No. 18135.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 12 April.
Tweed® Blad Anno 1919.
Het ontwerp-Arbeidswet.
FEUILLETON.
SJsl&nsFs Bskoringf.
TWEEDE KAMER,
X
I'ij 'de Tweede Kamer is ingediend liet
s-etsontwerp, houdende bepalingen tot bs-
perking van den arbeidsduur in het ajge-
meen en tot het tegenga.V van gevaarleken
arbeid van jeugdige personen en van
Vrouwen.
De 8-nrige-workdag.
Na een korte inleiding staat de Minister
van Arbeid in zïjn Memorie van Toelichting
in de eerste plaats stil b(j enkelo bezwaren,
die tegen een wettelijke regeling van den
arbeidsduur, met name tegen den S-urigeti
werkdag in fabrieken of werkplaatsen, door
Eommigeri nog worden aangevoerd.
Het gewichtigste dier beswaren schijnt
wel dat, aan de internationale concurrentie
ontleend. Zij, bij wie dit bezwaar vooral
weegt, wijzen er op, dat een land, hetwelk
den arbeidsduur beperkt, zonder een inter
nationale regeling af te wachten, achter
blijft in den wedloop der volken en gevaar
loopt, verschillende van zijn bloeiende in
dustrieën achteruit, of te gronde te zien
gaan, waardoor ten slotto de regeling van
der. arbeidsduur een nadeel in plaats van
een voordeel voor de arbeiders zal blijken
to zijn
De Minister ontkent niet, dat in dit be
zwaar een leem van waarheid schuilt, maar
kan toch niet zoodanig gewicht er aa.1 hech
te:., dat het zou moeten weerhouden van
de iu voering van de voorgestelde regeling.
Da 'ervaring heeft geleerd, dat landen met
een korten arbeidsdag en eesi hoogen loon-
standaard zeer goed Wijken te kunnen con-
cuireeren met landen, waar de arbeids
voorwaarden veel ongunstiger zijn.
Korte arbeidsduur en hoog loon, binnen
redelijke grenzen gehouden, brengen een
industrie niet noodzakelijk in ongunstiger
conditie tegenover haar ïmitenlandsche me
dedingster, welke minder gunstige arbeids
voorwaarden keilt. Dit zou het geval zijn,
indien 'idere werktijdinkortrag verhooging
der productiekosten medebracht; de ver-
h'ooging van het lichamelijk en zedelgk peil
der arbeiders, welk het gevolg zal zijn van
de beperking van den arbeidsduur, kan ech
ter de productie kwantitatief en kwalitatief
doen stjjgon. Voorts doen zoovele andere
invloeden hier hun Icracht gelden, "dat wel
nooit met. volkomen zekerheid kan gezegd
worden, welke gevolgen het ingrijpen van
den wetgever zal hebben.
Een ander argument, dat tegen de wet
telijke regeling van den arbeidsduur wordt
aangevoerd, is het volgende:
De Europeesche oorlog heeft op zoo groo-
tq schaal kapt aal vernietigd en arbeiders aan
de voortbrenging onttrokken en daardoor
zoodanig tekort aan productiemiddelen en
yeibruiksarükelen doen ontstaan, dat tot
herstel van het tekort veeleer een venen-
ging van den arbeidsduur geboden schijnt,
in elk geval een verkorting daarvan door
ingrijpen van den wetgever ontraden moet
worden. Wilde dit argument nonen tot uitstel
'der wettelijke regeling, dan zou bewaaon
moeten worden, dat ook, wanneer do tien
duizenden arbeiders, wier werkkracht jaren
lang voor oorlogsdoeleinden in oeslag ge
nomen, zich weder pan productieven aroeid
wijden, en de tallooze werldoozen weer werk
gelegenheid zullen hebben gevondeD, voorts
r.ct de noodige intensiteit wordt gearbeid
en met kracht naar een goede werkwijze
bij de voortbrenging gestreefd wordt, de
verkorte arbeidsdag een beletsel zon zijn,
bui binnen betrekkelijk korten tijd het
wereldtekort aan te vullen.
