LEIDSCH m DAGBLAD.
Zaterdag 8 Februari 1919.
0lficiee!e Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
PRIJS DER ADV KttTENTlENs
gg °Cta. per ixigoU Dos Zaterdags 40 (Jts.
ipOT regel. Kleine advertentiëu Woensdag
'<lb Cts., Zaterdag 1.—bij een maSunuiü
1 aantal woorden van 30. Incasso volgöhs post»
jceht. Voor eventueel© opzending van brieven
130 Cts, porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cta«
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
k-RIJS DEZER COURANT:
iVoop Leiden j>. 3 urn-el. £2J0, p. week 10.16
Bulten Leiden, waar agenten go»
vestig d zijn, per week u u u a 0.18
Franco per post n u u 2.50
f Nummer 18081.^
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
MELKKAARTEN.
De Burgemeester der gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat' voor
Maandag 10 Februari is geldig verklaard:
BON No. 2
voor 1/10 liter volle melk.
Voor Dinsdag 11 Februari zal geen bon
voor melk worden geldig verklaard en moet
'ollem melk worden verkocht op ziekenbons.
N C DE GIJSET.A art, Burgemeester.
Leiden, 8 Februari 1919.
GELDIGIIEID BON 3 DER BOTER- EN
VETKAARTEN.
Do Burgemeester der gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat BON 3
der Boter- en Vofckaarten geldig is vanaf
Maandag 10 Februari 1919 tot en met Dins
dag 18 Februari 1919.
N C DE GIJSELA AR,
Leiden, S Februari 1919.
GELDIGE VISCIIKAARTEN.
Do Directeur van het Distributiebedrijf
voor Ylecsch en Viscli brengt ter kennis
van belanghebbenden, dab -Maandag e.k.
geltïg is voor visch Serio B. 100—1000 en
&erie C. 1—81$.
Leiden, 8 Februari 1019.
THEEDISTRIBUTIE.
Do Burgemeester dfor Gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat de_Minis
ter van Landbouw, Nijverheid en Handel,
Gezien artikel 8 dter Distributieweb 1910
en do beschikking ran 6 Januari 1919, Af-
deeling Crisiszaken, no. 36039, Bureau A. Z.
Heeft goedgevonden to bepalen
1. 4e cïatum van Hervatting der theedis-
tributio, aanvankelijk vastgesteld op Zater
dag 8 Februari a.s. nader ia bepaald op
Woensdag 5 Februari 1919.
2. met ingang van 17 Februari 1919 wor
den ingetrokken alle distributievoorschrif-
ten, regelende de aflevering en den prijs
van thee, behoudens ten aanzien van de
taillisten voor zoover zij liet lichaam eener
thee- en koffiekaa-rt hebben gewaarmerkt
voor ontvangst van bon 52 en een vorbrui-
,ker zich mót den correspondeerenden bon
no. 51 bij den detaillist vervoegt, zullende
derhalve do detaillist, ook nadat overigens
allo beperkende bepalingen zijn vervallen,
'Verplicht zijn en blijven op ieder en bon
61 als vorenbedoeld, welke hem tob dat
doel door eener verbruiker wordt aange
boden, 0.1 K.G. af te leveren tegen befa
lling van f 0.29.
3. db detaillisten zullen de in ontvangst
genomen bons no. 51 onverwijld vernieti
gen, zullende daarvan geen opzending via
den tusschenhandelaar naar het T. K. D.
behoeven te geschieden.
N. G. DE GI.TSELAAR, Burgemeester.
v liesden, 3 Februari 1919.
VLEK-T YPHUS.
Burgemeester en Wethouders van Lelden
brengen !er algemeene kennis, dat in verschil
lende gemeenten van ons land gevallen voorko
men van VLEK-TYPHUS, EEN GEVAAR
LIJKE, BESMETTELIJKE ZIEKTE.
De besmetting vindt haar oorzaak in en wordt
bevorderd door ONREINHEID, yooral wat be
treft het lichaam.
De smetstof toch wordt overgebracht door lui
zen, vooral door do z.g. lijf- of kleederluis. DE
AANWEZIGHEID VAN DIT ONGEDIERTE
IS DUS* HOOGST GEVAARLIJK.
