oud zijn ze-7 maar dit doet men
niet bij een salaris. Dit moet alleen ge
geven worden voor gepresteerden arbeid.
Geroep Juist.
Do MINISTER: Maar dat was niet hot
standpunt vail den hoe: Ketelaar, want
die heeft de kindertoeslagen altijd krach
tig verdedigd
De heer VAN WIJNBERGEN (R-K.)
zegt. dat dit wets uitwerp slechts een be
langrijke stap naar de algebcele financi
eel e gelijkstelling is, maar de algeheele
gelijkstelling is uet niet Dit wetsont
werp brengt o/igotwijtold belangrijke ver
beteringen. De ho uliiig van den Bond van
Ned. Onderwijzers heeft opnieuw weer
getoond, dat v.jn D ien slechte opvoeders
oczer kinderen zijn. (Gcr cp gti howe-
p r;g). De toon in d-> vergadering win jl.
Zondag te 's-Gravenhage, was beneden al
lo eritiek. c3{),v hoopt, dat do Minister
streks reeds definitief zijn houding zal vast
stellen tegöi'o.mr de ingediende ameme
meuten. (Ge.'ocp: Stook den Minister
n aar op
L>c heer 7AN WJJNBF.11GEN Die
zelfde vraag .s door de linkerzijde inder
tijd ook gesteld aan Minister Rink en van
de Regeeriugstufel beantwoord.
Do lieer KETELAAR Daar ben ik toen
cok tegen opgekomen
Do heer VAN WIJNBERGEN Bij al
dio amendementen moeten wij weten, wel
ke houding de Regeering zal aannemen.
Heeft de Regeering nog geicl in petto, dan
kom ik ook met amendementen
Spr. ontkent echter, dat het indienen
ran een. amendement getuigt van meer of
mindere sympathie voor de onderwijzers.
Ander?, was het, indien de amendementen
uit eigen zak werden betaald
De nieuwe «euze van de sociaal-democra-
ien, dat het. onderwijs gemeentezaak moet
worden, i^ geheel in strijd met de altij 1
aangeheven leuze: Onderwijs Rijkszaak.
Onderwijs gemeentezaak beteekent, dat
het onderwijs weer afhankelijk zal zijn van
de financieel e draagki jcht der gemeoi
ten, zoodat arme gemeenten weer slecht
onderwijs zullen hebben Onderwijs gemeen
tezaak kan nooit een onderwijsbelang zijn,
wel een onderwijzersbeiang.
De heoren, die gejammerd hebben, dat
het openbaar oncierwijs zoo weinig voor
uit gaat, hebben over het hoofd gezien,
dat het hoofddoel van dit ontwerp de fi-
nancieele gelijkstelling is.
Ah
Do heer ZADELHOF (S. D. A. P.)
jullie het geld ruaar binnen hebt.
De heer VAN WIJNBERGEN: Ging
men het openbaar onderwijs evenveel go-
ven als aan het bijzonder, dan wercl het
onrecht tegenover het. bijzonder onderwijs
gecontinueerd, in plaats van opgeheven,
Wercl over het geheel aan het bijzonder
onderwijs meer gegeven dan- aan het
openbaar, dan hadden, de hoeven recht
van klagen, maar nu zij evenveel krijgen,
niet.
Tegen de classificatie heeft spr. eenigo
bezwaren; hij zou deze gaarne verminderd
zien tot drie klassen.
Waf de gebreken ook van dit ontwerp
zijn, het brengt toch aan duizenden onder
wijzers in den lande 2eer belangrijke ver
beteringen. Daarom begrijpt hij het drei
gement van den heer Ketelaar niet, toen
hij zcide, dat hij tegen zou stemmen, in
dien geen belangrijke wijzigingen werden
aangebracht. Zij, die tegen stemmen, zou
den een groote verantwoordelijkheid op
zich laden.
De rechterzijde heeft altijd gaarne mede
gewerkt aan Je verbetering van het open
baar onderwijs en daaiom komt hij cr te
gen op, dat, nu eindelijk het bijzonder oiv
j c.erwijs recht wordt gedaan, de beeren van
de linkerzijde aan het bepalen van hun
stem, allerlei voorwaarden verbinden.