Het wil den Minister voorkomen, lat zoo
danig bewijs niet afdoend te leveren is,
evenmin als het bewijs van het tegendeel
Maar wel kan ons land zich spiegelen aan
'de gebeurtenissen, die zich thans in de ons
.omringende landen afspelen, En deze leeran,
'dat onthouding van den wetgever evenmin
leidt tot een sneller aanvulling van het
tekort aan productiemiddelen en producten,
'daar de 3rbeiders aan lnin eisch tot ver
korting van den arbeidsdag kracht bijzetten
'door uitgebreide stakingen, die als remmende
kracht bij de voortbrenging zeker niet ge
ringer geschat mogen worden dan nb na
der len, die aan een ordelijk verkregen ver
korting van den arbeidsduur zouden geacht
kunnen worden verbonden te zijn, gezwegen
oog van de lang nawerkende verbittering,
Novelle van WILHELM POECK.
(Nadruk verboden.)
11) -
Op 'de lange, grijze, rollende golven
schommelt een goed IJslandsch schip. Als
oen toehappende hond heeft liet werpanker
zich in do taaien leembodem vastgeklemd!.
Dat laat niet los, evenmin als de ketting,
waaraan het ligt, want zij zijn beide van
Zwecdsch ijzer. Do zee klotst togen de dikke
planken, do bezaan knarst in den wind, die
hamer van den kuiper klinkt op de hoepels
der vaten, de vangmessen glinsteren in de
zon en do haaien happen om zicli heen en
slaan niet de staarten. Zij d'oen dat op den
bodem uit hebzucht en op het dek uit ver
driet. De mannen denken aan do blanke
daalders in de geldkist van Jens Nielsen
©n Björn dankt aan do blonde dochter van
do Oddurlioevo.
Do mannen verkondigden ruwe aardig
heden on zijn zeer vergenoegd. Zij verluis-
tigon zich aan Mar's in 't rijmen bedreven
tong, cEo het dichtslaan der vaten met ver
smaten begeleidt. Zij spreken over hun
vrouwen on kinderen en zij lachen over don
naai, over zijn nutteloos slaan met den
staart, over zijn vraatzucht on zijn dom
heid. Ja, men kan mooie verhalen van
do haai en vangst doen.
Walrus-Ei rik, dio een dfaclc haai en vanger
is, weet er bijvoorbeeld Pen, die men een
voudig yoor een leugen 2ou hebben moeten
welke groofce en langdurige werkstakingen
plegen op te wekken. Men zoekt, en terecht,
naar middelen om werkstakingen spoediger
t-3 doen beëindigen. Maar beter is het, haar
door een wijze en vooruitziende sociale poli
tiek te voorkomen.
Voorts wordt van de wettelijke regeling
van den arbeidsdag een belangrijke strjging
der productiekosten en als gevolg jJaarvau
een aanmerkelijke stijging van prijzen ge
vreesd.
Daargelaten, dat uit tal van proefnemin
gen, door fabrikanten en van overheidswege,
bepaaldelijk in Engeland genomen, en ook
uit hier te lande opgedane ervaring gebleken
is, dat een verkorting van den arbeidsduur,
ook tot acht uren per dag, in verschillende
bedrijven nog niet behoeft te leiden tot een
daarmede gepaard gaande stijging der pro
ductiekosten, is de Minister van pteemhg,
dat een hervorming, waaraan zoo gr do te
vocxdeelen, inzonderheid! ook op zedelijk fcn
maatschappelijk gebied, verbonden zijn, niet
achterwege zou mogen blijven ook indien
daaraan eenig stoffelijk nadeel verben
den was.
Indeeling van hot ontwerp.
Het ontwerp onderscheidt acht soorten
van arbeid, n.l. arbeid in fabrieken of werk
plaatsen in het algemeen, in broodbakkerijen,
in winkels, in kantoren, in apotheken, in
koffiehuizen en hotels, in verplegingsinrich
tingen en eindelijk arbeid buiten fabrieken
tf werkplaatsen, winkels, kantoren, apothe
ken, koffiehuizen, hotels en verplegingain-
richtingen.
Voor élke groep worden afzonderlijke l>£-
palingen omtrent de arbeids- en rusttijden
gegeven.
Niet-toepasselykheid op bepaald^ groepen
van arbeiders.