De lijf- of kleederluis leeft op de huid en legt
haar eieren vooral in de naden der kleedersn.
Daarom wordt ernstig aangeraden zorg te
dragen voor reinheid van het lichaam en voor
het reinhouden der woningen. Het uitstoomen of
uitkoken van kledingstukken, die daarvoor vat
baar zijn en het eenige weken buiten gebruik
stellen van oude klecdingstukken wordt ten
zeerste aanbevolen.
EEN IEDER, DIE DE BESMETTING MET
VLEK-TYPHUS WIL VOORKOMEN, WENDE
DEZE MIDDELEN AAN.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris,
Leiden, 8 Februari 1919.
I "VRIJGEVEN VAN LUPINEN.
De Burgomeosfcer dór Gemeente "Leiden
brengt ter kennis van belanghebbenden,
c!at de Minister van. Landbouw, Nijverheid
en Handel,
Gelet oii artikel 4 on 8 der Distributie-
wot 1916 met wijziging van zijn beschikking
van 9 December j.l. no. 83010/46, Rijksbu
reau voor do Distributie van Graan en
Meel Staatscourant no. 2S7.
HEEFT GOEDGEVONDEN:
Lupinen af to voeren van cle lijst der pro
ducten, wclko ingevolge zijn in den aanhef
dezes genoemde beschikking door de Bur
gemeester:; in bezit genomen moeten wor
den, voor zooverro zij niet vrijwillig aan
do Eegccrings-Gomrnissarissen,^ belast met-
do Rijksgraaninzameling of hun gemachtig
den of eenigo andore door den Minister
voornoemd aan te wijzen autoriteit, zijn af
geleverd.
II. In to trokken do in bovenvermelde
bescïiikking voor lupinen genoemde prijzen.
III. In to trekken zijn beschikking van 22
Augustus 191S no. 39107/46 Rijksbureau voor
de Distributie van Graan en Meel Staats
courant no. 196 houdende een vervoer verbod
van lupinen.
N.-G. DE GIJSELAAR, Burgcmcostor.
Leiden, 8 Februari 1919.
VERWERKEN VAN GRONDSTOFFEN
VOOR CHOCO LA DEPRODU CTEN
De Burgemeester der gemeente Leaden
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat do Minister van Handel, Nijverheid cn
Handel.
HEEFT GOEDGEVONDEN:
In te trekken de beschikking van
,rijn ambtsvoorganger van 23 Augustus
(1918, a.fd. .Crisiszaken, Bureau A. Z. No.
$450), betreffende Cacauboonen, Cacao
massa, Chocolademassa, en andere half
fabrikaten, gelijk deze gewijzigd werd bij
beschikking van 20 November 1918, aid.
590^3Za^eai' ^ureau "Volksvoeding, No.
2. ïn te trekken de beschikking van zijn
ambtsvoorganger van 24 Juli 1918, afd.
»-nsiszakcn, Bureau A. Z. No. 30067, be
te,, verwerking vim grondstoffer
or chocoladeproducten.
r j Jp« DE GIJSELAAR,. Burgem,
Leiden, 8 februari 19J9.
JACHT.
Do Commissaris d'er Koningin in do pio-
vincio Zuid Holland,
Gezien het besluit van Gedeputeerde Sta
ten d.d. 28 Januari 1919, no. 105
Gelet op art. 11 dor Wet van 13 Juni 1857
(Staatsblad no. 87);
Brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat bij voormeld besluit door Geweputeerdo
Staten is bepaald
lo. dat heb schieten, alsmede het vangen
van eenden en duikers, vallend© onder art.
15f en h dier Wet van 13 Juni 1857 (Staats
blad no. 87), wordt gesloten op VRIJDAG
£8 FEBRUARI aanstaande
2o. dat die uitoefening der jacht op water
wild, voor zoover dio niet begrepen is on-
d'er de voorafgaands bepaling, wordt ge
sloten op ZATERDAG 15 MAART aan-
j staande
3o. dat do uitoefening van het weisQpl
van kwarbelen met steekgaren of vliegnet
(art. 15, la e der bovengenoemde wet) is
toegelaten van 23 APRIL aanstaande tot
on mob 28 JUNI daaraanvolgende, doch dat-
het vliegnet in geen geval tot heb tirassee-
ren van kwartelen mag worden gebruikt
4o>. dat- do kooilieden hun kooieenden in
dit. jaar moeten opsluiten of opbokken van
1 JULI TOT DE OPENING DER JACHT
OP WATERWILD.
