LEIDSCH
DAGBLAD.
Donderdag 3 April 1919.
Öfficieole Kennisgevingen.
STADSNIEUWS,
BINNENLAND
FEUILLETON.
IJsIand's Bekoring*.
t'UIJS UK11 A.DVEltTENTll®
BO Ota. per regefl. Dea Zaterdag» 40 Ota.
pc* regol. Kleine advertentie» Woensdag
75 Ota., Zaterdag f Ir- bij een maximwn
aantal woorden van 30. Incasso volgens post*
recht. Voor eventueels opzending van brieven
10 Ota, porto te betalen. Bewijsnummer 6 Ott.
Nummer 18127.
Bureau Noordelndsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
PBIJ8 DEZER COURANT.
.Voor telden p. 8 mud. I2J0, p. week 10.15
Buiten Leiden, waar agenten ge*
vestigd zjjn, per week 0.18
Eranco per post n u u 2X0
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
GELDIGE VISCHKAARTEN.
De Directeur van het Distributiebedrijf
voor Vleesch en Visc-h brengt tor kennis van
belanghebbenden, dat morgen (Vrijdag) gel
dig is voor visch Serie A 8001000 en
Seri- B 1—200.
geiden, 3 April 1919.
DISTRIBUTIE REGEERINGSVISCH.
Dc Burgemeester van Leiden brengt tor.
kennis van de ingezetenen, dat aan den Ge
meentelijken Vischwink©!, PieterskerkgracAt,
voor ieder ingezetene regoeringevisch fkie'in
middel schel visch) verkrijgbaar is k f 0.22l/e
per 1/2 K.G.
Deze visch meet worden afgehaald on is
dagelijks verkrijgbaar van 26 uur n.ra'.
J. A. VAN HAMEL Weth. Lo* Burgert.
Leiden, 3 April 1919.
GEMEENTELIJK WASCHBUREAU.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Brengen Ier algemeen0 kennis:
dat alsnog gelegenheid zal worden gegeven tot
bet doen inschrijven als deelnemer aan de Ge
meentelijke TVaschinrichtmg op Vrijdag 4 April
1919 van des voormiddags 9—12 uur on des
aamiddags van 25 uur aan het Gemeentelijk
.Waschbureau aan de Garenmarkt No. 6.
J. A VAN HAMEL. Weth. Lo. Burgem.
VAN STBTJEN, Secretaris.
INTREKKING MAXIMUMPRIJZEN
VOOR RIJWIELBANDEN.
De Burgemeester van Leiden maakt bekend,
dat do Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel,
HEEFT GOEDGEVONDEN:
met ingang van 1 April 1919 in te trekken
de laatstelijk bij zijn beschikking van 23 Jan.
1919, no. 67500, Afdeeling Orisiszaken, Bureau
Voil: voedi 11 g, vastges tolde maximumprijzen
voor oude en nieuwe rijwielbanden, benevens
voor losse, bruikbare staaldraden voor rijwiel
banden en oude nog bruikbare ventiels.
J. A. VAN HAMEL, Weth. Lo. Burgem.
Leiden, 3 April 1919.
INTREKKING MAXIMUMPRIJZEN
VOOR KOPER, ENZ.
De. Burgemeester van Leiden maakt be
kend, dat de Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel,
HEEFT GOEDGEVONDEN:
met ingang van 1 April 1919 in te trekken
de laatstelijk bg zijn beschikking van 23
Januari 1919, No. 67.500, Afdeeling Crisis-
token, Bureau Volksvoeding, vastgestelde
maximum-groothandelprijzen voor oud rood
koper, oud brons in soorten, oud geel koper
(messing) geslagen of licht, oud geei koper
(messing) gegoten of zwaar.
J. A. VAN HAMEL. Weth. Lo. Burgen*.
Leiden, 3 April 1919.
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
De uitbetaling aan gedemobiliscerden zal
plaats hebben op ZATERDAG 5 APRIL a.s. in
de Stads-Gchoorzaal (ingang Breesiraat) van
des voormiddags 9 tot 11 uur.