In verband met den vereischten spoed bij
do voorbereiding van 't ontwerp en ten ein
de dit niet nood-oloos ingewikkeld te maken
is buiten de regeling van de arb'eids- en rust
tijden gelaten de arbeid van dio groepn van
arbeiders, wier arbeidsduur thans reeds bij
of krachtens speciale wetten is beperkt, zoo
als de havenarbeiders, do steenhouwers, de
arbeiders in do mij-nen en ec-n belangrijk
deel van hot spoor- en tramwegpersoneel.
Bij do mondelinge behandeling van Hoofd
stuk Sa der Staatsbegrooting voor 1919 in
de Tweede Kamer is reeds uiteengezet,
waarom de Minister den arbeid van dienst
boden en Landarbeiders niet in deze rege
ling meent te moeten opnemen.
Daarentegen is de bakkersarbbid wel in de
ontworpen wet geregeld, daar deze rege
ling zeer wel in het kader eener aJgemeeno
arbeidswet past.
Terwijl het ontwerp in overeenstemming
met heb vooratel-Schaper verschillende
werkzaamheden in overheidsdienst, oc«k al
geschieden zij niet in een onderneming, on
der do werking der wet brengt, opent het
aan den andéren kant in art. 90 do moge
lijkheid bij Ken. besluit arbeid van mannen
en vrouwen in dienst van een publiekrechte
lijk lichaam aan do toepassing van de bepa
lingen ombrent den arbeidsduur en van do
administratieve bepalingen to onttrekken,
indien die arbeid geschied m-efc in-acht-
nemng van de bij zoodanig besluit gestelde
voorwaarden.
Do arbeids- en rusttijden.
Do bepalingen, die het ontwerp voor de
arbeids- en rusttijden in do vorschillende
bedrijven "geeft., stemmen op een belangrijk
punt overeen met. het voorstol-Soliaper, zoo
als dat laatstelijk gewijzigd is, nl. dat als
regel voor den arbeid in fabrieken of werk
plaatsen en in kantoren do 8-urige-arbeids-
clag zal gelden, voor dien daarbuiten dc
10-urige.
Daarnaast wordt voor den arbeid in fa
brieken of werkplaatsen en in kantoren de
45-urige-arboidsweek, voor anderen arbeid
als regel do 55-urige-arbeidsweek inge
voerd.
Nachtarbeid.
Bij de beslissing van dó vraag, in hoe
verre hot ontwerp nachtarbeid zou toela
ten, heeft do Minister zich op liet stand
punt gestold, dat, naar do natuurlijke orde
der dingen, do dag is om te werken, do
nacht om to rusten, en dat alleen in geval
van noodzakelijkheid van dezen regel be
hoort afgeweken te worden.
verklaren, als hij het geval niet zelf'had be
leefd.
,,Drio jaar geleden was ik als vanger in
Groenland," vertelt hij. ,,Daar vangt men
den haai ook 's winters. Er wordt een gat
in het ijs geslagen, een maag van een zee
hond daarin gehangen en als or een haai
Tromt, wordt hij er met een haak uitgetrok
ken. Ik heb cr op dio manier wel honderden
gevangen. Luistert nu. Wij, dat wil zeggen
ik, twee Denen en een paar traanverslin-
ders van Eskimo's, staan met. den haak
bij het wak en loeren of er ook oon beest
naar boven komt. Ja, er komt er een! Wij
haken aan en trekken jongens, wat moes
ten wij trekken! en wat denk jullio wel,
dat wij omhoog halen? Een haai en daar
aan heeft zich een tweede vastgebeten cu
als wij do boido kameraden naar bcweri ha
len, worden zij door eon derden opgeslikt.
Toen haddon we er drie."
Maar zulk stork visschcrslatijn kan de be
manning der „Goéd© Hcop" niet verduwen.
Walrus-Eirik moet zioh, ofschoon hij de
sterkste is, zeer onmalsche opmerkingen la
ten welgevallen. De bewering, dat zijn ver
haal een leugen is, zoo dik als een walvisch,
is nog een zeer zachtzinnige.
Jullio gelooft mij niet, kameradon,
zegt Ei-rik.-,,Maar ik beweer, flat jullie niet
weet, wat zoo'n haai opslikt.