Deze kennisgeving zal, in plano gedrukt,
worden afgekondigd en aangeplakt waar
zulks to doen gebruikelijk is, alsmede in
liet Provinciaal Blad en in cfo Nederland»
scho Staatscourant, worden geplaatst.
's-Gravonhago, 31 Januari 1919.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
SWEERTS.
DE llRANDSTOFFENVOORZÏENING.
Do Brajidstoffen-Comniissic van het dis
trict Leiden, brengt, ten einde misleidende
onjuiste boniohtem tegen te gaan het vol
gende onder de aandacht van het publiek.
Rantsoeneering is ingesteld omdat de
voorraad beperkt ia on opdat niet de een ba-
vooTreeht zou worden boven den andere.
Ieder meet zich zien te irodd'ca met dó hem
toegewezen k-ceveelheid. Wie Ln een paar
dagen het broodrantsoen voor tien dagen ver-
bruiikt, kan geen brood meer krijgen voor
de iatero dagen.
Wie niet h.cal zuinig stookt, ïoopfc kans in
do kou to m-oeten zitten.
Zoo is het met elke tantsooneering.
Voor geheel het Rftk Ls een rantsoen
brandstoffen vastgesteld' van 11 éenhoicn
dooi4 do Rykskblendistrihutio.
I Met dat rantsoen moet men toekomen ge-
durende het geheöle sto'okseizien van 1 April
I tot 1 April. De Brandstoffen-Commissie
lvoeft slechts tot taak deze oenhedee te dis-
trübuearen ou deze distributie zoo te regelen,
d'at do beschikbare Loc-veelheid, zoo gelijk
matig mogelijk over Let geheele sto.oksc-d-
zocn wordt verdeel/I. F-r rekening mede bcu-
dende, dat 4c kou'dc meestal komt na 1 Ja-
Duari meant do Bra 0 J L of fen-Co m m i ssie, dat
zij geheót aan Laan- verplichting heeft vol-
daan -door tot Leden 7 van do L een helen
beschikbaar te stellen. De overige 4 ot nhe
den moeten dus dienen nog tot 1 April h.s.
En zoodira do voorraad dat toelaat, zal \velo„-
om een eenheid worden beschikbaar gesteld
I of indien niet tot b es ohiikb a a r stall i ng van 1
I eenheid kan worden overgegaan, dan zal 2/=
jcenhei'd, worden gegeven,
j Er wordt .geklaagd, dat Leiden achterst nat
bij ander© disbrie ten.
Einde December werd een onderzoek ia ge
steld en toen bleek, dat in geheel Zuid-Ü'il-
1 land 4 Districten iels meer, doch alle an
dere Districten minder hadden gedistribu
eerd dan Leiden. Men vergeet echter bij
deze opmerking dikwijls, cöat behalve de
eenheden in zwarte brandstof ook nog ven
eenheid in t urf werd gedistribueerd, zoo hit
thans Lihl alleen de bons 16, doch ook bon
11 der minimum-ranksoenikaarl is verbni'ki.
Aan de groepen B, 0 en D word eve noons
verstrekt het percentage van het rantsoc-n,
waartoe -de Rij ksko-hend ist.riibut ie de Br iud-
sf-offen-Commissïo machtigt.
Do Br an dstoi fen-Co-mm issie Leiden ste't
dan .nMeen een bon beschikbaar, indien de
zekerheid beslaat dat v< or do geheele bevol
king een eenheid werkelijk in voorraad is.'
In andere Districten werden soms bons be
schikbaar gesteld zonder dat <de voorraad
aanwezig was. Dat geeft een sehoone schijn,
maar is mislijdend. Waut aan een beschik
baren bon zonder beschikbare brandstof heeft
hcF publiek niets. Hot komt in deze plaat
sen voor dat bon 8 al beschikbaar geste ia
is on een gedeJlto van het publiek op. bon
0 noig geen brandstof heeft ontvangen.