GEEN UITBETALING zal plaats hebben in
dien blijkt uit het zakboekje dat niet ALLE
WAPENS zijn ingeleyerd; dus zakboekje mede
brengen.
HET COMITÉ.
Gemeenteraad.
Hot laatsto punt der Raadsagenda van
heden, de verordening betreffende den
nachtarbeid in broodbakkerijen, alhier,
wordt aangehouden tot een volgende zitting,
ovenals het voorstel betreffende de verhoo
ging der webhouderss-alarissen en hun pen-
sionne-ering.
17de Ned. Natuur- en Geneeskundig Congres.
Verschenen is het uitgewerkt r.rograniiniu,
van het 17de Natuur- en Geneeskundig
Congres, dat alhior op 24, 25 en 26 April
zal worden gehouden.
Daaruit blgkt, dat men zich voor het
lidmaatschap (lid of deelnemer van het Con
gres) kan wenden tot den 2den alg. secre
taris, dr. M. R. Heynsins van Jen Berg,
Pieter-de-Hooch-straat 8, te Amsterdam.
Het Congres zal in vier afdeelingo.n ver
deeld zjjn, n.l.: "Wis- en Natuurkundige We
tenschappen, verdeeld in de onderafdelingen
voor Scheikunde, Natuurkunde en Wiskunde;
Biologische Wetenschappen; Geneeskundige
Wetenschappen; Geologisch Geo graph iaolie
Wetenschappen.
Donderdag 24 April, s namiddags to twee
uren, zal de eerste algemeene vergadering
door den alg. voorzitter, prof. dr. \V. Nolen,
in de Stadszaal met een rede worden ge
opend, waarna mej. prof. dr. H. Wescer-
dijk, van Amsterdam, een voordracht zal
houden over het onderwerp: Het verdwijnen
van gewenschte variëteiten van cultuur
planten.
Na de pauze zullen- huishoudelijke werk
zaamheden plaats hebben, terwijl 's avonds
te negen uren de congressisten door het ge
meentebestuur op het Stadhuis zullen worden
ontvangen.
Na afloop daarvan bijeenkomst op ,-de
Sociëteit Miner va".
De werkzaamheden der afdeelingen, be
staande uit voordrachten en demonstraties,
zullen plaats hebben in de verschillende labo
ratoria en in het Academisch Ziekenhuis.
Wij kunnen er alleen van zeggen, dat er
in de Congresdagen heel wat op he: gebied
der wetenschap zal worden gepresteerd. Voor
bijzonderheden moeten wij verwijzen naar
het programma zelf.
Moeten wjj er nog aan herinneren, dat er
alhier zich een regelingscomimissie neefb ge
vormd, die liet den Congressisten in de
dagen, dat zij in onze goede stad toeven, 7.00
aangenaam' inogelijk trachten te maken? On
getwijfeld zal de geheel© burgerij daartoe
willen medewerken.
Noch Roomsch noch Socialistisch.
Op uitnoodiging v*\n do afdeeling Leiden
van do Chr.-Sociale Partij trad alhior gis
teravond voor een goedbezochte mal in het
gebouw „Prediker" op mr. dr. H. R. v. d'.
Laar, lid der Tweede Kanier, met boven
staand onderworp.
Na een kort inleidend woord van den
voorzitter, den heer H. F. van Meer, ving
spr. aan met de opmerking, dat godsdienst
on politiek niet kan. gescheiden worden 011
dat heb Christendom óók in het politieke
leven moet worden uitgedragen. Wil echter
de. politiek waarlijk zijn Christelijk, dan
moet zij ook zijn sociaal.
Sor. wees op de vele misstanden en dc
jzrooto ellende, die onder het volk hoer-
schen. Hoe licht wordt dit alles vergeten,
omdat men or zoo weinig gotuige van is.