De heer VAN DER MOLEN (A.-B.)
zegt. dat er npoit een Minister is ge
weest, die zoo diep i:i den buidel voor de
onderwijzers heeft ^getast als deze Minister
en nooit is een Minister door de onderwij
zers zoo uitgemaakt als deze jl. Zondag
hier in Den Haag. Dit is echter geen
verrassend verschijnsel wie in de laatste
jaren in gemeente of Rijk met voorstellen
kwam tot verbetering der salarissen, heeft
nooit tevredenheid geoogst. Altijd moest
cr nog een schepje boven op. Altijd wa
ren er wensehen die onvervuld bleven.
Het onvoldoende van dit ontwerp is zoo
en cle meetings gepropageerd, dat ieder
het ten slotte ging gelooven.
Wat de afzonderlijke regoliing der salaris
sen betreft, sp-r. had gemeend, dat de Minis
ter zou zijn gekomen met een noodwetje.
In de Bevredïgingscommissi© was vol
strekt geen verschil van meenhng over het
stelsel va.n norahalaoeering, dat nu wetge
vend wordt. Alge meen was men van oordeel,
dat hot stolsel der minima absoluut verderl-
Üjk was. Het stelsel van uniformiteit be
staat reeds dn tal van gemeenten; waarom
dus niet verder doorgevoerd?
Do heer Ketelaar, die het ontwerp bekriti
seer,de, riep met pathos uit, dat er hoofden
in Amsterdam waren, die f 1.500 achteruit
gaan.N Spr. had niet gemeend, dat dc heer
Ketelaar er zoo ingevlogen zou zijn. Had hij
d Memorie van Antwoord duidelijk gelezen,
clan zou hij zich een blunder bespaard heb hen.
Het gemeentebestuur van Amsterdam neemt
spr. het hoogst kwalijk, dat hij, klak kol-os
dergelijke argumenten in een officieel adres
overneemt.
Do heer Ossen dor,p betoogde, dat er tal
ran onderwijzers in salaris achteruitgaan,
ïiihar waar blijven dan al de millioenenvan
dit ontwerp.
Spr. ontkent pertinent, dat cr een onder
wijzer achteruitgaat en als de heer Ossen-
dorp dit volhoudt dan weet hij er niets vac.
(Gelach). Dat deze zeer oppervlakkig rede
neerde bleek, toen hij zei-de,, dat er in 't ge
heel slechts 3 ton aan de openbare onderwij
zers ton goede kwam; alleen in Rot tor-dam
krijgen de openbare onderwijzers f dfiS.ui.u.
De heer TEENSTRA (V.-D.) z- t dat bij
deze algemeen© beschouwingen een n to uwe
antithese naar voren is gekomen en wel die
van de steden on het platteland. Volgens
bet oude stelsel blijven de slechte krachten
op het platteland zitten en daarom moeten
wij broken met dit oud© systeem ~en liet on
derwijs Rijkszaak maken. Op diezelfde gron
den is spr. ook togen dc classificatie.
Wil men op het platteland goede onder
wijzers hebben, dan moet men ze niet min
der gaan salarieeren dan die in de groote
sleden,; dan krijgt men toch weer mutaties
van dé goede krachten.
Do heer Ketelaar wil het oude stelsel
handhaven door invoering van oen 'oeslage;:-
stohwi, maar daartegen waanschuwt hij met
allen ernst. Op het platteland heeft men
geen geld, men is zuinig en kan dus geen
toeslagen geven zooals in de groote ste Ion
Het huidige stelsel is een mislukking ge
bleken voor het platteland en hij waar
schuwt do Kamer niet den. weg op te gaan
van de Amsterdamsche hoeren.
De heer Ossendiorp bevindt zich thans in
gezelschap van den heer Visser van IJzen-
doorn, drifc waarschuwt om voorzichtig te
wezen.
De heer OSSENDORP: Van die zijde komt
cok wel eens wat goeds.
De heer TEENSTRA: Wie langer in deze
Kamer zit, weet wat voor goeds hij op on
derwijsgebied van de vrije liberalen ie wach
ten heeft.
De heer BUI SON JE (N. P.) wil slechts
een kort woord spreken om do meeniug uit
een to zetten van spr.'s fractie. Deze zal dit
ontwerp gaarne steunen, al is zij diep teleur
gesteld, daar de salarissen van dit ontwerp
veel te laag zijn. Ook onder de Christelijke
onderwijzers is dit zeer duidelijk uitgekomen.
Voor een bijzondere dankbaarheid aan dezen
Minister, waarvan de heer Zijlstra gisteren
getuigde, is geen plaats.