Dal' clit stelsel tot bevoorrechting van rijk
boven arm aanleiding geeft, is duidelijk. Dat
is to Leiden onmogelijk.
Zoodra do Rij kakelen distributie weer vei-"
deendon voorraad heeft afgezonden, zal we»
•der oen eenheid beschikbaar warden ge
steld.
Het pu/bliok heeft het gebrek aan braud-
sltof in „verb a ad stob r acht met ck* brikn.1 tnn-
fabrioage. Dit is volkomen onjuist. Met no*,
oog op do in Augustus 1918 voorziene mo
gelijkheid, dat geen voldoende zwarte brand
stof beschikbaar zoude zijn, heeft de Com
missie op aandrang der RijkskolendLstrLbu-
tie pogingen in het werk gesteld een com
binatie te vinden, die voor eigen risico den
aanmaak van briketten ter hand nam. Dit
ie haar mogen gelukken.
De machines zijn te laai opgeleverd, waar
door niet tijdig kon worden beg an en. De
Rijkskolen distributie heeft echter evenveel'
zwarte brandstof aan Leiden gegeven als
aan andere districten.
Indien de nood thau3 nog hooger zal s^jj
gen, zullen de briketten een welkorre aanvul
ling leveren. De aanmaak van briketten is
thans begonnen.
Elke rantsoeneering wekt ontevredenheid.
Maar degene, die deze ontevredenheid door
onjuiste mededeellngen aanwakkert, epectt
gevaariijk spel.
Daarom meenon wij die berichten ook op
deze wij zo te moeten tegenspreken.
N. C. DE GIJSELAAR. Voorzitter.
P. E. BR IET, 2e Voorzitter.
M. KRAMER, Secretaris.
G. A„ vKLINKENBERG,Lid.
J. L. O. PERQUIN, Lid-.
H. J. WILDSCHUT, Lid.
Leiden, 8 Februari 1919.
Hetdeukjog van dc stichting der Lcidsche
Hoogeschool.
fiedennamiddag hield p:o£. dr. P. C. T.
van dei Hoeven, als rector-magnificus, ter
1 gelegenheid van do herdsnkiog van den
244sten Stichtingsdag der Leld.che Hooge- i
school, in het geheel met be'angstellendcn
gevuld Groot-Aujitorium der Academie een
rede over „Ziekteoorzaken in het leven
vóór do geboorte''.
S^r. ving aan met de ontmoedigende er-
i kenning. dat van de 6) vrouwen ar «én
is. die haar pogen om de wereld te ver
roken, mali het leven bost. Dat moet de
genen, die gaarne praten over ons tegen-
woordig mesteer knnnej, t t nadenken st.ra
men. Het 13 het result, at van de omstan
digheden, zooals de natuur die geeft, be
ïnvloed dorr de mensc'.e jjke onknnde, voor-
oordeel of onjuiste behandeling 3an den
eénen, door richtig gem.d'orsrde en uit
gevoerde hulp aan den anderen kant. 1
Na te hebben medegedeeld, hoe een door
spr'. behandelde patiënte ai oh op gezag van
een schoenmaker dagelijks in een kuil liet
ingraven, in de hoop aLus van ean gezwel
bevrjjd to zullen worden, doet hij uitkomen,
dat de. invloed, de nadee'ige invloeden van
do buurvrouw, van don kwakzalver en van
den beterweter belangrijk i\ groot-er ai men
vermoeden zou. Maar wie zul aangeven,
hccver zijn beteekenis reikt? Wie zal zeg
gen, welke <sterftek;rn3 de natuur bedoelt,
W32.' zij -ongeropl blijf,? Cotii wel m gen
wij aannemen, dat-het moeiljjke in de be-
doeling van 'de natuur kan liggen, dal de
moeder1, die straks voor haar kind nöodig,
bijna onmisbaar te achten is, bij de ge
boorte er van zou opgeofferd worden.