En nu wil do C. S. P. Godsverheerlijking
00 ieders levensterrein, en wil zij omzetten,
wat omgezet kan worden. Zij jaagt geen
droombeelden na. zooals de socialisten doen.
De C. S. P. wenscht steun voor de groote
gezinnen bij overheidsbedrijven, bij de
spoorwegmaatschappijen, door loon naar
kinderaantal bij do particuliere bedrijven,
door steun uit overheidskas voorts uitkee-
ring bij invaliditeit en ouden dag, steun
voor weduwen en weezen, verzekering voor
kleine ondernemers en niet-loonarbeiders.
Voor personeel in particulieren dienst
vraagt de O. S. P. aandeel in de winsten,
wat wettelijk kan worden geregeld, daar
bijna allo bedrijven N. V. zijn. Met deze
en andere nog genoemde maatregelen is
niet allo ellende verdwenen, doch veel leed
en lijden zal tot het verleden behooren.
Het zal veel geld kosten, maar dit sluit
de mogelijkheid der toepassing van deze
maatregelen niet uit.
Maar voel er van zal tot de vrome wen-
sohen blijyeh behooren, omdat do groote
partijen het niet willen, ook in menig op
zicht de socialistische partijen niet.
Dit komt, omdat de socialist zich blind
staart op den klassenstrijd, niet strijd voor
het recht, maar voor het belang, getuige de
gebeurtenissen in de Novemberdagen, die
door spr. werden gekarakteriseerd als anti
democratisch en anti'sociaal, wat spr. op
bekende gronden nader motiveerde.
Spr. behandelde in de tweede plaats de
tweede groote partijde R.-K. Staatspartij.
Tot inleiding daarvan wijst hij op de veran
dering in de Staatkundige partijEerst
do vrijzinnigen de oppermacht, daarna dr.
Kuyper, clie thans ter zijdo is gedrongen
door monseigneur Nolens. Spr. gaf een uit
eenzetting van de macht en de uitnemende
organisatie van do R."K., maar ook daarin
sohuilt juist het gevaar. De R.jK. partij is
dhardoor geworden een partij van verge
lijk, waarin samengaan sociaal vooruitstre-
venden en conservatief gezindon. En daar
gaan nu de anti-revolutionairen en Chr.-
Historischen met mee.
Het huidige ministerie bewijst, dat deze
drie partijen geen ingrijpende hervormin-
gon kunnen tot stand brengen.
Spr. zet uiteen hoe o. a. minister De
Vries minstens f 20 indirecte belasting wil
heffen van oen gezin met acht kind'eren,
waarin f SOO verdient wordt, terwijl hij een
extra-heffing- van f 240 bij een inkomen van
f 4000 \an een gezin zonder kinderen on
mogelijk acht.
Tegen revolutie het Evangelie, zeker,
maar ook tegen conservatisme het Evan
gelie.
En thans zal men weer zien gebeuren, dat
men bij de Prov. Staten-verkiezingen alle
rechtsche candidaten zal steunen, al zijn zij
ook nog zoo conservatief, terwijl alle recht
sche Statenleden dón meest verstokten can-
didiaat voor do Eerste Kamer zullen stem
men. Spr eindigde met een opwekking om
bij de a.s. verkiezing op Dinsdag a.s. zijn
atom uit te brengen op No. 1 der candida
te nl ijst van de C. S. P., dr. E. A. Keu-
chenius.
Voor gecfcachtenwiseeling gaven zich op de
hoeren Tjalsma, Van den Bosch, Dool ón
Langenhuizen, die door den spreker uitvoe
rig werden beantwoord.
Te ongeveer kwart over elven werd do
vergadering door den voorzitter met gebed
gesloten.
De uitslag dor alhier gehouden stem
ming voor leden van het kiescollege der
Ncd.-Hcrv. Gem. alhier, is dat alle candi-
daten van lijst A zijn herkozon of gekozen.
