mmmmëmm
5mil£ MARGARINE.
Deiftsciie SLAOLIE.
WASCHT REIN
Groote Eieren lieden 13 ct.
Hypotheken.
Teictoi
•te
ALLEEN HAARL.STRAAT
AFSLAG EIEREN. I
O. VAN LEEUWEN,
Mo. 18154.
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 7 Mei.
Tweede Blad Anno 1919.
PERSOVERZICHT.
TWEEDE KAMER,
SPORT
INGEZONDEN.
VRAGENRUBRIEK.
S3. 1>K KONING,
Haarlemmerstraat hoek Donkersteeg 2-4-6.
Groot Gesorteerd
RAADSVEID's Winkels „Het Kaashuis".
15 Gulden Belooning
J. P. VERGOUWEN,
Doodzakelyk voor
Kinderlanden.
60 ct. per pond
65
70
75
80
35
90
190.
THEEHANDEL
12 f 1.20. 3,99,
MET ZIEKTEKIEM VRIJ WATER
De L.ager-Onderwjjs-wet „HET
3TA0ERLAND" wijdt een Warm woord van
hulde aan minister De Visser voor den
ijvc, waarmede bij zich aan bet werk ge-
tst beeft, voor zijn goed begrip te.ens om
cuiks te doen. Want de uiting in de Troon
rede, dat, zonder vertraging van de uitvoe
ring van art. 192, onverwijld ter wilte
van de billijkheid voorstellen zouden wor
den ingediend tot wegneming van d steeds
ioenemonde ongelijkheid in bezoldiging van
openbare en bijzondere ond rwjjzsrs, had
ongerustheid gewekt, ook bij hen, die do
billijkheid van deze voorstellen zeiven er
kenden. Deze bewindsman, die. zich ied er an
dag meer ontpopt als een van do beste
krachten vat} het Kabinet, betoont zioii met
dit ontwerp staatsman in den besten dn
des woord3, omdat hij met het partijbelang
niet heeft gerekend. Het ontwerp z; 1 z:ker
niet aan allen in alle opzichten voldoen,
en dat doet het ook „HEI VADERLAND-*'
niet, maar als geheel is het een uitmunt nd
stuk werk, en do hoogste lof, dien net biad
kan geven, is wel de»2, dat het, zooals
bet daar ligt, evengoed van een libera af
minister, n.L van een liberaal, die de he-
teekenis \;.n de Pacificatie erkende, had
kunnen zijn.
De Minister heeft tot g.ondslag genomen
de voorstellen van de Staat .commissie voor
het Onderwijs, en ook dat is zeer juist ge
zien. Hij heeft die voorsteken n et overga
nomen, zelfs niet slaafs gevolgd, maar hjj
heeft ze als grondslag genomen. Wat
pliH t was.
Het blad verheugt er zich b zor.d r over,
Jat dit ontwerp nu reeJs, nu- het Mi rit rie
nog slechts amper een half jaar aan het
roer is geweest, op tafel ligt, aardoor alle
sombere voo spellingen over die on zagiijke
moeite om het nieuwe art. 192 in een wet
Ce belichamen, worden geiogenst aft H.ri is
alweer lof voor dr. De Visser, dat hij zich
zoo spcedig in deze materie heeit ingewerkt
„Het ontwerp, zooals het daar ligt, oe-
untwoordl aan da hooflvoorw^ardo, waarop
de Linksche partijen in de fina loioele ge-
Igkstelling van het bijzonder o darwijs m.t
het openbare hebben toegestemd, aa dat Is
verheffing van het peil van ons voik.o der-
wjjs ovei de geheels ljjn. Ean verheffing,
die zoo nauw samenhangt met da b-tere op
leiding en rde oetere saiarieeri. g van de
onderwijzers, ongerekend, ciat die finan-
cieele gelijkstelling op zioi:zelve reeds
krachtig medewerkt tot de verheffing van
dat peil, daar zrj elke verbetering va i on9
volksonderwijs niet langer ver aagt tot
voorwerp van politicken str d. De betere
salarieering is eerder aan da beurt dan net
Lager-Onderwr's-ontwerp, want 'da eerste 13
voor pe openbare beltand 1 ng gere.ri, en
natuurlijk heeft de Minister daarvan geen
p.eizv.r beleefd. Hij behoeft zch in dtza
niet met het Ne Jupiter quidem omnibus
te troosten, maar hjj bedenke, dat het ook
flen sociaal-demooratischen wethouder Al-
barda, wiens liefde voor het openbaar on