Nu gaat don hengel met eoii hevigen ruk
naar beneden. De mannen snellen naar het
windas. Het windas kraakt of het zal bre
ken. Een kerel van veertien voet lang komt
to voorschijn. Hij slaat met zijn staart op
hot dek, alsof hij het in duizend stukken wil
slaan en als Björn hem een armdikke hand
spaak in den muil duwt-, bijt hij die glad
weg door. Het geeft echter niets, hij moet
or aan-gelöoven.
De regels, die heb ontwerp omtrent den
nachtarbeid stelt, komen voor jeugdigo
personen.neer op een volstrekt verbod van
arboid in de meeste onder de wet vallende
bedrijven gedurende het eigenlijke nacht-
gedcelto van het etmaal. Al ontbreekt een
dergelijk voorschrift voor den arbeid bui
ten fabrieken of werkplaatsen, winkels, enz.
en voor dien in verplegingsinrichtingen, li^t
behoeft weinig betoog, dat de daar bedoel
de algemeeno maatregelen van bestuur den
eigenlijken nachtarbeid van jeugdigo per
sonen slechts bij hooge uitzondering zullen
toelaten.
Voor den arbeid van mannen en vrouwen
moesten uitteraard bepalingen van minder
ver gaande strekking worden voorgesteld.
Zoo verbiedt het ontwerp dten arbeid in
fabrieken of werkplaatsen tusschen zes
itfrer. des namiddags en 7 uren des voor-
middags, dochriaat daarop verschillende uit
zonderingen toe. Arbeid, welke als regel
gedurende heb eigenlijke nachtgedeelfe -van
het etmaal plaats' flueefh zal volgens die
uitzonderingsbepalingen voor vrouwen
slecotcS. toegestaan kunnen worden in ha-
ïingspéterijen.
De eigenlijke nachtarbeid van mannen
wrordfc in fabrieken of werkplaatsen alleen
toegelaten in geval van technische of maat
schappelijke noodzakelijkheid en dan nog
alleen in een drie- of vier-ploegen-stelsel,
waarbij de ploegen beurtelings in het nachfc-
gedeelto werken. Alleen voor nachtwakers
wordt de eisch van ploegwisseling bij den
nachtarbeid niet gesteld.
Wat de overige onder de wet vallende
bedrijven betreft, kan worden opgemerkt,
dab de nachtarbeid* van personen van. 18
jaar en ouder in winkels wordt verboden,
terwijl ook gelegenheid wordt gegeven den
nachtarbeid in de daar bedoelde bedrijven
voor volwassenen In den zin der Arbeids
wet te beperken.
De nachtarbeid van bakkersgezellen wordt
slechts bij uitzondering of als overgangs
maatregel toegelaten.
Zondagsrust.
Het ontwerp tracht de Zondagsrust op
verschillende wijzen te verzekeren of te be
vorderen. Zoo bevat het voor jeugdige per
sonen een absoluut verbód "van arbeid op,
den Zondag in fabrieken of werkplaatsen,
in winkels, in kantoren, in apotheken, in
koffiehuizen en in hotels, en, behoudens uit
zonderingen, die bij algemeenen maatregel
van bestuur kunnen worden vastgesteld,
een verbod van arbeid op Zondag buiten
fabrieken of werkplaatsen, winkels, enz.
Nagenoeg geheel wordt de arbeid van
vrouwen op Zondag in fabrieken en werk
plaatsen verboden.
Behoudens uitzonderingen, bij algemeenen
maatregel van bestuur toegestaan, of krach
tens ovenverkvergunnwg, is de arbeid op
Zondag voor mannen in fabrieken of werk
plaatsen verboden. Aan mannen en vrouwen
in apotheken en iu koffiehuizen en hotels
wordt een wekelijksche onafgebroken rust
tijd van 36 uren verzekerd, in welken tijd
een zeker aanbal malen in het- jaar de
Zondag moet vallen.
Voorts opent het ontwerp de mogelijkheid
voor mannen of vrouwen, die buiten fabrie
ken of werkplaats, winkels, enz. werkzaam
zijn, den Zondagsarbeid te verbieden. Het
ligt in de bedoeling van den Minister te
bevorderen, dat van deze bevoegdheid een
ruim gebruik gemaakt wordt. Hij acht het
echter praktisch nog niet mogelijk het ver
bod van Zondagsarbeid hier algemeen te
stellen, behoudens uitzonderingen.