Do candidaten van lijst A waren die der
gematigd-orthodoxe kiesvereeniging „De
-Ned.-Herv. Kerk" en dfer confessioneele
,,Ver. van Kerk ©raadsleden en Gemachtig
den". De eandidaten van lijst B waren die
der Geref. Kiesvereeniging ..Geloof en Be
lijdenis".
De aftrodenden wareu dioor alle drie ge
noemde veroenigingen candidaat gesteld.
jDoor de Vdjz.-Dem. Verceniiging „Voor
uitgang'', afdeeling van den V. D. B., is bij
referendum, waaraan alle leden hebben kun
nen deelnemen, de volgorde der candddatea
aldus vastgesteld: lo. K. Sijtsma; 2o. mr. A.
van der Eist; 3o. Mr. dr. C. W. van der Pot
B.zin., allien aftredend; 4o. J. Zitman; 5o.
mevrouw W. vau It al lieVan Embden; 60.
P. *T. Pont.
Mr. A. J. Fokker (afta\), dite mode op da
groslijst voorkwam, heeft voor een candiclt-
tuiir bedankt.
Door den Provincialen Bond van Zie
kengeld- en Uitkceriangtvereenhgiriigen ia
Zuid-Holland, gevestigd te 's-Gravenhage
(voorzitter en secretaris resp. F. D. Gaastra
on J. F. Kuyer) js een vergadvring uitge
schreven op 21 April a. s. (Tweeden Paaseh-
dag) in de groote zaal van „Zomorzorg".
waartoe zijn opgeroepen alle Zuid-Hol'lan 1-
sclie vereenigingen, welke zich ten doel stel
len of mede ton doel stellen uitkeering van
zikengeld' te 'bevorderen.
In deze vergadering zullen als sprekers op
treden de heeron mr. W. Elink-Schuurnian,
adviseur van vele Ned. Ziekenfondsen; F. D.
Gaastra en J. F. Kuyer, te 's-Gravenhage.
Do Minister van Arbeid is uitgenoodigd
deze bijeenkomst bij te wonen.
Hét aantal kiezers voor de Prov. .Sta
ten in den kieskring Leiden bedraagt 28.640
en voor de gemeente Leiden 12.714.
Dc „Ste.-Crt." bevat de gewijzigde sta
tuten van de Ver. tot Stichting en Instand
houding van een Chr. Kweekschool tot Op
leiding van Onderwijzers en Onderwijzeres
sen voor Scholen met den Bijbel, alhier.
Ook bevat de „Sts.'-Crt" de statuten van
de Ólir. Jongelingsver. „IJw Bewaarder zal
niet sluimeren", alhier.
Heden herdacht de heer G. J. Bujjtea-
do rp, ladiingmeester bij de H. IJ. S. M. den
dag, waarop hij 25 jaren geleden in dienst
dezer Maatschappij kwam. Namens haar
werd hij geLukgewenscht en hem de daar
voor vastgestelde bijdrage ter hand gesteld.
Het personeel drukte den ju-bilaris ook do
hand, doch feestelijkheden hadden op ver
langen van den heer B., die dezen dag on
opgemerkt wilde doen -voorbijgaan, niét
plaats.
De luit.-ter-zee 2de klasse M. A. A'.
Winkler Is met 8 dezer geplaatst bij de
Kweekschool voor Zeevaart alhier.
Adspirant-xcsorve-officier van gezondheid
(semi-arts) A. ten Bruggencafo wordt tijdelijk
werkzaam gesteld bij het garnizoen alhier.
Hedenmiddag wilden gedemobiliseor
den in optocht zich bij den Raad vervoegen
om hun eischen duidelijk te maken. De po
litie belette dit evenwel door afzetting der
naar het stadhuis leidende straten.
Tc 's-Gravenhage is gearresteerd de koop
man N. L. P. van N., dio in den nacht van 16
op 17 Maart ten huize van mevr. K. op den
Zoeterwoudsche-Singel heoft ingebroken en daar
voor oen vrij groot bedrag aan gouden en zil-
Yoron voorworpen heeft ontvreemd. Een deel
van het gestolene "is opgespoord on in beslag
genomen.