Geheel anders moet de toon van ons be
toog worden, zeide spr., als «jj in het oog j
vatten, niet wat er met de moeder ge
schiedt. doch welke gevaren het kind be
dreigen bij zjjn ontstaan, zrjn wording, zijn
ontwikkeling, zjjn groei, totdat hjj het
levenslicht ziet. Wie beseft, wie voelt, hoé-
veel er voor uoodig', hoe oneindig tjamsn-
grsteld het proce3 moet zqn, dat uit de
vereeniging van de ber'e kiemcel en een le-
vend wezen doet worden, die staat stil en
kicin hier tegenover, ea verbaast z'clr, niet
over de vele elementen, die bij dit proces
verloren gaan. maar vee'eer over de nro.-
geli.ikheid, dat nog enkele tot algelieele cat-
wikkeling komen.
Ons beate an bogint niat bij de geboorte;
deze is slecht: een gebeurtenis, een evene
ment in ons leven, w a bij het antenalalo
bestaan in het postnatale overgaat.
1 En wanneer is dit antsnale leven aange-
Lvangen?
P Vi'jj kunnan'sl eds verder teruggaan en vrij
zien de eeuwigheid van 'het laveu voor
ons. Dit begint niet op den bij don buv-
eerlijken stend aangegeven dag, niet op hot
tjjdstip der impregnates, niet bij de ge
boorte o£ hij de opwekking der ouders
i of dei' grrj jtouners; het begin van liet feven
1 ligt oneindig ver.
j De kieirice! is in haar ononderbroken be-
i staan, door alle opvolgende generaties van
het geslacht heen. de drager van structuur
elementen van vorige generaties, do drager
dus der erfelijke eigenscliappon; zoo wor
den karakteristieke kenmerken, zoowel van
do moeder alsook van den vader op het kind
overgebracht, zoo wordt het mogelijk, dat
het kleinkind eigenschappen van de groot
oud! rs, van de overgrootouders vertoont.
De kiemcel spr. toonde het met een
kaïaktercstiak voorbeeld over de erfelijkheid
van muzikale eigen-meppen in een fami
lie aan is dus d> drager van erfelijke
eigenschappen en al worden deze nu ia
een familie door de vereeniging met an
dere gesinehten gewijzigd, zjj worden on
afgebroken van vader en moeder op -eni
en dochter overgebracht.
Spr. ging uitvoerig na hoe men in niet
voel meer dan vijf weken van den oersten
acnleg dén menscli ia miniatuur ziet worden.
Niet meer dan vijf waken hoeft de natuur
noodig om van de eicel een mensch te
m; ken. nog wel -klein, niet meer dan l'/s
c M. lang. maar toch als mensch te her
keuren. Daarna is verder het resultaat van
de physiologische activiteit van dezen mensch,
voornamelijk, bjfna uils'utend, niet anders
meer dan groei. De groei van liet individu
is niet zoo spoedig voltooid als de organo
genesis. Van slechts 3-1 waken kunnen wij,
ab van de antenatale van 19 jaren moeten
wij van de postnatale groeiperiode spreken, 1
De embrycnaleperiode duurde zes, ds foetale j
omvat 34 weken, de jeugd en de jonge-
lir.uaiaca*» duren tot fm.l vAE.srUU.aun van. .-In
verstandskies en de meerderjarigheidsver-
kir ring.
Doch: aldus geformuleerd zeide spr.
is de gang van zaken te schematisch voor
gesteld. Er is geen plotselinge overgang
tirschen embryonale en foetale periode, tuu-
schen de weken van ontstaan en de maan
den van groei, doch geleidelijk aan zal de
vorming' uitbloeden en da groei meer op
den voorgrond komen. En zoo zal de ont
wikkeling van het zoogdierei van den mensch
slechte zjjn, wanneer alles op normale wijze
geschiedt, wanneer geen invloeden van bui
ten ongunstig daarop inwerken. Maar hoe
licht zal dat wel het geval zijn, boe weinig
moet er voor noodig zrjn om stoornis te
weeg te brengen in dit samengesteld ge
heel van opbouw, teruggang, vernieuwing,
vergrooting'. Vraagt men zich af, van wel
ken aard deze stoornissen zijn, dan heeft
men in hel oog te houden, dat in het
le"en na de geboorte, iedere
aandoening', iedere ziekte leidt
tot belemmeri ng van de functie,
van de ontwikkeling en van het
leven van het getroffeu orgaan.