Vrijo Zaterdagmiddag.
Do vrij-e Zaterdagmiddag heeft reeds zon
der reehtstreekschen wettelijken dwang in
vele ondernemingen hier te lande burger
recht verkregen-. De Minister, hot gó-
wenscht achtende, om op den weg voort to
gaan, heeft bepalingen opgenomen, welko
in vele der onder de wet vallende bedrijven
zullen leiden tot het toekennen van den
vrijen Zaterdagmiddag of van een daarvoor
in de plaats tredenden vrijen middag.
Rusttijden.
Rusttijden, waardoor in den loop van den
werkdag de arbeid moet worden afgewis
seld, kunnen bij algemeenen maatregel van
bestuur w.orden voorgeschreven in bedrij
ven, die- buiten fabrieken of werkplaatsen,
winkels, enz. worden uitgeoefendvoorts
„Laat ons eens rie-n, wat die bij zich
heeft," zegt Walrus-Eirik.
Dp buik van den vreetzak blijkt werkelijk
oen goed gevulde provisiekast te zijn. Do
mannen pakken uit. De inhoud bestaat in
oen lieele zeehond, acht groet© heilbotten,
een lcngvisch van 4 voet, een extra groo-
ten kop van een heilbot en verscheiden
stukken walvischspek.
Een glimlach van voldoening speelt om
Walrus-Eirik's mond. Zijn crediet is her
steld.
Het is bepaald ongelooflijk, zooals do
haaien naar de hengels toescliieten. Björn
betreurt het bijna, dat „Do Goede- Hoop"
zoo spoedig haar naam eer aandoet. Als zij
grooter was, dan zou zij don gehcolen- zomer
op de bank kunnen liggen, evenals do
grocte schuiten uit het Noordland, cn dan
zou het worp-ank ea" misschien riet voor het
einde" van den zomer ingehaald behoeven te
worden, zooa-ls dat nu spoedig weor moet
ge-beuron. Hij zal Jens Nielsen aan het ver
stand brengen, hoe goedl het is een schip te
bezitten, d!at tweemaal zoo groot i>. Hot
moet er oen zijn, met zao'n dikken buik en
sterke ribben, als do welbespraakte Eran.-
schen die bouwen, om den IJslanders den
kabeljauw weg te vangen, en daarbij zoo
vlug als een Noorweegsch© haringloggor.
En hij moet het- ook zoggen, omdat „Do
Goede Hoop'Ahaar meisjestijd' reeds lang
achter den rug hooft en reeds menig maai
bij het huppelen op de woeste golven over
ast-lima begint te Iclagen, waaraan zoovele
IJslandsche- vrouwen zijn gestorven. Björn
staart dikwijls wegens deze dingen naden
kend voor zich uit, hoe opgeruimd hij zich
ook innerlijk voelt-.
De andere mannon zijn steeds welgemoed.
Mar is de vroolijkstve. Het schijnt alsof
voor de arbeiders in .winkels, apotheken,
koffiehuizen, hotels en verplogingsinrich
tingen.
O vei'gangsbepaJingen.
Volslagen zekerheid, dat in allo bedrijven
do invoering van den 8-uren-dag zeer snel
zal kunnen geschieden, bestaat niet. Het is
denkbaar, dab een bedrijf, om staande te
kunnen blijven, moet kunnen concurreeren
met een buitenland'sche industrie, cn de om
standigheden van dien aard ziju, dat het
die concurrentie bij plotselinge belangrijke
inkrimping van den werktijd niet kan vol
houden. Een tweede mogelijkheid, waar
mede geregend moet worden, is, dat de ca
paciteit der fabrioksinrichtingen niet vol
doende is om mèt een arbeidsdag van 8 uren
in de behoefte van het land, van een land
streek, -van een gemeente of van een andere
industrie te kunnen-voorzien, terwijl die
behoefte niet groot genoeg is om invoering
van een ploegen stolsel loonend te maken.