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
Oorlogstoestand 1914.
In do afgeloopen weck meldden zich
om steun aan24- pers.
Maakt niet 't letaal dor vorige week 5332
Hiervan werden tot 22 Maart onder
steund 3468
In de afgeloopen week kwamen mor
steun ia aanmerking 26
3494
Thans worden door het Steuncomité
ondersteund S23
Verder worden door het Grisis-Co-
mitó ondersteund451
Door dc wachtgeldregeling worden
oudorslound 853
Handhaving van het wettig gezag. Aan
autoriteiten, colleges en ambtenaren, res
sorteeren de onder do verschillende departe
menten, hoeft de Minister onderstaande cir
culaire gericht:
's-G ra ven li age, 27 Maart 1919.
Het geval schijnt zich \oor te doen, dat
Rijksambtenaren bedektelijk of openlijk kon
nol ijk propaganda maken voor ongehoor
zaam he id aan hot wettig gezag.
De Raad van Ministers heeft besloten hier
togen met alle gestrengheid op te treden.
Ik noodig u daarom uit, om, wanneer zich
een dergelijk geval mocht voordoen dienaan
gaande terstond te rapporteeren en den
schuldigo voor ontslag' voor te dragen, zoo
noodig met onmiddellijke, schorsing.
Het verdient aanbeveling, opdat ieder in
zijn eigen belang daarmede bij voorbaat kan
rekening houden, dat de ambtenaren, ondev
u ressorieerende, onverwijld in kennis wor
den gesteld met. het standpunt, dat de Re
geering in dezen inneemt.
Distributie van vatgroenten. Het schijnt,
dat sommige gemeentebesturen, gelet op do
beslissing van den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel, om de distributie van
uien te staken en den handel daarin vrij t©
laten, huiverig zijn om nog andere vat- en
stapelgroenten, als peen, rapen, zuurkool en
snijboonen, te bestellen, omdat zij vree zen,
dat ook de distributie van die artikelen
binnenkort zal worden gestaakt, ten gevolge
waarvan de gemeenten, wanneer zij dan nog
groote voorraden zouden hebben, belangrijke
financieel© schade zouden Igd'en. Tn verband
hiermede maakt do Minister bekend', dat da
distributie van bovenbedoelde vatgroenten en
van rapen en peen .tot het einde van het
seizoen zal worden gehandhaafd.
Actie van schoenenwinkeiiers. Bij vel©
schoenenwinkeliers heerscht groote ontstemming
togea het Kon. Nationaal Steuncomité in Den
Haag ,omdat verschillende der door hen aan
genomen schoenenbons niet betaald zijn, daar
verscheidene postwissels, waaronder van groote
bedragen, zijn zoek geraakt. Naar aanleiding
daarvan had do Amstcrdamsche Schoenwinko-
liersTOTcenigmg tegon gistermiddag een verga
dering uitgeschreven, voor alle schoenenwinke
iiers in Nederland, ten einde maatregelen te be
ramen om dc ingezonden schoenenbons uitbe
taald te krijgen. Het Resultaat der besprkeingen
was, dat rnen een Amsterdamsch advocaat zal
verzoeken, ccn actio in te stellen om to trach
ten de bodoeldo postwissels uitbetaald te krij
gen. („Hbld.")
Vischuitvoer naar Duitschiand. Du uitvoer
van visch uit IJmuiden naar DuitscnJand is
geheel vrij, zoadat zg niet meer aan de
„Algimex" behoeft te worden geconsigneerd.
Óf van den handel op Duitschiand voor-
loopig veel terecht zal komen, een niet
te beantwoorden vraag. Veel verwaentmg
heeft men daarvan vooralsnog niet.