Mag men nu verwachten, 'dat, wat wjj
in hei postnatale leven waarnemen, zich op
dezelfde wijrte ook voor de geboorte zal
voordoen, dan zal een storend moment ook
in het intra-uterine leven storen, waar op
det oogenblik leven is.
Spr. ging in het vervofg na in hoever
een dergelijk vermoeden juist b'ijkt, een
dergelijke opvatting steun vindt in de feiten.
Pztrloe ving hjj aan met een nadere be
spreking van de laatste dor genoemde: do
k i e m p e r i o d e.
Hekend is de herei'taire natuur van ver
schillende misvormingen, de hereditaire nei
ging tot verschillende piekten, het over-
erfelij'. gevoel voor kunst en schoonheid
en voor wetenschap. Wat overgeërfd is, is
riie- de ziekte zelf, maar de neiging er toe,
de vatbaarheid er voor; een zeker type van
constitutie met langzame assimilatie, met
abnormal n vosdingstrestand voert tot een
of mer dezer ziekten. Het zijn nu niet de
zonden der ouders, die bezocht worden
aan de. kinderen, maar het is de zwakheid,
.de eigenaarligheid van het geslacht.
Zoc. schijnt ook de neiging tot gezwellen
hereditair te kunnen voorkomen. Ook voor
kanker wil men gaarne een dergelijke here
diteit aannemen. Mogelijk terecht, zeide spr.,
doch men bedenke, dat een ziekte, waaraan
10 pCt ven het meucchdom succombeert,
rdlicnt bij twee of meer leden van één fa
milie de doods'.orzaak zal zjjn.
B.: tuberculose kan de praetlis positie
voor de ziekte worde-n overgebracht, bet
onvermogen om er voldoende togen te strij
den. Overgeërfd wordt de geschiktheid om
riocr infectie-ziekten veroorzakende micro
ben aangetast te worden en eindelijk ook
de neiging tot tweelingen en tot groot?
famines komt hereditair voor.
E;. daar nu telkens deze herediteit, zoa-
wcl in de mannelijke ais in de vrouwelijke
linie blijkt, rnoot de noiging tot al deze ziek
ten, al deze misvo-mingen, al dezen zegen
des Hemels, zich in een vroeg dael der
kit mperlode ontwikkeld hebben.
Na dit nog nader te hebben ontwikkeld,
stelde spr. <Te vraa-g of de alcohol, de nico
tine, de caffeine, de to.vinen der microben,
she bekende ziekte-oorzaken voor den vol
wassene en nog' gevaarlijker voor het ge
boren kind, ook niet een funesten invloed
zouden hebben vóór de geboorte.
Komende tot de practisehe zijde van zijn
onderwerp, liet spr. uitkomen, dat niet el-
lc-fn de wetenschap een dankbaar terrein
heef in de antenatale pathologie, maar dat
ook het lot van het individu, het lot der
familie, het lot ran den Staat door om-
r-t.' ndigheden vóór de geboorte reeds zgn
eersten, beslisseiiden en dikwijls niet meer
ie neulralisaeren stoot in oen bepaalde rich
ting krijgt. En van het oogenblik af, dat
wi| nu weten of vermoeden, waar de ge-
incriniiueerde invloeden t? zoeken zijn. heb
ban wjj na t? gaan hoe groot hun belang
is, hoever hun beteekenisreeht hebben wij
te overwegen, hoe zij te vermijden, hoe zij
onschadelijk te maken zijn, zeide spr.
Als voorbeeld nam spr. het alcohol-mis
bruik. Meer dan 55 pG't. dor kinderen ran
moeders, die tot dronkaards te rekenen zjjn,
worden dood geboren of sterven spoedig.
En van die blijven leven, zijn er misvorm
den. zwakken, zenuwachtigere
Wat van den alcohol gekit, geldt mutatis
mutandis van 'de lues, geldt Waarschijnlijk
ook van de tuberculose, geldt voor alle vol
doend krachtig inwerkende schadelijke, gif
tige invloeden.