Daarom wenscht do Minister do mogelijk
heid te laten, om, zoowel voor geheelo be
drijfstakken, als voor bepaalde ondernemin
gen, enkel o jaren van overgang toe to
8taan.
Als maatregel van blijvenden aard, welko
ten doel heeft do aanpassing van do indus
trie aan do ontworpen wot to bevorderen,
is opgenomen een bepaling, krachtens wel
ko het mogelijk zal zijn in bedrijven, waarin
door verkorting van den arbeidsduur do
kosten van interest en afschrijving van
werktuigen, fabrieksgebouwen, enz. to
zwaar op den prijs der voortbrengselen
zouden drukken, gedurende tweemaal 8
uren in een tijdsverloop van 17 uren per
dag te doen werken in een twee-ploogen-
stelsel met arbeiders van 15 jaar en ouder.
"Voorts is een bepaling opgenomen, welke
kan bijdragen tot aanpassing van heb be
drijfsleven aan do wottélijko regeling, daar
zij in continubedrijven de vervanging van
hot gebruikelijk© twee-ploogcn-stclsel door
een drie-ploegen-stelsel on van een drio-
ploegon-st-elscl door ©en vier-ploegen-stel
sel mogelijk maakt.
Dc hnisindï/fctrie.
Het ontwerp gaat uit van de gedachte,
dat de naleving dor voorschriften, die den
arbeidsduur regelen, alleen verzekerd kan
worden, indien op den arbeid voldoende
t-oezicht door de-overheid kan worden uit
geoefend, doordat* die arbeid, hetzij in het
openbaar geschiedt, hetzij in daarvoor be
stemd o inrichtingen, wier bestaan niet ge
makkelijk aan do insp ectie-ambtenarcn on
bekend kan blij vod. Kan het wetsvoorstel
er toe bijdragen, de misstanden in do huis
industrie té bestrijden, do Minister zal dit
alleszins toejuichen. Hij acht heb echter niet
ge wenscht. in het ontwerp speciale bepalin
gen op te nemen ten aanzien van dezen be
drijfsvorm, omdat hij daarvan zeer weinig
uitwerking ten goede verwacht.
Heb ligt in hot voornemen van de R-cgee-
ring een wetsvoorstel in te dienen tot
krachtige bestrijding der-misstanden op het
gebied der huisindustrie, ook door instel
ling vtin loonraden, dio bindende loon-
minima zullen vaststellen.
Tot dan moet worden uitgesteld bet opne
men van een verbod van arbeid in fabrie
ken of werkplaatsen van do gelvuwdo
vrouw in do Arbeidswet. Geschiedde dit
thans reeds, dan zou dó mogelijkheid niet
uitgesloten zijn, dat de wet, het.een© kwaad
bestrijdendo, een ander kwaad zou bevor
deren.
Vergadering van gisteren.
Ingekomen wetsontwerpen.
Ingekomen zijn het ontwerp-Arbeidswet;
oen wetsontwerp, houdende nadere voorzie
ning op het stuk van vuurwapenen en mu
nitie, en een ontwerp, houdende nadeno voor
ziening "betreffende het toezicht op hier to
larido vertoevend© vreemdelingeu.
Staatsbegrootiug 1919.
Hoofdstuk XI (Koloniën),
'Aan de ord^ is hoofdstuk XI (Koloniën)
der StaatdbegrootiDg voor 1019.
"Begroeting van Suriname.
Bij art. 28 is do koloniale huishoudelijke
alle goede geesten in Jiem wakker zijn ge
worden. Hij heeft geen gelegenheid uit den
band to springen. Er bevindt zich wel een
vat brandewijn aan boord; maar de spo>n
houdt dat- stevig, dicht. Hot vlooit slechts
bij matige tusschenruimten. Mar c'cukt
soms, dat hij het moge-lijk niet zou betreu
ren, als liet in Let geheel geen spon had.
Hij werkt voor twee, de wind zingt over do
golven en in zijn hoofd zingt de fantasie.