Hooi en stroo. Dc Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel brengt ter kennis, dat
het niet in zijn voornemen ligt, de maatrege
len, welke genomen zrjn met betrekking tot
de distributee van hooi en stroo van den
oogst 1918, te bestendigen ten aanzien van
deze producten van den oogst 1919. Ver
nomen hebbende, 'dat op sommige hooiland-
verpachtingen reeds thans .weder zeer Jiooge
prijzen worden besteed, acht hij het ge*
wenscht niet nadruk te wijzen op het risico,
dat de pachters loopen, doordat zij gener
lei zekerheid hebben, dat deze hoog© prijzen
zullen kunnen worden verhaald op de prij
zen van vee en zuivel in den volgenden
winter.
Communistisch verkiezingsmanifest.
Naar uit Don Haag mq „Dé Tribune'' .wondt
gemold, zyn daar Zaterdag-duizenden oxeui-..
pl'aren vak hert communistische •verkiezings
manifest in beslag genomen, en tevens dui
zenden exemplaren van een "Strooibiljet ter
aankondiging van oen veng-adèrinig. Tegen
acht verspreiders is proces-verbaal opge
maakt.
Do gewezen Duitsche keizer. Volgens
een ra dio-tedograftsch bericht heeft do cor
respondent te Washington van -de New-
York Times" de volgende onthulling gedaan;
- „Het was kolonel Luke Lea, voormalig
senator te Washington voor -d'en staat Ten
nessee, on aanvoerder ram. het 114de veld
artillerie van de 30ste divisie van het Ame-
rikaansche leger, dio de 'leiding had van de
groep Amerikaansche officieren, welke ver
leden winter een poging had gedaan, om
den Duitschon kvizer te ontvoeren.
Lea was de vorige week uit Frankrijk ge
komen, en heeft het relaas, dat indertijd van
het geval is gedaan in Amerikaansche,
Fransche en Britsche couranten, ten volle
bevestigd.
Volgens 'het verhaal van Lea, kwamen zij
zóó dicht in de nabijheid van den keizer,
dat zij zijn stem konden h00ren; maar de
nadering van schildwachten verijdelde dc
poging, die kort vóór Kerstmis was onder
nomen. De Ameri'ka-amsehe officieren had
den dien keizer willen hebben -als Kerstge
schenk voor het loger van de geallieerden".
De koninklijke famili0 lieeft het Voor
nemen Dinsdag 8 April a. s. het paleis in
het Bosch te betrekken.
-H. M. de Koningin ontving gistern 1-
ïniddag den kapitein ter zee L. r. W. van
der Wal, commandant van Hx. Ms. „De Ze
ven Provinciën", welke oorlogsbodem giste-
Novelle van WILHELM POEGK.
(Nadruk verboden;)
3)
Zonder een woord te antwoorden wierp
Sigurd zich op zijn paard en draafde weg.
Aslaug was naast Gullfaxi neergeknield
en streelde zijn kop.
„Nu moet je sterven, lieveling, en dat is
mijn schuld. Kun je mij vergeven? Aloör
heeft gelijk; de elfen belagen ons."
Hc«?Fslagen weerklonken. Van uit het
Lachsdal kwam een man aangereden. Het
was Björn. Toen hij het neergevallen paard
en het op haar knieën gehurkte meisje op
het lavaveld in het oog kreeg, sprong hij
van zijn paard en daalde» do helling af.
„Ben jij het, Aslaug?"
„Ikr wil je wat. geven, Björn, zei Aslaug
*op weemoedigen toon. Ik schenk je Gull
faxi jo kent hom immers zoo goed. Weet je
nog, Björn, hoe hij ons over hot erf iia'icp,
toen je indertijd met den hooioogst op de
Ocfdurhoeve was? Ja, dat is lang geleden.
Zijn beonen zijn stijf geworden, anders zou
het ongeluk niet gebeurd zijn. Voor ha-ai en-
vangst is hij nog bruikbaar, anders voor
niets meer. J ij moet mij daarom een dienst
bewijzen. Je moet hem doodschieten. Si
gurd is een geweer gaan halen. Maar
Sigurd mag hem niet dood endat noot jij
00on Ik kanhet nipt."