derwijs onverdacht is, niet miocht ge ukken
lauweren te plukken van zijn zaer belang
rijke verbetering van de financieel© porilia
van de Haagsche openbare onderwijzers,
dat ook dezen de meest onaangename en
meest onverdiende verwijten niet zjjn ga
spaard, waarmee wij niet zeggen, dat de
Mnendemen ten-Ketelaar niet alleszins de
ovei weging van Z. E. waard z n. En zoo is
het mogelijk, ja zelfs waarsc' rjnlij'. da zijn
Lagcr-Onderwijs-wet aan ze r onwel.v.Pende
critiek zal komen bloot te staan. De Minis
ter zij dan zeer toegankelijk voor billijke
aanmerkingen, want ook daarin moet de
geest van toenadering en welwil'e d eid
zich openbaren, die trouwens zijn d el was,
toen hri het ontwerp conoi meeide. En ver
der huile hij zich in ziju deug], zooals de
Latinist zegt; dit ontwerp toch zal noch de
ultra's van Dinks, noch die van Rechts be
vredigen, en dat is juist de groote ver
dienste er van.
Het lidmaatschap der S. D. A. P.
en dat der Ne d;.-He r v. Kerk. Dr.
,0. J. Ntemeyer zegt in het „WEEKBLAD
VOOR DE VRIJZINNIG-HERVORMDEN"
over de verklaring van den Kerke raad der
Ned.-Herv. Gemeente te Zuilichem, die wel
eenigszins anders luidt, maar toch hierop
neerkomt, dat het lidmaatschap der S. D.
A. P, niet vereenigbaar is met dat der Her
vormde Kerk:
„Zulk een verklaring mag niet alleen niet
onweersproken, maar ook niet onaangetast
blijven. Wij hop.n daarom zeer, dit de heer
Van der Mans zich niet bij de verklaring
neerlegt, maar zich over den Kerkeraad
gaat beklagen bij het classicaal bestuur van
Bcmmel. En indien hjj dit mocht nalaten,
hopen wrj, dat dit bestuur uit zichzelf de
zaa.c i€i uand zal nemen.
Natuurlijk mag aan de verklaring van één
kerkeraad geen b'rzond re waarde worden
toegekend. Maar die verklaring draagt een
officieel karakter, en is nu bovendien alge
meen bekend geworden.
Indien zij niet officieel voor onjuist wordt
verklaard, za1 men niet geheel terecht, maar
toch ook niet geheel ben onrechte kunnen
zeggen, dat de Kerk baar beeft goedgekeurd,
er zich mee heeft vereenigd.
De kwestie is van veel mier dan plaatselijk
belang. Er zit een zijde aan, die voor de
geheelo Kerk, zoowel thans als in de toe
komst, van ingrrpende beteekenis is
Daarom dringen wij er ten sterkste op
aan. dat men de zaak niet zal behandelen
als een p'aatselëke, brjkomst'ge k'e'nigheid,
maav er ernst mee zal maken. Zij verdient
dat Zï.i verdient het meer dan menige zaak.
waaróver in kerkelijke besturen drukte
wordt gemaakt."
Vergadering van gisteren.
Regeling van werkzaamheden.
De VOORZITTER stelt voor, om op de
agenda, na de wetsontwerpen betreffende de
heling, het vrouwenkiesrecht (voorstel-Mar-
chant c. s.) en Brievenposterij, eenige wets
ontwerpen in te voegen, waarbij o. m. de wij
ziging der Zegelwet, onteigening voor het
doortrekken van den Benoor don li outsohe-
weg te VG<ravenhage tot aan de grens der
gemeente Wassenaar, enz., wijziging van de
H.-O.-wet, de ondorwijzerasalarissen, bui
tengewoon oorlogscrodiet, demobilisatie
voorzieningen, wijziging van de Landstorm
wet, wijziging van de Oorlogszeeongev illen-
wet, suppletoire waterstaatsbegrooting (aan
koop gronden ten Noorden van het Noord
zeekanaal), keuring en aanduiding van wa
len, bepalingen tot wering van vleesoh en
vleeschwaren, die voor de volksgezondheid
schadelijk zijn, verbetering van do haven te
Vlissingen, beschikbaarstelling van gelden
voor den aanleg van drinkwaterleidingen.