Tegenover den heer Van der Molen houdt
spr. vol, dat er wel degelijk onderwijzers
zijn, die in salaris achteruit gaan. Volgens
een tabel, in zijn gemeente opgemaakt, gaar
er 41 onderwijzers achteruit, terwijl de totaio
som ruim f 10.000 bedraagt.
Dc heer JUTEN (R-K.) heeft ook bezwa
ren tegen de classificatie. Het leven ten
piattelande is veel minder goedkoop dan de
Minister meent.
Zijn grootste grief tegen het ontwerp is
echter, dat de onderwijzer belemmerd wordt
zijn studie verder voort te zetten. En ge
schiedt dit niet dan is hij ten slotte voor zijD
echoot niets meer waard.
Do heer DRESSELHUIJS (V.-L.) be
spreekt do positie der schoolhoofden; \vvl de
school op de eerste plaats een opvoe iigs-
instituut zijn, dan moet het hoofdschap niet
afgeschaft worden^ maar moeten daaraan
sveds hoogere eischen worden gestel i De
marge tusschen de hoofden cn klasse-onder
wijzers moet worden gesteld op minstens f 8
a i 000.
Spr. hoopt, dat de salarissen van de on
to vrijze is van bijstand verhoogd zullen wor
den; maar nog veel belangrijker acht hij het,
dut oen goede greep wordt gedaan in :1e
schatkist voor de hoofden.
De MINISTER VAN ONDERWIJS, de
beer DE VISSER, dankt voor do wijze, waar
op zijn ontwerp in dc Kamer is besproken,
welke een scherp contrast vormt met dc
wijze, waarop dit ontwerp buiten de .Kamer
is beoritiseerd.
Ook komt hij op togen de bewering, dat
de Onderwijsraad eenzijdig is samengesteld.
Daarbij is* juist de meest mogelijke onpartij
digheid betracht. Al-leen voor de afdeelingon
mid'leliba-re, gymnasia en Lager Onderwijs
heeft spr. geïnformeerd naar de politieke
richtingen van de betrokkenen en hij heeft
dc helft rechtsclien en de helft liiiksch'cn be
noemd. De personen zijn gekozen uit de
meest hoogstaande personen op onderwijs
gebied der verschillende partijen.
De Minister breekt hierna zijn rede af,
waarna de vergadering wordt - verdaagd tot
Diiic lag één uur.
Sluiting van apotheken.
Do lieer Schaper c. s. heeft voorgesteld
de drie laatste leden van de - aanhangige
wijziging van art, 3 der wet op de artse-
n.ijbereidkunst te vervangen door het vol
gende
,,De apotheek wordt echter gesloten ge
durende één of meer etmalen of gedeelten
van etmalen, volgens regelen, te stellen
bij algemeenen maatregel van bestuur,
waarbij w.ordf in aclit genomen, dat er
voldoende gelegenheid tot het verkrijgen
van geneesmiddelen zal bestaan
Bij dien algemecnea maatregel kunnen
voor de toepassing var. het vorige lid
nadero voorschriften worden gegeven".
Financieele Mededeelingen.
Loterijcudernemingen.
In de Staatscourant" van G M?i j'.l. trok
onze aandacht, schrijft „De Nieuwe Fin.
Kap." de bekendmaking der bijzonder
heden aangaande het trekkingsplan dar
42"-.-te N?derRnd:-ehe Staatsloterij. M or o?-
paaldelijk trof ons daarin de navolgende
mededeeling:
H.
'b Is toch schocru te leven! zoo hoorde ik
onlangs in een plantsoen een jonge dam©
tot, wat ik vermoed, dat geweest is een
vriendin, in een opwelling van rondborstig
heid verklaren. Nu kan dat misschien velen
vreemd in de ooren klinken in deze tijds
omstandigheden, maar 't is heusch „echt"
gebeurd. En deze opvatting wist ik ook
direct naar haar waarde te schatten, 't W.as
een ontboezeming, de schoone lippen ont
vlucht, voor deze er vermoedelijk zelf ieta
van beseften, ten gevolge van de herleving
der natuur, van „Frühlingserwachen". Dat
was je reinste harte-openbaring van een in
druk, door liet aanschouwen van het ont
luikend groen in genoemde schoone ge--
wekt. Daar was enthousiasme, oprechte,
onver valschte enthousiasme in den jubel
kreet, zooals de men-sch helaas al te weinig
doet hooren cf opmerken. Hoevelen zijn er
zelfs niet, die zich schamen voor een zich
zoo laten gaa"' in het tot uiting brengen,
van de innerlijke gevoelens en kunstmatig
zich wennen, aan een uiterlijke „geliik-
wichtighoid."