Er was een tjjd nog' geen twintig
jaar ligt deze achter ons, aldus besloot
spr. dat het kinderleven weinig gold en
meu tevreden was als de moeder gered werd.
Daarop is ook liet kind om zijn rechten
komen vragen. Men heeft het die gegeven,
ir, zooverre, dat men althans bij de géboorte
daarmee rekening liield en gelukkig- w,as
als het kind maar levend ter wereld ge
bracht was. W(j moeten nog een stap ver
der gaan.
Het is niet ds vraag of wij tevreden, "f
wij gelukkig Zijn, maar of het kind. straks
do man, de vrouw, tevreden of gelukkig
zijn, of de staat mej; hen tevreden, do ge
meenschap door hen gelukkig' wordt.
Leden van het Leidsck Stud:ntenco:ps
Vereenigden zich hoden, ter viering ran den
dies natalie; aart een collation in de socië
teit Minerva''.
Van openbare gebouwen ea van enkele
woningen wappert in den helderen zonne-
scliij i op dezen vinnig konden 8 Februari
d» vlag
Mnatechappli ilcr Ned. Letterkunde.
Oi.der voorzitterschap van prof. dr. J.
Hulz'lnga, hield gisteravond in het Nutsge-
boir. de Maatschappij d;r Ned. Letterkunde
haar maande!ijke vergadering, waarin dit-
roaa* twao swAsherst .anhradcj»-
Pi of. dr. Jan Vetk, hoogleeraar nan da
Academie ran Beeldende Kunsten, hield een
voordracht over „Quentin Metsys".
Na een uitvoerige inleiding, waarin spr.
o.a. deed uitkomen, dat in menig opzicht
Meteya meer dan Rubens de volmaakte Belg
is, ging spr. na hoe de Autwerpsche schil
derschool en Metsys de eerste schitterende
figuur er in was.
Spr. gaf een uitvoerige critiek van Met
sys kunst, die de ontwikkelings'yn voort
zette van Van Eyck, Rozine, Van der Wer
den e.a. De lichtende toorts van de voor
gangers wordt door den volger overgeno
men Ongetwijfeld nam hij zijn voordeel van
de verruiming van gezichtskring, dia de
beschaving zijner dagen bracht. In het oude
Brugge zou men zich hem niet meer daaruit'
kennen denken. Maar een grijpen naar of
een aanvaarden van nieuwe fundamenten
treft men daarom bij hem niet aan.
Spir. beschouwt dan verder zijn twee
gioote altaarstukken te Brussel en Ant
werpen, g'.o"ÏHise hoogtepunten in de Vlaam-
sefce kunst. Niet een gloed als die aan da
pralrnde zon, maar het sehoone rchjjnsei
van eer deinsenden avondhemel verlicht dezt
tafereelen. Over de aangezichten van zjjn
vrouwen ligt een glans van verheven oot
moed, en in hun rjjke kleeding schijnen zij
minder getooid voor aardsche festijnen dan
uitgedost voor den hemelschen bruidegom,
fn vromen zin schouwt hij de ostentatie van
vlftscli en bloed, van forsche samenstel en
van gemaskeerde muskels. Zjjn bewonderens
waardig stuk, groot, naakt op jien Dood
Gods is het schrille lijk van den uitge
leden Christus, opgehouden door den vro
men steun van meewarige handen. Zoo ah
leen mocht men rich het ontkleeds menscli-
I beeld op het gewijde altaar denken,
j Bjj elke poging, zoo besluit spr. dag
om ran Metsys de waarde te bepalen, zal
i naast een golf van bewondering p'aats moe
ten worden gehouden voor een terugslag
van reserve.
Aan den eeueu kant prijzen wij hem om
rijn innerlijke kracht en zijn trouw aan sehoo
ne t'.adities, aau den anderen kant zouden
j wjj het bijna laken, dat hij de laatste was
van een schitterende falanx. Maar wij zul-
len voor het ancien regime te warmer
j ga3n voelen, naarmate wij klaarder ieeren
beseffen, hoe in Zrjn kunst voor altoos de
j manifestatie van eea innerlijk schoon beeft
uitgeschreven, dat verdient iot de kostelijke
schatten van den menschelijken geest to
j venen gerekend.