Op een vraag van den heer LELY ant
woordt de VOORZITTER, dat hij zal over
wegen bij een volgende regeling van werk
zaamheden het wetsontwerp betreffende de
kanalen in.Twente op do agenda te plaatsen.
De heer VAN RAVESTEIJN vraagt zijn
interpellaties en moties ap de agenda te
plaatsen. 5
De VOORZITTER merkt op, dat eerst Ie
wetsontwerpen moeten worden afgedaan.
Op een vraag yan den heer v. RAPPARD
antwoordt de VOORZITTER, dat de mo
ties i. z. de pensionneering van officieren
van land- en zeemacht bij een volgende re
geling van werkzaamheden aan de orde kun
nen komen.
Een voorstel-Van Ravesteijn, om Vrijdag
a. s. zijn motie over de stakingswetten en
c!e salarieering van. het post- en telegraaf
personeel te behandelen, wordt met 39 tegeQ
14 stemmen verworpen.
Het voorstel van den VOORZITTER
wordt aangenomen.
Besloten wordt Donderdag hij den aanvang
der vorgadering aan de orde te stellen het
opmaken van een voordracht ter voorziening
in de vacature in den Hoogen Raad.
Bestrijding van heling.
Aan de orde is het wetsontwerp, houdende
nadere voorzieningen ter bestrijding van
heling.
Er worden geen algemeen© beschouwingen
geboerd.
Bjj art. 1 licht de heer VISSER VAN
IJ ZENDOORN een amndement der Commis
sie van Rapporteurs toe, om in art. 90biS
van het Wetboek van Strafrecht te lezen;
Onder opkoopen worden begrepen alle han
delingen, hoe ook genaamd, waarmede keu-
lijk hetzelfde wordt beoogd. De .ljedoeling
van het amendement is het civielrechtelijk
begrip „titel" te vervangen door een om
schrijving, welke zoowel in het spraakge
bruik als in het Strafwetboek gangbaar eD j
begrijpelijk is.
De heer REUMER (R.-K.) stelt de vraag I
of net ontwerp niet een te beperkte strek
king heeft; ook met de praktgk van Ieenefl
en beleenen moet men rekeniog houden
Spr. is het eens met het amendement, om-
dat daardoor de door hem bedoolde kwade
praktijken eveneens onder de wet zullen
vallen.
De heer KLEEREKOPER (S. D. A. P.)
wijst op de noodzakelijkheid, dat er voldoen
de gelegenheid moet zijn voor preventieve
hechtenis en voor de ten-ulfcvoer-legging van
do straf. Spr. is voor het amendement.
De Minister van Justitie, de heer HEEMS
KERK, zegt, dat er naar gestreefd wordt
(le gevangenisruimte zooveel mogelijk te
vermeerderen. Wat het amendement betreft,
z i bestaat er misverstand; spr. meent, dat
d9 omschrijving van het artikel ruimer is.
Bij de repliek wijzigt, de MINISTER het
artikel aldus, dat de betreffende alinea luidt;
Onder opkoopen word°n begrepen handelin
gen hoe ook genaamd, welke kennelijk da-
zelfde strekking hebben.
liet amendement wordt met 44 tegen 28
stemmen aangenomen.
De heer REITMER (R.-K.) verdedigt een
amendement, om art. 416 aldus to lezen;
Hrj, die opzettelijk eenig door misdrijf ver
kregen voorwerp koopt, ruilt, in pand neemt
als geschenk aanneemt of uit winstbejag ver
bergt. wordt als schuldig'aan heling gestraft
met gevangenisstraf van ten. hoogste drie
jaren of geldboete van ten hoogst3 16090.
De bedoeling is als straf voor "de op?.ette-
lijke heling ook de geldboete mogelijk ba
maken.
Do heer BEUMER (A.-R.) licht een amen
dement toe, om ook hét huren van de be
doelde artikelen als opzette^ike heling te
beschouwen.
De heer KLEEREKOPER (S. D. A. P.)
ondersteunt het amend am :üt-R©ümer.