Het w?s de expressie van 't oogenblik,
want diezelfde jonge da-me was, wanneer
zc koel beickenend do wereld had aange*
zien, hoogstwaarschijnlijk tot een heel wat
minder loftuiterige levensbeschouwing ge
komen, als ze had gedacht aan het leed,
door het nauwelijks tot zwijgen gebracht
oorlogsgeweld over Europa gebrachtals
ze rich had herinnerd, hoe Europa nog
voor eeh deel zucht en zich kromt onder de
..liocgsto vrijheid' als ze bij het zien in
haar poitemonuaie aan den lijve voelde
de gestegen prijzen van alle-% wat d©-
mcusch zoo al uoodig heeftOp dit mo
ment evenwel vervoerde haar het nieuw©
kleed, dat de aarde in de lento aandoet,
in die mate, dat ze zich een oogenblik In
scheurde van hetgeen tegenwoordig de
menschelijk© geest in kluisters gevangen
"houdt, als een obsessie. Hét was de erken
ning van een rein genot, zooals de natuur
dat in verblindende schoonheid en pracht
kan geven. Waarop de huidige menscb
maar al te vaak niet voldoende let, voort
gejaagd door den snellen loop der maat
schappij of zich te weinig rekenschap'
gevend van de waarde van een dusdanige
streeling van het gezichtszintuig, inwerkend
op 't gemoed.
Mocht dio erkenning van dit natuur
genot echter overa-l meer spontaan zich
een weg naar buiten banenDe lentetijd
leent zich zco~bij -uitstek tot 't opwekken van
bewondering voor de scheppende natuur
kracht en daardoor als het ware va-n zelf
tot het levendig roepen van het goedewat
in den mensch sluimert. Het gericht van
het allerwege zich ontbolsterend jong©
leven kan zoo gunstigen invloed oefenen -
wanneer het begrepen wordt. En dat is
helaas te weinig het geval. Te veel ver
waarloost men langs straat cn weg die
overal zich openbarende ontwaking, a5©
in den mensch bij intuïtie leidt tot ecD
wakker sclvuddcn uit overwinterde sleur en
gewoonte-gang tot een nieuw friscli voelen
en denken, cn tot de bekentenishet is
schoon te leven /VI het overige ten spijt.
NEMO.
„Deze loterij bestaat uit 21,000 loten,-
uit 10.500 prijzen en 2 premiën. Van de
leien liggen de nummers der 10,500 loton,
d:e voormalle klassen worden ungegBven,-
tusschen No. 1 en 11,500 en worden de'
nummers 11,501 tot en met 22,000 van
klasse tot klasse uitgegeven."
Tot dusver waren de nummers der loten:
doorlopend van 1 t. e. m. 21,000, doch'
thans wordt voor de eerste maal een daar-
ven afwijkend niimmeringsstelsel toegepast.
Men zal wel niet mistasten met aan_te nemen,j
dit de bedoeling daarvan is aan Lotisïco,-
Tijdgeest, Witte Kruis ea. loterijond me-
n'ingec het bedrijf te bemoeilijken. Tot nog
toe „trokken" de „polissen", „aanhang-
seis", „obligation" of hoe verder de ver
schillende „briefjes" dezer ondernemingen:
ook mogen heeten „op" de Staatsloterij...
De bekendmaking der treklringen van dal
Nederlandsohè Staatsloterij gokl ook als uit
slag voor „Lolisico" en haar navolgers.
Naar hei Fransch van VICTOH CHERBUL1EZ.
(Nadruk verbo-den.)
11)
„O, mijnheer de baron!" riep de rent
meester, voor rheumatiek heeft u toch
anders niet bang te wezpn 1"
„Nu, zeg dat niet," sprak De Saligneux,
terwijl hij met dc hand over de linkerknie
streek, waar hij nu al oe-nigo weken een on
aangename gewaarwording in had gevoeld",
vooral bij het naar-bed-gaan. „Maar nu
eens over wat anderswat heeft er in Sa
ligneux al zoo plaats gohad, gedurende
mijn afwczigheid 1
„Dat heeft u toch zeker -uit mijn brieven
wel vernomen V'
„Je brieven waren verschrikkelijk kort!"