I'oor den heer W. J. J. C. BjjleVeli, adj.-
i archivaris der gemeente Leiden, warden ver
volgens eenige mede deelingen gedaan over
i M „Familietafereel van do Van Swletens,
I afkomstig uit het klooster Mariënv'?1 btj
Leider.''.
In een inleidend woord deed spr. cc-uige
mededeelingeu ten opz.ichte van de stich
ting van hel klooster, hetwelk in 1399 be
woond werd door de Zusters uit Oudswater,
die echter weder in 1429 daaruit verdreven
zjjn, In Augustus 142-3 werd daarna eëa
klooster gesticht op Marienpoel door dsn
Burggraaf BouJewyu van Swietap wiens
kneteel in 1420 was verwoest.
De geschiedenis van het Klooster werd
uitvoerig besproken en medegedeeld, wat het
o.a. van den Beeldenstorm te lijden had cn
hoe da nonnen in 1572 het klooster ver
lieten en haar toevlucht moesten z.oeken in
de stad, terwjjl het einde was, dat het
klooster tjjdens het beleg van Leiden met-
den grond werd gelijk gemaakt
Het familietafereel, het onde.warp Van
spv.'s voordracht vormend, thans tentoon
gesteld in „De Lakenhal", is kort voor den
dood van Boudewyn ven Stvieten omstreeks
1454 geschilderd, maar door vochtige lig
ging ran het klooster epcodig bedorven,
Zoodat npg niet een eeuw later de schilderij
is moeten worden vernieuwd en het waar
schijnlijk in 1S52 op doek is gebracht er
alia.-' gerestaureerd, boven het hoogaltaar in
het 'klooster werd geplaatst.
Tjjdens den beeldenstorm is hel stuk ge
red door Willem van Swieten en door dezer
in zijn huis geplaatst. Diens koon Boude
wyn, Dijkgraaf van Rjjn'.aad,bezat het stuk
in het begin .der 17de eeuw, waarna het is
overgebracht naar Rrjrlahd's huis. Later is
liet vt-yerfd op diens dochter, 'mevr. Van
Tuijll van Serooskerken, die Jiet in 1627
bezat. Door eigenaardigen vorm en grootte
(4 M. bjj iy3 M.) lijkt het niet waarschijn
lijk, dat deze het naar Zeeland heeft, mede
genomen, doch vermoedeljjk^js het in Lei
den gebleven; in ieder ge- al zijn zijn lot
gevallen gedurende ruim een eeuw geheel
onbekend; echter is gebleken, 'dat het in
1727 in 't bezit was van Willem van Swie-
ten en van dezen is overgegaan op diens
zoon, totdat het op 't eind der lSde eeuw
aan de familie is ontstolen. Later werd hel
teruggevonden in een kaaspakhuis te Gouda
en in 1806 door mr. A. van Swieteri, wet
houder van Leidon, voor f6 teruggekocht'.
Dieu3 kleindochter, mej. V. Suchtelen, over
leden 24 October 1918, heeft het ten slotte
met een paar familieportretten cn wapon-
ieeheningen aan de stal Leiden gelegateerd.
Hierbjj rij opgemerkt, dat jkvr. Johanna
van Swieten, bij de restauratie in 15-52 liet
stnk met verschillende familieportretten
merkeljjk heeft uitgebreid.
„Op Hoop van Zegen."
Heyermans.' toomcalstuh „Op Hoop van
Zegen" is reecis heel veel kec-en opgeveerd.
Ook in onzo'stad is bet menigmaal in den
Schouwburg gegeven. Als film was het
bier evenwel vóór gisteravond nog nooit
vertoond. Do eer do eerste hiermede lo zijn
komt toe aan do directie win liet „Thalia-
tlieaier", aan de Haarlemmerstraat
De inhoud van dit populaire werk van
Heyorinans is zóó bekend, dat vermelding
te 'dezer plaatse er van geen reden heeft.
Daarom bepalen wij ons tot bet weergeven
van eenigo indrukken van deze voorstol-
ling, gepaard mot een aanbeveling dezen
tüm vatr onze nationale fabriek Jlollut-