En op de visohbank in de Straat van De
nemarken dichtte hij het lied, dab later
zoo beroemd is geworden, en aldus begint:
Schuimvingeren sbr ijken
Liofkoozend langs den wand! van het schip f
ijsreuzen kijken
Yan 't verwijderd fjord nijdig neer
Op vroolijko schippers in hun kleedij
van leer,"
Hij zeidte liet den mannen vcor eu zij her
haalden totdat zij het allen kenden. Er
odemdo een, frisscbe geest uit do verzon.
Hot windas ging nog ééns zoo licht, als liet
lied hen daarbij hielp. Mar oogstte veel lof
in van do kameraden en Walrus-Eirik be
treurde het alleen, dat zijn goede vriend,
do Eidergans, niet meer aan het windas kon.
staan.
Björn en Mar spraken in die dagen op
de visohbank veel met elkaar. Mar had veel
van de wereld gezien en Björn mocht
gaarne naar hem lüuisteren, als hij van
Kopenhagen vertelde, van do reuzenbeu-
ken in de Dyregard, waaronder de tamme
hert-en graasden van het- Thorwaldsen-
muscum en van den koning.
Torwaldsoil is daar do meest beroem-v
de," beweeVdo Mar. „Maar hij wits dan ook
een IJslander." Bjöpn knikte. „Hij hooft
een Christus gemaaktMar hield met
begrooting van Suriname voor 1919 aan da
orde.
De hoer VAN VIJUREN (R.-K.) betuigt
zijn. instemming met 's Ministers voornemen!
om wijziging te brengen'in het beheer de 3
kolonie. Hij wenscht beperking in de macht
der Koloniale Staten. Het is daar nu het'
moment voor, omdat er. is spr. goed inge
licht, oen wijziging van het kiesrecht o
koonst is.
Voorts dringt spr. aan o-p uitbreiding van'
de rijstcultuur, welke reeds veel succes heeft,
Spr. wijst voorts o-p de noodzakelijkheid!
van aanvoer van arbeidskrachten.
Do MINISTER VAN KOLONIËN, de heet
IDENBURGr, kan zich niet in détails be
geven omtrent de wijzigingen, welko in het
k-oikmiaal beheer' in voorbereiding zijn. Dé
eigen kracht dor Kolonie zal in meer dan
één opzicht gesterkt kunnen worden. Het
koloniaal vetsliag gewaagde hiervan ooÜ
roods wat de productie lie treft. Aan ver
meerdering der arbeidskrachten wordt voorts
durend aandacht gewijd.
Een der Suninaamsche ambtenaren bier
te lande zal bij de Arbeidsinspectie in Oost-
Indië werkzaam worden gesteld, om zich op
do heggte te stellen van de ariboideorgaai-
satio aldaar.
Do begroot ing wordt z. h. st. aangenomcT<
Begrooting van Curasao.
Bij art. 34 is hot wetsontwerp tot vastv
stealing van de koloniale huishoudelijke be
groeting van Our a© a o voor 1919 aan de orde*
D0 heer VAN VUUREN (R.-K.) spreekt
over-' de wijze van samenstelling van den Ko
lonialen Raad. Spr. dringt op wijziging aai,
omdat de samenstelling thans niet overeen
komstig de verhoudingen in de bevolk in#
blijft.
De MINISTER zegt. dat hij over de sa
menstelling van don Kolonialen Raad- het
gevoelen van den ndeuwen gouverneur zal
at agon.
Spr. beantwoordt dan nog eenig© opmer
kingen o. a. oivor het onderwijs gemaakt.
Bij de Vide afdeoling (Landbouw) bepleit'
do heer BULTEN (R.-K.) bevordering der
struisvogoL'cuituiur.
De MINISTER zegt toe, dat hij de nacv
dacht va-n. den gouverneur op dit punt z-il
vestigen.
De heer NOLENS (R.-K.) verdedigt de In*
voeging van een nieuw artikel 44a o-m gelL'
den beschikbaar te steken voor reisjes van!
Kamerleden naar Indië.
De heer SOKEURER (A.-R.) is tegen diien!
post. Het zou 8 a 10,000 gulden kosten om o
leden uit te zenden.
De heer TEENSTRA (V.-D.1) gevoelt or1
ook niets voor. Hij vraagt zioh af hoe dcf
aanwijzing der leden zalJ gescha-cden. Zal het
een reisje zijn oon geschokte zenuwen te her-
stollen
De heer VAN DOORN (U.-L.) is ©r ovdr
tegen, om ïeisjes to laten maken op kosten'
dör belasti'nigbetaleffB.