De MINISTER VAN JUSTITIE wenscht
in het nieuwe Wetboek van Strafrecht opleg
ging van gevangenisstraf of geldboete te. ge-
lijkeitijd in te voeren. Spr. laat de beslissing j
aan de Kamer.
De heer VAN RAPPARD ondersteunt hel j
amendement.
De heer BEUMER (A.-R.) voegt in zijn
sub-am en dement nog in „ruilt en in pand
geeft
De MINISTER neemt het amendement en
het sub-amendement over.
Art. 2 wordt z. h. st. aangenomen.
Bij art. 3 (straf op de holing) spreekt de
heer VAN SCHALK (R.-K.) over de wfize,
waarop men moet komen tot de constructie
van het vermoeden van het zich schuldig
maken aan heling.
De MINISTER treedt in een nadere be
schouwing over de bedoeling van het ar
tikel.
Het artikel wordt z. h. st. aangenomen.
Bij art. 4 verdedigt de heer VISSER VAN
LI ZENDOORN VL.) een amendement d?r
Commissie van Rapporteurs, pm het woord
„opkooper" te vervangen door „winkelhou-
dende opkooper." De omschrijving van het
Regeeringsartekel is terisiim, hetgeen strekt
ten cadeele van de handhaving der wet..
De MINISTER bestrijdt het amendement,
dot een verzwakking van het wetsontwerp
beter bent. Men geeft aldus een vrijbrief
aan opkoopers, die geen winkel koude® en
zulte vindt men er thans vele. Spr. ont
raadt het amendement met den meesten
nadruk.
Het amendement wordt met 58 tegen 4
stemmen verworpen.
Het artikel wordt z. h. st aangenomen.
Bjj art. 5 verdedigt de heer KLEERE- j
KOPER (S. D. A. P.) een amendement, j
om te bewerken, dat jongelieden beneden de j
18 jaar geheel en al uit de_ sfeer der opkoo-
perij worden gehouden.
De heer VAN RAPPARD (V. L.) verde-
digt een amendement om de delinquenten
van art. 437bis (opkooper,' enz.) niet voor
den kantonrechter, maar voor de rechtbank
terecht te stellen, zoodat men niet met over
tredingen maar met misdrijven te dom heeft.
De beer VISSER VAN LJZENDOORN
merkt op, dat het amendement-Van Rappard
zeer laat is in^ediead, zoodat men het niet
voldoende kan beoordeelen. Spr. acht ook
de redeneering, waarop het amendement
steunt, niet juist.
Het amendemeat-Klearekop?r betreedt een
terrein, buiten dit wetsontwerp. De bedoeling
er van heeft sprekers instemming, maar het
amendement op zichzelf is onjuist, omdat een
jongmeosch niet steeds iemand zal vinden,
die namens hem iets wil verkoopen of op
koopen; het met den leeftijd niet zoo nauw
nemen.
Dc heer REIJMER (R.-K.) verklaart zich
tegen het amendemsnt Kleerekoepr, ais in
strijd met de Pandhuiswet
Do heer SNOECK HENKEMANS (Chr.-
H.) verklaart zich voor hat amendement
De MINISTER VAN JUSTITIE heeft te
gen het ammdement-Kleare' op r geen over
wegend bezwaar.
Het amendement-Van Rjyard is van in
grijpenden aard en valt nio', dadelijk te be-
beocrdeelen. Bovendien heeft spr. bezwaar
leger den inhoud.
De stemmingen zullen hedrn, Woensdag,
plaats hebben.
De vergadering wordt verdaagd tot
Woensdag één uur.
„Njord" op de Varsity.
Dagelijks ziet men weer op het Gal ge-
water en ook wel in onze Singelgrachten
de „Njord"-ploegen zich oetenen voor de
Varsitv-wedstrjjden op 25 Mei as.
Dit heeft ons aanleiding gegeven een be
zoek te brengen aan het bcothuis van
„Njord" aan het Galgewater, waar het uit
gangspunt der oefeningen is.
Wrj geven in verband hiermee de inlich
tingen cus door het bestuur verstrekt, aller
eerst de samenstelling der p'ocg-en, welke
op de wedstrijden der Varsity zullen uit
komen.