„Zoudt u ze gelezen hcbl jn, als zo langer
waren geweest?" vroeg de heer Crépin uit
dagend.
De baron keek verbaasd.
Breng mij dan nu maar goed' op cte
hoogte," sprak hij enkel nog.
"Ja, helaas, ik heb niets dan onaan
gename tijdingen voor u. In die weinigo
baanden is er wel veel veranderd hier in
«■o streek. Ja, 't is haast geen verandering,
maar een lieelo omwenteling te noemen!"
>,Wat drommel Maar vertel maar
Rauw verderik ben er verbazend' nieuws
gierig naar,"
».N,u> perst de molens dan 'Herinnert
i zich die nog Ze zijn gilad met den grond
e ïjt gemaakt, mijnheer do baron. De ^>n-
dernemng lis niet gelukt. Do gebouwen, de
terreinen, de koren- en roggevelden, alles
is weer voor heel lagen prijs van de hand
gedap.n."
„Dat kan ik nu nog zoo héél erg niet vin
den Voor de aandeelhouders is 'b natuur-
'lijlk een leelijke klap, maar of er een paar
molens meer of minder op elk© wereld zijn,
daar hangt ons geluk niet van af 1"
„Mijnheer Guilbert u weet wel, die
rentenier uit Lyon, die indertijd een der
tigtal hectaren van u kocht cn zich dtaarop
een villa heeft laten bouwen nu, die mijn-
heer Guilberb*is ook besloten alles te ver-
koopen." j
„Hoe komt hij daar zoo toe?"
„U weet toch wel, dat hij een van zijn
kinderen verloren had aan de mazelen
Twco jaar is hij hier dan ook weggebleven.
En wat nu nog den doorslag heeft gegeven
aan zijn plan, is het valsc-he gerucht, dat er
bier in plaats van de molens een fabriek 1
van chemische middelen zou komen te
staan."
„Jammer voor hem, dat hij cr zoo inge-
loopen is. Maar wat mij betreft-ik vind
het nu zoo heel erg niet, om den heer Guil
bert als buur te moeten missen. Er zijn zoo j
van die ongelukken, besto Crépin. die je j
maar liever zoo wijsgeerig mogelijk moet
opvatten."
„Maar die rage om zijn bezit to \erkoo-
pen, schijnt nu eenmaal aanstekelijk ge
werkt te hebben, zoodat al de boeren, dio
vroeger een stuk land van u gekocht had
den, dit nu weer van de hand hebben ge-
ctaan." I
„Als dit nu de ongelukkige tijdingen rijn,
die je mij haclt mee to dealen, Crépin, zet
dan gerust niet langer zoo'n begrafenis-
gezicht. Of het nu Baptiste of Mathurin.
Lukas of Scrvaas is, die den grond be
bouwt, die toch al niet langer meer van mij
is, wat kan mij dat nu schelen?"
De heer Crépin zei een oogenblik niets;
toen begon hij op ernstigen, bijna plech
tige n toon
„Mijnheer (,1e baron, wat was juist de j. o
litïek van Hendrik IV? Hij wilde Frankrijk
omringd rieh door een aantal kleine Sta
ten. De geniale Vorst had zeer goed begre
pen, dat, als die kleine Staatjes tot een
groot Rijk aaneengevoegd zouden wezen,
Frankrijk daardoor in aanzien verminderen
zou, al verloor het ook geen duimbreed van
zijn grond. Vroeger was Saligneux ook om
ringd door van die kleine vorstendomme
tjes maar nu hebben zich die, helaas, tot
één goh eel vereenigd en heeft u tot nabuur
een groot Rijk, waar u, naar ik vrees, op
verminderen zult, mijnheer de baron!"
Dio laatste woorden misten niet hun uit
werking. Tot nog toe was dc baron er bij
blijven zitten met de boenen op do bank
daartegenover. Maar hij vloog opeens over
eind nu hij er op verminderd was, mocht
hij immers ook niet zoo veel plaats innemen
„Dus," riep hij, „het is één cn dezelfde j
man, die zich vermeten heeft om dien grond j
te koopen, bij elkaar zoowat de helft van i
de heerlijkheid Saligneux? Dat is zeer te
bejammeren, mijnheer Crépin. Me dunkt, u j
is in deze wel wat te kort geschoten in j
doorzicht en ijver. Op zijn allerminst was
het uw plicht geweest mij te waarschuwen."