De lieer DÉ MDRAL/T (U. L.) voelt or weT
wat voor, in principe althans. Hij zal cr
echter tegen stemmen, omd'at het als het
ware een recht zou worden voor de Kamer-'
leden om als zij willen eens naar Indië te'
gaan.
Do heer BEUMEE (A.-R.) acht het ong©-<
wonscht-, dat de Minister van Koloniën be--
voogd; wordt de Kamcnl©den uit te kiezend
In élk geval dient de Kamer de beslissing'
aan zich te houden. Spr. nw-ent. dat het ook
niet aangaat gelden beschikbaar te stcllenl
als sdiadevergoedin-g voor een reisje. Wat
den vorm betreft is het voorstel in strijd' met'
art. 89 der Grondwet.
De hoer ICRUYT (OhrMscc.) bxgrijpt J©
bedoeling van den hoer Nolens niet gehecL
Hij vraagt nadere inlichtingen.
D0 heer AEBARDA (S. D. A. P.) wil het
voorstel niet -overschatten, maar hij ziet er -
wel ©enige voordooien in.
Do MINISTER laat- de beriissmg- aan
Kamer. Indien liet voorstel wordt aangeno
men zal hij gaarne molewerkon om het uit
te voeren, in den -geest ö'ie bij deze debatten.'
is gebleken.
Do lieer NOLENS repliceert.
Het amen'dement-N©lens wordt met 33
toigen 28 stemmen verworpen.
Hoofdstuk XI (Koloniën) wordt met GO
tegen 3 stemmen aangenomen. (Te'gen d©
rev.-soc.)
D© vergadering wordt hierna gesloten cl
dc Kamer gaat óp rocès.
FAILLISSEMENTEN.
H. J. Drcnth, schoenwinkelier en koo-p*
man, té Mussolkanaal, gem. Onstweddc.
De N. V. Bar Exploitatie-Maatschappij
Den Eaag.
T. C. M. Lucas, Den Hao£.
Geëindigd is het faillissement van T. Bies-»
Ier vel, slager, te Bodegraven.
Opgeheven is het faillissement van H. Boo
gaard, te Boskoo|>.
spreken op, want hij herinnerde zicli, hoo
hij op den dag, dab hij uit de gevangenis
was gekomen, voor do uitgebreide armen
van dien Christus liad gestaan en over zijn
verloren leven had geweend.
„Ik zou den Koning wel graag eens zie-n,'^
zei Björn.
„Men geeft cr daar beneden niets om.
Men ziet hem_eiken dag. Hij zit dan in een
blinkende koets cn maakt een rijtoer met
zijn hovelingen.
„Zoo bedoel ik het niet," zei Björn, ..Ik
zou willen, dat do Koning eens op IJsland
kwam. Hij is toch niet alleen do Koning der
Denen, maar ook va-n de I-T?landers. Hij
moest eens met zijn grootste 'oorlogsschip
naar Reykjavik komen, naar liet Tiling val-
lac&jl rijden, al de mar cn van liet land
labc-n bijeenroepen en tot hen zoggen: „Ik
ben do Koning cn gij rijt allen mijn kinde
ren. Ik houd evenveel van u allen als van
mijn onderdanen in Kopenhagen." En dan
moet. hij dat ook bewijzen. Hij moet een
machtwoord spreken on maatregelen ne
men, dat du IJslanders niet m?er v do
Denen in do koopsteden behoefden to ver-
kon. IJsland is arm cn Denemarken A rijk.
Ik bedoel, de Koning moc -t maken, dc.t- IJs
land ook iets van den rijkdom daar And? -
kreeg."
Dat was voor Björn's doen ec-n hing©
redevoering. Mar daelit echter, dat clit wel -
met zou gebeuren. „Want, Björn, do Prui
sen hebben, zijn mooiste c-clr-o bij Eckevn-
fördo in brand gestoken," 7 l hij. ,I}c vai
-toon juist in Kopenhagen in do loer. De
lieele stad was in rouw on de vrouwen
weendeh.'-
(Wordt vervolgd).