O ude Vier:
1 Jan Pin (boeg) 69 K.G 2. Aug. Totoh
77 IC.G.; 3. M. Hari 79 K.G.; 4. B. Ritchie
(slag) 74 K.G. Mata Ge'ap (stuurman).
Jonge Vier:
1. H. J. Hutschler (boeg) 67 KG.; 2. A.
van Geuns 74 K.G.; 3. K LL Mulder 68
K.G.; 4 B. van Haeften (slag) 74 K.G.
Aanv idlings vier voor de Acht: Graftdijk,
Vester, Verspyck en Bemmel Suyok.
Omtrent de vermoedelijke prestaties der
„Njord''-mannen deelde het bsstunr ons het
volgende mee:
De Oude-Vier-ploeg (allen roeien onder
een schuilnaam) heeft betrekkelijk nog
slechte kort geoefend. Er word n nog wel
fouten gemaakt Vooral No. 2 he:ft nog een
en ander af te leeren. Met gorden wil en
behoorlijke oefening bot Heme v. a risdag kan
deze ploeg nog wel goed worlen.
De Jonge Vier is nog pas een week in
deze concentratie. Daarvan valt dus nog
niet veel te zeggen. Jammer, dat di racsboot
,,P. H Damsté", waarin dez? p'oeg pleegt
te roeien, onlaDgs gebroken is.
Ock van de aanvullende vier voor de Acht
is niet veel te zeggen, omdat er nog weinig
is geoefend. Zal er iets van terecht komen,
dan vordt het hoog tijd, dat er nret kracht
aangepakt wordt.
Wij willen ook voor de roeiers hopen,
dat we in de komend© dagen mooi weer
zullen hebben. Zij kunnen zich dan meer
dan anders tot vooroefeningen opgewekt ge
voelen en daardoor d© nooiige vaarligheid
en bet uithoudingsvermogen zich verwer
ven, dat noodig is om bij dan komenden
wedstrijd een goed figuur te nrken. En dat
zouden wij immers graag wiLen. Leiden
leeft nog altijd met „Njord" mee.
LAWN-TENNIS.
Nu de Nedorl. Lawn-Tennisbond besloten
had geen wedstrijden tegen België te hou
den, heeft de Haagsolie vereenigmg „Loi-
monias" den bond gevraagd, of de Belgi
sche Bond somas annexionistisohe gevoelens
had kenbaar gemaakt. Toen dit moest ont
kend worden heeft Leimenias den Bond ver
zocht, op zijn besluit terug te komen. Ver
der werd nog besloten, zegt de „N. R-. Ct.",
dat reeds dadelijk het bestuur van Leimo-
nias zich tot den Belgischen Bond zal wen
den en dezen bond wil verzoeken, zoo noo
dig, in plaats van tegen een ploeg, verte
genwoordigend den N. L. T. B., te willen
uitkomen tegen een ploeg, vertegenwoordi
gend de H. L. T. Lieitoonias. Rc-ecfe heb
ben do volgende spelers zich hiertoe bereid
verklaard, n.l. de heeren jhr. R. van Len-
nep, jhr. C. van Lennep, mr. M. van-der
Feen, mr. A. Diomer Kool, G. J. Scheur
leer, mr. L. A. Nijpels en F. de Bruyn
Kc»psr tewijl nog uitgenoodigd zuilen wor
den de heeren von Heyden, Castemiijk en
Pennink. De spelers, die zich reeds bereid
verklaarden, hebben met uitzondering van
den heer dc Bruyn Kops, reeds al'en aan
verschillende ontmoetingen tussohen Neder
land en België deelgenomen en hebben te
aangename herinnering aan hun tegenstan
ders meegenomen, dan dat zij den schijn
niet vol* van zich zouden willen werpen, d^ö
de N. L. T. B. in zijn besluit hun gevoelens
zou vertolken.
„Patrimonium" te Rrjnsburg.
Geachte Redactie!
Eenige maanden geleden zond de Chris
telijke Werkliedenvereeniging „Patrimoni
um'' te Rijnsburg, aan den Gemeenteraad
van Rijn9bu.rg een request, waarin werd ver
zocht: a. den aftrek van het onbelastbaar
inkomen te brengen op f 600; b. het invoe
ren van een progressieve heffing voor den
Hoofdelïjken Omslag; o. de aanslagbiljetten
vroeger te doen uitreiken; cL een lange-on
termijn van betaling te geven; e. formule
ren te doen uitreiken, waarop de belasting
schuldigen zelf de noodige gegevens kunnen
invullen.