Do groote, onbeholpen Björn wist niet
Wat- dit alles had to boteckenen. Hij keek
Aslaug met zijn heldere, blauwe oogen vra-
ion d aan.
„Ja, wij zijn gevallen, Gullfaxi en ik. Ik
werd bewusteloos en Sigurd heeft mij be-
leedigd. Nu weet jo het, Björn."
Björn trok verlegen aan zijn blonden
baard. Het bloed drong met zulk een
kracht nahr zijn hart, als hij nog nooit eer
had gevoeld. Hij keek op Aslaug neer. Zij
kwam hem zoo onderworpen voor in baar
verdriet over het paard. Was dat Asiaug,
de trotsoho schoon© Wat glinsterde baar
oog zacht, wat was was zij mooi en zoo tee-
der! Het warmo bloed in Björa's hart
klopte onstuimig. Aslaug had vriendelijk
tegen hem gesproken, oven vriendelijk als
jaren geleden, toen zij nog kinderen waren
on voor de visschorshut zaten te spelen.
„Ik wil alles doen, wat je van mij ver
langt," zei hij,
Langzoam kroop de schemering ogen de
borgen op. Tweo blauwachtige schimmen
kwamen over hot veld nader. Het was Si
gurd met heb geladen geweer en eon tweede
gezadeld paard. Hij was zeer verbaasd
Björn daar to zien.
„Geef Björn heb geweer," zei Aslaug ijs
koud.
Sigurd vroeg niet naar de reden. Hij
reikte Björn het geweer.
Aslaug trad ter zijde.
Björn hield het"geweer tegen Gullfaxi's
kop. Een knal. Een schokkend zich ophef
fenHeb dier was dood.
Met Björn's hulp wierp Aslaug zich in
den zadel van hot andere paard.
„Heb dank," zei zo met. een hart el ijken
daudruk. Toon reed zij weg zonder nog eens
om te kijken. Sigurd volgde zwijgend.
Björn kéék hen na.
Aan' het firmament zwevon nog altijd de
zonderling fantastische wolken. Het zijn
maanpaarden, zij hebben vleugels on voe
ren naar een eindeloos verschiet.
Ditmaal zullen zij Björn niet afwerpen.
IV.
Al lag er over Gullfacd's uiteind e een
zeker poëtisch wa-as, zoo kon men dit van
zijn overblijfselen toch niet bepaald bewa
ren. Zijn afgetrokken huid lag met zout in
gewreven naaste allerlei rommel in een
hoek van een schuur. Daar naast, in een
paar kuipen, die een soort pekel van bloed,
rum, stroop en zoub bevatten, bevond zich
zijn in stukken gesneden cadaver. Alleen 't
goudgele haar van den staart en van do
manen herinnerde nog aan den mooi en
naam. Het hing in gladd'e, netto strengen
tegon don muur der hut in afwachting, dat
Björn's oude vader het tot hengelsnoeren
zou verwerken.
Onder do mannen, met wio Björn op zee
ging visschen, bevond zich een oude baas,
dien men den „Eidergans" noemde. Hij
waggelde namelijk wat bij het loopen.
„Eidergans" was echter volstrekt niet zoo
dom als men dat en" niet ton onrechte, an
do werkelijke „eiderganzen" beweertwant
hij had veel gelezen en kon over allerlei
praten Hij had zich levenslang mot de
vischvangsfc opgehouden oo het tot niets
gebracht, want hij verdronk weer het bcttjo
dat hij verdiende.
„Wij, IJslanders, zijn sukkels," placht hij
te zeggen; „aan ons behoort het. land en
ook do zee. Voor talk, klipvisch en. lever
traan wordt daar beneden een goede prijs
bosteedmaar daar wij dom en arm zijn,
moeten wij voor de Denen werken Jens j
Nielsen's schip op het fjord. Jens Nielsen's
huis in de koopplaats, waarvan zijn die ge-
bouwd? Jullie zegb van hout en steen? Ik i
zou zeggen van leng en levertraan."