,,0, het is een bijzonder sterke persoon
lijkheid, d$e u tot buur heeft. Hij is met el©
grootste geheimzinnigheid te werk gegaan,-
waarbij hij zich verzekerd heeft van de hulp
van handige en beseheiden zaakwaarne
mers. Die man weet wat hij wil en hij heeft
naar de gelegenheid di«- zoo meebrengt
de gave om te spreken, of om te zwijgen, en
om ieder in zijn zwak te tasten. Als hij iets
van zijn plan liacB laten doorlekken, zou
men hem geweldig hoogo prijzen gevraagd
j hebben, maar nu rijn allen er in geloopen.
Jk geloof, dat die man dan al enorm rijk is
hij houdt er van die overtuigende argu
menten op na en als hij zich eenmaal iets
in heb hoofd gesteld heeft,deinst hij voor
niets terugIk had dan ook niet het flauw
ste vermoeden van zijn bedoelingen cn kon
u dus onmogelijk waarschuwen. Maar ge-
j steld, dat ik dit nu al eens gedaan had, zóu
I dat dan nog veel gegeven hebben?"
j „Dan hadden wc toch enkele stukken
grond kunnen terug koopen
„En waarmee dan? Met mijn geld?"
vroeg de heer Crépin onbeschaamd.
Dc handen jeukten den baron, om zijn
rentmeester eens even een oorvijg- te geven
maar op dat oogenblik verschenen t-ussch'en
twee zuilen van groen de torentjes van zijn
kasteel en het leek hem wol, dat die do
halzen nog uitrekten, om des te boter te
zien, en dab ze hem toeriepen
„Waar komt u wel vandaan, dolle baron?
Wo hebben u nu al in geen anderhalf jaar
gezien
Dit bracht De Saligneux tot inkeer en hij
sprak tot riolizelven
„Ze hebben gelijk, waarom ben ik het zoo
ver gaan zoekenEn wie is toch die grond
vester van dat geduchte Rijk, waar zelfs
Henri IV niet op bedacht was?" vroeg hij
den rentmeester zoo kalm mogelijk.
„Een man van niets, die het tot iets ge
bracht heeft Hij beweert, dat hem de eer
to beurt gevallen is door abt Miraud aan u
voorgesteld te worden, enkele dagen vóór
uw vertrek. Hij heet. Jean Teterol. cn in
heel het kanton wordt er slechts van hem
gesproken."
Baron De Saligneux ging eeus even in zijji
geheugen na en vischte er eirvtolijk een
naam en een gelaat op. Duidelijk herin
nerde hij rich nu een kluizenaar, oen piatto-
landswijsgeer, die zoo'n bescheiden huk je
had willen koopen, waar hij het einde van
rijn dagen wilde halen.
„Er zijn van die philcasofen, die toch wel
slachtoffers maken," dacht do baron.
Het rijtuig rolde de oprijlaan binnen,
naar liet slotplein, en hield weldra onder
een marquise stil.
„Helaas, mijnheer de baron, u is nog niet
aan het eind van uw v.erbaring," begon de
onverbiddelijk© Crépin onder het uitstap
pen. „Eén verrassing vooral had ik u al
lang graag willen besparen."
Dit. zeggende ging hij den baron voor,
sloeg een hoek van het kasteel om naar het
terras en wees toen iets aan, dat zeker niet
prettig om to zien zou wezen voor den bar
ron althans die stond als versteend
„Wat is dat voor een afschuwelijk ge
bouw riep hij, "nadat hij eerst eenigen tijd
niets had kunnen zeggen.
„Dat is het Witte Huis l"
„En wat is het Witte Huis?"
„De woning hier neergezet door den ver
overaar, den stichter van hot groote Rijk,
waar Henri IV niet op bedacht was. Hij
bewoont het nog niet, want enkel de muren
en het dak zijn af. Voorloopig woont hij nog
in de villa van den Lyonner maar een heïr-
leger werklui zijn bezig, en, zooals hij er
langs gaat, zal hij vóór het eind van heb
jaar nog wel op het Witte Huis geïnstal
leerd wezen."
Aan den cenen kant lag bet kasteel (le
Saligneux .vlak. naast een heuvel^ aan dea