In hot verslag van den Gemeenteraad van
Rijnsburg, voorkomende in het „Leidsch
Dagblad'' van 6 Mei, lezen wij, dat bü
heftig debat over dit request aan „Patri
monium" roode sociale propaganda word" tce
geschreven.
Het is ons niet mogelijk in te zien,
dat „Patrimonium'' zich door het ia-dienen
van dit request aan „roode sociale propa
ganda" heeft schuldig gemaakt. Het Raads
lid, dat deze woorden bezigde, (uw corres
pondent had zijn naam toch wel mogen noe
men), zal zeker wel zoo goed willen zijn, oan
te bewijzen, dat wij „roode sociale propa
ganda" voe en. Kan hjj dit niet, dan ver
wachten wij, dat hij zijn besehuldiging pa-
bliek zal intrekken.
Met dank voor de plaatsing,
C. VAN MUI JEN,
Secretaris van „Patrimonium*
to Rijnsburg
Rijnsburg:. 0 Mei 1919.
Abonné, te L. Als u bij uw erf een
aloofc heeft, laat a de eendenkuiken daarin
-zwemmen; de moeder-kip trooat z?eh het
vervelende baantje aan den waterkant ta
loopen. om zoo een wakend oog op zijn
onechte kinderen te houden en deze bliiven
in moeders nabijheid. Hebt n geen wst-r
in dc nabijheid, dan gaat n een knip in dia
tuin zóó plaatsen, dat de buitenrand met
den bcganen grond gelijk is. In die kuip
doet n sloot- of grachtwater met sendankroos
er in. Zoo nu en dan ververschen. De jonga
eenden eten verder met de moeder: zaad,-
keukenafval, enz.
J. K. W., te L. Een middel tegen zweet
voeten dat helpt, kennen wjj niet. Vel
worden er in drogistenwir'-als poedertjes
verkocht welke soms een goe'a uitwerking
hebben. Het beste voorbehoedmiddel is <k
voeten veel wasschen en luohtig schoeisel
dragen.
D. v. d. V., te O.-W. 'i'armoedetijk
in het tijdvak van 1 tot 6 October as.
J X Alleen voor soldaten bij de miliuey
den landstorm of de iandw^r bestaat ge-
legenheid om vrijwillig onder de wapenen
terug te keenen en dan kan men daarbij
aanspraak maken op vergoeding wegena
kostwinnerschap. Onderoftjieren en korpo
raals kunnen slechts bij uitzondering onds^
de wapenen tsrugkeeren.
G. v. d. W., te L. Neen, deze wordt
niet meer herkeurd.
Oposricht 1875.
7555
voor dengene, dit een Kan
toorbediende aan een be
trekking helpt als zoodanig
of als Reiziger, 21 jaar v. g.
g. v. Brieven bureau van dit
blad No. 3458a.
op huizen, land en schepen
ruim geld beschikbaar,
billijke voorwaarden.
Hearengracht S3.
7531
J.C-BOLDOOT
AlliTEHDAM.
7535
Door een contract met een der grootste
Margarinefabrieken, zijn wij In staat U oen
extra prima kwaliteit Margarine te
7564
leveren, aan de volgende prijzen:
U«
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
Aanbevelend, Ia. ¥11 DAM,
Telefoonnummer 153S.
A. f. SIULOER sg Tel. 610 g: Nisuwsteeg.
Goede Waterhoudende grove Thee,
per pond f 1.30—11.45. 7568
Prijs per 1|1 fiesch f 1.90.
Iiokhorststraat. Tel. 1747.
1 LAAT UW PIANO STEMWIEN i
door: jflilfLA SIEGELflBh
PIANO- EN ORGELHANDEL 6067
IDEN HAAG, Tel. 7005. LEIDEN, Tel. 332.
Weiniarstraat 53 P.K. Koorsteeg T6. §3
Per keer olbljabbonn. door vakkundig personeel.
DE LEIDSCHE SANITAIRE EN CHEMISCHE WASSCHERU
B. C. J. VAN OMMEREN
HAARLEMMERWEG No. 49a. TEL. INT. No. 291.
3860