De „Eidergans" was, zooals gezegd, niet
(Jom. De anderen luisterden naar hetgeen
hij zoido, gaven liem gelijk on vonden, dat
het nu eenmaal zoo was. Björn zei or nooit
iets op, maar liet er des to meer zijn ge
dachten over gaan.
Sinds don dag, die met den dood van
Gullfaxi was geëindigd, dacht hij er vooral
grondig over 11a. Do werold om hom heen
en in hem had geheel andore tinton aange
nomen. Zonder dat hij er zich eigenlijk van
bewust was, stond Aslaug's beeltenis nu in
heb middelpunt van zijn gedachten on oefen
de groot-en invloed op do in hom sluimeren
de energie, 't Was of hij helderziende was
geworden. Hij zag in zijn geest de scharen
der vreemde vieschersvaartuigen, stevig
gebouwd en goed uitgerust, van verre ge
komen om dei> rijken zegen der IJslaiische
Zee in hun kuipen en lasten te bergen. Men
had er do Franschen en do Engolsohon, dio
den inboorlingen den kabeljauw voor den
neus wegvingende Noren kwamen om do
haring tot in do fjorden te vervolgen. Dat.
was wel verboden, maar de Noorwecgsche
ondernemers wisten zich te helpen. Zij ves
tigden zich in de koopplaatsen en werden
zoo in naam IJslanders. Wat betee-
kenden, daarbij vergeleken, dio paar IJs-
landsehe schepen?
En dan die bo-otyisscherijAls kudden
schapen, wier voederbakken to karig wor
den gevuld, kwamen do boerenzonen en
jong© kerels van de hoeven naar heb strand
gerend, waar zich vischbanken in de buurt
bevonden. Zij vercenigdon zich zonder over
leg, ongeordend was heb bedrijf, de vaar
tuigen waren klein, allertreurigst de vang-
goreedschappen. Vóórdat hij door Jens
Nielsen als sturrman op „De Goede Hoop"
was aangesteld en op de haaivangsfe voer,
had hij zelf op die wijze den kost moeten
verdienen.
Neen, het was niet gemakkelijk, in ïoo'd
open boot mijlenver de zee op te varen om
daar te visschen. Dan lag men overdag ge
meerd op do bank en paste op de hengels,
terwijl de man aan het roer op zee en wind
aoht gaf. Bij goed weer was het draaglijk.
Maar op het weer aan de IJslandsche kust
was geen staat te maken. Als heksen kwa
men do nevels plotseling aanzetten 011 sta
ken de zon in haar grijzen zak of er kwamen
wolken uit het westen, die het lijf vol r<^
gen en sneeuw hadden en haar verzwolgen
als de haai den zeehond. Op hun rug reed
de wind. Dan deinden de booten als note-
doppen op de golven, het schuim spatte
over de mannen heen, hun baarden veran
derden in ijskegels, de leeren broeken en
wollen buizen in stijve planken. Nam de
wind in hevigheid too of waren er teekenen,
clio er op wezen, dat hij zich naar liet land
zou draaien, dan moesten de in de zeewan
ten verstijfde handen naar de riemen grij
pen om aan do begeerigo zee te ontkomen.
En vreeselijk stond menigmaal do branding
op do rotsachtige kusten. De mannen moes
ten God dan dankbaar wezen, als zij, dik
wijls geheel uitgeput en bij donkeren nacht,
do beschermde bocht bereikten. En hoe-
velen van de visschers kwamen nimmer te
rug? En waarvoor waagde men zijl leven?
Voor een karige verdienste, die men nau
welijks zoo kon noemen. Want de eigenaars
der vaartuigen, der zeilen en liet vang-
gorcedschap staken de winst op in elk ge
val voer do koopman er goed bij, die do
goedkoop verkregen visschen in zijn voor
raadschuur liet inzouten en zo voor hoog©
prijzen verkocht. (Wordt vervolgd).